acİl durum planlari - necmettin erbakan Üniversitesi · acİl eylem planinin amaci planın...
TRANSCRIPT
2
ACİL DURUMLARI BİRKAÇ ANA BAŞLIK ALTINDA TOPLAYABİLİRİZ:
n YANGIN n DEPREM n İŞ KAZASI n SEL n SIZINTI n SABOTAJ n vb.
4
n Etkin bir afet ve acil durum yönetimi, öncelikli olarak
uzun ve zorlu bir planlama döneminden sonra hayata
geçirilebilir.
n Aksi halde yapılacak her türlü müdahale anlık ve sadece
spesifik acil duruma ilişkin olacaktır.
n Acil Durumları yönlendiren parametreler, çoklu olarak
karşımıza çıkmaktadır.
5
n Genel anlamda bakıldığında aslında 2 ana hat görülmektedir: 1. Organizasyonel Hat 2. Kişisel, ferdi hat
6
Organizasyonel Hat olarak anılan birinci maddeyi kabaca acarsak:
n Devlet politikaları ve devletin konuya ilişkin yaptığı yatırım, itfaiye
sivil savunma ve kriz merkezleri gibi konuyla ilgili devlet kurumlarının
portföyü, devlet tarafından desteklenen, konuya ilişkin eğitim
politikaları, sivil toplum örgüt faaliyetleri ve özel şirketlerin hazırlıkları
önemli yer arz etmektedir.
7
Kişisel ve ferdi hat olarak anılan ikinci maddeyi kabaca
açarsak:
n Halkın veya çalışanların söz konusu olaylara ilişkin
duyarlılığı, şahsen yaptığı hazırlık ve çalışmalar, ve son
olarak da konuya ilişkin bilgisini söz konusu durumlarda
kullanabilme becerisini gösterebiliriz.
8
Acil Durum veya Eylem Planları;
n Acil durum gerektiren olaylarda yapılacak, müdahale,
koruma, arama-kurtarma ve ilkyardım konularının nasıl
ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum
öncesinde hazırlanması gereken planlardır.
9
ACİL EYLEM PLANININ AMACI
Planın amacı;
n acil bir durumda,
n can güvenliğini korumak,
n mal ve bilgi kayıplarını önlemektir.
11
n Mevzuatta acil durum ekipleri, “Yangın, deprem ve
benzeri afetlerde binada bulunanların tahliyesini
sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama-kurtarma
ve söndürme olaylar ına kat ı lan ekip” o larak
tanımlanmıştır.
n Buna göre; Yapı, bina, tesis ve işletmelerden; 10
bağımsız bölümü olan konutlar ile 50 kişiden fazla insan
bulunan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmelerde
aşağıdaki ekipler oluşturulur.
13
n Söndürme ve kurtarma ekipleri en az 3'er, koruma ve ilk yardım ekipleri ise en az 2'şer kişiden oluşur.
n Kurumda sivil savunma servisleri kurulmuşsa; söz konusu ekiplerin görevleri, bu servislerce yürütülür.
n Her ekipte bir ekip başı bulunur. Ekip başı, aynı zamanda yönergeyi uygulamakla görevli amirin yardımcısıdır.
14
SÖNDÜRME EKİBİNİN GÖREVLERİ:
§ Yangın haberi ulaştığında, yangın yerine gelerek yangının ne tür yangın olduğunu belirleyerek iş yerindeki yangın söndürme malzemelerini kullanarak yangını söndürmeye ve kontrol altına almaya çalışmak
§ Yangın içerisinde kalmış herhangi bir canlı belirlediklerinde kurtarma ve tahliye ekibine bildirerek kurtarılmasını sağlamak.
§ Yangın çeşidine göre uygun söndürücüleri kullanmak.
15
n İtfaiye ekibi geldikten sonra söndürme çalışmaları itfaiye
ekibine bırakılır, yalnızca yardım istendiği durumlarda
itfaiye ekibine yardımcı olunur.
n Yangın söndürüldükten sonra kullanılan yangın söndürme
malzeme ve teçhizat düzenli bir şekilde toplanır, boşalan
söndürme cihazları ve eksilen teçhizat belirlenerek operasyon
sorumlusuna bildirilir.
