แผนพัฒนาสุขภาพจิตแห งชาติ ฉบับที่ 1...

แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1

(พ.ศ. 2561 - 2580)

กองยทธศาสตรและแผนงาน

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 – 2580) กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข 2

(ราง)

แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 – 2580)

แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 - 2580)2


สารบญ

หนา

บทน า 3 นยามศพท 4 บทท 1 สถานการณและแนวโนมการด าเนนงานดานสขภาพจต

กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580) 10 Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน 13 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 14 สถานการณส าคญทเกยวของกบการด าเนนงานดานสขภาพจต 20 สถานะการด าเนนงานสขภาพจตและจตเวช 30

บทท 2 แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 – 2580)

วสยทศน พนธกจ เปาหมาย 43 ยทธศาสตรท 1 สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต 44 ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช 47 ยทธศาสตรท 3 ขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคม และสวสดการ 50 ยทธศาสตรท 4 พฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต 52

บรรณานกรม 56

แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 - 2580) 3


บทน า

ในป 2560 ถอเปนปเรมตนการขบเคลอนประเทศภายใตโมเดลประเทศไทย 4.0 ซงจะน าพาประเทศไทยหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง กบดกความเหลอมล าของความมงคง และกบดกความไมสมดล ในการพฒนาพรอม ๆ กบการเปลยนผานประเทศไทยไปส “ประเทศในโลกทหนง” ทมความมนคง มงคง และยงยน ตามแนวทางทแผนยทธศาสตรชาต 20 ปไดวางไว โดยก าหนดเปาหมายใน 4 มต คอ ความมงคงทางเศรษฐกจ เปนระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา ความอยดมสขทางสงคม เปนสงคมทเดนหนาไปดวยกนไมทอดท งใคร ไวขางหลง การยกระดบคณคามนษย ดวยการพฒนาคนใหเปน “มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21” ควบคไปกบ การเปน “คนไทย 4.0 ในโลกทหนง” และการรกษสงแวดลอม เปนสงคมนาอยควบคกบการเปนสงคมคารบอนต า อยางเตมรปแบบ

ในการทจะท าใหประเทศไทยขบเคลอนไปสประเทศไทย 4.0 ไดน น สงส าคญกคอการเตรยมคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณในศตวรรษท 21 ดวยการบมเพาะใหคนไทยมปญญาเฉยบแหลม (Head) มทกษะทเหนผล (Hand) มสขภาพทแขงแรง (Health) และมจตใจทงดงาม (Heart) ซงถอเปนภารกจส าคญของทกภาคสวน ในประเทศไทย รวมท งภาคสาธารณสขในการทจะพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณท งทางรางกาย จตใจ และสตปญญา ผานโมเดล “สาธารณสขไทย 4.0” ทมความสอดคลองกบโมเดลประเทศไทย 4.0 ซงประกอบดวยกลไกในการขบเคลอน 3 กลไกหลก คอ 1) กลไกการขบเคลอนดวยนวตกรรม (Productive Growth Engine) น าไปส “ความม งค ง” โดยม งเนน เทคโนโลยดานสขภาพ (Health technology), และสมนไพร (Herb) 2) กลไกการขบเคลอนดวยการสรางการมสวนรวม ( Inclusive Growth Engine) น าไปส “ความม นคง” โดยมงเนนการสงเสรมปองกนสขภาพและการคมครองผบรโภค (PP&P), การบรการดานการแพทย (Service), สขภาพยคดจทล (Digital Health) และคนไทย 4.0 (Smart Citizen) และ 3) กลไกการขบเคลอนทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Growth Engine) น าไปส “ความยงยน” โดยมงเนน โรงพยาบาลสะอาดและเปนมตรกบสงแวดลอม (Green and Clean Hospital) และอาหารปลอดภย (Food Safety)

การด าเนนงานดานสขภาพจต (Mental Health in Thailand 4.0) ภายใตสาธารณสขไทย 4.0 ตอบสนองตอเปาหมายยทธศาสตรชาต 20 ป ดานความมนคงทขบเคลอนดวยการสรางการมสวนรวม ( Inclusive Growth Engine) เพอใหหลดพนจากกบดกความเหลอมล าในสงคม ดวยการเตรยมเมลดพนธ คนไทยชดใหมใหพรอมกาวสโลกทหนง เปนมนษยทสมบรณ เปนพลเมองทสามารถเรยนรไดดวยตวเอง เปนพลเมองทตนร มจตสาธารณะ และท าประโยชนตอสวนรวม โดยขบเคลอนผานแผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2561 - 2580) ทมกระบวนการจดท าต งแตธนวาคม 2559 ในรปแบบคณะท างานจดท านโยบายและยทธศาสตรสขภาพจตแหงชาต 20 ป คณะอนกรรมการจดท านโยบายและยทธศาสตรสขภาพจตแหงชาต และคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาตใชการวเคราะหและสงเคราะหขอมลเชงประจกษ (Evidence-based) อยางเปนระบบ ดวยกระบวนการมสวนรวมของทกหนวยงาน ผมสวนไดสวนเสย และผรบบรการกลมตาง ๆ ทเกยวของ ท งหนวยงานใน/นอกสงกดกระทรวงสาธารณสข ดวยการด าเนนงาน 4 ยทธศาสตรอยางประสานสอดคลองกน คอ 1) ยทธศาสตรสงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต 2) ยทธศาสตรพฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช 3) ยทธศาสตรขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคมและสวสดการ และ 4) ยทธศาสตรพฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต อนจะน าไปสเปาหมายหลก คอ “คนไทยมปญญา อารมณด และมความสข อยในสงคมอยางทรงคณคา”



นยามศพท

กลมปกต หมายถง คนไทยทกกลมวยรวมท งผพการ ทไมมปญหาสขภาพจตและจตเวช (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

กลมเสยง หมายถง คนไทยทกกล มวยรวมท งผพการ ท มความเสยงจะเกดปญหาสขภาพจตและ จตเวช หรอเกดปญหาสขภาพจตแลว แตยงไมปวยเปนโรคจตเวช (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

กลมปวย หมายถง คนไทยทกกลมวยรวมท งผพการ ทปวยเปนโรคจตเวช ตลอดจนมความผดปกตทางจต (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

การกอความรนแรงซ า หมายถง ผปวยจตเวชทมความเสยงสงตอการกอความรนแรง (Serious Mental Illness with High Risk to Violence : SMI-V) ทกลบไปกอความรนแรงซ าตามเกณฑการคดกรองผปวย SMI-V โดยพจารณาจากใบสงตอการรกษาทหองฉกเฉน แผนกผปวยนอกหรอแผนกผปวยใน หรอการมใบแจงความกรณเกดคดหรอเกดการท ารายรางกายรนแรง เปนตน (อางอง : คมอค าอธบายตวช วดตามค ารบรองการปฏบตราชการของหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561)

การยอมรบและใหโอกาสตอผมปญหาสขภาพจต หมายถง การเหนคณคาและศกดศรเทาเทยมกบผอน การไดรบโอกาสทางสงคม การเขาสกระบวนการรกษา การไดขอมลขาวสารตางๆ ทเกยวของ และความเขาใจ ทถกตองตอผมปญหาสขภาพจต โดยพจารณาจากการประเมนผลจากแบบประเมนการยอมรบและใหโอกาสผปวยสขภาพจต (อางอง : คมอรายละเอยดตวช วดภายใตแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจตในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12)

การหายทเลา (full remission) หมายถง ผปวยโรคจตเวชทไดรบการดแลบ าบดรกษาแลวมอาการหายทเลา โดยวดประเมนดวยเครองมอทมาตรฐาน เชน โรคจตเภท วดดวย PANSS scale, BPRS, PASS8, CGI-S เปนตน และโรคซมเศรา วดดวย 9Q , HRSD-17 เปนตน โดยท ง 2 โรค มคาคะแนนในระดบปกต หรอทเลา หรอหายนานอยางนอย 6 เดอน (อางอง : คมอค าอธบายตวช วดตามค ารบรองการปฏบตราชการของหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต ประจ าปงบประมาณ 2561)

คณภาพชวต ประกอบดวยค าสองค า คอ “คณภาพ” หมายถง ลกษณะความด ลกษณะประจ าบคคลหรอสงของ “ชวต” หมายถง ลกษณะความเปนอยทดของบคคลเปนมโนทศนหลายมตทประสานการรบรของบคคล ดานรางกาย จตใจ ระดบบคคลเปนอสระไมตองพงพาดานความสมพนธทางสงคม ดานสงแวดลอม ดานสวนบคคลภายใต วฒนธรรม คานยม และเปาหมายของชวตแตละบคคล (อางอง : พจนานกรมการสาธารณสขไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2559)

ความผดปกตทางจต หมายถง อาการผดปกตของจตใจทแสดงออกมาทางพฤตกรรม อารมณ ความคด ความจ า สตปญญา ประสาท การรบร หรอการรเวลา สถานทหรอบคคล รวมท งอาการผดปกตของจตใจทเกดจากสราหรอสารอนทออกฤทธตอจตและประสาท (อางอง : พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551)



คลนกโรคไมตดตอ (Non-communicable disease clinic : NCD) หมายถง หนวยบรการ ในสถานบรการ ทเชอมโยงการบรหารจดการและด าเนนการทางคลนกใหเกดกระบวนการ ปองกน ควบคมและรกษาพยาบาล โรคเร อรงแกบคคลทเขามารบการวนจฉยโรค กลมเสยงสงมาก และกลมปวยเพอการดแลลดปจจยเสยงโอกาสเสยง รกษา ควบคมความรนแรงของโรค เพมความสามารถการจดการตนเอง และสงตอการรกษาดแลทจ าเปนในระหวางทมและเครอขายการบรการ (อางอง : พจนานกรมการสาธารณสขไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2559)

คนไทย หมายถง คนทเกดและอาศยอยในประเทศไทย และหมายรวมถง คนไรรฐ คนไรทพง (อางอง : การประชมคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต คร งท 3/2560 ประกอบกบความหมายจากรฐธรรมนญ พ.ศ. 2560)

คนพการทมปญหาสขภาพจตและจตเวช หมายถง บคคลทมความผดปกตหรอมความบกพรองทางรางกาย ทางสตปญญาหรอจตใจ ถอวาเปนคนพการประเภทหนง ตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556 โดยไดแบงความพการออกเปน 7 ประเภท ไดแก 1.ความพการทางการมองเหน 2.ความพการทางการได ยน หรอสอความหมาย 3.ความพการทาง การเคลอนไหวหรอทางกาย 4.ความพการทางจตใจ หรอพฤตกรรม 5.ความพการทางสตปญญา 6.ความพการทางการเรยนร และ 7.ความพการทางออทสตก (อางอง : พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556)

เดก หมายถง บคคลอายยงไมเกนสบหาปบรบรณ (อางอง : พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553)

ทกษะชวต หมายถง การมศกยภาพในการด าเนนชวตประจ าวนอยางประสบความส าเรจและมความสข สามารถจดการอปสรรคและปญหาตางๆ ทเกดข นรอบตวไดอยางเหมาะสม โดยไมเปนการเบยดเบยนตนเองและผอน ซงเกดจากการเรยนร ประสบการณ และการฝกฝน ท าใหสามารถปรบตวและมพฤตกรรมทพงประสงค เปนคนม คณภาพ และใชชวตอย ในสงคมไดอยางมความสข (อางอง : พจนานกรมการสาธารณสขไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2559)

ทมใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT) หมายถง ทมสหวชาชพทใหการชวยเหลอทางดานจตใจผประสบภาวะวกฤต ไดแก แพทย พยาบาลจตเวช เภสชกร นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกวชาการสาธารณสข ผรบผดชอบงานดานสขภาพจตและผท เกยวของ (อางอง : คมอรายละเอยดตวช วดภายใตแผนยทธศาสตร กรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12)

บคลากรดานสขภาพจต หมายถง บคลากรสายงานหลกดานสขภาพจต ไดแก จตแพทย พยาบาลจตเวช นกจตวทยาคลนก นกสงคมสงเคราะห และนกกจกรรมบ าบด ทปฏบตงานในสถานบรการสาธารณสขท งในและ นอกสงกดกรมสขภาพจต (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564) ปญหาสขภาพจต หมายถง สภาวะทางจตใจทแสดงออกทางพฤตกรรม อารมณ และความคดทเปลยนไป ท าใหบคคลขาดความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงคม และสงแวดลอมรอบขาง จงไมสามารถด ารงชวตอยางเปน ปกตสข (อางอง : พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551)



ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช หมายถง บคคลทมปญหาดานสขภาพจต กลาวคอ มสภาวะทางจตใจ ทแสดงออกทางพฤตกรรม อารมณ และความคดทเปลยนไป ท าใหขาดความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงคม และสงแวดลอมรอบขาง จงไมสามารถด ารงชวตอยางเปนปกตสข ซงถอวายงไมไดปวยเปนโรค (อางอง : พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551)

ผปวยจตเวช หมายถง บคคลทมอาการผดปกตของจตใจทแสดงออกมาทางพฤตกรรม อารมณ ความคด ความจ า สตปญญา ประสาท การรบร หรอการรเวลา สถานทหรอบคคล รวมท งอาการผดปกตของจตใจทเกดจากสราหรอสารอนทออกฤทธตอจตและประสาท ไดรบการวนจฉยเปนโรคตามเกณฑการวนจฉยขององคการอนามยโลก (International Classification of Diseases and Related Health Problem 10th Revision : ICD-10) หรอของสมาคมจตแพทยอเมรกน (Diagnosis and Statistical Manual of Mental Disorders version 5 : DSM-V) (อางอ ง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

ผปวยจตเวชทมความเสยงสงตอการกอความรนแรง (Serious Mental Illness with High Risk to Violence : SMI-V) หมายถง ผปวยโรคทางจตเวชทมภาวะอนตรายสง และทมความเสยงทจะเกดอนตรายสง โดยมประวตหรอความคดเชงประจกษวาจะท ารายตวเองดวยวธรนแรงมงหวงใหเสยชวต ท ารายผอนดวยวธรนแรง/ กอเหตการณรนแรงในชมชน มอาการหลงผด มความคดท ารายผอนให ถงแก ชวต หรอม งรายผอนแบบเฉพาะเจาะจง และเคยมประวตกอคดอาญารนแรง (อางอง : การประชมคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต คร งท 3/2560)

ผปวยจตเวชยาเสพตด หมายถง ผปวยจตเวชทเขารบการบ าบดรกษาและไดรบการวนจฉยเปนผเสพ (Abuse) หรอผตด (Dependence) ยาเสพตดโดยสมครใจดวยตนเอง หรอผปกครอง , ญาต, ผน าชมชน น าสง เขารบการรกษา (อางอง : คมอรายละเอยดตวช วดภายใตยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12)

ผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) หมายถง คสมรส ผบพการ ผสบสนดาน ผปกครองหรอผพทกษ ผอนบาล หรอผซงปกครองดแลบคคลน น (อางอง : พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551)

ภาคประชาสงคม หมายถง หนวยงานหรอองคกรอสระซงไมแสวงหาผลก าไรทมบทบาทในการด าเนนกจกรรมเพอสาธารณะมเปาหมายเพอกอใหเกดความเปลยนแปลงทดดานสงคมและสงแวดลอม ในภาษาองกฤษ ใชค าวา Civil Society (อางอง : พจนานกรมการสาธารณสขไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2559)

ระบบเพอนสนบสนนเพอน (Peer support system) หมายถง ระบบสนบสนนผปวยจตเวช หรอ คนพการทางจต ซงคนทมปญหารวมกนชวยเหลอกนเอง (self help) โดยการใหและรบความชวยเหลอบนหลกความเคารพ ความรบผดชอบรวมกน และการเหนชอบรวมกนในสงทเปนประโยชน ท งน โดยหลกการทไมต งอยบนแนวคดจตเวชศาสตร หรอเกณฑการวนจฉยโรค แตเกยวของกบความเขาใจสถานการณของอกคน ดวยความเขาอกเขาใจผานการแบงปนประสบการณดานอารมณและความเจบปวดดานจตใจ (อางอง : การประชมคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต คร งท 3/2560)



เพอนผเชยวชาญ (Peer specialist) หมายถง ผใชประสบการณตรง สรางเสรมศกยภาพผปวยจตเวช หรอคนพการทางจต ในระบบสนบสนน ซงในตางประเทศเพอนผเชยวชาญจะเปนผปวยจตเวช หรอคนพการ ทางจตทไดรบการอบรมในพ นฐานการดแลดานสขภาพจต เพอใหสามารถถายทอดประสบการณและความรทไดรบ การอบรมมาในการชวยเหลอ เสรมสรางความเขมแขง และสนบสนนใหกบผปวยจตเวช หรอคนพการทางจตตอไป (อางอง : การประชมคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต คร งท 2/2560)

ภาคเครอขาย (Networks) หมายถง บคลากร หนวยงาน หรอองคกรทมบทบาทในการสงเสรม สนบสนนและพฒนางานสขภาพจตท งในและนอกกระทรวงสาธารณสขทกภาคสวน ท งภาครฐ ภาคเอกชน และ ภาคประชาสงคม (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

มปญญา (Wisdom) หมายถง ความร ความเขาใจ ทสามารถประพฤตปฏบตได และสามารถใชความร ความเขาใจ ในแขนงวชาหรอศาสตรตางๆ เพอการท างานหรอประกอบกจกรรมตาง ๆ เปนทกษะ ความร ความสามารถ ทบคคลบรณาการการเรยนร การสงสมประสบการณจนกอใหเกดความรฝงลกในบคคลกลายเปนบคคลแหงการเรยนร เปนปราชญชาวบาน เปนตน (อางอง : Ackoff, R. (1989))

โรคทส าคญทางจตเวช หมายถง โรคทางจตเวชทส าคญ 4 โรค ไดแก โรคจตเภท โรคซมเศรา โรคออทสตก และโรคสมาธส น (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

โรคจตเวช (Psychiatric disorders) หมายถง โรคทมอาการผดปกตของจตใจทแสดงออกมาทางพฤตกรรม อารมณ ความคด ความจ า สตปญญา ประสาท การรบร หรอการรเวลา สถานทหรอบคคล รวมท งอาการผดปกตของจตใจทเกดจากสราหรอสารอนทออกฤทธตอจตและประสาท อนจะท าใหเสยหนาท ซงอาจจะเปน การเรยน การงาน การมปฏสมพนธกบคนรอบขางหรอการเขาสงคม โดยการวนจฉยอาศยกลมอาการเปนหลก โดยวนจฉยตามเกณฑการวนจฉยขององคการอนามยโลก (International Classification of Diseases and Related Health Problem 10 th Revision: ICD-10 ) หรอของสมาคมจ ตแพทยอ เมรกน (Diagnosis and Statistical Manual of Mental Disorders version 5: DSM-V) (อางอง : มาตรฐานการวนจฉยโรคของสมาคมจตแพทยอเมรกน (Diagnosis and Statistical Manual of Mental Disorders version 5: DSM-V)

โรคจตเภท (Schizophrenia) หมายถง ผปวยทมความผดปกตทางความคดและการรบรมอารมณ ไมเหมาะสม โดยระดบความรสกตวและสตปญญามกยงปกตอย ไดแก ความคดแพรกระจายความหลงผดในการรบร หลงผดวาถกควบคมหรอถกขดขวาง หแววไดยนคนอนนนทา ผปวยมความคดผดปกตและอาการดานลบ การด าเนนการของโรคจะเปนแบบตอเนองหรอมอาการเปนพก ๆ และด าเนนการตอหรอเปนตลอดเวลาหรอเปน ท งสองคร งแลวหายสมบรณหรอไมกได (อางอง : มาตรฐานการจ าแนกโรคระหวางประเทศขององคการอนามยโลกฉบบท 10 (ICD - 10: International Classification of Diseases and Health Related Problems - 10)

โรคซมเศรา (Depressive disorder) หมายถง ผทมอาการซมเศรานานและตอเนอง จนท าใหสญเสยหนาทการงานและชวตประจ าวน อาการสอดคลองตามเกณฑวนจฉยโรค Depressive Disorder ของสมาคมจตแพทยอเมรกน ฉบบท 5 (DSM-5: Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders 5) และบนทก



รหสตามมาตรฐานการจ าแนกโรคระหวางประเทศขององคการอนามยโลกฉบบท 10 (ICD - 10 : International Classification of Diseases and Health Related Problems - 10) หมวด F32.x, F33.x, F34.1, F38.x และ F39.x (อางอง : คมอค าอธบายตวช วดตามค ารบรองการปฏบตราชการของหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561)

โรคออทสตก (Autistic) หมายถง เดกอายระหวาง 2-5 ป 11 เดอน 29 วน ทมอาการสอดคลองกบ โรคออทสตก (Autistic spectrum disorder) ตามมาตรฐานการจ าแนกโรคระหวางประเทศขององคการอนามยโลกฉบบท 10 (ICD - 10 : International Classification of Diseases and Health Related Problems - 10) หมวด F84.0-84.9 หรอเทยบเคยงในกลมโรคเดยวกนกบการวนจฉยตามเกณฑวนจฉยโรคของสมาคมจตแพทยอ เมรกน ฉบบท 5 (DSM-5: Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders 5) (อางอ ง : คม อรายละเอยดตวช วดภายใตแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12)

โรคสมาธส น (Attention deficit hyperactivity disorder : ADHD) หมายถง เดกอายระหวาง 6-15 ป 11 เดอน 29 วน ทมอาการสอดคลองกบโรคสมาธส นตามมาตรฐานการจ าแนกโรคระหวางประเทศขององคการอนามยโลกฉบบท 10 (ICD - 10 : International Classification of Diseases and Health Related Problems - 10) หมวด F90.0-90.9 หรอเทยบเคยงในกลมโรคเดยวกนกบการวนจฉยตามเกณฑวนจฉยโรคของสมาคมจตแพทยอเมรกน ฉบบท 5 (DSM-5: Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders 5) (อางอง : คมอรายละเอยดตวช วดภายใตแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12)

สขภาพจต (Mental health) หมายถง สภาพทดของจตใจทสามารถควบคมอารมณมใหเกดความคบของใจ หรอขดแยงภายในจตใจ สามารถปรบตวเขากบสงคมและสงแวดลอมไดอยางมความสขหรอสภาพชวตทเปนสข (อางอง : พจนานกรมการสาธารณสขไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2559) สงเสรมสขภาพจต หมายถง การด าเนนงานทเนนการพฒนาศกยภาพของผทมสขภาพจตทดหรอกลมคนทวไปใหมอยอยางสม าเสมอเพอเตรยมพรอมรบมอปญหาสขภาพจตทอาจเกดข นในอนาคต (อางอง : พจนานกรม การสาธารณสขไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2559)

สถานบ าบดรกษาตามพระราชบญญตสขภาพจต หมายถง สถานบ าบดรกษาทางสขภาพจตทรฐมนตรประกาศก าหนดตามพระราชบญญตน (อางอง : พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551)

ศนยแพทยเวชศาสตรครอบครว (Primary Care Cluster : PCC) หมายถง การจดรปแบบบรการสาธารณสขในระดบปฐมภมเปนกลมบรการ โดยการจดใหมทมสหวชาชพซงประกอบดวย แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาล นกกายภาพบ าบด นกวชาการสาธารณสข และวชาชพอนๆ รวมเปนทมหมอครอบครว หรออาจเรยกไดวา Family medical care team รวมกนดแลประชาชนทรบผดชอบ โดยจดใหมจ านวนประชากร 10,000 คนตอทม ท าหนาทดแลประชาชนแบบญาตมตร ใชหลกเวชศาสตรครอบครวเปนหวใจในการด าเนนงาน (อางอง : แนวทางการด าเนนงานคลนกหมอครอบครวส าหรบหนวยบรการ)

ศนยชวยเหลอสงคม (One Stop Crisis Center : OSCC) หมายถง ศนยใหการชวยเหลอผทมปญหาดานสงคม 4 ประเดนหลกตามนโยบายรฐบาล (อางอง : การดแลชวยเหลอผประสบ 4 ปญหาหลกของ OSCC



ศนยชวยเหลอสงคม : การประเมนและบ าบดฟนฟ ส าหรบบคลากรสาธารณสขโรงพยาบาลสงเสรมส ขภาพต าบล กรมสขภาพจต) หนวยบรการดานสขภาพจต หมายถง หนวยบรการทใหการสงเสรม ปองกน ดแลรกษา และฟนฟสมรรถภาพดานสขภาพจต ไดแก 1) หนวยบรการสาธารณสข เชน โรงพยาบาลศนย (รพศ.) โรงพยาบาลทวไป (รพท.) โรงพยาบาลชมชน (รพช.) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) หรอสถาบน หรอโรงพยาบาลจตเวชหรอสถานบ าบดรกษาอน ๆ ทสงกดหนวยงานท งภาครฐและภาคเอกชน เปนตน 2) สถานบรการสขภาพจตในชมชน (Community based care) เชน โรงพยาบาลกลางวน (Day Care) หรอบานกงวถ (Halfway house) เปนตน (อางอง : แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564)

