ABHIJIT V. BANERJEEและ ESTHER DUFLO เขยน

ฉนทวชญ ตณฑสทธ แปล

Poor EconomicsA Radical Rethinking of theWay to Fight Global Poverty

เศรษฐศาสตรความจนปฏวตความคดเกยวกบ วธพชตความยากจนโลก

Poor Economics

ฉนทวชญ ตณฑสทธ

ABHIJIT V.BANERJEE

ESTHER DUFLO

พมพครงแรก: ส�ำนกพมพ Salt, กนยำยน 2563

รำคำ 360 บำท

คณะบรรณาธการอ�านวยการ

โตมร ศขปรชำ ทปกร วฒพทยำมงคล สฤณ อำชวำนนทกล

สรณรชฎ กำญจนะวณชย แอลสทธ เวอรกำรำ สธรรม ธรรมรงควทย

ผจดการส�านกพมพ

ภสรณญำ จตตสวำงด

บรรณาธการเลม

พรกวนทร แสงสนชย

ออกแบบปก

น�ำใส ศภวงศ

รปเลม

สปรำณ อภยแสน

พสจนอกษร

ณฐเมธ สยเวช

จดท�าโดย

บรษท ซอลท พบลชชง จ�ำกด

เลขท 63/168 หอง 534 ซอยวภำวด 16 แขวงจอมพล เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

E-mail: saltpublishingth@gmail.com

Facebook: www.facebook.com/saltread

Twitter: www.twitter@SaltRead

Website: http://www.salt.co.th/

จดจ�าหนาย

บรษท ซเอดยเคชน จ�ำกด (มหำชน)

SE-EDUCATION PUBLIC COMPANY LIMITED

เลขท 1858/87-90 ถนนเทพรตน แขวงบำงนำใต

เขตบำงนำ กรงเทพฯ 10260

โทรศพท 0 2739 8000

โทรสำร 0 2826 8999

Website: http://www.se-ed.com/

ส�ำหรบหนวยงำนรฐ องคกร สถำบนกำรศกษำ หรอบคคลทวไป

ทตองกำรสงซอหนงสอเปนจ�ำนวนมำก สำมำรถสงซอไดในรำคำลดพเศษ

ตดตอสงซอไดทหมำยเลข 099 342 0558 หรอ E-mail: saltpublishingth@gmail.com

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาต

Nation Library of Thailand Cataloging in Publication Data

เบเนอรจ, อภชต.

เศรษฐศำสตรควำมจน. -- กรงเทพฯ : ซอลท พบลชชง, 2563.

384 หนำ.

1. ควำมจน. I. ดโฟล, เอสแตร, ผแตงรวม. II. ฉนทวชญ ตณฑสทธ, ผแปล. III. ชอเรอง.

362.5

ISBN 978-616-8266-12-0

POOR ECONOMICS

Copyright © 2011, Abhijit Banerjee and Esther Duflo

ALL RIGHTS RESERVED

Thai language translation copyright © 2020 by Salt Publishing Co., Ltd.