16
KURTARMA EKİBİNİN GÖREVLERİ
§ En hızlı şekilde teçhizatları ile birlikte yangın yerine ulaşır
ve yangın söndürme ekibinden alınacak bilgiler ışığında
kurtarma ve tahliye çalışmalarına başlarlar.
§ Kendi can güvenliklerini tehlikeye atmadan yangın
içerisinde kalan canlılara gerekli teçhizatını kullanarak
ulaşmaya çalışırlar.
17
n Kurtardıkları canlıların ilk yardımı için ilk yardım müdahale bölgesine taşınması sağlarlar.
n Yangın içerisinde kurtarılması öncelikli (1. Derece) malzemeler ve eşyalar varsa bunların yangın dışına çıkarılması çalışmalarını yaparlar.
n İtfaiye ekibi geldikten sonra itfaiye ekibine tahliye kurtarma çalışmalarında yardımcı olurlar.
n “Ekipte olanlar kendi can güvenliklerini kesinlikle tehlikeye atmamalıdırlar.”
18
İLK YARDIM EKİBİNİN GÖREVLERİ:
1. Kurtarma ve tahliye ekibi tarafından yangından zarar
görmüş olarak kurtarılan insanlara gereken ilk yardım
müdahalesini yaparak durumuna göre en seri şekilde en
yakın sağlık merkezine gönderilmelerini sağlar.
2. Yangın yerine gelecek olan ambulansa, ilkyardım ekibi
yardımcı olur.
19
KORUMA EKİBİNİN GÖREVLERİ : § Yangın çıktığını öğrenir öğrenmez ekip komutanı yangını
itfaiyeye ve ilgili kişilere en kısa zamanda telefonla haber
verecektir. İtfaiyeye yangın yerini tam adresini çıkış saatini ve
yangının türünü bildirecektir.
§ Yangın bölgesinin çevresini güvenlik şeritleriyle çevirecek ve
ilgisiz şahısların yangın bölgesine girmesini engeleyecektir.
Bu şahıslar kötü niyetli olabilirler, ya da bilgisizlikleri ve
tecrübesizlikleri nedeniyle yangından zarar görebilirler.
20
• Gelecek itfaiye ve ambulans araçlarına yardımcı olmak
amacıyla güzergah üzerindeki araçların ve diğer engellerin
kaldırılmasını sağlayarak yol gösterirler.
• Yangın söndürüldükten sonra da çevre güvenlik önlemlerini
sürdürerek yangın yerinin temizlenmesini sağlarlar ve diğer
ekiplerle birlikte yangının çıktığı yer, çıkış nedeni, yangın
söndürme çalışmaları, yangın sonrası maddi hasar ve diğer
kayıplarla ilgili bir rapor hazırlar.
21
KRİTİK BÖLGELER
n Acil bir durumda, olayın can ve mal kaybı
yaşanmadan atlatılabilmesi için bazı kritik
noktaların önceden belirlenmesinde fayda vardır.
22
n KRİZ MERKEZİ
n İLKYARDIM MERKEZİ
n TOPLANMA ALANLARI
n MALZEME NOKTALARI ve ANAHTARLAR
n TAHLİYE PLANLARI
KRİTİK BÖLGELER
23
Kriz Merkezi n Krize yakalanmamak örgütler açısından önemlidir. Ancak
yakalandıktan sonra kaçış olanaklı değildir. Krizin yönetilmesi ve en az zararla atlatılması gerekmektedir.
n Krize hazırlıklı olunması ve bir kriz anında nasıl davranılması gerektiği bilinmelidir. Durumun tekrarlamaması için önlemler alınmalı ve erken uyarı sistemleri geliştirilmelidir.
n Krizi yönetmek için “kriz yönetim merkezleri” oluşturulmalıdır.
24
İLKYARDIM MERKEZİ
n Acil bir durumda olayın akışından dolayı veya sonradan
yaralanan insanlara ilk müdahalenin yapılması için
oluşturulan ve konuşlandırılan bölgedir.