อ าเภอทบรณาการการด าเนนงานสขภาพจตตามมาตรฐาน หมายถง อ าเภอทมต าบลทบรณาการ การด าเนนงานเพอสงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจต ตามประเดนปญหาส าคญในพ นททสอดคลอง และบรณาการเขากบแผนพฒนาคณภาพชวตของคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ าเภอ (District Health Board : DHB) โดยด าเนนการตามมาตรฐานดานสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตทพฒนาโดยกรมสขภาพจต เพอใหประชาชนมความสข และมคณภาพชวตทดจากการมสวนรวมของภาคเครอขายตาง ๆ ในชมชน ตลอดจนมโรงพยาบาลชมชน และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลด าเนนงานตามมาตรฐานการสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจต เพอสงเสรมสขภาพจต และสรางคณภาพชวตของประชาชนทตรงตามบรบทของชมชนอยางแทจรง กรณกรงเทพมหานคร หมายถงเขตทมแขวงทบรณาการการด าเนนงานสขภาพจต โดยการมสวนรวมของภาคเครอขายตาง ๆ ในชมชน ตลอดจนน าแนวทาง และองคความรสขภาพจตของกรมสขภาพจตไปบรณาการการด าเนนงานเพอสงเสรมสขภาพจต และสรางคณภาพชวตของประชาชนทตรงตามบรบทของชมชนอยางแทจรง (อางอง : คมอค าอธบายตวช วดตามค ารบรองการปฏบตราชการของหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561)



บทท 1 สถานการณและแนวโนมการด าเนนงานดานสขภาพจต

1. กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580)

1.1 วสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลวดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

1.1.1 ความมนคง - การมความมนคงปลอดภย จากภยและการเปลยนแปลงท งภายในประเทศและภายนอก

ประเทศในทกระดบ ท งระดบประเทศ สงคม ชมชน ครวเรอน และปจเจกบคคล และมความมนคงในทกมต ท งมตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมอง

- ประเทศ มความมนคงในเอกราชและอธปไตย มสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรยทเขมแขงเปนศนยกลางและเปนทยดเหนยวจตใจของประชาชน ระบบการเมองทมนคงเปนกลไกทน าไปสการบรหารประเทศทตอเนองและโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล

- สงคม มความปรองดองและความสามคค สามารถผนกก าลงเพอพฒนาประเทศชมชน มความเขมแขงครอบครวมความอบอน

- ประชาชน มความมนคงในชวต มงานและรายไดทมนคงพอเพยงกบการด ารงชวต มทอยอาศยและความปลอดภยในชวตทรพยสน

- ฐานทรพยากรและสงแวดลอม มความมนคงของอาหาร พลงงาน และน า 1.1.2 ความมงคง

- ประเทศไทยมการขยายตวของเศรษฐกจอยางตอเนอง ยกระดบประเทศเปนกลมประเทศ รายไดสง ความเหลอมล าของการพฒนาลดลง ประชากรไดรบผลประโยชนจากการพฒนาอยางเทาเทยมกนมากข น

- เศรษฐกจมความสามารถในการแขงขนสง สามารถสรางรายไดท งจากภายในและภายนอกประเทศ สรางฐานเศรษฐกจและสงคมแหงอนาคต และเปนจดส าคญของการเชอมโยงในภมภาค ท งการคมนาคมขนสง การผลต การคา การลงทน และการท าธรกจ มบทบาทส าคญท งในระดบภมภาคและระดบโลก เกดสายสมพนธทางเศรษฐกจและการคาอยางมพลง

- ความสมบรณในทนทจะสามารถสรางการพฒนาตอเนอง ไดแก ทนมนษย ทนทางปญญา ทนทางการเงน ทนทเปนเครองมอเครองจกร ทนทางสงคม และทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

1.1.3 ความยงยน - การพฒนาทสามารถสรางความเจรญ รายไดและคณภาพชวตของประชาชนใหเพมข น

อยางตอเนอง ซงเปนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจทไมใชทรพยากรธรรมชาตเกนพอด ไมสรางมลภาวะตอสงแวดลอมจนเกนความสามารถในการรองรบและเยยวยาของระบบนเวศ



- การผลตและการบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม และสอดคลองกบกฎระเบยบของประชาคมโลกซงเปนทยอมรบรวมกน ความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมคณภาพดข น คนมความรบผดชอบตอสงคม มความเอ ออาทร เสยสละเพอผลประโยชนสวนรวม

- มงประโยชนสวนรวมอยางยงยน ใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวน เพอการพฒนาในทกระดบอยางสมดล มเสถยรภาพ และยงยน

- ประชาชนทกภาคสวนในสงคม ยดถอและปฏบตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 1.2 ยทธศาสตรชาต ในการทจะบรรลวสยทศนและท าใหประเทศไทยพฒนาไปสอนาคตทพงประสงคน นจะตองมการวางแผน

และก าหนดยทธศาสตรการพฒนาในระยะยาว ตลอดจนก าหนดแนวทางการพฒนาของทกภาคสวนใหขบเคลอนไปในทศทางเดยวกน ประกอบดวย 6 ยทธศาสตร โดยมรายละเอยดดงน

1.2.1 ยทธศาสตรท 1 ดานความมนคง มเปาหมายการพฒนาทส าคญ คอ ประเทศชาตมนคง ประชาชนมความสข เนนการบรหาร

จดการสภาวะแวดลอมของประเทศใหมความมนคง ปลอดภย เอกราช อธปไตย และมความสงบเรยบรอย ในทกระดบ ต งแตระดบชาต สงคม ชมชน มงเนนการพฒนาคน เครองมอ เทคโนโลยและระบบฐานขอมลขนาดใหญ ใหมความพรอมสามารถรบมอกบภยคกคามและภยพบตไดทกรปแบบ และทกระดบความรนแรง ควบคไปกบ การปองกนและแกไขปญหาดานความมนคงทมอยในปจจบน และทอาจจะเกดข นในอนาคต ใชกลไกการแกไขปญหาแบบบรณาการ ท งกบสวนราชการ ภาคเอกชน ประชาสงคม และองคกรทไมใชรฐ รวมถงประเทศเพอนบาน และมตรประเทศทวโลกบนพ นฐานของหลกธรรมาภบาล เพอเอ ออ านวยประโยชนตอการด าเนนการของยทธศาสตรชาต ดานอน ๆ ใหสามารถขบเคลอนไปไดตามทศทางและเปาหมายทก าหนด

1.2.2 ยทธศาสตรท 2 ดานการสรางความสามารถในการแขงขน มเปาหมายการพฒนาทมงเนนการยกระดบศกยภาพของประเทศในหลากหลายมตบนพ นฐาน

แนวคด ๓ ประการ ไดแก (๑) “ตอยอดอดต” โดยมองกลบไปทรากเหงาทางเศรษฐกจ อตลกษณวฒนธรรม ประเพณวถชวตและจดเดนทางทรพยากรธรรมชาตทหลากหลาย รวมท งความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบของประเทศในดานอน ๆ น ามาประยกตผสมผสานกบเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหสอดรบกบบรบทของเศรษฐกจและสงคมโลกสมยใหม (๒) “ปรบปจจบน” เพอปทางสอนาคต ผานการพฒนาโครงสรางพ นฐานของประเทศในมตตาง ๆ ท งโครงขายระบบคมนาคมและขนสง โครงสรางพ นฐานวทยาศาสตรเทคโนโลยและดจทล และการปรบสภาพแวดลอมใหเอ อตอการพฒนาอตสาหกรรมและบรการอนาคตและ (๓) “สรางคณคาใหมในอนาคต” ดวยการเพมศกยภาพของผประกอบการ พฒนาคนรนใหมรวมถงปรบรปแบบธรกจ เพอตอบสนองตอความตองการ ของตลาด ผสมผสานกบยทธศาสตรทรองรบอนาคต บนพ นฐานของการตอยอดอดตและปรบปจจบน พรอมท ง การสงเสรมและสนบสนนจากภาครฐใหประเทศไทยสามารถสรางฐานรายไดและการจางงานใหม ขยายโอกาส ทางการคาและการลงทนในเวทโลก ควบคไปกบการยกระดบรายไดและการกนดอยดรวมถงการเพมข นของคน ช นกลางและลดความเหลอมล าของคนในประเทศไดในคราวเดยวกน



1.2.3 ยทธศาสตรท 3 ดานการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย มเปาหมายการพฒนาทส าคญเพอพฒนาคนในทกมตและในทกชวงวยใหเปนคนดเกง

และมคณภาพ โดยคนไทยมความพรอมท งกาย ใจ สตปญญา มพฒนาการทดรอบดานและมสขภาวะทดในทกชวงวย มจตสาธารณะ รบผดชอบตอสงคมและผอน มธยสถอดออม โอบออมอาร มวนย รกษาศลธรรมและเปนพลเมองดของชาตมหลกคดท ถกตอง มทกษะทจ าเปนในศตวรรษท ๒๑ มทกษะสอสารภาษาองกฤษและภาษาทสาม และอนรกษภาษาทองถน มนสยรกการเรยนรและการพฒนาตนเองอยางตอเนองตลอดชวต สการเปนคนไทย ทมทกษะสง เปนนวตกร นกคด ผประกอบการ เกษตรกรยคใหมและอน ๆ โดยมสมมาชพตามความถนดของตนเอง

1.2.4 ยทธศาสตรท 4 ดานการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม มเปาหมายการพฒนาทใหความส าคญกบการดงเอาพลงของภาคสวนตาง ๆ ท งภาคเอกชน

ประชาสงคม ชมชนทองถน มารวมขบเคลอน โดยการสนบสนนการรวมตวของประชาชนในการรวมคดรวมท า เพอสวนรวม การกระจายอ านาจและความรบผดชอบไปสกลไกบรหารราชการแผนดนในระดบทองถน การเสรมสรางความเขมแขงของชมชนในการจดการตนเอง และการเตรยมความพรอมของประชากรไทย ท งในมตสขภาพ เศรษฐกจ สงคม และสภาพแวดลอมให เปนประชากรทม คณภาพ สาม ารถพงตนเอง และท าประโยชนแกครอบครว ชมชน และสงคมใหนานทสด โดยรฐใหหลกประกนการเขาถงบรการและสวสดการ ทมคณภาพอยางเปนธรรมและทวถง

1.2.5 ยทธศาสตรท 5 ดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม มเปาหมายการพฒนาทส าคญเพอน าไปสการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยนในทกมต

ท งดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม ธรรมาภบาล และความเปนหนสวนความรวมมอระหวางกนท งภายใน และภายนอกประเทศอยางบรณาการ ใชพ นทเปนตวต ง ในการก าหนดกลยทธและแผนงานและการใหทกฝาย ทเกยวของไดเขามามสวนรวมในแบบทางตรงใหมากทสดเทาทจะเปนไปไดโดยเปนการด าเนนการบนพ นฐาน การเตบโตรวมกน ไมวาจะเปนทางเศรษฐกจ สงแวดลอม และคณภาพชวตโดยใหความส าคญกบการสรางสมดล ท ง ๓ ดาน อนจะน าไปสความยงยนเพอคนรนตอไปอยางแทจรง

1.2.6 ยทธศาสตรท 6 ดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ มเปาหมายการพฒนาทส าคญเพอปรบเปลยนภาครฐทยดหลก “ภาครฐของประชาชน

เพอประชาชนและประโยชนสวนรวม” โดยภาครฐตองมขนาดทเหมาะสมกบบทบาทภารกจ แยกแยะบทบาทหนวยงานของรฐทท าหนาทในการก ากบหรอในการใหบรการในระบบเศรษฐกจทมการแขงขนมสมรรถนะสง ยดหลกธรรมาภบาล ปรบวฒนธรรมการท างานใหมงผลสมฤทธและผลประโยชนสวนรวม มความทนสมย และพรอมทจะปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกอยตลอดเวลา โดยเฉพาะอยางยงการน านวตกรรม เทคโนโลยขอมลขนาดใหญ ระบบการท างานท เปนดจทลเขามาประยกตใชอยางคมคาและปฏบตงานเทยบไดกบมาตรฐานสากล รวมท งมลกษณะเปดกวาง เชอมโยงถงกนและเปดโอกาสใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมเพอตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางสะดวก รวดเรว และโปรงใส โดยทกภาคสวนในสงคมตองรวมกนปลกฝงคานยมความซอสตยสจรต ความมธยสถและสรางจตส านกในการปฏเสธไมยอมรบการทจรตประพฤตมชอบอยางส นเชง นอกจากน น กฎหมายตองมความชดเจน มเพยงเทาทจ าเปน มความทนสมย มความเปนสากล



มประสทธภาพ และน าไปสการลดความเหลอมล าและเอ อตอการพฒนา โดยกระบวนการยตธรรมมการบรหารทมประสทธภาพ เปนธรรม ไมเลอกปฏบตและการอ านวยความยตธรรมตามหลกนตธรรม

2. Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน

ในอดตทผานมาประเทศไทยมการปรบเปลยนโมเดลเศรษฐกจหลายคร ง โดยเรมจาก “Thailand 1.0” ทเนนภาคเกษตรกรรมไปส “Thailand 2.0” ทเนนอตสาหกรรมเบา โดยใชประโยชนจากคาจางแรงงานราคาถกและทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ มงเนนการผลตเพอทดแทนการน าเขา จากน นประเทศไทยไดกาวส “Thailand 3.0” ในปจจบนทเนนอตสาหกรรมทมความซบซอนมากข นโดยดงดดการลงทนจากตางประเทศ เพอใหมาใชประเทศไทย เปนฐานการผลตเพอสงออกไปตลาดโลก ภายใต “Thailand 3.0” น น แมจะท าใหประเทศไทยมเศรษฐกจทเตบโตเพมข นแตกตองเผชญกบ “กบดกประเทศรายไดปานกลาง” “กบดกความเหลอมล าของความม งคง” และ “กบดกความไมสมดลในการพฒนา” กบดกเหลาน เปนประเดนทาทายของประเทศไทยในปจจบนน าไปส การปฏรปโครงสรางทางเศรษฐกจเพอกาวขาม “Thailand 3.0” ไปส “Thailand 4.0”

Thailand 4.0 เปนโมเดลเศรษฐกจทจะน าพาใหประเทศไทยหลดพนจาก 3 กบดกดงกลาว พรอมกบ การเปลยนผานประเทศไทยไปส “ประเทศในโลกทหน ง” ทมความมนคง มง คง และยงยน ในบรบทของ การปฏวตอตสาหกรรมยคท 4 อยางเปนรปธรรม ตามแนวทางทแผนยทธศาสตรชาต 20 ป ไดวางไวดวย การสรางความเขมแขงจากภายในควบคไปกบการเชอมโยงกบประชาคมโลก ตามแนวคด “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดยขบเคลอนผานกลไกประชารฐ

2.1 เปาหมาย Thailand 4.0 ใน 4 มต 2.1.1 ความมงคงทางเศรษฐกจ เปนระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา ทขบเคลอนดวยนวตกรรม

เทคโนโลย และความคดสรางสรรค 2.1.2 ความอยดมสขทางสงคม เปนสงคมทเดนหนาไปดวยกนไมทอดท งใครไวขางหลงดวยการเตมเตม

ศกยภาพของผคนในสงคม เพอสรางหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม และฟนความสมานฉนทและ ความเปนปกแผนของคนในสงคมใหกลบคนมาอกคร งหนง

2.1.3 การยกระดบคณคามนษย ดวยการพฒนาคนใหเปน “มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21” ควบคไปกบการเปน “คนไทย 4.0 ในโลกทหนง” โดยมตวช วดส าคญทเกยวกบงานสขภาพจตโดยตรง คอ

- IQ เฉลยไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน 100 ภายใน 5 ป - รอยละ 70 ของเดกไทยมคะแนน EQ ไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน ภายใน 5 ป

2.1.4 การรกษสงแวดลอม เปนสงคมนาอย มระบบเศรษฐกจทสามารถปรบสภาพตามภมอากาศควบคกบการเปนสงคมคารบอนต าอยางเตมรปแบบ

2.2 วาระขบเคลอนส าคญของ Thailand 4.0 วาระท 1 การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง วาระท 2 การพฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมแหงอนาคต



วาระท 3 การบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม วาระท 4 การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผานกลไกของ 18 กลมจงหวดและ

76 จงหวด วาระท 5 บรณาการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก

ท งน วาระขบเคลอนส าคญทเกยวของกบงานสขภาพจตคอ วาระท 1 การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวส โลกทหนง

2.3 วาระท 1 การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง • คนไทยเปนมนษยท สมบรณในศตวรรษท 21 คอ คนไทยทมปญญาเฉยบแหลม (Head)

มทกษะทเหนผล (Hand) มสขภาพทแขงแรง (Health) และมจตใจทงดงาม (Heart) • การเปนมนษยทสมบรณเปนเงอนไขทจ าเปนในการเตรยมคนไทย 4.0 สโลกทหนง ซงจะครอบคลม

“การปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนร” ของคนไทยท งระบบใน 4 มต ดงน 1. เปลยนคนไทยจากแบบ Thai-Thai เปนคนไทยแบบ Global Thai ทมความภาคภมใจในความ

เปนไทย พรอมกบมกรอบแนวคดทเปนสากล สามารถยนอยางมศกดศรในเวทโลก 2. เปลยนคนไทยจาก Analog Thai เปนคนไทยทเปน Digital Thai เพอใหสามารถด ารงชวตเรยนร

ท างาน และประกอบธรกจไดท งในโลกจรงและโลกเสมอนจรง 3. เปลยนคนไทยจากคนทมความร ความสามารถและทกษะทจ ากด เปนคนไทยทมความร และทกษะสง

มความสามารถในการรงสรรคนวตกรรม 4. เปลยนคนไทยทมองประโยชนสวนตน เปนคนไทยทมจตสาธารณะ รบผดชอบตอสวนรวม

มความเก อกลและแบงปน การพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณในศตวรรษท 21 และการเตรยมคนไทย 4.0 สโลกทหนง

ผานระบบนเวศนการเรยนรดงกลาว จะเปนหวใจส าคญในการเปลยนผานสงคมไทยไปส “สงคมไทย 4.0” นนคอสงคมทมความหวง (Hope) สงคมทเปยมสข (Happiness) และสงคมทมความสมานฉนท (Harmony) ในทสด

3. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 - 2564)

3.1 หลกการส าคญของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 - ยด “หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ตอเนองมาต งแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ฉบบท 9 - ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” - ยด “วสยทศนภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป” มาเปนกรอบวสยทศนประเทศไทยในแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 - ยด “เปาหมายอนาคตประเทศไทยป 2579” ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต 20 ปมาเปนกรอบ

ในการก าหนดเปาหมายทจะบรรลใน 5 ปแรกและเปาหมายระดบยอยลงมา ควบคกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs)

(พ.ศ. 2560 - 2564)



- ยด “หลกการน าไปสการปฏบตใหเกดผลสมฤทธอยางจรงจงใน 5 ปทตอยอดไปสผลสมฤทธทเปนเปาหมายระยะยาว”

3.2 วสยทศนของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง โดยมคตพจนประจ าชาต “มนคง มงคง ยงยน” 3.3 วตถประสงค

- เพอวางรากฐานใหคนไทยเปนคนทสมบรณ มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย คานยมทด มจตสาธารณะ และมความสข โดยมสขภาวะและสขภาพทด ครอบครวอบอน ตลอดจนเปนคนเกงทมทกษะความรความสามารถและพฒนาตนเองไดตอเนองตลอดชวต

- เพอใหคนไทยมความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ไดรบความเปนธรรมในการเขาถงทรพยากรและบรการทางสงคมทมคณภาพ ผดอยโอกาสไดรบการพฒนาศกยภาพ รวมท งชมชนมความเขมแขงพงพาตนเองได

- เพอให เศรษฐกจเขมแขง แขงขนได มเสถยรภาพ และมความยงยน สรางความเขมแขงของ ฐานการผลตและบรการเดม และขยายฐานใหมโดยการใชนวตกรรมทเขมขนมากข น สรางความเขมแขงของเศรษฐกจฐานราก และสรางความมนคงทางพลงงาน อาหาร และน า

- เพอรกษาและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมใหสามารถสนบสนนการเตบโต ทเปนมตรกบสงแวดลอมและการมคณภาพชวตทดของประชาชน

- เพอใหการบรหารราชการแผนดนมประสทธภาพ โปรงใส ทนสมย และมการท างานเชงบรณาการของภาคการพฒนา

- เพอใหมการกระจายความเจรญไปสภมภาค โดยการพฒนาภาคและเมองเพอรองรบการพฒนายกระดบฐานการผลตและบรการเดม และขยายฐานการผลตและบรการใหม

- เพอผลกดนใหประเทศไทยมความเชอมโยง (Connectivity) กบประเทศตาง ๆ ท งในระดบ อนภมภาค ภมภาค และนานาชาตไดอยางสมบรณและมประสทธภาพ รวมท งใหปร ะเทศไทยมบทบาทน าและสรางสรรคในดานการคา การบรการ และการลงทนภายใตกรอบความรวมมอตาง ๆ ท งในระดบอนภมภาค ภมภาค และโลก

3.4 เปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 3.4.1 คนไทยมคณลกษณะเปนคนไทยทสมบรณ มวนย มทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐาน

ทดของสงคม มความเปนพลเมองตนร มความสามารถในการปรบตวไดอยางร เทาทนสถานการณ มความรบผดชอบและท าประโยชนตอสวนรวม มสขภาพกายและใจทด มความเจรญงอกงามทางจตวญญาณ มวถชวตทพอเพยง และมความเปนไทย

3.4.2 ความเหลอมล าทางดานรายไดและความยากจนลดลง เศรษฐกจฐานรากมความเขมแขง ประชาชนทกคนมโอกาสในการเขาถงทรพยากร การประกอบอาชพ และบรการทางสงคมทมคณภาพอยางทวถงและเปนธรรม กลมทมรายไดต าสดรอยละ 40 มรายไดเพมข นอยางนอยรอยละ 15



3.4.3 ระบบเศรษฐกจมความเขมแขงและแขงขนได โครงสรางเศรษฐกจปรบสเศรษฐกจฐานบรการและดจทล มผประกอบการรนใหมและเปนสงคมผประกอบการ ผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลกทเขมแขงสามารถใชนวตกรรมและเทคโนโลยดจทลในการสรางสรรคคณคาสนคาและบรการ มระบบการผลตและใหบรการจากฐานรายไดเดมทมมลคาเพมสงข น และมการลงทนในการผลตและบรการฐานความรช นสงใหม ๆ ทเปนมตรกบสงแวดลอมและชมชน รวมท งกระจายฐานการผลตและการใหบรการสภมภาคเพอลดความเหลอมล า โดยเศรษฐกจไทยมเสถยรภาพและมอตราการขยายตวเฉลยรอยละ 5 ตอป และมปจจยสนบสนน อาท ระบบโลจสตกส พลงงาน และการลงทนวจย และพฒนาทเอ อตอการขยายตวของภาคการผลตและบรการ

3.4.4 ทนทางธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมสามารถสนบสนนการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม มความมนคงทางอาหาร พลงงาน และน า โดยเพมพ นทปาไมใหไดรอยละ 40 ของพ นทประเทศเพอรกษาความสมดลของระบบนเวศ ลดการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคพลงงานและขนสงไมนอยกวารอยละ 7 ภายใน ป 2563 เทยบกบการปลอยในกรณปกต มปรมาณหรอสดสวนของขยะมลฝอยทไดรบการจดการอยางถกสขาภบาลเพมข น และรกษาคณภาพน าและคณภาพอากาศในพ นทวกฤตใหอยในเกณฑมาตรฐาน

3.4.5 มความมนคงในเอกราชและอธปไตย สงคมปลอดภย สามคค สรางภาพลกษณด และเพมความเชอมนของนานาชาตตอประเทศไทย ความขดแยงทางอดมการณและความคดในสงคมลดลง ปญหาอาชญากรรมลดลง ปรมาณความสญเสยจากภยโจรสลดและการลกลอบขนสงสนคาและคามนษยลดลง มความพรอมทปกปองประชาชนจากการกอการรายและภยพบตทางธรรมชาต ประเทศไทยมสวนรวมในการก าหนดบรรทดฐานระหวางประเทศ เกดความเชอมโยงการขนสง โลจสตกส หวงโซมลคา เปนหนสวนการพฒนาทส าคญในอนภมภาค ภมภาค และโลก และอตราการเตบโตของมลคาการลงทนและการสงออกของไทยในอนภมภาค ภมภาค และอาเซยนสงข น

3.4.6 มระบบบรหารจดการภาครฐทมประสทธภาพ ทนสมย โปรงใส ตรวจสอบได กระจายอ านาจและมสวนรวมจากประชาชน บทบาทภาครฐในการใหบรการซงภาคเอกชนด าเนนการแทนไดดกวาลดลง เพมการใชระบบดจทลในการใหบรการ ปญหาคอรรปชนลดลง และการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถนมอสระมากข น โดยอนดบประสทธภาพภาครฐทจดท าโดยสถาบนการจดการนานาชาตและอนดบความยากงาย ในการประกอบธรกจในประเทศดข น การใชจายภาครฐและระบบงบประมาณมประสทธภาพสง ฐานภาษกวางข นและดชนภาพลกษณคอรรปชนดข น รวมถงมบคลากรภาครฐทมความร ความสามารถและปรบตวไดทนกบยคดจทลเพมข น

3.5 ยทธศาสตรการพฒนาประเทศในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย ยทธศาสตรท 2 การสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าในสงคม ยทธศาสตรท 3 การสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนไดอยางยงยน ยทธศาสตรท 4 การเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน ยทธศาสตรท 5 การเสรมสรางความมนคงแหงชาตเพอการพฒนาประเทศสความมงคง และยงยน



ยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบ และธรรมาภบาลในสงคมไทย

ยทธศาสตรท 7 การพฒนาโครงสรางพ นฐานและระบบโลจสตกส ยทธศาสตรท 8 การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ยทธศาสตรท 9 การพฒนาภาค เมอง และพ นทเศรษฐกจ ยทธศาสตรท 10 ความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา

ท งน ยทธศาสตรการพฒนาทเกยวของและเชอมโยงกบงานดานสงคมและสาธารณสข โดยเฉพาะ งานสขภาพจตน น ไดแก ยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย ยทธศาสตรท 2 การสราง ความเปนธรรมและลดความเหลอมล าในสงคม และยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกน การทจรตประพฤตมชอบ และธรรมาภบาลในสงคมไทย

3.6 แนวทางการพฒนาภายใตยทธศาสตรท 1 “การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย” ยทธศาสตรการเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย ใหความส าคญกบการวางรากฐานการพฒนา

คนใหมความสมบรณ เรมต งแตกลมเดกปฐมวยทตองพฒนาใหมสขภาพกายใจทด มทกษะทางสมอง ทกษะ การเรยนร และทกษะชวต เพอใหเตบโตอยางมคณภาพ ควบคกบการพฒนาคนไทยในทกชวงวยใหเปนคนด มสขภาวะทด มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย มจตส านกทดตอสงคมสวนรวม มทกษะความรและความสามารถ ปรบตวเทาทนกบการเปลยนแปลงรอบตวทรวดเรว บนพ นฐานของการมสถาบนทางส งคมทเขมแขงท งสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา สถาบนชมชน และภาคเอกชนทรวมกนพฒนาทนมนษยใหมคณภาพสง อกท งยงเปนทนทางสงคมทส าคญในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ

3.6.1 เปาหมายและตวช วด เปาหมายท 1 : คนไทยสวนใหญมทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐานทดของสงคมเพมขน

ตวช วดท 1.1 ประชากรอาย 13 ปข นไป มกจกรรมการปฏบตตนทสะทอนการมคณธรรม จรยธรรมเพมข น

ตวช วดท 1.2 คดอาญามสดสวนลดลง เปาหมายท 2 : คนในสงคมไทยทกชวงวยมทกษะ ความร และความสามารถเพมขน

2.1 เดกปฐมวยมพฒนาการเตมตามศกยภาพ ตวช วดท 1 เดกมพฒนาการสมวยไมนอยกวารอยละ 85

2.2 เดกวยเรยนและวยรนมสตปญญาและความฉลาดทางอารมณเพมข น ตวช วดท 2 คะแนน IQ เฉลยไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน ตวช วดท 3 เดกรอยละ 70 มคะแนน EQ ไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน

2.3 วยแรงงานมความรและทกษะเปนไปตามความตองการของตลาดงาน และมทกษะทางการเงนเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ ตวช วดท 4 ผเรยนในระบบทวภาคเพมข นเฉลยรอยละ 30 ตอป ตวช วดท 5 ผผานการทดสอบมาตรฐานอาชพ และมาตรฐานฝมอแรงงานเพมข น



ตวช วดท 6 การออมสวนบคคลตอรายไดพงจบจายใชสอยเพมข น 2.4 ผสงอายวยตนมงานท าและมรายไดทเหมะสมกบศกยภาพของผสงอาย

ตวช วดท 7 การมงานท าของผสงอาย (อาย 60 - 69 ป) เพมข น เปาหมายท 3 : คนไทยไดรบการศกษาทมคณภาพสงตามมาตรฐานสากลและสามารถเรยนร

ดวยตนเองอยางตอเนอง ตวช วดท 3.1 ผลคะแนนสอบ PISA (Programme for International Student Assessment

หรอ ประเมนผลนกเรยนนานาชาต) ในแตละวชาไมต ากวา 500 ตวช วดท 3.2 การใชอนเทอรเนตเพอการอานหาความรเพมข น ตวช วดท 3.3 การอานของคนไทยเพมข นเปนรอยละ 85 ตวช วดท 3.4 แรงงานทขอเทยบโอนประสบการณและความรเพอขอรบวฒ ปวช. และ ปวส.

