แผนการสอนวิชาเลือกnonthaburi.nfe.go.th/bang_khu_rat/userfiles/file/sc02027_plan.pdf ·...

แผนการสอนวชาเลอก สาระความรพนฐาน (วทยาศาสตร)

รายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027 (The Use of Electricity in Dailly Life) 3 หนวยกต

ระดบ ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

2

แผนการสอนรายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027 จดท าโดย : อาคม จนตะน

ค าน า

แผนการจดการเรยนการสอนรายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจาวน พว02027 ระดบ ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย

สาระความรพนฐาน หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จดทาขนเพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนร ประกอบดวย

แนวทางการจดการเรยนการสอนแบบ ONIE MODEL 4 ขนตอน ไดแก ขนตอนท 1 การกาหนดสภาพ ปญหา ความตองการในการเรยนร (O : Orientation) ขนตอน

ท 2 การแสวงหาขอมลและจดการเรยนร (N : New ways of learning) ขนตอนท 3 การปฏบตและนาไปประยกตใช (I : Implementation) ขนตอนท 4 การประเมนผล

(E : Evaluation) มเนอหาความสอดคลองกบนโยบายและจดเนนการดาเนนงาน สานกงาน กศน. ปงบประมาณ 2557 และแนวนโยบาย จดเนนการปฏบตในการจด

การศกษาเพอยกระดบคณภาพการศกษานอกระบบแบบมงผลสมฤทธ ในการจดทาแผนการจดการเรยนการสอนเลมน ผจดทาไดรวบรวมองคความร ทกษะและสภาพ

ปญหาจากการจดกระบวนการเรยนรทผานมา เพอนามาปรบปรงเพอเพมประสทธภาพกระบวนการจดการเรยนรใหมประสทธภาพมากยง ขน มการจดการเรยนรครบ

ตามเนอหา และตวชวดของหลกสตร

ขอขอบคณ ภาคเครอขายและผ มสวนเกยวของทกทาน ทใหความร คาแนะนาและใหคาปรกษาเปนแนวทาง ทาใหแผนการจดกจกรรมการเรยนรเลมนจน

สาเรจเปนรปเลมสมบรณ ผจดทาหวงเปนอยางยงวาเอกสารเลมน จะเปนประโยชนสาหรบผ นาไปใชจดกจกรรมการเรยนร ไดอยางมประสทธภาพหากพบขอผดพลาด

หรอมขอเสนอแนะประการใด ผจดทาขอนอมรบไวแกไข ปรบปรงดวยความขอบคณยง

อาคม จนตะน ตลาคม 2557

3


สารบญ

หนา ค าน า ................................................................................................................................................................................................................... 2 สารบญ ................................................................................................................................................................................................................ 3

คาอธบายรายวชา ...................................................................................................................................................................................... 4 การวเคราะหความยากงายในการจดการเรยนร .......................................................................................................................................... 6 แผนการจดการเรยนรรายภาค ..................................................................................................................................................................... 20 แผนการเรยนรนอกเวลา ............................................................................................................................................................................. 34 แผนการเรยนรดวยตนเอง (กรต.) ............................................................................................................................................................... 112

แบบประเมนผลการจดการเรยนการสอน ..................................................................................................................................................... 176

บรรณานกรม ....................................................................................................................................................................................................... 191 ผจดท า ................................................................................................................................................................................................................. 192

4


ค าอธบายรายวชา พว02027 การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน จ านวน 3 หนวยกต สาระความรพนฐาน ระดบ ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนร มาตรฐานท 2.2 มความรความเขาใจและทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. รและเขาใจความหมาย ประเภทและแหลงกาเนดของพลงงานไฟฟา 2. บอกประวตความเปนมาของไฟฟาโลกและไฟฟาไทยได 3. สามารถบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาทเกดขนในทองถนได 4. สามารถอธบายพลงงานทดแทนและประยกตใชในชวตประจาวนได 5. สามารถคดตนทนการผลตพลงงานไฟฟาตอหนวยได 6. รและเขาใจสามารถตอวงจรไฟฟาอยางงายและเดนสายดนได

ศกษาในเรอง 1. พลงงานไฟฟา 2. ประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟา 3. พลงงานทดแทน 4. การใชและการอนรกษพลงงานไฟฟา

5


การจดประสบการณการเรยนร 1. ศกษาเนอหาจากหนงสอเรยนและสอเอกสารตาง ๆ 2. แลกเปลยนเรยนรระหวางผ เรยน 3. ฝกปฏบตจากประสบการณโดยตรง ในสถานการณในปจจบน 4. ศกษาดงานหนวยงานการไฟฟาไทย 5. จดทารายงานเรองทเกยวของ 6. จดทาโครงงาน 7. เชญผ รหรอการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยใหความรและคาแนะนา 8. ศกษาเอกสารและสอทกประเภททเกยวของ เวบไซด การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

การวดและประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร 2. วดความรจากการทากจกรรม ใบงาน ในกจกรรมทายบท 3. การวดผลสมฤทธปลายภาค 4. ชนงาน

6


การวเคราะหความยากงายในการจดการเรยนร

รายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027

7


การวเคราะหความยากงายในการจดการเรยนร รายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027 สาระความรพนฐาน ระดบ ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 3 หนวยกต (120 ชวโมง)

มาตรฐานการเรยนรระดบ

มาตรฐานท 2.2 มความรความเขาใจและทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย

หวเรอง ตวชวด เนอหา

ระดบความยากงาย การจดการเรยนร

งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

1. พลงงานไฟฟา 1.1 รและเขาใจ ความหมาย ประเภทและแหลงกาเนดของพลงงานไฟฟา 1.2 บอกหรออธบายประวตความเปนมาของไฟฟาโลกและไฟฟาไทยได

1.1 ไฟฟาคออะไร 1.1.1 ความหมายของไฟฟา 1.1.2 ประเภทของไฟฟา - ไฟฟาสถต - ไฟฟากระแส 1.1.3 แหลงกาเนดไฟฟา 1.2 ประวตความเปนมาของไฟฟา 1.2.1 ประวตไฟฟาโลก 1.2.2 ประวตไฟฟาประเทศไทย

8





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

1.3 อธบายและจาแนกพลงงานทผลตกระแสไฟฟาได

1.3 พลงงานทใชผลตกระแสไฟฟา 1.3.1 พลงงานจากฟอสซล - ถานหน(ผลต,ผลกระทบ,การจดการ) - กาซธรรมชาต(ผลต ผลกระทบ การจดการ) - นามน(ผลต ผลกระทบ การจดการ) 1.3.2 พลงงานจากพลงงานทดแทน - ลม - นา - แสงอาทตย - ชวมวล - ความรอนใตพภพ - นวเคลยร

9





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

1.4 อภปรายสถานการณพลงงานไฟฟาของโลกและพลงงานของไทยและอาเซยนได 1.5 อธบายและเขาใจความสาคญของขอกาหนดและกฎหมายทเกยวของในการจดการและแนวทางการปองกน ของโรงไฟฟากบสงแวดลอมได

1.4 สถานการณพลงงานไฟฟาในปจจบน 1.4.1 สถานการณพลงงานไฟฟาโลกปจจบน 1.4.2 สถานการณพลงงานไฟฟาประเทศไทยปจจบน 1.4.3 สถานการณพลงงานไฟฟาอาเซยนปจจบน 1.5 โรงไฟฟากบสงแวดลอม 1.5.1 ขอกาหนดและกฎหมาย 1.5.2 การจดการและแนวทางการปองกน

10





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

2. ประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟา

2.1 สามารถบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาในดาน ตางๆ ได

2.2 สามารถบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาทเกดขนในทองถนได

2.1 ดานการคมนาคม 2.1.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานคมนาคม 1) รถไฟความเรวสง 2) รถขบเคลอนโดยใชระบบไฟฟา เชน รถยนตไฟฟา จกรยานไฟฟา จกรยานยนตไฟฟา 3) กระเชาไฟฟา 4) การจดการจราจร 2.1.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานคมนาคม 2.2 ดานเศรษฐกจ 2.2.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานเศรษฐกจ 1) ตนทน 2) รายได 3) ผลผลต 4) การเพมมลคาใหทรพยากรในทองถน

11





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

2.3 ดานอตสาหกรรม 2.3.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานอตสาหกรรม 1) สถานประกอบการ/โรงงาน 2) ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานอตสาหกรรม

2.4 ดานคณภาพชวต 2.4.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานคณภาพชวต 1) เครองอานวยความสะดวกในชวตประจาวน เชน เครองใชไฟฟา ระบบสอสาร การแพทย การบนเทง การศกษา 2.4.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานคณภาพชวต

12





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

2.5 ดานการเกษตรกรรม 2.5.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานการเกษตรกรรม 1) โรงส/การแปรรปการเกษตร 2) การเพาะปลก 3) การประมง 4) การปศสตว 2.5.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานการเกษตร

2.6 ดานบรการ 2.6.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานการบรการ 1) ภาคธนาคาร/สถาบนการเงน 2) การทองเทยว และการโรงแรม 2.6.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานการบรการ

13





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

3. พลงงานทดแทน

3.1 ผ เรยนสามารถอธบายหลกการของพลงงานทดแทนแตละประเภทได (K) 3.2 ผ เรยนสามารถประยกตใชในชวตประจาวนได (S)

3.1 ความหมายและความสาคญของพลงงานทดแทน 3.2 ประเภทและหลกการของพลงงานทดแทน 3.2.1 พลงงานลม 1) รปแบบพลงงานลม 2) การใชประโยชนพลงงานลม 3) ศกยภาพในการผลตไฟฟา 4) ขอจากดของพลงงานลม 3.2.2 พลงงานนา 1) รปแบบพลงงานนา 2) การใชประโยชนพลงงานนา 3) ขอจากดของพลงงานนา

14





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

3.2.3 พลงงานแสงอาทตย 1) รปแบบพลงงานแสงอาทตย 2) การใชประโยชนพลงงานแสงอาทตย - รปพลงงานความรอน - รปพลงงานไฟฟา 4) ขอจากดของพลงงานแสงอาทตย 3.2.4 พลงงานชวมวล 1) การใชพลงงานชวมวล - โดยตรง - รปแบบอน ๆ 2) การนาพลงงานชวมวลมาใชประโยชน

15





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

3.2.5 พลงงานใตพภพ 1) รปแบบและความหมายของพลงงานใตพภพ 2) ประโยชนของพลงงานใตพภพ 3) ขอจากดของพลงงานใตพภพ 3.2.6 พลงงานนวเคลยร 1) รปแบบพลงงานนวเคลยร 2) ประโยชนของพลงงานนวเคลยร 3) การปฏบตตนใหถกตองในการใชพลงงานนวเคลยร

16





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

3.3 สามารถบอกแหลงพลงงานทดแทนทมในชมชนได (K) 3.4 สามารถพฒนาพลงงานทดแทนทมในชมชนไปใชในชวตประจาวน

3.3 พลงงานทดแทนทมในชมชน 3.4 การผลตและการใชพลงงานในชมชน

3.5 สามารถแยกแยะและเลอกใชพลงงานทดแทน (A) 3.6 สามารถทราบตนทนการผลตพลงงานตอหนวย

3.5 เปรยบเทยบขอจากดของพลงงานทดแทนแตละประเภท 3.6 ตนทนการผลตพลงงานทดแทนตอหนวย

17





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

4. การใชและการอนรกษพลงงานไฟฟา

4.1 .มความรและความเขาใจเกยวกบอปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟาได 4.2 มความรและความเขาใจในการตอวงจรไฟฟาอยางงายและตอสายดนได 4.3 สามารถอธบายขอควรระวงในการใชไฟฟาและนาไปปฏบตในชวตประจาวนได 4.4 .มความรและสามารถนากลยทธ การประหยดพลงงาน 3อ. ไปใชในชวตประจาวนได

4.1 วงจรไฟฟาอยางงายในครวเรอน 4.2 อปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟา 4.2.1 อปกรณไฟฟาทสาคญ 4.2.2 การเลอกชนดและขนาดของสายไฟ 4.2.3 เครองใชไฟฟา 4.3 การตอสายดน 4.4 กลยทธการประหยดพลงงาน 3อ. 4.4.1 อปนสยการประหยดพลงงาน 4.4.2 อาคารประหยดพลงงาน 4.4.3 อปกรณประหยดพลงงาน

18





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

4.5 มความรและความเขาใจในองคประกอบคาไฟฟา 4.6 สามารถคานวณคาไฟฟาทใชในครวเรอนได 4.7 สามารถคานวณไฟฟาจากเครองใชไฟฟาแตละประเภทได

4.5 .องคประกอบของคาไฟฟา 4.5.1 คาไฟฟาฐาน 4.5.2 คาไฟฟาผนแปร 4.5.3 คาภาษมลคาเพม 4.6 การคานวณคาไฟฟาทใชในครวเรอน 4.7 การคานวณคาไฟฟาจากเครองใชไฟฟา

19





งาย

ปานก

ลาง

ยาก

นอกเวล

า

กรต.

ชนเรยน

4.8 อธบายบทบาทหนาทของหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบไฟฟาได

4.8 หนวยงานทรบผดชอบ 4.8.1 กระทรวงพลงงาน 4.8.2 คณะกรรมการประกอบกจการพลงงาน 4.8.3 กฟผ. คออะไร 1) ความเปนมา 2) บทบาทหนาท 3) การดาเนนงาน 4.8.4 กฟน. คออะไร 1) ความเปนมา 2) บทบาทหนาท 3) การดาเนนงาน 4.8.5 กฟภ. คออะไร 1) ความเปนมา 2) บทบาทหนาท 3) การดาเนนงาน

20


แผนการจดการเรยนรรายภาค


21


แผนการจดการเรยนร รายภาค รายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027 สาระความรพนฐาน จ านวน 3 หนวยกต



หวเรอง ตวชวด เนอหา/สาระการเรยนร วธการเรยนร ชวโมง/สปดาห

1. พลงงานไฟฟา

1.1 รและเขาใจ ความหมาย ประเภทและแหลงกาเนดของพลงงานไฟฟา 1.2 บอกหรออธบายประวตความเปนมาของไฟฟาโลกและไฟฟาไทยได

1.1 ไฟฟาคออะไร 1.1.1 ความหมายของไฟฟา 1.1.2 ประเภทของไฟฟา - ไฟฟาสถต - ไฟฟากระแส 1.1.3 แหลงกาเนดไฟฟา 1.2 ประวตความเปนมาของไฟฟา 1.2.1 ประวตไฟฟาโลก 1.2.2 ประวตไฟฟาประเทศไทย

การเรยนรนอกเวลา 31

(สปดาหท 1)

22






1.3 อธบายและจาแนกพลงงานทผลตกระแสไฟฟาได

1.3 พลงงานทใชผลตกระแสไฟฟา 1.3.1 พลงงานจากฟอสซล - ถานหน(ผลต,ผลกระทบ,การจดการ) - กาซธรรมชาต(ผลต ผลกระทบ การจดการ) - นามน(ผลต ผลกระทบ การจดการ) 1.3.2 พลงงานจากพลงงานทดแทน - ลม - นา - แสงอาทตย - ชวมวล - ความรอนใตพภพ - นวเคลยร



23







3.1 ผ เรยนสามารถอธบายหลกการของพลงงานทดแทนแตละประเภทได (K) 3.2 ผ เรยนสามารถประยกตใชในชวตประจาวนได (S)

3.1 ความหมายและความสาคญของพลงงานทดแทน 3.2 ประเภทและหลกการของพลงงานทดแทน 3.2.1 พลงงานลม 1) รปแบบพลงงานลม 2) การใชประโยชนพลงงานลม 3) ศกยภาพในการผลตไฟฟา 4) ขอจากดของพลงงานลม 3.2.2 พลงงานนา 1) รปแบบพลงงานนา 2) การใชประโยชนพลงงานนา 3) ขอจากดของพลงงานนา



24






3.2.3 พลงงานแสงอาทตย 1) รปแบบพลงงานแสงอาทตย 2) การใชประโยชนพลงงานแสงอาทตย - รปพลงงานความรอน - รปพลงงานไฟฟา 4) ขอจากดของพลงงานแสงอาทตย 3.2.4 พลงงานชวมวล 1) การใชพลงงานชวมวล - โดยตรง - รปแบบอน ๆ 2) การนาพลงงานชวมวลมาใชประโยชน



25






3.2.5 พลงงานใตพภพ 1) รปแบบและความหมายของพลงงานใตพภพ 2) ประโยชนของพลงงานใตพภพ 3) ขอจากดของพลงงานใตพภพ 3.2.6 พลงงานนวเคลยร 1) รปแบบพลงงานนวเคลยร 2) ประโยชนของพลงงานนวเคลยร 3) การปฏบตตนใหถกตองในการใชพลงงานนวเคลยร



26







4.1 .มความรและความเขาใจเกยวกบอปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟาได 4.2 มความรและความเขาใจในการตอวงจรไฟฟาอยางงายและตอสายดนได 4.3 สามารถอธบายขอควรระวงในการใชไฟฟาและนาไปปฏบตในชวตประจาวนได 4.4 .มความรและสามารถนากลยทธ การประหยดพลงงาน 3อ. ไปใชในชวตประจาวนได

4.1 วงจรไฟฟาอยางงายในครวเรอน 4.2 อปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟา 4.2.1 อปกรณไฟฟาทสาคญ 4.2.2 การเลอกชนดและขนาดของสายไฟ 4.2.3 เครองใชไฟฟา 4.3 การตอสายดน 4.4 กลยทธการประหยดพลงงาน 3อ. 4.4.1 อปนสยการประหยดพลงงาน 4.4.2 อาคารประหยดพลงงาน 4.4.3 อปกรณประหยดพลงงาน



สรปจ านวนชวโมงในการเรยนรนอกเวลา 93 ชวโมง

27






1. พลงงานไฟฟา

1.4 อภปรายสถานการณพลงงานไฟฟาของโลกและพลงงานของไทยและอาเซยนได 1.5 อธบายและเขาใจความสาคญของขอกาหนดและกฎหมายทเกยวของในการจดการและแนวทางการปองกน ของโรงไฟฟากบสงแวดลอมได


การเรยนดวยตนเอง (กรต.)

3 (สปดาหท 1)

28














สรปจ านวนชวโมงในการเรยนรดวยตนเอง (กรต.) 9 ชวโมง

29





2.1 สามารถบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาในดานตางๆ ได



การเรยนการสอน 6


30






2.3 ดานอตสาหกรรม 2.3.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานอตสาหกรรม 1) สถานประกอบการ/โรงงาน 2) ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานอตสาหกรรม


(สปดาหท 1) 2.4 ดานคณภาพชวต

2.4.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานคณภาพชวต 1) เครองอานวยความสะดวกในชวตประจาวน เชน เครองใชไฟฟา ระบบสอสาร การแพทย การบนเทง การศกษา 2.4.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานคณภาพชวต

31






2.5 ดานการเกษตรกรรม 2.5.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานการเกษตรกรรม 1) โรงส/การแปรรปการเกษตร 2) การเพาะปลก 3) การประมง 4) การปศสตว 2.5.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานการเกษตร


(สปดาหท 1) 2.6 ดานบรการ

2.6.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานการบรการ 1) ภาคธนาคาร/สถาบนการเงน 2) การทองเทยว และการโรงแรม 2.6.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานการบรการ

32













4.5 .องคประกอบของคาไฟฟา 4.5.1 คาไฟฟาฐาน 4.5.2 คาไฟฟาผนแปร 4.5.3 คาภาษมลคาเพม 4.6 การคานวณคาไฟฟาทใชในครวเรอน 4.7 การคานวณคาไฟฟาจากเครองใชไฟฟา



สรปจ านวนชวโมงในการจดการเรยนการสอน 18 ชวโมง

33


แผนการเรยนรนอกเวลา


34


ค าแนะน าในการเรยนรนอกเวลา

การเรยนรนอกเวลา

คอวธการเรยนรวธหนงในการจดการเรยนการสอนแบบ กศน. การเรยนรนอกเวลาเปนไปตามแผนการสอนทกาหนด นกศกษาสามารถศกษาค นควาเพมเตม

จากแหลงเรยนรอนตามความสนใจ เนอหาสาระการเรยนรนอกเวลาตรงตามตวชวด มความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร และมการวดผล ประเมนผลเพอใหบรรล

วตถประสงคทวางไวอยางเปนระบบ โดยมครผสอนเปนทปรกษาในการเรยนรนอกเวลา

วธการเรยนร

เรยนรจากใบความร สอการเรยนร และสอเทคโนโลยสารสนเทศทครผสอนกาหนด ตามจานวนชวโมงทกาหนดไวในแผนการสอน

สอและแหลงเรยนร

เรยนรจากเอกสารใบความร ใบความรมลตมเดย (ถาม) หองสมด แหลงเรยนรในชมชน ภมปญญาทองถน และศกษาเพมเตมจากสออนๆ ฯลฯ

หลกฐานการเรยนร

บนทกหลงการเรยนร หรอรายงานผลการเรยนร ทแสดงใหเปนวามการเรยนรตามขอกาหนดในแผนการสอน หรอสญญาการเรยนร (Learning Contact)

การวดผลประเมนผล

1. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร 2. วดความรจากการทากจกรรม ใบงาน ในกจกรรมทายบท 3. การวดผลสมฤทธปลายภาค 4. ชนงาน

35


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 1 เรอง ไฟฟาและวงจรไฟฟา

ค าแนะน า นกศกษาสามารถเรยนรดวยตนเองจากใบความรมลตมเดยทครผสอนกาหนด หรอศกษาเพมเตมจากเอกสารประกอบการสอน หนงสอประก อบการเรยน

การสอนทสถานศกษากาหนด โดยมครผสอนเปนทปรกษาในการเรยนรตามแผนการสอน (เชอมตออนเทอรเนตและ Ctrl+คลกทภาพหรอลงค เพอรบชมวดโอ)

แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=7vajPzJriAI

http://www.youtube.com/watch?v=7vajPzJriAI

http://www.youtube.com/watch?v=7vajPzJriAI

36


ใบความร หนวยการเรยนรท 1 เรอง พลงงานไฟฟา

ไฟฟาคออะไร

อปกรณไฟฟาทอยรอบๆ ตวเรา ไมวาจะเปน อปกรณไฟฟาทใชภายในบาน อปกรณสานกงาน ตลอดจนเครองมอ เครองจกรในโรงงานอตสาหกรรม ลวนแตตองอาศยพลงงานจากไฟฟาทงสน ดงนน เราควรมาทาความเขาใจเกยวกบไฟฟาใหมากยงขน

"ไฟฟาเกดขนไดอยางไร" วตถ ประกอบดวยอะตอมจานวนมาก แลว "อะตอมคออะไร" คาถามนตองเกดขนแนนอน ดงนนจะขออธบายสนๆ วา อะตอมเปนอนภาคทม ขนาดเลกมากๆ

เสนผาศนยกลางประมาณหนงในรอยลานเซนตเมตร อะตอมประกอบดวยนวเคลยสและอเลกตรอน โดยอเลกตรอนโคจรรอบนวเคลยส จานวนอเลกตรอนของอะตอมแตละชนดจะแตกตางกน จงทาใหคณสมบตของอะตอมนนๆ แตกตางกนไปดวย

ภายในนวเคลยสของอะตอมประกอบดวยโปรตอนและนวตรอน จานวนโปรตอนจะเทากบจานวนของอเลกตรอน ทงอเลกตรอนและโปรตอนเปนอนภาคทมไฟฟา อเลกตรอนมไฟฟาลบและปรมาณไฟฟาลบของอเลกตรอนของอะตอมใดๆ จะมขนาดเทากนหมด สวนโปรตอนมไฟฟาบวกและปรมาณไฟฟาบวกของโปรตอน 1 ตวจะเทากบปรมาณไฟฟาลบของอเลกตรอน 1 ตว

อเลกตรอนหมนรอบนวเคลยสของอะตอมดวยวงจรทแนนอน เปนเพราะมแรงดงดดระหวางไฟฟาบวกของโปรตอนและไฟฟาลบของอเลกตรอน ดวยแรงดงดดน เองททาใหอเลกตรอนตดอยกบอะตอม อเลกตรอนจงหลดไปจากอะตอมไมได แตอเลกตรอนตวทอยวงโคจรนอกสดซงหางจากนวเคลย สมากมแรงดงดดนอย เมอมอทธพลจากภายนอกเขามารบกวน อเลกตรอนจงหลดพนจากวงโคจรนนได และสามารถเคลอนไหวอยางอสระระหวางอะตอมได ซงทาใหเกดปรากฏการณตางๆ ทางไฟฟา วตถใดทมอเลกตรอนอสระจานวนมาก จะมคณสมบตเปนตวนาไฟฟา แตถามจานวนนอยจะมคณสมบตเปนฉนวนไฟฟา

วตถทกชนดประกอบดวยอะตอมทมไฟฟา ดงนน วตถทกชนดควรมไฟฟาดวย ภายในอะตอมของวตถนนมปรมาณไฟฟาบวกและลบเทากน แรงกระทาจากไฟฟาบวกและไฟฟาลบจงหกลางกนพอด สภาพเชนนเรยกวา สภาพเปนกลางทางไฟฟา (ทงไฟฟาบวกและไฟฟาลบยงคงมอยในจานวนทเทากน)

37


เหตการณทแสดงใหเหนชดเจนวาวตถมไฟฟา คอ การเกดไฟฟาสถตย เชน เมอเรานาวตถสองชนดมาถกน จะเกดไฟฟาสถตยขน อธบายไดวา อเลกตรอนอสระทอยภายในวตถชนดหนงเคลอนไหวรนแรงมากขนจนสามารถหลดพนจากแรงยดเหนยวของนวเคลยสของอะตอมและกระโดดไปอยในวตถอก ชนดหนง อเลกตรอนในวตถชนดแรกมจานวนลดลง จงแสดงความเปนไฟฟาบวกออกมา ในขณะเดยวกนวตถทไดรบอเลกตรอนอสระจะทาใหมไฟฟาลบมากกวา จงแสดงความเปนไฟฟาลบออกมา โดยทวไป การทวตถเกดไฟฟาขนเรยกวา วตถนนมประจไฟฟา ประจไฟฟามทงประจบวกและประจลบ ประจไฟฟาแสดงถงปรมาณไฟ ฟา มหนวยเปน คลอมบ (Coulomb)

กระแสไฟฟาคออะไร เมอไดทราบไปแลววา ไฟฟาเกดขนไดอยางไร เรามาพจารณากนตอไปวา "กระแสไฟฟาคออะไร" จากปรากฏการณทางไฟฟาตางๆ ทเกดขน จะพบวามสาเหตมาจากการไหลของไฟฟา ไฟฟาทเคลอนทไดจะมคณสมบตตรงขามกบไฟ ฟาสถตย เรยกวา ไฟฟา

เคลอนไหว สายไฟทวไปทาดวยลวดตวนา คอ โลหะทองแดงและอะลมเนยม อะตอมของโลหะมอเลกตรอนอสระ ไมยดแนนกบอะตอม จงเคลอนไหวไดอยาง อสระ ถามประจลบเพมขนในสายไฟ อเลกตรอนอสระ 1 ตวจะถกดงเขาหาประจไฟฟาบวก แลวรวมตวกบประจไฟฟาบวกเพอเปนกลาง ดงนน อเลกตรอนจะเคลอนท เมอเกดสภาพขาดอเลกตรอนจงจายประจไฟฟาลบออกไปแทนท ทาใหเกดการไหลของอเลกตรอนในสายไฟจนกวาประจไฟฟาบวกจะถกทาใหเปนกลางหมด การเคล อนทของอเลกตรอนหรอการไหลของอเลกตรอนในสายไฟนเรยกวา กระแสไฟฟา (Electric Current)

สาหรบในตวนาทเปนของแขง กระแสไฟฟาเกดจากการไหลของอเลกตรอน โดยอเลกตรอนจะไหลจากขวลบไปหาขวบวกเสมอ ในตวนาทเปนของ เหลวและกาซ กระแสไฟฟาเกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนกบโปรตอน โดยจะเคลอนทเขาหาขวไฟฟาทมประจตรงขาม ถาจะเรยกวา กระแสไฟฟาคอการไหลของอเลกตรอนกได แตทศทางของกระแสไฟฟาจะตรงขามกบการไหลของอเลกตรอน

ขนาดของกระแสไฟฟาทไหลในสายไฟฟานน กาหนดไดจากปรมาณของประจไฟฟาทไหลผานจดใดๆ ในเสนลวดใน 1 วนาท มหนวยเปน แอมแปร (Ampere ซงแทนดวย A)

38


แรงดนไฟฟาคออะไร กระแสไฟฟาเกดจากการทมอเลกตรอนไหลในสายไฟ ซงการทอเลกตรอนไหลหรอเคลอนทไดนนจะตองมแรงมากระทาตออเลกตรอนทาให เกดกระแสไหล แรง

ดงกลาวนเรยกวา แรงดนไฟฟา (Voltage) ศกยไฟฟา เปนอกคาหนงทคลายกบแรงดนไฟฟา จะหมายถง ระดบไฟฟา เชน ลกกลมท 1 มประจไฟฟาบวกจะมศกยไฟฟาสง สวนลกกลมท 2 มประจไฟฟา

ลบจะมศกยไฟฟาตา ดงนน ลกกลมท 1 และ 2 จงมความแตกตางของศกยไฟฟา เรยกวา ความตางศกยไฟฟา แรงขบเคลอนทางไฟฟา หมายถง แรงทสรางใหเกดแรงดนไฟฟาซงทาใหเกดการเคลอนทของอเลกตรอนอสระตลอดเวลา กระแสไฟฟาจงไหลตลอดเวลา

แรงเคลอนไฟฟานอาจเกดจากเครองกาเนดไฟฟา, แบตเตอร, ถานไฟฉาย และเซลลเชอเพลง ฯลฯ หนวยของแรงดนไฟฟา, ความตางศกยไฟฟา หรอแรงขบเคลอนทางไฟฟา มหนวยเดยวกน คอ โวลต (Voltage ซงแทนดวย V) แรงดนไฟฟา 1 โวลต คอ

แรงดนททาใหกระแสไฟฟา 1 แอมแปรไหลผานเขาไปในความตานทาน 1 โอหม ความตานทานไฟฟาคออะไร

เมอมกระแสไฟฟาไหลยอมหมายถงมการเคลอนไหวของอเลกตรอนในสายไฟ และอเลกตรอนจะวงชนกบอะตอมของเสนลวด เกดการตานทานการไ หลของอเลกตรอนขน กระแสไฟฟาทไหลในสายไฟมคณสมบตการไหลตางกนเพราะม ความตานทานไฟฟา (Resistance) ความตานทานไฟฟาเปนสมบตเฉพาะของวตถในการทจะขวางหรอตานทานการไหลของกระแสไฟฟาทจะไหลผานวตถนนๆ ไป

หนวยของความตานทานไฟฟาเปน โอหม (Ohm แทนดวยสญลกษณ Ω) ความตานทาน 1 โอหม คอ ความตานทานของเสนลวดทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานได 1 แอมแปร เมอใชแรงดนไฟฟา 1 โวลต

วตถแตละชนดยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดแตกตางกน วตถทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดงาย เรยกวา ตวนาไฟฟา ( Conductor) เชน ทองแดง, เงน, อะลมเนยม, สารละลายของกรดเกลอ, กรดกามะถน และนาเกลอ ฯลฯ สาหรบวตถทไมยอมใหกระแสไหลผานไดหรอไหลผานไดยาก เรยกวา ฉนวนไฟฟา (Insulator) เชน พลาสตก, ยาง, แกว และกระดาษแหง ฯลฯ นอกจากนยงมวตถอกชนดหนงทมคณสมบตระหวางตวนาไฟฟาและฉนวนไฟฟา เรยกวา สารกงตวนา (Semiconductor) เปนวตถทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดและสามารถควบคมการไหลผานได เชน คารบอน, ซลคอน และเจอมาเนยม ฯลฯ แหลงทมา : http://www.neutron.rmutphysics.com/science-news/index.php?option=com_content&task=view&id=2232&Itemid=0

39


ความส าคญของไฟฟา ไฟฟาเปนพลงงานชนดหนง ทมนษยนามาใชประโยชนไดหลายอยาง นอกจากจะใหแสงสวางเวลาคาคนแลว ยงใหความรอนในการหงตมและรดผา ใชในการ

หมนมอเตอรเชน เครองดดฝ น เครองปน และเครองทาความเยน ไฟฟาจงมความสาคญและจาเปนตอการดารงชวตของคนเรา

การเกดไฟฟา ไฟฟาแบงออกเปน 2 ประเภทคอ (1) ไฟฟาสถต คอไฟฟาทเกดจากการขดถกนจากวตถ 2 ชนด จนเกดไฟฟาขนชวคราว (2) ไฟฟากระแส คอไฟฟาจากการหมนของขดลวดตดกบสนามแมเหลกถาวรเปนเวลานานจนเกดเปนกระแสไฟฟาขน เราเรยกไฟฟาแบบนวา ไฟฟากระแสสลบ

มไฟฟาอกชนดหนงทเกดจากเซลลไฟฟา หรอเรยกอกอยางวาแบตเตอร ซงเกดจากการทาปฏกรยาของสารเคมกบโลหะจนเกดไฟฟขน เซลลไฟฟาอกชนดหนงคอ เซลลไฟฟาแหงทาจากสารเคมหลายชนดบรรจไวในกอนเมอใชงานจะเกดกระแสไฟฟาขน เชนถานไฟฉาย เราเรยกไฟฟาชนดนวาไฟฟากระแสตรง

แหลงก าเนดไฟฟาเกดจาก 1. เกดจากปฏกรยาทางเคม เชน ไฟฟาจากถานไฟฉาย แบตเตอรรถยนตรภายในมสารเคมบรรจอยทาใหเกดปฏกรยาทางเคมกบโลหะจนเกดกระแสไฟฟาขน 2. เกดจากเครองกาเนดไฟฟาหรอไดนาโม โดยอาศยหลกการทางานของขดลวดทองแดงเคลอนทตดผานสนามแมเหลก หรอแมเหลกเคลอนทในทองแดง

ทมาของไฟฟทพวกเราใชกน ทมาของไฟฟามาจากเครองกาเนดไฟฟาขนาดใหญ ทาหนาทผลดกระแสไฟฟา สวนใหญใชพลงจากแรงดนไอนา และแรงดนนาในการผลตกระแสไฟฟา

กระแสไฟฟาจะถกสงมาตามสายไฟฟาทเปนโลหะ เขาสบานเรอนเพอนาไปใชประโยชนตางๆ สวนประกอบของเครองกาเนดไฟฟาคอไดนาโมทประกอบดวยเหลกทองแดง และแทงแมเหลกและมการเคลอนทในแนวตดกนพลงงานทใชในการหมนไดนาโมใหอปกรภายในเคลอนทได คอแรงดนไอนาและแรงดนนา

วงจรไฟฟา คอทางเดนของกระแสไฟฟา ทเคลอนทจากแหลงกาเนดไปยงอปกรณหรอเครองใชไฟฟาตางๆและเครอนทกลบมายงแหลงกาเนดไฟฟาวงจรไฟฟาอยางงาย

ประกอบดวย ถานไฟฉาย สายไฟและหลอดไฟฟาวงจรไฟฟาม2ชนดคอ

40


1. วงจรปด หมายถงวงจรไฟฟาทมกระแสไฟฟาเคลอนทครบวงจร ทาใหอปกรณเครองใชไฟฟาทางานไดเรยกวา เปดไฟ 2. วงจรเปดหมายถงวงจรไฟฟาทไมมกระแสไฟฟาเนองจากตอไฟฟาไมครบวงจรเรยกวาปดไฟ

การตอวงจรไฟฟากระแสตรงจะตอสายไฟจากถานไฟฉายหรอแบตเตออรแหงจากขวใดขวหนงไปยงหลอดไฟและตอกลบมาทถานไฟฉายอกขวหน งเพอใหกระแสไฟฟาไหลจากถานไปผานสายไฟและหลอดไฟจนครบวงจรเรยกวา วงจรไฟฟาการตอวงจรไฟฟากระแสสลบจะตอแบบเดยวกบวงจรไฟฟากระแสตรงท ตางกนคอตองตอสายผานอปกรอนๆเชนสวตชหรอบาลาสเพอตดตอวงจรปรบไฟใหเหมาะสม

ไฟฟาลดวงจร เกดขนเพราะความผดปกตของวงจรไฟฟาการตอชนวนทวไปจะตองมชนวนหมสายไฟหากไฟรวหรอสมผสกนจะทาใหเกดไฟฟาลดวงจรขนโดยกระแสไฟจะไม

ไหลผานหลอด แตไหลสแหลงกาเนดไฟฟาหรอเซลลไฟฟากอนทาใหหลอดไฟไมตด และทาใหสายไฟรอนขนจนอาจเกดไฟไหมไดหรอเรยกกนวา ไฟฟาชอต

