actieplan - ruimhartigtilburg.nl · van position paper naar actieplan de wijze waarop we deze...

ACTIEPLAN INTEGRATIE EN PARTICIPATIE VAN

VLUCHTELINGEN IN TILBURG

2017 - 2018

2

I. Inleiding De verhoogde asielinstroom die vorig jaar op gang kwam als gevolg van met name de brandhaarden in het Midden-Oosten, stelt gemeenten en Rijk voor forse uitdagingen. Zowel op het gebied van opvang, als op het gebied van integratie en participatie van vluchtelingen die hier mogen blijven. Deze uitdagingen zijn wij, als gemeente die nadrukkelijk staat voor sociaal asielbeleid, aangegaan vanuit een diep besef van humanitaire verantwoordelijkheid voor en solidariteit met mensen die huis en haard hebben moeten achterlaten op een ander continent. Dit heeft onder meer geresulteerd in de inrichting van twee noodopvanglocaties (aan de Kruisvaardersstraat en aan de Professor Cobbenhagenlaan), professionele dagbesteding in en rondom beide locaties en een pilot op eerstgenoemde opvanglocatie waarbij bewoners die een status verkrijgen in Tilburg mogen blijven wonen in het kader van de taakstelling huisvesting statushouders. Ook hebben we samen met de schoolbesturen in rap tempo onderwijs georganiseerd voor de jeugdige bewoners van beide locaties, evenals professioneel peuterspeelzaalwerk. De gemeente staat zeker niet alleen met haar verantwoordelijkheidsbesef. Tientallen organisaties en honderden vrijwilligers spannen zich tot op de dag van vandaag in om vluchtelingen een warm welkom te heten en hen te ondersteunen bij hun integratie en participatie in de Tilburgse samenleving. Deze kracht van de stad is niet in geldelijke waarde uit te drukken en is essentieel voor het sociale klimaat binnen onze gemeente en de hartelijke ontvangst van onze nieuwe inwoners. Deze organisaties en vrijwilligers bieden de meest uiteenlopende diensten en activiteiten aan: van samen sporten en koken tot het leren van de Nederlandse taal, van naailes tot individuele begeleiding van vluchtelingen. Dalende instroom, relatief hoge taakstelling Tegelijkertijd is het aantal mensen dat asiel aanvraagt in Nederland aan het dalen, onder meer als gevolg van het vluchtelingenakkoord tussen de EU en Turkije. Hoe deze instroomcijfers zich zullen ontwikkelen is uiteraard ongewis. De gevolgen van deze daling zijn in onze gemeente te merken. Zo worden in het voormalige belastingkantoor aan de Professor Cobbenhagenlaan bijvoorbeeld geen asielzoekers meer opgevangen. Ook zijn wij vanwege voldoende opvangcapaciteit elders het zoekproces naar een regulier, tijdelijk AZC gestaakt. Deze dalende trend uit zich niet direct in een forse daling van het aantal statushouders dat wij in het kader van de taakstelling in Tilburg moeten huisvesten. In 2016 dienen wij 536 statushouders te huisvesten en in 2017 400 personen; definitief 161 in de eerste helft en volgens prognose 239 in het tweede halfjaar. De taakstelling voor 2017 is daarmee nog steeds omvangrijker dan de taakstellingen voor 2012 tot en met 2014 bij elkaar. Voor 2018 gaan wij uit van een taakstelling van 200 statushouders, het gemiddelde van de taakstellingen in de periode 2012 tot en met 2015. Dit betekent dat onze integratie- en participatieopgave de komende jaren zeker niet gering is. Van position paper naar actieplan De wijze waarop we deze opgave willen oppakken heeft het college beschreven in het Position paper integratie en participatie van vluchtelingen in Tilburg. Dit paper hebben wij op 5 juli 2016 vastgesteld, na bespreking ervan in de raadscommissie sociale stijging. Daarin hebben we de bedoeling van onze integratie- en participatieaanpak voor vluchtelingen als volgt beschreven:

"De bedoeling is dat vluchtelingen zo snel mogelijk meedoen in Tilburg en dat wie het nodig heeft passende ondersteuning krijgt, zoals alle Tilburgers. Het is ook de bedoeling dat we met elkaar zorgen voor leefbare wijken en buurten en dat we het betaalbaar houden. Nu en straks. En op z'n Tilburgs."