25
TOPLANMA ALANLARI
n Olası bir acil durumda insanların hangi noktada
toplanacaklarının belirlenmesi, insanların dağılmaması
ve kişilerin sayımı vb. faaliyetlerin hızlı bir şekilde
gerçekleştirilmesi için toplanma bölgeleri belirlenmelidir.
26
MALZEME NOKTALARI ve ANAHTARLAR
n Acil çıkış kapılarının anahtarları, önemli evrak veya
malzemelerin saklı tutulduğu bölümler vb. alanlara giriş
ve çıkış için kullanılan anahtarlar gerektiğinde çabuk ve
kolay ulaşılabilir bir noktada olmalıdır.
27
TAHLİYE PLANLARI
n İnsanların çabuk ve kolay bir şekilde tahliyesinin
sağlanması amacıyla hangi noktalara doğru hareket
edip, hangi noktalardan çıkacaklarını belirten tahliye
planları işletmenin vaziyet planlarında gösterilir.
30
n KRİZ YÖNETİM EKİBİ n ENERJİ KAYNAKLARI MÜDAHALE EKİBİ n GÜVENLİK EKİBİ n ULAŞTIRMA EKİBİ n GECE EKİBİ
KRİTİK GÖREVLİLER
31
Kriz Yönetim Ekibi n Kriz durumlarında etkili bir yönetim, işletmenin kayıp ve
kazançlarının büyüklüğüyle yakından ilgilidir. Yani işletmenin karşı karşıya kaldığı fırsat ve tehlikeler, yönetiminde belirleyici rol oynar.
n Krizde krizle başa çıkmak amacıyla özel bir ekip oluşturulur. Kriz yönetimine duyarlı her işletme böyle bir ekibe ihtiyaç doğmadan, kriz yönetim ekibini belirlemiş olmalıdır.
32
Enerji Kaynakları Müdahale Ekibi
n Acil durumlarda doğalgaz, elektrik ve jenaratör
kaynaklarını keserler.
33
Güvenlik Ekibi n Tüm güvenlik hizmeti acil durum sırasında görevli
güvenlik personeli tarafından sağlanacaktır.
n Kapılarda görevli olan güvenlik ekibi, acil durmda tahliye
kapılarından çıkışı kolaylaştırmak için kapı önü
birikmelerini önler. Dışarı çıkanların tekrar içeri
girmemelerini sağlar.
34
Ulaştırma Ekibi
n Yaralıların hastanelere ulaştırılması, acil
durum anında görevli şoförler tarafından
sağlanmalıdır.
35
Gece Ekibi
n Gece oluşması muhtemel herhangi bir acil durumda,
gerekli müdahalenin tam zamanında yapılabilmesi ve
herkesin güvenliğinin sağlanması amacıyla oluşturulup,
organizasyonu sağlanan ekiptir.
36
n En üst kademeden, en alt kademeye kadar, örgüt
içindeki bütün birimlerin ve bireylerin görev, yetki ve
sorumlulukları belirlenmelidir.
n Bu tarz bir yaklaşım acil durumlarda işletme içinde
herkesin nasıl davranması gerektiğini ortaya koyar.
OPERASYONUN KAPSAMI VE YÖNETİMİ
38
Arama-Kurtarma Malzemeleri n İş eldiveni n Balta/tokmak n Kürek (yassı başlı ve sivri uçlu) n Süpürge n Çekiç ve çivi n Tornavida n Kriko n Plastik kaplama rulosu n İp bobini n Tel bobin n Çadır (aile) n Katranlı muşamba, bez (PVC
veya çadır bezi, en ,az 2 mt. Olacak)
n Uyku tulumu, battaniye
n Tülbent bezi (sudaki pislikleri süzmek için)
n Bir miktar para n Kurutulmuş yiyecek n Su n Giysi n Yürüyüş ayakkabısı ve çorap,
bölgenin yol haritası n Yangın söndürme aleti n Düdük n Pusula n Su geçirmeyen bir kapta, el
feneri ve piller veya kimyasal ışık çubuğu, kibrit, küçük radyo (taşınabilir pilli)
39
İlkyardım Malzemeleri n Yara bandı n Kauçuktan yapılmış ameliyat eldiveni n Ameliyat maskesi n Tekli sargı n Kelebek sargı n Gazlı bez n İlaç sürmeye veya yara temizlemeye yarayan pamuk parçaları n Yapışkan bant n Sterilize sargı bezi n Kırıklar için malzeme n Eşyaları dezenfekte etmek için %10 çamaşır suyu içeren şişe
(püskürtmeli) n Termometre n İlkyardım el kitabı
40
n Kurutulmuş besinler, Konserve et/balık, Konserve sebzeler, Meyve
suları, Hazır çorbalar, Şeker, Tatlı-tuzlu bisküviler, Kuru üzüm-incir,
Kuruyemişler saklamak için uygundur.