เพมข นเฉลย รอยละ 20 ตอป เปาหมายท 4 : คนไทยมสขภาวะทดขน

ตวช วดท 4.1 ประชากรอาย 15 – 79 ป มภาวะน าหนกเกนลดลง ตวช วดท 4.2 การตายจากอบตเหตทางถนนต ากวา 18 คน ตอประชากรแสนคน ตวช วดท 4.3 ประชาชนเลนกฬาและเขารวมกจกรรมนนทนาการเพมข น ตวช วดท 4.4 อตราการฆาตวตายส าเรจตอประชากรแสนคนลดลง ตวช วดท 4.5 การคลอดในผหญงอาย 15 – 19 ป ลดลง ตวช วดท 4.6 รายจายสขภาพท งหมดไมเกนรอยละ 5 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศรายจาย

ภาครฐ ตวช วดท 4.7 ผสงอายทอาศยในบานทมสภาพแวดลอมทเหมาะสมเปนรอยละ 20

เปาหมายท 5 : สถาบนทางสงคมมความเขมแขงและมสวนรวมในการพฒนาประเทศเพมขน โดยเฉพาะสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนทางศาสนา ชมชน สอมวลชน และภาคเอกชน

ตวช วดท 5.1 ดชนครอบครวอบอนอยในระดบดข น ตวช วดท 5.2 ประชากรอาย 13 ปข นไป มการปฏบตตามหลกค าสอนทางศาสนาเพมข น ตวช วดท 5.3 ธรกจทเปนวสาหกจเพอสงคมเพมข น

3.6.2 แนวทางการพฒนา - ปรบเปลยนคานยมคนไทยใหมคณธรรม จรยธรรม มวนย จตสาธารณะ และพฤตกรรมทพงประสงค - พฒนาศกยภาพคนใหมทกษะความร และความสามารถในการด ารงชวตอยางมคณคาในทกกลมวย

โดยสงเสรมใหเดกปฐมวยมการพฒนาทกษะทางสมองและทกษะทางสงคมทเหมาะสม พฒนาเดกวยเรยนและวยรนใหมทกษะการคดวเคราะหอยางเปนระบบและมความคดสรางสรรค มทกษะการท างานและการใชชวตทพรอมเขาสตลาดงาน สงเสรมแรงงานใหมความรและทกษะในการประกอบอาชพทเปนไปตามความตองการของตลาด และพฒนาศกยภาพของกลมผสงอายวยตนใหสามารถเขาสตลาดงานเพมข น

- ยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรตลอดชวต


- ยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนร9ตลอดชวต

- ลดป@จจยเสยงด9านสขภาพและให9ทกภาคสIวนคำนงถงผลกระทบตIอสขภาพ

- เพมประสทธภาพการบรหารจดการและลดคIาใช9จIายในระบบสขภาพภาครฐ

- พฒนาระบบการดแลและสร9างสภาพแวดล9อมทเหมาะสมกบสงคมสงวย

- ผลกดนให9สถาบนทางสงคมมสIวนรIวมพฒนาประเทศอยIางเข9มแขง

3.7 แนวทางการพฒนาภายใต4ยทธศาสตร9ท 2 “การสร4างความเปBนธรรมและลดความเหลอมลำในสงคม”

ยทธศาสตรRการสร9างความเปSนธรรมและลดความเหลอมลำในสงคม มIงเน9นการยกระดบคณภาพบรการ

ทางสงคมให9ทวถง โดยเฉพาะอยIางยงด9านการศกษาและสาธารณสข รวมทงการปXดชIองวIางการค9มครองทางสงคม

อนๆ ให9ความสำคญกบการเพมทกษะแรงงานและการใช9นโยบายแรงงานทสนบสนนการเพมผลตภาพแรงงานและ

เสรมสร9างรายได9สงขน การสร9างโอกาสทางเศรษฐกจและสงคมโดยเฉพาะอยIางยงการสนบสนนในเรองการสร9าง

อาชพ รายได9 และให9ความชIวยเหลอทเชอมโยงการเพมผลตภาพสำหรบประชากรกลIมร9อยละ 40 รายได9ตำสด

สนบสนนธรกจขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดยIอม สนบสนนการเข9าถงป@จจยการผลตคณภาพดทราคาเปSนธรรม

รวมทงเพมประสทธภาพการใช9งบประมาณเชงพนทและบรณาการเพอการลดความเหลอมลำ

3.7.1 เปMาหมายและตวชวด

เป$าหมายท 1 : ลดป0ญหาความเหลอมลำด8านรายได8ของกล@มคนทมฐานะทางเศรษฐกจสงคมท

แตกต@างกน และแก8ไขป0ญหาความยากจน

ตวชวดท 1.1 รายได9เฉลยตIอหวของกลIมประชากรร9อยละ 40 ทมรายได9ตำสด เพมขนไมIตำกวIา

ร9อยละ 15 ตIอปa

ตวชวดท 1.2 คIาสมประสทธความไมIเสมอภาคด9านรายได9ลดลงเหลอ 0.41 เมอสนสดแผน

พฒนาฯ ฉบบท 12

ตวชวดท 1.3 การถอครองสนทรพยRทางการเงนของกลIมประชากรร9อยละ 40 ทมรายได9ตำสด

เพมขน

ตวชวดท 1.4 สดสIวนประชากรทอยIใต9เส9นความยากจนลดลงเหลอร9อยละ 6.5 ณ สนแผน

พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหIงชาต ฉบบท 12

ตวชวดท 1.5 สดสIวนหนสนตIอรายได9ทงหมดของครวเรอนของกลIมครวเรอนทยากจนทสดลดลง

เป$าหมายท 2 : เพมโอกาสการเข8าถงบรการพนฐานทางสงคมของภาครฐ

ตวชวดท 2.1 อตราการเข9าเรยนสทธ (ทปรบปรง) ในระดบการศกษาขนพนฐานเทIากบร9อยละ 90

โดยไมIมความแตกตIางระหวIางกลIมนกเรยน/นกศกษาทครอบครวมฐานะทางเศรษฐกจสงคมและระหวIางพนท

ตวชวดท 2.2 สดสIวนนกเรยนทมผลสมฤทธทางการศกษาทกระดบชนผIานเกณฑRคะแนน

ร9อยละ 50 มจำนวนเพมขน และความแตกตIางของคะแนนผลสมฤทธระหวIางพนท และภมภาคลดลง

ตวชวดท 2.3 สดสIวนแรงงานนอกระบบทอยIภายใต9ประกนสงคม (ผ9ประกนตนตามมาตรา 40)

และทเข9ารIวมกองทนการออมแหIงชาตตIอกำลงแรงงานเพมขน

ตวชวดท 2.4 ความแตกตIางของสดสIวนบคลากรทางการแพทยRตIอประชากรระหวIางพนทลดลง

ตวชวดท 2.5 การเข9าถงกระบวนการยตธรรมของกลIมประชากรทมฐานะยากจนเพมขน



เปาหมายท 3 : เพมศกยภาพชมชนและเศรษฐกจฐานรากใหมความเขมแขง เพอใหชมชนพงพาตนเองและไดรบสวนแบงผลประโยชนทางเศรษฐกจมากขน

ตวช วดท 3.1 สดสวนครวเรอนทเขาถงแหลงเงนทนเพมข น ตวช วดท 3.2 ดชนชมชนเขมแขงเพมข นในทกภาค ตวช วดท 3.3 มลคาสนคาชมชนเพมข น

3.7.2 แนวทางการพฒนา - การเพมโอกาสใหกบกลมเปาหมายประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต าสดใหสามารถเขาถงบรการ

ทมคณภาพของรฐ และมอาชพ โดยขยายโอกาสการเขาถงการศกษาทมคณภาพใหแกเดกและเยาวชนทดอยโอกาส ทางการศกษาอยางตอเนอง โดยไมถกจ ากดศกยภาพจากสถานภาพครอบครว พ นท และสภาพรางกาย มการจดบรการดานสขภาพใหกบประชาชนทอยในพ นทหางไกลโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศเขามาสนบสนนการจดระบบบรการสรางโอกาสในการมทดนท ากนของตนเองและยกระดบรายได ก าหนดนโยบายการคลงเพอลดความเหลอมล าในสงคมและเอ อประโยชนตอกล มคนท ม รายไดนอยใหมประส ทธภาพเพ มข น และเพ มการจดสวสดการส งคมใหกบ กลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต าสดอยางเพยงพอและเหมาะสม

- การกระจายการใหบรการภาครฐท งดานการศกษา สาธารณสข และสวสดการทม คณภาพใหครอบคลมและทวถง มงเนนบรหารจดการการใหบรการสาธารณสขทมคณภาพใหครอบคลมทกพ นท ผานการพฒนาระบบสงตอผปวย ท งในระดบจงหวด ภาค และประเทศใหมประสทธภาพมากข น พรอมท งน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการแกปญหาการขาดแคลนแพทยเฉพาะทางในพ นทหางไกล

- การเสรมสรางศกยภาพชมชน การพฒนาเศรษฐกจชมชน และการสรางความเขมแขงการเงน ฐานรากตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอใหชมชนสามารถพงพาตนเองได มสทธในการจดการทน ทดนและทรพยากรภายในชมชน 4. สถานการณส าคญทเกยวของกบการด าเนนงานดานสขภาพจต

4.1 ดานการเมอง การปกครอง นโยบาย 4.1.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 ไดก าหนดประเดนทเกยวของกบ

งานสาธารณสขท งดานสขภาพกายและสขภาพจต ประกอบดวย หมวด 3 สทธเสรภาพของปวงชนชาวไทย มาตรา 47 บคคลยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสข

ของรฐ บคคลผยากไรยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจายตามทกฎหมายบญญต บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายจากรฐโดยไมเสยคาใชจาย

หมวด 5 หนาทของรฐ มาตรา 54 วรรคสอง รฐตองด าเนนการใหเดกเลกไดรบการดแลและพฒนากอนเขารบการศกษาตามวรรคหนง เพอพฒนารางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคม และสตปญญาใหสมกบวย โดยสงเสรม และสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนและภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการด าเนนการดวย มาตรา 55 รฐตองด าเนนการใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถง เสรมสรางใหประชาชนมความรพ นฐาน



เกยวกบการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค และสงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาภมปญญาดานแพทยแผนไทยใหเกดประโยชนสงสด บรการสาธารณะตามวรรคหนง ตองครอบคลมการสงเสรมสขภาพ การควบคม และปองกนโรค การรกษาพยาบาล และการฟนฟสขภาพดวย รฐตองพฒนาการบรการสาธารณสขใหมคณภาพและมมาตรฐานสงข นอยางตอเนอง

หมวด 6 แนวนโยบายแหงรฐ มาตรา 71 รฐพงเสรมสรางความเขมแขงของครอบครวอนเปนองคประกอบพ นฐานทส าคญของสงคม จดใหประชาชนมทอยอาศยอยางเหมาะสม สงเสรมและพฒนาการสรางเสรมสขภาพเพอใหประชาชนมสขภาพทแขงแรงและมจตใจเขมแขง รวมตลอดท งสงเสรมและพฒนาการกฬาใหไปส ความเปนเลศและเกดประโยชนสงสดแกประชาชน และหมวด 16 การปฏรปประเทศ มาตรา 258 ใหด าเนนการปฏรปประเทศอยางนอยในดานตาง ๆ ใหเกดผล ช.ดานอน ๆ (4) ปรบระบบหลกประกนสขภาพใหประชาชนไดรบสทธและประโยชนจากการบรหารจดการและการเขาถงบรการทมคณภาพและสะดวกทดเทยมกน (5) ใหมระบบการแพทยปฐมภมทมแพทยเวชศาสตรครอบครวดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม

4.1.2 ค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร พลเอกประยทธ จนทรโอชา เมอวนท 12 กนยายน พ.ศ.2557 มนโยบายดานสาธารณสขทส าคญ คอ การลดความเหลอมล าของสงคม และการสรางโอกาสการเขาถงบรการของรฐ โดยเตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอายในทกดาน การยกระดบคณภาพการบรการสาธารณสขและสขภาพของประชาชน โดยรฐบาลจะวางรากฐาน พฒนา และเสรมความเขมแขงให แกการใหบรการดานสาธารณสข ทมงเนนความทวถง ความมคณภาพ และประสทธภาพ

4.1.3 เปาหมายการพฒนาทยงยน Sustainable Development Goals (SDG) ทเกยวของกบ การด าเนนงานสขภาพจต คอ เปาหมายท 3 การมสขภาพและความเปนอยทด ท าใหมนใจวาชวตมสขอนามย และสงเสรมการอยดมสขแกทกคนในทกวย โดยมจดมงหมายคอ การบรการสงเสรมปองกนและบ าบดรกษาผปวยจตเวช และผปวยจตเวชทมปญหาดานสารเสพตด/ผ ทใชสารเสพตดซงมปญหาสขภาพจต ตลอดจนการเขาถง การบรการดานสขภาพจต การทสงคมปลอดภยจากผปวยจตเวชทมภาวะอนตราย/จ าเปนตองไดรบการบ าบดรกษา การเขาถงยาดานจตเวช ลดอตราการฆาตวตาย

4.1.4 แผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ดานสาธารณสข ถอเปนเป าหมายและกรอบแนวทาง การพฒนาดานสาธารณสขของประเทศส าหรบหนวยงานดานสขภาพในระยะ 20 ป ภายใตวสยทศน “เปนองคกรหลกดานสขภาพ ทรวมพลงสงคม เพอประชาชนสขภาพด” และคานยม “MOPH : Mastery Originality People-centered approach Humility” โดยมเปาหมายหลกคอ ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยน โดยไดก าหนดยทธศาสตรทจะพฒนาความเปนเลศใน 4 ดาน คอ

1. Prevention & Promotion Excellence (สงเสรมสขภาพและการปองกนโรคเปนเลศ) 2. Service Excellence (บรการเปนเลศ) 3. People Excellence (บคลากรเปนเลศ) 4. Governance Excellence (บรหารจดการเปนเลศ) 4.1.5 ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2559 ถอเปนเจตจ านงและพนธะ

รวมกนของสงคม มสถานะตามบทบญญตในมาตรา 46 แหงพระราชบญญตสขภาพแ หงชาต พ.ศ. 2550



ทก าหนดใหใชเปนกรอบและแนวทางในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตรและการด าเนนงานดานสขภาพของประเทศ นอกจากน ยงมสถานะเปนเครองมอสอสารใหคนในสงคมเขาใจกรอบและแนวทางของระบบสขภาพในอนาคต ท าใหเหนถงความส าคญและสามารถเลอกน าไปใชให เกดประโยชนตามบรบททเหมาะสมของตน เพอใหเกด การเคลอนไหวหรอการเปลยนแปลงของระบบสขภาพในสงคมไทย

สาระส าคญของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ฉบบท 2 ประกอบดวย หลกการส าคญ ของระบบสขภาพใน 3 หมวดแรก ไดแก 1) ปรชญาและแนวคดหลกระบบสขภาพ 2) คณลกษณะและเปาหมายทพงประสงค 3) การจดใหมหลกประกนคมครอง และ 15 สาระส าคญรายหมวดซงงานสขภาพจตอยในหมวด 11 โดยมรายละเอยด ดงน

1. สขภาพจตเชอมโยงและสมพนธอยางใกลชดกบสขภาพกาย สขภาพสงคมและสขภาพ ทางปญญา และสมพนธกบปจจยตาง ๆ ท งในระดบบคคล ครอบครว ชมชน และสงคม โดยสขภาพจตดเปนปจจยส าคญของการมสขภาวะ 2. การด าเนนงานดานสขภาพจตตองมงเนนการสงเสรมสขภาพจต สงเสรมความสามารถ ในการจดการปญหาในการด าเนนชวตและการท างานไดอยางสรางสรรค เกดประโยชนตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม รวมถงพฒนาศกยภาพของระบบบรการสขภาพจตและจตเวชใหมประสทธภาพเขาถงไดงายโดยเนนกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน 3. ตองท าใหครอบครว ชมชน และสงคม เกดความเขาใจวาผทมปญหาสขภาพจตสามารถ อยรวมและใชชวตอยางปกตในสงคมได และตองใหการสนบสนนทางสงคมดวยการเก อกลและใหโอกาส ไมแบงแยก ไมกดกน ขณะทความเจบปวยทางจตเปนภาระโรคทส าคญของประเทศ โดยเฉพาะในกลมเดกและวยรนจงตองใหความส าคญกบการเพมการเขาถงบรการสขภาพจตและจตเวชในทกกลมวยท งเชงรบและเชงรก

4.1 .6 แผนพฒนาสขภาพแ หงชาตฉ บบ ท 12 พ .ศ. 2560 - 2564 ก าห นดวสยท ศน “ระบบสขภาพไทยเขมแขง เปนเอกภาพ เพอคนไทยสขภาพด สรางประเทศใหมนคง มงคงและยงยน ” โดยม พนธกจ “เสรมสราง สนบสนนและประสานใหเกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ท งภาครฐ เอกชน นกวชาการ และภาคประชาสงคม ในการอภบาลและพฒนาระบบสขภาพไทยใหเขมแขง รองรบกบบรบทของการเปลยนแปลง ในอนาคต”

เปาประสงค 1. เพอใหคนไทย ชมชน ทองถน ภาคเครอขายภาคประชาชนและภาคประชาสงคมดานสขภาพ

มความรอบรดานสขภาพ มพฤตกรรมสขภาพทด สามารถชวยเหลอ ดแลตนเอง ครอบครวและชมชนดานสขภาพได 2. เพ อ ให คนไทยทก ชวงวยไดรบการพฒ นาศกยภาพและสราง เสรมใหมสขภาวะท ด ไดรบการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรคและปจจยเสยงดานสขภาพ มการคมครองดานสขภาพทด มสภาพแวดลอม ทเอ อตอการมสขภาพด มระบบการดแลผสงอายทเอ อตอการเขาถงบรการไดสะดวก สงผลใหผสงอายมคณภาพชวตทดเขาสสงคมสงวยไดอยางมความสข ลดการตายกอนวยอนควร

ของระบบสขภาพใน 3 หมวดแรก ไดแก 1) ปรชญาและแนวคดหลกระบบสขภาพ 2) คณลกษณะและเปาหมาย

ทพงประสงค 3) การจดใหมหลกประกนคมครอง และ 15 สาระสำาคญรายหมวดซงงานสขภาพจตอยในหมวด 11

โดยมรายละเอยด ดงน



3. เพอใหระบบบรการสขภาพทกระดบมการเพมขดความสามารถ มคณภาพ มาตรฐานมระบบบรการททนสมย มความพอเพยง มการกระจายทเปนธรรม มเทคโนโลยทางการแพทยข นสงทคนไทยสามารถเขาถงบรการไดสะดวก เหมาะสม ท งน โดยการบรณาการและการมสวนรวมจากทกภาคสวน

4. เพอใหมระบบการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพทมประสทธภาพมแผนความตองการอตราก าลงคนดานสขภาพทชดเจน มการผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพทตอบสนองตอปญหาและความตองการของประเทศ

5. เพอใหมระบบการอภบาลดานสขภาพมประสทธภาพและประสทธผล โดยมกลไกท งระดบชาตและระดบพ นททจะท าใหการด าเนนงานงานดานสขภาพมการบรณาการ มการก าหนดเปาหมายรวมกน มการจดสรรและใชทรพยากรรวมกนอยางเหมาะสม สงผลใหระบบสขภาพมความยงยน คนไทยไดร บบรการทด มคณภาพ

ยทธศาสตรการพฒนา 4 ดาน ยทธศาสตรท 1 : เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก (P3: Health Promotion + Disease

Prevention + Consumer & Environmental Protection Excellence) ยทธศาสตรท 2 : สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในระบบบรการสขภาพ (Service

Excellence) ยทธศาสตรท 3 : พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการก าลงคน

ดานสขภาพ (People Excellence) ยทธศาสตรท 4 : พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ (Governance

Excellence) 4.1.7 แผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2564

ถอเปนแผนยทธศาสตรทจดท าข นเพอเปนกรอบแนวทางในการพฒนาเดกและเยาวชนในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 โดยมเปาหมายหลก ใหเดกและเยาวชนมคณภาพชวตทดเหมาะสมตามชวงวย ทงดานสขภาพกาย ใจ อารมณ สงคม และสตปญญา มทกษะการเรยนรทสอดคลองกบศตวรรษท 21 รวมทงมความเปนพลเมองสรางสรรค ทสามารถปรบตวเทาทนกบการเปลยนแปลงของบรบทโลก มความรบผดชอบตอตนเอง มจตส านกตอสวนรวม และมสวนรวมตอการพฒนาสงคม โดยม วสยทศน “เดกและเยาวชนมคณภาพชวตทด มพฒนาการเหมาะสมตามชวงวย เปนพลเมองสรางสรรคและมสวนรวม ในการพฒนาสงคม” ประกอบดวย 4 ยทธศาสตร ไดแก ยทธศาสตรท 1 พฒนาศกยภาพและสรางภมคมกนเดกและเยาวชน ยทธศาสตรท 2 เสรมสรางความเขมแขงของกลไกสภาพแวดลอมในการด ารงชวตของเดกและเยาวชน ยทธศาสตรท 3 สงเสรมบทบาทและระดมความรวมมอของทกภาคสวน ยทธศาสตรท 4 นวตกรรมการบรหารจดการ



4.1.8 พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 ไดมการประกาศใชเมอวนท 30 มนาคม 2547 พระราชบญญตน มงคมครองเดก ซงตาม

ความหมายของพระราชบญญตน คอบคคลทอายต ากวา 18 ปบรบรณแตไมรวมถงผทบรรลนตภาวะดวย การสมรส โดยมสาระส าคญและรายละเอยดเกยวกบวธการสงเคราะห การคมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดกใหเหมาะสมกบสภาพสงคม สงแวดลอมในปจจบน รวมถงวธการปฏบตตอเดกใหเหมาะสม อนเปน การสงเสรมความมนคงของสถาบนครอบครว รวมท งปองกนไมใหเดกถกทารณกรรมตกเปนเครองมอในการแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบ หรอถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม

4.1.9 พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2556

โดยใหความส าคญกบการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ เพอใหคนพการมความเสมอภาค เทาเทยมกบบคคลทวไป พรอมท งไดก าหนดสทธประโยชนและสวสดการใหกบคนพการหลายประการดวยกน ดงน 1) สทธในการไดรบการบ าบดรกษาฟนฟสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย 2) สทธในการไดรบการศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต 3) สทธไดรบการฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ 4) สทธในการไดรบการยอมรบและการม ส วนรวม ในกจกรรมทางส งคม เศรษฐกจ และการเม องอยางเตมท 5 ) สท ธในการได รบ ความชวยเหลอใหเขาถงนโยบาย แผนงาน โครงการ กจกรรม การพฒนาและบรการอนเปนสาธารณะ 6) สทธ ในดานขอมลขาวสาร การสอสาร บรการ โทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร และเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกเพอการสอสารส าหรบคนพการทกประเภท 7) สทธไดรบบรการลามภาษามอตามระเบยบ ทคณะกรรมการก าหนด 8) สทธทจะน าสตวน าทาง เครองมอหรออปกรณน าทาง หรอเครองชวยความพการใด ๆ ตดตวไปในยานพาหนะหรอสถานทใด ๆ 9) สทธไดรบการจดสวสดการเบ ยความพการ 10) การปรบสภาพทอยอาศย การมผชวยคนพการ หรอใหมสวสดการอนๆ 11) สทธไดรบการจดสวสดการทอยอาศย และการเล ยงดจากหนวยงานของรฐส าหรบคนพการทไมมผดแลคนพการ 12) สทธของคนพการทจะไดรบการลดหยอนภาษ หรอยกเวนภาษ

นอกจากน ยงมการก าหนดหลกเกณฑเกยวกบการขจดการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม เพราะเหตแหงความพการไวดวย และเพอใหการสง เสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการสามารถด าเนนไปได อยางเหมาะสม สอดคลองกบความตองการของคนพการอยางแทจรงตามทพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2556 ไดมการก าหนดประเภทความพการ ท ง 7 ประเภทไว ไดแก 1) ความพการทางการเหน 2) ความพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 3) ความพการ ทางการเคลอนไหวหรอทางรางกาย 4) ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม 5) ความพการทางสตปญญา 6) ความพการทางการเรยนร และ 7) ความพการทางออทสตก

4.1.10 แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต ฉบบท 5 พ.ศ. 2560 - 2564 คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 7 มนาคม 2560 อนมตในหลกการของแผนพฒนาคณภาพชวต

คนพการแหงชาต ฉบบท 5 พ.ศ. 2560 - 2564 โดยใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และหนวยงานทเกยวของบรณาการการด าเนนงานตามแนวทางและมาตรการทก าหนดไวในแผนฯ เพอขบเคลอนแผน

ความชวยเหลอใหเขาถงนโยบาย แผนงาน โครงการ กจกรรม การพฒนาและบรการอนเปนสาธารณะ 6) สทธ



ไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพ โดยก าหนดวสยทศน “คนพการเขาถงสทธไดจรง ด ารงชวตอสระ ในสงคมอยเยนเปนสขรวมกนอยางยงยน” ภายใตยทธศาสตรแหงความเทาเทยม (EQUAL) ไดแก เสรมพลงคนพการและองคกรดานคนพการใหมศกยภาพและความเขมแขง (Empowerment) พฒนาคณภาพการบรหารจดการ ขจดการเลอกปฏบต เพอใหคนพการเขาถงสทธไดจรง (Quality Management) เสรมสรางความเขาใจและเจตคตเชงสรางสรรคตอคนพการและความพการ (Understanding) สรางสภาพแวดลอมและบรการสาธารณะททกคนเขาถงและใชประโยชนได (Accessibility) สงเสรมการบรณาการเครอขายและสรางการมสวนรวมเพอพฒนาคณภาพชวตคนพการอยางยงยน (Linkage)

4.1.11 อนสญญาวาดวยสทธคนพการ (Convention on the Right of Persons with Disabilities : CRPD)

อนสนธสญญาวาดวยสทธคนพการฉบบน ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอวนท 29 กรกฎาคม 2551 และมผลบงคบใชต งแตวนท 28 สงหาคม 2551 โดยมเน อหาสาระในเรองของการสงเส รมคมครอง และประกนคนพการท งปวง ไดอปโภคสทธมนษยชนและเสรภาพข นพ นฐานท งปวงอยางเตมทและเทาเทยมกน และสงเสรมการเคารพในศกดศรท มมาแตก าเนด การขจดการเลอกปฏบตตอคนพการทกรปแบบ การเขาถง และใชประโยชนไดจากสภาพแวดลอมทางกายภาพ การขนสง ขอมลขาวสารและการบรการสาธารณะ การยอมรบความเท าเทยมกนของคนพการในทางกฎหมาย ความเสมอภาคทางโอกาสในการศกษา การท างาน การรกษาพยาบาล การมสวนรวมทางการเมองอยางเทาเทยมกนกบบคคลทวไป ซงถอวาเปนประโยชนอยางยง ตอคนพการ

4.1.12 พระราชบญญตคมครองผถกกระท าความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550 ไดมการประกาศใชเมอวนท 13 พฤศจกายน 2550 เนองจากปญหาการแกไขการใช

ความรนแรงในครอบครวมความละเอยดออนซบซอนเกยวกบบคคลใกลชด มลกษณะพเศษแตกตางจากการท ารายรางกายระหวางบคคลโดยทวไป การใชมาตรการทางอาญาตามประมวลกฎหมายอาญามาบงคบกบการกระท า ดวยความรนแรงในครอบครวจงไมเหมาะสม เนองจากกฎหมายอาญามเจตนารมณทจะลงโทษผกระท าความผดมากกวาทจะแกไขฟนฟผกระท าความผดหรอปกปองคมครองผทถกกระท าดวยความรนแรงในครอบครว ดงน น การมกฎหมายคมครองผถกกระท าดวยความรนแรงในครอบครว จงมความเหมาะสมกวาการใชกระบวนการ ทางอาญา เพราะสามารถก าหนดรปแบบ วธการ และข นตอนทมลกษณะแตกตางจากการด าเนนคดอาญาโดยทวไป โดยใหผกระท าความผด มโอกาสกลบตวและยบย งการกระท าผดซ า รวมท งสามารถรกษาความสมพนธอนด ในครอบครวไวได ประกอบกบเดก เยาวชน และบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองโดยรฐจากการใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม

4.1.13 แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง คร งท 1 พ.ศ. 2552 แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 เปนแผนยทธศาสตรหลกในการด าเนนงานด านผสงอาย

ระยะยาว ซงเรมต งแตป 2545 นบเปนชวงทจ านวนและสดสวนผสงอายของประเทศไทยเพมข นในอตราทรวดเรว ท าใหโครงสรางประชากรของประเทศไทยเคลอนเขาสระยะทเรยกวา ภาวะประชากรสงอาย + ( Population ageing) ตอมาในป 2550 จงไดมการปรบปรงแผนผสงอายแหงชาตใหรองรบและมความสอดคลองกบสถานการณ


ทางสงคมทเปลยนแปลง ให3ความสำคญต8อ “วงจรชวต” และความสำคญของทกคนในสงคมทมความเกยวพนกบ

ผ3สงอายไม8ทางใดกทางหนง โดยมการกำหนดเปMนประเดนยทธศาสตรPทสำคญ 5 ประเดน คอ

ยทธศาสตรPท 1 การเตรยมความพร3อมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพ

ยทธศาสตรPท 2 การส8งเสรมและพฒนาผ3สงอาย

ยทธศาสตรPท 3 ระบบค3มครองทางสงคมสำหรบผ3สงอาย

ยทธศาสตรPท 4 การบรหารจดการเพอการพฒนางานด3านผ3สงอายอย8างบรณาการระดบชาต และ

การพฒนาบคลากรด3านผ3สงอาย

ยทธศาสตรPท 5 การประมวล พฒนา และเผยแพร8องคPความร3ด3านผ3สงอาย และการตดตาม

ประเมนผลการดำเนนการตามแผนผ3สงอายแห8งชาต

4.1.14 แผนการศกษาแห/งชาต พ.ศ.2560 - 2579

การศกษาถอเปMนกลไกหลกในการพฒนาประเทศมาตลอด และเนองจากแผนการศกษา

แห8งชาตฉบบเดมได3สนสดลง กระทรวงศกษาธการ จดทำแผนการศกษาแห8งชาต พ.ศ. 2560 - 2579 แผนการศกษา

แห8งชาตฉบบนเปMนการวางกรอบเปdาหมายและทศทางการจดการศกษาของประเทศในการพฒนาศกยภาพและ

ขดความสามารถของคนไทยทกช8วงวยให3เตมตามศกยภาพ สามารถแสวงหาความร3และเรยนร3ได3ด3วยตนเอง

อย8างต8อเนองตลอดชวต โดยการขบเคลอนภายใต3วสยทศนPคนไทยทกคนได3รบการศกษาและเรยนร3ตลอดชวต

อย8างมคณภาพ ดำรงชวตอย8างเปMนสข สอดคล3องกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของ

โลกศตวรรษท 21 โดยคณะรฐมนตรในคราวประชม เมอวนท 14 มนาคม 2560 มมตเหนชอบให3หน8วยงานท

เกยวข3องใช3เปMนแนวทางในการพฒนาการศกษาในช8วงระยะเวลาดงกล8าว

4.2 ด=านเศรษฐกจ

4.2.1 อตราการว/างงาน จากการสารวจประชากรในเดอนสงหาคม 2558 พบว8า มผ3ว8างงาน 3.77

แสนคน คดเปMนอตราการว8างงาน ร3อยละ 1.0 เมอเปรยบเทยบกบช8วงเวลาเดยวกนของปhทผ8านมา (ร3อยละ 0.7) หรอ

คดเปMนจานวนผ3ว8างงานเพมขน 90,000 คน โดยภาคตะวนออกเฉยงเหนอมผ3ว8างงานเพม ขนมากทสดคอ

3.7 หมนคน หากพจารณาอตราการว8างงานเปMนรายภาค พบว8า ภาคใต3มอตราการว8างงานสงทสด ร3อยละ 1.3

4.2.2 ความยากจน โดยรวมลดลงจากร3อยละ 13.2 ของประชากรทงประเทศ ในปh 2554 เหลอ

ร3อยละ 12.6 ในปh 2555 (คนจน 8.4 ล3านคน) สาเหตส8วนหนงเปMนผลมาจากการสร3างโอกาสทางการศกษาแก8เดก

ฐานะยากจน รวมทงมาตรการลดค8าครองชพและเพมรายได3ให3กบประชาชน หากรวม “คนจน” กบ “คนเกอบจน”

แล3วจะมประมาณ 15.6 ล3านคน หรอร3อยละ 23.5 ของประชากรทงประเทศ โดยความยากจนกระจกตวหนาแน8น

ในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

4.3 ด=านสงคม/สงแวดล=อม

4.3.1 โครงสร=างประชากร หากพจารณาการเปลยนแปลงจากปh พ.ศ.2513 มาส8ปh พ.ศ.2558 และ

มองไปยงอนาคตปh พ.ศ.2583 จะพบว8า จำนวนประชากรเพมขนจาก 34.39 ล3านคน เปMน 65.73 ล3านคน และมแนวโน3ม

ลดลงเหลอ 63.87 ล3 านคนในปh พ.ศ.2583 ทน8 าเปMนห8วงคอประชากรส งอายท ม แนวโน3มเพ มขนโดยตลอด

จาก 1.86 ล3านคน เปMน 10.78 ล3านคน และ 20.52 ล3านคนในปh พ.ศ.2583 ในขณะทประชากรวยเดกกลบมแนวโน3ม

ลดลงมาโดยตลอด จาก 15.52 ล3านคน เปMน 11.92 ล3านคน และลดลงเหลอเพยง 8.17 ล3านคน ในปh พ.ศ. 2583

4.3.1 โครงสรางประชากร หากพจารณาการเปลยนแปลงจากป พ.ศ.2513 มาสป พ.ศ.2558 และมอง

ไปยงอนาคตป พ.ศ.2583 จะพบวา จำานวนประชากรเพมขนจาก 34.39 ลานคน เปน 65.73 ลานคน และมแนวโนม


ส8วนประชากรวยแรงงานกมแนวโน3มลดลงจาก 38.8 ล3านคนในปhพ.ศ. 2558 เหลอเพยง 35.18 ล3 านคน

ในปh พ.ศ.2583 โดยประเทศไทยจะเปMนสงคมผ3สงอายอย8างสมบรณPใน พ.ศ.2568 ซงในปh 2557 พบว8ามผ3สงอาย

10,014,699 คน คดเปMนร3อยละ 14.9 ของประชากรทงหมดของประเทศ และคาดว8าจะเพมขนเปMนร3อยละ 29

ของประชากรทงหมดในปh 2577

4.3.2 ความสมพนธPของโครงสร=างครอบครว พบว8า มครอบครวทอบอ8นลดลง จากร3อยละ 68.31

ในปh 2555 เปMนร3อยละ 65.60 ในปh 2557 อตราการหย8าร3างของค8สมรสเปMน 5.45 ค8ต8อพนครวเรอนในปh 2557

โดยกรงเทพมหานครมจำนวนของการหย8าร3างมากทสด สดส8วนของครอบครวขยายต8อครวเรอนทงหมดลดลง

จากร3อยละ 35.90 ในปh 2555 เหลอร3อยละ 34.80 ในปh 2557 นอกจากนยงพบปmญหาความรนแรงในครอบครว

โดยในปh พ.ศ.2557 มข8าวความรนแรงในครอบครวถง 368 ข8าว พบข8าวการฆ8ากนมากทสด ร3อยละ 62.50 รองลงมา

คอ ข8าวฆ8าตวตาย ข8าวทำร3ายร8างกาย และการละเมดทางเพศ ตามลำดบ โดยมปmจจยกระต3นจากเครองดม

แอลกอฮอลPมากทสด และพบว8า ความสมพนธPของผ3กระทำ/ผ3ถกกระทำ คอ พ8อละเมดลก ร3อยละ 28.57 และพชาย

ละเมดน3องสาว ร3อยละ 21.43

4.3.3 เหตการณPความไม/สงบในจงหวดชายแดนใต= ตงแต8ปh 2547 ถงปmจจบน นบได3ว8าเปMนภยพบต

ทส8งผลกระทบเปMนวงกว3างตงแต8ระดบประเทศจนถงชมชน และตวบคคลทกกล8มวยซ งจำเปMนต3องได3รบ

การแก3ไขโดยหน8วยงานหลายภาคส8วน ซงเหตการณPดงกล8าวทำให3เกดภาวะวกฤตสขภาพจตต8อผ3ประสบเหต

ทงทางตรงและทางอ3อม โดยพบว8าผ3ทประสบเหตมปmญหาสขภาพจตร3อยละ 7.94 โดยในปh พ.ศ.2557 มจำนวน

เหตการณPความไม8สงบทงสน 793 เหตการณP มผ3เสยชวต 330 คน และบาดเจบทงสน 663 คน เดอนทเกดเหตสงสด

คอ เดอนพฤษภาคม โดยผ3เสยชวตส8วนใหญ8เปMนราษฎร รองลงมาคอ ทหาร และตำรวจ ตำรวจตระเวนชายแดน

และหน8วยปฏบตการพเศษ และหากพจารณาจากเหตการณPความไม8สงบในพนทจงหวดชายแดนใต3ทส8งผลต8อ

เดกและเยาวชนอายตำกว8า 15 ปh พบว8า มจำนวนเหตการณPความไม8สงบทงสน 806 เหตการณP ซงส8งผลให3

เดกเสยชวต จำนวน 14 คน และมเดกทได3รบบาดเจบจำนวน 31 คน

4.3.4 การเปลยนแปลงทางสงแวดล=อมทมผลกระทบต/อสขภาพ ทงภยธรรมชาตและความ

เสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต ทำให3เกดการเจบปtวย อบตเหต ความเครยด หรอโรคระบาด นอกจากน

ปmญหาโลกร3อนยงส8งผลต8อการฟmกตวของเชอโรคให3 เจรญเตบโตอย8างรวดเรว โดยมการตดเชอเพมมากขน

ในโรคมาลาเรย ไข3ส8า อหวาตกโรค และอาหารเปMนพษ ซงปmจจบนมการเสยชวตจากการเปลยนแปลงอณหภม

ถงปhละ 315,000 คน ทวโลก และคาดการณPว8าในปh พ.ศ. 2563 จะมคนตายเพมขนเปMนกว8า 5 แสนคน และมการ

เจบปtวยอนเนองมาจากการเปลยนแปลงภมอากาศถง 310 ล3านคน สำหรบประเทศไทย สงแวดล3อมจงเปMนปmจจย

ททำให3เกดการสญเสยสขภาวะ อนเนองจากการตายก8อนวนอนควรและทพพลภาพประมาณ 122,468 ปh

หรอคดเปMนร3อยละ 1.1

4.4 ด=านการศกษา

4.4.1 โอกาสทางการศกษา รฐมนโยบายส8งเสรมสนบสนนโอกาสทางการศกษาค8อนข3างมาก ส8งผลให3

ประชากรในวยเรยน รวมทงเดกด3อยโอกาสและผ3มความต3องการจำเปMนพเศษมโอกาสได3รบการศกษาสงขน แต8ยง

เข3าเรยนได3ไม8ครบทกคนและมปmญหาการออกกลางคน นอกจากนประชากรทอย8ในวยกำลงแรงงาน แม3จะได3รบ



การศกษาเพมข น แตจ านวนแรงงานทมการศกษาต ากวาระดบมธยมศกษาตอนตนยงมอยจ านวนมาก จงตองเรงด าเนนการสนบสนนสงเสรมการพฒนาคนตลอดชวงชวต และมมาตรการตาง ๆ ใหเดกและประชาชนทกชวงวยสามารถเขาถงโอกาสทางการศกษาทมคณภาพมาตรฐานเพมข น เพอยกระดบการศกษาของคนไทยใหเปนก าลงส าคญในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

4.4.2 คณภาพการศกษา ผลการพฒนายงไมเปนทนาพงพอใจ เนองจากผลสมฤทธทางการเรยนระดบการศกษาข นพ นฐานมคะแนนต ากวาคาเฉลยมาก และต ากวาหลายประเทศในแถบเอเชย สวนประเดนคณธรรม จรยธรรมของเดกและเยาวชนยงตองมการพฒนาเพมข น นอกจากน คณภาพของก าลงแรงงานอาย 15 ปข นไป ยงไมตรงกบความตองการของตลาดงาน และผเรยนมธยมศกษาตอนปลายประเภทอาชวศกษามสดสวนนอยกวาประเภทสามญศกษาท าใหมการขาดแคลนแรงงานระดบกลาง สวนแรงงานทส าเรจการศกษาระดบอดมศกษา มจ านวนเพมข นทกป แตไมตรงกบความตองการของตลาดงานและยงมสมรรถนะหรอคณลกษณะอน ๆ ทไมตรงตามความตองการของสถานประกอบการ ท าใหมผวางงานอยจ านวนมาก จงจ าเปนตองใหความส าคญกบการพฒนาผเรยนและก าลงแรงงานทมทกษะและคณลกษณะทพรอมเพอตอบสนองตอความตองการของภาคสวนตาง ๆ โดยจะตองมการวเคราะหความตองการก าลงคน เพอวางเปาหมายการจดการศกษา ท งเพอการผลตก าลงคนเขาสตลาดงานและการพฒนาก าลงคนเพอยกระดบคณภาพก าลงแรงงานใหสงข น

4.4.3 ประสทธภาพของการจดการเรยนการสอน การบรหารจดการ และการใชจายงบประมาณทางการศกษา ซงเปนปญหาเชงโครงสรางและระบบการจดการทตองไดรบการปรบปรงเปนล าดบแรก โดยเฉพาะการบรหารจดการสถานศกษาขนาดเลกซงเปนปญหาเชงโครงสรางและระบบการจดการทตองไดรบการปรบปรง เปนล าดบแรก โดยเฉพาะการบรหารจดการสถานศกษาขนาดเลกซงมอยจ านวนมาก เพอเพมคณภาพการศกษาและลดภาระงบประมาณการใชจายงบประมาณเพอการศกษาซงไดรบคอนขางสงเมอเทยบกบประเทศอน ๆ แตใชจายเพอพฒนาผเรยน พฒนาการเรยนการสอน และพฒนาครคอนขางนอย การพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศ ทางการศกษาทเชอมโยงกนเพอใชในการบรหารจดการ เพมประสทธภาพการบรหารจดการสถานศกษาโดยเฉพาะสถานศกษาขนาดเลก การสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในการจดและสนบสนนการศกษาเพอ ลดภาระคาใชจายของภาครฐ และปฏรประบบการเงนเพอการศกษา

4.4.4 การกาวกระโดดของเทคโนโลยกบการเรยนการสอน ความกาวหนาของเทคโนโลยอยาง กาวกระโดด กอใหเกดการเปลยนแปลงเทคโนโลยอยางเฉยบพลน (Disruptive Technology) ดานการเรยน การสอนในสถานศกษา การใชขอมลขาวสารเพอการบรหารจดการและการจดการศกษา ท งน ผบรหารการศกษา คร อาจารย เดกและเยาวชน ตองมการเรยนรและเขาใจ รวมท งบทบาทของการศกษาทตองปรบเปลยนใหตอบสนอง ในการพฒนาใหมความรและทกษะทจ าเปนในการน ามาใชในการด ารงชวต การประกอบอาชพ และการพฒนาประเทศ

4.5 ดานพฤตกรรมสขภาพ 4.5.1 พฤตกรรมการดมแอลกอฮอล สบบหรและเสพสารเสพตด พบวา ในป 2557 เยาวชนอาย

15-24 ป ดมเครองดมแอลกอฮอล รอยละ 25.2 เพมข นจากป 2554 รอยละ 6.3 โดยอายเฉลยทเรมดม คอ 16.7 ป นอกจากน นกเรยนอาย 13 ป สบบหรคร งแรก รอยละ 73.73 และอตราการสบบหรของวยรนอาย 15 -24 ป


แผนพฒนาสขภาพจตแห0งชาต ฉบบท ๑ (พ.ศ.๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

1

ในปM 2557 เปRนรSอยละ 14.7 แมSว0าจะมอายเฉลยทเรมสบบหรครงแรกลดลง คอ 15.6 ปM เมอเทยบกบปM 2550 คอ

16.8 ปM ซงชใหSเหนว0าอายของนกสบหนSาใหม0ลดลงแต0กยงนบว0าอตราการสบบหรของวยร0นยงสงอย0 และจากขSอมล

ผSเขSารบการบาบดรกษาสารเสพตดรายใหม0พบ อตราผSเสพรายใหม0ลดลงอย0างต0อเนองจากรSอยละ 70.8 เปRนรSอยละ

68.2 และรSอยละ 64.9 ในปM 2555 - 2557 ตามลาดบ อายของผSบาบดรกษารายใหม0ส0วนใหญ0อายระหว0าง 15-19 ปM

รองลงมาอาย 20-24 ปM

4.5.2 พฤตกรรมเสยงทางเพศ จากการสำรวจของสำนกระบาดวทยา ในนกเรยนชนมธยมศกษาปMท 5

และนกเรยน ปวช.ปMท 2 พบว0า มแนวโนSมของการใชSถงยางอนามยเมอมเพศสมพนธlครงแรกเพมขน โดยใน

ปM 2557 กล0มนกเรยนชนมธยมศกษาปMท 5 มการใชSถงยางอนามยในเพศชายและเพศหญง เปRนรSอยละ 65.2

และ 64.2 ตามลำดบ ส0วนกล0มนกเรยน ปวช.ปMท 2 เปRนรSอยละ 61.2 และ 62.3 ตามลำดบ นอกจากนสำนกอนามย

เจรญพนธl ไดSสำรวจอตราปoวยดSวยโรคตดต0อทางเพศสมพนธlในวยร0นและเยาวชนอาย 15-24 ปM พบว0ามแนวโนSม

เพมขนอย0างต0อเนอง จากในปM 2553 พบ 80.8 คนต0อแสนประชากร เพมขนเปRน 103.4 ต0อแสนประชากร

ในปM 2557 โดยโรคทพบมาก คอ หนองใน หนองในเทยม แผลรมอ0อน กามโรคของต0อมและท0อนำเหลอง ส0วนขSอมล

การทำแทSงในประเทศไทย ปM 2557 จากการสำรวจในโรงพยาบาลทงในและนอกกระทรวงสาธารณสข 243 แห0ง

พบว0ารSอยละ 57.4 มภาวะแทSงเอง และรSอยละ 42.6 เกดจากการทำแทSง โดยทมเหตผลทางดSานสขภาพรSอยละ

40.7 และเปRนผลมาจากดSานเศรษฐกจ/สงคม/ครอบครว รSอยละ 59.3

4.5.3 พฤตกรรมรนแรงในเดกและเยาวชน ในปM 2557 มเดกและเยาวชนกระทาผดอาญาทงสน

35,969 คด โดยคดยาเสพตดมากทสด 16,365 คด รองลงมาคอคดเกยวกบทรพยl และคดเกยวกบชวตและร0างกาย

ทงนพบว0าคดเกยวกบอาวธและวตถระเบดทเดกและเยาวชนก0อคดมถง 2,990 คด โดยเพมจากปM 2556 จานวน 377

คด เมอจาแนกตามอาย พบว0า กล0มอาย 15-18 ปM ก0อคดมากทสดถง 31,520 คด ซงเดกและเยาวชนทกระทาผด

อาญานนสาเหตมาจากครอบครวแตกแยก หรอเปRนครอบครวทมความพรSอมแต0เลยงดไม0ถกตSองมมากกว0ารSอยละ 60

4.5.4 เดกตดเกม จากการสำรวจของสถาบนสขภาพจตเดกและวยร0นราชนครนทรl พบว0าปsจจบนมเดกไทย