Ook hebben wij in het position paper tien beleidsuitgangspunten vastgesteld die we als leidraad hebben gehanteerd bij het vormgeven van onze aanpak c.q. het voorliggende actieplan:

1. Naar actief integratie- en participatiebeleid 2. Vroegtijdig, doorlopend en integraal 3. Geen probleembenadering maar werk maken van talent 4. Wederkerigheid 5. Maatwerk binnen een generieke aanpak

3

6. Ongedeelde stad 7. Samen met de stad 8. Naar een duurzame en innovatieve aanpak 9. Learning by doing 10. Regionale samenwerking

In het position paper zijn tot slot diverse acties aangekondigd die samen de kern van onze aanpak vormen. Daarbij hebben we aangegeven dat we deze verder uitwerken in een actieplan. Deze uitwerkingsfase heeft ons voldoende tijd gegeven om kennishiaten te vullen, landelijke ontwikkelingen mee te nemen en de maatregelen samen met onze partners fijn te slijpen. Het resultaat is het voorliggende actieplan. Deze bevat concrete maatregelen om de integratie en participatie van vluchtelingen te stimuleren en te faciliteren. De maatregelen zijn tot stand gekomen op basis van verkenningen en ideeënuitwisseling met vluchtelingen zelf en met vele partners, zoals onderwijsinstellingen, jeugdhulporganisaties, werkgevers, woningbouwcorporaties, de partijen die samenwerken in de Toegang, Stichting Nieuwkomers- en Vluchtelingenwerk (SNV) Brabant-Centraal, het Universitair Asielfonds (UAF), de B5 en de provincie. Met het voorliggende actieplan als basis, gaan we onze samenwerking met deze partners verder intensiveren. Actielijnen gericht op gelijke startpositie De maatregelen c.q. acties die wij gaan uitvoeren zijn in dit actieplan beschreven langs acht actielijnen en bestrijken alle levensdomeinen van vluchtelingen en hun kinderen in Tilburg. Deze lijnen zijn:

1. Vinger aan de pols bij huisvestingstaakstelling en gemengd huisvesten alleenstaande vluchtelingen onder de 23 jaar

2. Introductie klantregie en inzet participatieverklaringstraject (inclusief taal en oriëntatie) 3. Versterken onderwijs van kinderopvang tot en met MBO 4. Investeren in (ex-)Alleenstaande Minderjarige Vluchtelingen (AMV) 5. Stimuleren en faciliteren van studie (WO, HBO en MBO) door volwassen statushouders 6. Versterken toegang tot hulp en zorg 7. Meedoen in de wijk 8. Inzet in en rondom Sint Jozefzorg: continuering dagbesteding en pilot