n Pişirilmesine gerek olmayan hazır besinler tercih edilmelidir.
n Depolanan besinler her an kullanılma hazır, taze olmalıdır.
n Depolanan besinler sağlam bir kutuda evdeki gaz, gibi zehirli
olabilecek maddelerden uzak, farelerin veya böceklerin
erişemeyecekleri yerlerde saklanmalıdır.
Barınma ve Gıda
41
n Tatbikatlardan sonra gerekli ise planların revizyonu ve
geliştirmesi, sürekli iyileştirme bilinci içerisinde
çalışılması ve elde edilen veriler ışığında hareket tarzı
belirlenmesi gerekir.
Plan Geliştirme Yetki-Sorumluluklar ve Revizyon
42
ACİL DURUM TELEFONLARI
n “112” Ambulans n “154” Trafik n “110” İtfaiye n “155” Polis n “156” Jandarma
44
YANGIN TANIMI Tehlike doğuran, önü alınamayan
veya söndürülemeyen ve neticesinde
madden ve manen zararlar getiren
ateşe yangın denir.
49
YANGIN TATBİKATLARI n En az 6 ayda bir yangın tatbikatı yapılmalıdır.
n Yapı, bina, tesis ve işletmelerde oluşturulan ekiplerin personeli;
amir, sahip veya yöneticilerinin sorumluluğunda yangından
korunma, yangının söndürülmesi, can ve mal kurtarma ile ilk yardım
faaliyetleri ve itfaiye ile işbirliği ve organizasyon sağlanması
konularında, gerekirse mahalli itfaiye ve sivil savunma
teşkilatlarından yararlanılarak eğitilir ve yapılan tatbikatlar ile bilgi ve
becerileri arttırılır.
52
Deprem; fay üzerinde biriken biçim
değiştirme enerjisinin aniden boşalması
sonucu meydana gelen yer değiştirme
hareketleridir.
53
n Deprem tamamen doğal bir olaydır.
n Depremi afet yapan, bu doğal olayın,
negatif etkilerini ortadan kaldıracak veya
minimize edecek önlemlerin alınmasıdır.
54
n Ülkemiz topraklarının %92'sinin deprem riski
taşıdığı, nüfusumuzun da %95'inin bu bölgeler
üzerinde yaşadığı bilinmektedir.
n Bu da bize, ülkemizde bu konu ile ilgili hazırlık
çalışmalarının sürekli ve etkili olarak yapılması
gerektiğini ifade etmektedir.
56
DEPREM ÖNCESİ ALINACAK
ÖNLEMLER
n Yapıları deprem etkilerine karşı dayanıklı
yapmalıyız.
n Mevcut binaların dayanıklılıklarını arttırmalıyız.
57
n Dolap üzerine konulan eşya ve büro malzemelerin
kayarak düşmesini önlemek için plastik tutucu malzeme
kullanmalıyız.
n Soba ve diğer ısıtıcıları sağlam malzemelerle duvara
veya yere sabitlemeliyiz.
n Dolaplar ve devrilebilecek benzeri eşyaları birbirine ve
duvara sabitlemeliyiz.
58
n Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazları
bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde
sabitlemeliyiz.
n Zehirli, patlayıcı, yanıcı maddeleri düşmeyecek bir
konumda sabitlemeli ve kırılmayacak bir şekilde
depolamalıyız. Bu maddelerin üzerlerine fosforlu,
belirleyici etiketler koymalıyız.