ตดเกมแลSวมากกว0า 2.7 ลSานคน โดยมปsญหาพฤตกรรมจากการตดเกม คอ พฤตกรรมกSาวรSาวถงขนทารSายพ0อแม0

พยายามฆ0าตวตายเมอถกหSามไม0ใหSเล0นเกม หนเรยนเกบตวเพอเล0นเกม ไม0นอนในเวลากลางคน อารมณlแปรปรวนง0าย

นอกจากนยงพบว0า ประเทศไทยตดอนดบ 1 ของการเล0นเกมออนไลนl ทงทางโทรศพทlและทางอนเทอรlเนตสงถง

3.1 ชวโมงต0อวน ซงส0งผลกระทบต0อเดกทงดSานการเรยน ความเครยด สภาพอารมณl และจตใจแปรปรวน รวมไปถง

ตดการพนนจากเกมทเล0น ซงสอดคลSองกบขSอมลจากสายด0วนกรมสขภาพจตในปsญหาเดกตดเกม พบว0า รSอยละ 54

เดกเกดปsญหาสขภาพจต ความเครยด และการเรยนตกตำ รSอยละ 27.2 เดกเกยวขSองกบการพนน รSอยละ 19

เดกเสพตดเกม เพราะเปRนหนสน ไม0สามารถหยดเล0นไดS รSอยละ 14 เดกมปsญหาครอบครว รSอยละ 9 เดกเกดปsญหา

ความสมพนธlทางสงคมและครอบครวลดลง และรSอยละ 4 - 5 เดกมปsญหาการฆ0าตวตายทเกดจากเกม



5. สถานะการด าเนนงานสขภาพจตและจตเวช 5.1 ขอมลทางระบาดวทยาสขภาพจตและสถานะสขภาพจตของคนไทย

5.1.1 การส ารวจระบาดวทยาสขภาพจตของคนไทย ผลการส ารวจระบาดวทยาสขภาพจต ของคนไทยระดบชาต ป 2556 พบวา ความชกตลอดชพของโรคจตเวชทสงสด คอ Alcohol abuse (รอยละ 13.90) รองมาคอการมประสบการณคลายโรคจต (ประสาทหลอน และ/หรอหแวว) รอยละ 5.90 สวน Major depressive episode พบรอยละ 1.80

5.1.2 การฆาตวตาย จากฐานขอมลใบมรณบตร พบอตราการฆาตวตายสงทสดในป 2542 คอ 8.59 ตอประชากรแสนคน และคอย ๆ ลดลงอยางตอเนองจนในป 2549 มอตราการฆาตวตายต าทสด คอ 5.77 ตอประชากรแสนคน และต งแตป 2550 เปนตนมามแนวโนมเพมข น โดยทป 2550, 2554, 2555, 2556, 2557 , 2558, 2559 และ 2560 พบอตราการฆาตวตาย 5.97, 6.03, 6.20, 6.08, 6.08, 6.47, 6.35 และ 6.03 ตอประชากรแสนคน ตามล าดบ ส าหรบการส ารวจระบาดวทยาสขภาพจตของคนไทย ระดบประเทศป 2556 พบความชกตลอดชพของการฆาตวตาย รอยละ 3.5 และจากรายงานสรปภาวะฆาตวตายในชวง 1 ป ใน 21 ประเทศ ขององคการอนามยโลก (World Mental Health : WMH survey) ต งแตปค.ศ. 2001 – 2007 พบความชกของการคดวางแผน และการพยายามฆาตวตายของประเทศไทย ต ากวาท งประเทศก าลงพฒนาและประเทศทพฒนาแลว เมอพจารณาแยกเพศ กลมอาย และพ นทของความชกการฆาตวตาย จากการส ารวจป 2556 พบวา พฤตกรรมการฆาตวตาย จะพบในหญงมากกวาชาย (รอยละ 0.8 และ 0.5 ตามล าดบ) สวนการวางแผนพบในชายมากกวาหญง (รอยละ 0.2 และ 0.1 ตามล าดบ) กลมอายทพบมากสด คอ 35 - 44 ป (รอยละ 1.0) และพบมากทสดในภาคเหนอ (รอยละ 1.3)

5.1.3 ความเครยด ในป 2557 กรมสขภาพจตไดส ารวจสขภาพจตคนไทยในวกฤตการเมอง 2 คร ง และ 1 คร งในพ นทวกฤตชายแดนใต โดยผลการส ารวจสถานการณความเครยดของคนไทยในชวงวกฤตการเมองเดอนเมษายน และเดอนกรกฎาคม พบวา ความชกของความเครยดและภาวะซมเศรา ในเดอนเมษายนมแนวโนมสงกวากรกฎาคม โดยมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ<.01 สวนความเสยงตอการฆาตวตาย 2 ชวงเดอนเทากน และไมมความสมพนธกน ส าหรบอาการและอาการแสดงของปญหาสขภาพจต พบวาเมษายน มแนวโนมสงกวากรกฎาคม โดยมความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ <.01 และ .05 ยกเวนความรสก ไรคาทไมมความสมพนธกน สวนสาเหตของปญหาสขภาพจต มาจากปญหาความไมสงบทางการเมอง และปญหาสภาพแวดลอม สวนผลกระทบทไดรบ คอ มความขดแยงกบคนในครอบครว เพอนบ าน เพอนรวมงาน/โรงเรยน และเกดผลกระทบตอตนเอง ส าหรบปญหาสขภาพจตของคนไทยในชวงพนทวกฤตชายแดนใต พบวา มความชกของปญหาสขภาพจตอยางใดอยางหนง รอยละ 7.9 ภาวะซมเศรา รอยละ 6.8 มความเสยงตอการฆาตวตาย รอยละ 1.5 ภาวะผดปกตทางจตใจหลงไดรบผลกระทบ รอยละ 0.4 จงหวดทพบปญหาสขภาพจตอยางใดอยางหนง และภาวะซมเศรามากสด คอ จงหวดสงขลา รอยละ 9.8 และ รอยละ 8.5 ตามล าดบ สวนความเสยงตอการฆาตวตายและภาวะผดปกตทางจตใจหลงไดรบผลกระทบ พบมากสดทจงหวดปตตาน รอยละ 3.6 และ รอยละ 3.0 ตามล าดบ ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราของคนไทย ไดแกผทมอายต ากวา 35 ป อาศยอยในพ นท เปนเวลา 1 -10 ป



1

มความรMสกหวาดกลว ไม0ปลอดภย และทำมาหากนลำบาก และปVจจยทมความสมพนธWกบความเสยงต0อการฆ0าตวตาย

ไดMแก0ผMทเปZนหมMาย/หย0ารMาง

5.1.4 ความสขคนไทย จากการสำรวจสขภาพจต (ความสข) คนไทย พ.ศ.2558 พบว0า คะแนนเฉลย

สขภาพจตคนไทยอาย 15 ป`ขนไป อย0ท 31.44 คะแนน ซงอย0ในเกณฑWมาตรฐานทกำหนดไวMสำหรบสขภาพจตของ

คนทวไป (27.01-34.00 คะแนน) ประชากรในกล0มนคดเปZนรMอยละ 64.9 ส0วนผMทมสขภาพจตสงกว0าคนทวไป

(34.01-45.00 คะแนน) มรMอยละ 18.7 และผMทมสขภาพจตตำกว0าคนทวไป (0.00-27.00 คะแนน) มเพยงรMอยละ

16.4 เมอพจารณาตามเพศ พบว0า เพศชายมคะแนนเฉลยสขภาพจตสงกว0าเพศหญง (31.79 และ 31.17 คะแนน

ตามลำดบ) นอกจากนพบว0าผMทอย0ในเขตเทศบาลมคะแนนเฉลยสขภาพจตสงกว0าผMอย0นอกเขตเทศบาลเพยงเลกนMอย

(31.45 และ 31.43 คะแนน ตามลำดบ) หากพจารณาเปZนรายภาค พบว0า คนภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใตMมคะแนน

เฉลยสขภาพจตเท0ากนคอ 31.71 รองลงมาคอภาคเหนอ 31.55 คะแนน กรงเทพมหานคร 31.34 คะแนน และ

ภาคกลาง 30.97 คะแนน และผMมงานทำมคะแนนเฉลยสขภาพจตมากกว0าผMว0างงาน (31.64 และ 29.04 คะแนน

ตามลำดบ) โดยเมอพจารณาสขภาพจตของผMมงานทำตามลกษณะทางเศรษฐกจทสำคญ พบว0า ผMทำงานในภาค

การบรการและการคMามความสขมากทสด (31.86 คะแนน) หากพจารณาตามสถานภาพการทำงาน พบว0า ลกจMางรฐบาล

มความสขมากทสด (33.22 คะแนน)

5.1.5 World Happiness Report ในป` 2017 องคWการสหประชาชาต จดอนดบประเทศทมความสข

มากทสดในโลก World Happiness Report โดยประเทศไทยอย0ลำดบท 32 (6.424 คะแนน) จากทงหมด 155

ประเทศ ซงประเทศนอรWเวยWเปZนลำดบท 1 (7.537 คะแนน) สำหรบในเอเชยประเทศสงคโปรWเปZนลำดบท 26 (6.572

คะแนน) และในป` 2018 ประเทศไทยอย0ลำดบท 46 (6.072 คะแนน) จากทงหมด 156 ประเทศ ลำดบท 1 ในป`นคอ

ประเทศฟÇนแลนดW (7.632 คะแนน) โดยในเอเชยประเทศไทยถอเปZนลำดบท 3 รองจากประเทศสงคโปรWและมาเลเซย

ซงคะแนนดงกล0าวใชMการวเคราะหWผ0านตวแปรหลกๆ 6 ตวแปร ไดMแก0 มลค0าผลตภณฑWมวลรวมประเทศ (GDP per

capita) การสนบสนนทางสงคม (social support) อายขยเฉลย (healthy life expectancy) เสรภาพในการใชMชวต

(freedom to make life choices) การเออเฟèêอเผอแผ0 (generosity) และการรบรMเรองคอรปชน (perceptions of

corruption)

5.2 สถานการณDสขภาพจต

5.2.1 ขJอมลดJานสOงเสรมสขภาพจตและปUองกนปWญหาสขภาพจตตามกลOมวย

สตรและเดกปฐมวย

จากการสำรวจพฒนาการเดกไทยอาย 0-5 ป` โดยกรมอนามยในป` 2557 พบว0า เดกไทย

มพฒนาการสมวยเพยงรMอยละ 72.8 ซงกรมสขภาพจตไดMตระหนกถงปVญหาพฒนาการของเดกไทยทเกดขนจงไดM

ร0วมมอกบหน0วยงานททำงานดMานเดก เพอวางแผนบรณาการงานในการพฒนาและแกMไขปVญหามาตงแต0

ป`งบประมาณ 2557 และในป` 2558 กระทรวงสาธารณสขไดMยกระดบเปZนนโยบายทสำคญของกระทรวง ภายใตM

โครงการส0งเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เนองในโอกาส

ฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558 (ป` 2558 - 2560) ซงจากผลการดำเนนงานในป` 2559 พบว0า สามารถ

คดกรองเดกอาย 9, 18, 30, 42 เดอน ดMวยค0มอเฝïาระวงและส0งเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (Developmental



Surveillance and Promotion Manual :DSPM) ส าหรบกลมเดกปกต หรอคมอประเมนและสงเสรมพฒนาการเดก (Developmental Assessment For Intervention Manual : DAIM) ส าหรบเดกกลมเสยง ไดครอบคลม รอยละ 87.06 มพฒนาการสมวยรอยละ 76.70 ไดรบการกระตนและตดตามประเมนซ าภายใน 1 เดอนรอยละ 56 และยงพบมพฒนาการไมสมวยหรอพฒนาการลาชารอยละ 5.64 ซงกรมสขภาพจตไดขบเคลอนการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการแกเดกปฐมวยทมพฒนาการลาชาควบคกนไป เพอให เดกปฐมวยกลมเสยงตอปญหาพฒนาการ/เดกพฒนาการลาชา ไดรบการตดตามพฒนาการอยางตอเนอง รวมท งใหผดแลเดกกลมเสยงมความร/ความสามารถ ในการดแลบตรหลานของตนเองได ซงผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2559 - 2560 พบวา เดกพฒนาการลาชาไดรบการกระตนพฒนาการรอยละ 80.05 และรอยละ 78.93 (ขอมลผลการด าเนนงาน ตลาคม ๒๕๕๙ - มถนายน ๒๕๖๐) ตามล าดบ

วยเรยน ในป 2559 กรมสขภาพจต ไดส ารวจสถานการณ ความฉลาดทางสตปญญา (Intelligence Quotient : IQ) และความฉลาดทางอารมณ (Emotional Quotient : EQ) เดกนกเรยนช น ป.1 ทวประเทศจ านวน 23,641 คน พบวาเดกมคะแนน IQ เฉลยอยท 98.2 ซงสงข นเมอเปรยบเทยบกบการส ารวจในป 2554 ทเฉลยอยท 94 เดกไทยม IQ อยในเกณฑปกตถง 2 ใน 3 หรอรอยละ 68 ขณะทเดกจาก 42 จงหวดรวมท ง กทม. ม IQ สงเกน 100 ข นไป อยางไรกตาม ยงมเดกบางสวนใน 35 จงหวด IQ ต ากวาเกณฑมาตรฐาน นอกจากน ยงพบเดกทมระดบสตปญญาอยในเกณฑบกพรองหรอต ากวา 70 ถงรอยละ 5.8 ซงสงกวามาตรฐานสากลคอไมควรเกนรอยละ 2 โดยเดกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใตมปจจยเสยงสงกวาภาคอนๆ ตลอดจนพบวา เดกนอกเขตอ าเภอเมอง มระดบ IQ เฉลย 96.9 ขณะทเดกในเขตอ าเภอเมองม IQ 101.5 และเดกในพ นท กทม.ม IQ เฉลย 103.4 สวนความฉลาดทางอารมณของเดกเปนไปตามเปาหมาย รอยละ 77 แตยงพบเดกจ านวนไมนอยทยงตองการการพฒนา ปญหา EQ ทพบมากทสดคอดานขาดความมงมนพยายามและขาดทกษะในการแกไขปญหา วยรน สถานการณวยรนไทยในป 2557 พบวา เยาวชนอาย 15 - 24 ป ดมเครองดมแอลกอฮอล รอยละ 25.2 เพมข นจากป 2554 รอยละ 6.3 และมสดสวนการดมหนกมากกวากลมอายอน โดยมอายเฉลย ทเรมดมท 16.7 ป อตราการสบบหรของวยรนอาย 15-24 ป รอยละ 14.7 และมอายเฉลยทเรมสบบหรคร งแรกลดลง เทากบ 15.6 ป เมอเทยบกบป 2550 (รอยละ 16.8) ซ งช ให เหนวาอายของนกสบหนาใหมลดลง อตราการคลอดม ชพ ในห ญ งอาย 15-19 ป ต อป ระชากรห ญ งอาย 15-19 ป 1,000 คน คด เป น 47.9 รอยละของการคลอดซ าในวยรนอาย 15-19 ป ในชวง 5 ปหล งมแนวโนมสง ข นจากรอยละ 11.3 ในป 2553 ข นมาสงถงรอยละ 12.8 ในป 2557 นอกจากน พบวา มการท าแทงเองรอยละ 42.6 โดยรอยละ 31.5 อายต ากวา 20 ป ซงรอยละ 38.1 มสถานภาพเปนนกเรยน นกศกษา นอกจากน อตราโรคตดตอทางเพศสมพนธ ในวยรนและเยาวชนอาย 15 - 24 ป เพมสงมากกวาป 2556 เกอบสองเทา (จาก 52.21 ตอประชากรแสนคน ในป 2556 เปน 103.37 ตอประชากรแสนคนในป 2557)

วยท างาน ผลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต ในเดอนพฤศจกายน 2558 พบวาจ านวน ผทมอายต งแต 15 ปข นไป จ านวน 55.38 ลานคน เปนผทอยในก าลงแรงงาน 38.56 ลานคน ซงจากการส ารวจ สภาพปญหาท เกดข นกบวยแรงงานมมากมายทบนทอนศกยภาพในการท างานและสงผลกระทบตอคณภาพ และผลผลตของงาน เชน ดานการเปลยนแปลงประชากร พบวาจ านวนประชากรวยเดกและวยแรงงานลดลงจาก

2560) ตามลำาดบ

2559 -



รอยละ 20.5 และ 67.6 ในป 2553 เปนรอยละ 18.3 และ 66.9 ในป 2559 สงผลใหประเทศไทยอาจประสบปญหาภาวะขาดแคลนก าลงแรงงานทมคณภาพในอนาคต ดานโรคภยและสขภาพ พบวา โรคระบบไหลเวยนโลหตหรอโรคหวใจและหลอดเลอด เปนสาเหตการเสยชวตอนดบ 2 ของคนไทย โดยประมาณรอยละ 29.7 เปนผมอายระหวาง 15 - 59 ป ซงสาเหตของโรคกลมน เกดจากรปแบบการด าเนนชวตและพฤตกรรมทางสขภาพทไมเหมาะสม เมอพจารณาดานพฤตกรรมและปจจยเสยงยงพบวา ประชากรอาย 15-79 ป รอยละ 30.5 มภาวะน าหนกเกน รอยละ 7.5 มภาวะอวน ส าหรบพฤตกรรมการสบบหรและการดมสรา พบวาในป 2557 กลมวยท างาน (25 - 59 ป) เปนกลมทมอตราการสบบหรสงสด (รอยละ 23.5) และมอตราการดมสราฯสงกวากลมอน (รอยละ 38.2)

วยส งอาย ในป 2559 ผส งอายในประเทศไทยมจ านวนท งส น 9,934,309 คน คดเป น รอยละ 15.07 ของประชากรท งหมด ซงสะทอนถงการเพมข นของประชากรทอยในวยพงพงท งในเชงเศรษฐกจ สงคม และสขภาพ โดยการทมอายยนยาวข นกลบตามมาดวยโรคเร อรงยาวนานข น และโอกาสทจะอยในภาวะพงพง อนเนองมาจากทพพลภาพมแนวโนมเพมมากข น สงผลใหครอบครวในปจจบนและครอบครวใหมในอนาคต แบกรบภาระในการดแลผสงวย ส าหรบปญหาดานสขภาพของผสงอาย พบวา โรคสมองเสอมและโรคซมเศราเปนหนงในปญหาดานสขภาพ 5 อนดบแรกของผสงอายไทย ปญหาสขภาพจตทพบบอย คอ ความวตกกงวล ซมเศรา นอนไมหลบ ภาวะสมองเสอม และปญหาเรองเพศ นอกจากน จากการส ารวจสขภาพจตผสงอายในป 2554 พบวาคะแนนเฉลยของผสงอายต ากวาคนทวไป โดยประมาณ 1 ใน 3 ของผสงอายเปนผทมความเปราะบางทางจตใจ และมสาเหต มาจากปญหาการเจบปวยเร อรง ความรสกมคณคาในตวเองลดลงและคานยมตอผสงอายในสงคมไทยเปลยนแปลง ท าใหตองมการดแลระยะยาว รวมท งวยสงอายเปนวยทพบกบความสญเสยคนใกลชดและเศรษฐานะทางสงคม การเกษยณจากงานหรอเกดความพการ ท าใหประสบกบภาวะโดดเดยวและเกดความทกขทางใจ

ผพการ จากการวเคราะหของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พ.ศ. 2550 ไดวเคราะหแนวโนมคนพการไทยในป 2564 ไววา ประชากรไทยจะมจ านวน 73.08 ลานคน ซงจะม คนพการจ านวนประมาณ 2,196,482 คน โดยคาดการณวาจะมคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรมประมาณ 166,425 คน ซงจากสถตขอมลคนพการทมบตรประจ าตวคนพการ ณ วนท 31 มนาคม 2560 พบวามคนพการ ทมบตรประจ าตวคนพการ จ านวน 1,756,849 คน แบงเปนความพการทางการเคลอนไหวหรอทางรางกาย จ านวน 851,582 คน พการทางการไดยนหรอสอความหมาย จ านวน 321,050 คน พการทางการเหน 184,080 คน ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม จ านวน 129,081 คน ความพการทางสตปญญา จ านวน 121,950 คน ความพการทางออทสตก จ านวน 9,849 คนและความพการทางการเรยนร จ านวน 8,058 คน โดยมสาเหต ความพการมาจากภาวะความเจบปวยและโรคตาง ๆ ในภายหลง (ความดนโลหตสง/หลอดเลอดหวใจตบ/ขอสนหลงอกเสบ/โรคตดเช อ/เบาหวาน/ลมชก) รอยละ 31.82 ความพการแตก าเนด รอยละ 18.11 อบตเหต รอยละ 13.95 พนธกรรม รอยละ 0.39 มากกวา 1 สาเหต รอยละ 1.77 และแพทยไมระบสาเหตความพการ รอยละ 33.95 คนพการสวนใหญอยในวยสงอายต งแต 60 ปข นไป รอยละ 50.27 รองลงมาอยในวยท างาน รอยละ 46.93 คนพการ ทมอายระหวาง 22 - 59 ป และคนพการวยสงอาย มความพการทางการเคลอนไหวหรอรางกายมากทสด รอยละ 47.75 และรอยละ 54.17 ตามล าดบ สวนคนพการทอยในวยเดกและวยศกษา (แรกเกด - 21 ป) มอตราสวนของคนพการทางสตปญญามากทสด รอยละ 29.66



1

5.2.2 ขMอมลดMานระบบบรการสขภาพจตและจตเวช

การเขMาถงบรการดMานสขภาพจตและจตเวช (Service Plan) ป`ญหาสขภาพจตและจตเวชเปbน

ป`ญหาดMานสขภาพทพบบ0อย มการคาดการณeว0า ในปg 2546 ประชากรทวโลกถง 1 ใน 4 หรอจำนวน 450 ลMานคน

มป`ญหาจตเวชในช0วงใดช0วงหนงของชวต ป`ญหาสขภาพจตนนเกดผลกระทบต0อความสามารถในการใชMชวต

การอย0ร0วมในสงคมและส0งผลต0อคณภาพชวต นอกจากนยงพบว0า โรคซมเศรMา โรคสราและยาเสพตด โรคจตเภท

ตดอนดบ 1 ใน 10 ของโรคททำใหMเกดภาวะทพพลภาพสงสด (YLD) ส0งผลต0อความพการเรอรง การเปbนภาระ

ทางสงคม และคณภาพชวตของผMปtวย จากขMอมลของกรมสขภาพจต พบว0า การเขMาถงบรการของโรคจตเภท โรค

ซมเศรMา โรคออทสตก และโรคสมาธสนเพมขนจากรMอยละ 43.75 รMอยละ 36.76 รMอยละ 6.75 และรMอยละ 1.44

ในปg 2557 เปbนรMอยละ 70.21 รMอยละ 48.50 รMอยละ 8.51 และรMอยละ 3.97 ในปg 2559 ตามลำดบ ถงแมMภาพของ

การเขMาถงบรการมแนวโนMมสงขน แต0กยงอย0ในระดบตำกว0าเกณฑe ยงไปกว0านนจากการศกษาเกยวกบการเขMาถง

บรการโรคจตในพนทระดบอำเภอนำร0อง พบว0า มเพยง รMอยละ 11 ทไดMรบการวนจฉยและรกษาโดยชมชน รMอยละ

21 ทไดMรบยาแลMวอาการทางจตดขน สำหรบการตดตามต0อเนองพบว0ามเพยงรMอยละ 39 เท0านนและขาดการ

มส0วนร0วมในการดแลทบMานโดยชมชนมส0วนร0วม ซงส0งผลใหMเกดการกำเรบของโรคจตเวชเรอรงไดM ซงสอดคลMองกบ

ผลการประเมนการเขMาถงบรการสขภาพจตและจตเวช พบว0า ป`ญหาเปbนไปในทศทางเดยวกนทวโลกคอ ผMปtวย

โรคทางจตเขMาถงบรการตำกว0าโรคทางกาย เนองมาจากทศนคต การยอมรบการรกษา และการพฒนาระบบบรการ

ยงไม0เพยงพอดMวยเหตนกระทรวงสาธารณสขจงเนMนบรการเครอข0ายไรMรอยต0อมาตรฐานเดยว เพมตรวจรกษา

ทโรงพยาบาลศนยe (รพศ.) หรอโรงพยาบาลทวไป (รพท.) ขยายบรการลง โรงพยาบาลชมชน (รพช.) เร0งพฒนา

ระบบบรการสขภาพจตและจตเวชใหMครอบคลมทวถงในทกเขตสขภาพ 12 เขตและกรงเทพมหานคร (กทม.)

