abc.lv praktiskie padomi rudens/ziema 2012

TOP notikumu kalendârs abc.lv

18.-21.10.2012. Starptautiskâ bûvniecîbas, remonta un interjeraizstâde "Mâja Dzîvoklis 2012". Starptautiskais izstâþu centrs“Íîpsala”

7.-8.12.2012. 4. Latvijas nacionâlâ izstâde darbam un karjerasiespçjâm "Darbs Expo 2012". Starptautiskais izstâþu centrs“Íîpsala”

14.-17.03.2013. 27. starptautiskâ bûvniecîbas industrijas izstâde"Mâja I 2013". Starptautiskais izstâþu centrs “Íîpsala”

PadomiSienu apdare – sienu segumi ............................................. 3Mîkstâ grîdas seguma ieklâðana ...................................... 58Flîzes un to ieklâðana ....................................................... 83Dûmvadu tîrîðana .............................................................. 88Durvju ielikðana un droðîbas pamatnosacîjumi .............. 112

RakstiParkets .............................................................................. 22Pelçkais un skaistais betons jeb betona pârvçrtîbas ....... 28Celtniecîbas plçves ........................................................... 35Ekoloìiskâs krâsas ........................................................... 40Akvârijs – kâ dizaina elements ......................................... 63Kâda materiâla vannu izvçlçties? ..................................... 81Ar ko apkurinât mâjokli? ................................................... 93Ventilâcija ....................................................................... 109Bûvniecîbas ierosinâðana var kïût aktuâla arî Jums ...... 117Bîstamie atkritumi .......................................................... 139Kas jâòem vçrâ, uzmçrot zemi ........................................ 141

3

Sienu apdare –

sienu segumi20.gadsimta tehnoloìijas radîjuðas jaunus sienas apdaresmateriâlus ar jaunâm lietoðanas iespçjâm – tie ir sienas segumi.Kaut arî sienas segumu izejmateriâli var bût lîdzîgi tapeðu raþoðanâizmantotajiem, tomçr abu veidu apdarçm ir diezgan bûtiskasatðíirîbas. Varçtu teikt, ka atðíirîbâ no tekstila tapetçm, ðie sienassegumi ieklâjami horizontâli pa telpas perimetru un praktiski veidotikai vienu ðuvi. Parasti tekstila sienu segumi apstrâdâti ar speciâlupârklâjumu, kas pieïauj vieglu mitro tîrîðanu. Sienas segumi notapetçm atðíiras apmçram tâpat kâ paklâji no mîkstajiem grîdassegumiem.

Ja iepriekðçjâ sienas apdare un tapetes ir novecojuðas vai vienkârðiapnikuðas un ir vçlme tâs nomainît, ir iespçja izvçlçties jaunussienas apdares materiâlus ar jaunâm lietoðanas iespçjâm – sienassegumus.

Sienas segumu veidi

Vadoðie sienas apdares materiâlu raþotâji piedâvâ vairâkus sienusegumu veidus, kas izstrâdâti, ievçrojot ES normatîvu prasîbas paraugstu ugunsdroðîbas un skaòas izolâcijas pakâpi, nodiluma unmehânisko izturîbu, antistatiskâm un antibakteriâlâm kvalitâtçm,kâ arî materiâla piemçrotîbu sienu apdarei (izmçri un svars,montâþas un demontâþas nosacîjumi u.c.). Latvijâ pieprasîtâkie irkontrakta sienas segumi no vinila un tekstila, kâ arî sienu linolejsun koríis.

Vinila sienas segumi

Salîdzinâjumâ ar vinila tapetçm, vinila segumi ir biezâki, smagâkiun izturîgâki pret daþâdâm ietekmçm, jo tas ir ïoti blîvs,nodilumizturîgs un ugunsdroðs materiâls uz flizelîna vai tekstilapamatnes, paredzçts komerciâlu objektu sienu apdarei – birojiem,viesnîcâm, skolâm, bçrnudârziem, medicînas iestâdçm u.c.

Segumam raksturîga mikroporu struktûra, kas nodroðina gaisacaurlaidîbu un ïauj sienâm “elpot”. Tas ir ekoloìisks un toksis-kas vielas nesaturoðs materiâls ar antialerìisku pârklâjumu.Atseviðíâm kolekcijâm ir arî antiseptisks un antibakteriâls(BioProof) pârklâjums, kas atbilst îpaði paaugstinâtâm higiçnasprasîbâm.

Parasti vinila sienas segums ir 0,90-1,3 m plats, maksâ 8-15 Lspar metru (atkarîbâ no dizaina un pârklâjuma specifikas) un sver300-500 g/m2. Vinila sienu segumi perfekti imitç visdaþâdâkosapdares materiâlus, tostarp arî senâs Romas slaveno Vençcijasapmetumu.

Plaðâ krâsu un dizainu izvçlç vinila sienas segumus piedâvâNîderlandes raþotâjs Vescom, kura sienas segumi ieklâti vairâkosaugstas klases viesnîcu tîklos (t.sk., slavenajâ Dubaijas hotelî)un birojos (telekompânijas BBC birojâ Londonâ, General Motors

ASV u.c.). Pasaules mçrogâ pieprasîta ir Vescom kolekcija Health

Care – speciâli medicînas iestâdçm paredzçts sienu segums, kasapstrâdâts ar îpaðu, mikrobus un baktçrijas atgrûdoðu pârklâjumuun ir izturîgs pat pret agresîviem dezinfekcijas lîdzekïiem. Visuvinila segumu apstrâdei un ieklâðanai Vescom nodroðina arîspeciâlus naþus un lîmi, tâpçc ieteicams tos pasûtît kopâ armateriâlu.

Tekstila sienas segumi

Tas ir grezns, ekskluzîvs materiâls, kas paredzçts sienu apdareidzîvojamâs telpâs un sabiedriskos interjeros ar îpaði augstâmskaòas un siltuma izolâcijas prasîbâm. Parasti ðie segumiapstrâdâti ar speciâlu pârklâjumu Aqua-Clear, kas pieïauj vieglumitro tîrîðanu.

Tirgotâju piedâvâjumâ ir plaða un daudzveidîga audumu un dizainuizvçle, – sâkot no zîda un viskozes faktûru mirdzuma un beidzot araustrumnieciskiem gobelçniem, klasiskiem un romantiskiemmotîviem. Tekstila sienu segumi aizvieto ar rokâm darinâtosrenesanses un baroka laika greznos audumus, tâpçc tos bieþiizmanto restaurâcijâ.

Tekstila sienu segumi rada harmonijas noskaòu un îpaði respektablukolorîtu. Materiâla cena vidçji ir 130 Ls par metru (apmçram 46 Ls/m2). Kaut arî materiâls nav lçts, tam ir savs izdevîgums – nav jâgrieþslejas, nav jâsaskaòo raksts, var ekonomçt uz palîgmateriâliem unsienu sagatavoðanu.

Sienas linolejs

Tas ir homogçns vai heterogçns PVH (polivinilhlorîda) segums arblîvu struktûru un speciâlu aizsargkârtu (PU Shield pârklâjums).Materiâla funkcionâlâ kvalitâte, demokrâtiskâ cena (6-10 Ls/m2)un izcilie tehniskie râdîtâji ir ideâls variants augstâm higiçnasprasîbâm un ierobeþotam budþetam.

ES normatîviem atbilstoðu sienu linoleju, kas paredzçts vismaz 10gadu ekspluatâcijai, Latvijâ piedâvâ Tarkett (Zviedrija) – viens novadoðajiem ðâda veida segumu raþotâjiem pasaulç. Eiropâ un îpaðiSkandinâvijas valstîs sienu linolejs ir viens no vispopulârâkajiemapdares materiâliem, kuru plaði izmanto privâtâs un sabiedriskâstelpâs ar augstâm higiçnas prasîbâm – skolâs, bçrnudârzos,virtuvçs, vannas istabâs, tualetçs u.c.

Salîdzinâjumâ ar flîzçm, galvenâ seguma priekðrocîba ir minimâlsðuvju skaits, kas aizsargâ sienu pret baktçriju vairoðanos,nodroðina izcili vieglu kopðanu, augstu izturîbu pret ûdeni unnetîrumiem.

Parasti PVH sienu segums ir vienkrâsains, 0,9-2 mm biezs, tiekraþots 2 m platos un 30-42 m garos ruïïos.

Koría sienas segums

Tas ir dabîgs, antistatisks, antialerìisks, elastîgs un silts materiâls,kam piemît skaòu izolçjoðas îpaðîbas. Materiâla dabîgâ krâsugamma, oriìinâlâ faktûra un enerìçtika rada telpâ îpaði mâjîgu unharmonisku noskaòu. Ðo materiâlu var izmantot gan kâ sienu ungriestu segumu, gan kâ dekoratîvu interjera akcentu.

4

Koría segums paredzçts dzîvojamâm un sabiedriskâm telpâm araugstâm ekoloìiskâm un skaòas izolâcijas prasîbâm, piemçrotsarî virtuvçm un vannas istabâm – tas neuzsûc smakas, irmazgâjams un izturîgs pret mitrumu.

Parasti koría plâksnes ir 600 x 300 vai 610 x 305 mm lielas un 3mm biezas, ar vidçjo blîvumu 170-210 kg/m3 un vidçjo cenu 6-7Ls/m2. Piedâvâjumâ ir gan pilnîbâ apstrâdâtas plâksnes, gansegums, kuru lako, vasko vai krâso pçc ieklâðanas.

ES normatîviem atbilstoðu koría sienu segumu Latvijâ piedâvâCortex (Vâcija) – viens no vadoðajiem raþotâjiem koría apdaresmateriâlu nozarç. Koría plâksnes var bût viendabîgas vaivairâkslâòu – uz koría masas tiek izveidots dizaina raksts vaidaþâdu krâsu pamatnç iestrâdâta koría skaidu faktûra.

Sienas seguma ieklâðana

Sienas seguma ieklâðanas posmi ir atkarîgi no izvçlçtâ sienas segumaveida. Lîdz ar to ir atðíirîga arî to ieklâðanas sareþìîtîbas pakâpe.

Vinila sienas segumi

1.posms. Jâatbrîvo sienas no iepriekðçjâ sienu pârklâjuma – jânovâctapeðu pârklâjums utt. Sienâm jâbût tîrâm un gludâm, tâsjâatbrîvo no putekïiem, netîrumiem un gruþiem.

2.posms. Jâiejauc speciâlâ vinila sienas segumu lîme atbilstoðiuz iepakojuma norâdîtajâm prasîbâm.

3.posms. Lîdzîgi kâ tapetçm, sienas seguma materiâls jâsagrieþnepiecieðamâ garuma sloksnçs un jâpârklâj arsagatavoto lîmi (tieði pirms likðanas pie sienas).

5

4.posms. Sloksnes lîdzeni klâj uz sienas, vienu pie otras. Veidovienmçrîgu sienas pârklâjumu.

Tekstila sienas segumi

1.posms. Iepriekðçjo sienas segumu demontâþa un rûpîga sienasattîrîðana. Sienâm jâbût tîrâm un gludâm, tâs jâatbrîvono putekïiem, netîrumiem un gruþiem.

2.posms. Sagatavo tekstila sienas segumu lîmi, kas nopçrkamabûvmateriâlu veikalos, atbilstoði uz iepakojumanorâdîtajâm prasîbâm.

3.posms. Tekstila sienas segumu klâj pçc lîdzîga principa, kâ todara ar tapetçm (klâj vienu pie otras, veidojot vienmçrîguapdari). Tomçr, atðíirîbâ no tekstila tapetçm, ðie segumiieklâjami horizontâli pa telpas perimetru. Tâ kâ materiâlstiek raþots 50 m garos ruïïos un tâ platums piemçrotsgriestu augstumam (2,80-3 m), daudzos interjerosnepiecieðama tikai viena ðuve.

Sienas linolejs1.posms. Sienas jâatbrîvo no esoðajiem apdares materiâliem –

tapetçm, flîzçm utt. Sienâm jâbût tîrâm un gludâm,

tâs jâatbrîvo no putekïiem, netîrumiem un gruþiem.Linolejs ir salîdzinoði plâns, tâdçï virsma, uz kuras tastiks klâts, jâizlîdzina îpaði rûpîgi.

2.posms. Jâsagatavo sienu linoleja lîmçðanai paredzçtâ lîme.Linoleja sienas segumu stiprinâðanai pie sienasizmanto speciâlu lîmi, kuru var iegâdâties bûvmateriâluveikalos.

3.posms. Linolejs jânogrieþ atbilstoða izmçra laukumâ. Uzsagatavotâs linoleja sloksnes pamatnes jâuzklâjiepriekð sagatavotâ lîme, izmantojot robainu lâpstiòu.

4.posms. Sagatavoto linoleja sloksni rûpîgi klâj uz attîrîtâs sienas,lai klâjums bûtu taisns. Izmantojot rullîti, uzklâto sienaslinoleju rûpîgi izlîdzina.

5.posms. Sienas linoleja slejas sakausç (karsçðanas procesâ) armateriâla tonim pieskaòotâm auklâm, lîdz ar tonodroðina viendabîgu vizuâlo efektu. Pirms auklasiekarsçðanas gropç starp linoleja sloksnçm, no ðîsgropes nepiecieðams iztîrît visus netîrumus unputekïus. Kamçr aukla vel ir silta, iespçjams nogrieztlieko materiâlu, ja tâds ir.

Sienas linoleja ieklâðana ir darbietilpîgs process, kuramnepiecieðamas ïoti specifiskas profesionâlâs zinâðanas.

Koría sienu segums

1.posms. Vecâ sienas seguma demontâþa. Sienas tîrîðana –sienâm jâbût tîrâm un gludâm, tâs jâatbrîvo noputekïiem, netîrumiem un gruþiem.

2.posms. Koría sienu seguma lîmes sagatavoðana atbilstoðiraþotâja norâdîtajâm prasîbâm. Lîme nopçrkamabûvmateriâlu veikalos.

3.posms. Lîmi klâj gan uz koría plâksnçm, gan uz sienas. Koríasienas segumu klâj rûpîgi un taisni, lai panâktumaksimâli labu vizuâlo efektu un kvalitâti.

4.posms. Ja izvçlçts koría sienas segums, kurð iepriekð navapstrâdâts, to pçc lîmçðanas nepiecieðams apstrâdâttâ, kâ vçlas pats telpas îpaðnieks – lakot, vaskot, krâsotutt.

Raksts tapis sadarbîbâ ar arhitektûras un celtniecîbas centru “Reaton”.

6

Akmens izstrâdâjumi

7

Apdares darbi

8

Apdares darbi / Bruìçðana

9

Bûvlaukums, pamati

10

Celtniecîba no A lîdz Z

11


12


13


14


15


16


17


18


19


20


Demontâþas darbi

21

Fasâdes, terases / Grîdas segumi

22

Grîdas segumi

ParketsParkets ir bijis elitârs materiâls un tâ vçsturisko, funkcionâlo unestçtisko vçrtîbu apliecina senâs pilis un karaïu rezidences, kur pirmsvairâkiem gadsimtiem ieklâtais parkets kalpo joprojâm, un ir patiesasapbrînas vçrts. Mûsdienâs parkets kïuvis par prestiþa simbolu, un tâfunkcionâlâ un vizuâlâ daudzveidîba piemçrojama radikâli atðíirîgi.Pielietojumam – sâkot no darba kabinetiem lîdz pat jahtu klâjiem.

Parketa klasifikâcija un cena

Tradicionâli parketu pieòemts klasificçt trîs kategorijâs, kurustarptautiskie apzîmçjumi ir select, nature un rustic.

Select parkets ir îpaði atlasîta, viendabîgas tonalitâtes un tekstûraskoksne bez zaru vietâm. Vidçjâ tirgus cena select ozola parketam ir25-30 Ls/m².

Nature parketâ redzamas retas zaru vietas, kâ arî koksnes tekstûrasun toòu atðíirîbas. Ozola parketa tirgus cena vidçji ir 21-23Ls/m².

Rustic kategorijâ pieïauj daþâdas vizuâlas atðíirîbas plaðâ diapazonâ,ðîs kategorijas ozola parketa vidçjâ tirgus cena ir 18-19 Ls/m².

Katram raþotâjam ir tiesîbas paðam klasificçt savu produkciju, tâpçcparketa klasifikâcijas ietvaros iespçjamas daþâdas variâcijas.Piemçram, viens no vadoðajiem parketa raþotâjiem – Tarkett(Zviedrija), piedâvâ pats savu parketu ar nosaukumu bravo – dçïusplaðâ toòu un tekstûru gradâcijâ, kas paredzçti vizuâli atraktîvagrîdas seguma veidoðanai mûsdienîgâ interjerâ.

Kâ izvçlçties parketu?

Parkets it apdares materiâls, kuru iegâdâjamies ilgam laikam, tâpçcieguldîtâs izmaksas jâvçrtç atbilstoði grîdas seguma kalpoðanasilgumam. Izvçloties dârgu un augstvçrtîgu parketu, kas kalposvismaz pâris gadu desmitus, kopumâ tas izmaksâs ievçrojamimazâk nekâ divreiz vai pat trîsreiz lçtâks grîdas segums ar paredzçtoekspluatâcijas laiku 5-6 gadi. Atjaunoðanas izmaksas veido grîdasseguma pamatnes atjaunoðana vai nomaiòa, palîgmateriâli un jaunâseguma ieklâðana. Parketa izskatu, funkcionalitâti un cenuietekmçjoðie faktori, ir koka suga un reìionâlâ izcelsme, koksnesklasifikâcija (select, nature, rustic), materiâla apstrâdes veids, kâarî ieklâðanas un ekspluatâcijas nosacîjumi.

Izvçloties parketa koksni, jâòem vçrâ, ka gaisa mitruma unultravioleto staru ietekmç koksnes sâkotnçjâ tonalitâte laika gaitâvar mainîties – kïût gaiðâka, tumðâka, ar mazâk vai vairâk intensîvukrâsu toni. Bûtisks parketa izvçles priekðnoteikums ir telpas funkcija(dzîvojamâ vai sabiedriskâ telpa) un paredzamâ slodze (minimâla,vidçja, intensîva), no kâ atkarîgs grîdas seguma mûþs. Telpai arminimâlu slodzi kâ primârais izvçles faktors var bût parketa vizuâlaisrisinâjums, turpretim intensîvâk noslogotiem interjeriem vitâlisvarîga ir grîdas seguma cietîba un nodilumizturîba.

Daþâdu koku koksnei ir bûtiski atðíirîga cietîba, kuru klasificç pçcstarptautiskâ mçrogâ pieòemtâs Brinell skalas, norâdot vidçjocietîbas koeficientu attiecîbâ pret ozolu, pieòemot ozolu kâ 100%.

Izvçloties parketu, vçlams pievçrst uzmanîbu ne tikai materiâlacietîbai, bet arî dçïu virskârtas biezumam (attâlumam lîdz spudei).Jo biezâka virskârta, jo vairâk reiþu grîdu varçs atjaunot un ilgâk tâkalpos. Vienâ slîpçðanas reizç tiek noòemta virskârtas milimetradesmitdaïa. Svarîgi zinât, ka virskârtas biezums nav tieðiproporcionâls dçïa biezumam. Piemçram, 22 mm biezam dçlimvirskârta jeb slîpçjamais slânis ir 9 mm, bet 15 mm biezam – 7 mm.

Tomçr visus ar parketa izvçli, klasifikâciju, pielietojumu unpasûtîjumu saistîtos jautâjumus labâk uzticçt profesionâïiem –dizainerim vai augsta lîmeòa pârdevçjam, kurð ieteiks jûsu vçlmçmun telpas funkcijai atbilstoðâko risinâjumu un, òemot vçrâieklâðanas veidu, pçc jûsu telpas plâna aprçíinâs nepiecieðamopasûtîjuma daudzumu.

Kâ kopt parketu?

Lai koka grîdu aizsargâtu no piesûkðanâs ar netîrumiem,bojâjumiem, spçcîgiem nodilumiem, pieðíirtu patîkamu krâsu unlielâku izturîbu, pagarinâtu kalpoðanas ilgumu, tâ tiek pârklâta araizsargâjoðiem lîdzekïiem – tiek nolakota, ieeïïota vai novaskota.Veikalos pieejams parkets, kas jau rûpnîcâ ir apstrâdâts arspeciâlâm vielâm, pieðíirot tam gan papildus izturîbu, gan nelieluspîdumu, tâpçc lakoðana nav nepiecieðama, taèu vaskoðana gan.