คำ�นำ�

ในป 2018 ไดมกำรเผยแพรรำยงำนกำรวจยโดยพบวำ ประเทศไทย

เปนประเทศในอนดบตนๆ ของโลกในดำนควำมเหลอมล�ำทำงเศรษฐกจ แตทำง

ภำครฐมขอสงเกตวำควำมเหลอมล�ำนนสำมำรถวดไดหลำยมต จงไมอำจยอมรบ

กบกำรจดอนดบน แตไมวำเรำจะเหนดวยหรอไมกบวธกำรเปรยบเทยบปญหำน

กบประเทศอนๆ ประเดนส�ำคญทหวงวำเรำทกคนจะเหนตรงกนกคอ ควำมยำกจน

นนมอยจรง และกำรทประเทศของเรำจะแขงแกรงขนได กตอเมออตรำควำมยำกจน

มจ�ำนวนนอยลง ซงขนตอนแรกของกำรแกปญหำคอกำรยอมรบวำปญหำนน

มอยจรง

แมไมไดมองถงกำรจดอนดบดงกลำว แตเรำกสำมำรถสงเกตไดวำนเปน

ปญหำใหญเพรำะมกำรพดถงค�ำวำ “รวยกระจกจนกระจำย” กนในวงกวำง สงน

กลำยเปนเรองทผคนมกพดถง พรอมกบเสยงถอนหำยใจทบงบอกถงควำมสนหวง

กบโครงกำรและนโยบำยตำงๆ ของรฐบำลทดเหมอนจะเจตนำดแตกลบไมไดผล

ตำมวตถประสงคทวำงไว บำงครงบทสนทนำอำจวนไปบนถงกำรออกแบบโครงกำร

ทไมด กำรปฏบตโครงกำรทมคอรรปชน นสยคนไทยทขำดมวนย แลวจบท

กำรตตรำคนจนวำเปนคนขเกยจและปญหำตำงๆ ทคนจนเจออยตอนน กเพรำะ

พวกเขำท�ำตวเอง ถงเวลำแลวทเรำจะกำวขำมกำรดวนสรปแบบเหมำรวมเหลำนน

และหนมำท�ำควำมเขำใจถงสำเหตของปญหำทแทจรง หนงสอ Poor Economics

เลมน สำมำรถชวยใหเรำเขำใจบรบท วถชวต และอปสรรคตำงๆ ของกลมยำกไร

มำกขน เพอน�ำไปใชในกำรพฒนำสงคม บรรเทำควำมยำกจน และปดชองวำง

ควำมเหลอมล�ำ

หลำยปทผำนมำ กอนท UN จะประกำศเปำหมำยกำรพฒนำทยงยน

(Sustainable Development Goals) เงนตดลอไดมกำรปรบทศนคตและมมมอง

กำรท�ำธรกจจำกผปลอยกสกำรเปนผใหบรการทางการเงนแกคนทดอยโอกำส

ในกำรเขำถงบรกำรทำงกำรเงนทมมำตรฐำนและอยในระบบ ในแวดวงกำรเงนเรำ

เรยกสงนวำ “ไมโครไฟแนนซ” เสนบำงๆ ทแยกระหวำงกำรด�ำเนนธรกจทปลอยก

เพยงเพอผลก�ำไรกบไมโครไฟแนนซคอค�ำวำเจตนำ สวนไมโครไฟแนนซในมมมอง

ของเรำนน รวมไปถงควำมตงใจทอยำกชวยใหลกคำของเรำไดหลดออกจำกวงวน

ทเลวรำยและหลดพนกบดกควำมยำกจน ตลอดระยะเวลำในกำรด�ำเนนธรกจท

ผำนมำ เรำไดพยำยำมเตมท เรำเคยลมเหลว เรำไดทดสอบ เรยนร ศกษำ

นโยบำยของรฐบำลและพฤตกรรมของคนจน เรำหำวธกำรเพอท�ำควำมเขำใจ

สำเหตทแทจรงของปญหำของลกคำ เรำพดคยกบลกคำ ผน�ำชมชน นกวชำกำร

ผรำงกฎหมำย และผก�ำหนดนโยบำย และเรำกไดน�ำสงเหลำนมำพฒนำผลตภณฑ

และบรกำรทดขนเพอตอบโจทยควำมตองกำรของลกคำ เรำยงไดรวบรวมสมดบนทก

รำยรบรำยจำย และเปดตวโครงกำรใหควำมรทำงกำรเงนเพอชวยแกปญหำใน

ระยะยำว

หลำยครงทเรำถงจดทตองพยำยำมท�ำควำมเขำใจวำท�ำไมกำรตดสนใจ

ในบำงเรองของคนจนถงดไมสมเหตสมผลนก เหตใดพวกเขำจงใชเงนไปกบ

กำรซอสลำกกนแบงรฐบำล สบบหร และดมสรำ แทนทจะเกบเงนไวเพออนำคต

อะไรท�ำใหพวกเขำเตมใจกยมเงนจำกผใหกนอกระบบ ซงคดอตรำดอกเบยสง

ทงๆ ทรวำกำรไมจำยคนอำจน�ำไปสควำมรนแรงหรอกำรถกท�ำรำยได นอกจำกน

เรำยงตงค�ำถำมถงผลกระทบของโครงกำรตำงๆ ทเรำอำนในขำวและเกดค�ำถำม

วำรฐบำลควรท�ำอะไรบำงในกำรน�ำภำษของเรำไปใชใหเกดประโยชนสงสด ไมวำ

จะเปนกำรพฒนำกำรศกษำ มำตรกำรชวยเหลอลดภำระคำใชจำย รวมไปถงกำร

ใหเงนชวยเหลอ

จำกประสบกำรณและกำรสงเกตของเรำ ท�ำใหเรำเชอมนวำ ทงภำครฐ

และภำคเอกชนเองตำงกมควำมเหนอกเหนใจคนจน จงท�ำใหเกดโครงกำรตำงๆ

มำกมำยเพอพยำยำมทจะชวยเหลอคนไทยกลมน หำกเทยบกบประเทศอนๆ

ทมปญหำควำมยำกจนเชนเดยวกน ประเทศไทยของเรำเปนทงผสงออกอำหำร

และมทรพยำกรธรรมชำตทเพยงพอจะเลยงดประชำกรทกคน แตเรำยงไมสำมำรถ

ใชศกยภำพของเรำอยำงเตมทในระดบประเทศ แมวำเรำจะยงไมมวธกำรแกปญหำ

ทสมบรณ แตเรำเชอวำควำมสงสำร เหนใจ ทขำดควำมเขำใจและเอำใจใส

อำจท�ำใหเกดกำรจดสรรทรพยำกรทไมถกตองและกำรใชนโยบำยทไมเหมำะสมใน

กำรพยำยำมแกไขปญหำควำมยำกจน

จำกควำมเชอน เรำจงไดสนบสนนกำรแปลหนงสอ Poor Economics

โดย Abhijt V. Banergee และ Esther Duflo ซงมผลกำรวจยเพอชวยตอบค�ำถำม

บำงขอทเรำกลำวไวขำงตน อำท ท�ำไมคนยำกจนตดสนใจเลอกท�ำสงนและเหตใด

โครงกำรตำงๆ ของรฐบำลทเตมไปดวยเจตนำทด จงลมเหลวเมอน�ำไปใช เรำ

หวงวำเรำจะเปนสวนหนงทท�ำใหประเทศเรำเขำใกลทำงออกในแกปญหำน

เรำเขำใจดวำกำรอำนหนงสอเพยงเลมเดยวอำจไมใชทำงออกส�ำหรบ

กำรแกปญหำทงหมด ไมมวธกำรสตรส�ำเรจใดทจะใชไดกบทกประเทศ เรำจง

ไมสำมำรถลอกเลยนแบบจำกชำตอนๆ ได หำกกำรคนพบในหนงสอเลมนนำจะ

ชวยใหเรำเขำใจวำปจจยแวดลอมใดทท�ำใหคนจนนนยำกจน เรำหวงเปนอยำงยง

วำหนงสอเลมนจะไปถงโตะท�ำงำนของผทใสใจปญหำของคนจนอยำงแทจรง

ไมวำจะเปน นกธรกจ ขำรำชกำร นกกำรเมอง นกวชำกำร นกวจย และผก�ำหนด

นโยบำย เพอทเรำจะไดมสวนรวมในกำรสรำงสภำพแวดลอมนนใหดขน หำกเรำ

ทกคนสำมำรถชวยกนปรบเปลยนบำงสงบำงอยำง ควำมหวงทจะลดปญหำ

ควำมเหลอมล�ำในสงคมไทยอำจเกดขนอกครง

ปยะศกด อกฤษฎนกล

กรรมกำรผจดกำรใหญ บรษท เงนตดลอ จ�ำกด

คำ�นำ�ผแปล

ควำมยำกจนเปนสงทอยคกบมนษยมำนำนแสนนำน บนทอนชวตของผคนนบพนลำนคน และท�ำใหคนไมบรรลศกยภำพสงสดของตวเอง นบแตอดต มผพยำยำมเสนอแนวคดทจะขจดควำมยำกจนใหหมดไปจำกโลกมำโดยตลอด แตกยงไมมวธไหนทเชอไดวำจะขจดควำมยำกจนไดอยำงสนเชงและถำวร

หนงสอเลมนคอพยำยำมหนงทจะหำค�ำตอบใหกบค�ำถำมโลกแตกน เสนหของหนงสอคอ ผเขยนไมไดพยำยำมทจะใหค�ำตอบแบบกระสนวเศษ ยงทเดยวแกไดทกปญหำ ตรงกนขำมอยำงสนเชง ในฐำนะนกวจยภำคสนำมทพยำยำมท�ำควำมเขำใจชวตคนยำกจนใหถองแท จนไดรบรำงวลโนเบลสำขำเศรษฐศำสตรเมอป 2019 ผเขยนเชญใหผอำนมำรวมหำทำงออกใหปญหำนรวมกน โดยสะสมองคควำมรทละขนละตอน ผำนเรองรำวชวตของคนยำกจน ผำนขอมลเชงประจกษ ผำนวธกำรทดลองอนรดกม และผำนกำรคดวเครำะหอยำงแยบยล

ผอำนในโลกพฒนำแลวอำจไมคนเคยกบเรองรำวของคนยำกจนมำกนก แตส�ำหรบผอำนชำวไทยแลว ผมเชอวำเรำตองรจกใครอยำงนอย 1 คนทชวตตองพบพำนกบควำมยำกจนในมตตำงๆ ตวอยำงเชน คนทไมพำลกไปฉดวคซนใหครบ เพรำะไมเชอวำวคซนจะปองกนโรคได และตองเดนไปสถำนอนำมยไกลเกน เดกเรยนเกงทไมมโอกำสเรยนตอ เพรำะไมใชลกคนทพอแมเลอกใหเรยน หรอถกบอกวำเรยนไปกไมมทำงไดด คนจนทคนหำกนวำจดกำรกำรเงนไมเปน แตเปนสมำชกวงแชรหลำยวงเพอใหมบำนเปนของตวเองในสกวนจนผจดกำรเฮดจฟนด ยงตองทง หรอกระทงท�ำไมเรำจงเหนแมคำขำยของอยำงเดยวกนหลำยๆ เจำแมจะตงแผงหำงกนนดเดยว ท�ำไม