วตถทยอมใหไฟฟาเคลอนทผาน วตถทยอมใหไฟฟาผานไดเรยกกนวาตวนาไฟฟา เชนทองแดงเงนเหลกสงกะสและอลมเนยมและวตถทไฟฟาเคลอนทผานไมไดเร ยกวา ฉนวนไฟฟา เชน ผา

พลาสตก ยาง ไม กระดาษ กระเบง

แหลงทมา : https://wiki.stjohn.ac.th/groups/poly_basiscourse/wiki/da6a1/

41


แหลงก าเนดไฟฟา แหลงกาเนดไฟฟา คอ อปกรณทสามารถจายพลงงานใหแกประจไฟฟาทเคลยนทตอกบแหลงกาเนดนน ซงนยมบอกแรงเคลอนทไฟฟา

กระแสไฟฟา(Electric Current) คอ ประจไฟฟาทเคลอนทเกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนอสระจากศกยไฟฟาสงไปหาศกยไฟฟาตา

แรงเคลอนไฟฟา(Electromotive force or emf) หมายถง พลงงานไฟฟาตอหนงหนวยประจทแหลงกาเนดไฟฟาสามารถจายใหแกประจไฟฟามหนวยเปน"จล" ตอ "คลอมบ" หรอ โวลต

จากความหมายของแรงเคลอนไฟฟา ถาใหถานไฟฉาย1กอน (ทเขยนวา emf=1.5V)ตอกบวงจรไฟฟาททประจไฟฟาเคลอนทในตวนา 1 คลอมบพลงงานไฟฟาทจะใชม 1.5จล

1. เซลลไฟฟาเคม(Electrochemical Cell) หลกการ เปลยนพลงงานเคมเปนพลงงานไฟฟา ประกอยดวยขวไฟฟาบวกและลบปฏกรยาเคมภายในเซลลทาใหเกดความตางศกยระหวางขวเซลลม 2 ประเภท

1.1 เซลลปฐมภม เปนเซลลทสามารถจายไฟฟาไดทนทและเมอใชจนไมมกระแสไฟฟาในวงจรกไมสามารถนามาใชไดอก เชน ถานไฟฉาย 1.2 เซลลทตยภม เปนเซลลทเมอใชไประยะหนงสามารถทาใหความตางศกยระหวางขงเซลลเพมขนดงเดม โดยการอดประจไฟ(Charge)เชน แบตเตอรรถยนตร 2. เครองก าเนดไฟฟา(Generator) หลกการ เปลยนพลงงานกลเปนพลงงานไฟฟา โดยอาศยการเหนยวนาแมเหลก เชน "ไดนาโม" จะทางานเมอทาใหแกนของ

ไดนาโมหมนจะเกดความตางศกยไฟฟาทขวไดนาโม 3. คควบความรอน(Thermocouple) หลกการ ความแตกตางของอณหภมระหวางจกเชอมตอโลหะ 2 ชนดทาใหเกดความตางศกยไฟฟาระหวางโลหะทงสอง

ประกอบดวยโลหะ2ชนดทโดยโลหะหนงพรอมทจะใหอเลกตรอนอสระมากกวาอกโลหะหนง 4. เซลลสรยะ(Solar Cell) หลกการ เปลยนพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานไฟฟา ประกอบดวยสารกงตวนา2ชนประกบกนและมขวตางกน เมอแสงอาทตย

กระทบกบแผนเหลกจะทาใหเกดความตางศกยระหวางแผนบนและแผนลาง เซลลสรยะ1เซลลใหกระแสไฟฟา 25-30mA/1cm2 ใหแรงเคลอนไฟฟา 0.5 โวลต 5. คลนไฟฟา 6. ถานหน หลกการ การตมไอน า 7. แหลงก าเนดไฟฟาตามธรรมชาต

42


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 เรอง พลงงานไฟฟา

ค าแนะน า นกศกษาสามารถเรยนรจากหนงสอเรยน เอกสารประกอบการสอน ใบความร สอเทคโนโลยสารสนเทศ แหลงเรยนร ผ ร ภมปญญาทอง ถน ครผสอน หรอสออนๆ ทเกยวของกบเนอหา/สาระการเรยนร และทาแบบประเมนหลงการเรยนรตามตวชวด ดงน

1. ใหนกศกษาอธบายความหมาย ประเภทและแหลงกาเนดของพลงงานไฟฟา

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

43


บนทกหลงการเรยนร

เนอหา/สาระการเรยนร .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

สอ/วธการเรยนร

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................ปญหาและอปสรรค ..................................................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................................................แนวทางการแกไขปญหา ..................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ..............................................นกศกษา ลงชอ..............................................ครผสอน ( ) ( )

44


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 1 เรอง ไฟฟาในประเทศไทย



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=a2TraQHOLY4

http://www.youtube.com/watch?v=a2TraQHOLY4

http://www.youtube.com/watch?v=a2TraQHOLY4

45


ใบความร หนวยการเรยนรท 1 เรอง ประวตไฟฟาโลก

ประวตความเปนมาของไฟฟา ในสมยแรก ๆ มนษยรวา ไฟฟาเกดจากปรากฏการณทางธรรมชาต เชน ฟาแลบ ฟารอง และฟาผานบเปนเวลานาน ทมนษยไมสามารถใหคาอธบายความเปนไป

ทแทจรงของไฟฟา ทดเหมอนวาวงลงมาจากฟาและมอานาจในการทาลายได จนกระทงมนษยสามารถประดษฐสายลอฟาไวป องกนฟาผาได ในเวลาตอมา 2,500 ป กอนครสตศกราช ชนพวกตวตน ทอาศยอยแถบฝงแซมแลนดของทะเล บอลตกในปรสเซยตะวนออก ไดพบหนสเหลองชนดหนงซงเมอ ถกแสงอาทตยกจะมประกายคลายทองคณสมบตพเศษของมนคอเมอโยนลงในกองไฟมนจะสกสวางและตดไฟไดเรยกกนวา อาพนซงเกดจากการทบถมของยางไมเปนเวลานาน ๆ อาพนถกนามาเปนเครองประดบและหว เมอนาแทงอาพนมาถดวยขนสตว จะเกดประกายไฟขนได และเมอหวผมดวยหวททาจากอาพนกจะมเสยงดงอยางลกลบ และหวจะดดเสน ผม เหมอนวาภายในอาพนมแรงลกลบอยางหนงซอนอย

เมอกอนครสตศกราช 600 ป ทาลส (Thales) นกวทยาศาสตรชาวกรกไดคนพบไฟฟาขนกลาวคอเมอเขาไดนาเอาแทงอาพนถกบผาขนสตว แทงอาพน จะมอานาจดดสงของตาง ๆ ทเบา ได เชน เสนผมเศษกระดาษ เศษผง เปนตน เขาจงใหชออานาจ นวา ไฟฟา หรอ อเลกตรอน (Electron)ซงมาจาก ภาษา กรกวา อเลกตรา (Elektra)

ตอมาเมอ พ.ศ. 2143 (ค.ศ. 1600) นกวทยาศาสตรชาวองกฤษชอ ดร.วลเลยม กลเบรต (William Gilbert) ไดทาการทดลองอยางเดยวกนโดยนาเอาแทงแกวและแทงยางสนมาถกบผาแพรหรอผาขนสตวแลวนา มาทดลองดดของเบาๆ จะไดผลเชนเดยวกบทาลส กลเบรตจงใหชอไฟฟาทเกดขนนวา อเลกตรกซต (Electricity)

ตอมาเมอ พ.ศ. 2280 (ค.ศ. 1747) เบนจามน แฟรงคลน(BenjaminFranklin)นกวทยาศาสตร ชาวอเมรกน ไดคนพบไฟฟาในอากาศขน โดยการทดลองนาวาวซงมกญแจผกตดอยกบสายปานขนในอากาศขณะทเกดพายฝน เขาพบวาเมอเอามอไปใกลกญแจกปรากฏประกายไฟฟามายงมอของเขาจากก ารทดลองนทาใหเขาคนพบเกยวกบปรากฏการณ ฟาแลบ ฟารอง และฟาผา ซงเกดจากประจไฟฟาในอากาศ นบตงแตนนมาแฟรงคลนกสามารถประดษฐสายลอฟาไดเปนคนแรกโดยเอาโลหะตอไวกบยอดหอคอยทสง ๆ แลวตอสายลวดลงมายงดน ซงเปนการปองกนฟาผาได กลาวคอไฟฟาจากอากาศ จะไหล เขาสโลหะทตออยกบยอดหอคอยแลวไหลลงมาตามสายลวดทตอเอาไวลงสดนหมดโดยไมเปนอนตรายตอคนหรออาคารบานเรอน

46


ตอมาเมอ พ.ศ. 2333 (ค.ศ. 1790) วอลตา (Volta) นกวทยาศาสตรชาวอตาเลยนไดคนพบไฟฟาทเกดจากปฏกรยาเคม โดยนาเอาวตถตางกนสองชนด เชน ทองแดงกบสงกะสจมในนายาเคม เชน กรดกามะถนหรอกรดซลฟวรก โลหะสองชนดจะทาปฏกรยาทางเคมกบนายาเคมทาใหเกดไฟฟาขนไดเรยกการทดลองนวา วอลเทอก เซลล (Voltaic Cell) ซงตอมาภายหลงววฒนาการมาเปน เซลลแหง หรอถานไฟฉาย และเซลลเปยกหรอแบตเตอร

พ.ศ. 2374 (ค.ศ. 1831) นกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ชอ ไมเคล ฟาราเดย (Michael Faraday) ไดคนพบไฟฟาทเกดจากอานาจแมเหลก โดยนาขดลวดเคลอนทตดผานสนามแมเหลก ทาใหเกดแรงดนไฟฟาเหนยวนาขนในขดลวดซงตอมาภายหลงไดถก นามาประดษฐเปน เครองกาเนดไฟฟาขน

พ.ศ. 2420-2430 (ค.ศ.1877-1887) นกวทยาศาสตรชาวอเมรกนชอ โทมส อลวา เอดสน (Thomas A. Edison) ไดประดษฐหลอดไฟฟาขนสาเรจเปนคนแรก และยงไดประดษฐอปกรณไฟฟาอนๆ อกหลายอยาง เชน เครองฉายภาพยนตร หบเสยง เครองอดสาเนา เปนตน จนไดรบฉายา วาเปน พอมดใน วงการอตสาหกรรม

นอกจากนยงมนกวทยาศาสตรอกหลายทาน เชน อะเลกซานเดอร เกรแฮมเบลล (Alexander Graham Bell) ผประดษฐโทรศพท และ มารโคน (Marconi) นกวทยาศาสตรชาวอตาเลยนเปนผ คนพบการสงสญญาณวทย เปนตน

แหลงทมา : http://www.mwit.ac.th/~physicslab/content_01/electricitis/electric4.htm

47


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 1 เรอง ไฟฟาในประเทศไทย



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=e1cIeICpOG8

http://www.youtube.com/watch?v=e1cIeICpOG8

http://www.youtube.com/watch?v=e1cIeICpOG8

48


ใบความร หนวยการเรยนรท 1 เรอง ประวตไฟฟาประเทศไทย

ประวตและกจการไฟฟาในประเทศไทย

ประวตและความเปนมาของกจการไฟฟาของประเทศไทยมความเปนมานบ 100 ป โดยมเจาหมนไวยวรนารถ (เจม แสง-ชโต) นาเขาใชภายในประเทศไทยและไดพฒนาอยางตอเนองจนถงปจจบนตามลาดบ ดงน

ประวตและความเปนมากจการไฟฟา (ทมา:การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ,2537) พ.ศ. 2427 เจาหมนไวยวรนารถ (เจม แสง-ชโต) เปนบคคลแรกทนาไฟฟาเขามาใชงานในประเทศไทย โดยจายไฟฟาใหกบพระบรมมหาราชวง ณ ทนงจกรมหา

ปราสาทและในทองพระโรง ซงเดนเครองเปนทางการตรงกบวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2427 ตรงกบวนเฉลมพระชนนพรรษาของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5)

พ.ศ. 2440 นายเลยวนารด นาด ชาวอเมรกนไดแนะนา และชกชวนใหเจานายและขาราชการจดตงบรษทบางกอกอเลกทรกไลตซนดเคต ( Bangkok Electric Light Syndicate) จายไฟฟาตามทองถนนและสถานทราชการซงตอมาไดโอนกจการใหกบบรษทไฟฟาสยาม (Siam Electricity Co.,Ltd.) ของนายเวสเตนโฮลซ (Aage westenholz) ชาวเดนมารก ไดรบกจการไฟฟาดาเนนการตอโรงไฟฟานเปนโรงไฟฟาพลงงานความรอน และมทตงโรงไฟฟาขางวดราชบรณะ (วดเลยบ)

พ.ศ. 2455 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (รชกาลท 6) ไดโปรดเกลาฯ ใหสรางโรงไฟฟาขนทสามเสนเรมจาหนายไฟฟาตงแตป พ.ศ.2457 โดยใหใชชอวาการไฟฟาหลวงสามเสน ดาเนนการในรปรฐพาณชย อยภายใตการควบคมของกระทรวงมหาดไทย และตอมาไดเปลยนชอเปน กองไฟฟาหล วงสามเสน ซงประชาชนในเขตพระนครและธนบรมไฟฟาใชกนอยางกวางขวาง โดยมหนวยงานทรบผดชอบในการจายไฟฟา คอ บรษทไฟฟาสยาม (Siam Electricity Co.,Ltd.) จายใหกบประชาชนบรเวณตอนใตของคลองบางลาภและคลองบางกอกนอย และสวนกองไฟฟาหลวงสามเสนจายใหกบประชาชนตอนเหนอของคลองบางลาภและค ลองบางกอกนอย

49


พ.ศ. 2497 รฐบาลออกพระราชกฤษฎกาจดตงองคกรการไฟฟาสวนภมภาคโดยใหเขาในสงกดกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทยและในป พ.ศ. 2503 ไดประกาศเปนพระราชบญญตการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ขนแทนองคการไฟฟาสวนภมภาค โดยมขอบเขตความรบผดชอบใหบรการกบประชาชนทกจงหวดทวประเทศยกเวนทอยในความรบผดชอบของการไฟฟานครหลวง (กฟน.)

พ.ศ. 2501 รฐบาลประกาศพระราชบญญต การไฟฟานครหลวง (กฟน.) ซงเปนการรวบรวมเอากจการไฟฟากรงเทพฯ กบกองไฟฟาหลวงสามเสนเขาดวยกนโดยมขอบเขตในการจายพลงงานไฟฟาใหกบผบรโภคในเขต กรงเทพมหานคร ธนบร นนทบรและสมทปราการ

พ.ศ. 2503 รฐบาลประกาศพระราชบญญต การไฟฟาสวนภมภาค (กฟผ.) โดยรบผดชอบการจายพลงงานไฟฟาทวประเทศ ยกเวนเขตพนทในความรบผดชอ บของ การไฟฟานครหลวง (กฟน.) ไดแก กรงเทพมหานคร ธนบร นนทบร และสมทรปราการ

พ.ศ. 2511 รฐบาลประกาศพระราชบญญตการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) โดยรวมองคการทรบผดชอบในการผลตไฟฟาไดแก การไฟฟายนฮ (กฟย.) การลกไนต (กลน.) และการไฟฟา ตะวนออกเฉยงเหนอ (กฟ.อน.) ใหรวมกนเปนหนวยงานเดยวกนในการดาเนนการผลตพลงงานไฟฟาอยางมประสทธภาพ ภายใตชอการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ตงแตวนท 1 พฤษภาคม

พ.ศ. 2512 เปนตนมา ประเทศไทยมการพฒนาอยางตอเนอง จงมความตองการใชพลงงานไฟฟาอยางสงไดมการพฒนาแหลงการผลตและระบบสงจายไฟฟ าใหมความทนสมย สอดคลองกบความตองการใชพลงงานในสวนของภาคอตสาหกรรม การเกษตรกรรม การทองเทยว เปนตน โดยมโรงไฟฟาและระบบสงจาย ไฟฟาเชอมโยงกนททนสมย ประสทธภาพมนคง และเชอถอของระบบการสงพลงงานไฟฟาทมประสทธภาพสงสด

ปจจบนการดาเนนงานทผานมาการไฟฟาสวนภมภาคมววฒนาการ แบงเปน 5 ทศวรรษ ไดแก ทศวรรษท 1 พ.ศ. 2503-2513 การบกเบกไฟฟาสชมชนใหญ ทศวรรษท 2 พ.ศ. 2514-2523 เรงรดขยายไฟฟาสชนบท ทศวรรษท 3 พ.ศ. 2524-2533 สงเสรมความเจรญดานธรกจและอตสาหกรรม ทศวรรษท 4 พ.ศ. 2534-2543 นาเทคโนโลยชนสงมาพฒนามาตรฐานการบรการ ทศวรรษท 5 พ.ศ. 2544-2553 พฒนาองคกรเพอกาวสระดบสากลในธรกจพลงงานสานกงานใหญตงอยท ถนนงามวงศวาน เขตจตจกร จงหวดกรงเทพมหานคร

50


การไฟฟานครหลวง (กฟน.) ชอภาษาองกฤษ Metropolitan Electricity Authority (MEA) สงกดกระทรวงมหาดไทย เปนรฐวสาหกจดานสาธารณปโภค จะมภาระหนาทจดใหไดมา จดสงและจาหนายพลงงานไฟฟาแกประชาชนธรกจและอสาหกรรม

เขตพน 3 จงหวดไดแก กรงเทพมหานคร นนทบรและสมทรปราการ นอกจากนแลวยงมภาระหนาทการดแลรกษาสายสงไฟฟาแรงสง สถานเปลยนแรงดนสายจาหนายไฟฟาแรงสง เปนตนโดยจะรบซอไฟฟาจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ระดบแรงดนขนาด 69 kV 115 kV 230 kV และ500 kV ระบบสงและจายไฟฟาของการไฟฟานครหลวง (กฟน.) จงหวดนนทบร สานกงานใหญตงอยท ถนนเพลนจต แขวงลมพน เขตปทมวน จงหวดกรงเทพมหานคร

ระบบการผลตไฟฟา (generating system) กระบวนการผลตไฟฟาเพอใหเพยงพอตอการใชงานตองอาศยโรงไฟฟา ซงเปนสวนทสาคญทสดในระบบไฟฟากาลง และระบบสงไฟฟามสวนประกอบอนๆ เชน

หมอแปลงไฟฟา ลานไกไฟฟา สถานไฟฟาแรงสง สายสงไฟฟาแรงสง เปนตน โรงไฟฟาจะทาหนาทในการผลตพลงงานไฟฟาใหมความเพยงพอกบความตองการใชงานไฟฟาตลอดเวลา โดยการทางานจะอาศยเครองตนกาลงซงทาหนาทเปลยนพลงงานตางๆ ใหเปนพลงงานกลเพอขบเครองกาเนดไฟฟา ซงพลงงานทนามาใชผลตไฟฟาไดแก พลงงานนา พลงงานความรอน พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย เปนตน จากลานไกไฟฟากระแสไฟฟาจะไหลตามสายสงเพ อเขาสสถานไฟฟาแรงสง และจะทาการลดแรงดนไฟฟาใหเหมาะสมกอนจะสงไปยงสถานไฟฟายอยทการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) และทการไฟฟานครหลวง (กฟน.) ทรบผดชอบในการสงจายไฟฟาไปยงผใชไฟฟา บานเรอนประชาชนทวไป และตามโรงงานอตสาหกรรม ซงโรงไฟฟาทผลตไฟฟาสามารถแยกตามประเภท ลกษณะและวธการในการผลตได ดงน

1) โรงไฟฟาพลงน า คอ โรงไฟฟาทอาศยหลกการของการผลตไฟฟาพลงงานนาการเปลยนแปลงสภาพของนาจากสถานะพลงงานศกยเปนพลงงานไฟฟา โดยอาศยความแตกตางของระดบนาเหนอเขอนและทายเขอนมาใชหมนกงหนนา และเครองกาเนดไฟฟาเพอใชในการผลตกระแสไฟฟา องคประกอบหลกของโรงไฟฟาประกอบดวย เขอนกกเกบนา ทอสงนา กงหนนา เครองกาเนดไฟฟา และหมอแปลงไฟฟา โรงไฟฟาพลงนามคาบารงรกษานอย สามารถเดนเครองกาเนดไฟฟาไดรวดเรว อายการใชงานนาน ผลพลอยไดจากอางเกบนาในการชลประทาน การเกษตรกรรม เปนตน เหมาะกบการใชผลตไฟฟาเสรมชวงทตองการไฟฟาสงสด หลกการทางาน

2) โรงไฟฟากงหนกาซ คอโรงไฟฟาทใชกงหนกาซเปนเครองตนกาลง ซงจะไดพลงงานจากการเผาไหมของสวนผสมระหวางกาซธรรมชาตหรอนา มนดเซล กบอากาศความดนสงจากเครองอดอากาศในหองเผาไหม เกดเปนไอรอนทมความดนและอณหภมสงไปขบดนใบกงหน เพลากงหนและเครองกาเนดไฟฟาเพอผลตพลงงานไฟฟาโรงไฟฟากงหนกาซมประสทธภาพประมาณ 25% สามารถเดนเครองไดอยางรวดเรว เหมาะทจะใชเปนโรงไฟฟาสารองผลตพลงงานไฟฟาในชวงความตองการไฟฟาสงสดและกรณฉกเฉนหลกการทางานโรงไฟฟากงหนกาซ

51


3) โรงไฟฟาพลงงานความรอนกงหนไอน า คอ โรงไฟฟาทใชเครองกงหนไอนาเปนเครองตนกาลง โดยอาศยเชอเพลงหลายอยาง เชน นา มนเตา ถานหน และกาซธรรมชาต เปนตน หลกการทางานเบองตน โรงไฟฟาพลงงานความรอนกงหนไอนา เครองกงหนไอนา เปนเครองจกรกลความรอนทอาศยหลกการเทอรโมไดนามกส (thermodynamics) อาศยหลกการวฏจกรแรนคน (rankine cycle) โดยใชนาเปนตวกลาง ซงนาจะอยในหมอนา (steam boiler) ไดรบความรอนจากการเผาไหมเชอเพลงจนทาใหกลายเปนไอนาทมอณหภมและความดนสง ไอนาทมอณหภม และความดนสงจะเขาเครองกงหนไอนา ใชในการผลกใบกงหนใหหมนขบเพลาของเครองกาเนดไฟฟาผลตไฟฟาออกมาได

4) โรงไฟฟาพลงความรอนรวม ประกอบดวยโรงไฟฟา 2 ระบบรวมกน คอ โรงไฟฟากงหน-กาซ และโรงไฟฟากงหนไอนา นาความรอนจากไอเสยทออกจากเครองกงหนกาซซงมอณหภมสงถง 550 องศาเซลเซยส มาตมนาใหเปนไอนา ไปดนกงหนไอนาใหหมนและจะตออยกบแกนเดยวกนของเครองกาเนดไฟฟา และเครองกงหนไอนา จะขบเครองกาเนดไฟฟาเพอผลตไฟฟาอกเครองหนงทาใหประสทธภาพสงขนหลกการทางานโรงไฟฟาพลงความรอนรวม

5) โรงไฟฟานวเคลยร คอโรงไฟฟาความรอนชนดหนงซงมชอตามประเภทของเชอเพลงทใชในกระบวนการผลตไฟฟาทงนตนกาเนดของโรงไฟฟานวเคลยร จะอาศยพลงความรอนทเกดขนจากปฏกรยาฟชชนของเชอเพลงยเรเนยม (uranium) จะใชในกระบวนการผลตไอนาทใชในการเดนเครองกาเนดไฟฟาทเกดขนในเครองปฏกรณนวเคลยร (nuclear reactor) เครองปฏกรณนวเคลยรจะแบงออกตามชนดของสารระบายความรอน และสารหนวงปฏกรยานวตรอน แตทนยมใชโดยทวไปแบงออกเปน 5 แบบ คอแบบนาเดอด (boiling water reactor) แบบอดความดนนา (pressurized water reactor) แบบอดความดนนาหนกมวล หรอแบบแคนด (pressurized heavy - water reactor) แบบใชกาซฮเลยมระบายความรอน (high - temperature gas cooled reactor) และแบบแลกเปลยนความรอนโลหะเหลว (liquid - metal fast broader reactor)

6) โรงไฟฟาดเซล คอโรงไฟฟาทใชพลงงานจากการเผาไหมเชอเพลงของเหลวคอนามนโดยการเปลยนพลงงานความรอนทใชนามนเปนเชอเพลงสนดาปภายในรวมกบการอดอากาศจะเกดความรอนใหเปนพลงงานกล และนาไปขบหรอหมนเครองกาเนดไฟฟาอกทหนง เครองดเซลสวนมากมกใชกบเครองกาเนดขนาดเลกเหมาะสาหรบผใชไฟทตองมเครองกาเนดไฟฟาสาหรบใชในกรณฉกเฉนหรอใชจายโหลดในชวงระยะเวลาอนสนๆ โรงไฟฟาดเซลสามารถตดตงไดอยางรวดเรวและเคลอนยายสะดวก

52


7) โรงไฟฟาพลงงานลม จะใชหลกการเหมอนเครองกาเนดไฟฟาทวไปแตตวตนกาลงขบคอ แรงลมเมอลมพดผานใบกงหน (คลายใบพดลมขนาดใหญ) กงหนลมจะหมน ซงการหมนนจะไปขบเครองกาเนดไฟฟาทตดตงอยกบเพลาความเรวสงหมนไปตามความเรวลมผลตกระแสไฟฟาออกมาได กงหนลมทใชในการผลตไฟฟามสวนประกอบทสาคญคอ ใบกงหน ระบบควบคม ระบบสงกาลงและหอคอย การนาพลงงานลมมาใชในการผลตไฟฟาในประเทศไทยม 2 ลกษณะคอ แบบตงอสระ (stand alone) และแบบตอเขากบระบบสายสง การใชพลงงานลมในการผลตไฟฟาโรงไฟฟาพลงงานลมปกตกงหนลมผลตกระแสไฟฟาจะทางานทความเรวลมตงแต 3 m/s ขนไปจนถง 12 m/s หากความเรวลมสงเกนไปจะมระบบควบคมการเบรกไมใหเครองกาเนดไฟฟาหมนเพอใหระบบการทางานมความปลอดภย เชน โรงไฟฟาพลงงานลมลาตะคอง จงหวดนครราชสมา เปนตน

8) โรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย พลงงานแสงอาทตยเกดจากปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรทเกดขนบนดวงอาทตย ซงพลงงานทแผออกมาจากดวงอาทตยจะอยในรปแบบคลนแมเหลกไฟฟา พลงงานแสงอาทตยทโลกไดรบมคาประมาณ 1.7-105 เทอราวตต การเปลยนพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานไฟฟาม 2 วธ คอกระบวนการโฟโตวอลเทอก (photovoltaic conversion) การเปลยนพลงงานไฟฟาโดยตรงแสงทตกกระทบผานเซลลแสงอาทตย (solar cell) และกระบวนการความรอน (solar thermodynamics conversion) จะเปลยนพลงงานแสงอาทตยเปนความรอนแลวเปลยนตอเปนไฟฟา ซงประกอบดวย 2 องคประกอบคอชดเกบสะสมความรอนและอปกรณเปลยนพลงงานความรอนเปนพลงงานไฟฟา

เซลลแสงอาทตยจะทาจากสารกงตวนา เชน ซลคอน (silicon) แกลเลยม อารเซไนด (gallium arsenide) และอนเดยม ฟอสไฟด (indium phosphide) เปนตน เมอไดรบแสงอาทตยโดยตรงจะเปลยนเปนพาหะนาไฟฟา และจะถกแยกเปนประจไฟฟาบวกและลบเพอใหเกดแรงดนไฟฟาทขวทงสองของเซลลแสงอาทตย เมอนาขวไฟฟาเซลลแสงอาทตยมาตอเขากบอปกรณไฟฟากระแสตรงกระแสไฟฟาจะไหลเขาสอปกรณเหลานนทาใหสามารถทางานได แสงอาทตยตกกระทบเซลลแสงอาทตยแลวจะเกดการสรางพาหะนาไฟฟาประจลบและบวกขนซงไดแก อเลกตรอนและโฮส โครงสรางรอยตอพเอนจะทาหนาทสรางสนามไฟฟาภายในเซลล เพอแยกพาหะนา ไฟฟาชนดอเลกตรอนไปทขวลบและพาหะนาไฟฟาชนดโฮสไปทขวบวกทาใหเกดแรงดน ไฟฟาแบบกระแสตรง ขวไฟฟาทงสองเมอตอใหครบวงจรไฟฟาจะเกดกระแสไฟฟาแบบกระแสตรง ทขวไฟฟาทงสอง เมอตอครบวงจรไฟฟาจะเกดกระแสไหลเขาเซลลแสงอาทตยชนดซลคอนทมขนาดเสนผาศนยกลาง 4 นว กระแสไฟฟาไดประมาณ 2-3 A และจะใหแรงดนไฟฟาวงจรเปดประมาณ 0.6 V กระแสไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยไมมากนก ดงนนเพอใหกาลงไฟฟามากเพยงพอสาหรบใชงานจงไดมการนาเซลลแสงอาทตยหลายๆ เซลลมาตอกนเรยกวาแผงเซลลแสงอาทตย (solar modules)

แหลงทมา : http://alcoholim.blogspot.com/2012/10/blog-post.html

53


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 เรอง ประวตไฟฟาประเทศไทย

ค าแนะน า นกศกษาสามารถเรยนรจากหนงสอเรยน เอกสารประกอบการสอน ใบความร สอเทคโนโลยสารสนเทศ แหลงเรยนร ผ ร ภมปญญาทองถน ครผสอน หรอสออนๆ ทเกยวของกบเนอหา/สาระการเรยนร และทาแบบประเมนหลงการเรยนรตามตวชวด ดงน

1. ใหนกศกษาบอกหรออธบายประวตความเปนมาของไฟฟาโลกและไฟฟาไทย มาพอสงเขป

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ...............................................................

54




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



55


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานลม



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=_-Or2KWLuVk

http://www.youtube.com/watch?v=_-Or2KWLuVk

http://www.youtube.com/watch?v=_-Or2KWLuVk

56


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานลม

การผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานลม การนาลมมาใชประโยชนจะตองอาศยเครองจกรกลสาคญ คอ “กงหนลม” ในการเปลยนพลงงานจลนจากการเคลอนทของลม เปนพลงงานกลกอนนาไปใช

ประโยชน ทสาคญพลงงานลมใชไมมวนหมด และกระบวนการผลตไฟฟาจากลมยงไมปลอยของเสยทเปนอนตรายตอสภาพแวดลอม แตการใชพลงงานลมเพอการผลตไฟฟาความเรวลมจะตองสมาเสมอ หรอกาลงลมเฉลยทงปควรไมนอยกวาระดบ 6.4 ‟ 7.0 เมตรตอวนาท ทความสง 50 เมตร ถงจะสามารถผลตไฟฟาจากกงหนลมไดด ภมประเทศทมความเรวลมเหมาะสมไดแกบรเวณฝงทะเลแถบยโรปเหนอ หรอชองเขาในอเมรกา

ชนดของกงหนลม โดยทวไปกงหนลมแบงออกเปน 2 ชนด ตามแกนหมนของกงหนลม ไดแก 1. กงหนลมแกนหมนแนวตง (Vertical Axis Wind Turbine) เปนกงหนลมทมแกนหมน และใบพดตงฉากกบการเคลอนทของลมในแนวราบ 2. กงหนลมแกนหมนแนวนอน (Horizontal Axis Wind Turbine) เปนกงหนลมทมแกนหมนขนานกบการเคลอนทของลมในแนวราบ โดยมใบพดเปนตวตง

ฉากรบแรงลม

สวนประกอบของกงหนลมเพอผลตไฟฟา ม 4 สวนหลก ประกอบดวย 1) แกนหมนใบพด (Rotor Blade) ทาหนาทรบแรงลม ซงแกนหมนประกอบดวย

- ดมแกนหมน (Rotor Hub) เปนตวครอบแกนหมนทอยสวนหนาสด มรปรางเปนวงรคลายไข เพอการลลม - ใบพด (Blade) ยดตดกบแกนหมน ทาหนาทรบพลงงานจลนจากการเคลอนทของลม และหมนแกนหมนเพอสงถายกาลงไปยงเพลาแกนหมนหลก

กงหนลมขนาด 3 ใบพด จดวาดทสดในการกวาดรบแรงลมและนยมใชกนแพรหลายมากทสด - จดปรบหมนใบ (Pitch) อยระหวางรอยตอของใบกบแกนหมน ทาหนาทปรบใบพดใหมความพรอมและเหมาะสมกบความเรวลม

57


2) หองเครอง (Nacelle) มลกษณะคลายกลองใสของขนาดใหญทถกออกแบบเพอปองกนสภาพอากาศภายนอกใหกบอปกรณทอยภายใน ซงไดแก - เพลาแกนหมนหลก (Main Shaft หรอ Low Speed Shaft) ทาหนาทรบแรงจากแกนหมนใบพด และสงผานเขาสหองปรบเปลยนทดรอบกาลง - หองทดรอบกาลง (Gear Box) เปนตวควบคมปรบเปลยนทดรอบการหมนและถายแรงของเพลาแกนหมนหลกทมความเรวรอบตา ไปยงเพลาแกนหมน

เลกของเครองกาเนดไฟฟาเพอใหมความเรวรอบสงขน และมความเรวสมาเสมอ - เพลาแกนหมนเลก (Shall Shaft หรอ High Speed Shaft) ทาหนาทรบแรงทมความเรวรอบสงของหองทดรอบกาลงเพอหมนเครองกาเนดไฟฟา - เครองกาเนดไฟฟา (Generator) ทาหนาทแปลงพลงงานกลทไดรบเปนพลงงานไฟฟา - เบรก (Brake) เปนระบบกลไกเพอใชควบคมและยดการหยดหมนอยางสนเชงของใบพดและเพลาแกนหมนของกงหนลม เมอตองการใหกงหนลมหยด

หมนและในระหวางการซอมบารง - ระบบควบคมไฟฟา (Controller System) เปนระบบควบคมการทางานและการจายกระแสไฟฟาออกสระบบโดยคอมพวเตอร - ระบบระบายความรอน (Cooking ) เพอระบายความรอนจากการทางานตอเนองตลอดเวลาของหองทดรอบกาลงและเครองกาเนดไฟฟา อาจระบาย

ดวยลมหรอนาขนกบการออกแบบ - เครองวดความเรวและทศทางลม (Anemometer and Wired Vane) เปนสวนเดยวทตดตงอยนอกหองเครอง ซงไดรบการเชอมตอสายสญญานเขาส

ระบบคอมพวเตอรเพอวดความเรวและทศทางลม 3) เสา (Tower) เปนตวรบสวนทเปนชดแกนหมนใบพดและตวหองเครองทอยดานบน 4) ฐานราก เปนสวนทรบนาหนกของชดกงหนลม

58


ศกยภาพพลงงานลมในประเทศไทย ประเทศไทยตงอยในเขตเสนศนยสตร ลมทเกยวของกบภมอากาศของไทย คอลมประจาป ลมประจาฤด และลมประจาเวลา ลมประจ าป เปนลมทพดอยเปนประจาตลอดทงปในภมภาคสวนตางๆ ของโลกมความแตกตางกนไปในแตละเขตละตจดของโลก เนองจากประเทศไทยอยใ น

บรเวณเขตศนยสตร อทธพลของลมประจาปจงไมมประโยชนในการนามาใช ลมประจ าฤด เปนลมทพดเปลยนทศทางตามฤดกาล เรยกวา ลมมรสม ไดแก

1. ลมมรสมฤดรอน พดในแนวทศใต และตะวนตกเฉยงใต ในชวงเดอนมถนายน-สงหาคม 2. ลมมรสมฤดหนาว พดในแนวทศเหนอ และตะวนออกเฉยงเหนอ ในชวงเดอนธนวาคม-กมภาพนธ

ลมประจ าเวลา เปนลมทเกดขนเนองจากการเปลยนแปลงความกดอากาศระหวาง 2 บรเวณในระยะเวลาสนๆ ไดแก ลมบก ลมทะเล ลมภเขา และลมหบเขา บรเวณทอยตามชายฝงจะไดรบอทธพลของลมบก ลมทะเลสงมาก

การผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทย ประเทศไทยมการผลตไฟฟาจากพลงงานลมอยท 332.5 kW เกอบทงหมดเปนโครงการสาธต ตงอยในอทยานแหงชาตภกระดง จงหวดเลย ขนาด 2.5 kW 1 ชด

และทอทยานแหงชาตตะรเตา จงหวดสตล ขนาด 10 kW 1 ชด เปนโครงการศกษาทดลองของมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร นอกจากนยงมจดตดตงทแหลมพรหมเทพ จงหวดภเกต ขนาด 10 kW 2 ชด ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) และของเอกชน 1 ชด ทกงอาเภอ