Nav ieteicams pa koka grîdu staigât ar ielas apaviem, jo pie tiemparasti ir pielipuðas smiltis, kas uz koka grîdu darbojas kâ abrazîvsmateriâls, lîdz ar to var izveidoties ðvîkas un âtrâk nodilt laka. To,kad vajadzçtu atjaunot grîdu, izlemj îpaðnieks pats, òemot vçrâvairâkus apstâkïus. Pirmkârt, kâds ir koka grîdas stâvoklis – ciklielâ mçrâ tâ ir saskrâpçta, nodilusi vai kâ savâdâk bojâta. Otrkârt,finansiâlâs iespçjas – vai îpaðnieks var atïauties atjaunot grîdu uncik bieþi viòð to var darît.

Atjaunot, kas nozîmç slîpçt koka grîdu, lai noòemtu nolietotoaizsargkârtu un lîdz ar to plânu virsçjo koksnes slânîti, var patssaimnieks, izmantojot nomâtas speciâlas maðînas. Taèu paðrocîgiveiktie grîdas slîpçjumi vairâkumâ gadîjumu vçlâk ir jâpârtaisa. Tiekieguldîta nauda, tçrçts laiks, bet darbu vçlâk tik un tâ nâkas veiktmeistaram, jo speciâlista roka ir vairâk uztrençta sajust noslîpçtokârtu, lai tâ nebûtu ne par plânu, ne par biezu un viscaur vienâda,nevis atðíirtos. 90% gadîjumu grîdas restaurâcijai parasti tomçrtiek izvçlçts profesionâls meistars.

Koka seguma atjaunoðana ir diezgan sareþìîts darbs, jâbût speciâlaislîpçðanas un pulçðanas, un vçlâk arî ieeïïoðanas vai lakoðanastehnikai. Ja grîda nav nolietota lîdz krîzes stâvoklim, tad parasti arslîpmaðînu tiek noòemta 1 mm kârta, taèu, jo sliktâkâ stâvoklî irgrîda, jo tiek òemts rupjâks smilðpapîrs, lîdz ar to tiek noòemta arîbiezâka koksnes kârta. Ieteicamais cçlkoka grîdas atjaunoðanaslaiks ir no èetriem lîdz desmit gadiem pçc ielikðanas, savukârtmîkstâs koksnes grîdas var renovçt jau pçc diviem lîdz trîs gadiem.

Parketu drîkst pârslîpçt tik reizes, cik atïauj seguma virsma,respektîvi, koksnes biezums lîdz spundei, tâlâk par ðo robeþunedrîkst slîpçt, lai nebûtu redzamas naglas savienojumos.Parketam tie ir 5–7 mm, bet dçïiem 10–20 mm (ja dçïa kopçjaisbiezums ir 40 mm). Slîpçjot no mîkstâm koksnçm var noòemtbiezâku kârtu nekâ no cietâm. Attiecîgi var prognozçt arî seguma

23

Grîdas segumi

kalpoðanas ilgumu. Piemçram, ja parketa renovâcija tiks veiktavienu reizi 10 gados, tad parketa mûþs sasniegs 70 gadus. Parketu,kas jau ir nostâvçjis 100 gadus (kas nav retums Rîgas centravçsturiskajâs çkâs) un ir noslîpçts tik tâlu, ka var redzçt spundessavienojumus, grîdas segums jâmaina. To var darît divçjâdi:pilnîbâ noòemt veco grîdu un likt jaunu vai atstât veco, ja tâ navpârâk slîpa vai ar citiem defektiem, noslîpçt laku un lîmçt pa virsujaunu segumu.

Grîdas atjaunoðanas procesa ilgums un cena atkarîga no grîdasstâvokïa, platîbas, materiâliem, ar kuriem grîda pçc slîpçðanas tiks

pârklâta un, protams, arî no meistara. Piemçram, 50 m2 koka grîdasatjaunoðana var aizòemt no divâm lîdz trim dienâm, ieskaitot lakasþûðanas laiku. Meistari izmanto daþâda veida lakas, ar kurâm pçcslîpçðanas var nolakot grîdu, taèu galavârds pieder grîdasîpaðniekam – izvçlçties dârgâku vai lçtâku laku. Dârgâka laka irkvalitatîvâka, tâpçc arî ilgâk kalpos. Atjaunoðana var izmaksât no5 lîdz 25 latiem par m2. Cena atkarîga no grîdas stâvokïa, ar ko tâir pârklâta (visdârgâk ir slîpçt krâsotu grîdu), vai virskârtâ ir naglas,kâ arî no grîdas platîbas.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ ar firmu „Kâgo”.

24

Grîdas segumi

25

Grîdas segumi

26

Grîdas segumi

27

Grîdas segumi

28

Pelçkais un skaistais

betons jeb betona

pârvçrtîbasBetons ir viens no nozîmîgâkajiem un populârâkajiem bûvniecîbasmateriâliem tieði pateicoties tâ stiprîbai un spçjai pretoties daþâdâmârçjâs vides radîtajâm iedarbîbâm.

Tehnoloìiju attîstîbas rezultâtâ pârmaiòas skâruðas arî betonaieklâðanas un uzturçðanas iespçjas, izmantojot jaunâkâs paaudzesbetona ðíidros cietinâtâjus uz litija bâzes, kâ arî grîdas uzturçðanasun uzkopðanas lîdzekïus.

SIA “Griva Group” ir vienîgais oficiâlais Crete Colors raþoto jaunâkâspaaudzes betona ðíidro apstrâdes materiâlu izplatîtâjs Latvijâ.

Ar ko Crete Colors atðíiras

no citiem lîdzîgu produktu raþotâjiem?

Crete Colors pagaidâm vienîgajiem ir izdevies pieradinât, savaldît

un pakïaut litiju – pirmo (tâtad mazâko un aktîvâko) no cietâ formâeksistçjoðiem íîmiskajiem elementiem. Visi Crete Colors betonaapstrâdes materiâli ir izstrâdâti tieði uz ðîs bâzes.

Zîmîgi, ka gan gala produkts, gan raþoðanas process ir izstrâdâtstâ, lai bûtu videi un cilvçkiem nekaitîgs. Ðie produkti ir sertificçtigan Eiropâ, gan Amerikâ, un tie ir pilnîgi droði pielietojamivisdaþâdâkajâs telpâs, tostarp arî medicînas iestâdçs un partikasraþoðanâ, ko apliecina pârbauþu rezultâti.

Pasaules lielâkajâ betona tehnoloìiju izstâdç Word of Concrete,kura ðogad, tâpat kâ iepriekðçjos gados, notika Lasvegasâ no 24.lîdz 27.janvârim. Starp 64 nominâcijâm deviòu produktu kategorijâsekspertu balsojumâ par uzvarçtâju tika atzîts Crete Colors produktsC2 Ultra Seal. Ðis produkts jau ir plaði pieprasîts un labi novçrtçtsdaudzos pasaules tirgos.

Kâdam nolûkam ir paredzçti

Crete Colors materiâli?

Tie ir orientçti uz pelçkâ un spçcîgâ betona aizsardzîbu pret agresîvuvielu – skâbes, naftas produkti, sâïi un sârmi – iedarbîbu un mehâ-niskâs izturîbas paaugstinâðanu. Savukârt izskata uzlaboðani CreteColors materiâli piedod virsmai gan jaunu toni, gan spîdumu.

Kâdas ir Crete Colors betona apstrâdes

sistçmu priekðrocîbas?

Izmantojot ðos produktus, tiek strukturçta paða betona virskârta,nevis piedâvâts cits produkts, kuram ir jâstrâdâ kopâ ar betonu –jâaizsargâ tas un jâbût stiprâkam par to. Atðíirîbâ no cietajiempulvera cietinâtâjiem, ðos ir daudz vieglâk pareizi un vienmçrîgi

nodozçt visâ apstrâdâjamajâ platîbâ. Pateicoties galvenâ íîmiskâelementa – litija aktivitâtei, ir nepiecieðams daudz mazâks reaìentadaudzums, un tas viss pilnîbâ izreaìç betona virskârtâ neatstâjotblakusproduktus.

Ar ðiem produktiem var veiksmîgi iedarboties gan uz svaigi ieklâtabetona, gan apstrâdât jau ilgi kalpojuðu un “noguruðu” betonu.

Strâdâjot ar ðo produktu, darbu var çrti dalît posmos un platîba,kuru var apstrâdât vienas dienas laikâ, ir samçrâ liela. Tâpat darbsar ðiem materiâliem ir çrts un íîmiski nekaitîgs, strâdâjot navnepiecieðami speciâli aizsarglîdzekïi. Tâpat strâdâjot nerodasblakusprodukti, kuru notîrîðanai ir jâtçrç laiks.

Katram klientam un bûvobjektam tiek piemeklçta un piedâvâtakonkrçtajâm vajadzîbâm izstrâdâta produktu sistçma, kurâ iekïautieprodukti apstrâdâjamajai virsmai vislabâk nodroðinâs atbilstîbupasûtîtâja izvirzîtajâm prasîbâm.

Izvçloties betona virsmu apstrâdât ar Crete Colors materiâliem, klientsiegûs unikâlu mehâniski un íîmiski noturîgu un viegli kopjamu virsmu.Kâ papildus bonuss jâmin grîdas gaismas atstaroðana, kas padaratelpu gaiðâku, iegûstot materiâlu un finansiâlu labumu, ieekonomçjotlîdz 30% no izdevumiem par telpu apgaismoðanu. Turklât tas padaratelpu arî plaðâku un uzturçðanâs tajâ neradîs psihoemocionâlu slodzi.

Interesanta ir iespçja betona virsmu iekrâsot vai veidot uz tâszîmçjumus – piemçram, uzòçmuma logotipu vai kustîbas zonas.Tâpat, kâ bûtisks fakts jâmin, ka virsmâm, kas apstrâdâtas ar CreteColors produktiem nav nepiecieðama atkârtota apstrâde, atðíirîbâno lakas, krâsas vai vaska, kuri intensîvas lietoðanas iespaidânolietojas.

Jau daþas stundas pçc apstrâdes ar Crete Colors produktiem virsmair pieejama turpmâkajai ekspluatâcijai, veicot tikai ikdienasuzkopðanu, kuras bieþums bûs atkarîgs no ekspluatâcijasintensitâtes. Crete Colors produktu klâstâ ir pieejami arî uzkopðanaslîdzekïi, kuri izmantojami ne tikai betona grîdas, bet arî citu virsmuun materiâlu, piemçram flîþu, stikla virsmu, virtives mçbeïu tîrîðanai.Veicot uzkopðanu ar C2 produktiem, tas bûs jâdara retâk, rezultâtsbûs labâks un virsma ar katru reizi uzlabosies.

Kam ðie materiâli paredzçti?

Raþotie materiâli ir izmantojami visdaþadâkajos veidos un vietâs,lîdz ar to, piemçroti daþâdâm pircçja vçlmçm, lai uzlabotuvisdaþâdâko virsmu ekspluatâciju. Tomçr, noteikti neatsverama ðomateriâlu pielietoðana bûs daþâdâs telpâs ar lielu noslodzi – esoðosun topoðos raþoðanas cehos (t.sk. pârtikas), garâþâs, autoservisosun autostâvvietâs ar betona segumu, daþâdâs palîgtelpâs, angârosun noliktavâs.

Materiâlu pielietojumam praktiski nav ierobeþojumu – viss iratkarîgs no pircçja vajadzîbâm, dizaina un vçlmçm.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ

ar firmu „Griva Group” projektu vadîtâju Valdi Lîni.

Grîdas segumi

29

Grîdas segumi

Guïbûves, pirtis, saunas

30

Jumtu segumi, jumiíu darbi

31


32


33


34


35


Celtniecîbas plçvesCeltniecîbas plçves galvenokârt izmanto jumta un fasâþukonstrukcijâs un pçc to izmantoðanas mçría iedala vairâkâs lielâsgrupâs. Katras grupas plçves paredzçtas noteiktu uzdevumuveikðanai un atðíiras pçc struktûras, materiâla un tehniskajâmîpaðîbâm.

Celtniecibas plçvju veidi

Latvijas tirgû piedâvâtâs celtniecîbas plçves var iedalît èetrâsgrupâs: tvaika izolâcijas, pretvçja, hidroizolâcijas un difûzijasmembrânâs jeb plçvçs.

Tvaika izolâcijas plçvi izmanto siltumizolâcijas slânim telpasiekðpusç, lai pasargâtu to no ûdens tvaikiem, kas raduðiesiekðtelpâs.

Pretvçja plçve tiek klâta no ârpuses, to cieði piekïaujotsiltumizolâcijas slânim. Plçve novçrð çkas konstrukciju aukstâ gaisacaurlaidîbu, kâ arî pasargâ siltâ gaisa aizplûðanu no siltinâjuma.

Hidroizolâcijas plçve tiek klâta jumta konstrukcijâs, lai pasargâtuçku no ûdens un ârçjâ mitruma (sniegs, lietus utt.).

Difûzijas membrâna/plçve ir vairâkslâòu plçve, kas nodroðina ganhidrolizâcijas, gan pretvçja plçves funkcijas.

Galvenie raksturlielumi

Viens no galvenajiem plçvi raksturojoðiem lielumiem ir tâs tvaikacaurlaidîbas spçja. To raksturo plçves spçja caurlaist noteiktu ûdenstvaika daudzumu, piemçram, 24 stundu laikâ caur 1 m2 lielu laukumupie relatîvâ gaisa mitruma 85% un, pie gaisa temperatûras + 240C.

Otrs nozîmîgais plçves tehnisko îpaðîbu râdîtâjs ir tâs ûdens-necaurlaidîgums jeb plçves spçja noturçt uz savas virsmas noteiktaaugstuma ûdens stabu. Jo îpaði ðis râdîtâjs ir svarîgs pretvçja undifûzijas plçvçm.

Plçves raksturo arî citi lielumi – to stiprîba uz stiepi gan garenvir-zienâ, gan ðíçrsvirzienâ, plçves materiâla ugunsizturîba un arî tâsmasa gramos uz vienu m2.

Plçvju izmantoðana jumta konstrukcijâs

Jumta konstrukcijâm atseviðíi tiek izdalîti âtri sakarstoðie unatdziestoðie metâla segumu jumti un jumti, kuru klâjums nav tikpakïauts krasâm temperatûras svârstîbâm. Metâla segumu jumtiemiesaka izmantot vismaz divu vai pat trîs veidu plçves. No iekðpusesjumta konstrukcijas siltumizolçjoðo slâni (akmens vati u.c.) pârklâtar tvaika izolâcijas plçvi, virs vates, kas parasti ir spâru pildîjums

lîdz augðai, noklât ar pretvçja plçvi (tâ nosedz vati no augðpuses).Abas ðîs plçves tiek klâtas cieði klât pie vates, bez spraugâm. Virsar pretvçja plçvi pârklâtâ siltumizolâcijas slâòa ieteicams izveidotnelielu ventilâcijas spraugu (ap 5 cm), un virs ðîs ventilâcijasspraugas uzklât hidroizolâcijas plçvi ar antikondensâta slâni.

Svarîgi zinât, ka “elpojoðos” materiâlus (ðajâ gadîjumâ – pretvçjaplçvi) jumta korç savieno kopâ ar pârlaidumu (bez ðíirtnes), bet“neelpojoðie” (antikondensâta plçve) ieklâðanas laikâ ar konstruk-ciju savienoti netiek – jâatstâj sprauga, lai mitrums, kas sakrâjasuz antikondensâta plçves, pa ventilâcijas spraugu izkïûtu laukâ.

Cita veida jumtu segumiem (betona vai mâla dakstiòi, bitumenaðindeïi, niedru jumti u.c.), kam neveidojas krasas temperatûrassvârstîbas un nerodas palielinâts mitruma daudzums, izmanto divuveidu plçves. Siltumizolâcijas materiâlu (akmens vati) no iekðpusespârklâj ar tvaika izolâcijas plçvi, bet no ârpuses izmanto difûzijasmembrânu, kas nodroðinâs gan hidroizolâciju, gan pretvçja izolâciju.To uzklâj cieði klât pie vates slâòa un neveido speciâlas ventilâcijasatveres, jo difûzijas plçve ir “elpojoða”.

Plakanajiem jumtiem lielâkoties izmanto tikai tvaika izolâciju, joplçvju funkcijas nodroðina citi konstrukcijâs izmantotie materiâli,piemçram, bitumena ruïïveida segums.

Plçvju izmantoðana fasâþu konstrukcijâs

Tradicionâli celtniecîbas plçves izmanto koka karkasa mâjuceltniecîbâ un to uzdevums ir nodroðinât fasâdes konstrukcijassiltumnoturîbu un saglabât materiâlus sausus. Parasti no iekðpusessiltumizolâcijas slâni (akmens vate) noklâj ar tvaika izolâcijas plçvi,bet no ârpuses – ar pretvçja izolâcijas plçvi. Stiprinâðanai izmantolîstîtes vai skavas, ievçrojot, ka tvaika izolâcijas plçvi savâ starpânepiecieðams salîmçt, bet pretvçja plçvi var klât virsû arpârlaidumiem.

Bieþâkâs kïûdas

Saistîbâ ar plçvju izmantoðanu speciâlisti novçrojuði ne mazumskïûdu. It îpaði tas attiecinâms uz jumta konstrukcijas “pîrâga”veidoðanu. Plçves tiek nepareizi izvçlçtas un ieklâtas nepareizâskombinâcijâs. Katrai plçvei ir paredzçts savs pielietojums, kas bûtuprecîzi jânoskaidro vçl pirms plçves iegâdes. Jâzina arî pareizaplçves ieklâðana, ievçrojot pareizo pusi, proti – raþotâju uzdrukâtieuzraksti un reklâmas parasti ir uz plçves augðçjâs puses, tâdçjâdinorâdot, kura plçves puse jâklâj uz konstrukcijâm. Uzliekot plçvinepareizi tiks iegûts pretçjais efekts – tvaiki un mitrums, no kâplânots izvairîties, tecçs virsû siltumizolâcijai un konstrukcijâm.Ðâdâ gadîjumâ jumta vai sienu konstrukcija bûs kapitâli jâremontçun darbi jâsâk no jauna.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija

sadarbîbâ ar firmu „Rîgas Bûvserviss”.

36


37


Koka konstrukciju (paneïu) mâjas

39

Kamîni, krâsnis, dûmeòiKamîni, krâsnis, dûmeòi

40

Krâsas, lakas, bûvíîmija

Ekoloìiskas krâsasLîdz ðim Latvijas bûvniecîbas materiâlu veikalu plauktos nav bijisdaudz tâdu krâsu, kas varçtu lepoties ar starptautiski atzîtâmkvalitâtes maríçjuma/eko zîmçm, tomçr ðî situâcija pamazâmmainâs, jo par eko kvalitâtçm tiek runâts arvien bieþâk.

Daudzos gadîjumos “eko” jçdziena lietoðana, piemçram, iekïaujotto krâsas nosaukumâ vai produkta etiíetes aprakstâ, nebûtnenozîmç, ka tas ir pamatoti attiecîbâ pret produkta îstajâmkvalitâtçm. Tomçr arvien vairâk ir pamanâmi pozitîvi un pamatotieko kvalitâtes piemçri.

Kas ir ekoloìiskâs krâsas?

Vârdi “ekoloìiskums” un “krâsa” varçtu ðíist pilnîgi nesavienojamijçdzieni, jo to nozîmes ir diametrâli pretçjas – ekoloìisks ir dabisks,bet krâsa ir íîmiska. Tomçr mûsdienu tehnoloìiskâ attîstîba ir spçjusiapvienot ðîs ðíietami pretçjâs nometnes un ir radîjusi iespçju runâtpar cilvçku mâkslîgi radîtiem íîmiskiem savienojumiem. Turklât tie spçjizturçt augstas nekaitîguma apkârtçjai videi un cilvçka veselîbai, kâarî saprâtîga resursu patçriòa prasîbas.

“Ekoloìisku krâsu” risinâjumi var bût arî galçji ekstrçmi – irsastopami krâsu raþotâji vai mâjraþotâji, kuri uzskata, ka arî nopilnîgi dabîgâm izejvielâm var radît krâsu, piemçram, sajaucotdabîgo pernicu ar krîtu. Tomçr jâatceras, ka krâsa mûsdienu izpratnçir apdres materiâls, kuram ir izvirzîtas augstas prasîbas pielietojuma,kvalitâtes, virsmas noslodzes ziòâ, un tas nekâdâ veidâ nevar tiktsalîdzinâts ar sentçvu tehnoloìiskajiem risinâjumiem. Mûsdienukrâsai ir jâbût sabalansçtai attiecîbâ pret kvalitâtes prasîbâm visosaspektos. Tieði íîmiski savienojumi un to daþâdie risinâjumi irmûsdienu krâsu industrijas pamatâ.