De actielijnen zijn gericht op het bieden van een gelijke startpositie voor vluchtelingen; zij missen immers elementaire kennis en vaardigheden wat betreft de Nederlandse taal, samenleving, inrichting van het onderwijs en de arbeidsmarkt. De lijnen behelzen alleen nieuw beleid; de gevolgen van de verhoogde instroom voor het staande beleid zijn verwerkt in de begroting. Hiermee wordt dit actieplan afgesloten. De doelgroep van de acties wordt gevormd door de brede groep vluchtelingen, maar bij sommige acties is beargumenteerd gekozen voor een specifieke groep (bijvoorbeeld de statushouders die in een bepaalde periode zijn ingestroomd). De actielijnen worden steeds aan de hand van dezelfde opbouw beschreven: 1) een inhoudelijke toelichting, 2) een weergave van de doelen en resultaten die we met de acties willen bereiken, 3) een implementatieplanning met beschrijving van de (hoofd)verantwoordelijke partij en 4) een bondige financiële paragraaf. De implementatie van de maatregelen uit het actieplan gaan wij projectmatig ter hand nemen. Relatie programmabegroting De financiële basis van het voorliggende actieplan wordt gevormd door drie middelenstromen: de middelen die we van het Rijk krijgen op grond van het Uitwerkingsakkoord verhoogde asielinstroom gesloten tussen Rijk en VNG (€ 2,4 miljoen in 2016 en € 1,8 miljoen voor 2017, welke we primair inzetten voor de herijkingskosten van het staande beleid), de Rijksmiddelen die we ontvangen voor maatschappelijke begeleiding van vluchtelingen (€ 2.370 per statushouder) en de bestemmingsreserve integratie en participatie van vluchtelingen (ter hoogte van € 3.384.000) die door de gemeenteraad in het leven is geroepen in de Programmabegroting 2017 omdat de twee eerder genoemde middelenstromen onvoldoende zijn om onze ambities te realiseren. Deze reserve wordt enerzijds gevormd vanuit de resterende middelen uit het uitwerkingsakkoord (€ 684.000) en anderzijds vanuit algemene middelen (€ 2.700.000). In het laatste hoofdstuk, de begroting, is deze bestemmingsreserve verder verfijnd op basis van de bovengenoemde actielijnen. De reserve heeft een scope van twee jaar (2017 en 2018) gegeven het feit dat er een aantal onzekerheden in het spel is. De omvang van de taakstelling statushouders vanaf de tweede helft van 2017 is ongewis, evenals het feit of er al dan niet opnieuw aanvullende Rijksmiddelen beschikbaar zullen komen. Logischerwijs geldt de scope 2017-2018 ook voor dit actieplan.

4

II. Actielijnen

Actielijn 1. Vinger aan de pols bij huisvestingstaakstelling en gemengd huisvesten alleenstaande vluchtelingen onder de 23 jaar Taakstelling Tilburg voldoet sinds jaar en dag aan de taakstelling huisvesting statushouders. Voor 2016 ligt deze op 536 personen. In 2017 dienen wij naar verwachting 400 statushouders te huisvesten. In het position paper is aangekondigd dat samen met de corporaties onderzocht zou worden of er aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn om ook in de toekomst te blijven voldoen aan de taakstelling. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden. Onderzoeksbureau RIGO heeft het Woningmarktonderzoek 2016 uitgevoerd, met daarin ook specifieke aandacht voor de huisvestingstaakstelling. De belangrijkste conclusies die wij samen met de corporaties hebben getrokken op basis van de bevindingen van dit bureau zijn:

- De gemaakte prestatieafspraken omtrent de uitbreiding van het aantal betaalbare woningen in het Convenant Wonen zijn afdoende, derhalve zijn geen aanvullende maatregelen nodig.

- De kansen van reguliere woningzoekenden zijn niet negatief beïnvloed door de verhoogde asielinstroom, onder meer vanwege de afname van het totaal aantal bijzondere verhuringen in de afgelopen jaren.

Dit betekent dat we:

Doorgaan met onze huidige werkwijze rondom de taakstelling.

De druk op de betaalbare huursector blijven monitoren en de gemeenteraad halfjaarlijks blijven informeren.