เกาะจนทร จงหวดชลบร 150 kW 1 ชด ดาเนนการโดยบรษท รไซเคล เอนจเนยรรง จากด เปนการผลตไฟฟาใชในอาคาร กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) กระทรวงพลงงานมการประเมนวา พนทตงแตจงหวดประจวบครขนธจนถงจงหวดปตตาน ดานเลยบ

ชายฝงทะเลอาวไทยมศกยภาพของกาลงลมทจะนามาผลตกระแสไฟฟามากทสดกวา 1,600 MW

ปญหาทส าคญในการผลตไฟฟาจากพลงงานลม ไทยมความเรวลมเฉลยของประเทศอยในระดบปานกลาง - ตา มความเรวลมเฉลยตากวา 4 เมตร/วนาท แตเทคโนโลยกงหนลมเพอผลตไฟฟาในยโรปสวนใหญ

ออกแบบใหทางานเหมาะสมกบความเรวลมเฉลยเกนกวา 8 เมตรตอวนาทขนไป

59


ขอด - ขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากพลงงานลม

ขอด - เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาต ไมมตนทน - เปนแหลงพลงงานทไมมวนหมดสน - เปนพลงงานสะอาด - ไมกนเนอท ดานลางยงใชพนทไดอย - มแคการลงทนครงแรก ไมมคาเชอเพลง - สามารถใชระบบไฮบรดเพอใหเกดประโยชนสงสด คอ กลางคนใชพลงงานลมกลางวนใชพลงงานแสงอาทตย - ภาครฐใหการสนบสนนการผลตไฟฟาจากพลงงานลมแกผผลตไฟฟารายเลก/รายเลกมาก โดยกาหนดอตราสวนเพมการรบซอไฟฟาทผลตจาก พลงงานลม

2.50 บาทตอหนวย หากเปนโครงการใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ใหอตราเพมพเศษอก 1.50 บาทตอหนวย เปน 4.00 บาทตอหนวย ระยะเวลา 10 ป

ขอจ ากด - ลมในประเทศไทยมความเรวคอนขางตา - พนททเหมาะสมมจากด - ขนอยกบสภาวะอากาศ บางฤดอาจไมมลม - ตองใชแบตเตอรราคาแพงเปนแหลงเกบพลงงาน - ขาดเทคโนโลยทเหมาะสมกบศกยภาพลมในประเทศ และขาดบคคลากรผ เชยวชาญ

แหลงทมา : http://www.eppo.go.th/engy/Load/ET11.pdf

60


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานน า



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=2VjtCleTecs

http://www.youtube.com/watch?v=2VjtCleTecs

http://www.youtube.com/watch?v=2VjtCleTecs

61


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานน า

พลงงานน า เปนการอาศยหลกการของการเคลอนทของนาจากทสงสทตา รปแบบทเราคนเคยคอ การสรางเขอนเกบกกนา เพอสะสมพลงงานศกย เมอเปด

ประตทปดกนทางเดนของนา พลงงานศกยทสะสมอย จะเปลยนเปนพลงงานจลน สามารถนาไปฉดกงหน และตอเชอมเขากบเครองกาเนดไฟฟาเกดเปนกระแสไฟฟาขน

โรงไฟฟาพลงน า โดยทวไป มการจดแบงโรงไฟฟาพลงนาออกเปน 1. โรงไฟฟาพลงนาขนาดใหญ (Large Hydropower) มขนาดกาลงผลตมากกวา 30 MW 2. โรงไฟฟาพลงนาขนาดเลก (Mini Hydropower ) มขนาดกาลงผลตอยระหวาง 200 kW จนถง 30 MW 3. โรงไฟฟาพลงนาขนาดจวหรอระดบหมบาน (Micro Hydropower) มขนาดกาลงการผลตนอยกวา 200 kW

การผลตไฟฟาจากพลงงานน า การผลตไฟฟาจากพลงงานนาเปนวธการผลตกระแสไฟฟาทมตนทนถกและสะอาด ซงขนตอนของการทางานของโรงไฟฟาพลงนา มดงน - เกบนาไวในอางนา โดยการกอสรางเขอนเพอใหระดบทเกบอยสงกวาโรงไฟฟาระดบนาทแตกตางกนมากๆ น จะทาใหนาทถกปลอย ลงมามแรงดนทสง - ปลอยนาลงมาตามทอ ไปยงอาคารโรงไฟฟาทอยตากวา โดยควบคมปรมาณนาใหไดตามตองการ - นาจะถกสงเขาเครองกงหน ผลกดนใบพดของกงหนนา ทาใหกงหนหมนดวยความเรวสง - เพลาของเครองกงหนทตอเขากบเพลาของเครองกาเนดไฟฟา จะหมนทาใหเครองกาเนดไฟฟาหมนตามไปดวย เกดการเหนยวนาในเคร องกาเนดไฟฟา ได

พลงงานไฟฟาออกมาใช

62


องคประกอบของการผลตไฟฟาพลงน า การผลตไฟฟาพลงนาโดยทวไป มองคประกอบสาคญดงน เขอนหรอฝาย ทาหนาทเกบกกนาหรอยกระดบนาในลานาใหสงขน ประกอบดวย อาคารระบายนาลน (Spillway) อาคารบงคบนา ประตระบายทราย ตะแกรง

กนขยะ (Trash rack) ทางนาเขา (Intake) - อาคารระบายนาลน ทาหนาทระบายนาสวนทเกนจากการกกเกบไวใชงานเพอมใหเกดความเสยหายตอโครงสรางของตวเขอน - อาคารบงคบนา ทาหนาท ปด-เปดนา และควบคมปรมาณนาในการใชงาน - ประตระบายทราย ทาหนาทชวยในการระบายทรายทตกทบถมบรเวณทหนาฝาย

อาคารโรงไฟฟา (Power House) ประกอบดวยเครองกงหนนา (Turbine) เครองกาเนดไฟฟา (Generator) เครองควบคมความเรวรอบ (Governor) ตแผงและอปกรณควบคม (Control Switchboard) นอกจากนยงมสวนประกอบทสาคญ คอ เครองกงหนนาและเครองกาเนดไฟฟา ทางออกทายนา (Tailrace) และสายสงไฟฟา (Transmission Line)

ประเภทของโรงไฟฟาพลงน า ปจจบนมการแบงโรงไฟฟาพลงนาตามลกษณะการบงคบนาเพอผลตไฟฟาออกเปน 4 แบบ ไดแก 1. โรงไฟฟาแบบมน าไหลผานตลอดป (Run-of-river Hydro Plant) โรงไฟฟาแบบนไมมอางเกบนา ผลตไฟฟาดวยการใชนาทไหลตามธรรมชาตของลานา

หากนามปรมาณมากเกนกวาโรงไฟฟาจะรบได กตองทงไป สวนใหญโรงไฟฟาแบบนตดตงอยกบเขอนผนนาชลประทาน ซงมนาไหลผ านตลอดป การกาหนดกาลงผลตตดตง มกจะคดจากอตราการไหลของนาประจาปชวงตาสด เพอทจะสามารถเดนเครองผลตไฟฟาไดอยางสมาเสมอตลอดทงป ตวอยางโรงไฟฟาประเภทน ไดแก โรงไฟฟาเขอนผนนาเจาพระยา จงหวดชยนาท และเขอนผนนาวชราลงกรณ จงหวดกาญจนบร

2. โรงไฟฟาแบบมอางเกบน าขนาดเลก (Regulating Pond Hydro Plant) เปนโรงไฟฟาทสามารถบงคบการไหลของนาไดในชวงสนๆ เชน ประจาวน หรอสปดาห การผลตไฟฟาจะสามารถควบคมใหสอดคลองกบความตองการไดดกวาแบบแรก แตอยในชวงเวลาทจากดตามขนาดของอางเกบนา ตวอยางของโรงไฟฟาประเภทนไดแก โรงไฟฟาเขอนทาทงนา จงหวดกาญจนบร และโรงไฟฟาขนาดเลกบานสนต จงหวดยะลา

63


3. โรงไฟฟาแบบมอางเกบน า ขนาดใหญ (Reservoir Hydro Plant) โรงไฟฟาแบบนมเขอนกนนาขนาดใหญและสงกนขวางลานาไว ทาใหเกดเปนทะเลสาบใหญ ซงสามารถเกบกกนาในฤดฝนและนาไปใชในฤดแลงได โรงไฟฟาพลงนาขนาดใหญสวนมากในประเทศไทย จดอยในโรงไฟฟาประเภทน เพราะมประโยชนมาก สามารถควบคมการใชนาในการผลตกระแสไฟฟาเสรมในชวงทมความตองการไฟฟาสงไดอยางมประสทธภาพตลอดป

4. โรงไฟฟาแบบสบกลบ (Pumped Storage Hydro Plant) เปนโรงไฟฟาทมเครองสบนา ซงสามารถสบนาทปลอยจากอางเกบนาลงมาแลวนากลบขนไปเกบไวในอางเกบนาเพอใชผลตกระแสไฟฟาไดอก ประโยชนของโรงไฟฟาชนดนเกดจากการผลตพลงงานไฟฟาในชวงเวลาทมความตองการใชไฟฟาตา (เชนในเวลาเทยงคน)ซงมตนทนถก ไปใชในการสบนาขนไปกกเกบไวในอางเกบนา เพอนามาใชผลตกระแสไฟฟาในชวงทมความตองการใชไฟฟาสงในช วงหวคา ตวอยางของโรงไฟฟาประเภทน ไดแก โรงไฟฟาเขอนศรนครนทร หนวยท 4 ซงสามารถสบนากลบขนไปเกบไวในอางเกบนาเขอนศรนครนทรได

การผลตไฟฟาพลงน าในประเทศไทย กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน ระบวาในป 2549 ประเทศไทย มการผลตไฟฟาจากพลงนารวมทงสน 2,999.86 MW

ศกยภาพพลงนาระดบหมบาน และพลงนาขนาดเลกกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ไดประเมนศกยภาพพลงนาระดบหมบาน และพลงนาขนาดเลก นาจะอยประมาณ 1,000 MW นอกจากน ยงมการประเมนศกยภาพพลงนาขนาดเลกทายเขอนชลประทานทมอย 6,618 แหง ทวประเทศไววา จะมประมาณ 294 แหง ทสามารถพฒนา เปนโครงการโรงไฟฟาพลงนาขนาดเลก ขนาดเลกมาก และขนาดจว กาลงการผลตประมาณ 115,945 kW

ประโยชนของการผลตไฟฟาพลงน าขนาดเลก - ประชาชนในพนทหางไกลมไฟฟาใชอยางทวถง - แกปญหาไฟฟาตกไฟฟาดบในพนทปลายสายสง - ชวยลดการลงทนโครงการกอสรางโรงไฟฟาขนาดใหญ - ชวยลดการสญเสยในระบบสงไฟฟาของ กฟภ. ไดเปนอยางด - เปนแหลงนาหลอเลยงชมชน ทงดานอปโภค บรโภค การเกษตร และอตสาหกรรม

64


- เปนแหลงขยายพนธและทอยอาศยของสตวและพชนา - ชวยปองกนนาทวมและลดการเกดไฟปาไดดวย - สรางรายไดจากการจาหนายไฟใหกบชมชน

ขอด - ขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากพลงน า ขอด 1. ไมตองเสยคาใชจายในการซอเชอเพลงตลอดอายโครงการ นอกจากใชเงนลงทนกอสรางในครงแรกเทานน เนองจากใชนาธรรมชาตเปนแหลงผลตไฟฟา 2. ชวยลดปรมาณกาชคารบอนไดออกไซดทเกดจากการผลตไฟฟาดวยพลงความรอน จากเชอเพลงฟอสซล 3. โครงการโรงไฟฟาพลงนาขนาดใหญมขดความสามารถสงในการรกษาความมนคงใหแกระบบไฟฟาของประเทศ เนองจากโรงไฟฟาพลงนาสามารถเดนเครอง

และเรมจายไฟฟาไดภายในเวลาเพยง 4-5 นาท เทานน ขณะทโรงไฟฟาทวไปตองใชเวลาเรมเดนเครองกวา 2-4 ชวโมง กฟผ. จงเดนเครองโรงไฟฟาพลงนาสาหรบรองรบชวงเวลาทมความตองการใชกระแสไฟฟาสงสด (Peak) ในแตละวน และใชเปนกาลงผลตสารองไวรองรบเหตการณ ตางๆ เชน สายไฟฟาขาด เปนตน

ขอจ ากด 1. ไมสามารถเดนเครองไดตลอดเวลา เพราะขนกบปรมาณนาในเขอนและนอกเขอน การผลตไฟฟาจะดาเนนการไดในชวงทสามารถปลอยนา ออกจากเขอนได

เทานน 2. การกอสรางเขอนขนาดใหญในประเทศไทยมขอจากด เนองจากอางเกบนาของเขอนขนาดใหญจะทาใหเกดนาทวมเปนบรเวณกวาง สงผลกระทบตอ

บานเรอนประชาชน พนทเกษตรกรรม โบราณสถาน หรอถาเปนบรเวณปา กจะกระทบตอสตวปา และทรพยากรปาไม จงไมสามารถขยายการผลตไฟฟาพลงนาได

แหลงทมา : http://www.eppo.go.th/engy/load/et10.pdf

65


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานแสงอาทตย



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=T0OHByH1M5o

http://www.youtube.com/watch?v=T0OHByH1M5o

http://www.youtube.com/watch?v=T0OHByH1M5o

66


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานแสงอาทตย

พลงงานแสงอาทตย แสงจากดวงอาทตยเกดจากปฏกรยาเทอรโมนวเคลยร (Thermonuclear reaction) หรอปฏกรยาหลอมตวทางนวเคลยรในดวงอาทตย เมอแสงอาทตยเดนทาง

มาถงนอกชนบรรยากาศของโลกจะมความเขมแสงโดยเฉลยประมาณ 1,350 วตตตอตารางเมตร แตกวาจะลงมาถงพนโลก พลงงานบางสวนตองสญเสยไปเมอผานชนบรรยากาศตางๆ ทหอหมโลก เชน ชนโอโซน ชนไอนา ชนกาซคารบอนไดออกไซด ทาใหความเขมแสงลดลง เหลอประมาณ 1,000 วตตตอตารางเมตร หรอประมาณรอยละ 70 ปรมาณแสงอาทตยทไดรบบนพนทใดพนทหนง จะมปรมาณสงสดเมอพนทนนทามมตงฉากกบแสงอาทตย ดงนนหากตองการใ หพนทใดรบแสงอาทตยไดมากทสดตอวน กจะตองปรบพนทรบแสงนนๆ ตามการเคลอนทของดวงอาทตย ซงจะเคลอนทจากทศตะวนออกไปสทศตะวนตกเสมอ

แสงอาทตยในประเทศไทย กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ไดจดทาแผนทศกยภาพพลงงานแสงอาทตยของประเทศไทย ( Solar energy potential map) โดยใชขอมล

ยอนหลงจากดาวเทยมเปนเวลา 6 ป เพอนาผลการศกษาทไดมาใชเปนแนวทางพฒนาการนาพลงงานจากแสงอาทตยมาใชประโยชนภายในประเทศ พบวา รอยละ 14.3 ของพนทในประเทศไทย มศกยภาพการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยสง คอ ไดรบรงสดวงอาทตยเฉลยตอป อยในชวง 19-20 เมกกะจลตอตารางเมตรตอวน และรอยละ 50.2 ของพนทในประเทศไทย ไดรบรงสดวงอาทตยเฉลยตอป อยในชวง 18-19 เมกกะจลตอตารางเมตรตอวน ซงถอวามศกยภาพพลงงานคอนขางสง สวนบรเวณทมศกยภาพคอนขางตามเพยงรอยละ 0.50 ของพนทเทานน เมอทาการเฉลยความเขมรงสดวงอาทตยทวประเทศจากทกพนท เปนคารายวนเฉลยตอปได 18.2 ลานจลตอตารางเมตรตอวน โดยมคาเฉลยสงสดในเดอนเมษายน

นอกจากน พบวา การแผรงสจากดวงอาทตยในประเทศไทยนน มศกยภาพผลตไฟฟาเฉลยไดท 4.6 ถง 5.3 หนวย (kWh) ตอตารางเมตรตอวน โดยมจานวนชวโมงการสองสวางของดวงอาทตย 2,200 ถง 2,900 ชวโมงตอป หรอ 6 ถง 8 ชวโมงตอวน ซงหากสามารถปรบพนทรบแสงใหตดตามแสงอาทตยไดตลอดเวลาแลว คาดวาจะสามารถรบแสงไดเพมขนอกประมาณ 1.3-1.5 เทา

67


ในประเทศไทยไดมการนาแหลงพลงงานแสงอาทตยมาใชประโยชนไดระยะหนงแลว ทงเพอใชผลตนารอนและอบแหงพชผลทางการเกษตร สวนการนาพลงงานแสงอาทตยมาใชในเชงพาณชยนน ยงอยระหวางพฒนาเพอใหมตนทนตาลง

การใชประโยชนจากพลงงานแสงอาทตย การนาแสงอาทตยมาใชประโยชนในดานพลงงานนน แบงออกไดเปน 2 ประเภทหลก คอ 1. การนาแสงอาทตยมาใชเปนพลงงานความรอน ตวอยางทเหนไดชดทมการใชงานมาเปนเวลานาน ไดแก การอบแหงหรอตากแหง ผก ผลไม และเนอสตวตางๆ

หรอ ในกรณทใชการออกแบบเชงวศวกรรมมาเกยวของ เชน การผลตนารอนจากพลงงานแสงอาทตย โดยใชแผงสะสมความรอน ( Solar collector) ทใชกนอยางแพรหลายมากขนทงในครวเรอนทวไป หรอแมกระทงโรงแรมบางแหง

2. การนาแสงอาทตยมาผลตกระแสไฟฟา โดยอาศยชดเซลลแสงอาทตย หรอทรจกกนในชอ Photovoltaic system (PV system) ซงรายละเอยดของระบบการผลตกระแสไฟฟาจากแสงอาทตยจะนาเสนอในเนอหาตอไป

หลกการท างานของเซลลแสงอาทตย (Solar Cell) เซลลแสงอาทตย (Solar Cell) เปนสงประดษฐกรรมทางอเลคทรอนกส ทสรางขนเพอเปนอปกรณสาหรบเปลยนพลงงานแสงอาทตยใหเปนพลงงานไฟฟา โดย

การนาสารกงตวนา เชน ซลกอน ซงมราคาถกทสดและมมากทสดบนพนโลกมาผานกระบวนการทางวทยาศาสตรเพอผลตใหเปนแผนบางบรสทธ และทนททแสงตกกระทบบนแผนเซลล รงสของแสงทมอนภาคของพลงงานประกอบทเรยกวา โฟตอน (Photon) จะถายเทพลงงานใหกบอเลกตรอน (Electron) ในสารกงตวนาจนมพลงงานมากพอทจะกระโดดออกมาจากแรงดงดดของอะตอม (atom) และเคลอนทไดอยางอสระ ดงนนเมออเลกตรอนเคลอนทครบวงจรจะทาใหเกดไฟฟากระแสตรงขน

แรงเคลอนไฟฟาทผลตขนจากเซลลแสงอาทตยเพยงเซลลเดยวจะมคาตามาก การนามาใชงานจะตองนาเซลลหลายๆ เซลล มาตอกนแบบอนกรมเพอเพมคาแรงเคลอนไฟฟาใหสงขน เซลลทนามาตอกนในจานวนและขนาดทเหมาะสมเรยกวา แผงเซลลแสงอาทตย (Solar Module หรอ Solar Panel) ถงแมวาเซลลแสงอาทตยจะทามาจากวสดจาพวกทราย ซงมราคาไมสงนก หากแตในกระบวนการผลตทตองทาใหบรสทธ และอยในรปสารทพรอมจะทาเซลลแสงอาทตย จะตองใชเทคโนโลยทสงมาก ทาใหราคาของตวเซลลมราคาแพง ประเทศททาการผลตเซลลแสงอาทตยมากทสดในโลก คอ ประเทศญป น ไดทาการวจยและพฒนาโครง การ Sunshine project มาตงแตป พ.ศ. 2517 สงผลใหราคาของเซลลแสงอาทตยทประเทศญป นผลตในปจจบน มราคาลดลงเหลอเพยง 1 ใน 100 ของราคาเรมตนเมอสามสบกวาปกอน

68


ระบบการผลตไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตย การผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยแบงตามเทคโนโลยได 2 ระบบ ดงน

1. ระบบการผลตกระแสไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตย แบงออกเปน 3 ระบบ ไดแก 1.1 ) ระบบการผลตกระแสไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตยแบบอสระ (PV Stand alone system) เปนระบบผลตไฟฟาทไดรบการออกแบบสาหรบใชงานใน

พนทชนบททไมมระบบสายสงไฟฟา อปกรณระบบทสาคญประกอบดวยแผงเซลลแสงอาทตย อปกรณควบคมการประจแบตเตอร แบตเตอร แ ละอปกรณเปลยนระบบไฟฟากระแสตรงเปนไฟฟากระแสสลบแบบอสระ

ระบบ Stand-alone จะมการเกบไฟฟากระแสตรงทผลตไดจากแสงอาทตยในเวลากลางวน เพอไปใชในเวลากลางคน โดยการนาไปเพมประจของชดแบตเตอร (เกบไฟทผลตไดไวในแบตเตอร) หลงจากนน จงจะนาไฟฟาไปใชงานตามตองการ โดยอาจนาไฟฟาทเกบไปใชในลกษณะกระแสตรงเหมอนเดม หรออาจจะแปลงใหเปนไฟฟากระแสสลบ (AC) โดยตดอปกรณเพม กอนจะนาไปใชงานกได ระบบเชนน พบมากในบรเวณพนทชนบท เขตอทยานแหงชาต เชน อทยานแหงชาตตะรเตา หวยขาแขง และภกระดง เปนตน หรอในพนททระบบสายสงไฟฟาหลกไปไมถง

1.2) ระบบการผลตกระแสไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตยแบบตอเขากบระบบจาหนาย (PV Grid connected system) เปนระบบผลตไฟฟาทถกออกแบบสาหรบผลตไฟฟาผานอปกรณเปลยนระบบไฟฟากระแสตรงเปนไฟฟากระแสสลบ เขาสระบบสายสงไฟฟาของการไฟฟาโดยตรงทนทระบบนจะไมมการเกบไฟฟาในแบตเตอร ใชผลตไฟฟาในเขตเมอง หรอพนททมระบบจาหนายไฟฟาเขาถงอปกรณระบบทสาคญประกอบดวยแผงเซลลแสงอาทตย อปกร ณเปลยนระบบไฟฟากระแสตรงเปนไฟฟากระแสสลบชนดตอกบระบบจาหนายไฟฟา

1.3) ระบบการผลตกระแสไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตยแบบผสมผสาน (PV Hybrid system) เปนระบบผลตไฟฟาทถกออกแบบสาหรบทางานรวมกบอปกรณผลตไฟฟาอนๆ เชน ระบบเซลลแสงอาทตยกบพลงงานลม และเครองยนตดเซล ระบบเซลลแสงอาทตยกบพลงงานลมและไฟฟาพลง นา เปนตน โดยรปแบบระบบจะขนอยกบการออกแบบตามวตถประสงคโครงการเปนกรณเฉพาะ

69


2. ระบบผลตไฟฟาดวยความรอนแสงอาทตย แบงออกเปน 3 แบบ ไดแก 2.1) แบบ Parabolic Troughs ประกอบดวยตวรบแสงเปนรางยาวโคงแบบมตเดยวทตดตงไวบนระบบหมนตามดวงอาทตยแกนเดยว ทาหนาทรวม

พลงงานแสงอาทตย และถายเทความรอนใหกบของเหลวทไหลหมนเวยนผานทอ ซงปกตจะเปนนา จนกลายเปนไอนาไปขบเคลอนกงหนไอนา เพอผลตกระแสไฟฟาตอไป

2.2) แบบ Central Receiver หรอ Power Tower ประกอบดวยตวรบความรอนทตดตงอยกบทบนหอคอยทลอมรอบดวยแผงกระจกขนาดใหญจานวนมาก ซงจะหมนตามดวงอาทตยและสะทอนรงสไปยงตวรบความรอนซงมของเหลวอยภายใน ของเหลวดดซบพลงงานความรอน จะสงตอไปยง เครองกาเนดไฟฟาแบบกงหน หรอนาไปเกบไวในถงเกบกกเพอนาไปใชงานตอไป

2.3) แบบ Parabolic Dishes ประกอบดวยตวรวมแสงเปนจานทรง parabolic ทมจดศนยรวมแสงเพอสะทอนพลงงานแสงอาทตยไปยงตวรบความรอน ทอยบนจดศนยรวม Parabolic Dishes จะใชแผงสะทอนทมลกษณะโคงจานวนมาก ซงทาดวยกระจกหรอแผนฟลมบางๆ ตวรวมแสงใชระบบหมนตา มดวงอาทตยสองแกนเพอรวมแสงใหเปนจดเดยวกนทตวรบความรอน ระบบนมประสทธภาพการแปลงเปนความรอนไดสงกวาชนดรวมตวแบบราง ( Parabolic Troughs) เนองจากสามารถทางานไดทอณหภมสงกวา

การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยในประเทศไทย การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยในประเทศไทย ทงทผลตและใชงานในเชงพาณชยรวมถงโครงการสาธต สวนใหญดาเนนการโดยหนวยงานข องรฐ การ

ไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ไดเรมทดลองนาเซลลแสงอาทตยมาตดตงและทดสอบตงแตป 2521 ในระยะแรกไดจดหาเซลลแสงอาทตยจากผผลตในตางประเทศเขามาทดลองตามหนวยงานของ กฟผ. ตอมาไดพฒนาการใชงานในลกษณะของการสาธตเพอผลตไฟฟาขนาดทใหญขน โดยใชเซลลแสงอาทตยผลตไฟฟารวมกบพลงงานชนดอนๆ เชน รวมกบพลงนา พลงงานลม ซงกระแสไฟฟาทผลตไดนนเชอมโยงเขากบระบบจาหนายของการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) นอกจากนยงมโครงการสาธตตางๆ ขนอก ทงท กฟผ.ดาเนนการเอง และมภาคเอกชนเขารวม

ขอมลจากกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน พบวา ในป 2550 ประเทศไทยมกาลงผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยรวม 30 MW และมเปาหมายในการสงเสรมใหเพมเปน 45 MW ในป 2554

70


แนวโนมการผลตกระแสไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยและการสงเสรมจากภาครฐ - การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยไดรบความสนใจในการลงทนมากขน เนองจากวกฤตการณผนผวนดานราคานามนทผานมา - ภาครฐใหการสนบสนนการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยแกผผลตไฟฟารายเลก (SPP) / รายเลกมาก (VSPP) โดยกาหนดอตราสวนเพมการรบซอไฟฟาท

ผลตจากพลงงานแสงอาทตย 8 บาทตอหนวย หากเปนโครงการใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ใหอตราเพมพเศษอก 1.50 บาทตอหนวย เปน 9.50 บาทตอหนวย ระยะเวลา 10 ป

- การตงโรงงานผลตเซลลแสงอาทตยในประเทศไทยในชวงไมกปทผานมา ทาใหราคาเซลลแสงอาทตยลดลงอยางรวดเรว

ขอด - ขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย ขอด - เปนแหลงพลงงานธรรมชาตขนาดใหญทสด และสามารถใชเปนพลงงานไดไมมวนหมด - ไมมคาใชจายในเรองเชอเพลง - สามารถนาไปใชในแหลงทยงไมมไฟฟาใช และอยหางไกลจากระบบสายสงและสายจาหนายไฟฟา - การใชประโยชนไมยงยาก การดแลรกษางาย - เปนพลงงานสะอาด ไมกอใหเกดมลภาวะจากกระบวนการผลตไฟฟา ขอจ ากด - ยงไมสามารถดาเนนการไดในเชงพาณชย เนองจากแผงเซลลและอปกรณสวนควบยงมราคาแพง - แบตเตอรซงเปนตวกกเกบพลงงานแสงอาทตยไวใชในเวลากลางคนมอายการใชงานตา - ความเขมของแสงไมคงทและสมาเสมอ เนองจากสภาพอากาศและฤดกาล

71


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานความรอนใตพภพ



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=wG5nDIIKBKM

http://www.youtube.com/watch?v=wG5nDIIKBKM

http://www.youtube.com/watch?v=wG5nDIIKBKM

72


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานความรอนใตพภพ

พลงงานความรอนใตพภพ

คอ พลงงานธรรมชาตทเกดจากความรอน ทถกกกเกบอยภายใตผวโลก (Geo = โลก, Thermal = ความรอน) โดยปกตแลวอณหภมภายใตผวโลกจะเพมขน ตามความลก กลาวคอยงลกลงไป อณหภมจะยงสงขน และในบรเวณสวนลางของ ชนเปลอกโลก (Continental Crust) หรอทความลกประมาณ 25-30 กโลเมตร อณหภมจะมคาอยในเกณฑเฉลย ประมาณ 250 ถง 1,000 องศาเซลเซส ในขณะทตรงจดศนยกลางของโลก อณหภมอาจจะสงถง 3,500 ถง 4,500 องศาเซลเซส

พลงงานความรอนใตพภพ มกพบในบรเวณทเรยกวา Hot Spots คอบรเวณทมการไหล หรอแผกระจาย ของความรอน จากภายใตผวโลกขนมาสผวดนมากกวาปกต และมคาการเปลยนแปลงอณหภมตามความลก (Geothermal Gradient) มากกวาปกตประมาณ 1.5-5 เทา เนองจากในบรเวณดงกลาว เปลอกโลกมการเคลอนท ทาใหเกดรอยแตกของชนหน ปกตแลวขนาดของแนวรอยแตก ทผวดนจะใหญและคอยๆ เลกลงเมอลกลงไปใตผวดน และเมอมฝนตกลงมาในบร เวณนน กจะมนาบางสวนไหลซม ลงไปภายใตผวโลก ตามแนวรอยแตกดงกลาว นานน จะไปสะสมตว และรบความรอนจากชนหน ทมความรอนจนกระทงนากลา ยเปนนารอนและไอนา แลวจะพยายามแทรกตว ตามแนวรอยแตกของชนหน ขนมาบนผวดน และปรากฏใหเหนในรปของบอนารอน, นาพรอน, ไอนารอน, บอโคลนเดอด เปนตน

โครงสรางของโลก ชนเปลอกโลก แบงออกเปน 2 สวนคอ 1. เปลอกโลกสวนบน (upper crust) หรอเรยกวา ชนไซอล (sial) 2. เปลอกโลกสวนลาง (lower crust) หรอเรยกวา ชนไซมา (sima)

ชนแมนเทล สามารถแบงออกเปน 2 สวนคอ 1. ชนแมนเทลสวนบน (upper mantle) 2. ชนแมนเทลสวนลาง (lower mantle)

73


แกนโลก สามารถแบงออกเปน 2 ชน คอ 1. แกนโลกชนนอก (outer core) 2. แกนโลกชนใน (inner core)

1. ชนเปลอกโลก (earth Crust) มความหนาโดยเฉลยประมาณ 6-70 กโลเมตร หากเปรยบเทยบกบชนอนๆ ถอวาเปนชนทบางทสดชนนประกอบดวยแผนดนและแผนนา สวนทหนาทสดคอ

บรเวณทเปนภเขา สวนทบางทสด คอบรเวณทอยใตมหาสมทร เปลอกโลกยงสามารถแบงออกเปน 2 ชน คอ 1.1 เปลอกโลกสวนบน สวนใหญเปนพนทวปเรยกวา ไซอล (sial) เปนหนแกรนต ซงเปนเปลอกโลกทเปนเปลอกทวป สวนใหญประกอบดวยสารประกอบซลกา

(Silica) และ อะลมนา (Alumina) 1.2 เปลอกโลกสวนลาง สวนใหญเปนพนมหาสมทรเรยกวา ไซมา (sima) เปนหนบะซอลต ซงเปนเปลอกโลกทเปนเปลอกทองสมทรและรองอยใตหนไซอล หนไซ

มาประกอบดวยสารประกอบซลกา (Silica) และแมกนเซยม (Magnesium) เปลอกโลกมลกษณะเปนแผนหนแขงตอกนเหมอนกบภาพตอ ( jigsaw) ขนาดใหญ ซงมอยประมาณ 13 แผน แตละแผนเรยกวา แผนเปลอกโลก (plate)แผนเปลอกโลกทอยใตทะเลหรอมหาสมทรเรยกวา แผนมหาสมทร(oceanic plate) จะมความหนานอยกวาแผนเปลอกโลกทอยใตทวปเรยกวา แผนทวป (continental plate)

2. ชนแมนเทล (Mantle) เปนชนทอยระหวางเปลอกโลกกบแกนโลก มความหนาประมาณ 2,885 กโลเมตร มสวนประกอบเปนหนและแรธาตตางๆ หลายชนดเชน หนเรโดไทด หนอลตรา

เบสก ซงเปนหนอคนชนดหนง ในความลกประมาณ 70-260 กโลเมตรหรอทเรยกวาชนแอสทโนสเฟยร (Asthenosphere) ในชนนมหนเหลวหนดและรอนจดทประกอบดวยธาตตางๆ เชน ซลกอน อะลมเนยม และธาตเหลกหลอมละลายปนกนอยภายใตความดนและอณหภมสงมากประมาณ 800-4,300 องศาเซลเซยสและหนหนดนสามารถเคลอนตวไปมาในวงจากด อาจมกาซและของแขงรวมยดวย เรยกวา แมกมา (Magma) เมอแทรกดนพงออกสผวโลก เรยกวา ลาวา (Lava) เมอเยนและแขงตวจะเกดเปนหนอคน

74


3. แกนโลก (Core) เปนสวนทอยชนในสด มความหนาประมาณ 3,440 กโลเมตร ประกอบดวยธาตเหลกและนกเกลเปนสวนใหญ มแรงดนและอณหภมทมาก ในชนนประกอบดวย

สวนทเปนของแขงละสวนทเปนของเหลวทรอนจด จงแบงแกนโลกออกเปน 2 ชน คอ 3.1 แกนโลกชนนอก (Outer Core) เปนชนทประกอบดวยธาตเหลกและธาตนกเกลในสภาพทหลอมละลายและมอณหภมสง ถง 4,300-6,200 องศาเซลเซยส 3.2 แกนโลกชนใน (Inter core) เปนชนทอยใจกลางโลกซงเปนของแขงประกอบดวยธาตเหลกและนกเกล มความกดดนมหาศาล อณหภมสงประมาณ 6,000

องศาเซลเซยส

แหลงพลงงานความรอนใตพภพทพบในโลก ความรอนใตพภพทพบในโลกแบงเปนลกษณะใหญๆ ได 3 ลกษณะคอ

1. แหลงท เปนไอน าสวนใหญ (Steam Dominated) เปนแหลงกกเกบความรอนทประกอบดวย ไอนามากกวา 95% โดยทวไปมกจะเปน แหลงทมความสมพนธใกลชด กบหนหลอมเหลวรอนทอยตนๆ อณหภมของไอนารอนจะสงกวา 240 องศาเซลเซยส ขนไป แหลงทเปนไอนาสว นใหญน จะพบนอยมากในโลกเรา แตสามารถนามาใชผลตกระแสไฟฟาไดมากทสด เชน The Geyser Field ในมลรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา และ Larderello ในประเทศอตาล เปนตน

2. แหลงทเปนน ารอนสวนใหญ (Hot Water Dominated) เปนแหลงกกเกบสะสมความรอนทประกอบไปดวย นารอนเปนสวนใหญ อณหภมนารอนจะมตงแต 100 องศาเซลเซยส ขนไป ระบบนจะพบมากทสดในโลก เชนท Cerro Prieto ในประเทศเมกซโก และ Hatchobaru ในประเทศญป น เปนตน

3. แหลงหนรอนแหง (Hot Dry Rock) เปนแหลงสะสมความรอน ทเปนหนเนอแนน แตไมมนารอนหรอไอนา ไหลหมนเวยนอย ดงนนถาจะนามาใชจาเปนตองอดนาเยนลงไปทางหลมเจาะ ใหนาไดรบความรอนจากหนรอน โดยไหล หมนเวยนภายในรอยแตกทกระทาขน จากนนกทาการสบนารอนน ขนมาทางหลมเจาะอกหล มหนง ซงเจาะลงไป ใหตดกบรอยแตกดงกลาว แหลงหนรอนแหงน กาลงทดลองผลตไฟฟา ท มลรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา แ ละท Oita Prefecture ประเทศญป น