Mûsdienîgâm krâsâm pieðíirot apzîmçjumus “ekoloìisks”,“ekoloìiskums”, “eko” mçs stipri ierobeþotu/saðaurinâtu ðo krâsuraksturojumu. Tâm, drîzâk, piestâv plaðâks apzîmçjums – “ilgtspçjîgaskrâsas”. Tâs atbilst ne tikai apsolîtajam gala rezultâtam – augsta kvalitâteatbilstoði krâsas pielietojumam apvienojumâ ar nekaitîgumu cilvçkuveselîbai, kas krâsos un pçc tam krâsotajâs telpâs uzturçsies, bet arîgarantç, ka atbilst vides un klimata aizsardzîbas prasîbâm. Tâs raþotastâ, lai visos produkta dzîves cikla posmos bûtu efektîgas. Tas attiecassâkot ar izejvielu iegûðanu, produktu izplatîðanu un beidzot ar krâsasuzklâðanu un atkritumu utilizçðanu.

Lai ðâdu kompleksu rezultâtu sasniegtu, katram produktam ir jâveicgarð izvçrtçðanas un stingras kontroles ceïð. Ðâdu produktusertifikâcija tiek atkârtota pçc zinâma laika. Produktam nepârtrauktiir jâbût attîstîbâ un jâatbilst jaunâkajâm vides, veselîbas, kvalitâtesun apsaimniekoðanas sistçmu prasîbâm un aktuâlajai ES un vietçjailikumdoðanai.

Krâsu kvalitâtes zîme “Ziemeïvalstu

ekomaríçjums” jeb “Zaïais gulbis”

Neapðaubâmi, ka “zaïâs” tendences ienâk no lielo valstu tirgiem,kuros lielie krâsu raþotâji pat uzskata par goda lietu savâ preèu

klâstâ iekïaut produktu, kas var lepoties ar tai pieðíirtu starptautiskukvalitâtes zîmi. Eko tendenèu pakâpenisko ienâkðanu Latvijasapdares krâsu tirgû stipri iespaido Ziemeïvalstu reìiona pieredze,raþotâji un ðî reìiona tirgus attîstîbas tendences. Ziemeïu reìionavalstîs absolûts lîderis starptautiski atzîtu eko maríçjumu vidû ir“Ziemeïvalstu ekomaríçjums” jeb “Zaïais gulbis”.

Lai izprastu ðî kvalitâtes maríçjuma bûtîbu un nopietnîbu, irjâatskatâs uz tâ izveides iemesliem un apstâkïiem tâlajâ 1989.gadâ.“Ziemeïu ministru padome”, kurâ darbojas Norvçìijas, Zviedrijas,Dânijas, Somijas un Islandes valdîbas pârstâvji, vienojâs par kopîgupreèu kvalitâtes sistçmas izveidi ziemeïu reìionam.

Iekðtelpu vides klimats ziemeïu reìiona valstîs klimatiskoapsvçrumu dçï vienmçr ir uzskatîts par bûtisku cilvçka kvalitatîvasdzîves sastâvdaïu. Ziemeïu cilvçki auksto klimatisko apstâkïu dçï irspiesti daudz vairâk uzturçties telpâs, nekâ dienvidu zemçsdzîvojoðie. Arî telpu vçdinâðanas iespçjas, piemçram – logaatvçrðana, bieþi vien var bût stipri ierobeþotas. Tâpçc vienota,stingra telpu kvalitâtes sistçma, kas izvirza kvalitâtes prasîbasdaþâdiem rûpniecîbas materiâliem, t.sk. apdares krâsâm, ir ïotibûtiska cilvçku dzîves sastâvdaïa.

“Ziemeïvalstu ekomaríçjuma” sistçma apskata produktus visâ todzîves cikla laikâ, sâkot ar to izcelsmi un beidzot ar pârstrâdi.Mûsdienâs “Ziemeïvalstu ekomaríçjuma” institûcija jau sertificç63 daþâdas rûpniecisku preèu un pakalpojumu grupas. Laika gaitâarî Latvijâ pamazâm sâk veidoties ðî iekðtelpu kvalitâtes apziòa.Tas ðíiet likumsakarîgi, jo Baltijas valstis tomçr vairâk tiecas seviidentificçt ziemeïu reìiona valstîm.

Par ko lieicna uz produkta izvietota

“Ziemeïvalstu ekomaríçjuma” zîme?

Krâsas, kuras ir sertificçjusi “Ziemeïvalstu ekomaríçjuma”institûcija, ir tiesîgas uz iepakojuma un krâsu informatîvajosmateriâlos izvietot “Zaïâ gulbja” zîmi, un uz tâs ir redzams speciâlssertifikâcijas numurs.

Starptautisks kvalitâtes maríçjums “Zaïais Gulbis” ir uzskatâms parpapildus pievienoto vçrtîbu krâsai, kurai tas ir pieðíirts. Protams,vairums krâsu bez ðâdas pieðíirtas kvalitâtes zîmes ir pilnvçrtîgiapdares materiâli, kas var tikt lietoti tiem paredzçtajâs vietâs. Navtâ, ka krâsa, uz kuras etiíetes nav kvalitâtes zîmes, ir kaitîga unneatbilstoða lietoðanai. Jebkurai krâsai, kuru tirgo Latvijâ ir jâatbilstnoteiktâm likumdoðanas normâm, ko regulç ES un vietçjâlikumdoðana.

Tomçr bieþi tas, kas ir uzskatîts par labu vidusmçra lietotâjam, varnebût labs kâdai/ kâdâm ðaurâkâm sabiedrîbas locekïu grupâm.Piemçram, bçrni, alerìiski cilvçki vai ar astmu sirgstoði cilvçki pretíîmiskiem savienojumiem bûs îpaði jutîga sabiedrîbas daïa, kuraizvirzîs pavisam konkrçtas, bet specifiskas prasîbas attiecîbâ pretkrâsas sastâvu.

Produkta pievienotâ vçrtîba ekoloìiskuma un nekaitîguma ziòâ ekomaríçtâs krâsas kopumâ ïauj novietot pakâpi augstâk nekâ lîdzîgapielietojuma krâsas. Lçmums par labu eko maríçtu krâsu iegâdi liecina

41

Krâsas, lakas, bûvíîmija

par pircçja apziòas lîmeni pirkuma izdarîðanas brîdî, jeb to, cik atbildîgsviòð ir pret vidi, kurâ dzîvo. Tas liecina arî par to, cik bûtiska ir pircçjaattieksme pret globâliem procesiem resursu taupîðanâ un cik rûpîgiviòð attiecas pret savu un savu bçrnu veselîbu.

Kâdas ir ekoloìisko krâsu vâjâs puses?

Atbilstoðas ilgtspçjîgâs krâsas, kas tiek raþotas rûpnieciski,kvalitatîvi atbilst mûsdienu dzîves uzstâdîtajâm prasîbâm. Tomçr,ja runâ par speciâliem krâsu risinâjumiem – maisîjumiem, kurosuzsvçrti tiek izmantotas tikai dabîgas izejvielas, patçrçtâjam irjârçíinâs, ka ðâdi produkti, iespçjams, nebûs ilgnoturîgi, tie varneizskatîties tik skaisti, kâ moderns ðâdas krâsas variants vai tiemnebûs kâds cits kvalitâtes parametrs. Proti, kâda konkrçta, uzsvçrtamçría labâ var tikt upurçta kâda noteikta produkta kvalitâte vaitas var nekalpot tik ilgi cik vçlams. Un tad jau ir jâjautâ – cikekoloìiska ðâda krâsa ir, ja pçc neilga laika tâ atkal ir jâpçrk unjâuzklâj, atkârtoti tçrçjot savus un dabas resursus?

Kas jâòem vçrâ,

iegadâjoties ekoloìiskâs krâsas?

Pirmkârt un, galvenokârt, pirms krâsas iegâdes svarîgi noskaidrotto, vai zem ðíietami skanîga krâsas nosaukuma, kurð bieþi varsaturçt vârdu “eko”, ir kvalitatîva un tieðâm ekoloìiska krâsa.

Jânoskaidro, vai vârds “eko” krâsai nav pieveinots tâpat vien, joraþotâjam nav aizliegts piesaukt “eko”, “ekoloìiju” produktunosaukumos, skanîgajos etiíeðu aprakstos un reklâmâs. Bûtîbâikviens raþotâjs, kurð savas krâsas sastâvâ pievieno, piemçram,kaut kripatiòu lineïïas, var teikt, ka viòa krâsa ir ekoloìiska, jo saturdabîgu eïïu.

Tomçr krâsa ir apdares materiâls, kuras pamatmçríis ir radît kârtu,kas aizsargâ virsmu un pilnvçrtîgi ïauj to ekspluatçt. Mûsdienâskrâsai tiek izvirzîtas daþâdas (bieþi vien nesaudzîgas) papildutehniskâs kvalitâtes prasîbas, piemçram, dekoratîvs izskats vaispeciâli virsmas efekti, ilglaicîga krâsas noturîba, papaugstinâtanodilumizturîba, iespçja virsmu tîrît, patçriòð, iespçja krâsu viegliuzklât un vçl papildu ilgtspçjîguma prasîbas (nekaitîgums veselîbaiun draudzîgums apkârtçjai videi, klimatam, samçrîgs resursuizlietojums utt.), tâpçc krâsa top gana sareþìîtâ íîmiskâ procesâuz to ir jâraugâs kompleksi, ne tikai virspusçji.

Ðâdu kompleksu kvalitâtes garantiju sniedz starptautiski atzîtikvalitâtes maríçjumi, jo tie apskata produkta visus dzîves ciklus –no izejvielu iegûðanas lîdz utilizçðanai.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ ar firmu „Tikkurila”.

42

Logi, durvis, kâpnes

43


44


45


46


47


48


49


50


Metâla izstrâdâjumi

51

Metâla izstrâdâjumi

52

Sienas, fasâdes

53

Sienas, fasâdes

54

Siltumizolâcijas darbi un materiâli

55

Stikls un tâ izstrâdâjumi

Siltumizolâcijas darbi un materiâli

56

Vârti un þogi

57

Vârti un þogi

58

Mîkstâ grîdas

seguma ieklâðanaPa paklâja segumu nenoliedzami ir vispatîkamâk staigât, jo tas irmîksts un rada siltuma sajûtu pçdâm, kâ arî lieliski absorbç soïuradîto skaòu. Paklâji ir pieejami daþâdos rakstos un krâsâs, tâpat irnopçrkamas paklâja flîzes, kas tiek pielîmçtas pie grîdas pamatnes.Paklâji tiek raþoti no daþâda veida materiâliem, sâkot no sintçtikaslîdz dabiskajiem vilnas segumiem, tâdçï to cenas arî ir atðíirîgas.

Mîksto grîdas segumu izejmateriâls

Paklâji atðíiras pçc tâ, no kâdâm ðíiedrâm tie ir izgatavoti –dabîgâm (vilna, lins, sizals u.c.) vai sintçtiskâm ðíiedrâm(polipropilçns, poliamîds u.c.). No ðíiedras bûs atkarîgs paklâjakalpoðanas ilgums, krâsas noturîba, tîrîðanas process, vai pârvietotumçbeïu vietas bûs “iezîmçtas” neatgriezeniski, vai intensîvâkâsstaigâðanas vietas bûs redzamas pçc pusgada vai vairâkiemgadiem u.c.

Dabîgas ðíiedras tiek iedalîtas augu un dzîvnieku izcelsmesmateriâlos. No dabîgajiem augu izcelsmes materiâliem grîdassegumu izgatavoðanâ tiek izmantots lins, kokvilna, dþuta, sizals,kokosriekstu ðíiedras un citi. Dzîvnieku izcelsmes materiâli ir zîdsun vilna.

Ðie segumi vienmçr prasîs vairâk uzmanîbas un rûpîgâku kopðanu,nekâ sintçtiskie paklâji. Tâpat tie reaìç uz mituma lîmeòa izmaiòâmtelpâ, kâdçï iespçjama dabîgo paklâju rauðanâs. Vilnas segumiempirmos mçneðus bieþi vien atdalâs sîkas plûksnas, kas var izsauktalerìiju. Lai saglabâtu sâkotnçjo izskatu, nepiecieðama îpaðaplûksnu kopðana, ik pa laiciòam uzíemmçjot to ar speciâluputekïusûcçjam piestiprinâtu rotçjoðu birsti.

Mâkslîgas izcelsmes materiâli var bût veidoti uz augu (viskoze,gumija) vai minerâlu (stiklðíiedra, metâliska ðíiedra) izejvielu bâzes.Sintçtiskie segumi ir mazâk prasîgi, bet ðeit liela nozîme ir ðíiedrasveidam.

Polipropilçna ðíiedras. Polipropilçns ir vienîgais materiâls,kuram jau sâkotnçji piemît antistatiskums. Ðis materiâls irsamçrâ lçts – lçtâks par poliamîdu un vilnu. Tâ trûkumi irnepietiekama nodilumizturîba un ugunsdroðums. Turklât tas âtrinonçsâjas lielas intensitâtes telpâs, vienkârðâk sakot – tam irîss kalpoðanas laiks.

Poliamîda ðíiedras. Materiâlam raksturîga elastîba, nodilumizturîba,antistatiskums, augsti ugunsdroðîbas râdîtâji. Tas nemaina formu,stâvot zem mçbelçm, un to ir viegli kopt. Plaðas krâsu un dizainaiespçjas. Cenu ziòâ dârgâki kâ polipropilçna segumi.

Poliestera ðíiedras nodilumizturîbas ziòâ stipri atpaliek nopoliamîda ðíiedrâm. Daþos gadîjumos ir iespçjams sajaukt kopâpoliestera un poliamîda ðíiedras, tâ uzlabojot gatava izstrâdâjumaîpaðîbas.

Akrila ðíiedras ir mîksts un pakïâvîgs materiâls. Tomçr tam irtendence savelties bumbiòâs, tâpçc mîkstiem grîdas segumiemno ðî materiâla vajadzîga bieþâka apkope. Akrilam piemît vidçjanodilumizturîba (stipri zemâka par izstrâdâjumiem no poliamîda).Akrila ðíiedru pielietoðana ïauj izgatavot elegantas vilnas imitâcijas,kuras labâk izmantot mâjvietâs, nevis ofisos.

Vilna. Segumu priekðrocîbas – izturîba, ðíiedras elastîba, zemasiltumcaurlaidîba, augsti ugunsdroðîbas râdîtâji. Trûkumi – augstacena, materiâls uzkrâj statisku lâdiòu, âtri paliek netîrs, ir pakïautspelçjuma un koþu iedarbîbai.

Izvçloties paklâju, lielâku uzticîbu bûtu jâvelta paklâjam, kuram irpieejama tehniskâ informâcija, kas pierâda preces kvalitâti unskaidro tâ pielietojumu. Ðâda klasifikâcija ir speciâli veidota, laibûtu iespçjams savstarpçji salîdzinât daþâdus segumus.

Tehniskajâ informâcijâ parasti norâda – izejmateriâlu; komfortaskalu, ko apzîmç ar piecâm zvaigznîtçm (jo mazâk zvaigznîtes, jozemâks komforta lîmenis); izturîbas skalu; pieïaujamo slodzi;papildu îpaðîbas (piemçram, antistatisks, antialerìisks,atseviðíi norâda, vai ðo segumu drîkst izmantot uz kâpnçm vaiapsildâmajâm grîdâm, vai tas ir piemçrots riteòkrçslu slodzei u.c.apzîmçjumi).

Mîksto grîdas segumu veidi

Pie mîkstajiem grîdas segumiem pieder visu veidu paklâji – ruïïupaklâji, kas pârsvarâ ir pieejami platumos 2/4/5 metri vai 3,66 m(vairâk Amerikas tirgus), gabalpaklâji un paklâjflîzes ar standartaizmçru 50x50 cm.

Ruïïu paklâjs – ieklâj visâ telpas platîbâ no sienas lîdz sienai. Piepamatnes vçlams pielîmçt. Mazâkâs telpâs var fiksçt segumu ardivpusçjo lîmlentu. Ðo segumu grûti pielâgot telpas izmçriem,parasti rodas daudz atgriezumi. Nav iespçjams atjaunot paklâju, jakâda vieta ir neatgriezeniski sabojâta.

Gabalpaklâjs - ieklâj tikai konkrçtâ zonâ. Nav nepiecieðams nofiksçtpie grîdas, bet atseviðíos gadîjumos var fiksçt ar divpusçjo lîmlentu,lai nepaceïas stûrîði. Segumi pieejami daþâdâs formâs un izmçros.Tomçr arî ðo segumu nav iespçjams atjaunot, ja kâda vieta irneatgriezeniski sabojâta. Çrtums – iespçja pârvietot uz citu vietu.

Paklâjflîzes – var klât visâ telpas platîbâ no sienas lîdz sienai vaitikai konkrçtâ zonâ kâ gabalpaklâju. Nevajag lîmçt pie pamatnes,bet tikai nofiksçt – ar fiksâþu vai speciâli paklâjflîzçm domâtâmuzlîmçm, kâ arî fiksçðanai pie grîdas var izmantot divpusçjo lîmlentu.Viegli pielâgot telpas izmçriem un ir maz atgriezumu. Pastâv iespçjaatjaunot paklâju, nomainot to tikai daïçji, kâ arî pârvietot pilnîbâ uzcitu telpu.

Katram no ðiem seguma veidiem ir savi plusi un mînusi –atgriezumu daudzums, nomaiòas iespçjas, dizaina iespçjas,ieklâðanas vieglums vai grûtîbas. Attiecîgi, tos izvçrtçjot, varizdarît konkrçtus secinâjumus un nonâkt pie vajadzîgâ segumaizvçles.

59

Mîksto grîdas segumu izvçle

Ieteikt konkrçtus izvçles kritçrijus mîkstâ seguma iegâdç naviespçjams, jo ikviens no mums ir ïoti atðíirîgs un tikai katrs patszinâs, kâdu rezultâtu vai sajûtas vçlas panâkt, ieklâjot mîkstosegumu. Tomçr pirms mîkstâ grîdas seguma iegâdes sâkumâ bûtujâizvçrtç: budþets; kâdâ telpâ segums tiks izmantots; cik lielainoslodzei tas bûs pakïauts; patçrçtâja dzîvesveids; vai ir alerìijas,mazi bçrni, mâjdzîvnieki utt.

Protams, jâizvçrtç arî vçlamais seguma dizains. Pieejamas plaðasiespçjas – sâkot no vçsturiski klasiskiem vai strîpu rakstiem,maziem vai lieliem ornamentiem un ziedu rakstiem, vai speciâlipasûtîtâja vçlmçm veidoti raksti. Krâsa un raksts noteiks, vai uzpaklâja bûs redzami netîrumi un traipi. Jârçíinâs, ka gaiðie paklâjibûs jâtîra 4x bieþâk, nekâ tumðâkas krâsas. Tâpat neliels rakstsvienmçr labâk noslçps netîrumus vai mazus gruzîðus, nekâ pilnîgivienkrâsains segums – vienalga ïoti gaiðs vai tumðs.

Turklât, grîdas seguma izvçli lielâ mçrâ noteiks tieði tas, kâdâ telpâtas atradîsies:

� Guïamistabâs rekomendç pârgriezto cilpu segumus, jo tiem irmîksta virskârta un pa tiem ir patîkami staigât. Tomçr tiem irpazeminâta nodilumizturîba, kâ arî garâs un neblîvâs plûksnaspadara grûtâku ikdienas uzkopðanu.

� Publiskâm telpâm – ofisiem, koridoriem, trepçm, kâ arî mâjokïatelpâm, kur ir intensîvâka staigâðana, vispiemçrotâkie ir cilpuun kombinçtie paklâju tipi. Ðâda tipa paklâjiem ir nelielas unblîvas plûksnas, kas atvieglo uzkopðanu, netîrumi un putekïuiekïûðana plûksnu iekðpusç ir minimâla.

� Viesistabâm un bçrnistabâm rekomendç velûra mîkstos grîdassegumus, jo tos ir viegli kopt un tiem piemît nepiecieðamâskomforta îpaðîbas.

� Vannas istabâm, virtuvçm, tualetçm un citâm telpâm arpaaugstinâtu mitrumu vislabâk izmantot grîdas segumus nosintçtiskiem materiâliem.

Mîksto grîdas segumu aptuvenâs cenas

Mîksto grîdas segumu cena atkarîga no vairâkiem faktoriem –izejmateriâla, izgatavoðanas tehnoloìijas, seguma biezuma,blîvuma, krâsu un toòu daudzuma, dizaina elementu klâtbûtnes,teflona esamîbas, pârklâjuma utt.