59
n Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik
sigortalarını otomatik hale getirmeliyiz.
n Binadan acilen kaçmak için kullanılacak yollardaki
tehlikeleri ortadan kaldırmalı, bu yolları işaretlemeli,
buralara gereksiz eşya ve malzeme koymamalıyız.
60
n Bir deprem planı hazırlayıp, bu plana göre nasıl
davranmamız gerektiğinin tatbikatını yapmalıyız.
n Yönetimince önceden belirlenen, mesken veya işyerinin
özelliği ve büyüklüğüne göre uygun yangın söndürme
cihazını mutlaka bulundurmalı ve periyodik bakımlarını
da yaptırmalıyız.
61
n Asansörlerin kapı yanlarına "Deprem Sırasında
Kullanılmaz" levhası asmalıyız.
n Gerekli İlk yardım malzemesi, yedek pil ve pilli radyo, el
feneri, temizlik malzemeleri, sinyal düdüğü, mum, kibrit,
kuru gıda ve bisküvi gibi malzemeleri bir çanta içerisinde
her an hazır bir şekilde bulundurmalıyız.
62
Deprem Çantasında Bulunması Gerekenler
n Düdük
n Fener
n Yara bandı
n Pamuk
n Makas
n Çekiç
n Kolonya
n Radyo
n Sargı Bezi
64
Bina İçerisinde n Kesinlikle panik yapmamalıyız. Sabitlenmemiş dolap, raf,
pencere vb. eşyalardan uzak durmalıyız.
n Varsa sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya
dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi
koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelmeli veya
uzanmalıyız. Başımızı iki elimizin arasında alarak veya
bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile korumalıyız.
Sarsıntı geçene dek beklemeliyiz
66
n Mutfak, imalathane, laboratuar gibi iş aletlerinin
bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazları
kapatmalıyız.
n Dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşmalıyız.
67
n Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını
kapatmalıyız. Soba ve ısıtıcıları söndürmeliyiz.
n Diğer güvenlik önlemlerini almalıyız ve daha önceden
hazırlanmış acil durum çantası ile gerekli olan eşya ve
malzemeyi yanımıza alarak derhal binayı daha önce
tespit ettiğimiz yoldan terk edip toplanma bölgesine
gitmeliyiz.
68
n Merdiven, balkon, koridor ve geniş sahanlı yerlerden,
kolonlardan ve pencerelerden uzaklaşmalıyız.
n Kesinlikle asansör kullanmamalıyız. Asansörde isek kat
çıkış düğmesine basarak asansörü terk etmeliyiz.
69
Bina Dışında n Enerji hatlarından, diğer binalardan ve duvar diplerinden
uzaklaşmalıyız. Açık arazide çömelerek etraftan gelen
tehlikelere karşı hazırlıklı olmalıyız.
n Deniz kıyısından uzaklaşmalıyız.
70
n Toprak kayması, taş veya kaya düşebilecek yamaç
altlarında bulunmamalıyız. Böyle bir ortamda isek en seri
şekilde güvenli bir ortama geçmeliyiz.
n Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara
karşı tedbirli olmalıyız.
71
Araç Kullanırken n Bulunduğumuz yer güvenli ise durmalı ve araç içinde
kalmalıyız.
n Araç karayolunda seyir halinde ise; yolu kapatmadan
sağa yanaşıp durmalıyız.
n Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı
olarak araç içerisinde beklemeliyiz. Ancak sarsıntı
durduktan sonra açık alanlara gitmeliyiz.
72
n Ağaçlardan, direklerden ve enerji nakil hatlarından
mümkün olduğu kadar uzaklaşmalıyız.
n Araç meskun mahallerde ise ya da güvenli bir yerde
değilse; aracı durdurmalı, kontak anahtarı üzerinde
bırakılarak aracı terk etmeli ve açık alanlara gitmeliyiz.
73
DEPREMDEN SONRA ALINACAK ÖNLEMLER
n Kesinlikle panik yapmamalıyız.
n Sarsıntı kesilince önceden hazırladığımız afet çantası ile
acil ihtiyaç duyulacak diğer malzemeleri (giysi, battaniye,
su ve gıda gibi) yanımıza alarak derhal bulunduğumuz
yeri önceden belirlediğimiz yollardan terk etmeli ve
toplanma yerine gitmeliyiz.