75


การประยกตใชแหลงความรอนใตพภพ

ปจจบน เทคโนโลยในการพฒนาแหลงพลงงาน ความรอนใตพภพไดมความกาวหนาขนมาก เนองจากมการวจยอยางจรงจงของประเทศตาง ๆ ทพยายามคนควาเพอการเพมปรมาณการผลตพลงงานความรอนใตพภพเพอชดเชย กบปรมาณนามนทกาลงขาดแคลน การศกษาสวนใหญมงทจะนาความรอนทไดจากความรอนใตพภพมาใชในการผลต กระแสไฟฟา อณหภมของนาและไอรอนทเหมาะสาหรบนามาใชในการผลตกระแสไฟฟาควรจะมอณหภมสงกวา 180 องศาเซลเซยส และมความดนประมาณ 10 บรรยากาศ สามารถนามาแยกไอนารอนไปหมนกงหนผลตไฟฟาไดโดยตรง แตถาอณหภมของนารอนมอณหภมในระดบปานกลางคอ อยตากวา 180 องศาเซลเซยสการนานารอนไปประยกตใชตองอาศยสารทางาน (Working fluid) ซงมจดเดอดตา เชน Freon, Amonia หรอ Isobutane เปนตวรบความรอนจากนารอน เมอสารทางานดงกลาวไดรบความรอนจะเปลยนสภาพเปนไอและมความดนสงขนจนสามารถหมนกงหนผลตกระแสไฟฟาได ซงเรยกโร งไฟฟาชนดนวาโรงไฟฟาระบบ 2 วงจรไดมการวจยในโครงการพฒนาพลงงานความรอนขนในประเทศสหรฐอเมรกาโดยทดลองเจาะในบรเวณ Fenton Hill ทความลก 2,758 เมตร พบหนรอนมอณหภม 1855 องศาเซลเซยส ซงหนรอนทพบมสภาพเปนหนแขง ไมมรพรน นา ไมสามารถซมผานได และไมเปนแหลงกกเกบนารอน แตดวยความก าวหนาทางเทคโนโลย สามารถสรางแรงอดภายใน เนอหนขางใตจนแตกเปนรพรนกวางพอทจะเปนแองทใช กกเกบนาใตดน จากนนไดทาการปมนาเยนลงในแองขางใตทสรางขน นาเยนในแองจะไดรบการถายเทความรอนจาก หนรอนทมอณหภมสง จนนามอณหภมสงขนและขยายตวกลายเปนไอนาเดอดพงขนม าสบนผวโลกทางรเจาะ ซง สามารถนาไอนาเดอดไปใชการผลตกระแสไฟ

สาหรบประเทศไทยไดมการประยกตใชพลงงานความรอนจากความรอนใตพภพในการผลตกระแสไฟฟาเปนแหงแรกของภาคพนเอเซยท บอนาพรอน อาเภอฝาง จงหวดเชยงใหม โดยการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยไดรวมมอกบกรมทรพยากรธรณและมหาวทยาลยเชยงใหมดาเนนการสารวจศกยภาพของการพฒนาแหลงพลงงานความรอนใตพภพตงแตป พศ.2521 พบวานารอนจากหลมเจาะระดบตนทอาเภอฝาง มความเหมาะสมตอการนามาผลตกระแสไฟฟา ดวยระบบ 2 วงจร ขนาดกาลงผลต 300 กโลวตต ดงนน ป พศ.2531 จงมการตดตงเครองกาเหนดไฟฟาระบบ 2 วงจร ขนาดกาลงผลต 300 กโลวตตขน ซงสามารถผลตพลงงานไฟฟาได ถงปละประมาณ 1.2 ลานหนวย

76


ลกษณะการทางานของระบบนคอ นาความรอนทไดจาก ความรอนใตพภพจะถกนามาแลกเปลยนความรอนกบสารทางานทมจดเดอดตาๆ โดยทสารทางานและความรอนใตพภพ จะไมสมผสกนโดยตรง เมอสารทางานไดรบความรอนจะทาใหเกดการเดอดและกลาย เปนไอไปหมนกงหนไฟฟาจากนนไ อจะถกทาใหเยนตวลงและกลายเปนของเหลว ไหลกลบไปแลก เปลยนความรอนกบความรอนใตพภพอกครงซงจะทางานเปนวฎจกร หลงจากของไหลรอนจากความรอนใตพภพไหลแลกเปลยนความรอนกบสารทางานแลวจะถกสงกลบ คนใตดนดงเดม เพอปองกนการ ทรดตวของโครงสรางดน ขอดของระบบนกคอ ไมมมลพษทางอากาศ

ปจจบนโรงงานผลตกระแสไฟฟาทผลตจากพลงงานความรอนใตพภพ ม 3 ประเภท ดงน

1. โรงไฟฟาแบบ Dry Steam โรงงานผลตกระแสไฟฟาจากไอนา หรอ Dry Steam คอ คอโรงงานผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานความรอนใตพภพชนดแรกทถกสรางขน โรงไฟฟานจะผลตกระแสไฟฟาจากไอระเหยของนารอนเขาสเครองผลตกระแส ไฟฟาโดยตรง ยกตวอยางโรงไฟฟาชนดน ไดแก โรงไฟฟาไกเซอรส ทภเขามายาคามส ทางตอนเหนอของรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา

2. โรงไฟฟาแบบ Flash Steam โรงไฟฟาระบบนเปนทนยมอยางแพรหลายในปจจบน โรงไฟฟาระบบนจะใชนารอนทมอณหภมสงกวา 360 องศาฟาเรนไฮต (ราว 182 องศาเซลเซยส) ทถกสงไปยงเครองผลตกระแสไฟฟาบนผวโลก เมอนาถงเครองผลตไฟฟา นาจะมอณหภมลดลงและถกแปรสภาพเปนไอนา ทจะเปนพลงงานใหกบกงหน หรอเครองผลตกระแสไฟฟา สวนนาทหลงเหลออยจะถกสงกลบไปยงบอนารอนตามเดม ยกตวอยางโรงไฟฟาชนดนไดแก โรงไฟฟาในเขตภเขาไฟโคโซ ทอนโย เคานต รฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา

3. โรงไฟฟาแบบ Binary Cycle โรงไฟฟาแบบนจะแตกตางจาก 2 ระบบกอนหนาน เนองจากไอนาจากบอนารอน จะไมถกสงมายงกงหน หรอ เครองผลตกระแสไฟฟา ระบบน นาจากบอนารอนจะถกใชเพอสรางใชการสงผานความรอนแก “สารทางาน” (working fluid) อกตวทจะระเหย และใชเพอเปนพลงงานแกกงหน/เครองผลตกระแสไฟฟา นารอนและสารทางานจะถกเกบในระบบไหลเวยน หรอ ทอทปดสนท ทแยกกน และไมมทางมาผสมกน

ขอดของระบบนคอ สามารถผลตกระแสไฟฟาจากนาทอณหภมตากวา 2 แบบแรก (ตงแต 225 องศาฟาเรนไฮต ถง 360 องศาฟาเรนไฮต) โดยใชสารทางานทมจดเดอดตากวานา นอกจากน โรงไฟฟาระบบนยงไมปลอยมลพษสชนบรรยากาศอกดวย ยกตวอยางโรงไฟฟาชนดนไดแก โรงไฟฟา ใน คาซา เดยโบล ฮอต สปรง ทโมโน เคานต รฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา

77


ในปจจบนหลายประเทศกาลงศกษา วจยและพฒนาการนาพลงงานความรอนใตพภพในระบบ หนรอนแหง (Hot Dry Rock) มาใช ซงพลงงานความรอนมาจากหนอคนทสามารถกกเกบความรอนมาก แตเปนหนเนอแนน ไมมรอยแตกและไมมนารอนเกบกกอย โดยการเจาะหลมลงไปอยางนอย 2 หลม ทาใหหนเกดรอยแตก อาจโดยวธการระเบดหรออดนาทมความดนสงลงไป และอดนาเยนตามลงไปซงความรอนทมอยในหนจะทาใหนารอนขน และไหลเวยนยในรอยแตก สวนหลมทสองเจาะเพอสบนารอนขนมาใช โดยการเจาะตดแนวรอยแตก หากการวจยนประสบความสาเรจจะเปนการเปดมตใหมในการนาพลงงานความรอนใตพภพมาใชประโยชน

โดยทวไป ผลพลอยไดจาก การผลตกระแสไฟฟาคอ นารอน ทยงมอณหภมสงประมาณ 80 องศาเซลเซยส จะสามารถ นามาใชในการอบผลตภณฑทางการเกษตร เชน ใชสาหรบการอบแหงใบยาสบ อบแหงอาหาร หรอพชสมนไพร ซงจะสามารถใชแทนพลงงานความรอนทไดจากถานฟน ไดมการศกษาถงการนาความรอนใตพภพมาใชในการอบแหงทบอนาพรอน อาเภอสนกาแพง จงหวดเชยงใหม โดยการนานารอนมาผานเครองแลกเปลยนความรอนแบบเทอรโมไซ ฟอน เพอใชในการอนอากาศกอนเขาหองอบแหง อากาศทไดหลงจากผานเครองแลกเปลยนความรอนจะเปนอากาศรอนปราศจากความชนมอณหภม อยระหวาง 60-75 องศาเซลเซยส ซงสามารถใชกบการอบพชหมนไพรไดเปนอยางด

นอกจากน ยงสามารถนาความรอนทยงคงเหลอ นาไปใชสาหรบใหความอบอนเพอการเพาะพนธไมหรอเพาะพนธไหมเพอเพมคณภาพและผลผลตไหมไทยใหดยงขน นารอนทเยนตวลงหลงจากการใชประโยชนจากการผลต กระแสไฟฟา หรอจากโรงงานอตสาหกรรม ยงสามารถนาไปใชประโยชนไดในเชงการเกษตร เนองจากเปนนาคอนขาง บรสทธเพราะเกดจากการควบแนนของไอนา การประยกตใชความรอนใตพภพ

แหลงนาพรอนหลายแหงไดถกพฒนาเปนแหลงทองเทยวและนนทนาการ โดยเฉพาะพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงสขภาพ เนองจากความเชอทวาการอาบ หรอแชนาพรอนจะทาใหสขภาพดขน สามารถบรรเทาอาการบางอยางทเปนสาเหตของโรครายตางๆ ได เชน โรคความดนโลหต อาการปวดกระดก ไขขอเสอมหรออกเสบ โรคระบบทางเดนหายใจ โรคผวหนง รดสดวงทวาร เปนตน และถอเปนการรกษาทางการแพทยรปแบบหนงทเรยกวาวารบาบด ( Water Therapy) ซงความเชอนมมากอนทคาวา ESPA ซงเปนรากศพทภาษาเบลเยยม และถกเปลยนมาเปนคาวา SPA (Salus per Acquam) ในองกฤษ โดยนาทมอณหภมสงพอเหมาะจะชวยเพมการไหลเวยนของโลหต มผลตอการผอนคลายความตงเครยดของกลามเนอ ขยายรขมขนทาใหแรธาตไหลเขาไปตาม รขมขน จงชะลางสงสกปรกในผวหนง ออกไดด ในประเทศจนมการใชประโยชนนาพรอนเพอการอาบและซกลางอยางแพรหลายมากกวา 2,000 ปแลว ในหลายประเทศมการพฒนาแหลงนาพรอนในเมองเพอเปนแหลงทองเทยวเชงสขภาพ เชน เมองบารธ (Bath) ประเทศองกฤษ เมองโรโตรว ประเทศนวซแลนด เปนตน

78


การใชประโยชนจากนาพรอนเชนนมมาตงแตสมยโรมนแลว ในหลายประเทศนยมการแชหรออาบนาพรอนเนองจากบรเวณทเกดนาพรอนสวนใหญจะใกลกบภเขาไฟ หรอหนภเขาไฟเกา จงมซลเฟอรหรอกามะถนตดขนมาซงมคณสมบตในการรกษาโรคผวหนงได และยงมแรธาตทมคณสมบตในการรกษาโรคทแตกตางกนไป เชน นาพรอนคารบอเนต (Carbonate Springs) นาพรอนเกลอ (Salt Springs) นาพรอนโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (Saltine Sodium Hydrogen Carbonate Springs) อณหภมนาพรอนทเหมาะแกการแชหรออาบจะอยท 40 องศาเซลเซยส ทงนควรแชนาพรอนวนละ 2-3 ครง ครงละ 30 นาท โดยการชาระลางรางกาย 20 นาท และทากายภาพบาบดในนาพรอนอก 10 นาท และแรธาตตองใชเวลาซมผานรขมขนประมาณ 6-7 ชวโมง ดงนนควรชาระรางกายดวยนาสะอาดหรอภายหลงจากอาบนาพรอนไปแลว 7 ชวโมง สระแชนาแรมทงทเปนสระแชธรรมชาต สระแชเลยนแบบธรรมชาต หรอในลกษณะของสระวายนาทงทเปนสาธารณะและหองแชสวนตว ทงทตงอยกลางแจง (Outdoor) และในรม (Indoor)

นาแรเปนนาบรสทธทเกดขนเองโดยธรรมชาต มแรธาตประกอบมากกวานาธรรมดาซงเปนคณสมบตตามสภาพทางธรณวทยาของแหลงนานนๆ ซงเปนทยอมรบกนทวไปทงยโรป สหรฐอเมรกา และเอเชยวานาแรจากนาพรอนมแรธาตทเปนประโยชนตอสขภาพมากมาย ในวงการเครองสาอางกพยายามนาแรธาตเหลานออกมาชวยประทนผว ใหความชมชนและปรบสภาพผวสวนชนนอกสดทเสอมสภาพ นาแรสาหรบจาหนายตองเปนนาแรธรรมชาต ไมผานกรรมวธทจะทาใหคณสมบตทางเคมของนาแรเปลยนไปจากเดม ทงนอนญาตใหเตมกาซคารบอนไดออกไซด หรอกาซโอโซนได แตตองเตมเพยงชนดใดชนดหนงเทานน ตอง มความสะอาดปราศจากแบคทเรยทใหโทษตอรางกาย หรอสงทเปนพษ นาแรโดยปกตจะมปรมาณสารพวกโลหะหนกอยนอยมาก หากมมากแสดงวามการปนเปอน อนอาจตดมา ตามเครองมอเครองใชในการผลตแรธาตใตดนมทงทไมสงผล และสงผลเสยตอรางกาย จงตองมการตรวจสอบกอนวาแรทปนมาน นเปนพษตอรางกายหรอไม โดยจะมมาตรฐานกาหนด คอ Codex (มาตรฐานอาหารระหวางประเทศ) เปนมาตรฐานในการกาหนดการตรวจสอบ เนองจากแรธาตในนาแรนนมมากมายหลายชนดทงทมประโยชนและม โทษ เชน ไซยาไนด ไนเตรท ไนไตรต สารหน ฟลออรน โบรอน ไอโอดน โมลบดนม แวนนาเดยม ซลเนยม โครเมยม แรธาตเหลานอาจตดมากบนา แรเองตามธรรมชาต ซงหากมปรมาณมากอาจเปนพษตอรางกายได ควรดมในเวลาททองวาง ดมทละนอยใชเวลาดมนา 30-50 นาท ในแตละครง ไมควรดมกอนเวลานอนหลบ หากดมนาแรในปรมาณมากเกนไปจะไมเปนผลดตอสขภาพ เดก สตรมครรภและผ เปนโรคหวใจไมควรดมนาแร

แหลงทมา : http://53010214014.blogspot.com/2012/08/blog-post.html

79


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานนวเคลยร

ค าแนะน า นกศกษาสามารถเรยนรดวยตนเองจากใบความรมลตมเดยทครผสอนกาหนด หรอศกษาเพมเตมจากเอกสารประกอบการสอน หนงสอประกอบการเรยน


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=HwhiFgLqjOQ

http://www.youtube.com/watch?v=HwhiFgLqjOQ

http://www.youtube.com/watch?v=HwhiFgLqjOQ

80


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานนวเคลยร

สถานการณนวเคลยรโลก

โรงไฟฟานวเคลยรโรงแรกของโลกถกสรางขนในประเทศองกฤษ และเรมจายกระแสไฟฟาในเชงพาณชยเมอป 2499 มการพฒนาเทคโนโลยและมาตรฐานความปลอดภยของโรงไฟฟานวเคลยรตอเนองมาเปนระยะเวลากวา 50 ป โดยปจจบนมโรงไฟฟานวเคลยรทวโลกรวม 437 โรง กระจายอยในประเทศตางๆ 31 ประเทศ และยงมโรงไฟฟานวเคลยรทอยระหวางการกอสราง 32 โรงใน 13 ประเทศ อยในแผนการกอสราง 94 โรง และอยในขอเสนอขอกอสรางอก 222 โรง

ประเทศทมโรงไฟฟานวเคลยรมากทสด คอ สหรฐอเมรกา 103 โรง ตามดวยฝรงเศส 59 โรง และญป น 55 โรง หากนบจานวนโรงไฟฟานวเคลยรทมในทวปตางๆ แลว จะเหนไดวาทวปอเมรกาเหนอมโรงไฟฟานวเคลยร 121 โรง อเมรกากลางและใตม 6 โรง ยโรปม 205 โรง ตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอม 2 โรง เอเชยม 106 โรง

ปจจบน “พลงงานนวเคลยร” ถกเลอกใหเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาเปนลาดบแรกๆ ของโลก เนองจากมตนทนการผลตทสามารถแขงขนกบเชอเพลงประเภทอนได และราคาเชอเพลงมเสถยรภาพ ทสาคญเปนโรงไฟฟาทไมปลอยมลภาวะ ไมสรางปญหากาซเรอนกระจก ซงเปนสาเหตหนงของภาวะโลกร อน ในขณะเดยวกน ตองยอมรบวายงมคนจานวนมากทยงมความกงวลและไมมนใจกบความปลอดภยจากโรงไฟฟานวเคลยร

รจกโรงไฟฟานวเคลยร โรงไฟฟานวเคลยรเปนโรงไฟฟาพลงความรอนประเภทหนง ซงเรยกชอตามประเภทของเชอเพลงทใชในกระบวนการผลตไฟฟา มหลกการ ทางานคลายกบ

โรงไฟฟาทใชนามน ถานหน และกาซธรรมชาต ทงนตนกาเนดพลงงานของโรงไฟฟานวเคลยรจะอาศยพลงความรอนทเกดขนจากปฏกรยาการแตกตวของธาตยเรเน ยม ไปใชในกระบวนการผลตไอนาทใชในการเดนเครองกาเนดไฟฟา

โรงไฟฟานวเคลยรทวไปใชปฏกรยาฟชชน ไดแก การนาอนภาคนวตรอนทไดจากสารรงสเขาไปกระตนธาตหนก เชน ยเรเนยม ทาใหเกดการแตกตวกลายเปนธาตใหมซงจะมการปลดปลอยความรอนพรอมกบอนภาคนวตรอนทเกดขนใหมอกจานวนหนง เมอมปรมาณยเรเนยมเพยงพอและมสภาวะท เหมาะสม อนภาคนวตรอนทเกดขนใหมจะกลบเขาไปทาปฏกรยากบยเรเนยมอยางตอเนอง ไดความรอนออกมาอยางมหาศาล

81


เชอเพลงนวเคลยร เชอเพลงนวเคลยร คอ แรยเรเนยมทผานการแปลงสภาพองคประกอบ ทาใหเปนเมดและประกอบเปนแทงมดรวมกนเพอนาไปใชในปฏกรณ กาหนดการเปลยน

เชอเพลงใหมอาจกระทาเปนรายวน หรอรายป ซงขนอยกบชนดของปฏกรณยเรเนยม -235 เพยงหนงกรมใหความรอนเทยบเทาถานหนชนด 3 ตน ในโรงไฟฟานวเคลยรขนาด 1,000 เมกะวตต ใชยเรเนยมเขมขนแบบใชครงเดยว ประมาณ 30 ตนตอป ถาใชถานลกไนตจะตองมปรมาณถง 6,000,000 ตนตอป

โรงไฟฟานวเคลยร “โรงไฟฟานวเคลยร” เปนโรงไฟฟาพลงความรอนชนดหนง เกดจากปฏกรยาการแตกตวของธาตยเรเนยมทใหพลงงานความรอนมหาศาลในการผลตไอนาไป

หมนเครองกาเนดไฟฟา โรงไฟฟานวเคลยรทนยมใชอยางแพรหลายทวโลกม 3 แบบ ดงน

1. แบบน าเดอด (Boiling Water Reactor-BWR) หลกการทางานของโรงไฟฟานวเคลยรแบบนาเดอด : ระบบผลตไอนาเปนแบบวงจรเดยวความดนภายในหมอปฏกรณประมาณ 6-9 ลานปาสกาล อณหภมนา

ประมาณ 285 องศาเซลเซยส ไอนาจะถกสงไปกงหนโดยตรงเพอผลตไฟฟา

2. แบบความดนสง (Pressurized Water Reactor-PWR) หลกการทางานของโรงไฟฟานวเคลยรแบบความดนสง : ระบบผลตไอนาเปนแบบสองวงจร ความดนภายในหมอปฏกรณประมาณ 15.6 ลานปาสกาล อณหภม

นาสงประมาณ 315 องศาเซลเซยส แตไมเดอดเปนไอเนองจากถกควบคมดวยเครองอดความดนนารอนจะถกสงไปยงเครองผลตไอนา เพอทาใหนาในอกวงจรหนงเดอด ไอนาจะถกสงไปยงกงหนเพอผลตไฟฟา

3. แบบแคนด (CANDU) หลกการทางานของโรงไฟฟานวเคลยรแบบแคนด : ระบบผลตไอนาเปนแบบสองวงจร แตใชนามวลหนก (Heavy water, D2O) แทนนาธรรมดา นามวลหนกใน

ทอเชอเพลงมความดนประมาณ 10 ลานปาสกาล มอณหภมสงประมาณ 310 องศาเซลเซยส โดยใชหลกการทางานเชนเดยวกบแบบแรงดนสง

82


ความปลอดภยของโรงไฟฟานวเคลยร

ความปลอดภยของโรงไฟฟา มาตรฐานความปลอดภยของโรงไฟฟานวเคลยรเปนไปตามมาตรฐานของทบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศ ( IAEA) โดยคานงถงความปลอดภยตอ

สาธารณชนและสงแวดลอมเปนสาคญ อาท - ใชเชอเพลงยเรเนยมทมความเขมขนตา - เตาปฏกรณไดรบการออกแบบใหทางานเฉพาะในสภาวะปฏกรยาแตกตวคงทเทานน ไมสามารถเกดการระเบดในลกษณะเดยวกบระเบดปรมาณ - มสวนการปดกนรงสหลายชน - มระบบปองกนฉกเฉน - ฯลฯ

ความปลอดภยจากกากกมมนตรงส พลงงานนวเคลยรเปนเทคโนโลยผลตไฟฟาทคานงถงการเกบกาจดของเสยจากกระบวนการผลตและนาคาใชจายเขารวมไวในตนทนการดาเนนการทงหมดแลว

โรงไฟฟานวเคลยรมกากกมตรงสปรมาณนอย ในการเดนเครองโรงไฟฟานวเคลยรขนาดกาลงผลต 1,000 เมกะวตตเปนเวลาหนงป จะมเชอเพลงใชแลวประมาณ 8-20 ลกบาศกเมตร หรอประมาณถงขนาด 200 ลตร จานวน 10 ถงตอป วธการเกบกาจดกากกมมนตรงสจากโรงไฟฟานวเคลยร สามารถแบงตามระดบความแรงของรงสไดดงน

1. กากกมมนตรงสระดบต า ไดแก วสดปนเปอนรงส เชน ชดปฏบตงานอปกรณเครองมอ รวมทงนาทใชชาระลางอปกรณภายในโรงไฟฟา 2. กากกมมนตรงสระดบกลาง ไดแก อปกรณทเกยวของกบสารรงสโดยตรง เชน ไสกรองสารกมมนตรงส ทอหมเมดเชอเพลงการเกบกากกมมนตรงสระดบตา

และระดบกลาง โดยนามาผานกระบวนการขจดกากลดปรมาณลง แลวบรรจถงขนาด 200 ลตร บดวยวสดกนรงส นาไปเกบในสถานทเกบกากบนพนดน หรอฝงในระดบความลก ประมาณ 5-10 เมตร ซงมอยหลายแบบตามความเหมาะสม

83


3. กากกมมนตรงสระดบสง ไดแก สารกมมนตรงสทเกดใหมรวมทงพลโตเนยมภายในแทงเชอเพลงใชแลว ยเรเนยมทเหลออยบางสวนและกากทเกดจากการสกดเชอเพลงมาใชใหม กากกมมนตรงสระดบสงจะถกอบใหแหง แลวนาไปหลอมใหเปนเนอเดยวกนกบแกวชนดพเศษ (บอโรซลเคท) ทความรอนสง บรรจลงถงและนาไปเกบในสถานททเหมาะสม ซงในปจจปนการจดเกบกากกมมนตรงสระดบสงทมความปลอดภยทสด คอ การฝงลงในชนหนทแข ง ความลกจากระดบผวดนลงไปมากกวา 500 เมตร

ความปลอดภยจากรงส จากขอมลทบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศ (International Atomic Energy Agency-IAEA) พบวา รงสจากโรงไฟฟานวเคลยรทเดนเครองอยทวโลก ม

ปรมาณรอยละ 0.15 ของรงสโดยรวมจากแหลงตางๆ รงสเปนสงทมอยและเกดตามธรรมชาตมนษย เราอาศยอยในสงแวดลอมและทามกลางสงประดษฐซงแผรงสท งใหคณ และโทษอยตลอดเวลาโดยไมอาจหลกเหลยงไดแมแตรางกายเราเองกมสารกมมนตรงสประกอบอยดวยหลายชนด เชน คารบอน -14 โปแตสเซยม-40 และ โปโลเนยม -210

โรงไฟฟานวเคลยรกบสงแวดลอม พลงงานนวเคลยร นบเปนพลงงานทสะอาด เมอเปรยบเทยบการผลตไฟฟาจากพลงงานนวเคลยรกบเชอเพลงอนๆ พบวาการผลตไฟฟา 1 หนวยจากโรงไฟฟา

นวเคลยรจะปลอยกาซเรอนกระจกเพยง 0.022 กโลกรมของกาซคารบอนไดออกไซด ซงนอยกวาการผลตไฟฟาจากเชอเพลงฟอสซล เชน ถานหน กาซธรรมชาต ฯลฯ

โรงไฟฟานวเคลยรในเชงเศรษฐศาสตร โรงไฟฟานวเคลยรใชเงนลงทนในการกอสรางสงกวาโรงไฟฟาพลงงานความรอนชนดอนเนองจากตองมมาตรการความปลอดภยหลายชนและ ใชอปกรณทม

มาตรฐานสงมาก แตไดเปรยบในดานตนทนการผลตตอหนวยถกกวา เนองจากราคาคาเชอเพลงตา และไมผนผวนเหมอนนามนและกาซธรรมชาต

84


ขอด – ขอจ ากดของโรงไฟฟานวเคลยร ขอด „ เปนแหลงผลตไฟฟาขนาดใหญ โดยมตนทนการผลตไฟฟาทแขงขนไดกบโรงไฟฟาชนดอนๆ „ เปนโรงไฟฟาทสะอาด ไมกอใหเกดมลพษ และกาซเรอนกระจก „ ชวยเสรมสรางความมนคงใหระบบผลตไฟฟา เนองจากใชเชอเพลงนอย ทาใหมเสถยรภาพในการจดหาเชอเพลง และราคาเชอเพลงมผลกระทบตอตนทนการ

ผลตเลกนอย „ มแหลงเชอเพลงมากมาย เชน แคนาดาและออสเตรเลย และราคาไมผนแปรมากเมอเทยบกบเชอเพลงฟอสซล ขอจ ากด „ ใชเงนลงทนในการกอสรางสง „ จาเปนตองเตรยมโครงสรางพนฐานและพฒนาบคลากรเพอใหการดาเนนงานเปนไปอยางมประสทธภาพ „ ตองการการเตรยมการจดการกากกมมนตรงส และมาตรการควบคมความปลอดภยเพอปองกนอบตเหต „ ยงไมเปนทยอมรบของประชาชน ประชาชนมขอกงวลใจในเรองความปลอดภย

การศกษาการตงโรงไฟฟานวเคลยรในประเทศไทย สาหรบในประเทศไทย ในแผนพฒนากาลงผลตไฟฟาฉบบปจจบน (PDP2007) ไดมการบรรจนาพลงงานนวเคลยรมาใชผลตไฟฟา ซงกาหนดใหมการศกษาและ

เตรยมการกอสรางโรงไฟฟานวเคลยรขนในอก 13 ปขางหนา (พ.ศ. 2563-2564) จานวน 4 โรง โรงละ 1,000 เมกะวตต รวมเปน 4,000 เมกะวตต หากมการตงโรงไฟฟานวเคลยรในประเทศไทยในอนาคต สามารถทจะเลอกใชโรงไฟฟารนใหมๆ ซงมการออกแบบดานความปลอดภยสง มความแนนอนในการ

ทางานสงคมคาทางเศรษฐกจการลงทน และเปนผลดดานการผลตพลงงานไฟฟาหลก แตในขณะเดยวกนโรงไฟฟานวเคลยร เปนของใหมสาหรบคนไทย การศกษาถ งผลกระทบอยางรอบคอบ รวมทงสรางความรความเขาใจเรองความปลอดภย และการจดเกบกากนวเคลยรแกประชาชน จงเปนสงสาคญ เพอ สรางการยอมรบจากประชาชน ซงโรงไฟฟานวเคลยรจะเกดไดหรอไม ขนอยกบความพรอมของหนวยงานทเกยวของ และทสาคญตองไดรบการยอมรบจากประชาชนเปนสาคญ

85


การพจารณาเลอกท าเลทตงโรงไฟฟานวเคลยร การเลอกทาเลทตงโรงไฟฟานวเคลยร ตองพจารณาปจจยหลก ดงน 1. ดานความปลอดภย

„ สภาพพนผวดน ( Regional Surface Faulting ) „ แผนดนไหว ( seismicity ) „ ความเหมาะสมของโครงสรางใตดน ( Suitability of Subsurface Material ) „ ภเขาไฟ ( Volcanism ) „ นาทวมจากทะเล ( Coastal Flooding ) „ นาทวมจากแมนา ( River Flooding ) „ ปรากฏการณทางภมอากาศทรนแรง ( Extreme Meteorological Phenomena )

2. ผลกระทบตอสงแวดลอม „ เหตการณทเกดขนจากการกระทาของมนษย ( Man-Induced Events ) „ ประชากร ( Demography ) „ การใชทดนและนา ( Land and Water Use ) „ สงทออนไหวตอความรสก (Sensitive Items ) เชน แหลงโบราณคด แนวปะการง ทอยของสตวอพยพ เปนตน

3. ความเหมาะสมเชงเศรษฐศาสตร „ การจดหาพนท ( Land Acquisition ) „ การเขาถงพนท ( Access Road ) „ การเตรยมพนท ( Site Preparation ) „ ระบบนาระบายความรอน ( Cooling Water System ) „ สถานทในการขนสงวสด ( Loading / Unloading Facilities )

86


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานทดแทน


1. ใหนกศกษาอธบายอธบายหลกการของพลงงานทดแทนแตละประเภท

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

2. นกศกษาสามารถนาความรเกยวกบพลงงานทดแทนมาประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางไรบาง

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

87




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



88


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง ไฟฟาและการตอวงจรไฟฟา



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=r_8IX-F4ubI

http://www.youtube.com/watch?v=r_8IX-F4ubI

http://www.youtube.com/watch?v=r_8IX-F4ubI

89


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง วงจรไฟฟาอยางงายในครวเรอน

ความหมายของวงจรไฟฟา

วงจรไฟฟา หมายถง ทางเดนของกระแสไฟฟาซงไหลมาจากแหลงกาเนดผานตวนา และเครองใชไฟฟาหรอโหลด แลวไหลกลบไปยงแหลงกาเนดเดม มลกษณะ

การตอแบบ “ครบวงจร”

จากปรากฏการณทางไฟฟาตางๆ ทเกดขน จะพบวามสาเหตมาจากการไหลของไฟฟา สายไฟทวไปทาดวยลวดตวนา คอ โลหะทองแดงและอะลมเนยม อะตอม

ของโลหะมอเลกตรอนอสระ ไมยดแนนกบอะตอม จงเคลอนไหวไดอยางอสระ ถามประจลบเพมขนในสายไฟ อเลกตรอนอสระ 1 ตวจะถกดงเขาหาประจไฟฟาบวก แลว

รวมตวกบประจไฟฟาบวกเพอเปนกลาง ดงนน อเลกตรอนจะเคลอนท เมอเกดสภาพขาดอเลกตรอนจง

จายประจไฟฟาลบออกไปแทนท ทาใหเกดการไหลของอเลกตรอนในสายไฟจนกวาประจไฟฟาบวกจะ

ถกทาใหเปนกลางหมด การเคลอนทของอเลกตรอนหรอการไหลของอเลกตรอนในสายไฟนเรยกวา

กระแสไฟฟา (Electric Current)

สาหรบในตวนาทเปนของแขง กระแสไฟฟาเกดจากการไหลของอเลกตรอน โดยอเลกตรอนจะ

ไหลจากขวลบไปหาขวบวกเสมอ ในตวนาทเปนของเหลวและกาซ กระแสไฟฟาเกดจากการเคลอนทของ

อเลกตรอนกบโปรตอน โดยจะเคลอนทเขาหาขวไฟฟาทมประจตรงขาม ถาจะเรยกวา กระแสไฟฟาคอ

การไหลของอเลกตรอนกได แตทศทางของกระแสไฟฟาจะตรงขามกบการไหลของอเลกตรอน

90


วงจรไฟฟาแบบตางๆ การตอวงจรไฟฟาสามารถแบงวธการตอได 3 แบบ คอ 1. วงจรอนกรม

เปนการนาเอาเครองใชไฟฟาหรอโหลดหลายๆ อนมาตอเรยงกนไปเหมอนลกโซ กลาวคอ ปลายของเครองใชไฟฟาตวท 1 นาไปตอกบตนของเครองใชไฟฟาตวท 2 และตอเรยงกนไปเรอยๆ จนหมด แลวนาไปตอเขากบแหลงกาเนด การตอวงจรแบบอนกรมจะมทางเดนของกระแสไฟฟาไดทางเดยวเทานน ถาเกดเครองใชไฟฟาตวใดตวหนงเปดวงจรหรอขาด จะทาใหวงจรทงหมดไมทางาน

คณสมบตทส าคญของวงจรอนกรม 1. กระแสไฟฟาจะไหลผานเทากนตลอดวงจร 2. แรงดนไฟฟาตกครอมสวนตางๆ ของวงจร เมอนามารวมกนแลวจะเทากบแรงดนไฟฟาทแหลงกาเนด 3. ความตานทานรวมของวงจร จะมคาเทากบผลรวมของความตานทานแตละตวในวงจรรวมกน

วงจรไฟฟา ประกอบดวยสวนทสาคญ 3 สวน คอ 1. แหลงกาเนดไฟฟา หมายถง แหลงจายแรงดนไฟฟาไปยงวงจรไฟฟา เชนแบตเตอร 2. ตวนาไฟฟา หมายถง สายไฟฟาหรอสอทจะเปนตวนาใหกระแสไฟฟาไหลผานไปยงเครองใชไฟฟา ซงตอระหวาง

แหลงกาเนดกบเครองใชไฟฟา 3. เครองใชไฟฟา หมายถง เครองใชทสามารถเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานรปอน ซงจะเรยกอกอยางหนงวา โหลด สาหรบสวตซไฟฟานนเปนสวนหนงของวงจรไฟฟา มหนาทในการควบคมการทางานใหมความสะดวกและปลอดภยมากยงขน ถาไมมสวตซไฟฟากจะไมมผลตอ

การทางานวงจรไฟฟาใดๆ เลย

91


2. วงจรขนาน เปนการนาเอาตนของเครองใชไฟฟาทกๆ ตวมาตอรวมกน และตอเขากบแหลงกาเนดทจดหนง นาปลาย

สายของทกๆ ตวมาตอรวมกนและนาไปตอกบแหลงกาเนดอกจดหนงทเหลอ ซงเมอเครองใชไฟฟาแตละอนตอเรยบรอยแลวจะกลายเปนวงจรยอย กระแสไฟฟาทไหลจะสามารถไหลไดหลายทางขนอยกบตวของเครองใชไฟฟาทนามาตอขนานกน ถาเกดในวงจรมเครองใชไฟฟาตวหนงขาดหรอเปดวงจรเครองใชไฟฟาทเหลอกยงสามารถทางานได ในบานเรอนทอยอาศยปจจบนจะเปนการตอวงจรแบบนทงสน

คณสมบตทส าคญของวงจรขนาน 1. กระแสไฟฟารวมของวงจรขนาน จะมคาเทากบกระแสไฟฟายอยทไหลในแตละสาขาของวงจรรวมกน 2. แรงดนไฟฟาตกครอมสวนตางๆ ของวงจร จะเทากบแรงดนไฟฟาทแหลงกาเนด 3. ความตานทานรวมของวงจร จะมคานอยกวาความตานทานตวทนอยทสดทตออยในวงจร

3. วงจรผสม เปนวงจรทนาเอาวธการตอแบบอนกรม และวธการตอแบบขนานมารวมใหเปนวงจรเดยวกน ซงสามารถแบงตามลกษณะของการตอได 2 ลกษณะดงน