Òemot vçrâ ðos visu faktorus, sintçtiskie mîkstie grîdas segumivar maksât 8-60 Ls/m2. Dabîgie grîdas segumi ir dârgâki: sizals –25-60 Ls/m2, papîra (papîra ðíiedras un lateksa pamatne) – 30 Ls/m2; vilna – 10-700 Ls/m2; kokvilnai ir divas kategorijas:1-20 Ls/ m2 un no 100 Ls/m2 uz augðu, vidçjas cenu kategorijasnav.

Lai izrçíinâtu viena gatava grîdas seguma kvadrâtmetra izmaksas,jâòem vçrâ ðâdi faktori – no kâda materiâla ir grîda, kâds ir tâsstâvoklis, kâda ir grîdas platîba un cik uz tâs ir ðíçrðïu, paklâjacena, pamatnes materiâla cena un seguma uzlikðana.

Mîkstâ grîdas seguma ieklâðana

Mîkstâ seguma ieklâðanu bûtu vçlams uzticçt profesionâïiem, kurupakalpojumus parasti piedâvâ specializçtie grîdas segumu saloni.Îpaði svarîgi tas ir gadîjumos, kad segums tiek klâts no vairâkâmatseviðíâm daïâm (ruïïu materiâli), jo savienojuma ðuvçm jâbûtcieðâm un stingrâm (ðim nolûkam izmanto speciâlus instrumentus,ko sauc par “kaía nagiem”). Tâpat tas vçlams gadîjumos, jasegumam ir raksts vai zîmçjums, kuru nepiecieðams ïoti rûpîgiievçrot. Tomçr, izvçrtçjot savas spçjas un materiâla ieklâðanassareþìîtîbu, iespçjams tikt galâ ar saviem spçkiem.

1. Materiâlu sagatavoðana ieklâðanai. Mîksto grîdas segumu irjâizsaiòo un jâdod tam laiks aklimatizçties telpâ ar minimâlo gaisatemperatûru 16°C vismaz 24 stundas pirms to ielikðanas. Tam îpaðijâpievçrð uzmanîba, kad gaisa temperatûra iekðtelpâs un laukâ krasiatðíiras. Ja materiâls nav aklimatizçts, tas var sâkt krokoties vaiviïòoties, var parâdîties ðuvju vietas.

2. Grîdas pamatnes sagatavoðana. Mîksto grîdas segumu varklât uz jebkuras virsmas (betons, OSB plâksnes, grîdas reìipsis,finieris u.c.), galvenais nosacîjums ir lîdzena, gluda virsma.Vajadzîbas gadîjumâ grîdas pamatnes virsma jâlîdzina, izmantojotizlîdzinoðo masu vai ðpakteles. Ieklâjot uz plâkðòu materiâliem,jâpievçrð uzmanîba ðuvju vietâm. Nedrîkst bût atðíirîbas plâkðòuaugstumos, citâdi segums nonçsâsies âtrâk. Pamatnei, uz kâ klâsiet

60

mîksto grîda segumu, jâbût cietai, sausai, gludai, nolîmeòotai unpilnîgi atbrîvotai no netîrumiem vai bûvgruþiem.Ja plânots uzklât ruïïu paklâju, tad pirms ðî seguma ieklâðanas varpapildus noklât speciâlu paklâjiem domâtu apakðklâju, kas pagarinapaklâja kalpoðanas laiku, darbojas arî kâ skaòu slâpçjoðs materiâlsun nodroðina papildus komfortu, padarot staigâðanu îpaði patîkamu.

3. Seguma ieklâðana. Vidçji 90% gadîjumu uz pamatnes netiekklâts nekâds palîgmateriâls, bet paklâjs tiek likts uzreiz uz grîdasvirsmas un nostiprinâts ar grîdas lîstçm, taèu jâòem vçrâ, ka visigrîdas negludumi bûs labi redzami. Lai to novçrstu, tiek izmantotsmateriâls, kas tiek paklâts zem seguma. Tas ir elastîgs un dodelastîbu arî paðam segumam, kas paildzina paklâja mûþu.Ruïïu paklâji tiek klâti visâ telpas platîbâ no sienas lîdz sienai,malas slçpjot zem grîdlîstçm. Ieklâjot jâievçro virziens, t.i. – klâjotkatru nâkamo sleju, tâ jâliek tâdâ paðâ virzienâ kâ iepriekðçjâ.Jâizvçrtç, kur bûs ðuves vieta – labâk, ja tâ kaut kur noslçpjas,nevis ir intensîvas staigâðanas vietâs. Ruïïu paklâju bûtu ieteicamspie pamatnes pielîmçt, stiprinot to nevis atseviðíâs vietâs, betgan visâ platîbâ, tad tas ilgâk kalpos. Ja segums tiek pielîmçtstikai daþviet, pçc laika var parâdîties viïòveidîgi pacçlumi, jovietâs, kur paklâjs nav piestiprinâts, tas var izstaipîties. Segumalîmçðanai izmanto speciâlas lîmes atkarîbâ no paklâja veida, koiesaka pârdevçjs. No izvçlçtâs lîmes bûs atkarîgs, kâda lîmjulâpsta bûs nepiecieðama, t.i., lielâkiem vai mazâkiem zobiòiem.

Ja izvçlçtas paklâjflîzes, tâs ieklâjot ir jâievçro ieklâðanas virzienanorâdes (tie ir vairâki, atkarîbâ no paklâjflîþu kolekcijas). Paklâjflîzesnevajag lîmçt pie pamatnes, bet tikai nofiksçt pret slîdçðanu arfiksâþu, ko uzklâj uz pamatnes ar rullîti un kuru pçc tamnepiecieðamîbas gadîjumâ var nomazgât. Fiksâþai ir jânoþûst untikai tad var klât paklâjflîzes. Dzîvojamâs telpâs paklâjflîþunofiksçðanai pie pamatnes pârsvarâ izmanto speciâlas uzlîmes vaidivpusçjo lîmlentu. Paklâjflîþu uzlikðanas visos posmos jâraugâs,lai tâs cieði piegulçtu viena otrai un neveidotos ðíirbas. Grîdlîstesvar veidot no ðîm paðâm paklâjflîzçm, jo tâs ir pietiekami stingrasun perfekti pieskaòosies pçc krâsas un stila. Tâs piestiprina piesienas ar divpusçjo lîmlentu.

4. Pçc seguma ieklâðanas. Kad grîdas segums pilnîbâ ieklâts,telpa kârtîgi jâizvçdina. Apmçram vienu diennakti jâïauj segumamnostiprinâties un nav vçlams pa to staigât vai izvietot interjerapriekðmetus.

Raksts tapis sadarbîbâ ar SIA “Anitra”

projektu vadîtâju S.Sproìi un darbu vadîtâju E.Milleru

62

Akvâriji

63

Akvâriji

Akvârijs –

kâ dizaina elementsMûsdienâs akvârijs kalpo ne tikai kâ zivtiòu mâjvieta, bet arî kâbûtisks interjera priekðmets. Ja ir radusies vçlme ar akvârijapalîdzîbu uzlabot vai atsvaidzinât jau esoðo kafejnîcas, dzîvokïa vaiviesnîcas vestibila interjeru, ir viegli apjukt lielajâ akvâriju un zivtiòupiedâvâjumu klâstâ.

Akvâriji atðíiras ne tikai ar savu izmçru un funkcijâm, bet arî ariekðçjâs ekspozîcijas stilu. Pats vienkârðâkais veids ir uzstâdît akvâ-riju bez zivîm – dekoratîvi izmantojot tikai ûdens augus, akmeòus,daþâdu apgaismojumu un ûdens spçles. Tradicionâlâkais ir akvârijs,kurâ dzîvo gan zivtiòas, gan ûdens augi, kâ arî tas tiek izrotâts ardaþâdiem dekoratîviem elementiem. Ja apzinâties, ka zivjuuzturçðana ir pârâk sareþìîts process, bet ir vçlme akvârijâ turçtkâdu dzîvîbu, labs kompromiss ir augu un dekoratîvo elementuapvienojums.

Bûtiski atcerçties, ka akvâriji neatðíiras tikai ar savu formu unizmçriem, bet arî ar filtru sistçmu. Pastâv trîs veidu filtrâcijassistçmas.

1. Ûdens mehânisko filtrçðanu nodroðina ûdens cirkulâcijassûknis. Ûdens mehâniskâ filtrâcija nepiecieðama, lai savâktu

ûdenî peldoðus neðíîstoðus netîrumus. Ðâdam nolûkam filtrâparasti ir ðvammes tipa filtrs, kas regulâri jâtîra. Tâpat arî akvârijadibens regulâri jâtîra ar sifonu atsûknçjot 1/4 daïu ûdens unpielejot vietâ jaunu iepriekð to nostâdinot diennakti. Kad nomainâtûdeni, atceraties, ka ðvammes mazgâjam katru nedçïu pie ûdensnomaiòas un mazgâjam vecajâ netîrajâ ûdenî, kas noliets noakvârija.

2. Íîmiskâ ûdens filtrçðana nepiecieðama, lai savâktu ûdenîðíîstoðâs vielas. Ðim nolûkam filtros lielâkoties izmanto aktîvo ogli.Otrs variants ir lietot jonu apmaiòas filtrus piemçram „Zeolit”, laisavâktu ûdenî izðíîduðo amonjaku.

3. Bioloìiskâ ûdens filtrçðana ir pats svarîgâkais akvârija biotopaprocess, kur akvârijâ dzîvojoðâs baktçrijas pârstrâdâ amonjakunitrâtos. Tâdçï arî nedrîkst mainît visu ûdeni uzreiz, bet obligâtijâatstâj vecais ûdens ar akvârija labajâm baktçrijâm. Amonjaksun amonijs rodas zivîm elpojot, trûdot akvârija auguatmirstoðajiem produktiem un citâm organiskajâm vielâm.Baktçriju darbîbas rezultâtâ amonijs pârvçrðas zivîm netoksiskosnitrâtos. Nitrâtus, amonjaku un amoniju patçrç akvârija augi savasfotosintçzes rezultâtâ. Bet ðâdâ gadîjumâ augiem ir jâbût ïotidaudz, jo zivîm burtiski bûs jâspraucas cauri augu dþungïiem.Akvârija lietu iesâcçjiem ðâds variants nebûtu ieteicams, jo ðâdâgadîjumâ nepiecieðama diezgan liela pieredze attiecîgajâfiltrçðanas metodç.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ ar firmu „Akvaserviss”.

64

Dizains un interjers, priekðmeti un pakalpojumi

65


66


67


68


69


Iekðtelpu remonts

70

Iekðtelpu remonts

71

Mçbeles, aizkari, þalûzijas, priekðmeti

72


73


74


75


76


77


78


79


80


Saimniecîbas preces

81

Vannasistaba, tualete, duða

Kâda materiâla

vannu izvçlçties?Mûsdienâs vannu raþoðanâ tiek izmantots ne tikai èuguns untçrauds, bet arî citi materiâli – akrils, mâkslîgais akmens, fajanss,varð, pat koks, un tie visi itin labi iederas modernâ interjerâ.

Padomju laikâ celtajos tipveida dzîvokïos vannasistabas bija mazas.Lielâkâ vanna, ko tajâ varçja ievietot, bija 1,70 metrus gara. Vannu,tâpat kâ cita veida santehniku, uzstâdîja tur, kur bija izvadi.Santehnikas izkârtojumu dzîvokïa iemîtnieki nevarçja mainît – kâdstas bija, nododot çku ekspluatâcijâ, ar tâdu bija jâsamierinâs. Vannuraþoðanâ lielâkoties tika izmantots tçrauds un èuguns. Dzîvoklisparasti tika saòemts jau aprîkots ar standartveida santehniku, kaskalpoja tikai kâ aprîkojums, bez kura neiztikt.

Pçdçjos gados priekðstats par vannasistabu ir mainîjies – telpakïuvusi plaðâka, mâjîgâka un çrtâka, bet santehnikas izvçlçgalvenais uzsvars ir ergonomiskumam un dizainam. Santehnikaspircçji pieprasa kvalitâti savienojumâ ar modernu dizainu.

Arî telpas iekârtoðanâ aizvien bieþâk tiek pieaicinâti profesionâliinterjera dizaineri, kuri konkrçtajâ situâcijâ piedâvâ visoptimâlâkosvannasistabas risinâjumus. Tiek veidotas liela izmçra vannas istabas,lai bûtu iespçjams brîvi pârvietoties. Vannasistaba kïûst parrelaksâcijas un atpûtas vietu, kur ïoti liela nozîme ir arî santehnikasizkârtojumam, tâs parocîgai un çrtai lietoðanai. Raþotâji piedâvâ arvienjaunas vannas formas, krâsas un aprîkojumu, kas lietotâjam palîdzsasniegt maksimâlu baudu un komfortu, nevis aprobeþoties tikai arelementâru iespçju sakopt savu íermeni.

Vannas materiâlu plusi un mînusi

Akrils. Tas ir specializçts polimçru materiâls vannu raþoðanai, kas irviegls, taustei patîkams un fiziski silts. Ilgas lietoðanas laikâ nemainakrâsu, nedzeltç. No tâ var izgatavot vannas ar daþâdu formu – ariedobîtçm pleciem, elkoòiem, paaugstinâjumu zem galvas, iespçjamasdaþâdas krâsas, arî caurspîdîgas vannas. Ja akrila vannâ iekrît cietspriekðmets, nelielu bojâjumu iespçjams noðpaktelçt un nopulçt. Patdesmit gadus vecu akrila vannu var nopulçt tâ, ka tâ izskatîsies kâtikko iegâdâta. Trûkums – akrila vanna slodzes iespaidâ var deformçties.Tomçr tâ nemainîs savu formu, ja tiks balstîta tçrauda râmî. Ðobrîd tasir ïoti populârs vannu materiâls.

Akrila analogi. Kvarils – akrils, kurâ iestrâdâtas kvarca smiltis.Materiâls ir cietâks par akrilu. Starilâns – akrils uz tçraudapamatnes, bet starp slâòiem ir kompozîtmateriâls. Materiâli tieksapresçti zem augsta spiediena. Metakrilâts ir ïoti izturîgs unpatîkams materiâls, kam ir augsts pretslîdçðanas râdîtâjs.

Lietais akmens (saukts arî par akmensmasu, polimçrkeramiku).Tas ir otrs populârâkais vannu materiâls. Nosaukums „lietaisakmens” norâda uz tehnoloìisko procesu – masas ielieðanu formâ.Tas ir kompozîtmateriâls, kuru izgatavo no dabîgâ granîta vaioniksa daïiòâm (75%) un poliçtera sveíiem (25%). Laipolimçrkeramikas santehnikas izstrâdâjumus padarîtu izturîgâkus,

tos pârklâj ar gçlveida krâsojumiem. Glancçtâ virsma ne tikaipadara virsmu vizuâli pievilcîgu, bet arî pasargâ to no aplikumuveidoðanâs. Virsma ir viegli kopjama, uz tâs neveidojas traipi unneuzkrâjas baktçrijas. Izstrâdâjums ar laiku nezaudç savu krâsu.Akmensmasa ir smags materiâls – atkarîbâ no izmçriem vannavar svçrt pat lîdz 300 kg. Akmensmasa 12-20 mm biezumânodroðina vannas izturîbu – tâs ir smagas, cietas, pamatîgas unstabilas. No akmens masas var izveidot daþâdu formu vannas.Saskrâpçtu virsmu grûti atjaunot (var mçìinât izslîpçt uz iekðu).Tâm piemît liela siltuminerce (lçnâk sasilst un lçnâk atdziest).Pieejamas vannas daþâdâs krâsâs.

Marbrex. Tâ sastâvâ ir sasmalcinâta granîta masa ar Skandinâvijâraþotu kompozîtmateriâlu saistvielâm. Vannâm ir augsta cietîbaspakâpe, tâs iztur lielu svaru, nepakïaujas deformâcijai un tâm irlaba siltumnoturîba.

Èuguns. Klasisks vannu materiâls, izmanto vçsturiskos, kâ arî jauktastila interjeros. Izejmateriâlu lej formâ, pçc tam atlçjumu slîpç, pârklâjar emaljas masu un apdedzina speciâlâ krâsnî. Èuguna vannâm navdaudzveidîgas formas un izmçri. Vannas labi saglabâ siltumu, irizturîgas, dziïas, smagas, stabilas un ilgmûþîgas. Tradicionâli èugunavannâm ir liektas lauvas kâjiòas, tâs var bût izgatavotas gan nometâla, gan koka zeltîtâ vai citâ efektîgâ krâsâ.

Emaljçts tçrauds. Vçl nesen viens no populârâkajiem vannumateriâliem, tagad vairâk izmanto vçsturiskos interjeros. Agrâktçrauda vannas metinâja no vairâkiem segmentiem, bet tagad vannasforma zem milzîgas preses tiek izspiesta no viena tçrauda gabala.Pçc tam materiâlu apstrâdâ ar skâbi, tad klâj emalju un apdedzinakrâsnî. Tçrauda vannâs ûdens tek visai trokðòaini, turklât tâs vairâkpakïautas deformâcijai un bojâjumiem. Ja emaljçtâ vannâ iekrît cietspriekðmets, emalja var tikt bojâta, un cietuðajâ vietâ metâls var sâktrûsçt. Jâatzîmç, ka emalju nav iespçjams atjaunot. Salîdzinâjumâ arakrila vannu, emaljçtas metâla vannas ir divreiz dârgâkas. No tçraudaraþotâs vannas ir plânas, tâpçc tâs no apakðas jâsiltina. Tçraudavannu formas un krâsas ir ierobeþotas tâpat kâ èuguna vannâm.Tçrauda pârklâjumam izmanto stikla emalju, jo tas ir visizturîgâkaispârklâjuma veids.

Fajanss. Ðî materiâla raþoðanâ tiek izmantoti tâdi paði komponenti(kaolîns, laukðpats, mâls, kvarcs) kâ porcelâna raþoðanâ, mainâstikai komponentu proporcijas un apdedzinâðanas reþîms(porcelânu apdedzina 1300-1450 grâdos). Bûtîbâ tas ir porcelâns,tikai izturîgâks un cietâks. Porcelâns pirmo reizi tika izgatavots620.gadâ Íînâ. Izgatavoðanas paòçmienus slçpa ilgus gadus, lîdz1708.gadâ diviem saksonieðu eksperimentçtâjiem izdevâsizgatavot eiropieðu porcelânu. Fajanss savu vârdu ieguvis noItâlijas pilsçtas Faencas. Eiropâ fajansu sâka raþot 16. gadsimtavidû, Francijâ.

Ekskluzîvi materiâli – dabîgais marmors, onikss, granîts, koks,varð, misiòð, stikls. Pie tiem pieskaitâms arî minerâllçjums(kompozîtmateriâls), kura sastâvâ ir dabîgâ akmens (marmora)lauskas (85%) un saistvielas (15%). Tas ir smags materiâls.Minerâllçjuma vannas ir ekskluzîvas, jo pati izejviela ir dârga, unvannas raþoðanas process – darbietilpîgs.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija.

82


83

Flîzes un to ieklâðanaParasti flîþu izvçlç dominç estçtiskais faktors – krâsa, faktûra unciti dizaina elementi. Taèu vienas krâsas flîzçm iespçjami radikâliatðíirîgi tehniskie râdîtâji, kas ir bûtiski paredzçtajam materiâlapielietojumam konkrçtâ telpas vai çkas daïâ. Lai orientçtos ðajosrâdîtâjos, visi flîþu veidi tiek klasificçti saskaòâ ar noteiktiemkvalitâtes standartiem, kas var bût atðíirîgi ne tikai daþâdospasaules reìionos, bet pat vienâ valstî.

Flîþu raþotâjvalstis

Itâlija. Vairâk nekâ 100 gadus pârliecinoða flîþu modes noteicçja irItâlija, kas nodroðina 95% apjomâ flîþu raþoðanas iekârtas visâpasaulç. Katru gadu 350 Itâlijas fabrikas sadarbîbâ ar desmitiemdizaineru darbnîcu saraþo miljoniem kvadrâtmetru flîþu un dekoratîvoselementus plaðâ izmçru, krâsu un stilu diapazonâ. Itâlijas keramikasflîþu orientçjoðâ cena Latvijas bûvmateriâlu veikalos ir 8-12 Ls/m²,bet salonos, kas piedâvâ jaunâkâs kolekcijas, plaðu dizainu izvçli unindividuâlu servisu, cena ir 12-16 Ls/m².

Spânija. Pirms 50-60 gadiem spâòi sâka raþot flîzes, izmantojotitâïu tehnoloìijas un iekârtas. Spânijas keramikas rûpnîcuprodukcijai raksturîgs atturîgs dizains un mierîgas krâsas, klasiskiizturçts stils un ierobeþots dekoratîvo elementu piedâvâjums.Paðlaik Spânijas flîzes pârliecinoði konkurç ar Itâlijas flîzçm gancenas, gan kvalitâtes ziòâ.