ทำนผอำนทหวงจะพบค�ำตอบตำยตวเปนสตรส�ำเรจ อำจตองผดหวง เพรำะค�ำตอบเชนนนไมมในหนงสอเลมน แตถำเรำเปดใจคอยคดคอยแยกแยะไปตำมหลกฐำนเรองรำวทผเขยนเสนอแลว ผมเชอวำผอำนจะไดทงสำระ แรงบนดำลใจ ควำมเพลดเพลน หรอกระทงควำมอมเอมใจ ขณะทแปลหนงสอเลมน นบครงไมถวนทผมรสกวำเขำใจชวตของคนรอบตวรวมทงของตวเองมำกขนในมมทไมเคยนกถงมำกอน เหมอนไดแวนมองโลกอนใหม อยำงทหนงสอดๆ ควรสรำงใหกบผอำน

หนงสอเลมนไมไดเขยนใหเฉพำะนกเศรษฐศำสตรอำน แตเปนหนงสอของทกคน ส�ำหรบนกเรยนนกศกษำทสนใจเนอหำเศรษฐศำสตรกำรพฒนำ

แบบอำนไมยำก ส�ำหรบนกวจยและผด�ำเนนนโยบำยทอยำกจะเหนวำกำรทดลองแบบสมจะมประโยชนตอกำรด�ำเนนนโยบำยไดอยำงไร และท�ำไมกำรด�ำเนนนโยบำยแบบบนลงลำงเจำะลกชวตคนจนจงจ�ำเปน ส�ำหรบผทสนใจทำงกำรเมองทอยำกจะรวำจะท�ำใหกำรเมองทดและนโยบำยทดเกดขนไดอยำงไร ส�ำหรบผอำนทวไปทอยำกเขำใจชวตของเพอนรวมชำตทชวตตองเผชญกบควำมล�ำบำกและโอกำสทหลดลอยตำมทโชคชะตำหยบยนให สดทำยคอคนยำกจนเองทเปนแกนกลำงของหนงสอเลมน ทอยำกเหนใครอธบำยชวตของพวกเขำไดอยำงเทยงธรรม ไมดถกดแคลน ไมมอคต และท�ำอะไรเพอชวยใหหลดพนจำกควำมยำกจนไดจรง โดยยงเปนเจำของชวตตนเอง

ผมเชออยำงทสดวำ หนงสอเลมนเปนสวนหนงทจะเสรมสรำงสงคมอดมปญญำทใหคณคำแกควำมคดทหลำกหลำยและกำรถกเถยงกนอยำงสรำงสรรคเพอชวยกนตอบค�ำถำมส�ำคญ ผมดใจและภมใจอยำงยงทไดมโอกำสถำยทอดหนงสอเลมนแกผอำนชำวไทย

ผมขอขอบคณคณสฤณ อำชวำนนทกล ทใหโอกำสนกแปลมอใหมแปลหนงสอเลมน คณพรกวนทร แสงสนชย บรรณำธกำร มสวนส�ำคญชวยใหภำษำรำบรนอำนงำยขน และใหค�ำแนะน�ำทเปนประโยชนอนมำก คณภสรณญำ จตตสวำงด ทชวยประสำนงำนตำงๆ ไดอยำงดยง และเจำหนำทของส�ำนกพมพ SALT ทกทำนทรวมกนท�ำใหหนงสอเลมนออกมำสสำยตำของผอำน

สงหนงทหนงสอเลมนบอกกบเรำคอ คนจะหลดพนจำกควำมยำกจนไดตองรสกวำมหวง แมเพยงนอยนดกตำม ปรชญำนใชไดกบทกคนรวมทงผแปลหนงสอเลมนดวย ผมขอขอบคณแมทสอนใหเชอในกำรมควำมหวงกบทกเรอง พอทสอนวำจะรกษำควำมหวงทำมกลำงควำมยำกล�ำบำกไดอยำงไร หมำมำทสอนวำจะมหวงไดตองมำคกบควำมอดทนและมควำมมวนย พอำรททเปนเพอนรวมเดนทำงสควำมหวง และเปนก�ำลงใจส�ำคญตลอดกำรแปลเลมนทกขนตอน คณตำ นำเอ ปำเปำ เอรน ออด พเกและครอบครวทกคนทเปนก�ำลงใจให ควำมดอนใดททำนผอำนไดรบจำกฉบบแปล ผมขอมอบเปนกศลแดคณยำยและนำองผลวงลบทสนบสนนใหผมตงค�ำถำม อำน และเขยนเสมอมำ

ฉนทวชญ ตณฑสทธ กนยำยน 2563

ส�รบญ

บทนำ�  131   คดอกท…อกสกท  19

ภาค I: ชวตสวนตว 2   มคนอดอย�กเปนพนล�นคนจรงหรอ  433   จะเสรมสร�งสขภ�พ (ระดบโลก) ไดง�ยๆ หรอ  724   ทหนงของหอง  1095   ครอบครวใหญของปกซด�รโน  148

ภาค II: สถาบน 6   ผจดก�รเฮดจฟนดเท�เปล�  1857   ช�ยจ�กค�บลและขนทอนเดย:   เศรษฐศ�สตรทไมกลวยของก�รปลอยกใหคนจน  2148   เกบเลกผสมนอย  2469   ผประกอบก�รแบบไมสมครใจ  27210   นโยบ�ยและก�รเมอง  307  บทสรปทไมเหม�รวม  344 กตตกรรมประกาศ 352 หมายเหต 354 เกยวกบผเขยน 376 เกยวกบผแปล 378 รจกกบSALT 380