74
n Yıkılan binalarda yardıma ihtiyacı olanlara kurtarma, İlk
yardım ve enkaz kaldırma çalışmalarında yardımcı
olmalıyız.
n İkinci sarsıntı ihtimaline karşı tedbirli olmalıyız.
n Telefon hatlarını meşgul etmemeliyiz.
n Yollarda hasta ve yaralı nakli yapılacağı için trafiği
engellememeliyiz.
75
n Deprem hakkında söylenti ve dedikodulara inanmamalıyız.
n Kurtarma ve sosyal yardımlar sırasında panik ve kargaşaya yol açmadan ilgili ve görevlilere yardımcı olmalıyız.
n Bina zarar görmüş ise içeri girmek için en az bir saat beklemeliyiz. İlgililerin duyurusu doğrultusunda hareket etmeliyiz.
n Deniz kenarı yerleşimlerinde, dev dalgaların oluşması olasılığına karşı deniz kenarından uzaklaşmalıyız.
76
n Toplu iskan bölgelerindeki kurallara ve yöneticilerin talimatına mutlaka uymalı, kargaşa, dedikodu ve huzursuzluğa izin vermemeliyiz.
n Özellikle iskan bölgelerinde halkın sağlığı için temizlik kurallarına uymalı ve uymayanları uyarmalıyız.
n Başkalarının da ihtiyacı olabileceğini düşünerek ihtiyacımızdan fazla yardım malzemesi talebinde bulunmamalıyız.
77
YIKINTI ALTINDA MAHSUR KALDIYSANIZ
n Paniklemeden durumunuzu kontrol ediniz.
n Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı
riske atacak hareketlere kalkışmayınız.
n Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak
için çaba gösterecektir.
78
n Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutunuz.
n El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışınız.
n Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız. Ancak enerjinizi kontrollü kullanınız.
79
Unutmayınız ki; n Erzincan depreminde Nurcan hemşire 9 gün,
n Senirkent sel ve heyelanında Gülsüm Nine 2 gün,
n Dinar'da 9 kişi 36-48 saat,
n Adana depreminde Sercan GÜVERCİN ve Hatice
Öğretmen 2 gün sonra,
n Marmara depreminde pek çok kişi 3 üncü, 4 üncü
günlerde hatta 5 inci günde,
n Son Düzce depreminde Şaziye BULUT 41 saat sonra
enkazdan sağ olarak çıkartılabilmiştir.
82
Kaza Anında
n Bir kaza anında alarm varsa alarm çalıştırılır, alarmın olmadığı durumda sesli uyarılarla çevredekiler harekete geçirilir.
n Yaralı uygun biçimde tutularak sedyeye yatırılır ve kayışlarından sıkıca bağlanır.
83
n Gerekli olan ilkyardım müdahalesi eğer imkanlar
müsaitse yapılır.
n Acil yardım kuruluşuna daha önceden haber
verilerek ambulansın acilen gelmesi sağlanır.
84
n İş güvenliği birimi ve bölüm yetkilileri durumdan haberdar edilir.
n İş kazası formları tutularak kayıtlar saklanır.
n İş kazasının bir daha meydana gelmemesi için gerekli tedbirler alınır.
n İş kazası en geç iki gün içerisinde işverene veya Sosyal Sigortalar kurumuna bildirilir.
86
n Bir kaptan sızarak veya dökülerek boşalan ve insan sağlığına zarar
verebilecek olan zararlı maddeleri,
n İnsan sağlığına ve çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya
dolaylı biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesi,
n Üretiminin ve taşınmasının kontrolünün sağlanması,
n Çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanması,
87
n Çevreye ve insan sağlığına zarar verecek
şekilde doğrudan ve dolaylı bir biçimde
alıcı ortama verilmesinin önlenmesi
gerekir.
88
n Yapılmakta olan iş durdurulur.
n Acil durum ekiplerine haber verilerek beklenir.
n Sızıntının kaynağı ve sızan maddenin etkileri öğrenilir.
n Sızan maddenin durumuna göre hareket edilerek tehlikeli durum
ortadan kaldırılır.
n Yangına veya başka bir kimyasal reaksiyona girme durumuna göre
önlem alınmalıdır.