Vâcija. Stabilu vietu Latvijas flîþu tirgû ieòem Vâcijas flîþu raþotâji –klasiski modernais Villeroy&Boch un jaunâko tehnoloìiju lîderisAgrobbuhtal, kas piedâvâ ne tikai flîzes dzîvojamâm telpâm, vannasistabâm un baseiniem, bet arî ultramodernas un ekoloìiskas fasâþusistçmas.

Latvija. Vienîgais flîþu raþoðanas uzòçmums Latvijâ ir Brocçnukeramika, kas vçl nesen piederçja pie „lçtâ gala” flîþu raþotâjiem, betpçc vairâku miljonu latu investîcijâm uzstâdîjis mûsdienîgu keramikasflîþu raþoðanas lîniju, kas paver iespçjas mûsdienîga dizaina un Eiropaslîmeòa kvalitâtes flîþu raþoðanai. Jaunâs tehnoloìiskâs lînijas raþotâjsun piegâdâtâjs Itâlijas firma S.I.T.I. ir viena no pazîstamâkajâm flîþuraþoðanas lîniju izgatavotâjfirmâm Eiropâ.

Polija. Pirms astoòiem gadiem poïi modernizçja flîþu raþoðanu untagad ir vieni no aktîvâkajiem Latvijas tirgus dalîbniekiem.

Íîna. Salîdzinoði nesen Latvijas tirgû savas flîzes sâka piedâvâtÍîna – pasaules lîderis raþoðanas apjomu ziòâ. Ðajâ valstî katrugadu tiek saraþots vairâk nekâ 2,1 miljards kvadrâtmetru flîþu, kurucena ir 2-3 reizes zemâka nekâ Itâlijas raþojumiem. Íînieðu raþotâprodukcija atbilst citiem kvalitâtes kritçrijiem, nekâ Eiropâ. Viensno populârâkajiem Íînas produktiem Latvijas tirgû ir lielizmçrapulçtas akmensmasas flîzes.

Kvalitâtes standarti un klasifikâcija

Raþotâju kvalitâtes standartu un flîþu klasifikâcijas pârzinâðana, kâarî produkta piemçroðana konkrçtam gadîjumam ir dizainera un

ikviena profesionâla pârdevçja kompetences râdîtâjs. Pircçja ziòâir izvçlçties savai gaumei un prasîbâm atbilstoðâko variantu.

Vadoðie Eiropas flîþu raþotâji – Itâlija, Spânija, Vâcija – klasificçsavu produkciju pçc Eiropas standarta EN ISO normatîviem, kasgarantç adekvâtu kvalitâtes un cenas attiecîbu. Flîþu atbilstîbuvalsts noteiktiem normatîviem ar daþâdâm kontroles metodçmpârbauda katrs raþotâjs, kas ir tiesîgs noteikt savu kvalitâtesstandartu (parasti tas ir lielâks par valsts noteikto) un atbilstoðitam veikt savu raþojumu klasifikâciju.

1.ðíiras flîzes ir raþotâja noteiktajam standartam atbilstoðsprodukts ar precîziem ìeometriskiem izmçriem (kalibru), noteiktiemfunkcionâli estçtiskiem parametriem un 5% pieïaujamo defektunormu vienai flîþu sçrijai.2.ðíiras flîzes ir produkts ar pieïaujamo defektu normu lîdz 25%vienai flîþu sçrijai un attiecîgi par 20-30% zemâku cenu nekâ 1.ðíirasflîzçm.3.ðíiras flîzes ir zemas cenas produkts ar lielu pieïaujamo defektudiapazonu (izliektu virsmu, nepareizu ìeometriju, daþâdiemmehâniskiem bojâjumiem).

Flîþu ðuves

Daudzos gadîjumos ðuvju kvalitâte ir faktors, kas paaugstina vaipazemina klâjuma estçtisko vçrtîbu. Flîþu vai plâkðòu klâjuma ðuvjukvalitâte ir atkarîga ne tikai no meistara profesionalitâtes, bet arîno ðuvju aizpildes materiâla îpaðîbâm. Augstas kvalitâtes ðuvjuaizpildes materiâlam jâbût ar pietiekamu plastiskumu, vieglikopjamam un ilgmûþîgam.

Flîþu ðuves iespçjams izveidot, izmantojot cementa vaiepoksîdsveíu bâzes ðuvju aizpildes sastâvus. Lîdz ðim plaðâkpielietoti cementa bâzes materiâli, kas mûsdienâs ir krietni vienuzlaboti un piemçroti ne tikai praktiskajâm, bet arî interjeraprasîbâm. Savukârt epoksîdsveíu bâzes ðuvju aizpildes materiâlugalvenâ priekðrocîba ir tâ ilgmûþîba. Izmantojot to, varat aizmirstpar ðuvju tîrîðanu, jo, pateicoties tâ îpaðajam sastâvam, tâs nekïûstnetîras.

Tomçr, ja neplânojat veidot jaunu flîþu klâjumu, bet gan atjaunotesoðâs flîþu ðuves, kas ar laiku zaudçjuðas savu sâkotnçjo izskatuun krâsu, veikalos meklçjiet flîþu atjaunoðanas sastâvus. Piemçram,MAPEI ðuvju atjaunoðanas sastâvs FUGA FRESCA ir lietoðanaigatavs materiâls çrti lietojamâ iepakojumâ ar aplikatora sûkli vaibez tâ. Pirms lietoðanas pudelîti rûpîgi jâsakrata, jâatskrûvç vâciòðun jâuzklâj sastâvs uz iepriekð attîrîtâm ðuvju virsmâm. Pçc uzklâtâskârtas noþûðanas, lieko sastâvu no flîþu malâm iespçjams vieglinotîrît, izmantojot mitru sûkli – rezultâtâ jûsu flîþu ðuves ir kâ jaunas,viegli tîrâmas, tâm piemît viendabîga krâsa un ievçrojamipazeminâta ûdens uzsûce.

Flîþu lîmes izvçle

Galvenâ problçma, ar kuru saskaras vairâkums – vâji pielîmçtasflîzes. Galvenais ðî defekta iemesls ir ne tikai nekvalitatîva lîme vaiflîzes, bet arî nepareizi izvçlçta lîme, neievçrojot ekspluatâcijasnoteikumus.

84

Lai pareizi izvçlçtos flîþu lîmi, nepiecieðams zinât:1. Îpaðîbas virsmai, pie kuras tiks lîmçtas flîzes;2. Flîþu ekspluatâcijas noteikumus;3. Flîþu izmçru un tipu.

Ïoti svarîgi flîþu lîmi izvçlçties atbilstoði atlasîtajam flîþu materiâlam.Lai to izdarîtu, jâòem vçrâ vairâki faktori – vai telpâ, kurâ plânotslîmçt flîzes, ir apsildâmâ grîda, vai flîzes ir standarta izmçra (30cm x30cm) vai arî tâs ir nestandarta, kâda ir flîzçðanas virsma utt. Visiðie faktori noteiks, kâda flîþu lîme bûs vispiemçrotâkâ. Veikaluplauktos ðobrîd ir pieejams ïoti plaðs daþâdu flîþu lîmçðanas materiâluklâsts, taèu, ja rodas ðaubas par savu izvçli, labâk konsultçties arspeciâlistu vai veikalâ esoðajiem konsultantiem.

Standarta lîmes patçriòð ir 5 kg uz kvadrâtmetru, precîzâk, tas iratkarîgs no virsmas un ðpakteïa robiòu izmçra. Pirms izvçlçties lîmi,nepiecieðams noskaidrot flîþu tipu – labi uzsûcoðas mitrumu vaivâji uzsûcoðas mitrumu. Tas ir svarîgi, jo gadîjumâ, ja lîme pârâkâtri iesûksies flîzçs, tâs tiks vâji pielîmçtas.

Lielâkâ daïa flîþu lîmju tiek pârdotas pulvera veidâ un tâs ir jâsajaucar ûdeni, precîzi ievçrojot proporcijas. Gatavas lîmes konsistenceijâbût plastiskai, tâ nedrîkst tecçt.

Sienu taisnoðana

Virsmas sagatavoðanas procesâ jâiegûst taisna virsma flîþuieklâðanai. Var izmantot apmetumu, taèu tas ir efektîvs tikai sienâm,kuras nav ïoti ðíîbas, atðíirîbas nedrîkst bût lielâkas par 5-6 cm.Apmetumam mçdz bût cementa – smilðu vai ìipða bâze. Apmetumsar ìipða bâzi nav piemçrots telpâm, kurâs ir augsts mitrums, jo tâiedarbîbâ apmetums deformçjas.

Flîþu ieklâðana

1.posms. DemontâþaPirms lielo darbu sâkðanas nepiecieðams veikt iepriekðçjo klâjumu unturpmâk nevajadzîgo demontâþu. Remontdarbu sâkumâ veicami netîrâkiedarbi – veco flîþu noòemðana, vecâs santehnikas demontâþa.

2.posms. Virsmas sagatavoðanaTâlâk seko flîzçðanas virsmas sagatavoðana. Ja nepiecieðams,pirms tam jâveic cauruïu ievilkðana un sametinâðana saskaòâ arsantehnikas izvietoðanas plânu, kâ arî apkures cauruïu ievilkðanaun nostiprinâðana. Pçc tam seko sienu izlîdzinâðana.Protams, tâpat kâ pirms jebkuru sienas darbu veikðanas, sienunepiecieðams rûpîgi atbrîvot no tur esoðajiem putekïiem, netîrumiem,iepriekðçjo sienas klâjumu paliekâm utt. Flîþu klâðanas virsmai jâbûtgludai, tîrai un sausai. Gadîjumos, ja sienas veidotas no ïoti labi mitrumuabsorbçjoða materiâla, tad siena ir jânogruntç – tâdçjâdi uzklâtâ gruntskârta regulçs mitruma uzsûkðanos un nodroðinâs flîþu saíeri ar sienu.Ja flîzes tiek klâtas mitrâs telpâs (vannas istabâ, pirtî utt.), tad uzvirsmas nepiecieðama arî hidroizolâcija.

3.posms. Kompozîcijas izveidoðanaPirms flîþu lîmçðanas uzsâkðanas svarîgi izplânot flîþu vizuâlo izskatuun atraðanos laukumâ. Pirms lîmçðanas procesa uzsâkðanasiespçjams novilkt lînijas uz sienas, kas palîdzçs flîzes uz sienas izkârtottaisni, secîgi un atbilstoði vienu otrai, lai neveidotos nelîdzenas unðíîbas flîþu rindas. To var darît arî novelkot auklas gar sienu, vaiizmantojot taisnu koka lîsti. Svarîgi pirms tam izdomât flîþukompozîciju. Variet to izmçìinât, izklâjot flîzes uz grîdas, lai novçrtçtuflîþu attiecîbu vienai pret otru un kopçjo izskatu. Nedrîkst aizmirstpar atstarpçm starp flîzçm jeb ðuvju vietas!

4.posms. Flîþu likðanaUz neliela sienas laukuma (lai paspçtu uzklât flîzes un lîme nepaspçtusacietçt) vienmçrîgi jâuzklâj lîmjava un pçc tam ar roboto

85

ðpakteïlâpstu jâievelk lînijas tajâ. Flîþu lîmçðanu parasti uzsâk noviena stûra, sâkot ar veselu flîzi – to precîzi novieto vajadzîgajâvietâ un piespieþ. Ja tiek izmantotas ïoti smagas flîzes, tad lîmi varuzklât arî uz paðas flîzes, pirms tâs likðanas uz sienas. Uzliktâsflîzes atraðanâs vietu vçl kâdu brîdi var koriìçt, tomçr ðîs iespçjasilgums atkarîgs no izvçlçtâs lîmes.Starp flîzçm jâievieto atdaloðie krustiòi, lai flîzes bûtu taisnas unðuves starp tâm bûtu lîdzenas. Ja telpas stûros vai citâs vietâsnepiecieðams samazinât flîzi, tad tâ ir jânogrieþ atbilstoðajâ izmçrâar flîþu grieðanas ierîci, speciâlajâm knaiblçm vai zâìîti. Lai panâktulabâku vizuâlo izskatu, grieztâs flîzes jâlîmç telpas stûros. Kad flîzesstabili turas pie virsmas, izòem atdaloðos krustiòus un aizpilda ðuvesstarp flîzçm.Flîzçðanas laikâ nepiecieðams to veikt visâ telpâ (arî, piemçram, zemvannas). Visas telpas izflîzçðana nodroðina to, ka visâ telpâ bûs vienâda

hidroizolâcija. Tâpat tas atvieglos vannas montâþu un turpmâkulietoðanu (lîdzena grîda vienâ lîmenî). Turklât, ja visâ telpâ tiksizmantotas konceptuâli vienâdas flîzes, bûs iespçjams mainît vannu,nepârflîzçjot telpu (ir gadîjumi, kad ekonomisku apsvçrumu dçï, grîdasdaïu zem vannas flîzç ar citâm, lçtâkâm flîzçm).

5.posms. Flîþu ðuvju noformçðanaNepiecieðams iegâdâties flîþu ðuvju materiâlu un to sagatavotatbilstoði uz tâ norâdîtajâm prasîbâm. Spraugâm starp flîzçm jâbûttîrâm — bez gruþiem, netîrumiem un putekïiem. Flîþu ðuvju masablîvi jâklâj flîþu spraugâs. Pçc ðuvju aizpildîðanas jânotîra flîþu ðuvjumateriâla pârpalikumi – tîrâmajam sûklim jâbût mitram nevissausam vai pilnam ar ûdeni.

Materiâls veidots sadarbîbâ ar arhitektûras un

celtniecîbas centru “Reaton” un SIA “VELVE M.S. TEHNOLOÌIJAS”

86


Virtuve

87

Virtuves mçbeles, akmens virsmas

88

Dûmvadu tîrîðanaSkurstenis jeb dûmenis mâjâ pilda divas svarîgâkâs funkcijas: apkuresdûmgâzu novadîðanu un gaisa apmaiòu (ja dûmenî paredzçts arîventilâcijas kanâls). Dûmvadu regulâra tîrîðana ir svarîga ne tikai tâefektivitâtes palielinâðanai un kalpoðanas laika paildzinâðanai, bet arîmâjinieku droðîbai.

Kâdam jâbût skurstenim?

Arî tad, ja mâjâ plânojat elektrisko apkuri, projektçjot çku, ieteicamsparedzçt vietu skurstenim. Jo laika gaitâ var rasties vçlçðanâs papildinâtvai mainît apkures veidu, un tad çkas pârplânoðana, sienu un jumtakonstrukciju pârbûve izmaksâs daudz dârgâk. Skurstenis ir daïa noçkas koptçla, tâpçc ir vçrts piedomât pie tâ ârçjâ veidola.

Skursteòa spçja aizvadît dûmus ir tieði saistîta ar tâ ðíçrsgriezumu.Parasti centrâlapkures katlam vai kamînam dûmu kanâla izmçrs ir25x25 cm, krâsnij un malkas plîtij – 25x15 cm, ventilâcijai – 15x15cm. Veidojot mazâka ðíçrsgriezuma kanâlus (cukas), pasliktinâsvelkme – krâsni vai kamînu grûti iekurt, dûmus sit atpakaï. Skurstenimvar bût viens vai vairâki dûmu un ventilâcijas kanâli – atkarîbâ novajadzîbas.

Nelielâm çkâm, piemçram, pirtîm, atseviðís ventilâcijas kanâls navnepiecieðams – tâ funkciju pilda dûmu kanâls (kurinot krâsni,ventilâcijas aizbîdni aizver).

Jo garâks dûmenis, jo labâka velkme. Minimâlais augstums: 0,7 mvirs jumta kores. Skursteòa galu ieteicams nosegt ar jumtiòu, lai tajâneiekïûst nokriðòi. Jumtiòa augstums 15 cm. Jebkura materiâladûmenis jumta segumâ nostiprinâms ar metâla (skârda) plâksnçm,kas neïaus lietus un sniega ûdenim gar skursteni iekïût jumtakonstrukcijâ.

Lai nodroðinâtos pret ugunsnelaimi, starpstâvu pârsegumos jâbûtefektîvai siltumizolâcijai, izmantojot îpaðus karstumizturîgus materiâlus.Attâlums lîdz degoðâm konstrukcijâm mûrçtam skurstenim – ne mazâkkâ 0,38 m, ðamota skurstenim – 0,16 m.

No kâ bûvçt skursteni?

Iespçjami èetru veidu skursteòi – mûrçti, izgatavoti no metâla,kombinçti (metâla oderçjums plus íieìeïi) vai veidoti no moduïblokiem.Ja çku apkurinâs ar malkas krâsnîm, skursteni var mûrçt no íieìeïiem.Turpretî, ja paredzçta centrâlapkure ar modernu apkures katlu,ekonomisku krâsni, vai kamînu, vajadzîgs metâla vai ðamotamoduïveida skurstenis. Kompromisa variants – íieìeïu skurstenis armetâla oderi.

Mûra (íieìeïu) skurstenis ir tipisks lauku mâjas atribûts. Pareiziuzmûrçts, tas var kalpot çkas mûþu un, papildinâts ar mûsdienîgiemuzlabojumiem, varçtu bût ideâlais risinâjums lauku mâjâ. Taèu íieìeïuskurstenis ir smags (1 m sver vairâk nekâ 200 kg), tâpçc tam jâbalstâsuz droðas pamatnes – speciâli izveidotas betonçtas skursteòa pamatapçdas, kas balstâs uz grunts.Dûmeòus mûrç tikai no speciâlajiem dûmeòu íieìeïiem, skursteògalvas

veidoðanai (daïa virs jumta) jâliek îpaði sala un mitruma izturîgiedûmvadu íieìeïi, nekâdâ gadîjumâ nedrîkst lietot silikâtíieìeïus vaicaurumotos mâla íieìeïus. Vietâs, kur skurstenim pievieno apkuresierîces, liekami speciâlie karstumizturîgie íieìeïi.

Mûrçta skursteòa trûkums ir tas, ka tam ir darbietilpîga ierîkoðana.Turklât, tam ir ïoti liels svars un tas ir jûtîgs pret kondensâta iedarbîbu.Tâpat ðâds dûmvads aizòem salîdzinoði lielu vietu, kâ arî tâ izbûveinepiecieðams piesaistît profesionâli.

Izolçts metâla dûmenis sastâv no nerûsçjoða tçrauda iekðçjâs unnerûsçjoða vai cinkota tçrauda ârçjâs èaulas, kurai vidû iestrâdâtakarstumizturîga siltumizolâcija. Daïâm, kas atrodas çkas ârpusç, ârçjâkârtâ ir pret atmosfçras iedarbîbu aizsargâts tçrauds. Daïu virs jumtanoformç ar çkas arhitektûrai atbilstoðu skursteògalvu.

Metâla dûmenis ir viegli un âtri montçjams (turklât to var samontçtpaða spçkiem, nepiesaistot profesionâïus), un tam ir unikâlâizmantoðana. Turklât, metâla dûmenim ir laba vilkme (tâdçï, ka tas âtrisasilst), tas iztur augstu temperatûru un kondensâts nerada skursteòabojâjumus. Tâ kâ metâla skurstenim ir mazs svars, to var ierîkot arîçkas augðçjâ stâvâ vai bçniòos. Tomçr ðâds skurstenis laika gaitâ varmainît formu un locîties.

Ðamota dûmenim ir trîs slâòi – keramzîtbetona moduïbloks,minerâlvate un ðamota dûmkanâls. Dûmeòa virsmu var apmest,apmûrçt, flîzçt, krâsot, apðût ar skârdu vai karstumizturîgo ìipðkartonu.Ðamota dûmenis ir viegls, vienkârði un samçrâ çrti montçjams, unizturîgs pret skâbju iedarbîbu. Turklât tam ir laba velkme arî tad, jadûmgâzes ir atdzisuðas.

Kombinçts dûmenis apvieno metâla un íieìeïu dûmeòa labâs îpaðîbas.Íîmisku procesu rezultâtâ uz mûrçta skursteòa iekðçjâs virsmasveidojas skâbes, kas bojâ mûrjavu un íieìeïus, tâpçc ar laiku skursteniskïûst ugunsnedroðs. Ðis process notiek neatkarîgi no tâ, vai kurinâðanailieto ðíidro kurinâmo, gâzi vai jebkâdu cieto kurinâmo. Metâlaoderçjums pasargâ skursteni no skâbçm, jo kondensâts veidojas uzmetâla èaulas iekðçjâs sieniòas un ar mûri nekontaktçjas.

Kad dûmvadam nepiecieðama tîrîðana?