แดแมของเรา

นรมล เบเนอรจ และ

วโอแลน ดโฟล

เอสแตรอำยได 6 ขวบตอนเธออำนหนงสอกำรตนเกยวกบแมชเทเรซำ

หนงสอเลำถงเมองเมองหนงชอกลกตตำ เมองนแออดมำกขนำดทวำ

คนแตละคนมพนทอยอำศยไดเพยงประมำณคนละ 1 ตำรำงเมตรเทำนน

เธอจนตนำกำรภำพเมองตำรำงหมำกรกขนำดใหญ แบงเปนชองขนำด

ชองละ 1 เมตร X 1 เมตร 1 ชองอดเบยมนษยเขำไปอยได 1 คน เอสแตร

ถำมตวเองวำมอะไรทเธอพอจะท�ำไดบำงกบสถำนกำรณน

กวำเอสแตรจะมโอกำสไดไปเยอนกลกตตำเปนครงแรก เธอกอำย

24 ปและเปนนกศกษำปรญญำเอกทมหำวทยำลยเอมไอทแลว ขณะมอง

ตวเมองจำกรถแทกซ เอสแตรตองรสกผดหวงเลกนอย เพรำะกลกตตำ

มทวำงมำกมำย ทงตนไม หยอมหญำ และทำงเดนปรำศจำกผคน

ควำมแออดขดสนทหนงสอกำรตนเลมนนฉำยภำพไวชดเจนอยทไหน

คนในเมองหำยไปไหนกนหมด

เมออำย 6 ขวบ อภชตกรแลววำคนจนอำศยอยทไหน พวกนน

อำศยอยในบำนเลกๆ ทแทบจะพงมพงแหลหลงบำนของเขำเองในเมอง

บทน�ำ

14 เศรษฐศำสตรควำมจน

กลกตตำ ดเหมอนวำลกหลำนคนจนมเวลำเลนเหลอเฟออยตลอด และ

เอำชนะอภชตไดในกฬำทกประเภท เวลำเลนลกแกวกน ลกแกวกมกตก

ไปอยในกำงเกงขำดๆ ของเดกเหลำนเสมอ อภชตรสกอจฉำ

แรงกระตนทจะลดทอนชวตคนจนลงเปนเพยงชดควำมคดตนเขน

จ�ำเจมมำนำนพอๆ กบทเรำรจกค�ำวำยำกจน ในทฤษฎทำงสงคมหรอ

วรรณกรรมตำงๆ คนจนจะปรำกฏภำพวำขเกยจหรอไมกกลำไดกลำเสย

มคณธรรมหรอไมกขขโมย โกรธชงหรอไมกยอมจ�ำนน ชวยเหลอตวเอง

ไมไดหรอไมกยนอยไดดวยล�ำแขงตวเอง ไมแปลกทนโยบำยตำงๆ ซง

สอดรบกบมมมองเหลำนถกจ�ำกดอยในสตรงำยๆ เชนกน ไมวำจะเปน

“ตลำดเสรเพอคนจน” “ท�ำใหสทธมนษยชนเบงบำน” “จดกำรกบควำม

ขดแยงกอน” “เพมเงนคนทจนทสด” “ควำมชวยเหลอจำกตำงชำตฆำ

กำรพฒนำ” แนวคดทงหมดนตำงมควำมจรงทส�ำคญอย แตกลบแทบไมม

พนทเพยงพอส�ำหรบคนจนชำยหญงปถชน ผมควำมหวงและควำมกงขำ

มขอจ�ำกดและควำมคำดหมำย รวมถงมควำมเชอและควำมสบสน ถำ

คนจนจะไดรบกำรกลำวถง พวกเขำกมกปรำกฏภำพรำวกบเปนตวละคร

ในนยำย ผมำพรอมเรองรำวนำประทบใจหรอไมกเหตกำรณชวนหดห

ใหเรำไดชนชมหรอไมกสมเพช แตไมใชเปนแหลงของควำมร ไมใช

ในฐำนะบคคลทใครจะสนใจวำคดหรออยำกท�ำอะไร

บอยครงทเศรษฐศำสตรของควำมยำกจนถกเขำใจผดวำเปน

เศรษฐศำสตรของคนยำกไร เพรำะคนยำกไรแทบไมมสมบตอะไร เรำ

จงอำจคดไปวำกำรมอยทำงเศรษฐกจของคนเหลำนไมมอะไรนำศกษำ

โชครำยทควำมเขำใจผดดงกลำวลดทอนอ�ำนำจในกำรตอสกบควำมยำกจน

ระดบโลกอยำงมำก กำรมองปญหำแบบงำยๆ น�ำมำซงทำงออกแบบงำยๆ

แวดวงนโยบำยลดควำมยำกจนเกลอนกลำดไปดวยกองขยะทำงควำมคด

ชนดหวงสรำงปำฏหำรยทนใจแตเอำเขำจรงกลบไมคอยเหนผล หำกอยำก

ใหคบหนำ เรำตองละทงควำมคดทลดทอนคนจนลงเปนเพยงตวกำรตน

บทน�ำ 15

และใชเวลำท�ำควำมเขำใจวถชวตของพวกเขำจรงๆ ชวตทแสนจะซบซอน

และลมลก ตลอด 15 ปทผำนมำ เรำพยำยำมท�ำควำมเขำใจโจทยน

ผเขยนทง 2 คนเปนนกวชำกำร และเชนเดยวกบนกวชำกำร

สวนใหญ เรำสรำงทฤษฎและวเครำะหขอมล แตลกษณะงำนทท�ำยงท�ำให

เรำตองใชเวลำเปนเดอนๆ กนเวลำยำวนำนหลำยป อยในภำคสนำม

กบองคกรพฒนำเอกชน (เอนจโอ) นกเคลอนไหว ขำรำชกำร เจำหนำท

สำธำรณสข รวมทงผใหสนเชอรำยยอย นนน�ำเรำไปสตรอกซอกซอยและ

หมบำนทคนจนอำศยอยเพอสมภำษณและเกบขอมล หนงสอเลมนจะ

เกดขนไมไดเลยหำกไมไดรบน�ำใจจำกผคนทเรำพบเจอในสถำนทเหลำนน

เรำไดรบกำรตอนรบอยำงแขกผมำเยอน แมวำบอยครงจะเดนเขำไป

โดยไมไดบอกกลำวลวงหนำ ผคนตอบค�ำถำมของเรำดวยควำมอดทนแมจะ

ไมเขำใจค�ำถำมสกเทำไร พวกเขำถำยทอดเรองรำวหลำยอยำงใหเรำฟง1

เมอกลบมำถงส�ำนกงำน มำเรยบเรยงและวเครำะหขอมลเหลำน

เรำกตองตนเตนและฉงนในเวลำเดยวกน สงทเรำไดยนไดเหนนนยำกท

จะอธบำยดวยทฤษฎอยำงงำยทนกเศรษฐศำสตรดำนกำรพฒนำและ

ผด�ำเนนนโยบำย (สวนมำกเปนชำวตะวนตกหรอไดรบกำรศกษำจำก

โลกตะวนตก) มกจะใชท�ำควำมเขำใจชวตคนจน บอยครงน�ำหนกของ

หลกฐำนบงคบใหเรำตองกลบมำทบทวนหรอแมกระทงละทงทฤษฎทเคย

เชอ แตเรำพยำยำมไมท�ำเชนนนกอนจะเขำใจถองแทวำเหตใดทฤษฎจง

ไมเปนจรงและเรำจะประยกตมนอยำงไรเพอใหอธบำยโลกไดดขน หนงสอ

เลมนคอผลพวงของกำรปรบเปลยนดงกลำว มนคอตวแทนควำมพยำยำม

ของเรำในกำรรอยเรยงเรองรำวทสอดคลองกบควำมจรงวำคนจนใชชวต

กนอยำงไร

เรำมงควำมสนใจไปยงคนทยำกจนทสดในโลก เสนควำมยำกจน