3.1 วงจรผสมแบบอนกรม-ขนาน เปนการนาเครองใชไฟฟาหรอโหลดไปตอกนอยางอนกรมกอน แลวจงนาไปตอกนแบบขนานอกครงหนง 3.2 วงจรผสมแบบขนาน-อนกรม เปนการนาเครองใชไฟฟาหรอโหลดไปตอกนอยางขนานกอน แลวจงนาไปตอกนแบบอนกรมอกครงหนง

คณสมบตทส าคญของวงจรผสม เปนการนาเอาคณสมบตของวงจรอนกรม และคณสมบตของวงจรขนานมารวมกน ซงหมายความวาถาตาแหนงทมการตอแบบอนกรม กเอาคณสมบตของวงจร

การตออนกรมมาพจารณา ตาแหนงใดทมการตอแบบขนาน กเอาคณสมบตของวงจรการตอขนานมาพจารณาไปทละขนตอน

92


ความแตกตางของวงจรเปด-วงจรปด 1. วงจรเปด คอวงจรทกระแสไฟฟาไมสามารถไหลไดครบวงจร ซงเปนผลทาใหเครองใชไฟฟาทตออยในวงจรไมสามารถจายพลงงานออกมาได สาเหตของวงจรเปดอาจเกดจากสายหลด สายขาด สายหลวม สวตซไมตอวงจร หรอเครองใชไฟฟาชารด เปนตน 2. วงจรปด คอวงจรทกระแสไฟฟาไหลไดครบวงจร ทาใหโหลดหรอเครองใชไฟฟาทตออยในวงจรนนๆ ทางาน

ทดลองตอวงจรแสงสวาง การทจะทาใหเกดแสงสวางในวงจรไฟฟาไดนน ในวงจรจะตองประกอบดวยแหลงจายไฟฟาสาหรบปอนแรงดนและกระแสใหกบหลอดโดยผานสายไฟ โดยท

แหลงจายไฟฟาจะเปนแบบไฟฟากระแสนตรงหรอระแสสลบขนอยกบชนดของหลอดทตองการใชกบไฟฟาประเภทใด

ถาเปนไฟฟาทใชตามอาคารบานเรอน ตองปอนไฟฟากระแสสลบใหกบหลอดไฟ โดยทแหลงจายไฟคอโรงไฟฟาบรเวณเขอนตางๆ ผลตกระแสไฟฟาแลวสงมาตามสายไฟฟาแรงสงผานหมอแปลงทการไฟฟาสถานยอย เพอแปลงแรงดนใหลดลงเหลอประมาณ 12,000 โวลท แลวสงตอมายงสายไฟตามถนนสายตางๆ กอนทจะตอเขาอาคารบานเรอน จะมหมอแปลงทใชในการแปลงไฟจาก 12,000 โวลท เปน 220 โวลท 1 เฟส โดยทสายไฟจะม 2 เสน คอ ไลน (Line) และ นวตรอน (Neutral) ไลน เปนสายไฟทมไฟ สวนนวตรอน เปนสายดนไมมไฟ สามารถทดสอบไดโดยใชไขควงเชคไฟ ถาไฟตดทเสนใดแสดงวาเปนเสนไลน นอกจากนยงมระบบไฟฟาทจายใหกบโรงงานอตสาหกรรมประเภท 3 เฟส ซงแรงเคลอนทจายอาจจะเปน 220 โวลท หรอ 380 โวลท ขนอยกบความตองการใชงาน

93


การตอหลอดไฟภายในบาน ปจจบนหลอดไฟฟาถกออกแบบมาใหสามารถตดตงไดงาย ผตดตงไมจาเปนตองมความรดานไฟฟามากอน จากภาพแสดงขนาดของกลองเหลกทวๆ ไปมขนาด

18W. (หลอดสน) และ 36W. (หลอดยาว) มขนตอนการตอวงจร ดงน 1. เปดฝาออกจะเหนชดขวหลอดทตอขวสตารทเตอรมาใหแลว มสายไฟ 2 ส นอตยดฝา และนอตยด บลลาสต แถมมาใหดวย 2. ใสขาหลอด (ขาสปรงค) ทง 2 ดาน (หว-ทาย)

3. เลอนขวสตารทเตอร เขากบกลองเหลก สงเกตวาสายไฟทตอเขาขวสตารทเตอร เปนเสนสขาว 4. จากนนใสบลลาสต ยดนอต 2 ตวทเคาแถมมาให เขากบกลองเหลก ตองเลอกใหวตตตรงกนดวย 5. สายไฟ 2 เสน 2 ส, เสนสขาว ทตอจากขวสตารทเตอร ปลอยไว ไมตองทาอะไร สวนเสนสฟา ทตอจากขวหลอด ไปขวหลอด ตดกลาง ปอกสาย 2 ดาน, ดาน

หนงตอเขากบขวบลลาสต ขวบน หรอขวลางกได สวนปลายเสนสฟาอกดานปลอยไว

6. ตอเขากบไฟบานจรงๆ 2 สาย ทเหลอ คอขวลางของบลลาสต 1 เสน และปลายสายไฟสฟาทเหลออก 1 เสน 7. ทาการปดฝากลอง ใสหลอด ใสสตารทเตอร

8. เขยนใหมใหดงายขน เรมจากบนสด ไฟเขา (L) ตอเขาบลลาสต ขวไหนกได ออกจากบลลาสตอกขว ไปเขาขาหลอด, ออกจากขาหลอดอกดาน ไปเขานวตรอล

(N), สวนสตารทเตอร ตอครอมขาหลอดหวทาย

94


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง วงจรไฟฟาอยางงายในครวเรอน


1. ใหนกศกษาอธบายอธบายหลกการของพลงงานทดแทนแตละประเภท

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

2. นกศกษาสามารถนาความรเกยวกบพลงงานทดแทนมาประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางไรบาง

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

95




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



96


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง อปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟาภายในบาน



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=FOyEPiOkmoU

http://www.youtube.com/watch?v=FOyEPiOkmoU

http://www.youtube.com/watch?v=FOyEPiOkmoU

97


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง อปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟา

วงจรไฟฟาในบาน

วงจรไฟฟา เปนเสนทางทกระแสไฟฟาไหลผานไดครบรอบวงจรไฟฟาในบาน โดยกระแสไฟฟาจะไหลผานสายไฟ สะพานไฟ ฟวส สวตช และเครอง ใชไฟฟาตามลาดบ แลวจงไหลกลบทางสายกลาง สายไฟของวงจรไฟฟาในบาน ประกอบดวยสายไฟ 2 สาย คอ

1. สายมไฟ มกจะหมดวยพวซสแดง มศกยไฟฟา 220 โวลต หรอ เรยกวา สาย L 2. สายกลาง มกจะหมดวยพวซสดา มศกยไฟฟาเปนศนย หรอ เรยกวา สาย N

วงจรไฟฟาในบานประกอบดวยอปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟา วงจรปดคอ วงจรไฟฟาทมกระแสไฟฟาไหลผานไดครบวงจร วงจรเปด คอ วงจรไฟฟาทสวนใดสวนหนงของวงจรไฟฟาขาด ทาใหกระแสไฟฟาไหลผานไมได

ชนดและประเภทของอปกรณไฟฟา การตอวงจรไฟฟาภายในบาน ตองศกษาทาความเขาในในอปกรณตางๆ กอน เนองจากอปกรณไฟฟาภายในบานมหลายชนด ตงแตทมความจาเปนมากๆ ไป

จนถงสงอานวยความสะดวกอนๆ ซงนบวนกดจะยงมากขนเรอยๆ เชน เครองปรบอากาศ พดลม ดวงโคม ต เยน ทว หรออปกรณไฟฟาอกมากมายในครว เชน เค รองปน เครองทากาแฟ เครองสกดนาผลไม หมอหงขาว อนดบแรกกระแสไฟฟาจะไหลเขามาท มาตรวดไฟฟา หลงจากนนกจะถกสงตอไป ตามสายไฟตางๆ ในบาน ไหลเขาสสะพานไฟ และถกสงเขาไปยง เครองใชไฟฟาชนตางๆ ในบาน มดงตอไปน

สายไฟ เปนตวสงไฟฟาจากจดหนงไปยงอกจดหนง ผานโลหะทอยภายใน โดยอยในรปของกระแสไฟฟา ดงนนขอสาคญ คอสายไฟจะตองหอห มดวยฉนวนทดจะไดไมเกดกระแสไฟฟารว ฉนวนอาจจะทาจาก ยาง หรอ พลาสตกพวซ กได ผใชงานจงควรหมนดแลและคอยสงเกตสายไฟ (ถาสายไฟไมไดถกซอนอยเหนอฝาหรออยภายในผนง) ไมใหเกดความชารดเสยหายเพราะอาจจะทาใหเกดไฟฟาลดวงจร ในบาน เกดความเสยหายแกอปกรณเครองใชไฟฟา จนกระท งเกดความเสยหายแกบานเรอนได

98


สะพานไฟหรอ คทเอาท อปกรณชนดนเหมอนกบเปนสวตชใหญประจาบาน เพราะเปนตวควบคมการเปดและปดอปกรณไฟฟาในบาน ผใชสามารถใชสะพานไฟควบคมวงจรไฟฟาในแต

ละสวนของบานได ปจจบนสะพานไฟจะเปนตวตดกระแสไฟฟาทไหลผานวงจรไฟฟา ในกรณทเกดการใชงานเกนกาลง เพราภายในจะมฟวส เปนสวนประกอบอยดวย ทาใหอปกรณไฟฟาภายในพนทควบคมไมชารดเสยหาย

ฟวส เปนอปกรณอกชนหนงทสาคญมาก เนองจากชวยปองกนอนตรายจากการใชไฟฟาในบาน เพราะถาใชไฟเกน อปกรณเลกๆ ชนนกจะหลอมละลาย ชวยใหไฟฟาในบานไมลดวงจร ฟวสมหลายแบบตงแตแบบเสนลวด แบบขวดกระเบอง แบบแผน แบบหลอดแกว แตในปจจบนมฟวสแบบอตโนมต

สวตช ใชเปนตวควบคมเครองใชไฟฟาใหเปดและปด ไดตามตองการ โดย

สวตชจะควบคมกระแสไฟฟาใหไหลผานเขาไปในอปกรณไฟฟาทใช สาหรบอปกรณหลาย ๆ ชนดเชนดวงโคม สวตชอาจจะตดอยกบตวโคมหรออาจตดอยบนผนง สวนพดลมบางชนดกมสวตชตดอยในตว หรอถาเปนพดลมแบบแขวนผนง สวตชกจะอยตามผนง สรปคอสวตชจะอยในจดทสามารถเขาไปเปดใชงานและปดเมอไมใชงานไดอยางสะดวกนนเอง

99


เตารบและเตาเสยบ อปกรณไฟฟาหลายชนด จะมเตาเสยบอยกบตวเพอเวลาจะใชงานจะตองนาไปเสยบเขากบเตารบ ทอยตามผนงภายในบาน อปกรณไฟฟาหลายชนด มทงเตาเสยบและสวตชไฟเพอควบคมการใชงาน เชน พดลม โคมไฟ โทรทศน ทาใหสามารถเปดปดการใชงานไดงาย แตทสาคญคอควรจะดงเตาเสยบออกเมอเลกใชงานแลว เพอไมใหกระแสไฟไหลเขามาและยงอปกรณไฟฟา เปนการชวยประหยดคาไฟฟา ขอสาคญอกประการคอ ไมควรจะเสยบเตาเสยบหลายๆ อนเขากบเตารบอนเดยวกน เพราะจะทาใหเกดความรอนสง ทาใหเกดไฟฟาชอต จากการใชไฟเกนได ดงนนภายในบานตองมเตารบหลายๆ จด ตามตาแหนงทเราจะตองมเครองใชไฟฟาไวใชงาน และควรตดใหอยสงจากพนเพอกนนาทวม และ ใหพนจากมอเดกดวย ทงหมดนกเพอความปลอดภยของทคนในบาน

นอกจากอปกรณการใชงานเกยวกบระบบไฟฟาพนฐานทกลาวถงไปแลวยงมอปกรณทเกยวของกบระบบไฟฟาอกหลายอยาง และทมกนอยแทบจะทกบานในตอนน กคอระบบระบบโทรศพท ซงในปจจบนมโทรศพทออกมาหลายรปแบบแถมยงมฟงกชนการใชงานทหลากหลายมากขน แตทสาคญคอระบบโทรศพทมหนาทเพอชวยในการสอสาร ซงจะตองมการตดตงปลกโทรศพท สาหรบการแลกเปลยนสญญาณเสยงผานทางสายคทองแดง ดงนนในการตดตงปลกโทรศพท ควรคดถงตาแหนงการใชงานใหด เพอใหเกดความสะดวกกบผใชและความสวยงามกบบาน

100


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง อปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟา


1. ใหนกศกษาอธบายวธการเลอกใชอปกรณไฟฟาทสาคญภายในบาน พรอมยกตวอยางอปกรณทสาคญมาอยางนอย 3 รายการ .................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

101




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



102


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง การตอสายดน



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=l0LefH0Gfxo

http://www.youtube.com/watch?v=l0LefH0Gfxo

http://www.youtube.com/watch?v=l0LefH0Gfxo

103


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง การตอสายดน

วธตดตงระบบสายดนทถกตอง 1. จดตอลงดนของระบบไฟฟา (จดตอลงดนของเสนศนยหรอนวทรล) ตองอยดานไฟเขาของเครองตดวงจรตวแรก ของตเมนสวตช 2. ภายในอาคารหลงเดยวกนไมควรมจดตอลงดนมากกวา 1 จด 3. สายดนและสายเสนศนยตองตอรวมกนทจดตอลงดนภายในต เมนสวตช (ดขอยกเวนสาหรบ หองชด อาคารชด) และหามตอรวมกนในทอนๆ อก อาทเชน ในแผงสวตชยอย ขวสายศนยตองมฉนวนกนแยกจากตวกลอง สวนขวตอสายดนกบตวตจะตอถงกนและตอลงสายดน ซงขวสายศนยและขวสายดนจะไมมการตอถงกน 4. ตเมนสวตชสาหรบหองชดของอาคารชดและตแผงสวตชประจาชนของอาคารชดใหถอวาเปนแผงสวตชยอย หามตอสายเสนศนยและสายดนรวมกน 5. ไมควรตอโครงโลหะของเครองใชไฟฟาลงดนโดยตรง แตถาไดดาเนนการไปแลวใหแกไขโดยมการตอลงดนทเมนสวตชอยางถกตองแลวเดนสายดนจากเมนสวตชมาตอรวมกบสายดนทใชอยเดม 6. ไมควรใชเซอรกตเบรกเกอรชนด 120/240 V กบระบบไฟ 220 V เพราะพกด IC จะลดลงประมาณครงหนง 7. การตดตงเครองตดไฟรว จะเสรมการปองกนไฟฟาดดใหสมบรณแบบยงขน เชน กรณทมกจะมนาทวมขง หรอกรณสายดนขาด เปนตน และจดตอลงดนตองอยดานไฟเขาของเครองตดไฟรวเสมอ 8. ถาต เมนสวตชไมมขวตอสายดนและขวตอสายเสนศนยแยกออกจากกน เครองตดไฟรวจะตอใชไดเฉพาะวงจรยอยเทานน จะไมสามารถใชตวเดยวปองกนทงบานได 9. วงจรสายดนทถกตองในสภาวะปกตจะตองไมมกระแสไฟฟาจากการใชไฟปกตไหลอย

10. ถาเดนสายไฟในทอโลหะ จะตองเดนสายดนในทอโลหะนนดวย (หามเดนสายดนนอกทอโลหะ) 11. ดวงโคมไฟฟาและอปกรณตดตงทเปนโลหะควรตอลงดน มฉะนนตองอยเกนระยะทบคคลทวไปสมผสไมถง (สง 2.40 เมตร หรอหาง 1.50 เมตร ในแนวราบ) 12. ขนาดและชนดของอปกรณระบบสายดนตองเปนไปตามมาตรฐานกฎการเดนสายและตดตง

104


มาตรฐานหลกดนและสงทใชแทนหลกดน 1. แทงเหลกอาบโลหะชนดกนการผกรอน หรอแทงเหลกหมทองแดง หรอแทงทอง ตองมขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 15 มลลเมตร ยาวไมนอยกวา 180 เซนตเมตร 2. แผนโลหะทมพนทสมผสไมนอยกวา 1,800 ตารางเซนตเมตร ถาเปนเหลกอาบโลหะชนดกนการผกรอน ตองหนาไมนอยกวา 6 มลลเมตร ถาเปนโลหะอนททนตอการผกรอน ตองหนาไมนอยกวา 1.50 มลลเมตร 3. หลกดนชนดอน ตองไดรบความเหนชอบจากการไฟฟาสวนภมภาคกอน

คณสมบตของหลกดน และการตดตงท ถกตอง

1. หลกดนตองทาดวยวสดททนตอการผกรอนและไมเปนสนม เชน แทงทองแดง แทงเหลกชบหรอหมดวยทองแดงขนาดเสนผาศนยกลาง 16 มม. (5/8 นว) และยาวไมนอยกวา 2.40 เมตร ถาเปนเหลกหมดวยทองแดง ตองมความหนาของทองแดงไมตากวา 0.25 มม. และตองหมอยางแนบสนทยดตดเปนเนอเดยวกนโดยไมหลดออกจากกน และไมมปลายเหลกโผลออกมาสมผสกบเนอดน เพอไมใหเหลกเปนสนม และตองไมมการเจาะรเพอยดทองแดงกบเหลกใหตดกน มฉะนนแทงเหลกจะเปนสนมตามรทเจาะนน

2. หามใชอะลมเนยมหรอโลหะผสมของอะลมเนยมเปนหลกดน เนองจากผกรอนไดงาย 3. หลกดนทดควรผานการทดสอบตามมาตรฐาน UL-467 4. การตอสายดนเขากบหลกดนนน หวตอ, หลกดน และสายตอหลกดนควรใชวสดชนดเดยวกนเพอไมใหมปญหาการกดกรอน เชน หลกดนทองแดงตอกบสาย

ตอหลกดนทาดวยทองแดง วธทดทสดควรใชวธเชอมตอดวยการเผาผงทองแดงใหหลอมละลาย (ตองเทผงจดชนวนใหอยผวดานบนและจ ดดวยประกายไฟจากปนจดชนวนเทานน เพราะไมสามารถจดดวยวธอนได) ถาใชหวตอทยดดวยแรงกลกตองใชหวตอทมสวนผสมของทองแดง และตองตออยางมน คงแขงแรงและทนตอการกดกรอนไดเปนอยางด ตวอยางของหวตอชนดตางๆ ตามรป ทงนหวตอแตละชนดควรตองผานการทดสอบตามมาตรฐาน UL-467 ดวย

5. หลกดนทดเมอตอกลงดนแลวตองมความตานทานการตอลงดนไมเกน 5 โอหม ตามมาตรฐานของการไฟฟานครหลวง

105


6. เนอดนบรเวณทตอกหลกดนทดควรเปนดนแทๆ และตองไมถกกนหรอลอมรอบดวยหน , กรวด, ทราย หรอแผนคอนกรต เพราะเปนอปสรรคตอการแพรกระจายของประจไฟฟาลงสดน ทาใหความตานทานการตอลงดนมคาสงเกนกวามาตรฐาน (ในกรณทใชหลกดนตามมาตรฐานการไฟฟานครหลวง แ ละสภาพพนทและเนอดนไมเปนอปสรรคในดนแลว ความตานทานการตอลงดนในเขตบรการของการไฟฟานครหลวงจะไมเกน 5 โอหมเสมอ โดยไมตองตรวจวด)

7. หามใชตะปคอนกรตตอกเขาไปในผนงหรอพนคอนกรตแทนหลกดน เพราะตะปคอนกรตไมสามารถกระจายกระแสไฟฟาลงดนเมอมไฟรวได หล กดนสนๆ ขนาด 1 ฟต ทใชสาหรบอปกรณสอสารกไมสามารถใชเพอความปลอดภยนได ซงยอมไมสามารถเทยบไดกบหลกดนมาตรฐานยาว 2.40 เมตร เพอการตอลงดนทดได หลกดนยงยาวจะตอกไดลกและยงใหความตานทานดนทตา

8. ตาแหนงของหลกดนควรอยใกลกบต เมนสวตช 9. หามแชหลกดนในนา เพราะเมอมไฟรวจะแพรกระจายไปกบนาและเกดอนตรายกบผ ทอยในนา ถาจาเปนตอง ตอกหลกดนในนาตองตอกใหมดดน และสาย

ตอหลกดนกตองหมฉนวนใหมดชดดวย 10. ขนาดของสายตอหลกดนจะขนอยกบขนาดของสายเมน และตองไมเลกกวา 10 ตร.มม.โดยควรมทอหรอฉนวนหมอยดวย 11. การตอกหลกดนควรตอกใหลกทสด และถาเปนหวตอหลกดนชนดยดดวยแรงกลกควรใหหวตอโผลพนดน หรอระดบทอาจมนาทวมเพอหลกเลยงการผกรอน

ของหวตอ และสามารถตรวจสอบไดงาย 12. หวตอชนดหลอมละลายสามารถตอกใหจมดนได แตตองใชสายตอหลกดนทมเกลยวเสนใหญ และหมฉนวนมดชดเพอไมใหสายเกลยวผกรอน

แหลงทมา : http://api.ning.com

106


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง การตอสายดน


1. ใหนกศกษาอธบายหลกการตอวงจรไฟฟาอยางงาย และตอสายดน .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

107




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



108


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง กลยทธการประหยดพลงงาน 3อ.

อ. อปกรณ : กฟผ. สรางชอฉลากประหยดไฟเบอร 5 ใหเปนสญลกษณของความประหยด

หลงจากท กฟผ. เปดตวโครงการประหยดพลงงานอยางเปนทางการภายใตชอ “โครงการประชารวมใจ ประหยดไฟฟา” เมอป 2536 และเรมพฒนาประสทธภาพอปกรณเครองใชไฟฟาใหประหยดไฟเปนอนดบแรก ดวยการรณรงคใหผผลต/นาเขา และจดจาหนายเครองใชไฟฟา ดาเนน การผลตและนาเขาอปกรณเครองใชไฟฟาทประหยดไฟและมประสทธภาพสง โดยเรมจากการรณรงคเปลยนหลอดอวนเปนหลอดผอม จากนนไดศกษาเทคโนโลยการผลตต เยนเนองจากต เยนเปนเครองใชไฟฟาทเสยบปลกใชไฟฟาตลอดเวลา และใชอยทวไปแทบทกครวเรอน การพฒนาประสทธภาพตเยนใหมประสทธภาพดานการประหยดพลงงานจะชวยลดการใชไฟฟาไดถงรอยละ 20 ป

2538 จากการศกษากระบวนการผลตต เยน ในชวงเวลานนมโรงงานผลตต เยนเพยง 5 ราย และ กฟผ. ไดรบความรวมมอจากบรษทผผลตต เยนทง 5 บรษท ทาการพฒนาประสทธภาพดานการประหยดพลงงาน เปลยนกระบวนการผลตต เยนใหประหยดพลงงาน และใชฉลากประหยดไฟเบอร 5 เปนสญลกษณของความประหยดตดทต เยนทผานการทดสอบ และออกจาหนายเมอป 2539 โดย กฟผ. ทาหนาทรณรงคโฆษณาประชาสมพนธผานสอตางๆ จดกจกรรมสงเสรมการตลาดใหเกดการเลอกซอและใชต เยนประหยดไฟฟา โดยใหดทสญลกษณฉลากประหยดไฟเบอร 5 จากนนขยายผลไปยงอปกรณเครองใชไฟฟาชนดอนๆ ตอไป ถงปจจบนมอปกรณเครองใชไฟฟาทผานการทดสอบประสทธภาพดานการประหยดไฟฟา ตดฉลากประหยดไฟเบอร 5 ไปแลว 19 ชนด ตดฉลากประหยดไฟเบอร 5 ไปแลวกวา 236 ลานฉลาก * (ขอมลเดอน ก.ค. 2556)

จนถงวนน ฉลากประหยดไฟเบอร 5 ไดเขามาอยในชวตประจาวนของคนไทย ไดรบการยอมรบจากผบรโภค ผ มสวนไดเสย เปนผลจากความมงมนตงใจของ กฟผ. ทตองการพฒนาประสทธภาพเครองใชไฟฟาใหประหยดไฟ เพอใหผบรโภคไดรบคณประโยชนจากการใชเทาเดมแตจายคาไฟลดล ง ซงพสจนไดจากผลการวจยตลาดเครองใชไฟฟาเบอร 5 ของสวนดสตโพล มหาวทยาราชภฎสวนดสต เมอป 2555 พบวากลมตวอยางรอยละ 73.32 ระบถงปจจยทมผลตอการเลอกซอเครองใชไฟฟา คอ อนดบ 1 เลอกซอจากราคา/โปรโมชน รอยละ 90.10 และลาดบ 2 เลอกซอจากฉลากประหยดไฟเบอร 5 รอยละ 87.86

109


อ. อาคาร : สงเสรมการพฒนาเทคโนโลยประหยดพลงงานในภาคธรกจ และอตสาหกรรม ดวยแนวคด ลดพลงงาน... ลดโลกรอน... ตราบใดทประชาชนคนไทยยงใชชวตเหมอนทเราเคยปฏบตมา เราจะไมสามารถหยดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ คนไทยจงตองปรบเปลย นวถชวตพรอม

ปฏวตการผลตและการใชพลงงานขนาดใหญ โดยมเปาหมายทจะลดการใชพลงงานในภาพรวมของประเทศ ซงเรองน กระทรวงพลงงาน ไดมบทบาทสาคญในการออกมาตรการหลก ดานการบรหารจดการพลงงาน ภาคธรกจ - อตสาหกรรม ของโรงงานควบคมและอาคารควบคมซงใชพลงงานมากดวยการเดนหนาออกมาตรการสงเสรม และสนบสนนใหเกดการลงทนดานการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน สงเสรมการใชวสดอปกรณ เครองจกร ทมผลตอการประหยดพลงงาน รวมถงการสรางมาตรฐานอปกรณตางๆ และกาหนดมาตรการดานภาษ เมอป 2538 กฟผ. เปดตวงานรณรงคลดการใชพลงงานในภาคธรกจและภาคอตสาหกรรม ภายใตชอโครงการอาคารสเขย ว โดยกาหนดกลมเปาหมายเปนผ ใชไฟฟารายใหญซงเปนอาคารธรกจและโรงงานอตสาหกรรม ทใชพลงงานมากถงรอยละ 44.3 ของการใชพลงงานของประเทศ โดยภารกจท กฟผ. ดาเนนการนไดเดนไปในทศทางเดยวกบมาตรการตามขอบงคบตางๆ ของกระทรวงพลงงาน

โดย กฟผ. ใชแนวทางการดาเนนงานดวยวธการผสมผสานมาตรการประหยดพลงงานหลากหลายวธ โดยเขาไปดาเนนงานทง อาคารเกา อาคารใหม เพอลดคาใชจายดานพลงงาน ทาใหธรกจสามารถแขงขนไดในตลาดโลก เชน

- การจงใจใหผประกอบการเปลยนมาใชอปกรณไฟฟาประหยดพลงงาน - ปรบปรงระบบปรบอากาศใหมประสทธภาพมากขน - ปรบปรงระบบความรอนเขาสอาคาร - สนบสนนและแสวงหาเทคโนโลยการประหยดไฟฟาและบรหารการใช (Load Management) เพอใหเกดประโยชนสงสดตอ ผบรโภคและประเทศชาตโดยรวม

โดยการปรบเปลยนชวงเวลาในการใชไฟฟามาใชในชวงทมความตองการใชไฟฟาตา ทาใหผประกอบการสามารถควบคมชวงความตองการใชไฟฟา (Peak Demand) ไดอยางเหมาะสม ชวยลดรายจายเรองคาไฟฟา

- สงเสรมใหมการใชนวตกรรมทชวยลดการใชจายดานพลงงาน กบสถาปนก วศวกร ผออกแบบ ตลอดจนเจาของโครงการใหตระหนกถงผลทไดรบจากการดาเนนงานตามมาตรการอนรกษพลงงาน เชน การศกษาคาถายเทความรอนเขาสอาคาร

110


- เปนทปรกษาดานการอนรกษพลงงาน ในอาคารธรกจ และอตสาหกรรม ดวยการเขาไปตรวจวดการใชพลงงานในอาคาร ในโรงงาน ทงระบบแสงสวาง ระบบปรบอากาศและระบบการถายเทความรอนเพอจดทารายงานการตรวจวเคราะหการใชพลงงานเบองตน เพอกาหนดเปาหมายและแผนอนรกษพลงงานใหกบลกคา

การดาเนนงานดงกลาว กฟผ. คาดหวงใหเกดการพฒนาการใชพลงงานอยางมประสทธภาพในภาคธ รกจ และอตสาหกรรม ใหเตบโตไปพรอมกบการสรางจตสานก และทศนคตประหยดพลงงานของผใชไฟฟาไปพรอมกน

อ.อปนสย : สรางจตสานกประหยดไฟ แนวทางอนรกษพลงงานอยางยงยน การดาเนนงานใหมอปกรณประหยดไฟฟา และปรบปรงพฒนาเทคโนโลยใหเกดอาคารภาคธรกจและโรงงานอตสาหกรรมประหยดพลงงาน เปนรปแบบการ

ดาเนนงานทเปนการสงเสรมอยางเปนรปธรรม ซงการดาเนนงานดงกลาวจาเปนตองทาไปพรอมกบการสรางเสรมทศนคตดานการประหยด พลงงาน เพอใหเกดการใชอยางรคณคาแกประชาชนผบรโภคดวย แนวทางในการดาเนนงานไดทาการสอสารโดยการรณรงคโฆษณาประชาสมพนธผานสอสาธารณะตางๆ โดยใชแนวคดทสรางประโยชนแกทกฝาย ตงแต

- ใหความรความเขาใจในวธการใชพลงงานอยางรคณคา - ประชาสมพนธสรางการยอมรบและความมนใจจากผบรโภคใหตระหนกถงความสาคญของการประหยดพลงงาน - โฆษณาประชาสมพนธใหเลอกซอและใชอปกรณเครองใชไฟฟาทตดฉลากประหยดไฟเบอร 5 - รณรงคสงเสรมการตลาดเครองใชไฟฟาเบอร 5 และจดกจกรรมรณรงคในพนทเปาหมาย

แหลงทมา : http://e-saving.egat.co.th/20DSM/7.html

111


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง กลยทธการประหยดพลงงาน 3อ.


1. นกศกษาสามารถนากลยทธ การประหยดพลงงาน 3อ. ไปใชในชวตประจาวนไดอยางไรบาง .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

112




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



113


แผนการเรยนรดวยตนเอง (กรต.)


114


ค าแนะน าในการเรยนรดวยตนเอง (กรต.)

การเรยนรดวยตนเอง (self-directed learning)

คอกระบวนการเรยนรทผ เรยนรเรมการเรยนรดวยตนเอง ตามความสนใจ ความตองการ และความถนด อยางมเปาหมาย รจกแสวงหาแหลงเรยนร เลอกวธการ

เรยนและประเมนความกาวหนาการเรยนรของตนเอง ซงทาดวยตนเอง หรอขอความชวยเหลอผ อนกได ซงมหลายรปแบบ เชน การอาน การอภปราย การเขยน การเสาะ

แสวงหาความรโดยการสมภาษณ การทองเทยว การแลกเปลยนความคดเหนกบผ ร เรยนรโดยการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศ เปนตน

วธการเรยนร

กระบวนการเรยนรดวยตนเองแบบ กศน. กาหนดใหนกศกษาเรยนร ฝกทกษะดวยกระบวนการกลมตามแผนการสอนทกาหนด โดยมครผสอนเปนทปรกษาและ

คอยใหคาแนะนาในการจดกระบวนการเรยนรอยางเปนระบบ และมการวดผลประเมนผลการเรยนรหลงเสรจสนการจดการเรยนรในครงนนๆ

สอและแหลงเรยนร

สามารถเรยนรจากเอกสารใบความร ใบความรมลตมเดย (ถาม) หองสมด แหลงเรยนรในชมชน ภมปญญาทองถน และศกษาเพมเตมจากสออนๆ ฯลฯ

หลกฐานการเรยนร

บนทกหลงการเรยนรดวยตนเอง ผลงาน หรอชนงานทแสดงถงการบรรลผลการเรยนรดวยตนเอง

การวดผลประเมนผล

วดผล ประเมนผลจากการเรยนรหลงเรยน หรอการนาเสนอผลการเรยนรดวยกระบวนการกลม

115


แผนการจดการเรยนรดวยตนเอง (กรต.) รายวชา การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027 สาระความรพนฐาน ระดบ ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 3 หนวยกต

หวเรอง ตวชวด เนอหา วธการเรยนร สอการเรยนร ชวโมง

1. พลงงานไฟฟา 1.4 อภปรายสถานการณพลงงานไฟฟาของโลกและพลงงานของไทยและอาเซยนได 1.5 อธบายและเขาใจความสาคญของขอกาหนดและกฎหมายทเกยวของในการจดการและแนวทางการปองกน ของโรงไฟฟากบสงแวดลอมได


1. ขนการก าหนดสภาพปญหา - ครและนกศกษาอภปรายสถานการณพลงงานไฟฟาของโลกและของไทย 2. ขนการแสวงหาขอมลและการเรยนร - นกศกษาสบคนขอมลสถานการณพลงงานไฟฟาในปจจบน 3. ขนการปฏบตและการน าไปประยกตใช - นกศกษาสรปความสาคญแนวทางการปองกน ของโรงไฟฟากบสงแวดลอม 4. ขนการประเมนผล - ครประเมนผลการเรยนรในรปแบบกระบวนการกลม ตามเนอหาและตวชวด

1. เอกสาร/หนงสอประกอบการเรยนร 2. ใบความร 3. อนเทอรเนต 4. คอมพวเตอร

3

116


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 1 เรอง สถานการณพลงงานไทย



แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=ujxqhN2-pN8

http://www.youtube.com/watch?v=ujxqhN2-pN8

http://www.youtube.com/watch?v=ujxqhN2-pN8

117


ใบความร หนวยการเรยนรท 1 เรอง สถานการณพลงงานไฟฟาในปจจบน

สถานการณพลงงานป 2556 และแนวโนมป 2557

ภาพรวมเศรษฐกจ สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) รายงานอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไทยป 2556 คาดวาจะขยายตวรอยละ 3.0 โดยในชวงไตรมาสแรกถงไตรมาสทสาม ภาวะเศรษฐกจไทยมอตราการขยายตวรอยละ 3.7 จากปจจยการขยายตวของภาคการกอสรางภาคเอกชน และภาคการทองเทยวเปนหลก คาดวาทงปจานวนนกทองเทยวตางชาตจะเพมขนเปน 26.2 ลานคน หรอเพมขนรอยละ 17 จากปกอน ซงการใชจายคาทพก คาโรงแรม และคาอาหาร ของนกทองเทยวตางชาต สงผลตอการขยายตวของการบรโภคภาคครวเรอน โดยสาขาโรงแรมและภตตาคารในชวง 9 เดอนแรกขยายตวรอยละ 14.7 สวนการกอสรางภาคเอกชนขยายตวเพมขนจากการลงทนอสงหารมทรพยทงในกรงเทพฯ และเมองใหญๆ โดยเฉพาะบานและคอนโดมเนยมบรเ วณแนวเสนทางรถไฟฟาหรอรถไฟความเรวสงตามแผนการกอสรางของรฐบาล ปจจยเหลานสงผลตอสถานการณพลงงานของประเทศในป 2556 ดงน

การใช การผลต และการน าเขาพลงงานเชงพาณชยขนตน การใชพลงงานเชงพาณชยขนตน ในป 2556 เพมขนรอยละ 1.2 เมอเทยบกบป 2555 หรออยทระดบ 2,005 เทยบเทาพนบารเรลนามนดบตอวน โดยกาซ

ธรรมชาตมสดสวนการใชมากทสดคดเปน รอยละ 46 มการใชเพมขนรอยละ 3.2 การใชนามนมสดสวนรองลงมาทรอยละ 36 มการใชเพมขนรอยละ 2.6 สวนการใชถานหน/ลกไนตซงมสดสวนการใชทรอยละ 16 มการใชลดลงรอยละ 4.4 และการใชไฟฟาพลงนา/ไฟฟานาเขา มการใชลดลงรอยละ 15.7 สาหรบการผลตพลงงานเชงพาณชย ในป 2556 เพมขนเลกนอยเมอเทยบกบป 2555 คอเพมขนรอยละ 0.2 โดยอยทระดบ 1,083 เทยบเทาพนบารเรลนามนดบตอวน ในขณะทการนาเขาพลงงานเชงพาณชย (สทธ) เพมขนรอยละ 4.4 อยทระดบ 1,127 เทยบเทาพนบารเรลนามนดบตอวน ทงน การนาเขาพลงงานเชงพาณชย (สทธ) คดเปนรอยละ 56 ของการใชพลงงานเชงพาณชยขนตน