Visskaidrâkâ pazîme tam, ka skurstenim nepiecieðama tîrîðana, ir tas,ka skurstenis sâk dûmot. Tâpat novçrojams tas, ka skurstenimsamazinâs vilkme, tâ kïûst vâjâka, tâdçï, ka skurstenî ir sakrâjuðiessodrçji, vai arî vecos skursteòos ir sagâzuðies nelieli bûves gabaliòi(íieìeïi, java utt.).

Ïoti svarîgi , lai skurstenis tiktu tîrîts regulâri – vismaz vienu lîdz divasreizes gadâ parastajâm krâsnîm un kamîniem, bet ilgdedzes krâsnîmvçl bieþâk. Labâk iztîrît skursteni regulâri, nevis gaidît kâdas pazîmestam, ka dûmenis ir jau pamatîgi aizsûbçjis.

Ieteikumi dûmvada kopðanai

Pats svarîgâkais dûmvada kopðanas aspekts ir jau pieminçtâ skursteòaregulârâ tîrîðana, kas ir ne vien vçlama, bet arî vitâli nepiecieðama labaidûmvada darbîbai un droðîbas noteikumu ievçroðanai.

89

Tâpat var izmantot tautas metodes skursteòa attîrîðanai. Viena nometodçm ir apses koka malkas kurinâðana ik pçc laika. Apses kokamalka gan nerada tik lielu siltuma atdevi kâ citu koku malkas, bet tâsdûmi tîra dûmvadu.

Ja nevçlaties izmantot tautas metodes, veikalos pieejami arîmûsdienîgâki skursteòu t î r îðanas l îdzek ï i . Piemçram,izmantojot íimikâlijas, kas uzbçrtas kurinâmajam un sadegottîra skursteni. Tâpat veikalos ir pieejamas daþâdas mâkslîgâsmalkas pagales, kas jâatstâj uz karstâm oglçm, lai sadegottâs att îr î tu dûmvadu. Pieejami vçl daudzi cit i íîmiskieskursteòu tîrîðanas lîdzekïi.

Lai nepieïautu to, ka çkâ notiek ugunsnelaime, jâparûpçjas par to, laidûmvadâ nebûtu plaisas vai spraugas – tâs visas rûpîgi jâaizpilda arjavu. Speciâlisti iesaka skursteni apmest un atstât gaiðâ krâsâ, laigadîjumâ, ja dûmvadâ parâdâs kâda sprauga, to uzreiz varçtu vieglipamanît pçc tumðajâm sodrçju pçdâm.

Dûmvada tîrîðana mâjas apstâkïos

Profesionâïi iesaka dûmvada tîrîðanu labâk uzticçt pieredzçjuðiemspeciâlistiem, kas gan rûpîgi iztîrîs skursteni, gan pârliecinâsies pardarba rezultâtu un droðu tâlâku dûmvada ekspluatâciju. Cilvçkam, kasnav speciâlists, var neizdoties dûmvadu iztîrît pietiekami labi, atstâjotskurstenî sodrçjus un citus netîrumus, kâ rezultâtâ var rasties daþâdasproblçmas.

Ja tomçr esat nolçmis dûmvada tîrîðanu veikt pats, nepiecieðamsievçrot daþus priekðnoteikumus veiksmîgam rezultâtam.Parasti mâjas apstâkïos skursteòus mçdz tîrît mehâniski – ar metâlaslotu. Slotas izmçrs ir atkarîgs no skursteòa formas, lieluma un diametra.Slotai jâpiesien metâla bumba vai svârsts, kas raus slotu uz leju unpalîdzçs tîrît dûmvadu. Tâpat nepiecieðama attiecîga garuma aukla,kas bûtu derîga visâ skursteòa garumâ.

1. solis. Pârliecinieties, ka sildierîce (krâsns, kamîns utt.) nedarbojasun nav uzkarsusi.

2. solis. Jâizòem aizbîdnis (ja tâds ir), kas savieno kurtuvi ardûmvadu.

3. solis. Jâsagatavo tîrîðanas rîks. Jau iepriekð minçtajai metâlaslotai jâpiestiprina metâla bumba un aukla.

4. solis. Metâla slotas galu ielieciet skurstenî un laidiet todûmvadâ – uz augðu un uz leju. Tas jâdara pilnâ dûmvadagarumâ tik ilgi, lîdz visi sodrçji ir notîrîti un vairs nebirstkurtuvç. Kad dûmvads ir tîrs – izòemiet tîrîðanas rîku.

5. solis. Iztîriet kurtuvi no tur sabiruðajiem netîrumiem, pelniem unsodrçjiem.

6. solis. Novietojiet atpakaï aizbîdni (ja tâds ir), kas savieno kurtuviar dûmvadu. Nomazgâjiet tîrîðanas rîku.

Raksts tapis sadarbîbâ ar SIA “Falkors I.A.U.”, SIA“Skursteòmeistars” darbu

vadîtâju Mârtiòu Brûniòu un skursteòslaucîtâju Vari Vilcânu.

90

Apkure, siltumtehnika, saules kolektori

91


92


93

Ar ko apkurinât

mâjokli?Mûsdienîgâ mâjoklî izmantojams teju ikviens apkures veids. Netikai tradicionâlâ centrâlapkure ar radiatoriem, kuros plûst karstsûdens, bet arî apkure ar uzkarsçtu gaisu, atklâtu uguni, siltumastarojumu caur stikla ekrânu, caur siltumu akumulçjoðu mûri vaiapdari.

Uguns, ûdens, elektrîba

Siltumu var radît ârpus mâjokïa uzsildîts siltumnesçjs – ûdens, kurðnonâk iekðtelpâs pa cauruïvadiem un tur atdod siltumu. To var radît arîmâjoklî sadedzinâts kurinâmais – gâze, ogles, malka vai kâds cits cietaisvai ðíidrais kurinâmais. Siltuma avots var bût arî elektrîba, saules,vçja un pat zemesdzîïu un apkârtçjâ gaisa siltumenerìija. Un arî apkuresíermeòi, kuri izdala siltumu telpâ, ir ïoti daþâdi – radiatori, krâsnis,kamîni, kamînkrâsnis, elektriskie sildîtâji.

Òemot vçrâ visas ðîs iespçjas, var bût daudz daþâdu apkuresrisinâjumu, turklât vienâ mâjoklî tos var arî kombinçt. Piemçram,lîdztekus centrâlapkures radiatoriem, kâ papildapkuri vajadzîbasgadîjumâ var izmantot elektriskos sildîtâjus vai kamînu.

Variâciju ir ïoti daudz, katram no tiem ir savas îpatnîbas, savi plusiun mînusi, katrs kâdâ situâcijâ var bût vispiemçrotâkais, taèu navviena, visiem vienlîdz laba apkures veida. Kâdu apkuri izvçlçties,atbildi uz ðo jautâjumu vajadzçtu rast jau mâjas projektçðanasstadijâ, jo apkures rekonstrukcija ir naudas un darba ziòâ ietilpîgspasâkums.

Centrâlapkure

Bûtiskâkâ atðíirîba no citiem apkures veidiem – siltumnesçjs ir uzkar-sçts ðíidrums, kas pa cauruïvadiem nonâk apkures íermeòos –radiatoros – vai arî paðas caurules kalpo kâ apkures íermeòi (siltâsgrîdas). Parasti apkures sistçmâ iepilda ûdeni, bet var izmantot arîcitus ðíidrumus, piemçram – tosolu (antifrîzu), tehnisko eïïu.

Siltumnesçju (karsto ûdeni) piegâdâ sabiedriskie siltumtîkli(centrâlapkure tradicionâlâ izpratnç) vai arî tas tiek uzsildîts mâjâvai dzîvoklî, pieslçdzot apkures sistçmu (radiatori plus caurules)individuâlajam apkures katlam, kamînam vai krâsnij.

Ûdeni vai citu siltumnesçju var uzkarsçt, izmantojot daþâdusenerìijas avotus: dabasgâzi, saðíidrinâtu gâzi (propânu, butânu),elektrîbu, cieto kurinâmo (malku, koksnes ðíeldas vai granulas,kûdras briketes, akmeòogles, citos reìionos arî brûnogles,slânekli), ðíidro kurinâmo (dîzeïdegvielu, ðíidro krâðòukurinâmo), daþâdu veidu kurinâmo raþo termoelektrocentrâles(TEC).

Ðie resursi tiek izmantoti gan sabiedrisko siltumtîklu vajadzîbâm, ganlokâlai çku apkurei. Atkarîbâ no kurinâmâ veida, nopçrkami malkas,gâzes, granulu, elektriskie (jonu) vai ðíidrâ kurinâmâ katli. Iespçjami

arî katli, kuros var sadedzinât daþâda veida kurinâmo (piemçram,kombinçtie katli cietajam un arî ðíidrajam kurinâmajam).

Elektriskâ apkure

Ar jçdzienu “elektriskâ apkure” ikdienâ saprot daþâdus elektriskossildîtâjus, kuros tiek sakarsçts ðíidrums (eïïas radiatori), kaspakâpeniski atdod savu siltumu telpai, vai arî metâla sildelements,kurð siltumu atdod gaisam tieði un izplatâs telpâ vai nu paðplûsmasceïâ (piemçram, dvieïu þâvçtâjs) vai ar ventilatora palîdzîbu (daþâdi“pûtçji”).

Iespçjami arî citi, modernâki, risinâjumi, kur siltuma raþoðanai unnogâdei telpâ tiek izmantota elektrîba – tie ir tâ sauktie siltumsûkòi(izmanto zemes dzîïu, gaisa vai dabâ esoða ûdens siltumenerìiju,bet tas nevar notikt bez elektroenerìijas palîdzîbas) un jonu katli.

Elektroenerìija nepiecieðama arî, lai darbinâtu rekuperâcijassistçmas (piespiedu ventilâcijas sistçma, kas nodroðina no telpâmizvadîtâ gaisa siltuma daïçju izmantoðanu telpâs iesûknçjamâaukstâ âra gaisa sasildîðanai). Arî jau tradicionâlie centrâlapkureskatli nevar efektîvi darboties bez elektrîbas – to darbina arcirkulâcijas sûkni, kas siltumnesçja ðíidrumam liek plûst apkurescaurulçs un radiatoros.

Elektriskâs apkures varianti – elektriskais konvektora tipa sildîtâjs –konvektora tipa sildîtâji vai ventilatora tipa sildîtâji, vai eïïasradiatori, vai infrasarkano staru paneïi, vai çkas konstrukcijâs –sienâs, grîdâ – iebûvçti sildoðie kabeïi, dvieïu þâvçtâji, siltumsûkòi,centrâlapkure ar elektrisko katlu.

Malkas apkure

Ar jçdzienu “malkas apkure” parasti saprot lokâlo telpu apsildi,izmantojot ar malku kurinâmas sildierîces – krâsnis, kamînus un to“hibrîdus” – kamînkrâsnis. Siltums telpâ izplatâs tieði caur apkuresierîces korpusu (metâla krâsns), caur silstoðo apdari (podiòu krâsns)vai ar uzsildîtu gaisu konvekcijas ceïâ (konvekcijas krâsns).Kombinçtâs krâsnis siltumu telpâ izplata gan ar tieðo starojumu,gan ar sasildîto gaisu.

Ikdienâ malkas apkure tiek iedalîta divos pamatveidos – krâsns unkamîna apkure.

Krâsns apkures varianti – mûrçta podiòu krâsns, mûrçta krâsns arsilstoðu sçdmûri, mûrçta krâsns ar silstoðu sienu (mûri), mûrçtaplîts ar sçdmûri vai mûra sienu, mûrçta krâsns ar gaisa apkuressistçmu, metâla (taupîbas) krâsniòa, metâla krâsns ar siltumaku-mulçjoðu pildîjumu, metâla krâsns ar siltumakumulçjoðu apdari,metâla krâsns ar plîts virsmu, metâla krâsns ar gaisa apkuressistçmu, metâla krâsns ar centrâlapkures sistçmu.

Kamîna apkures varianti – vaïçjs kamîns, slçgts kamîns, vaïçjs vaislçgts kamîns ar siltumakumulçjoðu apdari, slçgts kamîns ar gaisaapkures sistçmu, slçgts kamîns ar centrâlapkures sistçmu.Pieejami arî elektriskie un gâzes kamîni.



94


95


96


Apsardze, droðîba

97

Apsardze, droðîba

Elektroapgâde

98

Elektroapgâde

Elektromontâþa, elektroinstalâcija / Energoefektivitâte

99

Elektrotehniskâs iekârtas un materiâli

Siltumapgâde, siltumtîkli

100


101


102


Ûdens attîrîðanas iekârtas un filtri

Ûdensapgâde un kanalizâcija

103


104


105


106


Ventilâcija, kondicionçðana

107


108


109


VentilâcijaIzvçloties, kâ ierîkot ventilâciju, viens no bieþâkajiem apsvçrumiemir finansiâlâs iespçjas un sagaidâmâ atdeve. Ventilâcijas sistçmaspârveidoðanai var bût nepiecieðami ievçrojami lîdzekïi, tomçr tieatmaksâjas, jo telpâ ar kvalitatîvu ventilâciju cilvçki strâdâ labprâtâkun efektîvâk, tâpat arî pilnvçrtîgâk atpûðas.

Lai izvairîtos no neefektîvas ventilâcijas sistçmas radîtâm prob-lçmâm, jâsâk ar esoðâs ventilâcijas novçrtçðanu, lai noskaidrotu,kâdi ventilâcijas parametri jâmaina. Gaisa kvalitâti ietekmçtemperatûra, mitrums, gaisapmaiòas un gaisa plûsmas âtrums,tâpat arî gaisa tîrîba.

Lai izveidotu efektîvu ventilâciju, nepietiek kvalitatîvi un skaisti savienotcaurules, darbs jâsâk ar aprçíiniem. Ventilâcijas plânoðana ir komplicçtsun atbildîgs uzdevums, ko nebûtu prâtîgi uzticçt strâdniekam bezatbilstoðas tehniskas izglîtîbas. Jâaprçíina gaisa plûsmas dinamika,enerìijas patçriòð, termoatdeve – tikai tad var izveidot efektîvu ventilâciju.Amatnieks bez pietiekamâm fizikas zinâðanâm ne tikai nespçs optimâliizvietot gaisa pievades un izvades kanâlus, ko îpaði grûti paveikt lielaizmçra sareþìîtas konfigurâcijas telpâs, bet pat nespçs pareizi aprçíinâtnepiecieðamo elementu parametrus.

Kvalitatîva ventilâcija iespçjama tikai, izmantojot atbilstoðu izmçruventilâcijas caurules, atbilstoðas jaudas ventilatorus, dzesçtâjus,sildîtâjus. Pareizi jâaprçíina nepiecieðamâs elektrojaudas unjâiegâdâjas vispiemçrotâkâ automâtika. Pat izvçloties viskvalita-tîvâkos elementus, ventilâcija var neveikt savu funkciju, ja gaisaieplûdes un izplûdes kanâli telpâ nebûs izvietoti pareizi.

Kad veikt ventilâcijas ieprojektçðanu

bûvniecîbas laikâ?

Projektçjot namu, 40% darba apjoma ir arhitektûras unbûvkonstrukciju izstrâde, atlikuðie 60% – daþâdas inþenierkomuni-kâcijas. Inþenierkomunikâciju projektçðanu parasti veic nevisarhitekts, bet inþenieri projektçtâji, pie tam katra komunikâciju tîklaprojektu izstrâdâ cits speciâlists: ûdensvadu un kanalizâciju – viens,sakarus un elektrîbu – cits, ventilâciju – vçl kâds cits – u. tml.

Bieþi inþenierkomunikâciju projektçðana notiek pçdçjâ brîdî –vispirms izplâno namu un pçc tam domâ, kâ salikt ventilâciju unapkuri, ûdensvadu un elektrîbu, sakaru kabeïus un pârçjâskomunikâcijas. Inþenieris ieprojektçs arî saplânotâ çkâinþenierkomunikâcijas, tomçr, ðâdi rîkojoties, nevar nodroðinât tikekonomiskus risinâjumus, kâ, ieplânojot inþenierkomunikâcijasprojektçðanas sâkuma stadijâ. Deviòdesmitajos gados netikasagatavots pietiekams skaits inþenierkomunikâciju plânoðanasspeciâlistu, kâ sekas izjûtamas tagad, daþkârt ðos tîklus projektçtuzòemas tirgotâji, apjomu arhitekti un montâþnieki.

Logu virinâðana nepalîdzçs

Ventilâcijas loma, projektçjot jaunas darbavietas un daudzstâvunamus, kïûst aizvien nozîmîgâka, jo paliek mazâk iespçju likvidçtnepareizi organizçtas ventilâcijas sekas paðu spçkiem. Kâdreiz gaisatrûkumu varçja novçrst, atverot logu, bet drçgnumu – iekurinotkrâsni.

Modernâs çkâs logi var nebût virinâmi (vitrînas tipa logi), un gaisapadeve notiek automatizçti pa ventilâcijas caurulçm. Pat, ja loguvarçtu atvçrt, var gadîties, ka to nav vçlams darît, ja mâja atrodaspiesâròotâ vidç, kur aiz loga ir automaðînu izplûdes gâzu mâkonis.Ðâdâ situâcijâ mâkslîgâ gaisapgâde (piespiedu ventilâcija) vairsnav ekstra, bet vitâla nepiecieðamîba, un tai jau çkas ieceres stadijâjâvelta pienâcîga uzmanîba.

Jaunâkâs tendences privâtmâju ventilâcijâ

Nesen ir izstrâdâtas ventilâcijas iekârtas ar rekuperatoriem, kuruzstâdîti EC motori. EC motori patçrç par 30-40% mazâk elektrîbasnekâ tradicionâlie AC motori. EC motori strâdâ atbilstoði slodzeiventilâcijas sistçmâ. Tas varçtu bût liels kapitâlieguldîjums nâkotnç,ja òemam vçrâ energoresursu cenu kâpumu.

Âra gaisu silda ar zemes siltumu. Jau papildus tradicionâlajiemzemes siltumsûkòiem, ko izmanto privâtmâju apkurei, ir lîdzîgirisinâjumi, izmantojot zemes siltumu, lai uzsildîtu âra pieplûdesgaisu jau pirms ventilâcijas iekârtas. Tas bûs efektîvs risinâjums,jo varçs iztikt bez elektriskâ sildîtâja.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ ar firmu „K-Tehnoloìija”.

110


111


112

Durvju ielikðana un

droðîbas

pamatnosacîjumiDroðîba dzîvoklî vai mâjâ ir ïoti bûtiska un, cenðoties mâjvietupadarît mazâk pieejamu zagïiem, vispirms tiek domâts par durvîmun slçdzençm. Esam pieraduði pie tâ, ka durvîm ne tik svarîgs irdizains, bet arî piedâvâtâ droðîbas sajûta, lai, esot mâjâs vai ârpustâs, bûtu mazâk uztraukumu.

Tomçr mûsdienâs jaunâ dizaineru paaudze aicina atvadîties nopelçcîgajâm un vienveidîgajâm dzîvokïu vai çku durvîm, piedâvâjotjaunus, personalizçtus un krâsainus droðos risinâjumus, kas kïûstpar acij tîkamu interjera vai eksterjera sastâvdaïu, tai pat laikâsaglabâjot droðîbas funkciju.

Taèu, pirms runâjam par estçtisko baudîjumu, ir svarîgi, lai durvisbûtu droðas un pasargâtu no zagïu ielauðanâs, lai tâs bûtu trokðòusnecaurlaidîgas, termoizturîgas, ûdensizturîgas, kâ arî izturîgas pretvçju un ugunsdroðas. Neapðaubâmi, viena no svarîgâkajâm lietâm –lai durvis nevarçtu uzlauzt un dzîvoklî nevarçtu iekïût zagïi, tomçr arîpârçjie kritçriji ir gana svarîgi, lai mâjoklî varçtu justies komfortabli.

Durvju droðîbas pamatnosacîjumi

Droðîba pret mehâniskiem bojâjumiem, tostarp uzlauðanu, skaòasizolâcija un ugunsdroðîba – tie ir pamatnosacîjumi labâm dzîvokïaârdurvîm.

Ievçrojot potenciâlo îpaðnieku intereses, pasûtîtâji visai bieþi mçdzkonsultçties ar VUGD pârstâvjiem, vai konkrçtajâ objektâ irnepiecieðamas ugunsdroðâs durvis. Atbilde lielâkoties ir, ka objektabûvnieki var rîkoties pçc saviem ieskatiem. Kâ apgalvo durvjuraþotâju pârstâvji, daïâ jauno daudzdzîvokïu namu tomçr tiek liktasatbilstoði sertificçtas ugunsdroðâs durvis.