เฉลยใน 50 ประเทศทคนจนสวนใหญอำศยอยอยท 16 รปอนเดยตอคน

ตอวน2 ผคนทใชชวตดวยเงนนอยกวำเกณฑดงกลำวคอคนทรฐบำล

16 เศรษฐศำสตรควำมจน

ประเทศนนๆ จดวำยำกจน ทอตรำแลกเปลยนปจจบน 16 รปมคำเทำกบ

36 เซนตสหรฐ (ประมำณ 11 บำท) แตเนองจำกรำคำขำวของในประเทศ

ก�ำลงพฒนำโดยมำกจะต�ำกวำ หำกคนจนซอของดวยรำคำอเมรกำ

พวกเขำจะตองใชเงนมำกกวำนน คอท 99 เซนต ดงนนหำกจะนกภำพ

คนจน คณตองนกถงกำรอำศยอยในไมแอมหรอมอเดสโตดวยเงน 99

เซนตตอวน (ประมำณ 30 บำท) ส�ำหรบจบจำยขำวของประจ�ำวนเกอบ

ทงหมด (ยกเวนคำเชำบำน) มนไมงำยเลย ตวอยำงในอนเดย เงนจ�ำนวน

เทยบเทำกนนอำจซอกลวยใบเลกๆ ได 15 ใบ หรอขำวคณภำพต�ำได

1 กโลกรมกวำๆ คณจะอยแบบนไดไหม ถงกระนนในป 2005 ทวโลกม

คนกวำ 865 ลำนคน (หรอ 13 เปอรเซนตของประชำกรโลก) ทตองอย

สงทนำสนใจอยำงยงคอ คนทจนขนำดนนกเหมอนเรำๆ ทำนๆ

เกอบทกดำน เรำตำงมควำมปรำรถนำและจดออนอยำงเดยวกน คนจน

ไมไดมเหตมผลนอยไปกวำคนอนๆ เลย อำจจะมำกกวำเสยดวยซ�ำ

เพรำะวำพวกเขำมเงนนอยนด จงตองใชเวลำคดถงทำงเลอกตำงๆ ให

ถถวน พวกเขำตองเปนนกเศรษฐศำสตรผคดอะไรซบซอนจงจะมชวต

อยรอดได ถงอยำงนนชวตของคนจนกบคนทเหลอกตำงกนรำวฟำกบเหว

สำเหตสวนมำกมำจำกแงมมในชวตทเรำมกมองขำมและไมคอยคดถงมน

จรงจง

กำรใชชวตอยดวยเงน 99 เซนตตอวนหมำยควำมวำคณจะเขำถง

ขอมลขำวสำรตำงๆ ไดจ�ำกด หนงสอพมพ โทรทศน และหนงสอตำง

กตองใชเงนซอหำมำ เพรำะฉะนนคนจนจงไมรบรขอเทจจรงบำงอยำงท

โลกรบรกนโดยทวไป เชน วคซนจะชวยปองกนไมใหเดกตดโรคหดได

มนหมำยถงกำรใชชวตอยในโลกทสถำบนตำงๆ ไมไดถกสรำงมำเพอคน

แบบคณ คนจนสวนมำกไมมเงนเดอนประจ�ำ ดงนนเงนออมหลงเกษยณ

ซงหกจำกเงนเดอนอตโนมตจงไมตองพดถง มนหมำยถงกำรตดสนใจผำน

เอกสำรทมำพรอมหมำยเหตตวเลกจวมำกมำยทงทคณอำนตวหนงสอ

บทน�ำ 17

ใหญๆ ยงไมคลอง คนทอำนหนงสอไมออกจะตดสนใจซอประกนสขภำพ

ซงไมครอบคลมโรคทเรยกชอไมถกไดอยำงไร มนหมำยถงกำรไปเลอกตง

ทงทคณเคยประสบแตค�ำสญญำวำงเปลำจำกระบบกำรเมอง มนหมำยถง

กำรไมมทจะเกบเงนไดอยำงปลอดภย เพรำะไมคมคำทผจดกำรธนำคำร

จะตองชวยเหลอดแลเงนออมจ�ำนวนนอยนดของคณ และอยำงอนอก

มำกมำย

สงเหลำนหมำยควำมวำ กำรทคนจนจะดงศกยภำพของตวเอง

ออกมำหรอรกษำอนำคตของครอบครวไดจะตองใชทกษะ พลงใจ และ

ควำมมงมนมำกกวำคนทวๆ ไปหลำยเทำ ในทำงกลบกน คำใชจำย

อปสรรค และขอผดพลำดเลกๆ นอยๆ ทคนสวนใหญไมเคยคดถงกลบ

เปนเงำทะมนมหมำในชวตของคนจน

ไมงำยเลยทคนเรำจะหนพนจำกควำมยำกจน แตกำรมหวงและ

ควำมชวยเหลอแบบเจำะจงเพยงเลกนอย (เชน ใหขอมลบำงอยำง หรอ

สรำงแรงจงใจนดหนอย) บำงครงอำจสงผลกระทบส�ำคญอยำงเหลอเชอ

ในทำงกลบกน ควำมคำดหวงผดๆ กำรไรซงศรทธำยำมจ�ำเปน และ

อปสรรคทดเหมอนจะเลกนอยอำจน�ำมำซงหำยนะได แรงผลกดนใน

ทศทำงทถกตองสำมำรถสรำงควำมแตกตำงครงใหญ แตโดยมำกแลวยำก

ทเรำจะรวำทศทำงทถกตองคออะไร สงทพงตระหนกทสดคอปญหำ

ทกอยำงไมอำจแกไขไดดวยทำงออกแบบเดยวกน

เศรษฐศาสตรความจน คอหนงสอเกยวกบองคควำมรทำง

เศรษฐศำสตรมหำศำลทเกดจำกควำมเขำใจชวตทำงเศรษฐกจของคนจน

มนคอหนงสอเกยวกบทฤษฎแบบตำงๆ ทจะชวยใหเรำเขำใจวำคนจน

สำมำรถท�ำอะไรไดบำง มจดไหนทคนจนตองกำรแรงกระตนและตองกำร

ดวยเหตผลใด แตละบทจะอธบำยกำรคนหำวำอปสรรคของคนจนอยท

ตรงไหนและเรำจะกำวขำมมนไปไดอยำงไร ผเขยนเรมดวยกำรอธบำย

วถชวตขนพนฐำนของครอบครวคนจน พวกเขำซออะไร จดกำรเรอง

18 เศรษฐศำสตรควำมจน

กำรศกษำของลก เรองสขภำพของตวเอง ของลกๆ และของพอแมอยำงไร

ตดสนใจมลกกนกคน และอนๆ หลงจำกนนจะอธบำยวำกลไกตลำดและ

สถำบนมผลตอคนจนอยำงไร คนจนกยมเงน ออมเงน และประกน

ควำมเสยงทเผชญอยไดหรอไม รฐบำลท�ำอะไรและละเลยทจะท�ำอะไร

ใหพวกเขำบำง ค�ำถำมส�ำคญทปรำกฏตลอดเลมคอ มวธใดบำงทคนจน

จะยกระดบชวตตวเองได และมสงใดทขดขวำงกำรกระท�ำเหลำนน กำร

เปลยนแปลงชวตท�ำไดยำกในชวงเรมตน หรอวำเรมนนงำยแตยำกทจะ

ท�ำไดตลอดรอดฝงกนแน อะไรท�ำใหเกดอปสรรค ผคนรบรประโยชนทจะ

เกดขนหรอไม ถำไม อะไรเปนตวขดขวำงท�ำใหไมรบร

สดทำยแลว เศรษฐศาสตรความจนคอกำรตอบวำชวตและทำงเลอก

ของคนจนบอกอะไรแกเรำในกำรตอสกบควำมยำกจนระดบโลก ตวอยำง

เชน มนชวยใหเรำเขำใจวำเหตใดระบบกำรเงนรำยยอย (microfinance)