เพอใหMผMปtวยทมป`ญหาทางจต เขMาถงการดแลรกษาใกลMบMาน ไดMกนยาต0อเนอง โดยตงเป~าภายในปg 2564 ผMปtวย

โรคจตเภทเขMาถงบรการไม0ตำกว0ารMอยละ 74 ผMปtวยโรคซมเศรMาไม0ตำกว0ารMอยละ 70 ผMปtวยโรคออทสตกไม0ตำกว0า

รMอยละ 15 และผMปtวยโรคสมาธสนไม0ตำกว0ารMอยละ 15

นอกจากนยงพบป`ญหาสำคญจากการททวโลกกำลงเขMาส0สงคมสงวยคอ ความชกของภาวะ

สมองเสอม พบว0าในคนทมอายตงแต0 65 ปgขนไปมโอกาสเปbนโรคสมองเสอมรMอยละ 5-8 ส0วนคนทมอายตงแต0

80 ปg และ 90 ปgขนไป มโอกาสเปbนโรคสมองเสอมรMอยละ 20 และรMอยละ 50 ตามลำดบ โดยเพศหญงมโอกาส

เปbนสงกว0าเพศชาย และสำหรบในประเทศไทย จากการศกษาในประชากรสงอายไทยปg 2542 พบความชกของโรค

สมองเสอมในผMสงอายรMอยละ 3.4 จากการศกษาระบบบรการพบว0า ในผMปtวยสมองเสอมระยะแรกรMอยละ 91

ไม0ไดMรบการวนจฉย จนเขMาส0เมอมภาวะสมองเสอมระดบปานกลางหรอรนแรงแลMวจงจะไดMรบการวนจฉย โดยผMปtวย

สมองเสอมในชมชนทไม0ไดMรบการวนจฉยมสงถงรMอยละ 95 สำหรบการเขMาถงบรการผMปtวยโรคสมองเสอมในปg 2558

และ 2559 คอ 9,932 คน และ 13,649 คน ตามลำดบ

การจ ดบ รก าร ดแล ผM ปt วย ย0 งยาก ซ บ ซM อ น เร อ ร ง (Supra Specialist Service : 3S)

จากการปฏรประบบสขภาพของกระทรวงสาธารณสข ส0งผลต0อการปรบบทบาทโครงสรMางการบรหารดMาน

สาธารณสขระดบประเทศ เพอใหMประชาชนสามารถเขMาถงบรการและไดMรบบรการทเปbนธรรมมากขน หน0วยบรการ

ในสงกดกรมสขภาพจตจงตMองปฏรประบบบรการสขภาพจตใหMสามารถบรการผMปtวยจตเวชทรนแรง ย0งยาก ซบซMอน

5.2.2 ขอมลดานระบบบรการสขภาพจตและจตเวช



ทเหนอกวาระดบตตยภม (Super Specialist Service : 3S) โดยไดด าเนนการพฒนาความเปนเลศบรการจตเวชรนแรง ยงยาก ซบซอน ต งแตป 2557 เปนตนมา ไดแก จดท าแนวทางการพฒนาคณภาพระบบบรการสขภาพจตระดบยงยากซบซอน จตเวชทวไป และจตเวชเดกและวยรนใหหนวยงานประเมนตนเองตามแนวทางการพฒนาคณภาพระบบบรการสขภาพจตระดบยงยาก ซบซอน ด าเนนงานตามแผนพฒนาเพอปดชองวางและเพม ความเชยวชาญของการดแลผปวยจตเวชรนแรง ยงยาก ซบซอน รวมท งสนบสนนใหหนวยงานจดบรการจตเวช ทพ นทไมสามารถท าได โดยใหความส าคญดานระบบบรการตนแบบ ไดแก บรการนตจตเวช บรการจตเวชเดกและวยรน โรครวมทมภาวะความรนแรงสง โรครวมสรายาเสพตด จดบรการจตเวชท ตอบสนองหรอเปนไปตามบรบท ของพ นท เชน บรการโรคจตเภทยงยาก ซบซอน บรการจตเวชสงอาย รวมท งจดบรการดแลผปวยจตเวชทมความเสยงสงตอการกอความรนแรง (Serious Mental Illness with High Risk to Violence : SMI-V)

การพฒนาหนวยบรการจตเวชสความเปนเลศเฉพาะทางตามเกณฑ (Excellence Center) กรมสขภาพจตไดมการด าเนนงานเพอพฒนาศนยความเปนเลศเฉพาะดานต งแตปงบประมาณ 2556 โดยก าหนดใหหนวยงานในสงกดไดเลอกประเดนความเชยวชาญโดยอาศยขอมลปญหาสขภาพจตและจตเวชทมความส าคญระดบประเทศ และก าหนดใหมการพฒนาศนยความเชยวชาญดานสขภาพจตและจตเวชประกอบดวยการพฒนา ใน 7 มตไดแก 1) มต Medical Service Center 2) มต Research and development center 3) มต Training center 4) มต Reference center 5) มต National body and policy advocacy 6) มต Referral center และ7) มต Network โดยแบงเปนศนยความเปนเลศ จ านวน 13 แหง และศนยความเชยวชาญ 6 แหง ซงตองพฒนาระบบบรการสขภาพในระดบเหนอตตยภม จดบรการทเปนเลศในประเดนเฉพาะทางสรางนวตกรรม องคความรและเทคโนโลย เพอขบเคลอนการด าเนนงานทางดานการปองกนและควบคมปญหาโรคทางจตเวชเพอใหประชาชนเขาถงบรการทมคณภาพตามมาตรฐานตามแผนแมบทการพฒนาศนยความเปนเลศของหนวยงาน

การพฒนางานวกฤตสขภาพจต กรมสขภาพจตไดผลกดนใหเกดทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ ผประสบภาวะวกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT) ท งประเทศ โดย การพฒนาศกยภาพทมใหมความร ทกษะในการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตท งส นจ านวน 853 อ าเภอ รวมท งไดเลงเหนความส าคญของการใหการชวยเหลอต งแตระยะแรกของเหตการณวกฤตของคน ในชมชน จงไดมการพฒนาทม MCATT ระดบต าบล โดยการน ารองในพ นท 4 ภาคของประเทศ จ านวน 58 ต าบล ขณะเดยวกนไดมการพฒนาองคความรดานวกฤตสขภาพจตอยางตอเนองแกเครอขายท งในและนอกกระทรวงสาธารณสข สงผลใหลดปญหาการเกดสขภาพจตทรนแรงในระยะยาว และทส าคญคอมการเตรยมการกอนเกดสถานการณฉกเฉน โดยการวางแผนฝกอบรมและซอมแผนอยางตอเนอง ส าหรบเหตการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใตทเกดข นต งแตป 2547 ถงปจจบน สงผลใหเกดปญหาสขภาพจตตอผประสบเหต ถงรอยละ 7.94 กรมสขภาพจตใหการดแลชวยเหลอเยยวยาจตใจผทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบมาอยางตอเนอง มการดแลสขภาพจตและจตเวชเดกและวยรนจากสถานการณความไมสงบในจงหวดปตตาน มชมชนตนแบบ การดแลสขภาพจตในภาวะวกฤตภยพบตน ามอมนษยทอ าเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน มการพฒนาคลนกตนแบบ การดแลสงคมจตใจส าหรบผไดรบผลกระทบจากภยพบตน ามอมนษยทยงยากซบซอน 3 จงหวด คอ อ าเภอกะพอ จงหวดปตตาน อ าเภอบาเจาะ จงหวดนราธวาส และอ าเภอรามน จงหวดยะลา



ผปวยจตเวชสรา/ยาเสพตด ในป 2558 มผปวยจตเวชสราทเขามารบบรการในหนวยบรการสงกดกรมสขภาพจตจ านวนท งส น 20,852 คน เปนผปวยนอก 5,758 คน คดเปนรอยละ 20.46 ของผปวยจตเวชท งหมด และเปนผปวยใน 15,094 คน คดเปนรอยละ 8.06 ของผปวยจตเวชท งหมด ส าหรบผปวยจตเวชยาเสพตด ระบบสมครใจท เขามารบบรการบ าบดรกษาในหนวยบรการสงกดกรมสขภ าพจต จ านวน 3,796 คน ในป 2558 ลดลงจากป 2557 ทมจ านวนถง 3,941 คน

ระบบสขภาพระดบอ าเภอ (District Health System : DHS) กรมสขภาพจตไดด าเนนการพฒนาเครอขายสขภาพอ าเภอเพอพฒนาระบบสขภาพจตชมชนทยงยน โดยบรณาการงานสขภาพจตเขากบประเดนสขภาพท ส าคญของแตละพ นท โดยมหลกการส าคญ คอ 1) การยดประเดนสขภาพในพ นท เป นส าคญ 2) ใหความส าคญกบบรบทในชมชน 3) การมสวนรวมของชมชนอยางแทจรง ซงในป 2557 มพ นท เขารวมด าเนนงาน 187 แหง และมประเดนสขภาพทส าคญ 187 ประเดน สวนในป 2558 มพ นทเขารวมด าเนนงานเพมข นเปน 532 แหง เปนพ นททด าเนนการตอเนอง 164 แหง พ นทเขารวมใหม 368 แหง และพบประเดนสขภาพส าคญ ทพบ 541 ประเดน ไดแก กลมเดกปฐมวย/วยเรยน 66 ประเดน กลมวยรน 70 ประเดน กลมวยท างาน 68 ประเดน กลมวยสงอาย 272 ประเดน กลมจตเวชและยาเสพตด 65 ประเดน โดยสงส าคญของการด าเนนงานน คอ พ นททเขารวมด าเนนงานไดเกดการเรยนรรวมกน และเหนความส าคญในการดแลสขภาพจตควบคไปกบสขภาพกายซงจะ สงผลใหประชาชนไดรบการดแลท งกายใจและมสขภาวะทดยงข น

การดแลทางสงคมจตใจ (Psychosocial Clinic) ในป 2557 กรมสขภาพจตไดพฒนาและสนบสนนใหเกดระบบการดแลชวยเหลอดานสงคมจตใจ (Psychosocial Care) ในโรงพยาบาลชมชน โดยมงเนนการจดบรการดแลชวยเหลอทางสงคมจตใจทม คณภาพ ท ง 4 ดาน คอ ดานบคลากร ดานบรการเชงรกและรบ ดานบรณาการ และดานสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจต ในประเดนปญหาครอบครว สรา ยาเสพตด ความรนแรง และโรคเร อรง โดยพบวามโรงพยาบาลชมชน รอยละ 94.76 (723 แหง) ทมการจดบรการดแลชวยเหลอทางสงคมจตใจและใหค าปรกษาทกกลมวย โดยมองคประกอบคณภาพในศนยใหค าปรกษาคณภาพ (Psychosocial Clinic) ครบท ง 4 ดาน และในป 2558 มโรงพยาบาลชมชน รอยละ 94.25 (705 แหง) มการจดบรการดแลชวยเหลอทางสงคมจตใจ และใหค าปรกษาทกกลมวย โดยมองคประกอบคณภาพในศนยใหค าปรกษาคณภาพ (Psychosocial Clinic) ครบท ง 3 ดานคอ บคลากร บรการ และบรณาการ ใน 4 ประเดนปญหาคอ ทองไมพรอม ความรนแรง สรา/ยาเสพตด และโรคเร อรง นอกจากน กรมสขภาพจตยงผลกดนใหมการจดบรการสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตใหกบพนกงาน ในสถานประกอบการ โดยในป 2558 มสถานประกอบการทผานการประเมนระดบจงหวดวามการจดบรการสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตใหกบพนกงานในสถานประกอบการ รอยละ 97.29 (จ านวน 72 แหง) จากสถานประกอบการทเขารบการประเมนท งหมด 5.2.3 พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551

จากสถานการณของปญหาสขภาพจตมแนวโนมเพมข นและทวความรนแรงมากข น จากการ ทผมความผดปกตทางจตไมไดรบการดแลรกษา หรอไดรบการรกษาแตไมตอเนอง จนน าไปสปญหาสงคม ซงเปนอนตรายตอตวผมความผดปกตทางจต บคคลอน ตลอดจนทรพยสน พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 ไดรบการตราข นเพอบงคบใช เมอวนท 21 กมภาพนธ 2551 โดยมวตถประสงคเพอ



1) ปกปองคมครอง สงเสรมและปรบปรงคณภาพชวตและสขภาพจตของประชาชน 2) เสรมสรางและคมครองสทธมนษยชนของผทมความผดปกตทางจต 3) ปองกนอนตรายทอาจเกดข นจากผปวยจตเวช โดยก าหนดเปนมาตรการในการ

บ าบดรกษาทางการแพทยทมมาตรฐาน และปกปองสงคมจากภาวะอนตรายของผมความผดปกตทางจต ซงสอดคลองกบหลกสทธมนษยชน

การผลกดนนโยบายและแนวทางการด าเนนงานของคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาตทผานมา 1. ก าหนดนโยบายและมาตรการในการคมครองสทธของบคคลทมความผดปกตทางจต

และการเขาถงบรการดานสขภาพจต รวมท งการอยรวมกนในสงคม 2. วางหลกเกณฑและวธการในการใหค าปรกษา แนะน า และประสานงานกบหนวยงาน

ภาครฐและเอกชนเกยวกบการคมครองสทธของบคคลทมความผดปกตทางจต 3. ตรวจสอบและตดตามการด าเนนงานของสถานบ าบดรกษาทางสขภาพจตตามพระราชบญญต

สขภาพจต พ.ศ. 2551 ซงมจ านวน 103 แหง ในป 2561 4. ก าหนดแบบหนงสอใหความยนยอมรบการบ าบดรกษา และประกาศใชเมอวนท 6 สงหาคม 2551 5. ก าหนดหนวยงานดานสงคมสงเคราะหและสวสดการ เพอรองรบการดแลผปวยจตเวช

หลงจ าหนาย กรณทผปวยไมมผดแล จ านวน 13 แหง 6. วางระเบยบหรอประกาศเกยวกบการปฏบตตามพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551

ตลอดจนพจารณาปรบปรงแกไขระเบยบและประกาศตามพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 7. ตดตาม ก ากบการด าเนนงานใหเปนไปตามกฎหมาย หรอ ตามทคณะรฐมนตรก าหนด ปญหาและอปสรรคในการบงคบใชพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 1. ระบบการน าสงผปวยจตเวชกรณฉกเฉน มภาวะอนตรายและตองไดรบการบ าบดรกษา

โดยแบงเปน ก) ระบบน าสงโดยการแพทยฉกเฉน (1669) บคลากรผน าสง ยงไมมความเชยวชาญในเรอง การควบคมอาการเบ องตนทถกตอง และเวชภณฑ /ยา ยงมไมเพยงพอ ส าหรบใชในการควบคมอาการเบ องตน ในกรณของผปวยจตเวชฉกเฉน และยงไมครอบคลมพ นทบรการท งหมด ข) ระบบน าสงโดยต ารวจหรอพนกงาน ฝายปกครอง ยงขาดทศนคตทด ความร ความเขาใจในการบงคบใชพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 เพอการปองกนการกอคด และภาวะอนตรายจากผปวยจตเวช ยงมความเขาใจวาจะตองเกดคดกอน จงจะสามารถน าสงผปวยได ประกอบกบขาดงบประมาณในการน าสงผปวย 2. ความไมเทาเทยมของสทธในการบ าบดรกษาผปวย แบงเปน ก) ชองวางของคาใชจาย ในการรกษาผปวยนตจตเวช พบวา ผปวยนตจตเวชทศาลน าสง ไดรบการรกษาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 14 หรอ มาตรา 48 ทใชสทธบตรประกนสขภาพถวนหนา ผปวยในทมระยะเวลาวนนอน นานเกน 2 เดอน จะท าใหเรยกเกบเงนไดนอย ท าใหเกดหน สญ และผปวยทไมม ชอ-สกล ทชดเจนหรอไมมเลขบตรประจ าตวประชาชน 13 หลก/ไมมสถานะสทธเขาและระบบตรวจสอบสทธแลวไมพบขอมล ท าใหเรยกเกบเงนไมได 3. ผปวยจตเวชทไมสามารถกลบสสงคมได โดยแบงเปน



ก) สถานสงเคราะห/สถานคมครอง พบวา พ นทไมเพยงพอในการรองรบผปวยจตเวชทไมมญาต และบคลากรขาดความรในการดแลผปวยจตเวช

ข) ญาตมความหวาดกลวผปวยทมประวตความรนแรงและมแนวโนมจะทอดท งผปวย ค) ชมชนไมยอมรบผปวย เนองจากกลวการถกท ารายจากผปวย ง) สถานทท างาน พบวาผประกอบการไมพรอมรบผปวยจตเวชเขาท างานในฐานะคนพการ

ทมปญหาสขภาพจตและจตเวช ท งน อาจเกดจากทศนคตทไมดตอผมปญหาสขภาพจตและผปวยจตเวช จ) เรอนจ า/ทณฑสถาน พบวา บคลากรขาดความร ความเขาใจ และตระหนกถงการใช

พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 มาตรา 41



จากการทบทวนสถานการณ และแนวโนมการด าเนนงานสขภาพจตดงกลาวขางตน ประกอบกบผลทไดจาก การส ารวจความคดเหนเกยวกบประเดน SWOT ท ม ผลกระทบตอการด าเนนงานส ขภาพจต และทศทาง การด าเนนงานสขภาพจตในอนาคตของผบรหารและผปฏบตงานท งในและนอกกระทรวงสาธารณสข จ านวน 350 ชด คดเปนรอยละ 53.84 ของจ านวนแบบสอบถามทสงไปท งหมด 650 ชด สรปเปน ประเดนจดแขง- จดออน - โอกาส - ความทาทาย (SWOT) ของงานดานสขภาพจต ดงน

จดแขง (Strengths) S-1 การพฒนาพยาบาลสขภาพจตและจตเวช (หลกสตร PG) เปนการพฒนาเครอขายก าลงคน

ดานสขภาพจตและจตเวชในระบบบรการสขภาพใหมความร และมความเขมแขงในการด าเนนงานสขภาพจต

89.4%

S-2 กรมสขภาพจตมนโยบายการด าเนนงานดานสงเสรมปองกนปญหาสขภาพจตทครอบคลมทกกลมวย ท าใหสามารถเชอมโยงกบนโยบายระดบกระทรวงและการด าเนนงานในพ นท ทมงเนนการสงเสรมสขภาพคนตลอดชวงชวตไดงายข น

84.0%

S-3 กรมสขภาพจตมหนวยบรการเฉพาะทางทมระบบการใหบรการเปนทยอมรบของสงคม 82.5% S-4 ทมสขภาพจตมความร/ความเชยวชาญเฉพาะทาง สามารถใหบรการดานสขภาพจตท งในภาวะปกต

และภาวะวกฤต 82.5%

S-5 กรมสขภาพจตสนบสนนใหหนวยบรการสาธารณสขในพ นทจดบรการสขภาพจตและจตเวชเพอเพม การเขาถงบรการผปวยจตเวช

82.2%

S-6 ศนยสขภาพจตมแนวทางการท างานเชงรก ท งดานการสงเสรม/ปองกนปญหาสขภาพจต และการสรางพฒนาประสานงานกบเครอขายในพ นท

77.2%

จดออน (Weaknesses) W-1 ตวช วดดานสขภาพจตไมไดถกก าหนดใหเปนตวช วดระดบกระทรวงหรอ ระดบเขตสขภาพ ท าให

การผลกดนงานสขภาพจตในพ นทเปนไปไดคอนขางชา เพราะพ นทไมใหความส าคญกบตวช วดดงกลาวเปนล าดบตน ๆ

78.5%

W-2 บคลากรเครอขายทรบผดชอบงานสขภาพจตมการเปลยนแปลง/โยกยายบอย ท าใหเกดการสญเสยทรพยากรดานบคคลทไดลงทนไป สงผลใหงานไมตอเนอง

73.4%

W-3 ศนยขอมล (Data Center) ของกรมสขภาพจตยงไมมประสทธภาพเพยงพอ 73.1% W-4 การบรการสขภาพจตและจตเวชส าหรบผมปญหาสขภาพจต ยงไมทวถงในทกพ นทและยงไมครอบคลม

ในประเดนโรค/ปญหาทส าคญ 73.1%

W-5 พ.ร.บ.สขภาพจต พ.ศ. 2551 ยงไมสามารถน าไปบงคบใชไดอยางจรงจง 73.1% W-6 สอ/เทคโนโลยในการสงเสรม/ปองกนปญหาสขภาพจตทประชาสมพนธใหกบประชาชนมความเปน

วชาการมากเกนไป เขาใจและเขาถงไดยาก 59.3%



1

โอกาส (Opportunities)

O-1 การจดบรการในเขตสขภาพ (Service Plan) ของกระทรวงสาธารณสข เป]นการเพมโอกาส

ในการทำงานของกรมสขภาพจต

85.0%

O-2 สงคมยงมความตgองการหน0วยงานหรอบคลากรทสามารถใหgความรgดgานสขภาพจตแก0ประชาชนไดg 81.8%

O-3 การผลกดนการบงคบใชg พ.ร.บ.สขภาพจต พ.ศ.2551 เป]นการเพมการเขgาถงบรการของประชาชน

กล0มเสยง กล0มปoวย และคgมครองความปลอดภยของบคลากรผgใหgการดแลและสงคม

78.9%

O-4 การเปลยนแปลงทางสงคมและสงแวดลgอมทกระทบต0อสภาวะจตใจของประชาชนเป]นโอกาสใหg

กรมสขภาพจตไดgพฒนาองคsความรgและกระบวนการทำงานในดgานการเยยวยาจตใจในภาวะวกฤตต0างๆ

77.7%

O-5 มการใชgเทคโนโลยสารสนเทศเขgามาบรณาการงานส0งเสรม/ปwองกนปxญหาสขภาพจต โดยการส0งผ0าน

องคsความรgดgานสขภาพจตและจตเวชผ0านระบบ Internet

70.8%

O-6 สาระสำคญของกฎหมาย/นโยบายดgานต0างๆ ในระดบประเทศ ทมเนอหาสนบสนนการดำเนนงาน

ส0งเสรม ปwองกน บำบดรกษา และฟÅÇนฟสมรรถภาพทางสขภาพ เป]นโอกาสใหgประชาชนทกคนมสทธ

ในการเขgาถงบรการเฉพาะทางสขภาพจตและจตเวชไดgมากขน

67.6%

ความท7าทาย (Threats)

T-1 ประชาชนยงขาดความรg ความเขgาใจในเรองสขภาพจตและโรคทางจตเวช ตลอดจนทกษะในการปwองกน

ปxญหาสขภาพจตทถกตgอง

91.3%

T-2 โรคซมเศรgาและอตราการฆ0าตวตายมแนวโนgมเพมสงขน ปxญหาสขภาพจตจะซบซgอน รนแรง และก0อใหg

เกดความสญเสยทางสขภาพของประชากรทงโลก

87.6%

T-3 การเปลยนแปลงทางโครงสรgางครอบครวและสงคม เป]นลกษณะครอบครวเดยวและเป]นสงคมเมองมากขน

ทำใหgประชาชนเกดความโดดเดยว ขาดความอบอ0น ส0งผลกระทบต0อสภาพจตใจ สมพนธภาพในครอบครว

และนำไปส0ปxญหาความรนแรงทางสงคมทมากขน

85.0%

T-4 ยคการสอสารไรgพรมแดน ทำใหgคนสามารถเสพสอไดgหลายทาง แต0การควบคมสอไม0มประสทธภาพ

ทำใหgเกดการเลยนแบบพฤตกรรมทรนแรง

84.1%

T-5 การพฒนางานสขภาพจต เป]นงานทกรมทำเพยงหน0วยเดยวไม0ไดg ตgองอาศยความร0วมมอจากหน0วยงาน

อนๆ ดgวย เช0น หน0วยบรการ สป. กระทรวงศกษาธการ กระทรวงพฒนาสงคมฯ อปท. กทม. ชมชน

80.3%

T-6 การไม0ใหgการยอมรบและไม0ใหgโอกาสผgปoวยจตเวช (Stigma) และมาตรการ/กฎหมายในดgานอนๆ

ทเกยวขgองกบผgปoวยทางจต เป]นอปสรรคต0อการเขgาถง/เขgารบบรการและการดำเนนชวตในสงคมของ

ผgปoวยทางจต

75.6%



จากน นน ามาวเคราะหความสมพนธระหวางจดแขงกบโอกาส จดแขงกบขอจ ากด จดออนกบโอกาส และจดออนกบขอจ ากด ดวยเทคนค TOWS Matrix เพอก าหนดเปนกลยทธ โดยมผลของการวเคราะหความสมพนธในขอมลแตละค ดงน

SO ST - สงเสรมใหเกดการพฒนาความรดานสขภาพจตแบบองครวม (S2,S4/O5) - สงเสรม IQ EQ และความสขในคนไทย (S2,S4/O2,O4) - พฒนาคณภาพระบบบรการเฉพาะทางสขภาพจตและจตเวช (S1,S3,S4/O2,O3,O4) - สนบสนนใหหนวยบรการสาธารณสขในพ นทมการเฝาระวง ตดตามดแล ผปวยจตเวชรนแรง ยงยาก ซบซอน (SMI-V) ทมความเสยงสงตอการกอ ความรนแรงอยางตอเนองและเชอมโยงกบเขตสขภาพในชมชน (S5 /O1,O3) - บรณาการความรวมมอกบหนวยงานภาครฐในการดแลคณภาพชวต ของผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) ใหมคณภาพชวตทดข น (S4,S6/O3) - เพมปจจยปกปองและลดปจจยเสยง โดยออกกฎหมายบงคบเรอง สารอาหารในเดก และสารเคมทมผลตอสมอง (S2 /O6) - ออกกฎหมายใหผปกครองผานหลกสตรการเล ยงดเดกข นพ นฐาน (Parenting) (S2 /O6) - พฒนาระบบบรหารทรพยากรบคคลดานสขภาพจตอยางยงยน มประสทธภาพ ตามหลกธรรมาภบาล (S1,S4/O1,O2)

- สรางความตระหนกและความร ความเขาใจในเรองสขภาพจต และปญหาสขภาพจต ททกคนในสงคมมสวนรวมรบผดชอบ (Awareness) ในกลมด กลมเสยง กลมปวย (S2/T1) - ลดอคต ลดการตตรา และการเลอกปฏบตตอผมปญหาสขภาพจต และผปวยจตเวช (Stigma & Discrimination) (S3,S4/T6) - เสรมสรางความเขมแขงทางจตใจ (Resilience) ใหกบประชาชน ในการรบมอกบปญหาสขภาพจตทจะเกดข นในอนาคต (S4/T1,T2,T3) - สรางความเขมแขงของประชาชนในการปรบเปลยนมมมองการ ดแลสขภาพจต ทสรางสรรคเพอพฒนาความรอบรทางสขภาพจต (Mental Health Literacy) (S2,S4,S6/T1) - สงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตประชาชน ทกกลมวย (S2/T1) - สรางการมสวนรวมของเครอขายทกภาคสวนในการสงเสรม สขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตประชาชนทกกลมวย (S6/T1,T5) - เสรมสรางสายสมพนธทเขมแขงภายในครอบครว (Attachment) (S2,S4/T3) - จดระบบบรการสขภาพจตระดบปฐมภมทมประสทธภาพ (Primary Care Cluster 4.0)(S1,S2,S4,S6/T1,T2,T3,T4,T5) - พฒนาระบบเฝาระวงและคดกรองปญหาสขภาพจตและโรคทาง จตเวชทรวดเรวและมประสทธภาพ (S3,S4,S5,S6/T1,T2) - พฒนาระบบการดแลและสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบผปวย จตเวช (S1,S3,S4,S5/T2,T6) - พฒนาระบบบรการนตสขภาพจต หรอระบบการดแลผมปญหา สขภาพจต/เจบปวยทางจตเวชในเรอนจ า(S3,S4/T3,T4)