Durvju mehâniskâ droðîba ir gan durvju konstrukcijas droðîba (vçrtneijâbût izturîgai pret vertikâlu un horizontâlu mehânisko iedarbîbu), ganizmantotâ furnitûra. Droðîbu uzlabo daþâdi papildus aprîkojumi –lielâkoties elektroniskâs kontroles un vadîbas sistçmas.

Speciâlisti uzsver – jo augstâka durvju droðîbas pakâpe, jo ilgâkslaiks nelûgtajiem viesiem vajadzîgs durvju vardarbîgai atvçrðanai.Nereti, sastopoties ar durvîm, kas aprîkotas ar droðu furnitûru,nelûgtie viesi pat atsakâs no ieceres ielauzties sveðâ îpaðumâ.

Estçtiski un droði durvju risinâjumi

Òemot vçrâ minçtos droðîbas kritçrijus, durvju dizaineri irizstrâdâjuði un piedâvâ estçtiskus droðos risinâjumus:

Plânâs durvis

To biezums – tikai 57 milimetri. Tâs aprîkotas ar droðu slçdzeni,taèu, pateicoties to vieglumam, drîzâk atgâdina iekðtelpu durvis.

Uzòçmums „Fichet” piedâvâ durvis ar droðu slçdzeni, kuras atverasautomâtiski, pateicoties îpaði izstrâdâtai sistçmai. Tai pat laikâdurvis ir aprîkotas ar tâdu slçdzeni, kurai sareþìîti izveidot dublikâtu.Slçdzene ir ïoti izturîga pret mçìinâjumiem to uzlauzt pat gadîjumos,ja zagïi ir ïoti pieredzçjuði.

Metâla durvis

Priekðstats, ka ðîs durvis ir droðas un neuzlauþamas, ir maldîgs.Durvju izgatavotâju uzòçmumu pârstâvji atzîst, ka metâla durvisparedzçtas cilvçka psiholoìiskajam komfortam. Nav konstatçtsneviens gadîjums, kad dzîvokïu apzadzçji bûtu centuðies sazâìçtmetâla durvis, tieði pretçji – profesionâlie zagïi izmanto iespçjuatvçrt durvis, atmûíçjot slçdzeni, jo metâla durvîs izmantotâsslçdzenes vairâkumâ gadîjumu ir tik vienkârðas, ka nelûgtajamviesim pietiek ar pâris sekundçm, lai tâs atvçrtu.

Koka durvis

No droðîbas viedokïa koks kâ materiâls ir ïoti piemçrots. Raþotâjipiedâvâ visplaðâko dzîvokïu koka durvju izvçli. To vçrtnes navviendabîgi masîvas, bet veidotas no vairâkâm kârtâm, katrai no tâmir savas funkcijas. Vçrtnes iekðpusç tiek ievietots siltumizolâcijasmateriâls, kas vienlaikus aiztur arî skaòu. Ðim nolûkam izmanto 20-25 mm biezu minerâlvati vai putu polistirolu. Lai paaugstinâtu kokadurvju droðîbu, raþotâji izmanto daþâdus paòçmienus:• Koka durvju vçrtnç iestrâdâ metâla loksnes, padarot tâs savâ

ziòâ lîdzîgas metâla durvîm.• Nesazâìçjams koka durvju modelis, kura vçrtnç ik pçc septiòiem

centimetriem tiek iestrâdâti divi nerûsoðâ metâla stieòi, kas, jatiem pieskaras, sâk rotçt viens ap otru. Òemot vçrâ, ka tâs irkrietni smagâkas, to stiprinâðanai izmanto metâla kârbu.

• Ugunsdroðâs koka durvis tirgû vairs nav nekâds jaunums. Toizgatavoðanas princips balstâs uz degðanu neveicinoðumateriâlu izmantoðanu. Gan vçrtnes pildîjumâ, gan apdarç tiekizmantoti sertificçti materiâli, kas nodroðina durvju izturîbuugunsgrçka gadîjumâ attiecîgi 30, 45, 90 un vairâk minûtes.

Furnitûras nozîme

Dzîvokïos ieliktâs durvis ir gatavas lietoðanai, ja tâs ir aprîkotas arvisu nepiecieðamo furnitûru un atbilstoðâm droðîbas iekârtâm.Jautâjums tikai, cik kvalitatîvi izstrâdâjumi tiek izmantoti. Navnoslçpums, ka pat visaugstâkâs kvalitâtes durvis bûs nieka vçrtas,ja tâm tiks uzlikta lçta, mazpazîstamu raþotâju furnitûra.

Bûtiskâkâ furnitûras daïa ir durvju slçgðanas sistçma. Lielâkoties,pasûtot durvis daudzdzîvokïu projektiem, durvju izgatavotâjsnodroðina arî atbilstoðas slçdzenes montâþu.

Slçdzenes izvçles pamatkritçriji:• Slçdzenes izturîba pret atmûíçðanu jeb manipulâcijâm ar

slçdzenes profilcilindru. Jo vienkârðâks cilindra mehânisms, joâtrâka durvju atvçrðana.

• Bûtiska loma ir slçdzenes bultai jeb rîìelim, kam izbîdîtâ stâvoklîjâdod maksimâla droðîba. Svarîgâkie parametri ir bultasizbîdîjums (vismaz 20 mm), izturîba pret atpakaïiedzîðanu unðíçrsspiedienu, kâ arî priekðplâksnes stiprîba.

• Slçdzenei aizsardzîbu nodroðina cilindrs, tâdçï nedrîkst pieïauttâ izvilkðanu no slçdzenes.

113

Durvju aprîkojuma izturîbu pret mehânisku uzlauðanu nosaka EN1303 klasifikâcija, kas paredz septiòas droðîbas klases. Dzîvokïiempiemçrotâkâs ir slçdzenes, kas atbilst trim no ðîm klasçm. EN 2.klase ir zemâkais droðîbas lîmenis, ko sniedz standarta cilindrugredzeni. EN 3. klase piedâvâ paaugstinâtas izturîbas cilindrugredzenus, bet EN 5. klasç ietilpst îpaði izturîgi cilindru gredzeni,kas spçj nodroðinât augstâko pret uzlauðanas lîmeni.

Kvalitatîvai slçdzenei un atslçgai nav iespçjams izgatavot nelegâlaskopijas. Vçl vairâk – ir atslçgas, kurâm tiek izgatavotas speciâlaspases jeb kodu kartes, kas tiek nodotas konkrçta îpaðnieka rîcîbâ.Nepiecieðamîbas gadîjumâ, vadoties pçc koda, daþu minûðu laikâtiek izgatavota jauna atslçga.

Lîdztekus kvalitatîvai slçdzenei durvis jâaprîko ar droðâm eòìçm,kuru skaits atkarîgs no durvju svara, nevis gabarîtiem. Bûtiski, laidurvis nebûtu iespçjams izcelt no eòìçm, ko, piemçram, nodroðinapret izcelðanas tapas, ko iemontç eòìu tuvumâ.

Durvju ielikðana

Speciâlisti iesaka durvju montâþas darbus atstât profesionâïu rokâs,jo nekvalitatîva durvju ielikðana, kâ arî montâþas kïûdas, ko varpieïaut neprofesionâlis, var bûtiski kaitçt durvju tehniskajaikonstrukcijai vai pat neatgriezeniski to bojât.

Ja tomçr esiet nolçmis durvju montâþu veikt pats, ievçrojot visuspareizas durvju ielikðanas priekðnoteikumus, mâjas apstâkïos durvjumontâþu iespçjams veikt pâris stundu laikâ.

Durvju montâþu ieteicams veikt pçc remonta apdares pilnîgaspabeigðanas. Tas jâdara, lai panâktu precîzu durvju ielikðanu –piemçram, ja durvis tiek ieliktas pirms grîdas apdares veikðanas,var izrâdîties, ka grîdas virsma ir pârâk augsta, traucçjot durvjuatvçrðanai un aizvçrðanai. Turklât nepabeigti remontdarbi (apmetumameðana, flîzçðana, santehnikas uzstâdîðana utt.) rada sareþìîjumuskvalitatîvâ durvju montâþâ un tâlâkâ ekspluatâcijâ, jo ðâdâs telpâsnovçrojams pastiprinâts mitrums, kas kaitç durvîm. Tâpat arî daþâdubûvmateriâlu neðanas laikâ durvis var tikt sabojâtas.

1.posms. Jâveic veco durvju demontâþa. To var darît, sazâìçjotveco durvju râmi un tad to izvâcot no durvju ailas.

2.posms. Nepiecieðams pârliecinâties par durvju komplektâciju(vai ir visas nepiecieðamâs detaïas un darbarîki), kâ arîjâpârbauda durvju atbilstîba durvju ailai (vai durvis navpar platu vai lielu, vai arî par îstu vai ðauru durvju ailai),jo durvju ailai jâbût nedaudz lielâkai, nekâ durvju râmim.Tâpat jâpârliecinâs par durvju tehnisko stâvokli – vaidurvis ir taisnas, nav izliekuðâs utt.

3.posms. Nepiecieðams salikt durvju kârbu. To dara uz taisnas,gludas virsmas – piemçram, galda vai grîdas. Kârbassalikðana jâveic rûpîgi un precîzi, nepieïaujot nobîdes.

4.posms. Sagatavotâ durvju kârba jâievieto durvju ailç. Kârbajânostiprina ar íîïu palîdzîbu. Tas jâdara rûpîgi, lainepieïautu novirzi no vertikâlâ stâvokïa, izmantojotlîmeòrâdi. No visâm kârbas malâm jâpaliek nelielaiatstarpei lîdz durvju ailas malâm.

5.posms. Durvju vçrtne jâieliek eòìçs. Jâpârliecinâs par to, kadurvis ievietotas precîzi, tâs veras labi un atrodas taisnâpozîcijâ visâ to garumâ. Aizvçrtâ stâvoklî spraugai starpdurvîm un sienu jâbût vienâdai visâ durvju garumâ.Neprecizitâtes jânovçrð.

6.posms. Durvju apmali nepiecieðams pieskrûvçt pie sienas,izurbjot caurumus skrûvju vietâm (Kârbu durvju ailç vargalçji iestiprinât arî izmantojot tikai montâþas putas, bet

114

ðâds stiprinâjuma veids nav noturîgs un pie intensîvaslietoðanas var sâkt ðíiebties). Urbuma caurumi jâveidoapmales vidû. Izmantojot skrûves, apmali piestirpinasienai. Pirmo stiprina to kârbas daïu, kurâ atrodas enìes.Pçcâk, izmantojot lîmeòrâdi, novçrð visas neprecizitâtes,kas raduðâs skrûvçðanas procesâ.

7.posms. Spraugas starp kârbu un durvju ailu aizpilda ar montâþasputâm un ïauj tâm sacietçt (putu sacietçðanas ilgumsnorâdîts uz iepakojuma, jo daþâdu firmu izstrâdâjumiemtie var atðíirties). Montâþas putu pildîðanu vislabâk veiktar speciâlu aprîkojumu, kas ïauj regulçt putu biezumuun daudzumu (tas ïaus izvairîties no smçrçjumiem unmontâþas putu radîtiem vizuâliem defektiem). Pçc putusacietçðanas, ja nepiecieðams, jânogrieþ liekâs putudaïas, izmantojot asu nazi.

8.posms. Jâveic durvju apdares darbi. Durvju apdares detaïasjânogrieþ atbilstoðâ garumâ un jâpiestiprina pie durvjurâmja, izmantojot, piemçram, dekoratîvâs naglas vaimontâþas lîmi. Apdares apmalçm galus nogrieþ 45 grâduleòíî, veidojot vizuâli pievilcîgu salaiduma vietu.

9.posms. Visbeidzot jâpieskrûvç vçlamais durvju rokturis unslçdzene.

Raksta sagatavoðanai izmantoti bûvniecîbas portâlâ abc.lv

publicçtie raksti un ekspertu sagatavotie ieteikumi.

115

Arhitektûra, projektçðana

116


117


Bûvniecîbas

ierosinâðana var kïût

aktuâla arî JumsVienalga vai gatavojaties celt augstceltni, vai vienkârðu privâtmâju,lîdz pamatakmens ierakðanai bûs jânokârto daþâdas formalitâtes,saskaòojumi un jâsaòem atïaujas. Lieliem darbiem – vairâk,vienkârðotai rekonstrukcijai vai renovâcijai – mazâk.

Tâpçc ðajâ rakstâ, vçlamies informçt lasîtâju par to, kâds ceïð ejams,ko celtniecîbas sâkumposmâ no bûvçt gribçtâja var prasît atbildîgâsinstitûcijas, un, ko bûvnieks var prasît no tâm.

Bûvniecîbu var ierosinât îpaðnieks, valdîtâjs, nomnieks, lietotâjs vai topilnvarota persona (projekta vadîtâjs), iesniedzot attiecîgâs adminis-tratîvâs teritorijas bûvvaldç bûvniecîbas iesniegumu – uzskaites karti.Ðis dokuments iesniedzams arî tad, ja iepriekð ir izstrâdâts bûves metsvai ir nepiecieðamie tehniskie noteikumi inþenierkomunikâciju pie-slçgðanai. Pçc kartes reìistrâcijas desmit dienu laikâ bûvvaldei jâizskataiesniegums, un jâsniedz atbilde par ieceres atbilstîbu noteikumiem.Pçc tam tiek izsniegts plânoðanas un arhitektûras uzdevums (PAU) vaibûves nojaukðanas uzdevums, vai arî pamatots rakstisks atteikums.Ja no bûvvaldes saòemts atteikums, bûvniecîbas ierosinâtâjs ir tiesîgslûgt to pârskatît. PAU derîguma termiòð ir divi gadi pçc tâ izsnieg-ðanas un tas pagarinâms tikai vienu reizi, papildus uz diviem gadiem.

Izòçmuma gadîjumi

Atseviðíos gadîjumos bûvniecîbas iesniegums – uzskaites karte, navnepiecieðama. Ðâdi gadîjumi var bût – interjera projekti vai vienkârðotârenovâcija neskarot nesoðâs bûvkonstrukcijas; vienkârðotâ rekonstruk-cija (bûves vai tâs daïas lietoðanas veida maiòa bez pârbûves); inþeniertîklurekonstrukcija esoðâm çkâm, kas pieòemtas ekspluatâcijâ; veicot çkasfasâdes apdares renovâciju, jumta siltinâðanu, jumta ieseguma nomaiòu.Pasûtîtâjs aizpilda çkas fasâdes vienkârðotas renovâcijas apliecinâjumakarti un kopâ ar papildus dokumentiem iesniedz bûvvaldç.

Çkas fasâdes vienkârðotas renovâcijas apliecinâjuma karte navnepiecieðama, ja plânots nomainît tikai logus, neveicot citus fasâdesbûvdarbus. Pilsçtâs, izòemot mazstâvu dzîvojamâs çkas, pirmsminçto darbîbu veikðanas pasûtîtâjs rakstiski par to informç bûvvaldi.Mainot çku logus Rîgas vçsturiskâ centra un tâ aizsardzîbas zonasteritorijâ, informâcijai pievieno skici ar paskaidrojuma rakstu, koparakstîjis arhitekts, kuram ir patstâvîgas prakses tiesîbas.

Vienkârðotâ kârtîba

Lai uzsâktu bûvprojektçðanu, nepiecieðami ðâdi dokumenti:situâcijas plâns; zemes gabala topogrâfiskais plâns; bûvesinventarizâcijas lieta (esoðai bûvei); PAU; tehniskie un îpaðienoteikumi; pieslçgðanâs tehniskie noteikumi.

Vienkârðotas renovâcijas vai vienkârðotas rekonstrukcijas ierosinâtâjsparasti vienojas ar projektçtâju par ieceres dokumentâcijas izstrâdi unaizpilda apliecinâjuma karti un iesniedz to bûvvaldç kopâ ar paskaidrojuma

rakstu, telpu plânu, inventarizâcijas lietu, îpaðuma tiesîbas apliecinoðudokumentiem. Ja desmit darba dienu laikâ no bûvvaldes nav saòemtsatteikums, ierosinâtâjs ir tiesîgs uzsâkt bûvdarbus.

Apvienotâ kârtîba: projektçðana un bûvdarbi

Pamatojoties uz saistoðajiem noteikumiem un plânojumu,projektçtâjs izstrâdâ bûves metu, kuru kopâ ar bûvniecîbasiesniegumu – uzskaites karti iesniedz bûvvaldç. Iesniegtiedokumenti tiek pârbaudîti un tâlâk projektçtâjs, pamatojoties uzizsniegtajiem PAU, izstrâdâ un iesniedz bûvvaldei izvçrsto skièuprojektu uz kura pamata rezultâtâ tiek izsniegta bûvatïauja.

Bûvprojekta izstrâdâðana

Latvijâ bûvprojektçðanas prakses tiesîbas îsteno fiziskas unjuridiskas personas, kurâm jâbût sertificçtâm saskaòâ arnormatîvajiem aktiem. Citiem vârdiem sakot, tâs ir ieguvuðasbûvprakses sertifikâtu kâdâ no projektçðanas darbu veidiem.

Bûvprojektu izstrâdâ jaunbûvçm un esoðâm bûvçm – renovçjot,rekonstruçjot, restaurçjot, nojaucot tâs. Tâpat arî inþenierko-munikâcijâm – ceïiem, tiltiem, teritoriju labiekârtoðanai, apzaïu-moðanai, rekultivâcijai, meliorâcijai, kâ arî jebkuriem bûvdarbiembûvçs un teritorijâs, kas ir valsts aizsargâjamie kultûras pieminekïiun to aizsardzîbas zonâ esoðajiem elementiem.

Bûvprojekts un bûvatïauja nav nepiecieðama, ja tâlâk minçtâs darbîbasir saskaòotas attiecîgâ bûvvaldç: pagaidu bûvei vai mazâkai laukuapvidû; sezonas bûvçm – nekapitâlâm, galvenokârt lauksaimniecîbâizmantojamâm bûvçm, kuru kalpoðanas laiks ir viena sezona.

Bûvprojektçðanas stadijas

Bûvprojektçðanu veic vienâ vai divâs stadijâs. Vienkârðai, tehniskinesareþìîtai bûvei bûvprojektu var izstrâdât vienâ stadijâ – tehniskâprojekta stadijâ. Bûvprojekts izstrâdâjams divâs stadijâs (skièuprojekta stadijâ un tehniskâ projekta stadijâ), ja paredzamâ bûve irsabiedriski nozîmîga vai tehniski sareþìîta, kâ arî, ja tâ paredzçtaspecifiskâ apbûves zonâ vai vçsturiskâ zonâ un var mainît vçsturiskiizveidojuðos ainavu. Tâpat, ja paredzçta bûvobjekta nodoðanaekspluatâcijâ pa bûves kârtâm. (Ar skièu projekta, tehniskâ projektaun citâm sastâvdaïâm ir iespçjams iepazîties Ministra kabinetanoteikumos Nr. 112 „Vispârîgie bûvnoteikumi”).

Bûvatïaujas saòemðana

Izstrâdâtais bûvprojekts, ir pamats bûvatïaujas saòemðanai, taèu pirmsuzsâkt bûvdarbus to ir nepiecieðams akceptçt Bûvvaldç, kas jâizdaraPAU derîguma termiòa laikâ. Projekta autors Bûvvaldç iesniedzsaskaòoðanai un akceptçðanai izstrâdâtu bûvprojektu trîs eksemplâros.

Izstrâdâtâ bûvprojekta oriìinâlu un, ja nepiecieðams, bûvprojektaekspertîzes atzinumu iesniedz bûvvaldç PAU derîguma termiòa laikâ,kuru izskata 15 darbdienu laikâ. Ja bûvdarbi nav uzsâkti, akceptçtâizvçrstâ skièu projekta vai akceptçtâ tehniskâ projekta derîgumatermiòð ir divi gadi un bûvprojekta akcepta derîguma termiòu varpagarinât tikai vienu reizi.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ ar firmu „Baltex Group”.