จงมประโยชนแมจะไมไดเปนปำฏหำรยอยำงทบำงคนคำดหวงไว เหตใด

คนจนจงไดรบบรกำรสำธำรณสขทกอผลรำยมำกกวำผลด เหตใดลกหลำน

คนจนจงไปเรยนหนงสอปแลวปเลำแตไมไดควำมรอะไรเลย หรอเหตใด

คนจนจงไมตองกำรประกนสขภำพ หนงสอยงเผยใหเหนวำเหตใดทำงออก

ทเคยเชอกนวำจะแกไขปญหำไดทกอยำงในวนวำนจงกลำยเปนเพยง

แนวคดทไมมใครเชออกตอไป หนงสอเลมนชใหเหนวำควำมหวงอยตรงไหน

เชน เหตใดกำรอดหนนเลกๆ นอยๆ จำกรฐจงอำจใหผลมำกกวำแคเลกๆ

นอยๆ, จะพฒนำตลำดกำรประกนภยไดอยำงไร, เหตใดจงควรลดควำม

ยงยำกซบซอนของระบบกำรศกษำ และเหตใดงำนทดจงมควำมส�ำคญ

ตอกำรเจรญกำวหนำ เหนออนใด หนงสอเลมนย�ำกบเรำวำควำมหวงคอ

สงส�ำคญและควำมรคอสงทจะขำดเสยไมได รวมทงเหตใดเรำจงตอง

พยำยำมตอไปเรอยๆ ทำมกลำงอปสรรคทดทวมทน ควำมส�ำเรจมกอย

ไมไกลเทำทเรำคดไวในตอนแรก

ทกๆ ป เดก 9 ลำนคนเสยชวตกอนอำยครบ 5 ขวบ1 ผหญงใน

แอฟรกำใตทะเลทรำยสะฮำรำมโอกำสหนงในสำมสบทจะเสยชวต

ขณะคลอดบตร ขณะทในประเทศพฒนำแลว ควำมเสยงอยทหนงใน

หำพนหกรอย อยำงนอยใน 25 ประเทศ ซงสวนมำกตงอยในทวป

แอฟรกำใตทะเลทรำยสะฮำรำ ประชำกรมอำยขยเฉลยไมเกน 55 ป ใน

ประเทศอนเดย เดกนกเรยนกวำ 50 ลำนคนอำนขอควำมงำยๆ ไมได2

ขอควำมแบบขำงบนอำจท�ำใหคณนกอยำกวำงหนงสอเลมนลง

และถำจะใหดกลมปญหำควำมยำกจนของโลกไปเสยเลย เพรำะมนชำง

ดใหญโตและซบซอนเหลอเกน หนงสอเลมนพยำยำมจะบอกคณวำ

ควำมจรงไมไดเปนอยำงนน

เมอไมนำนมำน กำรทดลองของมหำวทยำลยเพนซลเวเนยแสดง

ใหเหนวำเรำรสกจ�ำนนตอปญหำควำมยำกจนไดงำยมำก3 นกวจยจำง

นกศกษำดวยเงน 5 ดอลลำรใหตอบแบบสอบถำมสนๆ หลงจำกนน

นกวจยใหนกศกษำดแผนพบและขอใหบรจำคเงนแกองคกำรชวยเหลอ

คดอกท…อกสกท

1

20 เศรษฐศำสตรควำมจน

เดก (Save the Children) ซงเปนองคกรกำรกศลชนน�ำแหงหนงของโลก

แผนพบม 2 แบบดวยกน นกศกษำบำงคน (จำกกำรสม) ไดอำนแผนพบ

ทมขอควำมวำ

ปญหำกำรขำดแคลนอำหำรในมำลำวก�ำลงสงผล

กระทบตอเดกกวำ 3 ลำนคน ในแซมเบย ปญหำฝนแลงขน

รนแรงท�ำใหผลผลตขำวโพดลดลง 42 เปอรเซนตจำกป

2000 ดงนน ประมำณกำรวำชำวแซมเบยกวำ 3 ลำนคนจะ

ตองเผชญกบควำมอดอยำก ชำวแองโกลำกวำ 4 ลำนคน

หรอคดเปนหนงในสำมของประชำกรทงหมดตองพลดถนฐำน

ผคนกวำ 11 ลำนคนในเอธโอเปยก�ำลงตองกำรควำม

ชวยเหลอทำงอำหำรอยำงเรงดวน

นกศกษำอกกลมไดอำนแผนพบทมภำพเดกหญงคนหนงพรอม

ขอควำมประกอบวำ

โรเกยคอเดกหญงอำย 7 ขวบจำกประเทศมำลใน

แอฟรกำ เธอยำกจนมำกและเสยงทจะตองหวโหยหรอ

กระทงอดอยำก ชวตของโรเกยจะเปลยนไปในทศทำงทดขน

ดวยเงนชวยเหลอของคณ ดวยกำรสนบสนนของคณและ

ผใจบญคนอนๆ องคกำรชวยเหลอเดกจะท�ำงำนรวมกบ

ครอบครวของโรเกยและสมำชกในชมชนเพอชวยใหอำหำร

กำรศกษำ กำรสำธำรณสขขนพนฐำน และสขศกษำแกโรเกย

แผนพบแบบแรกไดเงนบรจำคเฉลย 1.16 ดอลลำรตอนกศกษำ

1 คน แผนพบแบบทสอง ซงแสดงควำมยำกล�ำบำกของผคนนบลำนผำน

คดอกท…อกสกท 21

ตวแทนเพยงคนเดยว ไดเงนบรจำค 2.83 ดอลลำร ดเหมอนนกศกษำ

เตมใจจะรบผดชอบชวยเหลอโรเกยในระดบหนง แตเมอเผชญปญหำ

ระดบโลก พวกเขำกลบรสกจนใจ

นกศกษำอกกลมหนง (ซงสมเลอกมำเชนกน) ไดอำนแผนพบ

หลงรบค�ำเตอนวำคนเรำมแนวโนมจะบรจำคเงนใหเหยอทระบตวตนได

มำกกวำเมอไดรบขอมลกวำงๆ นกศกษำทอำนแผนพบแบบแรก เกยวกบ

แซมเบย แองโกลำ และมำล ใหเงนบรจำคจ�ำนวน 1.26 ดอลลำร ซงพอๆ

กบกลมทอำนแผนพบโดยไมไดรบค�ำเตอน สวนนกศกษำทไดอำนแผนพบ

แบบทสอง เกยวกบโรเกย เมอไดค�ำเตอนกลบใหเงนบรจำคเพยง 1.36

ดอลลำร ซงนอยกวำครงหนงของเงนทเพอนมอบใหโดยไมไดรบค�ำเตอน

กำรกระตนใหนกศกษำคดใหดอกครงกอนบรจำคท�ำใหพวกเขำชวยเหลอ

โรเกยนอยลง แตไมไดท�ำใหอยำกชวยเหลอคนในมำลเพมขนแตอยำงใด

กำรตอบสนองของนกศกษำนบวำไมผดแปลกจำกควำมรสกของ

คนสวนใหญเมอเผชญปญหำอยำงควำมยำกจน สญชำตญำณแรกบอก

ใหเรำเออเฟอเผอแผ โดยเฉพำะเมอไดรบรวำเดกผหญงอำย 7 ขวบ

