ACHOSION O ANAFIADAU – CAUSES OF INJURY

Mae yna nifer o wahanol fathau o anafiadau yn ymwneud a chymryd rhan mewn chwaraeon. Mae hi’n bwysig i ni wybod beth sy’n achosi anafiadau er mwyn gallu eu hosgoi. Dyma rai achosion o anafiadau:

• llwytho• ffactorau cynhenid ac allanol• gor-ddefnydd• aliniad• dwysedd• effaith liferi• disgyrchiant a gwrthiant

There are a number of different injuries associated with taking part in sport. it is important for us to know what causes these injuries to ensure that they can be avoided. Here are a few causes of injury:

• loading• intrinsic and extrinsic factors• over-use• alignment• intensity• effect of levers• gravity and resistance

MATHAU O ANAFIADAU – TYPES OF INJURIES

Dyma’r mathau o anafiadau y gallwch eu cael o ganlyniad i gymryd rhan mewn chwaraeon:

• clais• straen• ysigiad• tendonitis• torriad caeedig• torriad agored• cyfergyd• anaf i’r asgwrn cefn• sblintiau crimog• dadleoliad• crafiad • pothell

Here are the type of injuries that you could have as a result of taking part in sport:

• bruise• strain• sprain• tendonitis• closed fracture• open fracture• concussion• spinal injury• shin splints• dislocation• graze • blister

CLAIS - BRUISE

Pwll o waed yn caslglu ym meinwe’r corff, sydd hefyd yn cael ei alw yn hematoma.

Also known as a haematoma, this is a mass of blood trapped in the body tissues.

STRAEN - STRAIN

Anaf i’r cyhyr lle mae ffibrau’r cyhyr wedi cael eu rhwygo.

A muscle injury in which the muscle fibres are torn.

YSIGIAD - SPRAIN

Anaf i’r gewynnau sy’n uno esgyrn gyda’i gilydd.

Injury to the ligaments that join bones together.

TENDONITIS

Tendonnau llidus a phoenus sy’n uno cyhyrau i’r esgyrn.

Inflamed and sore tendons that join muscles to bones.

TORRIAD CAEEDIG – CLOSED FRACTURE

Torriad yn yr asgwrn neu mae’r asgwrn yn torri yn ddau ddarn.

A break in the bone or the bone breaks into two pieces.

TORRIAD AGORED – OPEN FRACTURE

Mae’r asgwrn yn torri yn ddau ddarn ac yn treiddio trwy’r croen.

The bone breaks into two pieces and also pierces the skin.

CYFERGYD - CONCUSSION

Anaf i’r ymenydd, lle mae niwed yn cael ei wneud i bibellau gwaed yr ymenydd ac fe all y person fynd yn anymwybodol.

Injury to the brain, where the blood vessels in the brain are damaged and the person may become unconscious.

ANAF I’R ASGWRN CEFN – SPINAL INJURY

Anaf i golofn y cefn yn cynnwys yr esgyrn, nerfau a’r gewynnau.

Injury to the spinal column including the bones, nerves and ligaments.

SBLINTIAU CRIMOG – SHIN SPLINTS

Poen ac anesmwythder yn nhy blaen y rhan isaf o’r goes.

Pain and discomfort at the front of the lower leg.

DADLEOLIAD - DISLOCATION

Lle mae asgwrn yn dod o’i le ac allan o’i soced.

Where a bone comes away from its socket.

CRAFIAD - GRAZE

Mae’r haen arwynebol o’r croen wedi cael ei grafu i ffwrdd.

The superficial layer of skin is rubbed off.

POTHELL - BLISTER

Swigen sy’n ffurfio ar y croen.

A bubble which forms on the skin.

MATHAU O AFIECHYDON – TYPES OF ILLNESSES

Dyma’r mathau o afiechydon y gallwch eu cael o ganlyniad i gymryd rhan mewn chwaraeon:

• hypoglycaemia• haint feirol• asthma• trawiad ar y galon

Here are the type of illnesses that you could have as a result of taking part in sport:

• hypoglycaemia• viral infection• asthma• heart attack

HYPOGLYCAEMIA

Mae lefel gliwcos y gwaed yn disgyn yn is na’r hyn sy’n ddelfrydol ar gyfer y corff.Mae arwyddion yn cynnwys pwls cryf a chyflym, chwysu, crynnu, drysu a gwelwedd.

Blood glucose levels fall below the ideal level for the body.Signs include a strong and fast pulse, sweating, shaking, confusion and pallor.

HAINT FEIROL – VIRAL INFECTION

Feirysau sy’n meddiannu a lluosi yn ein celloedd i achosi anwydauMae arwyddion yn cynnwys tymheredd uchel, cur pen a dolur gwddw.

Viruses that invade our cells and multiply causing colds. Signs include a high temperature, headache and a sore throat.

ASTHMA

Mae llwybr anadlu’r person yn cael ei effeithio sy’n ei gwneud hi’n anodd anadlu. Mae arwyddion yn cynnwys gwichian wrth anadlu, tagu a diffyg anadlu.

A person’s airways are affected making it hard for them to breathe. Signs include wheezing, coughing and breathlessness.

TRAWIAD AR Y GALON – HEART ATTACK

Poen yn y frest sydd wedi ei achosi gan rwystr yn y rhydweli coronaidd.Mae arwyddion yn cynnwys poen yn y gwddw y frest neu’r breichiau, chwysu,

diffyg anadlu, gwelwedd a phwls gwan ac afreolaidd.

Pain in the chest cause by a blockage of a coronary artery.Signs include pain in the neck and chest or the arms, sweating, breathlessness,

pallor and a weak and irregular pulse.