In het portefeuillehoudersoverleg Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting (ROV) regio Hart van Brabant is overigens afgesproken om de huisvesting van statushouders onderdeel te laten zijn van de gezamenlijke opgave van huisvesting van bijzondere doelgroepen (zoals spoedzoekers en arbeidsmigranten) en te onderzoeken hoe de samenwerking hierbij in regionaal verband kan worden versterkt. We wachten de uitkomsten van dit onderzoek af. Alleenstaande jongeren Alleenstaande statushouders onder de 23 jaar (waaronder ex-AMV's) worden op dit moment onzelfstandig gehuisvest, waarbij diegenen die dit nodig hebben begeleiding krijgen. Begeleidingspartijen, corporaties en gemeente zijn eensgezind over het feit dat actiever mixen met andere doelgroepen waarvoor kamerbewoning interessant is, zoals studenten, behoorlijke kansen biedt om segregatie te voorkomen en het integratieproces van deze jongeren te stimuleren. Daarom gaan we het volgende doen:

De corporaties starten begin 2017 met het gemengd huisvesten van alleenstaande jonge statushouders met andere doelgroepen om te bezien wat de maatschappelijke opbrengst van meer gemixte huisvesting is en welke succes- en faalfactoren hierbij komen kijken. Hoe maken we samen met de corporaties deze woonvorm aantrekkelijk voor mensen zonder vluchtelingenachtergrond? Kunnen zijn een rol spelen bij de integratie en participatie van hun huisgenoten? Dit zijn voorbeelden van vragen die we middels dit experiment willen beantwoorden.

Welk doel en resultaten willen we met deze acties bereiken?

Wij blijven voldoen aan de taakstelling huisvesting statushouders zoals opgelegd door het Rijk. - De halfjaarlijkse taakstelling wordt voor 100% gerealiseerd.

Inzicht in de kansen en randvoorwaarden voor het gemengd onzelfstandig huisvesten van alleenstaande vluchtelingen jonger dan 23 jaar met andere doelgroepen.

- Een afgerond experiment gemengd onzelfstandig huisvesten waaruit actief lessen zijn getrokken.

5

Planning en betrokken partijen

Actie Verantwoordelijke partij Planning

1. Doorgaan met de huidige werkwijze bij de huisvesting van statushouders

Corporaties en gemeente (Werk en Inkomen en Ruimte)

Continu

2. Monitoren realisatie taakstelling en druk op de sociale huursector

Corporaties en gemeente (Ruimte)

Continu

3. Experiment gemengd onzelfstandig huisvesten van jonge statushouders en andere doelgroepen

Corporaties en gemeente (Ruimte)

Start Q1 2017 en afronding Q2 2018

Financiën Bovengenoemde acties brengen geen extra kosten met zich mee.

6

Actielijn 2. Introductie klantregie en inzet participatieverklaringstraject (inclusief taal en oriëntatie) In het position paper hebben wij geconstateerd dat er forse winst is te behalen bij de ondersteuning van statushouders in hun integratie- en participatieproces. We zien daarin tekortkomingen zoals het niet of laat starten met een inburgeringstraject door de vergunninghouder, ondoordachte keuzes voor een traject en gebrek aan afstemming tussen de ingezette instrumenten gericht op inburgering en participatie. Met de introductie van klantregie, de snelle inzet van een intensief participatieverklaringstraject met daarin een taal- en oriëntatiecomponent en vervroeging van de reguliere intake bij de afdeling Werken en Inkomen kiezen wij voor een tijdelijke en persoonlijke benadering van integratie en participatie waarbij we ook als gemeente gaan investeren in een grotere kennis van de Nederlandse taal en samenleving bij de statushouder. Daarmee werken we aan een genormaliseerde, gelijke startpositie voor statushouders zodat zij zo snel mogelijk via ons reguliere participatiebeleid en de daarin onderscheiden routes kunnen worden bediend. Het zal dan ook geen verwondering wekken dat deze actielijn van klantregie (gepositioneerd in een regieteam bij Werk en Inkomen) en een robuust participatieverklaringstraject het hart vormt van onze aanpak en logischerwijs van het voorliggende actieplan. Deze aanpak zetten we in voor de statushouders die in 2015 en 2016 zijn ingestroomd en de toekomstige instroom van 2017 en 2018. Bovengenoemde, gecombineerde instrumenten zorgen voor een sneller en scherper klantbeeld en een stevige basis bij de statushouder met betrekking tot kennis van de Nederlandse taal, samenleving en arbeidsmarkt. Een basis waarop hij kan voortbouwen in een van de reguliere participatieroutes en zijn zelf te financieren en te kiezen inburgeringstraject. Ons ultieme doel is om daarmee de huidige oververtegenwoordiging van statushouders in de bijstand te reduceren. Voor een groot deel zal directe uitkeringsonafhankelijkheid te hoog gegrepen zijn en blijven. Bij diegenen zetten we in op overige participatievormen, zoals vrijwilligerswerk, stageplekken en andere vormen van activering. Deze participatiedoelstellingen kunnen we overigens alleen realiseren in samenwerking met partners in de stad en regio, om te beginnen met werkgevers. In onze reguliere overlegstructuren en -platforms met deze partijen gaan we de participatie van vluchtelingen dan ook actief agenderen. Bij specifieke problematiek of signalen worden statushouders - net zoals alle uitkeringsgerechtigden - doorverwezen naar de Toegang. Voor de domeinen werk en re-integratie verwijst het toegangsteam de klant terug naar het specifieke regieteam voor statushouders. Het regieteam vormt een breed klantbeeld (op diverse leefdomeinen en voortbouwend op informatie uit de opvangfase) dat vertaald wordt naar een samengesteld plan voor deelname aan een passend inburgeringstraject in combinatie met de meest passende route naar participatie. Er zijn vier participatieperspectieven:

1. Directe arbeidsbemiddeling via het poortprogramma/de werkgeversdienstverlening 2. Arbeidsmarktactivering via de begeleidingspartijen 3. Vrijwilligerswerk via Dienstverlening (IHD) 4. (Vervolg)opleiding (indien mogelijk via UAF)

Dit plan wordt duaal ingericht, waarmee volgtijdelijkheid wordt voorkomen en waardoor - na ondertekening van de participatieverklaring - snel een start gemaakt kan worden met de diverse trajecten. De onderhavige actielijn beschrijven we hieronder in twee deelacties: 1) introductie van klantregie en 2) vormgeving en inzet van het participatieverklaringstraject. Deze twee onderdelen zijn nauw met elkaar verbonden, maar elk deel behoeft in de route en techniek andere acties voordat zij integraal tot stand kunnen komen. De opbouw van de instrumenten klantregie en robuust participatieverklaringstraject vergt tijd. Terwijl we voorsorteren op de start van dit plan met alle benodigde acties, blijft onze huidige dienstverlening lopen. In de tussentijd blijven we ook de pilotomgeving op Sint Jozefzorg benutten om te leren en deze bevindingen - gecombineerd met de kennis en expertise van onze samenwerkingspartners - te verweven in de nieuwe beleidsontwikkeling. Deelactie I: Introductie klantregie voor de doelgroep statushouders In het nieuwe beleid gaan wij actieve regie voeren op statushouders, omdat zij een achtergestelde positie