ก�ำลงตกอยในสถำณกำรณล�ำบำก อยำงไรกตำม เชนเดยวกบนกศกษำ

มหำวทยำลยเพนซลเวเนย เมอมำคดทบทวนดแลวเรำมกรสกวำอนทจรง

มนไมมประโยชน เงนบรจำคของเรำอำจเปนเพยงน�ำหยดเดยวในถง แถม

ถงกนำจะมรอยรวอย หนงสอเลมนขอชวนใหคณคดใหดอกท อกสกท

เพอปลดปลอยเรำจำกควำมรสกยอมจ�ำนนตอกำรสรบกบควำมยำกจน

และใหเรำเรมคดถงควำมทำทำยนแตกยอยเปนปญหำรปธรรมหลำยๆ ขอ

ปญหำทเมอสำมำรถระบและท�ำควำมเขำใจมนแลว เรำกจะแกไขไดทละ

ปญหำไป

แยหนอยทกำรถกเถยงเกยวกบควำมยำกจนมกไมไดด�ำเนนไป

แบบน แทนทจะอภปรำยกนเพอหำวธอนมประสทธภำพส�ำหรบตอสกบ

อหวำตกโรคหรอไขเลอดออก เหลำผเชยวชำญททรงอทธพลกลบจมอย

22 เศรษฐศำสตรควำมจน

กบ “ค�ำถำมส�ำคญ” เชน อะไรคอตนตอแรกสดของควำมยำกจน เรำควร

มศรทธำตอตลำดเสรมำกนอยแคไหน ประชำธปไตยดตอคนจนหรอไม

เงนชวยเหลอจำกตำงประเทศมบทบำทท�ำอะไรไดบำงหรอเปลำ และอนๆ

เจฟฟรย แซกส ทปรกษำขององคกำรสหประชำชำตและ

ผอ�ำนวยกำรสถำบนโลกศกษำ (The Earth Institute) แหงมหำวทยำลย

โคลมเบยในนวยอรกซต คอหนงในผเชยวชำญแบบทวำ เขำเสนอค�ำตอบ

หนงเดยวส�ำหรบทกค�ำถำมขำงตน นนคอ ประเทศทยำกจนยำกจนเพรำะ

มภมอำกำศรอน แหงแลง มำลำเรยระบำดหนก และโดยมำกไมมทำง

ออกทะเล คณลกษณะทงหมดท�ำใหประเทศลมตำอำปำกไดยำกหำกไมม

เงนลงทนตงตนกอนใหญส�ำหรบชวยตอกรกบปญหำ แตดวยฐำนะท

ยำกจน ประเทศจงไมมเงนลงทนได ตองตดอยในสงทนกเศรษฐศำสตร

เรยกวำ “กบดกควำมยำกจน” ตรำบใดทเรำยงไมแกปญหำเหลำน ไมวำ

จะเปนตลำดเสรหรอประชำธปไตยกชวยอะไรไดไมมำกนก ดงนนเงน

ชวยเหลอจำกตำงประเทศจงเปนกญแจส�ำคญ มนจะเปนตวเรมวงจรลด

ควำมยำกจนโดยชวยใหประเทศลงทนในสำขำหลกๆ ดงกลำว และท�ำให

เศรษฐกจมสมรรถภำพกำรผลตมำกขน ระดบรำยไดทเพมขนจะชวย

กระตนกำรลงทนอกทอด เกดเปนวงจรทสงผลดตอเศรษฐกจไปเรอยๆ

ในหนงสอขำยดประจ�ำป 2005 ของแซกสทชอ The End of Poverty4

เขำเสนอวำถำประเทศร�ำรวยสญญำวำจะใหเงนชวยเหลอปละ 195,000

ลำนดอลลำรตงแตป 2005 ถงป 2025 ควำมยำกจนจะถกขจดใหหมดลง

ไดในชวงเวลำน

แตผเชยวชำญททรงอทธพลไมแพกนอกหลำยคนกเชอวำค�ำตอบ

ของแซกส นนผดถนด วลเลยม อสเตอรล ซงตอบโตแซกสอยท

มหำวทยำลยนวยอรก อกฟำกของเกำะแมนแฮตตน ไดกลำยเปนผตอตำน

แนวคดเรองเงนชวยเหลอคนส�ำคญทสดคนหนง หลงเขำเขยนหนงสอ

2 เลมชอวำ The Elusive Quest for Growth และ The White Man’s

คดอกท…อกสกท 23

Burden5 ดมบซำ โมโย นกเศรษฐศำสตรผเคยท�ำงำนทโกลดแมนแซกส

และธนำคำรโลก สนบสนนแนวคดของอสเตอรลผำนหนงสอทเผยแพรเมอ

ไมนำนมำนชอ The Dead Aid 6 ทงสองอภปรำยวำเงนชวยเหลอใหผลเสย

มำกกวำผลด มนขดขวำงไมใหผคนแสวงหำทำงออกดวยตนเอง อกทงยง

สนบสนนกำรคอรรปชนและท�ำใหสถำบนทองถนออนแอลง รวมถงกอให

เกดวงจรกำรลอบบไมสนสดในหนวยงำนทใหเงนชวยเหลอ ทำงออกทด

ทสดส�ำหรบประเทศยำกจนควรตงอยบนแนวคดเรยบงำยขอหนง นนคอ

หำกมตลำดเสรและแรงจงใจทเหมำะสม ผคนกจะหำทำงแกไขปญหำไดเอง

ไมจ�ำเปนตองไดรบเงนชวยเหลอจำกตำงชำตหรอจำกรฐบำลตวเอง หำก

มองในมมน จะเหนวำผทกงขำกบกำรใหเงนชวยเหลอคอนขำงมควำมหวง

กบกลไกกำรท�ำงำนของโลก อสเตอรลเชอวำกบดกควำมยำกจนไมมอยจรง

เรำจะเชอฝงไหนด ฝงทเชอวำเงนชวยเหลอจะแกปญหำได หรอ

ฝงทเชอวำมนมแตจะท�ำใหอะไรๆ แยลง กำรถกเถยงเรองนไมอำจท�ำได

ในเชงนำมธรรมเพยงอยำงเดยว เรำตองกำรหลกฐำน แตแยหนอย ขอมล

ประเภททตอบค�ำถำมส�ำคญไดไมอำจสรำงควำมเชอมนไดมำกนก เรอง

รำวทฟงดนำเชอถอมมำเสนอใหเรำไมขำด ไมวำจะเชอแบบใดกจะมกรณ

ศกษำอยำงนอย 1 เรองมำสนบสนนควำมเชอนน ยกตวอยำงเชน รวนดำ

ไดรบเงนชวยเหลอจำกตำงประเทศจ�ำนวนมำกเปนเวลำหลำยปหลง

เหตกำรณฆำลำงเผำพนธ และท�ำใหประเทศเจรญขน เมอเศรษฐกจเตบโต

ไดด ประธำนำธบดพอล คำกำเม กเรมไมตองรบเงนชวยเหลอ เรำควร

ยกรวนดำเปนตวอยำงของประโยชนจำกเงนชวยเหลอ (ตำมทแซกสเสนอ)