118


มลคาการใชพลงงาน ในป 2556 มมลคา 2,130,007 ลานบาท เพมขนจากป 2555 ซงอยทระดบ 2,100,708 ลานบาท อย 29,299 ลานบาท หรอคดเปนเพมขนรอยละ 1.4 โดยการใชนามนสาเรจรปไฟฟา และพลงงานทดแทน มมลคาเพมขน ในขณะทกาซธรรมชาต และถานหน/ลกไนต มมลคาลดลง ทงน การใชนามนสาเรจรปมมลคาการใชสงสด โดยมมลคาการใชเพมขนรอยละ 1.0 ไฟฟาเพมขนรอยละ 3.2 และพลงงานทดแทนเพมขนรอยละ 6.6 สวนมลคาการใชกาซธรรมชาต และถานหน/ลกไนต ลดลงรอยละ 1.2 และ 19.9 ตามลาดบ

119


มลคาการนาเขาพลงงาน ในป 2556 มมลคารวม 1,416,425 ลานบาท ลดลงจากป 2555 ซงอยทระดบ 1,445,999 ลานบาท อย 29,574 ลานบาท หรอคดเปนลดลงรอยละ 2.0 โดยมลคาการนาเขานามนดบซงมสดสวนมากทสดคดเปนรอยละ 76 มมลคาการนาเขาลดลงรอยละ 3.8 เนองจากราคานามนดบในตลาดโลกปรบตวลดลง สวนมลคาการนาเขากาซธรรมชาตและ LNG ซงมสดสวนรองลงมา คอคดเปนรอยละ 10 มมลคาการนาเขาเพมขนรอยละ 4.7 ทงน ประเทศไทยเรมมการนาเขา LNG ตงแตเดอนพฤษภาคม 2554 และมแนวโนมการนาเขาเพมขนทกปเนองจากมความตองการกาซธรรมชาตเพมขน

120


มลคาการสงออกพลงงาน ในป 2556 มมลคารวม 368,257 ลานบาท ลดลงจากป 2555 ซงอยทระดบ 401,138 ลานบาท อย 32,881 ลานบาท หรอคดเปนลดลงรอยละ 8.2 ทง น มลคาการสงออกพลงงานในป 2556 ลดลงทกประเภท โดยมลคาการสงออกนามนสาเรจรปซงมสดสวนมากทสดคดเปน รอยละ 90 มมลคาการสงออกอยทระดบ 332,982 ลานบาท ลดลงรอยละ 3.3 เมอเทยบกบป 2555

121


สถานการณพลงงานแตละชนด นามนดบ ป 2556 มปรมาณการนาเขาอยทระดบ 872 พนบารเรลตอวน เพมขนรอยละ 1.4 คดเปนมลคา 1,076 พนลานบาท ลดลงรอยละ 3.5 เมอเทยบกบป

2555 เนองจากราคาเฉลยนามนดบนาเขาลดลงจากราคาเฉลยป 2555 อย 4 เหรยญสหรฐตอบารเรล อยทระดบ 110 เหรยญสหรฐตอบารเรล

122


นามนสาเรจรป ในป 2556 มการใชนามนสาเรจรปเพมขนจากป 2555 รอยละ 2.7 โดยการใชนามนเบนซนเพมขนรอยละ 6.2 นามนดเซลเพมขนรอยละ 1.8 นามนเครองบนเพมขนรอยละ 9.1 และ LPG (ไมรวมการใชในอตสาหกรรมปโตรเคม) มการใชเพมขนรอยละ 1.0 ในขณะทการใชนามนเตาลดลงรอยละ 8.8

123


นามนกลมเบนซน ในป 2556 การใชนามนเบนซนเฉลยอยทระดบ 22.4 ลานลตรตอวน เพมขนรอยละ 6.2 เมอเทยบกบป 2555 โดยการใชนามนเบนซนทเพมขนสงมากในป 2556 เปนผลมาจากจานวนรถยนตจดทะเบยนใหมทเพมขนจากนโยบายคนเงนภาษใหกบผ ซอรถยนตคนแรกของรฐบาล

124


นามนเบนซน (เบนซนออกเทน 95) ในป 2556 มปรมาณการใชนามนเบนซน หรอ เบนซนออกเทน 95 (ตามประกาศราชกจจานเบกษาฉบบท 129 ตอนพเศษ 160ง ก าหนดมาตรฐานคณภาพน ามนเบนซนใหเหลอเพยงน ามนเบนซนออกเทน 95 และเปลยนชอ “เบนซนออกเทน 95” เปน “เบนซน” โดยมผลตงแตวนท 1 มกราคม 2556 เปนตนไป) เฉลยอยทระดบ 1.70 ลานลตร จากป 2555 ซงมการใชเฉลยเพยง 0.12 ลานลตรตอวน เนองจากภายหลงทมการประกาศยกเลกเบนซนออกเทน 91 ตงแตเดอนเมษายน 2556 ทาใหไมมการจาหนายนามนเบนซนออกเทน 91 ภายในประเทศ ดงนน ผ ใชรถยนตทเคยใชนามนเบนซนออกเทน 91 บางสวน จงเปลยนไปใชนามนเบนซนออกเทน 95 แทน

125


นามนแกสโซฮอล ในป 2556 มปรมาณการใชเพมขนจาก 12.2 ลานลตรตอวนในป 2555 เปน 20.7 ลานลตรตอวน ทงนนอกจากปจจย/มาตรการจงใจทางดานราคาของนามนในกลมแกสโซฮอลทมราคาถกกวานามนเบนซน การทการใชนามนกลมแกสโซฮอลทกประเภทเพมขนนน ปจจยสาคญมาจากจานวนรถใหมเพมขนตงแตเดอนธนวาคม 2555 ตามนโยบายคนภาษใหกบผ ซอรถคนแรก ประกอบกบนโยบายลดภาษสรรพสามตรใหกบรถยนตนงหรอรถยนตโดยสารทมทนงไมเกน 10 คน ประเภทใชเชอเพลงทดแทนทมความจของกระบอกสบไมเกน 3,000 ลกบาศกเซนตเมตร ทใชเชอเพลงประเภทเอทานอลไมนอยกวารอยละ 20 และ 85 เปนสวนผสมกบนามนเชอเพลง (รถยนตทใชนามนแกสโซฮอล 95(E20) และนามนแกสโซฮอล 95(E85)) ทาใหผบรโภคตดสนใจซอรถยนตใหมเพมขนเนองจากมราคาถกลง

นามนดเซล ในป 2556 มปรมาณการใชเฉลย 57.2 ลานลตรตอวน เพมขนรอยละ 1.8 จากป 2555 ทมปรมาณการใชอยท 56.2 ลานลตรตอวน การทนามนดเซลมปรมาณการใชเพมขนไมมากนกเนองจากฐานทสงของป 2555 ทเกดจากปรมาณรถยนตดเซลทเพมขนจากนโยบายคนภาษใหกบผ ซอรถคนแรกในปทแลว รวมทง รถบางสวนมการเปลยนไปใช NGV แทนการใชนามนดเซลโดยเฉพาะกลมรถบรรทก ทงน รฐบาลมการตรงราคาขายปลกนามนดเซลใหอยทระดบทไมเกน 30 บาทตอลตร โดยราคาขายปลกนามนดเซลในกรงเทพฯ ปจจบนอยทระดบ 29.99 บาทตอลตร ไมมการเปลยนแปลงนบตงแตเดอนกมภาพนธ 2556 เปนตนมา

126


นามนเครองบน ในป 2556 มปรมาณการใชเฉลย 15.2 ลานลตรตอวน เพมขนรอยละ 9.1 จากป 2555 ทมปรมาณการใชอยท 13.9 ลานลตรตอวน ทงน เนองจากการขยายตวของเศรษฐกจภาคการทองเทยว จากจานวนนกทองเทยวตางชาตทเพมขน ประกอบกบในป 2556 มสายการบนเปดใหมรวมทงสายการบนตนทนตา (Low Cost) จดกจกรรมสงเสรมการทองเทยวโดยการลดราคาตวโดยสารเครองบนทงภายในประเทศและตางประเทศ โดยเฉพาะภายหลงจากทประเทศญป นยกเวนวซาเขาประเทศญป นใหกบคนไทย ตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2556 ทาใหบรษททวร รวมทงสายการบนทงเกาและใหม จดกจกรรมลดราคาทวรและตวโดยสารเครองบนในการเดนทางไปทองเทยวประเทศญป นเพมขน

127


LPG โพรเพน และบวเทน ในป 2556 อยทระดบ 7,476 พนตน เพมขนจากป 2555 รอยละ 1.2 โดยในป 2556 มสดสวนการใช LPG เปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคมมากทสด คดเปนรอยละ 35 และมการใชเพมขนรอยละ 2.1 รองลงมาเปนการใชในภาคครวเรอน คดเปนสดสวนรอยละ 32 ของปรมาณการใชทงหมด มการใชลดลงรอยละ 21.3 การใชเปนเชอเพลงในรถยนต มสดสวนการใชเพมขน โดยคดเปนสดสวนรอยละ 24 มการใชเพมขนรอยละ 66.8 ในขณะทการใชในภาคอตสาหกรรมคดเปนสดสวนรอยละ 8 มการใชลดลงรอยละ 1.2 ซงลดลงอยางตอเนองตงแตรฐบาลไดประกาศปรบขนราคาขายปลก LPG ในภาคอตสาหกรรม ทงน สดสวนการใช LPG ทลดลงในสาขาครวเรอนสอดคลองกบสดสวนทเพมขนในการใชเปนเชอเพลงของรถยนต โดยคาดวาจะเปนผลมาจากการเพมราคา LPG ภาคครวเรอน เดอนละ 0.50 บาท ตงแตเดอนกนยายน 2556 ประกอบกบมาตรการเขมงวดตรวจสอบและปราบปรามการลกลอบจาหนาย LPG ผดประเภท ทาใหการลกลอบนา LPG ภาคครวเรอนมาขายใหกบภาคขนสง รวมทงการลกลอบสงออก LPG ไปขายในประเทศเพอนบานมปรมาณลดลง

128


การใชพลงงานในการขนสงทางบก ป 2556 การใชพลงงานอยทระดบ 23,561 พนตนเทยบเทานามนดบ เพมขนจากป 2555 รอยละ 7.4 โดยเปนการเพมขนในทกชนดเชอเพลง ทงน การใชนามนดเซล ซงคดเปนสดสวนรอยละ 53 ของการใชพลงงานในการขนสงทางบก มการใชเพมขนรอยละ 1.5 รองลงมาคอนามนเบนซน สดสวนรอยละ 26 มการใชเพมขนรอยละ 5.9 รวมทงการใช NGV และ LPG ในรถยนต ซงมการใชในภาคขนสงทางบกคดเปนสดสวนรอยละ 12 และรอยละ 9 ตามลาดบ

การใช LPG ในรถยนต มการใชเพมขนถงรอยละ 66.8 เนองจากมราคาทถกกวานามนและมสถานบรการทมากกวา NGV โดยราคาขายปลก LPG ของภาคขนสงในปจจบน อยท 21.38 บาทตอกโลกรม ทงน จากมต ครม. เมอวนท 14 พฤษภาคม 2555 เหนชอบให คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน (กบง.) พจารณาการปรบราคาขายปลก LPG ภาคขนสงใหราคาไมเกนตนทน LPG จากโรงกลนนามน โดยกาหนดอตราเงนสงเขากองทนนามนเชอเพลงในแตละเดอนไดตามความเหมาะสม เรมตงแตวนท 16 สงหาคม 2555 เปนตนไป ซงปจจบนยงอยระหวางการศกษาความเหมาะสมของการปรบโครงสรางราคา LPG ภาคขนสง ทงน จานวนรถทใช LPG และรถทใช LPG รวมกบเบนซนหรอดเซล ณ เดอนพฤศจกายน 2556 รวมทงสน 1,125,030 คน เพมขนจากป 2555 ทม 1,001,422 คน โดยปจจบนมสถานบรการ LPG ทวประเทศ จานวน 1,737 สถาน

การใช NGV มการใชเพมขนรอยละ 10.3 เนองจากมราคาทถกกวานามนทาใหผ ใชรถหนมาใชเชอเพลง NGV มากขน โดยในปจจบนราคาขยายปลก NGV อยทระดบ 10.50 บาท/กโลกรม ไมมการเปลยนแปลงตงแตวนท 16 เมษายน 2555 เปนตนมา ทงน จะยงไมมการปรบราคา NGV จนกวาจะไดขอสรปการศกษาตนทนราคากาซ NGV ทชดเจน ในปจจบน ณ สนป 2556 มจานวนรถยนตทตดตง NGV แลวทงสน 438,928 คน เพมขนจากสนป 2555 ทมจานวน 374,857 คน และมจานวนสถานบรการ NGV ทวประเทศ จานวน 478 สถาน เพมขนจากป 2555 ทม 473 สถาน

129


การใชกาซธรรมชาต ในป 2556 มปรมาณการใชอยทระดบ 4,602 ลานลกบาศกฟตตอวน เพมขนจากป 2555 ซงอยทระดบ 4,534 ลานลกบาศกฟตตอวน หรอเพมขนรอยละ 1.5 โดยมการใชเพมขนในทกสาขา ยกเวนการใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคมและอนๆ (โพรเพน อเทน และ LPG) โดยการใชเพอการผลตไฟฟา มสดสวนสงสดรอยละ 59 มการใชเพมขนรอยละ 2.1 การใชเปนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรมเพมขนรอยละ 1.1 และการใชเพอเปนเชอเพลงสาหรบรถยนต (NGV) เพมขนรอยละ 10.4 ในขณะทการใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคมและอนๆ มการใชลดลงรอยละ 2.6 ทงน ในป 2556 มผผลตไฟฟารายเลก ประเภทโรงไฟฟาพลงความรอนรวม (Cogeneration) ทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง เรมจายไฟฟาเขาระบบ รวมกาลงการผลตทงสน 1,170 MW ซงสงผลใหการใชกาซธรรมชาตในการผลตไฟฟาเฉพาะในสวนของ SPP เพมขนจาก 419 ลานลกบาศกฟตตอวนในป 2555 เปน 591 ลานลกบาศกฟตตอวน ในป 2556 หรอเพมขนรอยละ 41.1

130


การใชลกไนต ในป 2556 อยทระดบ 5,005 พนตนเทยบเทานามนดบ เพมขนรอยละ 1.8 โดยสวนใหญรอยละ 83 ของลกไนตทงหมด ถกนาไปใชเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาของ กฟผ. และสวนทเหลอนาไปใชในภาคอตสาหกรรมรอยละ 17 ซงอตสาหกรรมทมการนาไปใชมากทสดคออตสาหกรรมผลตปนซเมนตในกระบวนการผลตปนเมด (Clinker)

131


การใชถานหนนาเขา ในป 2556 มปรมาณการใชทระดบ 10,632 พนตนเทยบเทานามนดบ ลดลงรอยละ 7.5 โดยภาคอตสาหกรรมเปนสาขาหลกทมการใชถานหนมากทสด คดเปนสดสวนรอยละ 54 มการใชลดลงรอยละ 13.8 สวนหนงเปนผลมาจากฐานการขยายตวทสงเนองจากราคาทลดลงในป 2555 ถานหนนาเขาสวนทเหลอนาไปใชในภาคการผลตไฟฟาของ IPP และ SPP ในสดสวนรอยละ 33 และ 13 ตามลาดบ

132


ไฟฟา กาลงการผลตตดตงไฟฟา ในป 2556 อยท 33,681 เมกะวตต เพมขนจากป 2555 ซงอยท 32,600 เมกะวตต หรอเพมขน 1,081 เมกะวตต โดยการไฟฟาฝาย

ผลตแหงประเทศไทยมกาลงการผลตตดตงสงสดคดเปนสดสวนรอยละ 45 รองลงมาคอผผลตไฟฟาอสระ/ผผลตไฟฟารายใหญ (IPP) รอยละ 38 ผผลตไฟฟารายเลก (SPP) รอยละ 10 และซอจากตางประเทศรอยละ 7

ความตองการพลงไฟฟาสงสดสทธในระบบของ กฟผ. (Net Peak Generation Requirement) ของป 2556 เกดขน ณ วนพฤหสบดท 16 พฤษภาคม 2556 เวลา 14.00 น. อยทระดบ 26,598 เมกะวตต มคาสงกวาพลงงานไฟฟาสงสดของป 2555 ซงเกดเมอวนพฤหสบดท 26 เมษายน 2555 เวลา 14.30 น. ซงอยทระดบ 26,121 เมกะวตต อย 477 เมกะวตต หรอเพมขนรอยละ 1.8

การผลตไฟฟา ปรมาณการผลตและการรบซอไฟฟาของ กฟผ. ในป 2556 มจานวน 179,201 กกะวตตชวโมง เพมขนจากป 2555 รอยละ 1.3 โดยสวนใหญเปนการผลตไฟฟาจากกาซธรรมชาตคดเปนสดสวนรอยละ 67 รองลงมาคอ ลกไนต/ถานหนคดเปนสดสวนรอยละ 20 พลงนาคดเปนสดสวนรอยละ 3 นามนคดเปนสดสวนรอยละ 1 ไฟฟานาเขาและพลงงานหมนเวยนมสดสวนรอยละ 9

133


การใชไฟฟา ในป 2556 อยทระดบ 165,560 กกะวตตชวโมง เพมขนจากป 2555 รอยละ 2.3 โดยการใชไฟฟาในภาคอตสาหกรรมทมสดสวนการใชมากทสดคดเปนรอยละ 46 มการใชไฟฟาเพมขนรอยละ 2.0 ภาคครวเรอนและภาคธรกจมสดสวนการใชรองลงมาคดเปนรอนละ 23 มการใชไฟฟาเพมขนรอยละ 4.4 และ 1.5 ตามลาดบ และการใชไฟฟาในสวนราชการและองคกรไมทแสวงหากาไรเพมขนรอยละ 2.0 ในขณะทภาคเกษตรกรรมมการใชไฟฟาลดลงรอยละ 9.9 ทงนการใชไฟฟาแบงเปนเขตนครหลวงและเขตภมภาค ดงน

เขตนครหลวง การใชไฟฟาป 2556 อยทระดบ 48,419 กกะวตตชวโมง เพมขนรอยละ 0.4 การใชไฟฟาคอนขางคงทเกอบทกสาขายกเวนภาคครวเรอนมการใชไฟฟาเพมขนรอยละ 1.5

เขตภมภาค การใชไฟฟาป 2556 อยทระดบ 115,399 กกะวตตชวโมง เพมขนรอยละ 3.3 การใชไฟฟาเพมขนเกอบทกสาขายกเวนภาคเกษตรกรรมมการใชไฟฟาลดลงรอยละ 9.9 จากฐานการขยายตวทสงในปทแลว สวนภาคอตสาหกรรมซงมสดสวนการใชไฟฟาสงทสด คดเปนรอยละ 51 มการใชไฟฟาเพมขนรอยละ 2.7

134


จากการประมาณการภาวะเศรษฐกจของไทย โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) คาดวาในป 2557 เศรษฐกจจะขยายตวรอยละ 4.0-5.0 โดยมปจจยสนบสนนจากการปรบตวดขนของเศรษฐกจโลกทาใหภาคการสงออกฟนตว จากแนวโนมการขยายตวอยางตอเนองของเศรษฐกจประเทศคคาทสาคญ เชน ญป น จน และอาเซยน ประกอบกบการขยายตวของภาคการทองเทยว ทงน สศช. คาดการณวาราคานามนดบ ดไบเฉลยทงป 2557 มแนวโนมอยในชวง 105-110 ดอลลาร สรอ. ตอบารเรล เทยบกบ 105 ดอลลาร สรอ. ตอบารเรล ในป 2556 และอตราแลกเปลยนเฉลยในป 2557 จะเคลอนไหวอยในชวง 31.5- 32.5 บาทตอดอลลาร สรอ. สานกงานนโยบายและแผนพลงงาน จงประมาณการความตองการพลงงานของประเทศภายใตสมมตฐานดงกลาว สรปแนวโนมสถานการณพลงงานในป 2557 ไดดงน

ความตองการพลงงานเชงพาณชยขนตน ในป 2557 คาดวาจะอยทระดบ 2,055 เทยบเทาพนบารเรลนามนดบตอวน เพมขนจากป 2556 รอยละ 2.5 ตามภาวะเศรษฐกจทคาดวาจะมการขยายตว โดยในป 2557 คาดวาความตองการนามนเพมขนรอยละ 1.4 การใชกาซธรรมชาตเพมขนรอยละ 4.0 จากความตองการเพอใชในการผลตไฟฟา การใชลกไนต/ถานหนใกลเคยงกบป 2556 ในขณะทการใชพลงนา/ไฟฟานาเขาเพมขนรอยละ 7.0

135


น ามนส าเรจรป ในป 2557 คาดวาการใชนามนเบนซนเพมขนรอยละ 0.6 เนองจากหมดผลของมาตรการคนภาษรถยนตคนแรกแลว ทาใหปรมาณการใชนามนเบนซนกลบสภาวะปกต การใชนามนดเซลเพมขนรอยละ 1.6 ตามภาวะเศรษฐกจทมการขยายตวอยางตอเนอง รวมทงหากรฐบาลยงคงมนโยบายใหคงราคาขายปลกราคานามนดเซลใหอยในระดบตา การใชนามนเครองบนคาดวาจะเพมขนรอยละ 5.0 จากการขยายตวของเศรษฐกจโลกซงคาดวาจะสงผลตอภาคการทองเทยว การใช LPG คาดวาจะมการใชเพมขนรอยละ 2.0 เนองจากความตองการใชในรถยนตเพมขน สวนการใชในภาคอตสาหกรรมจะไมเปลยนแปลงมากนก เนองจากการผลตในประเทศมจากดและการนาเขามราคาสง ในขณะทการใชนามนเตาคาดวาลดลงเลกนอยรอยละ 7.5 สงผลใหทงปคาดวาจะมปรมาณการใชนามนสาเรจรปเพมขนรอยละ 1.5

LPG โพรเพน และบวเทน จากนโยบายปรบราคาใหสะทอนตนทนทผลตจากโรงแยกกาซ โดยทยอยปรบขนราคา LPG อยางตอเนองตงแตป 2556 ประกอบกบมาตการเขมงวดปราบปรามการลกลอบจาหนาย LPG ผดประเภท สงผลใหในป 2557 การใช LPG ในภาคครวเรอนจะยงคงลดลง โดยคาดวาจะลดลงรอยละ 4.7 สวนภาคอตสาหกรรมคาดวาจะไมเปลยนแปลงมากนกมการใชเพมขนรอยละ 0.4 ในขณะทการใชในรถยนตยงคงเพมขน โดยคาดวาจะเพมขนรอยละ 12.9 และการใชในภาคอตสาหกรรมปโตรเคมคาดวาจะมการใชเพมขนรอยละ 2.9

กาซธรรมชาต คาดวาปรมาณความตองการในป 2557 จะเพมขนจากป 2556 รอยละ 4.0 ตามการขยายตวของภาวะเศรษฐกจ โดยมการใชเพอการผลตไฟฟาเพมขนรอยละ 5.7 การใชในอตสาหกรรมปโตรเคมและใชเปนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรมเพมขนรอยละ 3.4 และการใชเพอเปนเชอเพลงสาหรบรถยนต NGV เพมขนรอยละ 10.8 แตหากมการปรบราคาขายปลก NGV เพมขนจากปจจบนซงอยท 10.50 บาทตอกโลกรม อาจสงผลใหการใช NGV ขยายตวไมสงมากนก ทงน ตามแผนพฒนากาลงการผลตไฟฟา PDP 2010 ฉบบปรบปรงครงท 3 ในป 2557 จะมโรงไฟฟาทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงเรมจายไฟฟาเขาระบบ มกาลงการผลตรวมทงสน 3,421 เมกกะวตต ไดแก โรงไฟฟาวงนอย (ชดท 4) และ โรงไฟฟาจะนะ (ชดท 2) ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย บรษท กลฟ เจพ เอนเอส จากด ผผลตไฟฟาเอกชนรายใหญ (IPP) รวมทงโรงไฟฟาพลงความรอนรวม (Cogeneration) ของผผลตไฟฟารายเลก (SPP)

ไฟฟา การผลตไฟฟาในป 2557 คาดวาจะเพมขนรอยละ 4.1 ตามภาวะเศรษฐกจทคาดวาจะมมการขยายตวอยางตอเนองจากการฟนตวของเศรษฐกจโลก และการขยายตวของการบรโภคจากแรงหนนของการใชจายในกระบวนการเลอกตง

แหลงทมา : http://doc-eppo.eppo.go.th/EnergySituation/EnerSituation_YF.htm

136


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 เรอง สถานการณพลงงานไฟฟาในปจจบน


1. ใหนกศกษาอธบายแนวโนมสถานการณพลงงานไฟฟาของโลกและพลงงานของไทยและอาเซยน .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

137




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



138







1. ขนการก าหนดสภาพปญหา - ครผสอนอธบายเรองแหลงพลงงานทดแทนในชมชนทสามารถนามาใชในชวตประจาวน 2. ขนการแสวงหาขอมลและการเรยนร - นกศกษาสบคนขอมลแหลงพลงงานทดแทนทมในชมชน และการนาความรมาปรบใช 3. ขนการปฏบตและการน าไปประยกตใช - นกศกษาสรปการผลตและการใชพลงงานในชมชน และการนาไปใชในชวตประจาวน 4. ขนการประเมนผล - ครประเมนผลการเรยนรจากนาเสนอแนวทางในการดวยกระบวนการกลม - วธการนาความรไปปรบใชในชวตประจาวน


3

139


ใบความรมลตมเดย

หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานในชมชน

ค าแนะน า นกศกษาสามารถเรยนรดวยตนเองจากใบความรมลตมเดยทครผสอนกาหนด หรอศกษาเพมเตมจากเอกสารประกอบการสอน หนงสอประก อบการเรยนการสอนทสถานศกษากาหนด โดยมครผสอนเปนทปรกษาในการเรยนรตามแผนการสอน (เชอมตออนเทอรเนตและ Ctrl+คลกทภาพหรอลงค เพอรบชมวดโอ)

แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=j5o9SBOhGYw

http://www.youtube.com/watch?v=j5o9SBOhGYw

http://www.youtube.com/watch?v=j5o9SBOhGYw

140


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานในชมชน

กาซชวภาพ (Biogas)

“กาซชวภาพ” คอ กาซทเกดขนจากกระบวนการยอยสลายสารอนทรย เชน จากคน สตว พชและสงมชวตตาง ๆ ทตายลงแลวถกยอยสลายโดยจลนทรยกลมหนง

ทมชวตอยไดโดยไมตองอาศยออกซเจน (Anaerobic Prices) ซงในขณะททาการยอยสลายอยนน จะเกดกาซขนกลมหนงทเรยกโดยรวมวา “กาซชวภาพ” สวนใหญแลว

จะประกอบดวยกาซมเทนเปนหลก ซงมคณสมบตตดไฟไดทอณหภม 600 องศาเซลเซยส จงสามารถนามาใชเปนพลงงานทดแทนได

แหลงทเกดกาซชวภาพ

แหลงเกดกาซชวภาพ ไดแก นาเสยจากทตางๆ เชน ฟารมหมและฟารมอนๆ โรงงานแปงมนสาปะหลง โรงงานสกดนามนปาลม โรงงานนาตาล โรงงานเอทานอล

โรงงานกระดาษโรงงานผลตนายางขน โรงฆาสตว เปนตน

อนทรยวตถทกชนดทเนาเปอยไดสามารถนามาผลตเปนกาซ ยากหรองาย ขนอยกบประเภทอนทรยวตถชนดนนๆ เชน มลสตว ถกย อยมาแลวจากกระเพาะของ

สตวทาใหจลนทรยสามารถกดกนยอยสลายไดงาย จงเกดกาซไดงายกวาพชสด หากจะใชพชสด ตองนามาลดขนาดโดยสบแลวทงไวประมาณ 1 สปดาห เพอลดปรมาณ

นาในพชลงเสยกอน

141


การผลตกาซชวภาพ

ในกระบวนการเกดกาซชวภาพ สารอนทรยทอยในนาเสยจะถกยอยสลายภายใตไรอากาศโดยกลมจลนทรย ทไมใชออกซเจน ( Anaerobic) แบงเปน 3 ขนตอน

ดงน

ขนท 1 : ในสภาวะไรอากาศหรอออกซเจน สารอนทรยโมเลกลใหญ เชน คารโบไฮเดรต โปรตนและไขมน จะถกยอยสลายโดยเอนไซมทแบคทเรยชนดสรางกรดหลง

ออกมานอกเซลลผลทไดจะทาใหสารอนทรยโมเลกลใหญถกยอยสลายกลายเปน สารอนทรยโมเลกลเลก เชน นาตาลโมเลกลเดยว กรดอมโนและกรดไขมน เปนตน

ขนท 2 : สารอนทรยโมเลกลเลกจะถกแบคทเรยดงกลาวดดซมเขาสเซลลและหลงเอนไซมเพอยอยสลาย สารอนทรยภายในเซลลใหกลายเปน ก รดอะซตกและกาซ

ไฮโดรเจนแลวขบออกมานอกเซลล

ขนท 3 : แบคทเรยชนดสรางมเทนจะยอยสลายและเปลยนกรดอะซตกและไฮโดรเจนใหเปนกาซมเทนและกาซคารบอนไดออกไซด กาซตางๆ ทเกดขน (กาซชวภาพ) จะ

ลอยตวขนเหนอผวนา และกระจายสบรรยากาศหรอถกรวบรวมนาไปใชผลตพลงงานทดแทน ตอไป

บอกาซชวภาพ บอกาซชวภาพ จะใชเกบกาซชวภาพ โดยบอกาซชวภาพจะคลมดวยพลาสตกพเศษ ทมความหนาแนนสง ( High density polyethylene :

HDPE ) ททนทานทกสภาพ

ประโยชนของกาซชวภาพ

กาซชวภาพสามารถนาไปใชประโยชนไดหลายวธ ขนกบวาเราไดกาซจากกระบวนการผลตมากนอยเพยงใด เชน นาใชในการใหพลงงานความรอน ใชเปนกาซหง

ตมและใหแสงสวางในครวเรอน ใชผลตกระแสไฟฟา ซงชวยลดการนาเขาพลงงานจากตางประเทศ และยงไดป ยอนทรยเปนผลพลอยไดจากก ารผลตกาซชวภาพ 1

ลกบาศกเมตร จะสามารถทดแทนกาซหงตมประมาณ 0.46 กโลกรม ทดแทนนามนดเซล 0.60 ลตร ทดแทนนามนเตา 0.55 ลตร และเทยบเทาไฟฟา 1.20 kWh เพอเปน

การเปรยบเทยบใหนกภาพไดงายขน กาซชวภาพจานวน 1 ลกบาศกเมตร สามารถนามาใชประโยชนไดดงน

142


1. ใหคาความรอน 3,000-5,000 กโลแคลอร ความรอนนจะทาใหนา 130 ลตร ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส เดอดได

2. ใชกบตะเกยงกาซขนาด 60-100 วตต ลกไหมได 5-6 ชวโมง

3. ผลตกระแสไฟฟาได 1.25 กโลวตต (kW)

4. ถาใชกบครอบครวขนาด 4 คน สามารถหงตมได 3 มอ

การผลตไฟฟาจากกาซชวภาพ เทคโนโลยทใชในการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพปจจบนม 2 แบบ คอ

1) การใชเครองยนต ม 2 ประเภท ไดแก

1.1 การนาเครองยนตดเซลมาดดแปลง เทคโนโลยนเกดขนจากฝมอคนไทย นาเครองยนตดเซลมอสองทใชกบรถบรรทกญป นมาดดแปลง โด ยลดกาลง

อดในหองเผาไหม เปลยนหวฉดเปนหวเทยน เพมขนาดหมอนาใหใหญขน และตดตงเครองกาเนดไฟฟาชนดเหนยวนา (Induction generator) เปนตน กาลงไฟฟาทไดจะ

อยระหวาง 50-100 กโลวตต ขนกบขนาดเครองยนตทหาได ราคาปจจบนประมาณ 600,000 บาทตอชด (90 กโลวตต)

1.2 การใชเครองยนตผลตไฟฟาทใชกาซ ชวภาพโดยเฉพาะเทคโนโลยนเปนของตางประเทศ ผลตมาเพอใชกาซชวภาพเปนเชอเพลงโดยตรง มขนาด

ตงแต 100-1,000 กโลวตต อายการใชงานประมาณ 80,000 ชวโมง ราคาตอชดสาหรบขนาด 500 กโลวตต ประมาณ 10-12 ลานบาท

2) กงหนกาซ โครงสรางของกงหนกาซเหมอนกบกงหนกาซทใชในโรงไฟฟาขนาดใหญ เพยงแตลดขนาดใหเลกลง และใชกาซชวมวลเปนเช อเพลงแทนกาซ

ธรรมชาต สวนราคานนคอนขางสงมาก เหมาะสาหรบการผลตกาซทมปรมาณมากๆ และควรนาความรอนทเหลอจากการผลตไฟฟาไปใชในกระบวนการผลตดวย

143


ขอด - ขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพ

ขอด

- ชวยแกปญหาสงแวดลอมเรองกลน ของเสย และลดตนทนในการบาบดนาเสย

- ไมมตนทนเชอเพลง

- ลดการปลอยกาซมเทนออกสบรรยากาศ ซงชวยลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก

- ลดคาใชจายและสรางรายไดใหกบผประกอบการ โดยผประกอบการสามารถนากาซชวภาพใชในการผลตไฟฟาเพอใชในกจการของตนเอง หรอขายไฟฟาใหกบ

การไฟฟา

- ลดคาใชจายและสรางรายไดใหกบผประกอบการ โดยผประกอบการสามารถนากาซชวภาพใชในการผลตไฟฟาเพอใชในกจการของตนเอง หรอขายไฟฟาใหกบ

การไฟฟา

- ไดรบการสนบสนนจากภาครฐทงในดานเทคโนโลย การยกเวนภาษนาเขาเครองจกร และไดรบเงนสนบสนนรอยละ 20 ของวงเงนลงทน

ขอจ ากด

„ ระบบตองการพนทคอนขางมาก

„ ตนทนการตดตงระบบสง

„ ตองมระบบกาจดกาซเสย

„ ตองมผ เชยวชาญดแล


144


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานจากขยะ

ค าแนะน า นกศกษาสามารถเรยนรดวยตนเองจากใบความรมลตมเดยทครผสอนกาหนด หรอศกษาเพมเตมจากเอกสารประกอบการสอน หนงสอประกอบการเรยนการสอนทสถานศกษากาหนด โดยมครผสอนเปนทปรกษาในการเรยนรตามแผนการสอน (เชอมตออนเทอรเนตและ Ctrl+คลกทภาพหรอลงค เพอรบชมวดโอ)

แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=WpQinNQOgh4

http://www.youtube.com/watch?v=WpQinNQOgh4

http://www.youtube.com/watch?v=WpQinNQOgh4

145


ใบความร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานจากขยะ

ขยะ (Waste)

หมายถง สงของเหลอทงจากกระบวนการผลตและการอปโภคซงเสอมสภาพจนใชการไมไดหรอไมตองการใชแลว จาแนกตามลกษณะของขยะ ม 2 ประเภท คอ

1. ขยะเปยกหรอขยะสด (Garbage) มความชนปนอยมากกวารอยละ 50 จงตดไฟไดยาก สวนใหญไดแก เศษอาหาร เศษเนอ เศษผก และผกผลไมจาก

บานเรอน รานจาหนายอาหารและตลาดสด รวมทงซากพชและสตวทยงไมเนาเปอย ขยะประเภทนจะทาใหเกดกลนเนาเหมนเนองจากแบ คทเรยยอยสลายอนทรยสาร

นอกจากน ยงเปนแหลงเพาะเชอโรคโดยตดไปกบแมลง หน และสตวอนทมาตอมหรอกนเปนอาหาร

2. ขยะแหง (Rubbish) เปนสงเหลอใชทมความชนอยนอยจงไมกอใหเกดกลนเหมน จาแนกได 2 ชนด คอ

„ ขยะทเปนเชอเพลง เปนพวกทตดไฟได เชน เศษผา เศษกระดาษ หญา ใบไม กงไมแหง พลาสตก เปนตน

„ ขยะทไมเปนเชอเพลง ไดแก เศษโลหะ เศษแกว และเศษกอนอฐ เปนตน

จากขอมลของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน พบวา ทผานมามการลงทนกอสรางระบบกาจดขยะเปนเงน 22,000 ลานบาท หากไมมการนา

ขยะไปใชประโยชนในสดสวนทมากขน ในป 2558 จะมปรมาณขยะตอวนถง 49,680 ตน หรอ 17.8 ลานตนตอป จงมหนวยงานทเกยวของจานวนมากไดออกมาใชความ