7

hebben ten opzichte van andere uitkeringsgerechtigden. Dit rechtvaardigt dat voor deze groep op basis van specifieke kennis en expertise sneller en een scherper klantbeeld wordt gevormd. Daarnaast biedt de participatieverklaring aanknopingspunten om meer regie te voeren, waarbij de eindverantwoordelijkheid voor (het voltooien van de) inburgering bij statushouders blijft liggen (conform de Wet Inburgering). Klantregie wijkt af ten opzichte van de reguliere uitvoeringspraktijk. De keuze om de regie bij de gemeente neer te leggen onderbouwen we met dat op basis van het klantbeeld een integraal plan van aanpak voor een samengesteld traject wordt geformuleerd. Van statushouders wordt namelijk verwacht dat zij op meerdere terreinen iets moeten doen, zoals maatschappelijke begeleiding, zorg, inburgering, (vrijwilligers)werk, (vervolg)opleiding. Vanuit de gemeente wordt dit gecoördineerd, aangestuurd en wordt de voortgang gemonitord voor de duur van maximaal een jaar. De invoering van klantregie raakt drie ontwikkelingen, namelijk 1) de doorontwikkeling van de Toegang, 2) de verbeterslagen in de uitvoeringspraktijk Werk en Inkomen (aanvalsplan Arbeidsmarkt) en 3) het programma jeugdwerkloosheidsvrije regio. Het is van belang om daar gaandeweg het proces oog voor te hebben, zodat de verschillende lijnen elkaar niet doorkruisen, maar elkaar juist versterken. Wat betreft de doorontwikkeling van de Toegang: op dit moment voeren de rechtmatigheidsconsulenten voor alle uitkeringsgerechtigden een Quick Scan uit. De Quick Scan brengt de zelfredzaamheid van klanten in beeld en dat werkt als volgt: de score op zelfredzaamheid van klanten wordt uitgedrukt in drie kleuren (groen-oranje-rood). Wanneer de resultaten 'rood' scoren wordt de klant niet zelfredzaam bevonden en behoeft deze daarom extra ondersteuning. De klant wordt dan naar de Toegang verwezen voor een uitgebreide diagnose. Daar wordt de klant opgepakt door het toegangsteam, waarbij diverse (leef)domeinen onder de loep genomen worden om een goed beeld van hem te vormen met als doel een passend plan van aanpak. In lijn daarmee is vanuit de afdeling Werk en Inkomen een verbeterslag gemaakt door formatie ('de vooruitgeschoven posten') vrij te maken voor actieve deelname in de toegangsteams voor het domein werk en re-integratie. In de inrichting van jongerenpunten in de regio wordt een nieuwe werkwijze geïntroduceerd die zorgt dat iedere jongere eind 2018 perspectief heeft op werk, opleiding en/of passende zorg. De inrichting van deze punten vraagt om verdere uitlijning met de inrichting van klantregie voor de doelgroep statushouders (in de leeftijdscategorie 18 tot en met 27 jaar). Gelet op de specifieke deskundigheid die de ondersteuning van de doelgroep jonge statushouders vraagt, ligt het voor de hand om de inhoudelijke regievoering te beleggen bij het regieteam Werk en Inkomen, zeker gedurende hun eerste jaar van (zelfstandig) verblijf in Tilburg. Aangezien het programma jeugdwerkloosheidsvrije regio een resultaatverantwoordelijkheid heeft ten aanzien van de bredere jongerendoelgroep, vindt regelmatig afstemming en uitwisseling van informatie plaats tussen het jongerenpunt en de aanpak statushouders. De afstemming zal zeker in het tweede halfjaar intensief zijn, zodat de regie en ondersteuning van statushouders na een jaar naadloos wordt overgenomen door het jongerenpunt. De noodzaak van verdere uitlijning van het regieteam geldt overigens ook in relatie tot de verbetering van de aanhaking van Werk en Inkomen als geheel bij de Toegang. Bovengenoemde ontwikkelingen hebben onderling overlap en zij raken de inzet van een regieteam voor statushouders. Zo opereert de Toegang volgens het principe van 'één plan, één huishouden, één regisseur'. Dit integrale plan op huishoudniveau kan de inzet vanuit het regieteam voor statushouders alleen maar versterken. Op thema's als werk en re-integratie, onderwijs en inburgering voert het regieteam voor statushouders deelregie op haar caseload. Welk doel en welke resultaten willen we met deze acties bereiken?

In het nieuwe beleid wordt regie gevoerd op statushouders die vanaf 2015 in Tilburg gehuisvest zijn en dit leidt met inzet van specifieke kennis en expertise tot een sneller en scherper klantbeeld. Dit gecombineerd met het participatieverklaringstraject (inclusief taal- en oriëntatiecomponent) - waarover later meer - leidt tot een stevige basis voor integratie en participatie. Daarmee willen we de onderstaande, concrete resultaten behalen. Deze zijn zo reëel mogelijk ingeschat op basis van onze huidige inzichten. Uiteraard zal dit inzicht werkende weg scherper worden. Mocht er aanleiding zijn tot wijziging van de gewenste resultaten dan zullen wij deze doorvoeren op een daartoe geëigend moment, zoals bij de behandeling van de perspectiefnota.