89
n Yetkililer çalışanları telaşlandırmayacak, aksine
sakinleştirmek için çaba sarf etmelidir.
n Sızıntı bölgesine yetki ve emir verilmedikçe hiç kimse
girmemelidir.
n Kaza yerinde bulunanlar yetkililerden alacakları
talimatlara göre hareket ederler.
92
Sel Baskınından Önce Yapılması Gerekenler
n Bulunduğunuz binanın su seviyesi altında kalıp
kalmadığını ve o bölgenin sel ile ilgili geçmişini öğrenin.
n Eğer sık sık sel baskınlarının gerçekleştiği bir bölgede
yaşıyorsanız kontrplak, plastik levhalar, el arabası, çivi,
çekiç, testere, kürek, kum torbaları gibi acil durumlarda
kullanabileceğiniz malzemeler bulundurun.
93
n Kaçış planı yapın ve bunu deneyin.
n Yerel sığınakları ve su seviyesinden yüksek yerleri tespit edin.
n Sel felaketi sırasında sığınaklara gidilebilecek en güvenli yolu bulun.
n Eğer sel felaketinin sıkça yaşandığı yerlerde yaşıyorsanız sığınaklara ulaşabileceğiniz alternatif yollar bulun.
94
n İnsanların sel veya su baskınından sonra ne
yapacaklarını bildiklerinden emin olun
n İnsanların elektriği, suyu, doğalgazı nasıl ve ne zaman
kapatacaklarını öğretin
95
Sel Felaketinde İhtiyaç Duyulabilecek Malzemeler
n El feneri ve ekstra piller
n Taşınabilir ve pille çalışan radyo ve ekstra piller
n İlk yardım malzemeleri ve kullanım kılavuzu
n Acil durumlar için yiyecek ve içecekler
n Elektrikle çalışmayan konserve açacağı
n Gerekli ilaçlar
n Nakit para ve kredi kartı
n Sağlam su geçirmez ayakkabılar
96
Sel Sırasında n Pille çalışan radyonuzdan sel baskını hakkında en son bilgileri
dinleyin.
n Evinizdeki küvet, lavabo ve bidonları şebeke suyunun kirlenme ihtimaline karşı temiz su ile doldurunuz.
n Evinizin dışındaki eşyaları evin içine alın. Sel anında çevreye zarar verebilirler.
n Evinizdeki değerli eşyaları vaktiniz varsa evinizin üst katlarına veya selden etkilenmeyecek bölümlere taşıyın.
n Yetkili organlar tarafından bildirildiğinde gaz ve elektriği ana valflardan kapatın.
97
Evde iseniz n Televizyonunuzu veya pille çalışan radyonuzu açarak en
son durum hakkında bilgi alınız.
n Acil durum materyallerini yanınıza alınız.
n Evlerin terk edilmesi haberi verildiğinde, daha önceden
yapmış olduğunuz kaçış planını uygulayınız.
98
Dışarıda iseniz
n Su seviyesinden yüksek bir yere çıkıp yardım gelene
kadar bekleyiniz.
n Sel suları içinde yürümekten kaçınınız. Hızlı hareket
ettiği zaman derin olmayan sel suları bile tehlikeli
olabilmektedir.
99
Arabada iseniz
n Sel basmış bir alana geldiğinizde başka bir rotadan yolunuza devam edin.
n Eğer araba stop ederse hemen arabayı terk edin ve yüksek bir zemine çıkın.
Bir çok ölüm stop eden arabayı hareket ettirmeye çalışırken gerçekleşmiştir
100
Kaçış Sırasında n Pille çalışan radyonuzun kaçışla ilgili bilgilerini dinleyiniz.
n Tavsiye edilen kaçış rotalarını takip edin kestirme yollar tamamen kapanmış olabilir. Yollar kapanmadan olabildiğince erken tehlike altında ki yerlerden kaçılmalıdır. Unutulmamalıdır ki erkenden tehlikesiz bölgelerden kaçmak , vasıtalarla zarar gören yerlerden kaçmaktan daha kolaydır.
n Evinizden ayrılmadan önce yakın illerdeki tanıdıklarınızı arayarak durumdan haberdar edin ve gittiğiniz yeri kendilerine bildirin.