พยายามจดการกบปญหาขยะทนบวนจะเพมมากขน ตงแตการรณรงคลดปรมาณขยะ การแยกขยะ การรไซเคล รวมถงมการคดคนเทคโนโลยใน การแปรรปขยะเปน

พลงงาน

146


เทคโนโลยการจดการและก าจดขยะ

ในประเทศไทยมเทคโนโลยการจดการและกาจดขยะมลฝอยใหเลอกหลายแบบ โดยเทคโนโลยกาจดขยะทสามารถแปลงขยะเปนพลงงาน และใชผลต

กระแสไฟฟา มดงน

1. เทคโนโลยการฝงกลบ และระบบผลตกาชชวภาพจากหลมฝงกลบขยะ (Landfill Gas to Energy)

1.1 ขยะทถกฝงในหลมฝงกลบจะเกดการยอยสลายดวยจลนทรยซงมทงทใชออกซเจนและไมใชออกซเจนในการทาปฏกรยา ทาใหเกดกา ชชวภาพ ซงม

กาชมเทน (CH4) เปนองคประกอบหลก

1.2 ตองเกบรวบรวมกาชชวภาพจากหลมฝงกลบขยะมลฝอยเพอนามาเปลยนเปนพลงงาน

1.3 เทคโนโลยนไดรบความนยม เนองจากสามารถใชประโยชนจากกาชชวภาพจากการฝงกลบขยะไดหลากหลาย เชน การนาไปผลตกระแสไฟฟา ใชเปน

เชอเพลงโดยตรงทดแทนกาชธรรมชาต ใชเปนเชอเพลงสาหรบหมอไอนาในงานอตสาหกรรม ใชเปนเชอเพลงสาหรบยานพาหนะ โดยผานกระบ วนการปรบปรงคณภาพ

กาชและทาใหเปนของเหลว เปนตน

1.4 เทคโนโลยนมขอด คอ คาใชจายถกทสดเมอเทยบกบเทคโนโลยอน และไดกาซชวภาพเปนผลพลอยได สวนขอเสย คอ หาแหลงสถ านทฝงกลบยาก

เนองจากการตอตานของชมชนทอยใกลเคยง

2. เทคโนโลยเตาเผาขยะ ( Incineration)

2.1 เปนการเผาขยะในเตาทมการออกแบบเปนพเศษใหใชกบขยะทมความชนสงและมคาความรอนทแปรผนได

2.2 การเผาไหมจะตองมการควบคมทด เพอปอ ง กนไมใหเกดมลพษและรบกวนสงแวดลอม เชน กาชพษ เขมา กลน เปนตน

2.3 สงทไดจากขยะ ไดแก

- พลงงานความรอน : นามาใชในการผลตไอนาหรอทานารอนและผลตกระแสไฟฟา

147


- กาช : นาไปกาจดเขมา กอนสงสบรรยากาศ

- ขเถา : นาไปฝงกลบหรอใชเปนวสดปพนสาหรบสรางถนน

- ขเถาทมสวนประกอบของโลหะ : อาจถกนากลบมาใชใหม

2.4 เทคโนโลยนมขอด คอ เหมาะกบสถานททมพนทจากด สวนขอเสย คอ เงนลงทนและคาใชจายการดาเนนงานคอนขางสง

3. เทคโนโลยการผลตกาชเชอเพลงจากขยะชมชน (Municipal Solid Waste Gasification: MSW Gasification)

2.1 เปนกระบวนการทาใหขยะเปนกาชโดยการทาปฏกรยาสนดาปแบบไมสมบรณ (Partial Combustion) โดยสารอนทรยในขยะจะทาปฏกรยากบ

อากาศหรอออกซเจนปรมาณจากด ทาใหเกดกาชคารบอนมอนออกไซด ไฮโดรเจน และกาชเชอเพลง ซงนาไปผลตไฟฟาหรอใหความรอนโดยตรงตอไป

2.2 ขอดของเทคโนโลยน คอ การเผาในแกสซไฟเออรจะมมลพษนอยกวาการเผาแบบทวไป สวนขอเสย คอ มขนตอนการทางานคอนขางมาก เงนลงทน

คอนขางสง ระบบยงไมคอยแพรหลาย

4. เทคโนโลยยอยสลายแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Digestion)

4.1 เปนการนาขยะประเภทเศษอาหาร เศษผก และผลไมไปหมกในบอหมกขยะแบบปดซงอาจมรปแบบถงหมกขยะตางๆ โดยจะตองคดแยกขยะใช

เฉพาะขยะอนทรย

4.2 ผลการยอยสลายดวยจลนทรยแบบไมใชออกซเจนจะทาใหสารอนทรยยอยสลายเปลยนเปนกาชชวภาพ โดยมกาชมเทน(CH4) เปนองคประกอบหลก

และสามารถใชเปนเชอเพลงผลตพลงงานได

4.3 ขอดของเทคโนโลยน คอ เหมาะกบขยะทมอตราสวนสารอนทรยสง และกากทเหลอในการยอยสลาย สามารถใชประโยชนเปนป ยหรอวสดปรบปรงดน

ได สวนขอเสย คอ ไมสามารถใชประโยชนจากขยะพวกเศษไม หรอขยะพลาสตกได ตองนามาฝงกลบแทน

148


5. เทคโนโลยผลตเชอเพลงขยะ (Refuse Derived Fuel : RDF)

5.1 นาขยะมลฝอยมาผานกระบวนการคดแยกวสดทเผาไหมไดออกเปน การฉกหรอตดขยะมลฝอยออกเปนชนเลกๆ ผานกระบวนการจดการ เพอปรบปรง

คณสมบตทางกายภาพและทางเคม ทาใหเปนเชอเพลงขยะและสามารถนาไปใชในการผลตพลงงานได

5.2 ขยะทผานกระบวนการเหลานจะไดคาความรอนสง มคณสมบตเปนเชอเพลงทดกวาการนาขยะมลฝอยทเกบรวบรวมมาใชโดยตรง เนอ งจากม

องคประกอบทางเคมและกายภาพสมาเสมอกวา

5.3 เทคโนโลยนมขอด คอ สามารถกาจดขยะไดหลายประเภท และปลอดเชอโรค สวนขอเสยคอ เงนลงทนสง และตองหาผ รบซอเชอเพลงขยะไปเผาใน

อปกรณเผาไหมทเหมาะสม

6. เทคโนโลยพลาสมาอารก (Plasma Arc)

6.1 เปนการใชกาชรอนซงมอณหภมสงกวา 3,000 องศาเซลเซยส ทาใหขยะเกดการหลอมละลาย

6.2 สารอนนทรยในขยะจะกลายเปนเศษแกว สวนสารอนทรยและไฮโดรคารบอน เชน พลาสตกหรอยา จะกลายเปนกาช

6.3 ขอดของเทคโนโลยน คอ ความรอนทมอณหภมสงมาก สามารถใชในการเผาทาลายขยะมลฝอยไดอยางมประสทธภาพ แตมขอเสยคอ ใชเงนลงทนสง

และยงอยในขนของการพฒนา

7. เทคโนโลยการแปรรปขยะเปนน ามนเชอเพลง

7.1 เปนการเปลยนขยะประเภทพลาสตกใหเปนนามน โดยวธการเผาในเตาแบบไพโรไลซส (Pyrolysis) ดวยการควบคมอณหภมและความดน และใช

ตวเรงปฏกรยา (Catalyst) ทเหมาะสมทา ใหเกดการสลายตว ของโครงสรางพลาสตก (Depolymerization)

7.2 ไดผลตภณฑเชอเพลงเปนของเหลว สามารถนาไปผานกระบวนการกลนเพอใชเปนเชอเพลงเหลวในเชงพาณชยได

149


ขอด – ขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากขยะ

ขอด

„ เปนแหลงพลงงานราคาถก

„ ลดปญหาเรองการกาจดขยะ

„ โรงไฟฟาขยะจากการฝงกลบชวยลดภาวะโลกรอน

„ ภาครฐใหการสนบสนนการผลตไฟฟาจากขยะแกผผลตไฟฟารายเลก/รายเลกมาก โดยกาหนดอตราสวนเพมการรบซอไฟฟาทผลตจากขยะ 2.50 บาทตอ

หนวย หากเปนโครงการใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ใหอตราเพมพเศษอก 1 บาทตอหนวย เปน 3.50 บาทตอหนวย ระยะเวลา 7 ป

ขอจ ากด

„ เทคโนโลยบางชนดใชเงนลงทนสง ถาขนาดเลกเกนไปจะไมคมการลงทน

„ มคาใชจายในการจดการขยะใหเหมาะสมกอนนาไปแปรรปเปนพลงงาน

„ ตองมเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการกบฝ นควนและสารทเกดขนจากการเผาขยะ ตวอยางเชน ฝ นควนทเกดจากโรงไฟฟ าเชอเพลงขยะอาจมโลหะหนก

เชน ตะกวหรอแคดเมยมปนอย หรอการเผาขยะอาจทาใหเกดไดออกซน ซงเปนสารกอมะเรง

„ โรงไฟฟาขยะมกไดรบการตอตานจากชมชนทอยใกลเคยง

„ ขอจากดทางดานการเปนเจาของขยะ เชน ผลงทนตงโรงไฟฟาอาจไมใชเจาของขยะ (เทศบาล) ทาใหกระบวนการเจรจาแบงสรรผลประโยชนมความลาชา


150


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานทดแทนในชมชน


1. ใหนกศกษาอธบายแนวโนมสถานการณพลงงานไฟฟาของโลกและพลงงานของไทยและอาเซยน โดยใชขอมลทไดจากการศกษาเรยนรดวยตนเอง .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

151




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



152







1. ขนการก าหนดสภาพปญหา - ครและนกศกษาอภปรายเกยวกบหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบไฟฟา 2. ขนการแสวงหาขอมลและการเรยนร - ครอธบายหนวยงานทรบผดชอบดานพลงงาน - นกศกษาสบคนขอมลหนวยงานทมสวนเกยวของกบพลงงานไฟฟา และบทบาทหนาทตางๆ 3. ขนการปฏบตและการน าไปประยกตใช - นกศกษาสรปความเปนมา บทบาทหนาท การดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของกบพลงงาน 4. ขนการประเมนผล - ครประเมนผลการเรยนรตามตวชวด - การนาเสนอผลการเรยนรดวยกระบวนการกลม


3

153


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง กระทรวงพลงงาน

การจดตงกระทรวงพลงงาน

อานาจหนาทของรฐในเรองพลงงานบญญตไวในกฎหมายหลายฉบบโดยสวนหนงเปนกฎหมายทเกยวกบพลงงานโดยเฉพาะ เชน พระราชบญญ ตปโตรเลยม พ.ศ. 2514 พระราชบญญตการสงเสรมอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2535 และอกสวนหนงแทรกอยเปนสวนยอยในกฎหมายทไมเกยวของกบพลงงานโดยตรง เชน การกาหนดราคานามนเชอเพลงและกาซหงตม อยในกฎหมายวาดวยการกาหนดราคาสนคาทวไป และการนาเขาสงออกนามนเชอเพลงอยในกฎหมายว าดวยการนาเขาสงออกสนคาทวไปจงมผลทาใหการดาเนนการของรฐเกยวกบพลงงานกระจายกนอยในหนวยงานกวา 20 หนวยงานใน 9 กระทรวงโดยสวนใหญมไดเปนสายงานหลกของหนวยงาน ดงกลาวและมฐานะเปนเพยงระดบของกองหรอสานก

การดาเนนงานจงขนอยกบนโยบายของผบรหารหนวยงานแตละแหง ซงจะพจารณาเฉพ าะในกรอบอานาจหนาทตามกฎหมายของตน โดยไมไดคานงถงภาพรวมของพลงงานทงหมด และไมมการประสานงานระหวางหนวยงาน ผลทาใหการบรหารงานพลงงานไมมเอกภาพ และขาดทศทางทชดเจน หลกเ กณฑของแตละหนวยงานทกาหนดใหเอกชนตองปฏบตไมสอดคลองกนและบางครงขดแยงกน ผลงทนประกอบกจการดานพลงงานจงไมมความมนใจและการคมครองผบรโภคไมไดผล เพราะไมมหนวยงานใดเปนเจาของเรองทจะทาการประสานการ แกไขปญหาและควบคมดแลใหเปนไปตามกฎหมายอยางจรงจงและทวถง สภาพ ของโครงสรางการบรหารงานทออนแอดงกลาวกอใหเกดผลเสยแกประเทศชาตอยางชดเจน เมอเกดวกฤตการณนามนโลกขนในระหวางป 2524-2526 โดยนามนขาดแคลนและมราคาแพง รฐบาลประสบปญหาไมสามารถจดการใหหนวยงานทเกยวของดาเนนการแกไขปญหาอยางสอดคลองและมการรวมมอกนอยางแทจรง ทาใหมา ตรการแกไขผลกระทบตอเศรษฐกจและความเดอดรอนของประชาชน ไมไดผลเทาทควร ลาชา และไมทนเหตการณ

รฐบาลไดแกไขปญหาโดยการรวมศนยการดาเนนการในระดบนโยบายขน แตยงคงแยกกนไปปฏบต ซงในทสดไดพฒนามาเปนคณะกรรมการนโ ยบายพลงงานแหงชาตในปจจบน ซงชวยแกไขปญหาไดสวนหนงในระดบนโยบาย แตยงไมสามารถแกไขปญหาไดเตมทในระดบปฏบต หากจะแกไขปญหาไดอยางสนเชงจะตองเปนการรวมศนยอยางสมบรณ ทงนโยบาย อานาจตามกฎหมาย การจดการ เงนงบประมาณ อตรากาลงและแผนงานตางๆ อยในกระทรวงเดยวกน โดยกา รรวบรวมหนวยงานทเกยวของจากกระทรวงตางๆ และหรอโอนอานาจตามกฎหมายมารวมกนและจดตงเปนกระทรวงพลงงาน

154


แนวทางในการจดตงกระทรวงพลงงาน เพอใหการกาหนดนโยบายและการดาเนนงานเกยวกบดานพลงงานของประเทศมเอกภาพ สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (สพช.) จงเสนอให

หนวยงานทมบทบาท หนาท และภารกจเกยวของโดยตรงกบพลงงานในปจจบน ประกอบไปดวยหนวยงานระดบกรม 4 แหง หนวยงานระดบกอง 4 กอง และหนวยงานทเปนรฐวสาหกจอก 5 รฐวสาหกจ รวมกนจดตงเปนกระทรวงพลงงาน ประกอบดวย

1. สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 2. กรมพฒนาและสงเสรมพลงงาน 3. สานกงานพลงงานปรมาณเพอสนต 4. กรมการพลงงานทหาร 5. กองอตสาหกรรมนามน สานกงานปลดกระทรวงอตสาหกรรม 6. กองเชอเพลงธรรมชาต กรมทรพยากรธรณ 7. กองควบคมนามนเชอเพลงและกาซ กรมโยธาธการ 8. สานกนามนเชอเพลง กรมทะเบยนการคา 9. การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย 10. การปโตรเลยมแหงประเทศไทย 11. การไฟฟานครหลวง 12. การไฟฟาสวนภมภาค 13. บรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน)

155


การพจารณาการปรบโครงสรางและการบรหารงานภาครฐ ในการประชมเชงปฏบตการเรอง การปรบบทบาท ภารกจและโครงสรางสวนราชการ (ครงท 1) เมอวนท 4-5 สงหาคม 2544 ณ โรงแรมรอยลคลฟ บช รสอรท

พทยา จงหวดชลบร ผ รวมประชมไดใหความคดเหนทหลากหลายโดยสรปเปนกรอบแนวความคดของการจดภารกจและโครงส รางองคกร ภาครฐใน 4 กลม คอ กลมเศรษฐกจ กลมบรหาร กลมสงคม และกลมมนคง ผลจากการประชมเชงปฏบตการดงกลาวเปนประโยชนอยางยงตอการปฏรประบบราชกา รในมตของการปรบ บทบาท ภารกจ และโครงสรางสวนราชการ ซงนายก รฐมนตร (พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร) ประธานการประชมเชงปฏบตการดงกลาว มความเหนวาควรทจะนาขอเสนอแนะจากการประชมระดมความคดของแตละกลมและกรอบการจด บทบาท ภารกจ และโครงสรางไปวเคราะหและทบทวนใหไดขอสรปทชดเจน จงมอบหมายใหสา นกงาน ก.พ. จดประชมเชงปฏบตการอกใหมความตอเนอง สานกงาน ก.พ. จงไดจดใหมการประชมเชงปฏบตการเรอง มตใหมในการปรบโครงสรางและ การบรหารงานภาครฐ เมอวนท 28 กนยายน 2544 และโดยทยงมบางประเดนทการพจารณายงไมไดขอยต นายกรฐมนตรจงมอบหมายใหสานกงาน ก.พ. จดประชมเชงปฏ บตการฯ อกครงหนง เพอพจารณาขอสรป เกยวกบรปแบบการปรบ บทบาท ภารกจ และโครงสรางสวนราชการ ตลอดจนแนวทางการปรบปรงการบรหารงานภาครฐเพอนาไปป ฏบตใหเปนรปธรรมตอไป

ตอมาไดมการประชมเชงปฏบตการเรอง มตใหมในการปรบโครงสรางและการบรหารงานภาครฐ ครงท 2 เมอวนท 2 พฤศจกายน 2544 ทตกสนตไมตร ทาเนยบรฐบาล ไดมมตใหมการจดตง “ทบวงพลงงาน” ขนเพอใหเกดเอกภาพในการบรหารจดการดานพลงงานของประเทศโดยมเงอนไข ดงน

1. รวมหนวยงานทเกยวของทางดานพลงงานทงสวนราชการและรฐวสาหกจเพอจดตงเปนทบวงพลงงาน โดยมเงอนไขวาจะตองโอนอานาจในการกากบดแลทกระจดกระจายอยไปไวทองคกรกากบดแลการประกอบ กจการพลงงานทจะจดตงขนตามขอ 2 กอน

2. จดตงองคกรกากบดแลการประกอบกจการพลงงานเปนหนวยงานของรฐทมความเปนอส ระในการบรหารงาน อยภายใตการกากบดแลของประธานคณะกรรมการกากบกจการพลงงานแหงชาต โดยอานาจหนาทในการกากบดแลทจะนามารวมไว ไดแก การใหสมปทานประกอบกจการไฟฟาของกรม โยธาธการ ตามประกาศคณะปฏวตฉบบท 58 การอนญาตผลตพลงงานควบคม (ไฟฟา) ตาม พ.ร.บ. การพฒนาและสงเสรมพลงงาน พ.ศ. 2535 การอนญาตการเชอมโยงระบบไฟฟา ตาม พ.ร.บ. การไฟฟาฝายผลต พ.ศ. 2511 และอานาจการกากบดแลดานพลงงานของ กพช. เพอกากบกจการพลงงานทมลกษณะผกขาด ไดแก กจการไฟฟา กาซธรรมชาต และกจการอนทกาหนดในพระราชกฤษฎกา เพอแกไขปญหาความซาซอนของอานาจหนาทของหนวยงานตางๆ

156


3. การโอนยายรฐวสาหกจดานพลงงานมาสงกดทบวงพลงงานใหดาเนนการใหสอดคลองกบแผนการปรบโครงสราง และแปรรปกจการพลงงานทคณะรฐมนตรมมตเหนชอบ ทงน สาหรบรฐวสาหกจดานพลงงานทแปรรปโดยมการแบงแยกกจการบางสวนออกไปจดตงเปนบรษทจากด กจการในสวนทเหลอยงคงมสถานะเปนรฐวสาหกจในสงกดทบวงพลงงาน ซงจะมการปรบโครงสรางและแปรรปกจการพลงงานในระยะตอไป

โครงสรางภารกจทบวงพลงงาน นอกเหนอจากเงอนไขดงกลาวแลวยงไดกาหนดบทบาท หนาทและภารกจ พรอมกบการแยกกลมงานและสวนราชการของทบวงพลงงานเปน 3 กลมงาน ดงน 1. กลมนโยบายและแผน มภารกจในการบรหารงานกลาง และเปนฝายเลขานการของคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต มสานกงานปลดทบวงพลงง าน

และสานกคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต เปน 2 หนวยงานทมภารกจหลก คอ „ เสนอแนะนโยบายและแผนการบรหารและแผนการพฒนาการพลงงานของประเทศ „ กาหนดมาตรการดานการอนรกษพลงงาน และกาหนดกรอบการจดสรรงบประมาณ กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน „ กาหนดมาตรการแกไขปองกนการขาดแคลนนามนเชอเพลงและไฟฟา „ ประสานงานและตดตามประเมนผลการนานโยบายไปปฏบต „ บรหารกองทนดานพลงงาน

2. กลมกากบกจการพลงงาน มภารกจเกยวกบดแลทรพยากรพลงงาน และกากบกจการพลงงาน มสายงานทรพยากรพลงงาน คอ กรมเช อเพลงธรรมชาต และสายงานกากบกจการพลงงาน คอ กรมกจการ พลงงาน มภารกจหลกในการ

„ กากบกจการพลงงาน „ ใหสมปทานการผลตเชอเพลงธรรมชาต „ จดเกบภาษเชอเพลงธรรมชาต „ ควบคมดแลผ รบสมปทาน จดทาสญญากบผ รบอนญาตจดตงและขยายโรงงานเชอเพลงธรรมชาต „ กากบ ดแลและออกใบอนญาตเกยวกบการคา การเกบรกษา การขนสง การสารวจ และการกาหนดคณภาพปโตรเลยม „ ตดตามประเมนผล

157


3. กลมพฒนาและสงเสรมพลงงาน มหนาทในการสงเสรมสนบสนน และพฒนาพลงงาน มกรมพฒนาและสงเสรมพลงงาน ทาหนาทหลกในการ „ วจยและพฒนาพลงงานทดแทน „ กาหนดระเบยบมาตรฐาน เผยแพร ถายทอดเทคโนโลยเกยวกบการผลต การแปรรป การสง การใช และการอนรกษแหลงพลงงาน „ รณรงคและใหความรเกยวกบการอนรกษพลงงาน „ ตดตามประเมนผล

4. องคกรอสระ มหนาทในการออกสมปทานและการกากบดแลกจการพลงงาน มความเปนอสระในการบรหารภายใตคณะกรรมการกากบกจการพลงงานแหงชาต

สรปแนวการจดตงทบวงพลงงาน สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (สพช.) ไดดาเนนการประสานงานกบหนวยงานตางๆ เพอระดมความคดในกา รจดตงทบวงพลงงาน โดยได

เชญประชมหารอระหวางหนวยราชการทเกยวของในวนท 13 ธนวาคม 2544 ประกอบดวย กรมพฒนาและสงเสรมพลงงาน (พพ.) สานกนามนเชอเพลง (กรมทะเบยนการคา) กองควบคมนามนเชอเพลงและกาซ (กรมโยธาธการ) กองอตสาหกรรมนามน (สานกงานปลดกระทรวงอตสาหกรรม) กองเชอเพลงธรรม ชาต (กรมทรพยากรธรณ) และผแทนสานกงาน ก.พ. ไดแก นายเฉลม ศรผดง รองเลขาธการ ก.พ. (เลขาธการคณะกรรมการปฏรประบบราชการ) และนางสาวเยาวพร ปยมาพรชย เจาหนาทวเคราะหงานบคคล 8ว ผลการหารอไดขอสรปแนวทางทไดนาเสนอคณะทมทปรกษารองนายก รฐมนตร (นายสมคด จาตศรพทกษ) ซงม ดร. ณรงคชย อครเศร ณ เปนประธาน เมอวนท 17 ธนวาคม 2544 และไดมมตอยางชดเจน ดงน

1. ทบวงพลงงานจะประกอบไปดวย หนวยงานราชการ 3 กลมงาน ไดแก กลมนโยบายและแผน กลมกากบกจการพลงงาน และกลมพฒนาและสงเสรมพลงงาน 1.1 กลมนโยบายและแผน จะทาหนาทเกยวกบการบรหารงานกลางและนโยบายพลงงาน มสายงานบรหารงานกลางคอ สานกงานปลดทบวงพลงงาน

และสายงานนโยบายคอ สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต 1.2 กลมกากบกจการพลงงาน ทาหนาทเกยวกบทรพยากรพลงงานและกากบธรกจพลงงาน มสายงานทรพยากรพลงงาน ไดแก กรมเชอเพลงธรรมชาต

และสายงานกากบกจการพลงงานคอ กรมกจการ พลงงาน การทจาเปนตองแยกเปน 2 สายงาน เนองจากมความแตกตางกน ทงทางดานประเภทของบคลากร และภารกจในความรบผดชอบทแตกตางกนอยางชดเจน

158


1.3 กลมพฒนาและสงเสรมพลงงาน จะทาหนาทสงเสรม สนบสนนและพฒนาพลงงาน ไดแก กรมพฒนาและสงเสรมพลงงาน 2. หนวยงานทจะทาหนาทกากบดแลกจการพลงงาน ควรจะเปนหนวยงานอสระททาหนาท ใหสมปทานและกากบดแลกจการพลงงาน โดยใหอย ในกากบของ

ทบวงพลงงาน นอกจากนน การบรหารกองทนดาน พลงงานทกกองทน กเหนควรใหจดตงเปนหนวยงานอสระภายใตทบวงพลงงาน 3. หนวยงานรฐวสาหกจ ประกอบดวย การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) บรษท ปตท. จากด (มหาชน) และบรษทบางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน)

ทงยงเหนควรใหนาการไฟฟานครหลวง (กฟน.) และการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) มาสงกดทบวงพลงงานดวย เนองจากตองการใหมความคลองตวและมเอกภาพในการแปรรปรฐวสาหกจของการไฟฟาดงกลาว นอกจากนนในปจจบนการลงทนของทง กฟผ. กฟภ. และกฟน. บางสวนยงมความซาซอนและสญเปลาอยดวย

4. กรมการพลงงานทหาร ซงสงกดกระทรวงกลาโหมนน ภารกจใดทเกยวของกบการสารวจ ขดเจาะและพฒนาพลงงาน ควรโอนภารกจนนมาทบวงพลงงาน สวนภารกจในการจดหาพลงงานใหกบกองทพยงคงเปน ภารกจหลกของกรมการพลงงานทหารกระทรวงกลาโหมตอไป

สรปผลใหจดตงทบวงพลงงานเปนกระทรวงพลงงาน สานกงาน ก.พ. ซงทาหนาทฝายเลขานการ ไดสรปแนวทางทงหมดของการปรบโครงสรางกระทรวง ทบวงกรมตางๆ นาเสนอในการประชมหาร อรวมกนของรอง

นายกรฐมนตรทง 5 ทาน และผานการพจารณาของ5 รองนายกรฐมนตรทงหมดแลว เมอวนท 27 ธนวาคม 2544 หลงจากนน รองนายกรฐมนตรทง 5 ไดนาหารอกบนายกรฐมนตรเมอวนท 9 มกราคม 2545 ผลการหารอไดขอสรปใหจดโครงสรางระบบราชการใหมเปน 20 กระทรวง 61 ทบวง และ 60 กรม และกระทรวงพลงงานเปนหนงใน 20 กระทรวง

แหลงทมา : http://www.eppo.go.th/doc/report-2544/12-ministry.html

159


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=n1tBfcdhMfM

http://www.youtube.com/watch?v=n1tBfcdhMfM

http://www.youtube.com/watch?v=n1tBfcdhMfM

160


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.)

ประวต กฟผ.

เมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2512 รฐบาลไดรวมกบรฐวสาหกจทรบผดชอบในการจดหาไฟฟา ซงไดแก การลกไนท ( กลน.) การไฟฟายนฮ (กฟย.) และการไฟฟาตะวนออกเฉยงเหนอ (กฟ. อน.) รวมเปนงานเดยวกนคอ “ การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ” มชอยอวา “ กฟผ.” มนายเกษม จาตกวณช เปนผวาการคนแรก โดยมอานาจหนาทในการผลตและสงไฟฟาใหแก การไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค เพอจดจาหนายใหแกประชาชนตอไป

การพฒนาดานการผลตไฟฟายค กฟผ. ในปทการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) จดตงขน ความตองการไฟฟาของประเทศเพมสงขนรอยละ 29 ตอป กฟผ. จงไดเรงพฒนาแหลงผลตไฟฟา คอ „ ป พ.ศ. 2512 กฟผ. ไดกอสรางหนวยผลตไฟฟาพลงงานความรอนขนาดใหญถง 200 Glossary Link เมกะวตต ทโรงไฟฟาพระนครใต จงหวดสมทรปราการ

และตอมาไดสรางหนวยผลตขนอกเปน 5 เครอง „ ป พ.ศ. 2513 ในเขตนครหลวง กฟผ. ไดตดตงเครองผลตไฟฟากงหนแกสขนาด 15 Glossary Link เมกะวตต ทโรงไฟฟาพระนครเหนอ จงหวดนนทบร จานวน

2 เครองและทโรงไฟฟาพระนครใตจานวน 2 เครอง „ มการเชอมโยงสายสงไฟฟาแรงสงระหวางภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สายอางทอง‟สระบร‟ปากชอง‟นครราชสมา อกทงยงเชอมโยงสายสง

ระหวางจงหวดหนองคายกบเวยงจนทร เมองหลวงของลาว และดาเนนการสงไฟฟาใหลาวใน พ.ศ. 2514 เพอใชในการกอสรางเขอนนางม ซงเขอนนางมเสรจแลวจงผลตกระแสไฟฟาคนไทยและจาหนายกระแสไฟฟาใหไทยมาจนถงปจจบน

„ ใน ป พ.ศ. 2514 ไดสรางเขอนสรนธร ทจงหวดอบลราชธานแลวเสรจและในป พ.ศ. 2515 ไดสรางเขอนจฬาภรณ ทจงหวดชยภมแลวเสรจ „ สวนทางภาคใต พ.ศ. 2514 ไดสรางโรงไฟฟากงหนแกสขนาดใหญ จงหวดสงขลา ในป พ.ศ. 2516 สรางโรงไฟฟาพลงงานความรอนจงหวดสราษฎรธาน และป

พ.ศ. 2516 เชนกนไดมการยายเครองกาเนดไฟฟาดเซลไปตงทจงหวดนครศรธรรมราชพรอมทงขยายระบบสงไฟฟาดวย

161


„ ป พ.ศ. 2517 ในการสรางเขอนสรกต ทจงหวดอตรดตถ แลวเสรจ และดาเนนการตดตงหนวยผลตไฟฟาพลงนาทเขอนแกงกระจาน ของชลประทานทจงหวดเพชรบร รวมทงยายเครองกงหนแกสและเครองดเซลจากภาคกลางไปภาคเหนอและใตเพอเสรมกาลงผลต

พฒนาแหลงผลตเสรม การพฒนาแหลงผลตของประเทศไทยเปนไปตามลาดบ เชน ขยายหนวยผลตไฟฟาทโรงไฟฟาแมเมาะ จงหวดลาปาง กอสรางโรงไฟฟาพลงนาเข อนศรนครนทร

จงหวดกาญจนบร กอสรางโรงไฟฟาพลงนาเขอนบางลาง จงหวดยะลา และเมอมการพฒนากาซธรรมชาตทอาวไทย กไดนากาซธรรมชาตมาผลตไฟฟาทโรงไฟฟาบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา และดดแปลงเครองผลตไฟฟาทโรงไฟฟาพระนครใตใหใชกาซธรรมชาตผลตไฟฟาไดดวย การขยายแหลงผลตไฟฟาดา เนนไปตามความตองการไฟฟาทเพมขน เชน เขอนทาทงนา จงหวดกาญจนบร เขอนหวยกม จงหวดชยภม เขอนเขาแหลม จงหวดกาญจนบร และเครองผลตไฟฟากงหนแกส จานวน 4 เครอง ทโรงไฟฟาพระนครใตจงหวดสมทรปราการ เมอคนพบแหลงนามนและกาซธรรมชาต ทอาเภอลานกระบอ จงหวดกาแพงเพชร กฟผ. ไดยายหนวย ผลตกงหนแกสไปตดตงใกลๆ แหลงเชอเพลง และเมอพบกาซธรรมชาตทอาเภอนาพอง จงหวดขอนแกน กไดกอสรางโรงไฟฟาพลงความรอนรวมนาพอง

นอกจากนน ยงไดดาเนนการพฒนาแหลงผลตไฟฟาเพมเตม เชน โรงไฟฟาพลงนาเขอนแมงดสมบรณชล จงหวดเชยงใหม เขอนรชชประภา จงหวดสราษฎรธาน ตดตงเครองกาเนดไฟฟาแบบสบนากลบทเขอนศรนครนทร จงหวดกาญจนบร โรงไฟฟาพลงนาเขอนครธาร จงหวดจนทบร และเพมหน วยผลตทโรงไฟฟาบางปะกง โรงไฟฟาแมเมาะ โรงไฟฟาขนอม จงหวดนครศรธรรมราช และโรงไฟฟาระยอง

ยคเรงรดพฒนา การพฒนาไฟฟาทมรากฐานและการดาเนนงานอยางเปนระบบทด ทาใหสามารถตอบสนองความตองการใชไฟฟาในชวตประจาวน ธรกจพาณชยกรรมและ

ภาคอตสาหกรรมทาใหเปนการกระตนความตองการใชไฟฟาใหเพมมากขนประมาณรอยละ 10 ทกป

162


วกฤตการณน ามน พลกวกฤตเปนโอกาส ป 2514-2525 เปนชวงทราคานามนเพมขนถง 10 เทาตว จากลตรละ 40 สตางค เปน 4 บาทกวาสงผลกระทบอยางมากตอกจการไฟฟา เพราะมสดสวนในการ

ใชนามนเตาถงรอยละ 70 วกฤตการณนเปนจดเรมตนของการปรบตวและวางแผนการใชเชอเพลงในการผลตไฟฟาเพอลดการใชนามนลงใหมากทสด นบเปนโชคดของประเทศไทยทไดพบกาซธรรมชาตในอาวไทย ประวตศาสตรไดจารกไวถง “วนแหงความโชตชวง ชชวาล” ทไดมการเปดการใชกาซธรรมชาตเปน

ครงแรก ซง กฟผ.ไดเปนผ ใชกาซธรรมชาตในการผลตไฟฟาเปนรายแรก โดยรบซอกาซธรรมชาตทงหมดจาก ปตท.โดย กฟผ.ไดกอสรางโ รงไฟฟาบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา ขนเพอใชกาซธรรมชาตและปรบปรงโรงไฟฟาพระนครใต จงหวดสมทรปราการ และกอสรางโรงไฟฟ าระยอง หลงจากนน ไดคนพบกาซธรรมชาตทแหลงนาพอง จงหวดขอนแกน และทลานกระบอจงหวดกาแพงเพชร กฟผ.ไดกอสรางโรงไฟฟาขนททงสองแหลงดงกลาวดวย

ในอกดานหนงของการลดการใชนามนในการผลตไฟฟานนคอ การพฒนาถานลกไนตทเหมองแมเมาะ จงหวดลาปาง ซงเปนเชอเพลงทมราคาตา กฟผ.ไดขยายกาลงผลตของโรงไฟฟาแมเมาะจากเดม 2 เครองมาเปน 13 เครอง นอกจากนการพฒนาไฟฟาพลงนายงมบทบาททสาคญตอแนวทางการลดการพงพานามนลง กฟผ.ไดสารวจและกอสรางโรงไฟฟาพลงนามาอยางตอเนอง คอ เขอนเขาแหลม จงหวดกาญจนบร เขอนรชชประภา จงหวดสราษฏรธาน เปนตน

163


พฒนาไฟฟาดานเทคโนโลยททนสมยและเหมาะสม กฟผ.ไดตระหนกถงความสาคญของการเรงรดพฒนาไฟฟาใหเพยงพอตลอดเวลา ดงนนการเสาะแสวงหาเทคโนโลยทเหมาะสมกบประเทศไทยมาใชจ งเปน

แนวทางหนง ในขณะทการพฒนาไฟฟาพลงนายงมบทบาททสาคญตอแนวทางการลดการพงพานามนลงอย แตการสรางเขอนขนาดใหญ จาเปนตองมแหลงนา ขนาดใหญทเหมาะสมและมความคมคาเมอเปรยบเทยบกบผลกระทบตอสงแวดลอมดวย การพฒนาไฟฟาพลงนาจงหนไปใชเทคโนโลยสมยใหมท เหมาะสมกบประเทศไทย อาท โรงไฟฟาพลงนาแบบสบกลบโดยไมตองสรางเขอนเพมขน อาท ทเขอนศรนครนทร จงหวดกาญจนบร เขอนภมพล จงหวดต าก เปนตน รวมทงการใชเครองกาเนดไฟฟาพลงนาแบบนาไหลผาน (Run off river) มาตดตงทเขอนปากมล จงหวดอบลราชธาน และการกอสรางโรงไฟฟาพลงนาลาตะคองแบบสบกลบ จงหวดนครราชสมา