WO WT - พฒนาระบบคณภาพมาตรฐานของระบบบรการสขภาพจตในสถาน บรการทกระดบ (Service Plan) (W1,W2,W4/O1,O3,O6) - สนบสนนใหเกดการวจยและพฒนานวตกรรม/เทคโนโลยในการ บ าบดรกษาและฟนฟสขภาพจต (W6/O4,O5) - ขบเคลอน ผลกดนและบงคบใช กฎหมายสขภาพจตและมาตรการทาง กฎหมายอยางเปนระบบและเปนรปธรรม(W1,W2,W4,W5/O1,O3,O6) - จดสวสดการผรบดแลผปวยใหไดรบการพฒนาศกยภาพ (W2,W4/O3) - พฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานสขภาพจตใหมคณภาพเพอเปน แหลงอางองในระดบประเทศและนานาชาต (W3/O1,O5) - พฒนาคณภาพระบบการเงน การคลง ดานสขภาพจตและระบบ ประกนสขภาพของผมปญหาสขภาพจตเพอลดความเหลอมล า (W3/O3)

- พฒนานวตกรรมการสงเสรมสขภาพจต (Promotion Program) และปองกนปญหาสขภาพจต (Prevention Program) ในยค ดจทลทตอบสนองตอปญหาและความตองการครอบคลมทก กลมวย(W6/T1,T2,T3,T4) - เสรมสรางความเขมแขงและความรวมมอของภาคเครอขาย

ทกภาคสวนในการจดบรการสขภาพจตในชมชน (W1,W2,W4,W5/T1,T2,T3,T5) - สรางความรวมมอระหวางเครอขายสาธารณสข เครอขายใน กระบวนการยตธรรม และเครอขายดานสงคมในการด าเนนงาน

ดานนตสขภาพจต (W1, W5/T5) - ก าหนดหลกเกณฑ วธการและเงอนไขการเผยแพรขอมลผปวยในสอ ทกประเภท (W3, W5,W6/T4)



บทท 2 แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 – 2580)

วสยทศน (Vision)

คนไทยมปญญา อารมณด และมความสข อยในสงคมอยางทรงคณคา Thai people have wisdom, good emotional intelligence, happiness and valuable life

in society. พนธกจ (Mission)

พฒนาและขบเคลอนงานสขภาพจตและจตเวชใหมประสทธภาพ ลดปจจยเสยง เพมปจจยคมครอง ดานสขภาพจต สงเสรมใหประชาชนมความตระหนกและความเขาใจตอปญหาสขภาพจต รวมท งสรางความเขมแขงของภาคเครอขาย ในการลดอคตตอผมปญหาสขภาพจต เปาหมาย (Goals)

ระยะ 5 ป

(พ.ศ. 2561-2565) 10 ป

(พ.ศ. 2566-2570) 15 ป

(พ.ศ. 2571-2575) 20 ป

(พ.ศ. 2576-2580) เดกมความฉลาดทางสตปญญา (IQ)

> 100 > 101 > 103

> 105

เดกมความฉลาดทางอารมณ (EQ) อยในเกณฑปกต

> รอยละ 80




ครอบครวมความเขมแขงและความอบอน

รอยละ 80

รอยละ 85 รอยละ 90 รอยละ 95

ประเทศไทยมคะแนนความสข (World Happiness Index) เพมข นจากป 2560

≥ 0.1

≥ 0.2

≥ 0.3

≥ 0.4

อตราการฆาตวตายส าเรจ ไมเกน 6.0 ตอปชก.แสนคน

ไมเกน 5.6 ตอปชก.แสนคน



รอยละของอ าเภอทบรณาการการด าเนนงานสขภาพจตตามมาตรฐานแลวประชาชนมความสขและคณภาพชวตทด

รอยละ 50

รอยละ 55 รอยละ 60 รอยละ 65



ยทธศาสตร (Strategic) 1. สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต 2. พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช 3. ขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคมและสวสดการ

4. พฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต คนไทยไดรบการสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตครอบคลมทกกลมวย ต งแตในครรภและตอเนองไปตลอดชวงชวต เนนการสรางเสรมพฒนาการทางความคด อารมณและพฤตกรรม และทกษะทางสงคม ในเดก ตลอดจนพฒนาสถาบนครอบครวใหมศกยภาพในการเล ยงดเพอใหเดกมสตปญญา และมความฉลาด ทางอารมณอยในเกณฑปกตข นไป อนจะน าไปสการทคนไทยมสขภาพจตด มความสข โดยการพฒนานวตกรรม องคความร งานวจยทมมาตรฐานและสามารถน าไปใชในการพฒนางานสงเสรมสขภาพจต และปองกนปญหาสขภาพจตทเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย ผานการขบเคลอนการด าเนนงานสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตคนไทยทกกลมวยรวมกบภาคเครอขาย ตลอดจนเสรมสรางใหคนไทยมความรอบรดานสขภาพจต (Mental Health Literacy) และมทศนคตทดตอผมปญหาสขภาพจตและจตเวช ผลกดนใหสงคมยอมรบ/ใหโอกาส ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช ไดเขามามสวนรวมในวถชวต การท างานและกจกรรมตาง ๆ ตามศกยภาพ

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต

เปาประสงค ตวช วดเปาประสงค คาเปาหมายระยะ 20 ป

แนวทางการพฒนาทส าคญ พ.ศ. 2561 - 2565

พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

1.1 คนไทยเขาใจและ ใสใจสขภาพจต ของตนเอง ครอบครวและชมชน

1. รอยละของ คนไทยทมความตระหนกและเขาใจเรองสขภาพจต

รอยละ 40

รอยละ 50

รอยละ 60

รอยละ 70

1. สรางความตระห นกและความร ความเขาใจในเรองสขภาพจตและปญหาสขภาพจต ททกคนในสงคมมสวนรวมรบผดชอบ (Awareness) และเฝาระวง(Surveillance) ในกลมปกต กลมเสยง กลมปวย 2. ส งเสรมให เกดการพฒนาความร ดานสขภาพจตแบบองครวม 3. ลดอคต ลดการตตรา และการเลอกปฏบ ต ต อผ มปญหาสขภาพจตและ จตเวช (Stigma & Discrimination) 4. เสรมสรางความเขมแขงทางจตใจ (Resilience) ใหกบคนไทยในการรบมอกบปญหาสขภาพจตทจะเกดข นในอนาคต

2. รอยละของ คนไทยยอมรบและใหโอกาสตอผมปญหาสขภาพจตและจตเวช

รอยละ 80 รอยละ 85 รอยละ 90 รอยละ 95

3. รอยละของ คนไทยไดรบ การพฒนาทกษะชวตตามชวงวย

รอยละ 75

รอยละ 80

รอยละ 85

รอยละ 90


ยทธศาสตร (Strategic) 1. สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต 2. พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช 3. ขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคมและสวสดการ

4. พฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพจตตลอดชวงชวต คนไทยไดรบการสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตครอบคลมทกกลมวย ต งแตในครรภและตอเนองไปตลอดชวงชวต เนนการสรางเสรมพฒนาการทางความคด อารมณและพฤตกรรม และทกษะทางสงคม ในเดก ตลอดจนพฒนาสถาบนครอบครวใหมศกยภาพในการเล ยงดเพอใหเดกมสตปญญา และมความฉลาด ทางอารมณอยในเกณฑปกตข นไป อนจะน าไปสการทคนไทยมสขภาพจตด มความสข โดยการพฒนานวตกรรม องคความร งานวจยทมมาตรฐานและสามารถน าไปใชในการพฒนางานสงเสรมสขภาพจต และปองกนปญหาสขภาพจตทเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย ผานการขบเคลอนการด าเนนงานสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตคนไทยทกกลมวยรวมกบภาคเครอขาย ตลอดจนเสรมสรางใหคนไทยมความรอบรดานสขภาพจต (Mental Health Literacy) และมทศนคตทดตอผมปญหาสขภาพจตและจตเวช ผลกดนใหสงคมยอมรบ/ใหโอกาส ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช ไดเขามามสวนรวมในวถชวต การท างานและกจกรรมตาง ๆ ตามศกยภาพ




พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

1.1 คนไทยเขาใจและ ใสใจสขภาพจต ของตนเอง ครอบครวและชมชน

1. รอยละของ คนไทยทมความตระหนกและเขาใจเรองสขภาพจต

รอยละ 40

รอยละ 50

รอยละ 60

รอยละ 70

1. สรางความตระห นกและความร ความเขาใจในเรองสขภาพจตและปญหาสขภาพจต ททกคนในสงคมมสวนรวมรบผดชอบ (Awareness) และเฝาระวง(Surveillance) ในกลมปกต กลมเสยง กลมปวย 2. ส งเสรมให เกดการพฒนาความร ดานสขภาพจตแบบองครวม 3. ลดอคต ลดการตตรา และการเลอกปฏบ ต ต อผ มปญหาสขภาพจตและ จตเวช (Stigma & Discrimination) 4. เสรมสรางความเขมแขงทางจตใจ (Resilience) ใหกบคนไทยในการรบมอกบปญหาสขภาพจตทจะเกดข นในอนาคต

2. รอยละของ คนไทยยอมรบและใหโอกาสตอผมปญหาสขภาพจตและจตเวช


3. รอยละของ คนไทยไดรบ การพฒนาทกษะชวตตามชวงวย

รอยละ 75

รอยละ 80

รอยละ 85

รอยละ 90






พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

1.1 คนไทยเขาใจและ ใสใจสขภาพจต ของตนเอง ครอบครวและชมชน (ตอ)

5. สรางความเขมแขงของคนไทยใน การป รบ เป ล ย น ม ม ม อ งก ารด แ ลสขภาพจต เพอพฒนาความรอบรทางสขภาพจต (Mental Health Literacy) 6. สรางใหเกดการเรยนรดานสขภาพจตโรคจตเวชและสารเสพตด โดยบรรจเปนสาระการเรยนรไวในหลกสตรแกนกลางแ ล ะ ห ร อ ห ล ก ส ต ร ส ถ า น ศ ก ษ า ในทกระดบประเภทการศกษา 7. เสรมสรางสายสมพนธท เขมแข งภายในครอบครว (Attachment) 8. สงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตคนไทยทกกลมวย

1.2 ภาคเครอขายเสรมสราง การมสวนรวมใหคนไทย มปญญา อารมณด และมความสข

1. รอยละของเดก ทมคะแนน IQ ต ากวา 100 ไดรบการพฒนา

รอยละ 85 รอยละ 90 รอยละ 95 รอยละ 100 1. สงเสรม IQ โดยเพมการเขาถงบรการ การสงเสรมและกระตนพฒนาการเดก 0-5 ป 2. สงเสรม EQ โดยพฒนาโปรแกรม/เครองมอ เสรมสรางความฉลาดทางอารมณในทกกลมวย 3. สรางการมสวนรวมของภาคเครอขายทกภาคส วนในการส งเสรมส ขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตคนไทยทกกลมวย 4. สงเสรมความสขในคนไทย 5. พฒนานวตกรรมการสงเสรมสขภาพจต (Promotion Program) และปองกนปญหาสขภาพจต (Prevention Program) ในย คด จ ท ลท ตอบสนองต อป ญ ห าและ ความตองการครอบคลมทกกลมวย โดยการ มสวนรวมของภาคเครอขายทกภาคสวน 6 . ส น บ ส น น แ ละ ผ ล กด น ให ภ าคเครอขายสขภาพในต าบล รวมกนดแลสขภาพจตคนไทยภายใตมาตรฐาน การด าเนนงานสขภาพจต

2. รอยละของผสงอายทมารบบรการในคลนกผสงอาย/คลนกโรคไมตดตอเร อรง ไดรบการคดกรองภาวะซมเศรา

รอยละ 70

รอยละ 80 รอยละ 90

รอยละ 100

3. รอยละของคนไทยอาย 15 ปข นไปทมความสขเทากบหรอสงกวาคาเฉลย

รอยละ 85

รอยละ 87

รอยละ 89

รอยละ 90



หนวยงานทรบผดชอบ กระทรวงสาธารณสข / กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย / กระทรวงศกษาธการ / กระทรวงมหาดไทย หนวยงานสนบสนน / หนวยงานทเกยวของ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม / กระทรวงวฒนธรรม / กระทรวงยตธรรม / ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต / กรงเทพมหานคร / กรมประชาสมพนธ / ส านกงานต ารวจแหงชาต / โรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต ส านกงานศาลยตธรรม / ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) / ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต / หนวยงานทม การจดการเรยนการศกษาอน / องคกรเอกชน / สถานประกอบการภาคเอกชน / ภาคประชาสงคม / เครอขาย นกสอสารชมชน / สมาคมสมาพนธผดแลไทย / สมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย / สมาคมสายใยครอบครว / สมาคมเสรมสรางชวต / องคกรสอสารมวลชน / มลนธเครอขายครอบครว / มลนธสถาบนพฒนา นตจตเวชเดก เยาวชน และครอบครว / มลนธแมคณภาพ / องคกรทมวตถประสงคเพอดแลชวยเหลอและพทกษสทธผปวยจตเวชและผดแล / องคกรผประกอบวชาชพและสหวชาชพ และองคกรอน ๆ ทเกยวของ



ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช พฒนาคณภาพมาตรฐานระบบบรการสขภาพจตและจตเวชทกระดบอยางมประสทธภาพ และสรางสรรค ตลอดจนบรณาการงานสขภาพจตเขากบระบบสขภาพ เพอใหผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจต และจตเวชสามารถเขาถงบรการต งแตเรมปวย จนหายทเลา สามารถอยในชมชนไดอยางปกตสข ภายใตการดแลและสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบผปวยจตเวช ดวยกระบวนการมสวนรวมท งระดบครอบครว ชมชน และสถาบน ในสงคมท งภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน

ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช



พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

2.1 ผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจตและ จตเวชเขาถงบรการมาตรฐานต งแตเรมปวย

1. อตราการเขาถงบรการของโรคทส าคญทางจตเวช - โรคออทสตก (Autistic)

รอยละ 15

รอยละ 27

รอยละ 39

รอยละ 50

1. จดระบบบรการสขภาพจตระดบปฐมภมทมประสทธภาพ (Primary Care Cluster 4.0) 2. พฒนาระบบเฝาระวงและคดกรองปญหาสขภาพจตและโรคทส าคญทางจตเวชทรวดเรวและมประสทธภาพ 3. พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวชท งดานบคลากร สถานท การบ าบดรกษา และยาจตเวชทส าคญและจ าเปนในสถานบรการสาธารณสข ทไดมาตรฐานตามเกณฑ และไดรบ การประกนคณภาพ 4. สงเสรมและพฒนาระบบบรการสขภาพอยางบรณาการและเนนการมสวนรวมในระดบชมชน(Empowerment) 5. เพมการเขาถงบรการทเหมาะสม การดแลตอเนองเพมข น (โรคจตเภท/ โรคซมเศรา/ผตดยาเสพตดทมปญหาสขภาพจต/ออทสตก/โรคสมาธส น) 6. เพมการเขาถงบรการทเหมาะสม และดแลตอเนองและลดอตราการกลบปวยซ า (โรคจตเภท/โรคซมเศรา/ผตดยาเสพตดทมปญหาสขภาพจต)

- โรคสมาธส น (ADHD)


- โรคซมเศรา (Depressive disorder)


- โรคจตเภท (Schizophrenia)


2. ชวงเวลาของอาการโรคจตเภททไมไดรบการรกษา (Duration of Untreated Psychosis : DUP) ลดลงจากปเรมตนแผน

รอยละ 2

รอยละ 3

รอยละ 4

รอยละ 5

3. รอยละของศนยแพทยเวชศาสตรครอบครว (Primary Care Cluster : PCC) ในชมชนมระบบใน การดแลสขภาพจตและจตเวช

รอยละ 50

รอยละ 60

รอยละ 70

รอยละ 80


ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวช พฒนาคณภาพมาตรฐานระบบบรการสขภาพจตและจตเวชทกระดบอยางมประสทธภาพ และสรางสรรค ตลอดจนบรณาการงานสขภาพจตเขากบระบบสขภาพ เพอใหผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจต และจตเวชสามารถเขาถงบรการต งแตเรมปวย จนหายทเลา สามารถอยในชมชนไดอยางปกตสข ภายใตการดแลและสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบผปวยจตเวช ดวยกระบวนการมสวนรวมท งระดบครอบครว ชมชน และสถาบน ในสงคมท งภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน




พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

2.1 ผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจตและ จตเวชเขาถงบรการมาตรฐานต งแตเรมปวย

1. อตราการเขาถงบรการของโรคทส าคญทางจตเวช - โรคออทสตก (Autistic)

รอยละ 15

รอยละ 27

รอยละ 39

รอยละ 50

1. จดระบบบรการสขภาพจตระดบปฐมภมทมประสทธภาพ (Primary Care Cluster 4.0) 2. พฒนาระบบเฝาระวงและคดกรองปญหาสขภาพจตและโรคทส าคญทางจตเวชทรวดเรวและมประสทธภาพ 3. พฒนาระบบบรการสขภาพจตและจตเวชท งดานบคลากร สถานท การบ าบดรกษา และยาจตเวชทส าคญและจ าเปนในสถานบรการสาธารณสข ทไดมาตรฐานตามเกณฑ และไดรบ การประกนคณภาพ 4. สงเสรมและพฒนาระบบบรการสขภาพอยางบรณาการและเนนการมสวนรวมในระดบชมชน(Empowerment) 5. เพมการเขาถงบรการทเหมาะสม การดแลตอเนองเพมข น (โรคจตเภท/ โรคซมเศรา/ผตดยาเสพตดทมปญหาสขภาพจต/ออทสตก/โรคสมาธส น) 6. เพมการเขาถงบรการทเหมาะสม และดแลตอเนองและลดอตราการกลบปวยซ า (โรคจตเภท/โรคซมเศรา/ผตดยาเสพตดทมปญหาสขภาพจต)

- โรคสมาธส น (ADHD)


- โรคซมเศรา (Depressive disorder)


- โรคจตเภท (Schizophrenia)


2. ชวงเวลาของอาการโรคจตเภททไมไดรบการรกษา (Duration of Untreated Psychosis : DUP) ลดลงจากปเรมตนแผน

รอยละ 2

รอยละ 3

รอยละ 4

รอยละ 5

3. รอยละของศนยแพทยเวชศาสตรครอบครว (Primary Care Cluster : PCC) ในชมชนมระบบใน การดแลสขภาพจตและจตเวช

รอยละ 50

รอยละ 60

รอยละ 70

รอยละ 80






พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

2.1 ผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจตและ จตเวชเขาถงบรการมาตรฐานต งแตเรมปวย (ตอ)

4. รอยละของผปวยจตเวชทมความเสยงสงตอการกอความรนแรง ไมกอความรนแรงซ า ภายใน 1 ป

รอยละ 96

รอยละ 97

รอยละ 98

รอยละ 99

7. พฒนามาตรฐานสถานบรการสขภาพจตในชมชน เชน บานกงวถ โรงพยาบาลกลางวน เปนตน 8. สนบสนนใหหนวยบรการสาธารณสขในพ นทมการเฝาระวง ตดตามดแลผปวยจตเวช ทมความเสยงสงตอการกอความรนแรง (SMI-V) อยางตอเนองและเชอมโยงกบเขตสขภาพในชมชน และภาคสวนทเกยวของ

2.2 ผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจตและจตเวชไดรบบรการตามมาตรฐานจนหายทเลา สามารถอยในชมชนไดอยางปกตสข

1. รอยละของผปวยจตเวชยาเสพตดทหยดเสพตอเนอง 3 เดอนหลงจ าหนายจาก การบ าบดรกษา

รอยละ 94

รอยละ 95

รอยละ 96

รอยละ 97

1. เสรมสรางความเขมแขงและความรวมมอของภาคเครอขายทกภาคสวนในการจดบรการสขภาพจตในชมชน 2. พฒนาคณภาพระบบบรการเฉพาะทางสขภาพจตและจตเวช 3. ผลกดนและสรางความเขมแขงเครอขายท งในและนอกระบบสาธารณสขในการฟนฟสมรรถภาพ ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช และคนพการทมปญหาสขภาพจตและ จตเวช 4. พฒนาศกยภาพและสนบสนน เพอนผเชยวชาญ (Peer specialist) ใหสามารถดแลผปวยจตเวชในระบบเพอนสนบสนนเพอน (Peer support system) 5. พฒนาระบบและกลไกสนบสนนทมประสทธภาพในการมงานท าและ การประกอบอาชพของผมปญหาสขภาพจตและจตเวช และคนพการทมปญหาสขภาพจตและจตเวช 6. เสรมพลงผดแลและผปวยจตเวชเพอมสวนรวมในการก าหนดนโยบายระดบชาต (Policy Advocacy)

2. รอยละของผปวย จตเวชทรบการรกษาแบบผปวยในมอาการทางจตหายทเลา


3. รอยละของ ผปวยโรคทส าคญทางจตเวชทไดรบ การบ าบดรกษาแลว มคณภาพชวตทดข น

รอยละ 40

รอยละ 50

รอยละ 60

รอยละ 70

มาตรฐานจนหายทเลา






พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

2.2 ผปวยจตเวชและผมปญหาสขภาพจตและจตเวชไดรบบรการตามมาตรฐานจนหายทเลา สามารถอยในชมชนไดอยางปกตสข (ตอ)

7. จดสวสดการใหแกผปวยจตเวช ในระยะฟนฟสมรรถภาพใหสามารถอยในสงคมไดอยางมคณคา และมศกดศร 8. พฒนาระบบบรการสขภาพจต ในภาวะวกฤต ไดแก MCATT / OSCC / SMI-V

หนวยงานทรบผดชอบ กระทรวงสาธารณสข / กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย / กระทรวงแรง งาน /กระทรวงมหาดไทย หนวยงานสนบสนน / หนวยงานทเกยวของ

กระทรวงยตธรรม / กระทรวงศกษาธการ / ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต / โรงพยาบาล ตลาการเฉลมพระเกยรต ส านกงานศาลยตธรรม / สถานประกอบการภาคเอกชน / มลนธออทสตกไทย / สมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย / มลนธโรงพยาบาลสมเดจเจาพระยาในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร / มลนธสถาบนพฒนานตจตเวชเดก เยาวชน และครอบครว / สมาคมเสรมสรางชวต / มลนธเครอขายครอบครว / สมาคมสมาพนธผดแลไทย / สมาคมสายใยครอบครว / องคกรทมวตถประสงคเพอดแลชวยเหลอและพทกษสทธผปวยจตเวชและผดแล / องคกรผประกอบวชาชพและ สหวชาชพ และองคกรอน ๆ ทเกยวของ

กระทรวงสาธารณสข / กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย / กระทรวงแรงงาน /

กระทรวงมหาดไทย



ยทธศาสตรท 3 ขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคม และสวสดการ ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช รวมท งผปวยจตเวช ไดรบการคมครองสทธ การสงเสรมสขภาพจต

ปองกนปญหาสขภาพจต และไดรบการบ าบดรกษาอยางถกตองเหมาะสม ต งแตการคดกรอง น าสง ดแลบ าบดรกษา ฟนฟสมรรถภาพ จนกระทงจ าหนาย และตดตามอยางตอเนองใหผปวยจตเวชมคณภาพช วตทดข น ตามบทบญญตของกฎหมายสขภาพจต เพอลดความผดปกต ความรนแรงทอาจกอใหเกดอนตรายตอชวต รางกาย หรอทรพยสนของตนเองและบคคลอน ๆ ในสงคม

ยทธศาสตรท 3 ขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคม และสวสดการ



พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

3.1 ผปวย จตเวชไดรบ การคมครองสทธ สงเสรมสขภาพจต ปองกนปญหาสขภาพจต ไดรบการบ าบด รกษาและฟนฟสมรรถภาพอยางถกตองเหมาะสม

1. รอยละของผปวยจตเวชทไดรบ การดแลตาม พ.ร.บ.สขภาพจต ไดรบการตดตามอยางตอเนอง

รอยละ 85

รอยละ 90

รอยละ 95

รอยละ 100

1. ขบเคลอน ผลกดนและบงคบใชกฎหมายสขภาพจตและมาตรการทางกฎหมายอยางเปนระบบและเปนรปธรรมโดยสนบสนนใหเกดระบบ การตดสนใจในการบ าบดรกษาโดย การมสวนรวมของผปวยจตเวชและผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) 2. พฒนาระบบบรการนตสขภาพจต หรอระบบการดแลผมปญหาสขภาพจตและจตเวช หรอผปวย จตเวชในกระบวนการยตธรรม 3. สรางความรวมมอระหวางภาคเครอขายสาธารณสข ภาคเครอขาย ในกระบวนการยตธรรม และภาคเครอขายดานสงคมในการด าเนนงานดานนตสขภาพจต 4. จดต งหนวยงานเจาภาพหลก ในการดแลคณภาพชวตของผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) ใหมศกยภาพและคณภาพชวตทดข นโดย บรณาการความรวมมอกบทกภาคสวนท งภาครฐ ภาคเอกชน และ ภาคประชาสงคม