หรอเปนตวอยำงของกำรพงพำตวเอง (ตำมทโมโยเสนอ) หรอทง 2 อยำง

เนองจำกกรณศกษำเดยวๆ อยำงรวนดำไมอำจใชเปนตวตดสนได

นกวจยสวนใหญจงพยำยำมตอบค�ำถำมเชงปรชญำขอส�ำคญโดยใชวธ

เปรยบเทยบหลำยๆ ประเทศแทน ตวอยำงเชน ขอมลจำก 200 ประเทศ

ทวโลกแสดงวำ ประเทศทไดรบเงนชวยเหลอมำกกวำไมไดเตบโตเรวกวำ

24 เศรษฐศำสตรควำมจน

ประเทศอนๆ หลกฐำนนมกไดรบกำรตควำมวำเงนชวยเหลอไมไดผล

ทงทควำมจรงมนอำจหมำยควำมในทำงตรงกนขำมไดดวย บำงทเงน

ชวยเหลออำจชวยปองกนหำยนะครงส�ำคญของประเทศ หรอสถำนกำรณ

อำจเลวรำยกวำนมำกหำกไมมเงนชวยเหลอเลย ไมมใครรได เรำตำง

กตองคำดเดำกนอยำงมโหฬำรเทำนน

แตถำไมมหลกฐำนทสนบสนนหรอตอตำนเงนชวยเหลออยำงเดดขำด

แลวเรำควรจะตองท�ำอยำงไร หรอวำจะเลกชวยคนจนไปเลย โชคดทเรำ

ไมตองรสกสนหวงถงขนำดนน จรงๆ แลวค�ำตอบนนมอย จะวำไปหนงสอ

เลมนกคอค�ำตอบขนำดยำว เพยงแตมนไมใชค�ำตอบประเภททจะตอบได

ทกค�ำถำมแบบทแซกสและอสเตอรลชนชอบ หนงสอเลมนจะไมบอกคณ

วำเงนชวยเหลอดหรอแย แตจะบอกวำเงนชวยเหลอครงไหนทใหประโยชน

บำง ผเขยนไมสำมำรถใหควำมเหนเกยวกบประสทธภำพของประชำธปไตย

แตเรำบอกไดวำประชำธปไตยจะมประโยชนมำกขนหรอไมในชนบท

อนโดนเซยถำเปลยนวธบรหำรจดกำรในระดบชมชน เปนตน

ไมวำอยำงไรกตำม ยงไมชดเจนวำกำรตอบค�ำถำมส�ำคญเหลำน

บำงขอ เชน เงนชวยเหลอจำกตำงประเทศไดผลไหม มควำมจ�ำเปน

เทำกบทเรำถกชกจงใหเชอหรอเปลำ เงนชวยเหลอเปนเรองใหญมำก

ส�ำหรบคนในลอนดอน ปำรส หรอวอชงตน ด.ซ. ผกระตอรอรนอยำกชวย

เหลอคนจน (รวมทงคนทไมคอยเตมใจอยำกจำยเงนชวยเทำไรดวย) แต

ในควำมเปนจรง เงนชวยเหลอจำกตำงประเทศคดเปนสวนนอยนดของ

จ�ำนวนเงนทงหมดทใชจำยเพอคนจนในแตละป โครงกำรสวนมำกทเจำะจง

ชวยเหลอคนจนในโลกใชเงนทนของรฐบำลประเทศนนๆ ยกตวอยำงเชน

อนเดยแทบจะไมไดรบเงนชวยเหลอจำกตำงประเทศเลย ชวงป 2004 ถง

2005 อนเดยใชเงนกวำครงลำนลำนรป (หรอ 31,000 ลำนดอลลำรเมอ

คดอกท…อกสกท 25

ปรบอ�ำนำจกำรซอใหเทำกน)7 เฉพำะกบโครงกำรจดกำรศกษำระดบประถม

ใหคนจน แมกระทงในแอฟรกำ ซงเงนชวยเหลอมบทบำทสงกวำมำก เงนน

กคดเปนแค 5.7 เปอรเซนตของงบรฐบำลในป 2003 (หรอ 12 เปอรเซนต

ถำไมรวมไนจเรยและแอฟรกำใต 2 ประเทศใหญทไดรบเงนชวยเหลอ

นอยมำก)8

ทส�ำคญไปกวำนน กำรถกเถยงไมจบไมสนเรองประโยชนและโทษ

ของเงนชวยเหลอท�ำใหประเดนส�ำคญจรงๆ ไมไดรบควำมสนใจ กลำวคอ

เงนจะมำจำกไหนไมส�ำคญเทำกบวำมนจะไปทไหน ควำมส�ำคญอยท

กำรเลอกโครงกำรใชจำยอยำงเหมำะสม เชน ควรจะเปนอำหำรส�ำหรบ

ผขดสน หรอเปนเงนบ�ำนำญส�ำหรบผสงอำย หรอจะเปนคลนกส�ำหรบ

ผปวย รวมทงจะด�ำเนนโครงกำรอยำงไรใหดทสด เชน คลนกกอำจ

ด�ำเนนกำรและมบคลำกรไดหลำกหลำยรปแบบ

ในกำรถกเถยงเรองกำรใหเงนชวยเหลอ ไมมใครตอตำนควำมคดทวำเรำ

ควรชวยคนจนเมอท�ำได นไมใชเรองนำประหลำดใจอะไร นกปรชญำชอ

ปเตอร ซงเกอร อธบำยวำมค�ำสงทำงจรยธรรมทบอกใหเรำชวยชวตคน

ไมรจก ซงเกอรตงขอสงเกตวำคนสวนใหญเตมใจจะสละสทรำคำ 1,000

ดอลลำรเพอชวยเดกทก�ำลงจะจมน�ำในสระ9 เขำบอกวำเดกจมน�ำคนน

ไมควรมอะไรแตกตำงจำกเดก 9 ลำนคนททกปตองตำยกอนอำยครบ

5 ขวบ หลำยคนเหนดวยกบอมำตยำ เซน นกเศรษฐศำสตรและนกปรชญำ

เจำของรำงวลโนเบล วำควำมยำกจนน�ำไปสกำรสญเสยทำงปญญำในระดบ

ทยอมรบไมได เซนกลำวไววำควำมยำกจนไมไดเปนเพยงแคกำรขดสน

เงนทอง มนคอกำรไรควำมสำมำรถทจะบรรลศกยภำพสงสดของมนษย

คนหนง เดกหญงผยำกจนในแอฟรกำคงจะไปโรงเรยนไดอยำงมำกกไมกป

แมจะเธอจะฉลำดเฉลยว และเปนไปไดสงทเธอจะไมไดรบสำรอำหำร