ในชวงทความตองการไฟฟาในภาคใตเพมสงขนอยางรวดเรว กฟผ.จะเปนตองจดหาโรงไฟฟาอยางเรงดวน จงไดมการนาโรงไฟฟาบนเรอเขามาใชในภาคใตเปนครงแรกทจงหวดนครศรธรรมราช

ยคเสรมสรางความแขงแกรงและความมนคงของระบบไฟฟา ระบบไฟฟาทมนคงและมประสทธภาพจาเปนอยางยงทจะตองมทงโรงไฟฟาและสายสงไฟฟาทเพยงพอ และทสาคญระบบไฟฟาของประเท ศตองเปนเอกภาพ

และเปนระบบทเปนหนงเดยวกน กฟผ.จงไดกอสรางระบบสายสงไฟฟาแรงสงเชอมโยงกนหมดทวทงประเทศดวยสายสงไฟฟาแรงสงขนาด 230,000 โวลต 115,000 โวลต และไดนาระบบสงไฟฟาขนาด 500,000 โวลต ซงเปนขนาดแรงดนทสงทสดมาใชในเสนทางระหวางโรงไฟฟาแมเมาะ จงหวดลาปาง มายงกรงเทพมหานคร ระยะทาง 550 กโลเมตร เมอป 2525 และหลงจากนนกไดสรางสายสงขนาด 500,000 โวลตในเสนทางหลกๆ อกหลายวงจร จากการเชอมโยงทกภาคในประเทศไปสการเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน คอ ประเทศลาวทเดมไดเชอมโยงกนทจงหวดหนองคาย , นครพนมและมกดาหาร ไดเปดการเชอมโยงเพมขนท จงหวดอบลราชธาน สาหรบการเชอมโยงกบมาเลเซย ไดเชอมโยงท จงหวดสงขลาณ สถานไฟฟาแรงสงสะเดา ซงตอมาไดเพมวงจรการเชอมโยงแบบไฟฟากร ะแสตรงแรงดนสง (HVDC : High Voltage Direct Current) ระหวางสถานไฟฟาแรงสงคลองแงะ จงหวดสงขลา กบสถานกรน ประเทศมาเลเซย

การขยายแหลงผลตไฟฟาทใชทรพยากรเชอเพลงภายในประเทศมาอยางตอเนอง สงผลใหเกดความมนคงของการผลตไฟฟา และชวยทาใหต นทนคาไฟฟาตา แมวาในป 2537 ประเทศไทยไดมการลดคาเงนบาทลงกตาม แต กฟผ. กสามารถตรงราคาคาไฟฟาไวได

164


สการเปนสากลดวยพลงผลต 10,000 เมกะวตต ภายหลงจากการเรงรดพฒนาไฟฟาของประเทศดงกลาวขางตนมาแลว รากฐานของระบบไฟฟาในประเทศไทยถอวามความมนคงเปนอยางมาก อยา งไรกตาม

ในชวงตงแตป 2530 เปนตนมา การเตบโตของเศรษฐกจไทยเปนไปอยางสงมากกลาวคอ เพมข นปละประมาณรอยละ 13-15 ทาใหปรมาณไฟฟาสารองของประเทศลดตาลง นบเปนชวงเวลาท กฟผ. ตองเรงกอสรางโรงไฟฟาใหมๆ เขาสระบบใหทนกบความตองการใชของประชาชน

กฟผ. ตองปรบแผนพฒนาไฟฟาและแผนการลงทนใหม โดยเรงรดกอสรางโรงไฟฟาทใชระยะเวลาสน อาท โรงไฟฟากงหนกาซและโรงไฟฟาพลงความรอนรวม เชน โรงไฟฟาระยองโรงไฟฟาวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา โรงไฟฟาหนองจอก กรงเทพมหานคร โรงไฟฟาไทรนอย จงหวดนนทบร ขยายกาลงผลตของโรงไฟฟาพระนครใต จงหวดสมทรปราการ และทาการปรบปรงประสทธภาพโรงไฟฟาพลงนาอกหลายแหง

นอกจากน ประเทศไทยกยงจาเปนจะตองมโรงไฟฟาหลกขนาดใหญดวย จงมการกอสรางโรงไฟฟาราชบร โดยใชกาซธรรมชาตจากประเทศพมาเปนเชอ เพลง จากการพฒนาไฟฟาของประเทศไทยโดยลาดบทกลาวมานน ทาใหกจการไฟฟาของไทยมขนาดใหญขนจนกาวเขาสความเปนสากลดวยกาลงผลตเกนกวา 10,000 เมกะวตต ในป 2535 และเปนระบบไฟฟาทมความทนสมยมนคงเชนเดยวกบประเทศทพฒนาแลว

ยคการจดการดานการใชไฟฟาและการพฒนาอยางยงยน หลงจากผานพนชวงการเรงรดพฒนากจการไฟฟาใหทนตอความตองการทเพมขนอยางรวดเรวในชวงเศรษฐกจเตบโตในอตราสงมากมาแล วนน ในเวลาไมนาน

นกในป 2540 สงทไมมใครคาดคดกไดเกดขนและเปนผลกระทบไปทวโลกนนกคอ วกฤตการณภาวะเศรษฐกจตกตาอยา งรนแรงทสดและการลดคาเงนบาท ซงประวตศาสตรตองบนทกไววานบเปนครงแรกทเกดภาวะความตองการไฟฟาลดลงและการขาดสภาพคลองทางการเงน ผลกระทบดงกลาวเกดขนโดยตรงตอกจการไฟฟาไทย ททาใหตองปรบแผนการดาเนนงานใหม นามาตรการประหยดมาใชอยางเครงครดเพอประคบประคองใหกจการไฟฟาดาเนนการอยไดเพอใหบรการประชาชนดวยมาตรฐานและความมนคง

165


การจดการดานการใชไฟฟากบความส าเรจทนาภาคภมใจ งานบรหารการใชไฟฟาและรกษาสงแวดลอม ภารกจทนาภาคภมใจของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ในการ รเรมรณรงคและดาเนนการดานการ

อนรกษพลงงานของประเทศ จนประสบความสาเรจอยางเปนรปธรรม ดวยการจดประกายจตสานกในการใชไฟฟาอยางรคณคาใหสวางไสวเจดจาในหวใจของประชาชนคนไทยกวา 60 ลานดวง ตามโครงการการจดการดานการใชไฟฟา (Demand Side Management ‟ DSM)

บทบาทของภาคเอกชนในการผลตไฟฟา รฐบาลไดมนโยบายเพมบทบาทของภาคเอกชนในการผลตไฟฟา เพอเปดโอกาสให กฟผ.สามารถรวมลงทนกบภาคเอกชนดาเนนธรกจทเกยวเน องกบ กฟผ.ได

ซงในป 2535 ไดมการจดตงบรษท ผลตไฟฟา จากด(มหาชน) และกระจายหนในตลาดหลกทรพย รวมทงซอโรงไฟฟาระยองและขนอม ไปจาก กฟผ. และถอไดวาเปนโรงไฟฟาเอกชนโรงแรกของประเทศไทย

ในป 2543 ไดมการจดตงบรษท ผลตไฟฟาราชบรโฮลดง จากด(มหาชน) ซงไดซอโรงไฟฟาราชบรไปจาก กฟผ. บทบาท ของภาคเอกชนในการผลตไฟฟ าอกดานหนง คอ เปนการลงทนสรางโรงไฟฟาของเอกชนโดยตรง ทงในรปแบบผผลตไฟฟาเอกชนขนาดใหญ (Independent Power Producer) และผผลตไฟฟาเอกชนขนาดเลก (Small Power Producer) นอกจากน ยงมการสงเสรมใหมการใชพลงงานนอกรปแบบ อาท กากหรอเศษวสดทเหลอใชจากการเกษตรอกดวย ศนยการเชอมโยงเครอขายไฟฟาในอาเซยน ยทธศาตรพลงงานของประเทศ

จากการพฒนากจการไฟฟาของประเทศไทย จนมระบบทมนคงมประสทธภาพอนเปนทยอมรบและเชอถอในระดบสากล ประกอบกบโดยลกษณะภมศาสตรนน ประเทศไทยตงอยเปนศนยกลางของกลมประเทศอาเซยนทเอออานวยตอโอกาสของการเปนศนยกลางในการเชอมโยงเครอขายระบบไฟฟาใน ภมภาคอาเซยนไดเปนอยางด อนจะกอใหเกดความรวมมอในการพฒนาระบบไฟฟาของอาเซยนเพอแบงปนการใชทรพยากรพลงงานในการผลตไฟฟารวมกนและสรางระบบสงไฟฟาเชอมโยงถงกนในกลมประเทศอาเซยนอนจะนามาสความแขงแกรงและความสามารถในการแขงขนของกลมประเทศอาเซยนยงขน รฐบาลไดเลงเหนความสาคญดงกลาว จงไดกาหนดแนวทางการพฒนาดงกลาวไวเปนยทธศาสตรพลงงานของประเทศ

166


พลงงานทดแทน ความมงมนเพอยงยน การผลตไฟฟาในปจจบนนสวนใหญใชเชอเพลงฟอสซล อาท นามน กาซธรรมชาต ถานหน เปนตน ซงเชอเพลงดงกลาวมปรมาณจา กดและมแตจะหมดไปจาก

โลก การแสวงหาวธการผลตไฟฟาโดยใชพลงงานทดแทนหรอพลงงานทางเลอกจงเปนแนวทางทประเทศไทยไดทาการศกษาอยางจรงจงมาโดยตลอดพรอมๆ กบการพฒนากจการไฟฟาในประเทศไทย กฟผ. ไดศกษาคนควาพลงงานทดแทนทมแนวโนมของความเปนไปไดในประเทศไทยหลายชนด อาท พลงงานลม พล งงานแสงอาทตย พลงงานความรอนจากใตดน มาทดลองผลตไฟฟาอกทงยงไดศกษาคนควาพลงงานทดแทนของตางประเทศเพอนามาประยกตใชในประเทศไทย

จากการศกษามาเปนระยะเวลานานทาใหเกดโรงไฟฟาพลงงานทดแทนตนแบบ เชน โรงไฟฟาเซลแสงอาทตยตนแบบคลองชองกลา จงหวดสระแกว โ รงไฟฟาเซลแสงอาทตยตนแบบและโรงไฟฟาพลงงานลมตนแบบ ทแหลมพรหมเทพ จงหวดภเกต โรงไฟฟาพลงความรอนใตพภพตนแบบท อ.ฝาง จงหวดเชยงใหม จนมาสการกอสรางโรงไฟฟาเซลแสงอาทตยเพอผลตไฟฟาจายเขาสระบบในเชงพาณชยแหงแรกของประเทศไทย คอ โรงไฟฟาเซลแสงอาทตยผาบอง จงหวดแมฮองสอน ขนาด 500 Glossary Link กโลวตต แลวเสรจในป 2547

กจการไฟฟาไทย กบการพฒนาอยางย งยน การพฒนาไฟฟาของประเทศไทยนอกเหนอจากการตระหนกถงการสนองความตองการใชไฟฟาใหเพยงพอแลว ยงใหความสาคญตอการจดการดานสงแวดลอม

ทงกอนการกอสรางโครงการ ระหวางการกอสรางและเมอโรงไฟฟาเดนเครองจายไฟฟาแลว กยงคงมกระบวนการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมตามทกฎหมายกาหนด นอกจากน การพฒนากจการไฟฟาไทยยงใหความสาคญตอการดาเนนงานดานการพฒนาคณภาพตามมาตรฐานสากลมาใชเพอยกระดบการใหบรการและการจดการดานสงแวดลอมทเปนไปตามมาตรฐานสากล อาท ISO 9000 ISO 14001 และมอก.18000

แนวทางในการพฒนาไฟฟาของประเทศไทย เนนการพฒนาอยางยงยน มงประสทธภาพสงสดทงดานการจดหาพลงงานไฟฟา และการจดการดาน การใชไฟฟา สรางการมสวนรวมกบประชาชนในการดาเนนงานโดยมเปาหมายหลกคอ การประหยดทรพยากรพลงงานและการลดผลกระทบสงแวดลอม อนเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางทวโลกวาเปนแนวทางทเหมาะสมทสดอนจะสงผลใหการพฒนาพลงไฟฟาเพอคณภาพชวตทดของประชากรโลกอยางยงยนในสภาวะสมดลของธรรมชาตและสงแวดลอม

167


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง การไฟฟานครหลวง


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=0WI5wg0_5lg

http://www.youtube.com/watch?v=0WI5wg0_5lg

http://www.youtube.com/watch?v=0WI5wg0_5lg

168


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง การไฟฟานครหลวง (กฟน.)

การไฟฟานครหลวง ไฟฟาในเมองไทยเรมครงแรกเมอจอมพลและมหาอามาตยเอกเจาพระยาสรศกอมนตร (เจม แสง-ชโต) ครงยงเปนหมนไวยวรนาถ เปนอปทตไดเดนทางไปยโรปกบเจาพระยาภาสกรวงศ และไดเหนกรงปารส (Paris) ประเทศฝรงเศษสวางไสวไปดวยไฟฟา เมอกลบมาเมองไทยจงนกถงเมองไทยนาจะมไฟฟาใชแบบเดยวกบอารยประเทศ และการทจะทาใหสาเรจไดคงตองเรมภายในพระบรมมหาราชวงและบานเจานายกอน จงไดนาความขนกราบบงคมทลพระบาทสมเด จพระจลจอมเกลาเจาอยหว แตมพระราชดารสวา “ไฟฟา หลงคาตด ขาไมเชอ” เมอเปนเชนน หมนไวยวรนาถตระหนกวากอนทจะเรมดาเนนการ จาเปนตองหาวธจงใจใหผ ไมเคยเหน เคยใชไฟฟาเกดความนยมขนมากอน จงนาความไปกราบบงคมทล สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชเทว ใหทรงรบซอทดนซงไดรบมรดกจากบดา ณ ตาบลวดละมด บางออ ไดเปนเงน 180 ชง 14,400 บาท ปรากฏวาเปนผลสาเรจ แลวใหนายมาโยลา ชาวอตาเลยน ทมารบราชการเปนครฝกทหารเดนทางไปซอเครองจกรและเครองไฟฟาทประเทศองกฤษ เมอ พ.ศ. 2427 โดยใหซอเครองกาเนดไฟฟามาสองเครอง เพอจะไดผลดเปลยนกนได และซอสายเคเบลสาหรบฝงสายใตดนจากโรงทหารหนา (ปจจบน คอ กระทรวงกลา โหม) ไปจนถงพระบรมมหาราชวง และจดซอโคมไฟชนดตางๆ รวมทงหลอดไฟสาหรบใชกบโคมกงระยา ในพระทนงจกรมหาปราสาทและในทองพระโ รง โดยเดนเครองปลอยกระแสไฟฟาเปนเครองแรก เมอวนท 20 กนยายน 2427 ซงเปนวนคลายวนพระราชสมภพของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ตอมาเมอปรากฏวาไฟฟาเปนทนยมกนแพรหลายทงในราชสานก วงเจานาย และชาวบานผ มอนจะกน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จงพระราชทานเงนทใชจายในการตดตงไฟฟาคนให หมนไวยวรนาถจงวางแผนทจะสรางโรงไฟฟาขนาดใหญ เพอใหประชาชนในกรงเทพฯ ไดใชไฟฟา แตเกดมราชการสงครามตองไปปราบฮอเปนเวลานานเรองเลยระงบไว อยางไรกตาม นอกจากจะใชไฟฟาเพอแสงสวางแลว ยงมการนาไปใชกบดานพลงงานดวย นนคอ มการจดตงบรษทรถรางขน เพอชวยใหการสญจรในกรงเทพฯ และหวเมองบางแหงเปนไปอยางสะดวก ถงแมราคาไฟทหลวงใชถกกวาชาวบานกจรง แตการใชไฟฟาในสมยรชกาลท 5 กตองประหยด ตามถนนบางสายกไมมไฟฟา เพราะปรากฏวาไมคอยมคนสญจร บางสายตองตดหางๆ กน เพราะภาษบารงทองทในสมยนนยงไมมเรองการตดตงไฟฟาตามถนนน

169


พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงพถพถนเอาพระทยใสอยเปนอนมาก เพราะพระองคทรงรวาไฟฟาเปนของใหม คนไทยเรายงไมคอยสนใจ ปด

เปดสวตซกยงไมเปนบางทเปดไฟทงไวตลอดคนกม ทาใหหมดเปลองพระราชทรพยไปโดยเปลาประโยชน การตดไฟตามถนนจงตองรวาถนนใดคนเดนมากเดนนอย

เรองราวเกยวกบไฟฟาน ทรงมพระราชหตถเลขาถงพระยาวรพงศพพฒน ครงยงเปนหมนเสมอใจ ฉบบแรก ไดตรสถงการตดไฟฟามขอความตอนหนงวา “ไฟฟา

ควรจะมแตเพยงตะพานเทเวศร ไปตะพานกมเซงหล ถนนตะวนไปถงถนนเบญจมาศ ถนนดวงเดอนนอก ถนนดาวขาง สวนถนนคอเสอแลปลายพฤฒบาศ ถ ามกได แต

จะตองรอดสกหนอยกอน พอใหมเคาคนเดน เราะเหตทถนนหนาวดโสมนสไมมไฟฟารอไวตงแตครงปกได ” พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงกลาวถงคา

ไฟฟาและการใชไฟฟา “เรองไฟฟานนจะตองวนจฉยตอภายหลง เวลานทาอะไรไมเปลอง แตเกดมาเปนคนไทยไมรจกเปด รจกปด จะไปเลนกบไฟฟาคดเปนยนตมนกฉบ

หายอยางเดยวเทานน ขอซงไดกลาววา จดคนไวใหคอยเปดคอยปดอะไรเปลาทงนน สงมนๆ กรบ แตวามนไมไดทา ไฟตดอยวนยงคา ถนนรนแคมแดงโรอยเสมอ รายไป

กวาทจดตามเรอน ซงคงไมปดเหมอนกนสกแหงเดยว เพราะไมมเครองทจะแบงปดได ปดกตองปดทงหมด ถาจะใหเจาของเรอนทงปวงรสกเสยดาย แลวจะจายเปนเง น

พระราชทานเสยคาไฟฟาเสยวนละเทาๆ กน แลวแตจะใชมาก ใชนอยกนเปนเรอนดกวา เหลอเงนไปมากนอยเทาใด เจาของอยากจดกใหเสยเงนเอง เจาตงบลไปเรยกเอา

แตขอสาคญจะตองตดทดบไว ใหเขาผอนใชได มากบางนอยบางตามสมควร แตสวนถนนแลพลบพลานนจะตองกาหนดวาจด 12 ชวโมง เทาไรยนต ถาคดราคามนเกน

12 ชวโมง เทาใดตองใหเจา ถาหากวาเปนเชนนไฟจงจะดบได ความฉลหายเรองไมดบไฟนสขาภบาลทง 2 กรม เหนจะทาใหเงนแผนดนเสยเปลามากโดยไมเออเฟอ”

คาไฟฟาสาหรบใชตามถนนและในพระราชวงสมยนน คงจะสนพระราชทรพยปหนงๆ ไมใชนอย ยงเมอสรางสวนดสต คอ พระราชวงดส ตกบพระทนงอนนต

สมาคมตลอดจนโครงการประปา ความจาเปนทตองใชไฟฟากทวมากขนอกหลายเทา แตจะไปซอไฟฟาอกบรษทหนงกไมไหวและทางบรษทเองกไมสามารถบรการไ ด

ทางกระทรวงนครบาลจงไดกราบบงคมทล ซงในทสดกไดรบพระบรมราชานญาตใหจดทาไฟฟาขน องคกรทดาเนนกจการไฟฟาในระยะแรกม 2 แหง

170


แหงแรก คอ การไฟฟากรงเทพ เมอป พ.ศ. 2430 รฐบาลไดใหสมปทานการเดนรางแก นายจอหน ลอฟตส กบ นายเอ. ดเปลซ เดอ รเซอเลยว เนองจากยง

ไมมไฟฟา จงตองใชมาลาก เปดดาเนนการอยพกหนงจงขาดทน จงตองโอนกจการให บรษท เดนมารค เมอป 2437 ขณะนนประเทศสวนใหญในยโรปยงไมมรถราง

ไฟฟา แมแตกรงโตเกยว เมองหลวงสวนใหญในยโรปยงไมมรถรางไฟฟา แมแตกรงโตเกยว เมองหลวงของประเทศญป น กวาจะมรถรางไฟฟาใชกหลงเมองไทยรวมสบป

ในป พ.ศ. 2443 บรษท เดนมารค ขายกจการใหแก บางกอก อเลคตรคซต ไลท ซนดเคท แตกจการไมเจรญเทาทควร จงไดโอนกจการใหแกบรษท ไฟฟาสยาม

จากด มชาวเดนมารคชอนาย ออก เวสเตนโฮลส เปนผ ดาเนนการ ตงสานกงานอยทวดเลยบ จนกระทงป พ.ศ. 2482 จงไดเปลยนชอบรษท ไฟฟาไทย คอรปอเรชน จากด

ตอมาหมดสมปทานในป พ.ศ. 2493 รฐบาลจงเขามาดาเนนงานแทนและเปลยนชอเปนการไฟฟากรงเทพ เปนหนวยงานหนงในสงกดกระทรวง มหาดไทย ทาหนาทผลต

และจาหนายกระแสไฟฟาแกประชาชนทอาศยอยในบรเวณตอนใตของคลองบางกอกนอยและคลองบางลาพ

แหงทสอง กองการไฟฟาหลวงสามเสน กาเนดขนจากพระราชดารของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวททรงตระหนกถงความสาคญของพลงงาน

ไฟฟาและสายพระเนตรอนยาวไกลของพระองค วาตอไปบานเมองจะเจรญขนไปทางดานเหนอของพระนคร จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชวงดสตเป นท

ประทบ โดยพระทนงอนนตสมาคมเปนทองพระโรง เพอใหไดกาลงไฟฟาราคาถกและสะดวกในการเดนเครองสบนาของการประปา ดวยทรงโปรดเกลาฯ ใหเจาพระยายม

ราช (ปน สขม) เสนาบดกระทรวงนครบาล และผบงคบบญชากรมสขาภบาลในขณะนน ดาเนนการสรางโรงไฟฟาเพอผลตกระแสไฟฟาจาหน ายแกประชาชน โดยใหม

การจดการ เชน การคาขายทวไป หรอรฐวสาหกจในปจจบน เจาพระยายมราชจงก เงนจากกระทรวงการคลง จานวน 1,000,000 บาท โดยเสยดอกเบยรอยละ 4 ตอป

เพอเปนคาใชจายในการสรางโรงงานและดาเนนงานผลต จาหนายกระแสไฟฟาและขอโอน นายเอฟ บ ชอว นายชางไฟฟาชาวองกฤษ จากกรมโยธา ธการมาเปนผ

ควบคมการกอสรางโรงไฟฟา ใชวธเรยกประกวดราคาและบรษท อลเกไมเน อเลคตรซเตทส เกเซลซาฟท (Allgameine Elektricitats-Gesellschaft) หรอเปนทรจกกนดใน

นามบรษท AEG จากประเทศเยอรมนเปนผประมลไดและทาการกอสรางจนกระทงวนท 20 ธนวาคม พ.ศ. 2456 กองไฟฟาหลวงสามเสนจงไดทดลองเดนเครองจกร

ผลตกระแสไฟฟาเปนครงแรก และเรมจาหนายกระแสไฟฟาใหแกประชาชนอยางเปนทางการราวตนป พ.ศ. 2457 โดยมเขตจาหนายอยบรเวณตอนเหนอของคลอง

บางกอกนอยและคลองบางลาพ แหลงทมา : http://www.mea.or.th/profile/index.php?l=th&tid=2&mid=96&pid=91

171


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง การไฟฟาสวนภมภาค


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=eHJUw9wA-u0

http://www.youtube.com/watch?v=eHJUw9wA-u0

http://www.youtube.com/watch?v=eHJUw9wA-u0

172


ใบความร หนวยการเรยนรท 4 เรอง การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.)

กจการไฟฟาในสวนภมภาค เรมตนอยางเปนทางการเมอทาง ราชการไดตงแผนกไฟฟาขน ในกองบราภบาล กรมสาธารณสข กระทรวงมหาดไท ย และได

กอสรางไฟฟาเทศบาลเมองนครปฐมขน เพอจาหนายไฟฟา ใหแกประชาชนเปนแหงแรก เมอป 2473 จากนน มาไฟฟาจงไดแพรหลายไปสหวเมองตางๆ ขณะเดยวกน กมเอกชนขอสมปทานจดตงการไฟฟาขนหลายแหง ตอมาในป 2477 มการปรบปรงแผนกไฟฟาเปนกองไฟฟา สงกดกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทย และภายหลงเปลยนชอเปน กองไฟฟาภมภาค

หลงจากกอสรางไฟฟาทเทศบาลเมองนครปฐมเปนแหงแรกแลวกมการทยอยกอสรางไฟฟาใหชมชนขนาดใหญ ระดบจงหวด และอาเภอ ตางๆ เพมขนเรอยๆ แตในชวงสงครามโลกครงท 2 กจการไฟฟาขาดแคลนอะไหลและนามนเชอเพลง ระบบผลตชารดทรดโทรม จนถง ป 2490 สภาวะทางเศรษฐกจเรมดขน ประเทศไทยเรมพฒนาทองถนใหเจรญขน ดงนนภาระกจของไฟฟาภมภาคจงหนกหนวงขน รฐบาลเรมเหนความจาเปนในการเรงขยายการกอสรางกจการไฟฟาเพมขนใหม และดาเนน กจการไฟฟาทมอยเดมใหดขนจงไดจดตง องคการไฟฟาสวนภมภาค เมอป 2497 เพอรบผดชอบดาเนนกจการไฟฟาในสวนภมภาค

องคการไฟฟาสวนภมภาค ไดรบการกอตงขนเปนองคการเอกเทศตามพระราชกฤษฎกา ซงใหไวเมอวนท 6 มนาคม พทธศกราช 2497 และประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 16 มนาคม พทธศกราช 2497 มการแตงตงคณะกรรมการขนเปนผ ควบคมการบรหารอยภายใตการควบคมของกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทยและรฐบาล โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย มอานาจกากบโดยทวไป องคการไฟฟาสวนภมภาคมทนประเดมตามกฎหมาย จานวน 5 ลานบาท มการไฟฟาอยในความดแล จานวน 117 แหง เรมกจการใหม คณะกรรมการองคการไฟฟาสวนภมภาคกาหนดโครงการและแผนงาน ดงน

1. ใหตงสานกงานชวคราวทตกกรมโยธาธการเชงสะพานผานฟาลลาศ 2. ใหกอสรางการไฟฟาทกอาเภอทยงไมมไฟฟาใช ซงขณะนนมอย 227 อาเภอ ในขนแรกใหกอสราง เฉพาะอาเภอทดาเนนการแลวไมขาดทน 87 แหง ใหแลว

ใหดาเนนการเปนรปบรษท เรยกวา บรษทไฟฟาอาเภอแตละอาเภอ องคการไฟฟาสวนภมภาคถอหนรอยละ 51 อกรอยละ 49 ขายใหเอกชน กาหนดมลคาหนละ 100 บาท ชาระครงแรกหนละ 25 บาท

3. ใหซอเครองกาเนคไฟฟาและอปกรณตดตงชวยการไฟฟาของเอกชนทไมมทนทรพยจะขยายกจการได โดยใหคดเปนราคาหนทรวมลงทน

173


4. ใหซอเครองกาเนดไฟฟา และอปกรณเพอตดตง และบรณะการไฟฟาของเทศบาลทไมมงบประมาณผอนชาระ และใหคดคาสวนแบงเปนรายหนวยทผลตได ในระหวางทยงชาระไมหมด

5. ใหรบซอกจการไฟฟาของเอกชน ทมอาจดาเนนการไดมาดาเนนการตอไป เปนรปบรษทเพอระงบความเดอดรอนของประชาชน ถาเปนการไฟฟาจงหวดใหเรยกวา บรษทไฟฟาจงหวด

6. พนกงานทดาเนนการในองคการไฟฟาสวนภมภาค ถาไมจาเปนใหยมตวจาก กรมโยธาธเทศบาลกอนโดยจายเงน พเศษให ซงรวมทงตวผ อานวยการดวย

วสยทศน (Vision) มงมนใหบรการพลงงานไฟฟาอยางมประสทธภาพ เชอถอได เพอคณภาพชวต เศรษฐกจและสงคมทยงยน

ภารกจ (Mission) จดหา ใหบรการพลงงานไฟฟาและดาเนนธรกจอนทเกยวเนอง เพอตอบสนองความตองการของลกคาใหเกดความพงพอใจ ทงดานคณภาพและบ รการ โดยการ

พฒนาองคกรอยางตอเนอง มความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

คานยมรวม (Core Value) บรการด มคณธรรม แหลงทมา : https://www.pea.co.th/introduction/Pages/Introduction_014.aspx

174


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง การใชและการอนรกษพลงงานไฟฟา


1. ใหนกศกษาอธบายอธบายบทบาทหนาทของหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบไฟฟา .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

175




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



176


แผนการจดการเรยนการสอน


177





2.1 สามารถบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาในดานตางๆ ได



1. ขนการก าหนดสภาพปญหา - ครผสอนทบทวนความรทนกศกษาไดเรยนรดวยตนเองโดยสมถามเปนรายคน - ครผสอนอธบายประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาในดานตางๆ ดงน 1. ดานการคมนาคม 2. ดานเศรษฐกจ 3. ดานอตสาหกรรม 4. ดานคณภาพชวต 5. ดานการเกษตรกรรม 6. ดานบรการ

1. เอกสาร/หนงสอประกอบการเรยนร 2. ใบความร 3. อนเทอรเนต 4. คอมพวเตอร 5. กระดาษบรฟ

6

178




2.3 ดานอตสาหกรรม 2.3.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานอตสาหกรรม 1) สถานประกอบการ/โรงงาน 2) ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานอตสาหกรรม 2.4 ดานคณภาพชวต 2.4.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานคณภาพชวต 1) เครองอานวยความสะดวกในชวตประจาวน เชน เครองใชไฟฟา ระบบสอสาร การแพทย การบนเทง การศกษา 2.4.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานคณภาพชวต

2. ขนการแสวงหาขอมลและการเรยนร - แบงกลมนกศกษาเปน 5-7 คน เรยนรประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาในดานตางๆ เพมเตมจากสออนๆ -นกศกษาคนควาประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาทเกดขนในทองถน - นกศกษาจดบนทกขอมลการเรยนรประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟา นาเสนอในรปแบบแผนผงภาพในกระดาษบรฟ


6

179




2.5 ดานการเกษตรกรรม 2.5.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานการเกษตรกรรม 1) โรงส/การแปรรปการเกษตร 2) การเพาะปลก 3) การประมง 4) การปศสตว 2.5.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานการเกษตร 2.6 ดานบรการ 2.6.1 ประโยชนจากพลงงานไฟฟาดานการบรการ 1) ภาคธนาคาร/สถาบนการเงน 2) การทองเทยว และการโรงแรม 2.6.2 ผลกระทบจากพลงงานไฟฟาดานการบรการ

3. ขนการปฏบตและการน าไปประยกตใช - นกศกษาทาแบบฝกหดหลงการเรยนร - นกศกษาสรปผลกระทบจากพลงงานไฟฟาทสามารถนามาใชในชวตประจาวน 4. ขนการประเมนผล - สงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกลม - การนาเสนอผลการเรยนรดวยกระบวนการกลม - แบบฝกหด ใบงาน


6

180


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 2 เรอง ประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟา


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=w7FyWUH1yf8

http://www.youtube.com/watch?v=w7FyWUH1yf8

http://www.youtube.com/watch?v=w7FyWUH1yf8

181


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง ประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟา


1. ใหนกศกษาบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาในดานตางๆ .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

2. ใหนกศกษาบอกประโยชนและผลกระทบของพลงงานไฟฟาทเกดขนในทองถน .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

182




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



183







1. ขนการก าหนดสภาพปญหา - ครผสอนอธบายการเลอกใชพลงงานทดแทน และการคดตนทนการผลตพลงงานทดแทนตอหนวย 2. ขนการแสวงหาขอมลและการเรยนร - นกศกษาเปรยบเทยบขอจากดของพลงงานทดแทนแตละประเภท 3. ขนการปฏบตและการน าไปประยกตใช - นกศกษาเปรยบเทยบขอจากด ตนทกการผลตพลงงานทดแทนแตละประเภท 4. ขนการประเมนผล - การนาเสนอผลการเรยนรดวยกระบวนการกลม


6

184


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 3 เรอง พลงงานทดแทน


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=AXys9uEe2F0

http://www.youtube.com/watch?v=AXys9uEe2F0

http://www.youtube.com/watch?v=AXys9uEe2F0

185


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 3 เรอง ขอจ ากดของพลงงานทดแทนแตละประเภท


1. ใหนกศกษาเปรยบเทยบขอจากดของการเลอกใชพลงงานทดแทนแตละประเภท .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

186




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



187






4.5 องคประกอบของคาไฟฟา 4.5.1 คาไฟฟาฐาน 4.5.2 คาไฟฟาผนแปร 4.5.3 คาภาษมลคาเพม 4.6 การคานวณคาไฟฟาทใชในครวเรอน 4.7 การคานวณคาไฟฟาจากเครองใชไฟฟา

1. ขนการก าหนดสภาพปญหา - ครผสอนอธบายองคประกอบของคาไฟฟา การคานวนคาไฟฟาในครวเรอน 2. ขนการแสวงหาขอมลและการเรยนร - นกศกษาแบงเปนกลมๆ ละ 5-7 คน - นกศกษาเรยนรและฝกปฏบตการคานวนคาไฟฟาในครวเรอนอยางงาย 3. ขนการปฏบตและการน าไปประยกตใช - นกศกษานาขอมลทไดจากการเรยนรไปปรบใชในการคานวนคาไฟฟาในครวเรอน 4. ขนการประเมนผล - ประเมนผลจากการฝกปฏบตในการคานวณไฟฟาจากเครองใชไฟฟา


6

188


ใบความรมลตมเดย หนวยการเรยนรท 4 เรอง การคดคาไฟฟา


แหลงทมา : http://www.youtube.com/watch?v=-A1UV39bx9Q

http://www.youtube.com/watch?v=-A1UV39bx9Q

http://www.youtube.com/watch?v=-A1UV39bx9Q

189


แบบประเมนหลงการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรอง องคประกอบของคาไฟฟา


1. ใหนกศกษายกตวอยางการคานวณคาไฟฟาทใชในครวเรอนมาอยางนอย 1 ตวอยาง .....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

ชอ...................................................................................................................... ระดบชน ................................วนท ................................................................

190




.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................................................................................................



191


บรรณานกรม

ความส าคญของพลงงานไฟฟา. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : https://wiki.stjohn.ac.th/groups/poly_basiscourse/wiki/da6a1. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557)

แหลงก าเนดไฟฟา. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : https://wiki.stjohn.ac.th/groups/poly_basiscourse/wiki/707e7. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557) ประวตความเปนมาของไฟฟา. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.mwit.ac.th/~physicslab/content_01/electricitis/electric4.htm.

(วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557) พลงงานลม. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.eppo.go.th/engy/Load/ET11.pdf. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557) พลงงานน า. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.eppo.go.th/engy/load/et10.pdf. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557) พลงแสงอาทตย. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.eppo.go.th/engy/load/et09.pdf. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557) กาซชวภาพ (Biogas). (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.eppo.go.th/engy/load/et12.pdf. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557)

พลงงานจากขยะ. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.eppo.go.th/engy/load/et13.pdf. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557) พลงงานความรอนใตภภพ. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://53010214014.blogspot.com/2012/08/blog-post.html. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557)

พลงงานนวเคลยร. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.eppo.go.th/engy/load/et14.pdf. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557)

การตอวงจรไฟฟา. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://science-pratom.blogspot.com/2010/08/blog-post_17.html. (วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557)

ประวต กฟผ. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=10&Itemid=151.

(วนทสบคน : 19 ตลาคม 2557)

192


ผจดท า

ชอ-นามสกล : นายอาคม จนตะน

สถานทอยปจจบน : 55/365 หม 3 ตาบลบางโพธเหนอ อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน

ทท างาน/สงกด : ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน

ต าแหนงปจจบน : คร กศน.ตาบล ปฏบตงานประจา กศน.ตาบลบางโพธเหนอ อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน การศกษา

พ.ศ. 2546 : ปรญญาตร สาขา นเทศศาสตรบณฑต (นศ.บ.)

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จงหวดนนทบร

พ.ศ. 2556 : ปรญญาโท ศกษาศาสตรมหาบณฑต (ศษ.ม.) การบรหารการศกษา

มหาวทยาลยพษณโลก จงหวดพษณโลก

193


ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ กระทรวงศกษาธการ

แผนการสอนวิชาเลือกnonthaburi.nfe.go.th/bang_khu_rat/userfiles/file/sc02027_plan.pdf ·...

Documents