2. รอยละของผปวยจตเวชในชมชนทไดรบการดแลจาก ผรบดแลผปวย จตเวช (Caregiver) อยางถกตองและ มมาตรฐาน

รอยละ 70

รอยละ 80

รอยละ 90

รอยละ 100

3. รอยละของสถานบรการทไดข นทะเบยนเปนสถานบ าบดรกษาตาม พ.ร.บ.สขภาพจต



ยทธศาสตรท 3 ขบเคลอนและผลกดนมาตรการทางกฎหมาย สงคม และสวสดการ ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช รวมท งผปวยจตเวช ไดรบการคมครองสทธ การสงเสรมสขภาพจต

ปองกนปญหาสขภาพจต และไดรบการบ าบดรกษาอยางถกตองเหมาะสม ต งแตการคดกรอง น าสง ดแลบ าบดรกษา ฟนฟสมรรถภาพ จนกระทงจ าหนาย และตดตามอยางตอเนองใหผปวยจตเวชมคณภาพช วตทดข น ตามบทบญญตของกฎหมายสขภาพจต เพอลดความผดปกต ความรนแรงทอาจกอใหเกดอนตรายตอชวต รางกาย หรอทรพยสนของตนเองและบคคลอน ๆ ในสงคม




พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

3.1 ผปวย จตเวชไดรบ การคมครองสทธ สงเสรมสขภาพจต ปองกนปญหาสขภาพจต ไดรบการบ าบด รกษาและฟนฟสมรรถภาพอยางถกตองเหมาะสม

1. รอยละของผปวยจตเวชทไดรบ การดแลตาม พ.ร.บ.สขภาพจต ไดรบการตดตามอยางตอเนอง

รอยละ 85

รอยละ 90

รอยละ 95

รอยละ 100

1. ขบเคลอน ผลกดนและบงคบใชกฎหมายสขภาพจตและมาตรการทางกฎหมายอยางเปนระบบและเปนรปธรรมโดยสนบสนนใหเกดระบบ การตดสนใจในการบ าบดรกษาโดย การมสวนรวมของผปวยจตเวชและผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) 2. พฒนาระบบบรการนตสขภาพจต หรอระบบการดแลผมปญหาสขภาพจตและจตเวช หรอผปวย จตเวชในกระบวนการยตธรรม 3. สรางความรวมมอระหวางภาคเครอขายสาธารณสข ภาคเครอขาย ในกระบวนการยตธรรม และภาคเครอขายดานสงคมในการด าเนนงานดานนตสขภาพจต 4. จดต งหนวยงานเจาภาพหลก ในการดแลคณภาพชวตของผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) ใหมศกยภาพและคณภาพชวตทดข นโดย บรณาการความรวมมอกบทกภาคสวนท งภาครฐ ภาคเอกชน และ ภาคประชาสงคม

2. รอยละของผปวยจตเวชในชมชนทไดรบการดแลจาก ผรบดแลผปวย จตเวช (Caregiver) อยางถกตองและ มมาตรฐาน

รอยละ 70

รอยละ 80

รอยละ 90

รอยละ 100

3. รอยละของสถานบรการทไดข นทะเบยนเปนสถานบ าบดรกษาตาม พ.ร.บ.สขภาพจต







พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

3.1 ผปวย จตเวชไดรบ การคมครองสทธ สงเสรมสขภาพจต ปองกนปญหาสขภาพจต ไดรบการบ าบด รกษาและฟนฟสมรรถภาพอยางถกตองเหมาะสม (ตอ)

5. แกไข เพมเตมหรอออกกฎหมายเกยวกบการเพมปจจยปกปอง ลดปจจยเสยงและแกไขปญหาสขภาพจต 6. ก าหนดมาตรฐาน ข นทะเบยนและตรวจสอบการด าเนนงานสถานรบดแลผปวยจตเวชทเปนเอกชน เพอก ากบควบคมองคกรทใหบรการดแลผปวย 7. พฒนาและสนบสนนการใหสขภาพจตศกษาแกผมปญหาสขภาพจต/ผปวยจตเวช และผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) รวมถงจดหาสวสดการส าหรบผรบดแลผปวยจตเวช (Caregiver) 8. พฒนาระบบการดแลและสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบผปวย จตเวช

หนวยงานทรบผดชอบ

กระทรวงสาธารณสข / กระทรวงยตธรรม / กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย / กระทรวงแรงงาน / กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม / ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต / โรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต ส านกงานศาลยตธรรม / มลนธสถาบนพฒนานตจตเวชเดก เยาวชน และครอบครว

หนวยงานสนบสนน / หนวยงานทเกยวของ กระทรวงมหาดไทย / กระทรวงวฒนธรรม / ส านกงานอยการสงสด / ส านกงานต ารวจแหงชาต / ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต / สถานประกอบการภาคเอกชน / มลนธออทสตกไทย / สมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย / มลนธโรงพยาบาลสมเดจเจาพระยาในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร / สมาคมเสรมสรางชวต / มลนธเครอขายครอบครว / สมาคมสมาพนธผดแลไทย / องคกรทมวตถประสงคเพอดแลชวยเหลอและพทกษสทธผปวยจตเวชและผดแล / องคกรผประกอบวชาชพและสหวชาชพและองคกรอน ๆ ทเกยวของ แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561 – 2580) กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข 51




พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580





หนวยงานสนบสนน / หนวยงานทเกยวของ กระทรวงมหาดไทย / กระทรวงวฒนธรรม / ส านกงานอยการสงสด / ส านกงานต ารวจแหงชาต / ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต / สถานประกอบการภาคเอกชน / มลนธออทสตกไทย / สมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย / มลนธโรงพยาบาลสมเดจเจาพระยาในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร / สมาคมเสรมสรางชวต / มลนธเครอขายครอบครว / สมาคมสมาพนธผดแลไทย / องคกรทมวตถประสงคเพอดแลชวยเหลอและพทกษสทธผปวยจตเวชและผดแล / องคกรผประกอบวชาชพและสหวชาชพและองคกรอน ๆ ทเกยวของ



ยทธศาสตรท 4 พฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต ใหความส าคญกบการบรหารจดการระบบสขภาพจตตามหลกธรรมาภบาลทเนนการด าเ นนงานอยางมคณธรรมและโปรงใสทวท งระบบ พฒนาการด าเนนงานดานสขภาพจตดวยระบบขอมลสารสนเทศ ระบบบรหารทรพยากรบคคล ระบบการเงน การคลงและระบบประกนสขภาพเพอลดความเหลอมล าของผมปญหาสขภาพจตและจตเวช โดยผลกดนใหเกดการมสวนรวมในระดบนโยบายไปสการปฏบต

ยทธศาสตรท 4 พฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต



พ.ศ.2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

4.1 หนวยบรการดานสขภาพจต มการบรหารจดการองคกรทมประสทธภาพและ ธรรมาภบาล

1. รอยละคาใชจายดานสขภาพจต ตอคาใชจายดานสขภาพ (Proportion of Mental Health Expenditure per Health Expenditure)

≥ รอยละ 3.5




1. พฒนาระบบบรหารทรพยากรบคคลดานสขภาพจตอยางยงยน มประสทธภาพ ตามหลก ธรรมาภบาล 2. พฒนาคณภาพระบบการเงน การคลงดานสขภาพจต สทธประโยชน และระบบประกนสขภาพของ ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช เพอลดความเหลอมล า

2. รอยละของหนวยบรการดานสขภาพจตทมผลการประเมนระดบคณธรรมและความโปรงใสในการด าเนนงานผานเกณฑ


3. สดสวนบคลากรสายงานหลกดานสขภาพจตตอประชากรแสนคน

- จตแพทยทวไป 1.0 1.2 1.4 1.6 - พยาบาลจตเวช 7.5 15.0 22.5 30.0 - นกจตวทยาคลนก 0.8 1.3 1.8 2.5 - นกสงคมสงเคราะห 1.0 1.4 1.9 2.3 - นกกจกรรมบ าบด 1.0 1.2 1.4 1.6


ยทธศาสตรท 4 พฒนาวชาการและกลไกการด าเนนงานดานสขภาพจต ใหความส าคญกบการบรหารจดการระบบสขภาพจตตามหลกธรรมาภบาลทเนนการด าเ นนงานอยางมคณธรรมและโปรงใสทวท งระบบ พฒนาการด าเนนงานดานสขภาพจตดวยระบบขอมลสารสนเทศ ระบบบรหารทรพยากรบคคล ระบบการเงน การคลงและระบบประกนสขภาพเพอลดความเหลอมล าของผมปญหาสขภาพจตและจตเวช โดยผลกดนใหเกดการมสวนรวมในระดบนโยบายไปสการปฏบต




พ.ศ.2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

4.1 หนวยบรการดานสขภาพจต มการบรหารจดการองคกรทมประสทธภาพและ ธรรมาภบาล

1. รอยละคาใชจายดานสขภาพจต ตอคาใชจายดานสขภาพ (Proportion of Mental Health Expenditure per Health Expenditure)





1. พฒนาระบบบรหารทรพยากรบคคลดานสขภาพจตอยางยงยน มประสทธภาพ ตามหลก ธรรมาภบาล 2. พฒนาคณภาพระบบการเงน การคลงดานสขภาพจต สทธประโยชน และระบบประกนสขภาพของ ผมปญหาสขภาพจตและจตเวช เพอลดความเหลอมล า

2. รอยละของหนวยบรการดานสขภาพจตทมผลการประเมนระดบคณธรรมและความโปรงใสในการด าเนนงานผานเกณฑ


3. สดสวนบคลากรสายงานหลกดานสขภาพจตตอประชากรแสนคน

- จตแพทยทวไป 1.0 1.2 1.4 1.6 - พยาบาลจตเวช 7.5 15.0 22.5 30.0 - นกจตวทยาคลนก 0.8 1.3 1.8 2.5 - นกสงคมสงเคราะห 1.0 1.4 1.9 2.3 - นกกจกรรมบ าบด 1.0 1.2 1.4 1.6





พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580










พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580











พ.ศ.2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

4.2 หนวยบรการดานสขภาพจต มการพฒนา องคความร และวชาการ

1. จ านวนนวตกรรม/องคความรทสามารถปองกนแกไขปญหาสขภาพจตและจตเวชของประเทศ (เปาหมายสะสม)

20 เรอง 40 เรอง 60 เรอง 80 เรอง 1. พฒนาระบบขอมลสารสนเทศ ดานสขภาพจตใหมคณภาพเพอ เปนแหลงอางองในระดบประเทศและนานาชาต 2. พฒนานวตกรรม/องคความร/งานวชาการทเหมาะสมกบบรบทสงคมไทยเพอปองกนแกไขปญหาสขภาพจตและจตเวชของประเทศ 3. สนบสนนใหเกดการวจยและพฒนานวตกรรม/เทคโนโลยดานสขภาพจตในการบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพ

2. จ านวนประเดนความรทใชเปนแหลงอางองในระบบสารสนเทศสขภาพจต (เปาหมายสะสม)

25 เรอง 50 เรอง 75 เรอง 100 เรอง


กระทรวงสาธารณสข / กระทรวงการคลง / กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม / ส านกงบประมาณ /ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ / ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน หนวยงานสนบสนน / หนวยงานทเกยวของ

กระทรวงศกษาธการ / กระทรวงแรงงาน / กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย / กระทรวงมหาดไทย / กระทรวงยตธรรม / กระทรวงวฒนธรรม / ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต / สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต / ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต / ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) / โรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต ส านกงานศาลยตธรรม / มลนธสถาบนพฒนานตจตเวชเดก เยาวชน และครอบครว / สมาคมสมาพนธผดแลไทย / สมาคมสายใยครอบครว / มลนธเครอขายครอบครว / สมาคมเสรมสรางชวต / สมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย / เครอขายองคกรเอกชนสาธารณประโยชน / องคกรทมวตถประสงคเพอดแลชวยเหลอและพทกษสทธผปวยจตเวชและผดแล / องคกรผประกอบวชาชพและสหวชาชพและองคกรอน ๆ ทเกยวของ





พ.ศ.2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580

4.2 หนวยบรการดานสขภาพจต มการพฒนา องคความร และวชาการ

1. จ านวนนวตกรรม/องคความรทสามารถปองกนแกไขปญหาสขภาพจตและจตเวชของประเทศ (เปาหมายสะสม)

20 เรอง 40 เรอง 60 เรอง 80 เรอง 1. พฒนาระบบขอมลสารสนเทศ ดานสขภาพจตใหมคณภาพเพอ เปนแหลงอางองในระดบประเทศและนานาชาต 2. พฒนานวตกรรม/องคความร/งานวชาการทเหมาะสมกบบรบทสงคมไทยเพอปองกนแกไขปญหาสขภาพจตและจตเวชของประเทศ 3. สนบสนนใหเกดการวจยและพฒนานวตกรรม/เทคโนโลยดานสขภาพจตในการบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพ

2. จ านวนประเดนความรทใชเปนแหลงอางองในระบบสารสนเทศสขภาพจต (เปาหมายสะสม)

25 เรอง 50 เรอง 75 เรอง 100 เรอง


กระทรวงสาธารณสข / กระทรวงการคลง / กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม / ส านกงบประมาณ /ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ / ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน หนวยงานสนบสนน / หนวยงานทเกยวของ

กระทรวงศกษาธการ / กระทรวงแรงงาน / กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย / กระทรวงมหาดไทย / กระทรวงยตธรรม / กระทรวงวฒนธรรม / ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต / สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต / ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต / ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) / โรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต ส านกงานศาลยตธรรม / มลนธสถาบนพฒนานตจตเวชเดก เยาวชน และครอบครว / สมาคมสมาพนธผดแลไทย / สมาคมสายใยครอบครว / มลนธเครอขายครอบครว / สมาคมเสรมสรางชวต / สมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย / เครอขายองคกรเอกชนสาธารณประโยชน / องคกรทมวตถประสงคเพอดแลชวยเหลอและพทกษสทธผปวยจตเวชและผดแล / องคกรผประกอบวชาชพและสหวชาชพและองคกรอน ๆ ทเกยวของ





พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580










พ.ศ. 2566 - 2570

พ.ศ. 2571 - 2575

พ.ศ. 2576 - 2580








ภาคผนวก คณะอนกรรมการจดท านโยบายและยทธศาสตรสขภาพจตแหงชาต

1. อธบดกรมสขภาพจต 2. รองอธบดกรมสขภาพจต 3. รองเลขาธการคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต 4. รองเลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต 5. รองเลขาธการคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต 6. ผอ านวยการส านกยทธศาสตรและการวางแผนพฒนาทางสงคม ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 7. ผอ านวยการกองยทธศาสตรและแผนงาน ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 8. ผอ านวยการส านกนโยบายและแผน ส านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย 9. ผอ านวยการกองยทธศาสตรและแผนงาน กรมสงเสรมการปกครองทองถน 10. ผอ านวยการกองยทธศาสตรและแผนงาน ส านกงานปลดกระทรวงแรงงาน 11. ผอ านวยการส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ 12. ผอ านวยการกองยทธศาสตรและแผนงาน ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 13. ผอ านวยการกองเศรษฐกจสขภาพและหลกประกนสขภาพ ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 14. ผอ านวยการกองบรหารการสาธารณสข ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 15. ผอ านวยการกองสนบสนนสขภาพภาคประชาชน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 16. ผอ านวยการกองแผนงาน กรมอนามย 17. ผอ านวยการกองบรหารระบบบรการสขภาพจต กรมสขภาพจต 18. ผอ านวยการกองสงเสรมและพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต 19. ผอ านวยการสถาบนกลยาณราชนครนทร 20. ผอ านวยการสถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา 21. ผอ านวยการสถาบนราชานกล 22. ผอ านวยการสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร 23. ผอ านวยการสถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร 24. ผอ านวยการโรงพยาบาลศรธญญา 25. ผอ านวยการโรงพยาบาลสวนปรง 26. ผอ านวยการโรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร 27. ผอ านวยการศนยสขภาพจตท ๔ 28. ผอ านวยการศนยสขภาพจตท ๙

4

9



29. ผอ านวยการศนยสขภาพจตท ๑๓ 30. ผบญชาการส านกงานยทธศาสตรต ารวจ ส านกงานต ารวจแหงชาต 31. ผอ านวยการโรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต ส านกงานศาลยตธรรม 32. ผอ านวยการส านกสนบสนนการควบคมปจจยเสยงทางสขภาพ (ส านก ๒) ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ 33. ผอ านวยการส านกสนบสนนระบบบรการปฐมภม ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต 34. ผอ านวยการส านกอนามย กรงเทพมหานคร 35. ประธานมลนธเครอขายครอบครว 36. ประธานมลนธสถาบนพฒนานตจตเวชเดก เยาวชน และครอบครว 37. ประธานมลนธออทสตกไทย 38. นายกสมาคมเพอผบกพรองทางจตแหงประเทศไทย 39. นายกสมาคมสายใยครอบครว 40. ศาสตราจารยรณชย คงสกนธ 41. นางพนธนภา กตตรตนไพบลย 42. นางสาวอลสา อดมวรเกษม 43. นายประสาร ประดษฐโสภณ ผอ านวยการ PNTV 44. ผอ านวยการกองยทธศาสตรและแผนงาน กรมสขภาพจต 45. หวหนากลมงานเลขานการคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต กองยทธศาสตรและแผนงาน กรมสขภาพจต

13

(สำานก 2)



บรรณานกรม

กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. นโยบายและ ยทธศาสตรการพฒนาสถาบนครอบครว พ.ศ.2560-2564. ธนวาคม 2559.

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. โครงการ/กจกรรมภายใตแผนบรณาการการพฒนา ศกยภาพคนตามชวงวย ประจ าปงบประมาณ 2560.

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. แผนปฏบตการกระทรวงการพฒนาสงคมและความ มนคงของมนษย ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2560.

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. ยทธศาสตรกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง ของมนษย พ.ศ.2560-2564.

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. พระราชบญญต สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2556. กรงเทพมหานคร : บรษท แจส เพอ-พร น จ ากด, 2559.

กระทรวงสาธารณสข. (ราง) แผนยทธศาสตรระบบบรการปฐมภม 4.0 (พ.ศ. 2560 – 2579).

กรมราชทณฑ. แผนปฏบตราชการ กรมราชทณฑ พ.ศ.2559-2562. กนยายน 2558.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. รายงานประจ าปกรมสขภาพจต ปงบประมาณ 2558. กรงเทพฯ: งานพมพ. กรกฎาคม 2559.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. Mental Health in Thailand 4.0. เมษายน 2560.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. การดแลชวยเหลอผประสบ 4 ปญหาหลกของ OSCC ศนยชวยเหลอสงคม : การประเมนและบ าบดฟนฟ ส าหรบบคลากรสาธารณสขโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล พมพคร งท 1 สงหาคม 2556.

คณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต. ขอเสนอเชงนโยบายคณะกรรมการสขภาพจตแหงชาต เมอวนท 10 มนาคม 2560 ณ ตกบญชาการ ท าเนยบรฐบาล. มนาคม 2560.

คณะกรรมการสขภาพแหงชาต. ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ.2559. 7 ธนวาคม 2559.



คณะกรรมการผสงอายแหงชาต กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง คร งท 1 พ.ศ.2552. กรงเทพฯ: เทพเพญวานสย. มถนายน 2553.

คณะกรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต. แผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต พ.ศ.2560- 2564. ธนวาคม 2559.

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 กระทรวงสาธารณสข. แผนพฒนา สขภาพแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ.2560-2564. ตลาคม 2559.

คณะพฒนาชดแผนงานสรางเสรมสขภาพจตในประเทศไทย. รายงานการทบทวนยทธศาสตรสขภาพจตระดบชาต. เชยงใหม: วนดาการพมพ. มถนายน 2558.

คมอค าอธบายตวช วดตามค ารบรองการปฏบตราชการของหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561

คมอรายละเอยดตวช วดภายใตแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจตในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564)

แนวทางการด าเนนงานคลนกหมอครอบครวส าหรบหนวยบรการ.

บญชจ าแนกโรคระหวางประเทศ ฉบบประเทศไทย องกฤษ-ไทย. ฉบบป 2016. เลมท 1 ตารางการจดกลมโรค ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข พมพคร งท 1 พ.ศ. 2559.

แผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ.2560 - 2564.

พมพเขยวและแผนปฏบตการขบเคลอน Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน. 21 ธนวาคม 2559.

พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546. 24 กนยายน 2546.

พระราชบญญตคมครองผถกกระท าความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550. 25 กรกฎาคม 2550.

พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553. 22 พฤศจกายน 2553.

รวมกฎหมายพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ 2551. พมพคร งท 6 กนยายน 2557.



รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560. 6 เมษายน 2560.

โรคซมเศรารกษาหายได. นายแพทยธรณนทร กองสข โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ, พมพคร งท 10.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564). 29 ธนวาคม 2559.

ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. ทศทางและแนวทางการด าเนนงานของ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ.2560-2579. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค. มนาคม 2560.

ส านกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. อนสญญาวาดวยสทธคนพการ (Convention on the Right of Persons with Disabilities: CRPD). กรงเทพฯ: ไอเดย สแควร. กนยายน 2552.

ส านกงานสถตแหงชาต. การส ารวจสขภาพจต (ความสข) คนไทย พ.ศ.2558. 2559.

ส านกนโยบายและแผน ส านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย. แผนงานในภารกจหลกของกระทรวงมหาดไทย ตามยทธศาสตร ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579).

ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. แผนยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป ดานสาธารณสข และค ารบรองการปฏบตราชการ ป 2560. พฤศจกายน 2559.

ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. รายละเอยดตวช วดกระทรวงสาธารณสข ประจ าปงบประมาณ 2560. เมษายน 2560.

ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. รายงานการทบทวนสถานการณและแนวโนมการด าเนนงานดานสขภาพจต ประกอบการจดท าแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนฯ 12 (พ.ศ.2560-2564). กมภาพนธ 2559.

ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. ค าของบประมาณโครงขบเคลอนนโยบายการด าเนนงาน สขภาพจต ประจ าป 2561 (Pre-ceiling). กมภาพนธ 2560.

ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. ค าของบประมาณแผนงานวยรน ป 2560-2561 ภายใต การสนบสนนงบประมาณจาก UNICEF. เมษายน 2560.



ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. (ราง) ยทธศาสตรการพฒนาสขภาพวยรนไทย (พ.ศ.2560-2564) เมอวนท 28 กมภาพนธ 2560 ณ โรงแรมอมารดอนเมอง แอรพอรต กรงเทพมหานคร. กมภาพนธ 2560.

ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. สรปการส ารวจความคดเหนเกยวกบจดแขง-จดออน-โอกาส-ความทาทาย (SWOT) ทมผลกระทบตอการด าเนนงานสขภาพจต และทศทางการด าเนนงานสขภาพจตในอนาคต. พฤศจกายน 2558.

ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. สรปสาระส าคญการสมมนาอนาคตศาสตรกบการวางแผนยทธศาสตรกรมสขภาพจต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) เมอวนท 18 - 19 มกราคม 2559 ณ โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรต กรงเทพมหานคร. มกราคม 2559.

ส านกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. สรปสาระส าคญการสมมนาประชาพจารณ (ราง) แผนยทธศาสตร กรมสขภาพจตในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) เมอวนท 19 เมษายน 2559 ณ โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรต กรงเทพมหานคร. เมษายน 2559.

สภาปฏรปการขบเคลอนประเทศ. รางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579). พฤษภาคม 2559.

Helliwell, J., Layard, R., & Sachs, J. World Happiness Report 2017, New York: Sustainable Development Solutions Network. 2017.

World Health Organization. Investing in Mental Health, Geneva: Department of Mental Health

and Substance Dependence, Noncommunicable Diseases and Mental Health, World Health Organization; 2003.

แบบฟอรมการขอเผยแพรขอมลผานเวบไซตของหนวยงานในราชการบรหารสวนกลาง

ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ตามประกาศส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

เรอง แนวทางการเผยแพรขอมลตอสาธารณะผานเวบไซตของหนวยงาน พ.ศ. 2561 ส าหรบหนวยงานในราชการบรหารสวนกลางส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

แบบฟอรมการขอเผยแพรขอมลผานเวบไซตของหนวยงานในสงกดส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

ชอหนวยงาน : ศนยปฏบตการตอตานการทจรต กระทรวงสาธารณสข วน/เดอน/ป : 18 เมษายน 2562 หวขอ: แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561-2580) รายละเอยดขอมล (โดยสรปหรอเอกสารแนบ) แผนพฒนาสขภาพจตแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2561-2580) หมายเหต: ………………………………………………………………………………………………………………………………............ ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................... ......................................................................................

ผรบผดชอบการใหข อมล ผอนมตรบรอง สชาฎา วรนทรเวช สชาฎา วรนทรเวช

(นางสาวสชาฎา วรนทรเวช) (นางสาวสชาฎา วรนทรเวช) ต าแหนง นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ ต าแหนง นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ (หวหนา)

วนท 18 เดอน เมษายน พ.ศ. 2562 วนท 18 เดอน เมษายน พ.ศ. 2562

ผรบผดชอบการนำขอมลขนเผยแพร พศวร วชรบตร

(นายพศวร วชรบตร) นกทรพยากรบคคลปฏบตการ

วนท 18 เดอน เมษายน พ.ศ. 2562

แผนพัฒนาสุขภาพจิตแห งชาติ ฉบับที่ 1...

Documents