118


119


120


Bûvmateriâlu, bûvkonstrukciju raþoðana

121

Bûvmateriâlu tirdzniecîba

122

Bûvmateriâlu tirdzniecîba

123

Bûvvaldes, bûvuzraudzîba, likumi

Celtniecîbas tehnika

124

Celtniecîbas tehnika

Ceïi, tilti

125

Ceïi, tilti

126

Ceïi, tilti

Dârzs, mâjas apkârtne

127

Dârzs, mâjas apkârtne

128

Dîíi un ûdenskrâtuves

Meliorâcijas darbi / Metâlapstrâde

129

Mçrniecîba, ìeodçzija

130

Nekustamais îpaðums

131

Pakalpojumi, darbi

132

Pakalpojumi, darbi

133

Pakalpojumi, darbi

134

Pakalpojumi, darbi

Rotaïu un sporta laukumu aprîkojums

135

Sçklas un stâdi

136

Sçklas un stâdi

Siltinâðana

137

Siltinâðana

138

Tehniskâ ekspertîze / Urbðanas un zâìçðanas darbi

139

Bîstamie atkritumiBieþi vien mçs ikdienâ neaizdomâjamies, ka, nodarot kaitçjumudabai, mçs nodarâm pâri arî paði sev. Visi nepareizi uzglabâtie,izmestie vai pârstrâdâtie atkritumi, kas nonâk saskarsmç arapkârtçjo vidi, vistieðâkajâ veidâ ietekmç arî mûsu veselîbu. Tâ,piemçram, ja zivs íermenî ir uzkrâjuðies smagie metâli vai citasindîgas vielas, patçrçjot to pârtikâ, mçs varam saindçties.

Kas ir bîstamie atkritumi un ko ar tiem darît?

Bîstamie atkritumi pçc definîcijas ir tâdi atkritumi, kuriemraksturîgas vairâkas îpaðîbas, kas apdraud cilvçka dzîvîbu, veselîbuvai apkârtçjo vidi. Kâ bîstami tiek klasificçti toksiski, viegliuzliesmojoði, kodîgi, kancerogçni, oksidçjoði, kâ arî mutagçni vaiinfekciozi atkritumi. Tâpçc ir ïoti svarîgi kâdâ veidâ uzglabâjam,pârstrâdâjam vai atbrîvojamies no ðâda veida atkritumiem.

Lai gan lielâkais vairums bîstamo atkritumu tiek radîtimetâlapstrâdes, maðînbûves, íîmiskajâ vai farmaceitiskajâindustrijâ, mazu daïu veido arî sadzîves bîstamie atkritumi.

Kas tad ir tâs lietas, kam bûtu jâpievçrð uzmanîba gadîjumâ, javçlaties atbrîvoties no tiem? Noteikti jâievçro strikti noteikumi metot

ârâ visa veida elektriskâs un elektroniskâs iekârtas, akumulatorusun baterijas, kâ arî dzîvsudrabu saturoðas spuldzîtes. Jâpievçrð

uzmanîba arî atkritumiem, par kuru bîstamîbu mçs bieþi vienaizmirstam, piemçram – riepâm, sadzîves íîmijai, bûvniecîbas, kâarî daþâda veida medicîniskajiem atkritumiem u.c.

Atceries!

· Bîstamie atkritumi jâsavâc atseviðíi. Tos nedrîkst mest piesadzîves atkritumiem.

· Optimâlâkais veids ir glabât bîstamos atkritumus atseviðíi nocitiem, vietâ, kur tie nenonâk saskarsmç ar apkârtçjo vidi,bçrniem vai dzîvniekiem.

· Bîstamos atkritumus no citiem ir vieglâk atðíirt, zinot, ka uz toiepakojuma bieþi vien ir uzdrukâti oranþas krâsas brîdinâjumasimboli.

· Vienmçr pçrciet tikai tik daudz produktu, cik konkrçtajâ brîdinepiecieðams.

· Glabâjiet produktus attiecîgi to glabâðanas instrukcijânorâdîtajiem ieteikumiem.

· Kategoriski aizliegts jaukt, ðíaidît vai kâdâ citâ paðrocîgâ veidâmçìinât atbrîvoties no bîstamajiem atkritumiem.

Katram bîstamo atkritumu veidam ir savs pârstrâdes vai likvidâcijasveids, tâpçc visu informâciju par to, kâ dabai saudzîgi atbrîvotiesno bîstamajiem atkritumiem, variet atrast mâjas lapâwww.atkritumi.lv.


Vides aizsardzîba, ekoloìija

140

Zemes ierîcîba, zemes dienests, ìeodçzija

141

Zemes ierîcîba, zemes dienests, ìeodçzija

Kas jâòem vçrâ

uzmçrot zemi?Ja privâtpersona vçlas sadalît sev piederoðo teritoriju, ir vçrtsatcerçties vairâkus nosacîjumus.

1. Pats pirmais solis, kas jâveic, ir nepiecieðamo dokumentu sagâde –îpaðuma tiesîbu dokumenti, personu apliecinoðie dokumenti.

2. Tad jâlûdz atïauja sadalît zemi konkrçtajai paðvaldîbai, kurasteritorijâ atrodas attiecîgais îpaðums. Dalîðana notiek atbilstoðiteritorijas plânojumam un lçmumu – dalît zemi vai nç, pieòempaðvaldîba. Piemçram, nedrîkst atdalît no savas teritorijas tik mazudaïu kâ divus kvadrâtmetrus. Katrâ paðvaldîbâ ir noteiktas konkrçtasminimâlâs dalîðanas platîbas – lauku teritorijâs tâs ir lielâkas,piemçram, divi hektâri, pilsçtâs – mazâkas.

3. Tâlâk var droði doties pie tuvâkâ sertificçtâ mçrnieka, kur arîjâiesniedz augstâk minçtie dokumenti un jâizklâsta ko un kâprivâtpersona vçlas dalît. Par projekta izstrâdi no sâkuma lîdz galamtâlâk parûpçsies mçrnieks.

Arî situâcijâ, ja cilvçks kâdu iemeslu dçï (atrodas ârzemçs,veselîbas problçmas u.c.) nevar personîgi piedalîties îpaðumapârdales procesâ, ir iespçja vairâkus zemes mçrîðanas posmusizpildît îpaðniekam klât neesot. Mçrîðanas darbi ir kïuvuðipraktiskâki pateicoties elektroniskajam laikmetam, un lielu daïudarba ir iespçjams izdarît bez fiziskas klâtbûtnes. Tâ, piemçram,attiecîgos dokumentus nosûtot pa pastu, elektroniski unapstiprinât, izmantojot elektronisko parakstu. Arî mçrniecîbasprocesâ var piedalîties kâda notariâli pilnvarota persona, kurapildîs konkrçtâs personas funkcijas. Taèu svarîgi atcerçties, kaprojekta gala plânu izstrâdç tomçr bûs nepiecieðams cilvçkapersoniskais paraksts.

Jâatceras arî, ka tâdi ârçjie faktori kâ pagastiem piederoðie îpaðumi,aizsargâjamâs teritorijas u.c., paðu mçrîðanas procesu bûtiskineietekmç. Mçrnieks tikai sniedz informâciju par attiecîgo platîbuun tâlâk jau tâ ir îpaðnieka kompetence – ko darît ar îpaðumâ esoðoteritoriju. Mçrnieks bûtîbâ parâda topogrâfiju, respektîvi, to, kas irzem zemes – kabeïus, ûdensvadus, kanalizâciju, gan to, kas ir virstâs. Ierobeþojumi attiecas tikai uz ðîs zemes apsaimniekoðanasiespçjâm.

Rakstu sagatavoja abc.lv redakcija sadarbîbâ ar firmu

„Latvijasmernieks.lv”.

142

13D GEO, SIA ............................................................................................ 129.8 CBR, SIA ................................................................................................ 125.

AA & A Baltia, SIA ................................................................................... 72.AB Build, SIA ............................................................................................ 12.ABB, SIA ........................................................................................................ 99.ABC Construction, SIA ................................................ 118., 129.AD Lux, SIA ................................................................................................ 73.ADG serviss, SIA .................................................................................. 44.AG Âboltiòa bûvuzòçmums, SIA ......................................... 12.Agande bûve, SIA ............................................................................ 121.AGP Serviss, SIA .................................................................................. 13.Ahorn, SIA ................................................................................................... 49.Aizputes dzelzsbetona rûpnîca, SIA ............................. 132.Akmens apstrâdes centrs AKM, SIA ................................. 6.Akorns, SIA .............................................................................................. 131.Akvalent, SIA ............................................................................................ 91.Akvaserviss, SIA ................................................................................... 62.Alar Wood, SIA ........................................................................... 74., 86.Aldens, SIA ..................................................................................................... 1.Alejas projekti, SIA .......................................................................... 127.Aleksis M, SIA ......................................................................................... 13.Alfa Metâls, SIA ...................................................................................... 50ALeoks, SIA ................................................................................................ 48.ALion, SIA ........................................................................................ 24., 25.Amirels, SIA ............................................................................................... 86.Amross, SIA ............................................................................................... 68.Apsardzes dienests Jûrmala, SIA ................................... 132.Apstrâde, IK ............................................................................................... 49.Aqua-Brambis, SIA .......................................................................... 102.Arhitekta K. Rukuta birojs, SIA ........................................... 115.Arhitekte G. Kursîte, SIA ........................................................... 118.Arhitektûras stila studija, SIA .............................................. 119.Arniks, SIA ................................................................................................... 13.ARRE, SIA ................................................................................................. 128.Ase, SIA ......................................................................................................... 13.Atehs, SIA ........................................................................... 1.vâks, 115.Autohim, SIA ............................................................................................ 91.

ÂÂdaþu Metâls, SIA ............................................................................ 36..

BB & B Tools Latvia, SIA ................................................................... 14.Balga, SIA ..................................................................................................... 37.Baltex Group, SIA ....................................................... 2.vâks, 116.Baltic Metal Construction Management , SIA .... 50.Baltik Eko Group, SIA .................................................................... 139.BCK, SIA ........................................................................................................ 14.Belameks, SIA ............................................................................................. 8.Bçrziòð M., individuâlâ darba veicçjs ................................. 6.Bçrziòð un Delavers, SIA .............................................................. 11.Binders, SIA ............................................................................................ 141.BoGeM & Co, SIA ................................................................................. 49.Bonum, SIA ................................................................................................ 14.Bronze & Ko, SIA ................................................................................... 51.BT5, SIA ......................................................................................................... 44.BTC, SIA ......................................................................................................... 14.Buvema, SIA ................................................................................................. 8.Bûve Wood Line, SIA ....................................................................... 15.Bûvelementi, SIA ................................................................................. 15.Bûvenergo A, SIA ................................................................................ 94.Bûvgaldnieks, SIA ................................................................................ 29.Bûvmeistars, AS ................................................................................... 15.BVT Partneri, SIA .................................................................................. 92.

CCelmiòa bûvkonstrukciju projektçðanas birojs .. 119.

CeltCom, SIA ............................................................................................ 15.Cita versija, SIA ................................................................................... 119.Collegium Optima Trade, SIA ............................................... 122.

DDârzs Zem Saules, stâdaudzçtava ................................. 126.Delve 2, SIA ............................................................................................... 16.Didrihsons arhitekti, SIA ............................................................ 131.Distudija, SIA ............................................................................................ 66.Dizaina grupa, SIA ............................................................................... 49.Dzinno 500, IK ..................................................................................... 138.

EEdAn Elektro, SIA ................................................................................. 97.Effect projects, SIA ....................................................... 2.vâks, 45.Efija-2, SIA ................................................................................................... 80.EKLA, SIA ..................................................................................................... 11.Ekomeistars, SIA ......................................................................... 4.vâksEkostandarts tehnoloìijas, SIA .................................... 3.vâksEkoteh Bûve, SIA .................................................................................. 98.Eksortus, SIA ............................................................................................ 97.Elko, SIA ......................................................................................................... 98.Empower, SIA .......................................................................................... 98.Enfriho, SIA .............................................................................................. 104.Eurologi, SIA .............................................................................................. 45.Evento, SIA ..................................................................................................... 9.Evor, SIA ........................................................................................................ 96.Evor.L, SIA .......................................................................................... 1.vâks

FF Serviss, SIA ........................................................................................... 46.Falkors I.A.U., SIA ............................................................................... 54.Fan, SIA .......................................................................................................... 94.Filtri, SIA ..................................................................................................... 107.Flora, SIA ....................................................................................................... 42.Flowerete .......................................................................................... 24., 25.

GGATEline, SIA ............................................................................................ 56.Gidrostroimost-Rîga, SIA .......................................................... 125.Glâzeri BT, SIA ......................................................................................... 55.Graf X, SIA ................................................................................................... 68.Griva Group, SIA ........................................................................ 26., 27.Grundfos Pumps Baltic, SIA ..................................................... 94.GUMA, SIA .............................................................................................. 125.

HHouse Hold ............................................................................................... 133.Hromets, SIA ......................................................................................... 101.

IIfo Sanitar filiâle ..................................................................................... 82.IGL, SIA ........................................................................................................ 104.IL 55, SIA ................................................................................................... 133.Iïìuciems, SIA ....................................................................................... 120.Indutek LV, SIA ..................................................................................... 104.Intrex Serviss, SIA .............................................................................. 92.Ivo mçbeles, IK ....................................................................................... 76.

JJauncçrpji, SIA .................................................................................... 125.Jâòrâmis, SIA ................................................................................... 1.,16.JOSA, SIA ................................................................................. 123., 124.JS & Partneri, SIA ............................................................................. 123.JS Logu un Durvju Serviss, SIA ............................................ 43.JSBJ, SIA .......................................................................................................... 9.Jumiks Serviss, SIA ........................................................................... 98.Junkers, firmas pârstâvniecîba .......................................... 100.

Junks, SIA .................................................................................................... 76.Juvi group, SIA ....................................................................................... 54.

KKaliòi, ZS ..................................................................................................... 132.Kalo Bûve, SIA ......................................................................................... 54.Karme filtrs, SIA ................................................................................. 102.Kâgo, SIA ...................................................................................................... 23.Kiilto Latvija, SIA ................................................................................... 41.KL nami, SIA .............................................................................................. 16.Kompânija Avotiòi, SIA ...................................... 30., 31., 122.Konvent Riga, SIA ............................................................................... 16.Korogrîdas, SIA ...................................................................................... 17.Krastmaïi sçklas, SIA .................................................................... 136.Kreativ, IK ..................................................................................................... 53.Krûza, SIA .................................................................................................. 122.KSIL Baltic, SIA ................................................................................... 134.K-Tehnoloìijas, SIA ......................................................................... 108.Kuldîgas meliorâcija, SIA .......................................................... 128.Kvintar, SIA .............................................................................................. 124.

LLabas vides producenti, SIA ................................................. 128.Lagron, SIA ................................................................................................. 17.Lamd serviss, SIA ............................................................................. 126.Lamela, veikals - salons ................................................................ 21.Lampu dizaina darbnîca, SIA ................................................... 67.Latekss, SIA ............................................................................................... 50.Latkons, SIA ............................................................................................... 94.Latroof, SIA ................................................................................................. 37.Latvia Timber International, SIA .......................................... 50.Latvijas Tirdzniecîbas un rûpniecîbas

kameras firma Ekspertîze, SIA ....................................... 138.Latvijasmernieks.lv, SIA ....................................... 2.vâks, 140.Lauras mçbeles, SIA ........................................................................ 78.L.A.X., SIA ................................................................................................ 106.LeBens, SIA .................................................................................... 32., 33.Leiòi, SIA ....................................................................................................... 17.Lekâls, SIA ................................................................................................... 51.Liene Serviss, SIA ............................................................................ 101.Lite, SIA .......................................................................................................... 78.Litneks, SIA ................................................................................................ 36.LoguRemonts. lv, servisa centrs ......................................... 46.Lokas mçbeles, IK ............................................................................... 77.

MMadikenaS, SIA ..................................................................................... 17.Marepleks, filiâle Latvijâ ............................................................... 55.Marvik Serviss, SIA ........................................................................ 104.Max Cool, SIA ....................................................................................... 110.Mâjas Tekstil, darbnîca .................................................................. 79.MCI, SIA ......................................................................................................... 21.Meriteg, SIA .............................................................................................. 47.Mesako, SIA .............................................................................................. 95.Mçrnieks MMR, SIA ...................................................................... 141.MG Meistars, SIA ................................................................................ 18.Mîtavas Logi M, SIA ......................................................................... 47.MNL, SIA ...................................................................................................... 29.Modus Mood, SIA ............................................................................ 118.Mûsas amatnieks, SIA ................................................................... 77.Mûzas istaba, SIA ............................................................................... 79.MVSS, SIA ................................................................................................... 39.

NNâkotne, SIA ............................................................................................. 57.ND 38, SIA .................................................................................................. 18.Nedek, IK ...................................................................................................... 18.Nidija, SIA ................................................................................................. 105.Nik, SIA ........................................................................................................... 97.N.K., SIA ............................................................................................... 1.vâksNordic Homes, SIA ......................................................................... 130.

143

OOmadus apsardzes sistçmas, SIA ................ 2.vâks, 97.

PP. Alkðòa projektu grupa, IK .................................................... 123.Pamats un Co, SIA .............................................................................. 10.Pante, SIA .................................................................................................... 78.Paroc, SIA ..................................................................................................... 55.Per Aarsleff A/S Latvijas filiâle ........................................... 105.PG, SIA ............................................................................................................. 79.Power Term, SIA ................................................................................... 55.Profcentrs, SIA ..................................................................................... 136.

RR & T, SIA ................................................................................................... 135.Race, SIA ................................................................................................... 126.Ramirent Baltic, AS, Rîgas filiâle ......................................... 18.Ramkons, SIA ........................................................................................ 103.Raunas lauktehnika, SIA ............................................................... 79.Repa, SIA ................................................................................................... 124.Riko G, SIA ................................................................................................ 101.Riko RF, SIA .............................................................................................. 127.Rîgas bûvserviss, SIA ...................................................................... 19.Rîgas logi ....................................................................................................... 48.RK69 Group, SIA ....................................................................... 34., 75.RMS Heating, SIA ............................................................................... 95.Robert Bosch, SIA, Buderus pârstâvniecîba .......... 99.Rods, SIA ...................................................................................................... 69.RUP, SIA .......................................................................................................... 19.Rûíis LM, SIA ........................................................................................ 133.Rûpnîcprojekts AS, AS ................................................................ 119.

SSalang-P, SIA, Veikals ................................................................... 110.Sal-Energo PRO, SIA ...................................................................... 105.San Trade, SIA ........................................................................................ 95.Sanoda, SIA ............................................................................................... 80.santehnikasveikals.lv, internetveikals ............................. 86.S.A.U. 70, SIA ......................................................................................... 12.Sertifikâcijas un testçðanas centrs, SIA .................. 133.Seves, SIA ................................................................................................... 20.Sçme, SIA .................................................................................................... 90.Silmeþs, SIA ................................................................................... 69., 80.Siltumsûknis ........................................................................................... 101.Siltumsûkòu centrs, SIA ............................................................ 100.Simetrija, SIA ........................................................................................... 19.Skati-AZ, SIA ............................................................................................ 57.Skâbardis, SIA ......................................................................................... 87.Skursteòu serviss, SIA ................................................................ 134.Smiltnieki, AS ...................................................................................... 1., 9.Solar KEJ, SIA ....................................................................................... 102.Specenergo, SIA ................................................................................... 51.Spolîte, veikals ........................................................................................ 67.Sprinklers Serviss, SIA ................................................................ 110.Svillas, SIA .................................................................................................. 19.

ÐÐaurais ceïð, SIA ................................................................................... 20.

TTavs nams & I.P.I., SIA .................................................................. 120.Tehnodizains, SIA ................................................................................. 48.

Tekko Rîga, SIA ....................................................................................... 20.tesa A/S, ârvalstu komersanta

pârstâvniecîba ........................................................................... 2., 70.Ticians, SIA ................................................................................................. 68.Tikkurila, SIA .............................................................................................. 41.

UUFB projekts, SIA .............................................................................. 123.Uldis Briedis, SIA ............................................................................... 134.Uldis Leilands, SIA ........................................................................... 127.

ÛÛdens Pro, projektçðanas firma ........................................ 105.ÛdensBoss, SIA, Veikals ........................................................... 106.

VValkas meliorâcija, SIA ................................................................ 134.Velve M.S. tehnoloìijas, SIA ................................................... 53.Vides tehnika, SIA ............................................................................ 137.Viessmann, SIA ...................................................................................... 95.Vilar, SIA ........................................................................................................ 96.Vindecor, SIA ............................................................................................ 71.

WWMT Baltic, SIA ................................................. 7., 52., 64., 65.WS, SIA ....................................................................................................... 120.

ZZemgales tehnoloìiskais centrs, SIA ............................. 37.Zenico projekts, SIA ....................................................................... 120.

144

Izdevçjs

Informâcijas grupa «Latvijas Tâlrunis», reì. apl. Nr. LV40003050681Blaumaòa 38/40, LV 1011 Rîga, tâlr. 67 770711

E-pasts: [email protected]

Izdevçjs neatbild par nepareizi sniegtu informâciju.Ja lietotâjs vçlas izmantot «abc.lv Praktiskie Padomi» esoðos materiâlus,

lietotâjam jâsazinâs, rakstot uz e-pasta adresi: [email protected].

1. vâka foto: www.shutterstock.com

abc.lv praktiskie padomi rudens/ziema 2012

Documents