101
Sel Sonrasında n Sel felaketi suların geri çekilmesi ile sona ermeyebilir.
Dolayısı ile otoritelerin geri dönün uyarısını almadan kesinlikle binalara geri dönmeyin.
n Özel ilgiye ihtiyacı olanlara -yaşlılar ,bebekler ve özürlüler- yardımcı olmayı unutmayın.
n Binalarınızın herhangi bir hasarı olup olmadığını kontrol edin.
n Binalarınızı kontrol ederken su geçirmez ayakkabı ve pille çalışan el fenerleri kullanın.
102
n Eğer sel suları binanızın etrafında hala mevcut ise binaya girmeyin.
n Duvarların, katlardaki zeminlerin ve pencerelerin herhangi bir zararının olmadığını kontrol edin.
n Binaya sel sırasında yılan ve benzeri zararlı hayvanlar girebilir. Bu konuda da inceleme yapmak faydalı olabilir.
n Tavanı sıva ve benzeri şeylerin dökülmesi riskine karşı kontrol edin.
103
n Sel felaketinin nedeni ile yangın çıkabilir. Bu nedenle binanın gaz sızıntısı, suyun altında kalmış elektrik aksamı, fırın, ocak ve elektrikle çalışan eşyaların olmadığına emin olun.
n Sel sırasında binada kalmış yiyecekler varsa bunları kesinlikle kullanmayın. (Konservelerde dahil)
n Suları binanın daha fazla zarar görmemesi için yavaş yavaş boşaltın. -her gün suyun üçte birlik kısmı gibi-
n Lağım çukuru ve çukurlar, mikroplu tanklar ve atık su sistemlerinin sel sonrası insan sağlığına zarar vermemeleri için mutlaka yetkililere kontrol ettirin.
105
n Harp sanayi dahil, sınai, ticari, zirai, üretim tesislerinin, araçlarının ve ürünlerinin enerji üretim ve ulaştırma tesislerinin, her türlü ulaştırma ve haberleşme sistem ve araçlarının,
n milli ekonomiye, milli kültüre, sağlık tesislerinin, eğitim tesislerinin,
n her türlü faaliyeti gerçekleştiren özel sektör fabrika, tesis işyerlerinin
n geçici bir süre için faaliyet dışı kalmasını sağlamak amacı ile tahribine yönelik saldırgan bir yıkıcı faaliyet şekline denir.
106
SABOTAJ ŞEKİLLERİ
n Aktif Sabotajlar : ¨ Yangın ¨ Patlayıcı Madde, ¨ Mekanik, ¨ Bakteriyolojik ve Kimyasal,
n Pasif Sabotajlar: ¨ Fikri, ¨ Psikolojik,
107
Sabotajlara karşı aktif ve pasif olarak şu tedbirler alınmalıdır.
n Tüm işyerinin dışı korunmalıdır.
n Tüm işyerinin içi ve dışı aydınlatılmalıdır.
n Tüm işyerinde gece ve gündüz bekçi bulundurulmalıdır.
n Alarm sistemleri kurulmalıdır.
108
n Gerekli ve icap eden telli veya telsiz haberleşme
sistemi kurulmalıdır.
n Gerekli ikaz levhaları bulunmalıdır.
n Giriş-Çıkış adedi en az düzeye indirilmeli ve kapılar
kontrol altında bulundurulmalıdır.
109
n Yangın ikaz, ihbar ve söndürme sistemleri kurulmalıdır.
n Zeminden düşük seviyede olan yer pencerelerinde gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır.
n Sabotaja elverişli olmaları nedeniyle özellikle patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı madde yükleme, nakliye, nakliye, boşaltma ve kullanımda gerekli hassasiyet gösterilmelidir.
110
n Tüm işyerlerine geliş gidiş ler kontrol altında
tutulmalıdır. Büyük ve merkezi birimlerde kimlik
sorulmalı gerektiğinde kayıt tutulmalıdır.
n Yapılacak eğitimlerle personel bilinçlendirilmelidir.