- De arbeidsparticipatie van vluchtelingen wordt verhoogd en daarmee kent de bijstandsafhankelijkheid van deze groep in 2019 een minimale afname van 10% ten opzichte van het aandeel vluchtelingen in het huidige uitkeringsbestand.

8

- Minstens 80% van de statushouders uit de doelgroep volgt binnen een half jaar een duaal inburgeringstraject, dit wil zeggen dat zij zo snel mogelijk - parallel aan de inburgering - bezig zijn met:

het bemachtigen van betaald werk het verrichten van vrijwilligerswerk of deelname aan georganiseerde activiteiten het volgen van een re-integratietraject via Sagènn of Diamant-groep het volgen van een (arbeidsmarktrelevante) opleiding (indien mogelijk via het

convenant met UAF), het lopen van stage of doorlopen van een leerwerktraject - Het regieteam is formatief voldoende toegerust met vaardigheden en instrumentarium om

de doelgroep statushouders (instroom 2015 tot en met 2018) te bedienen als het gaat om participatie.

De vereiste en gewenste coördinatie ten aanzien van de diverse terreinen, waarop actie wordt verwacht van statushouders na huisvesting, ligt bij de gemeente Tilburg (in de vorm van een regieteam).

- Er is één aanspreekpunt voor alle betrokken partijen als het gaat om de (arbeids)participatie van statushouders.

- Het regieteam coördineert, stuurt aan en monitort de voortgang van de caseload voor maximaal een jaar.



1. Start regieteam: a. Schets functieprofiel: rollen,

taken en verantwoordelijkheden

b. Werving en selectie van regieteam (4,5 fte) met specifieke kennis en expertise ten aanzien van vluchtelingen

Gemeente (Werk en Inkomen en beleidsmatig inhoudelijk vanuit Economie en Arbeidsmarkt, Sociaal en Personeel, Organisatie en Informatisering)

Q2 2017 (werving en selectie Q1 2017)

2. Borging van regieteam en diens werkzaamheden in lijn met:

a. Afspraken en doorontwikkeling van de Toegang

b. Contractafspraken met begeleidingspartijen

c. Afspraken met jongerenregisseurs vanuit het programma jeugdwerkloosheidsvrije regio

Gemeente (Werk en Inkomen, beleidsmatig inhoudelijk vanuit Economie en Arbeidsmarkt, Sociaal), (Toegang)partners en begeleidingspartijen

Q2 2017

3. Managementinformatie: vaststellen prestatie-indicatoren, zodat voortgang en resultaten van het regieteam gemonitord kunnen worden

Gemeente (afdeling Werk en Inkomen en beleidsmatig inhoudelijk vanuit Economie en Arbeidsmarkt)

Q2 2017

Financiën

We gaan uit van ongeveer 1.000 volwassenen die tot de doelgroep van de klantregie behoren. Als rekeneenheid voor de benodigde formatie gaan we uit van een caseload van 1 op 100 klanten. De kosten worden voor de instroom van 2016 en later gedekt vanuit de Rijksbijdrage maatschappelijke begeleiding. De klantregiekosten van de doelgroep 2015 (voor deze groep kan de verhoogde Rijksbijdrage maatschappelijke begeleiding niet worden aangewend) worden ten laste gebracht van de bestemmingsreserve integratie en participatie van vluchtelingen.

9

Deelactie II - Vormgeving en inzet participatieverklaringstraject (inclusief taal- en oriëntatiecomponent)

Het ondertekenen van de participatieverklaring is per 1 juli 2017 wettelijk verplicht voor statushouders die vanaf 2016 zijn gehuisvest. De invoering van het participatieverklaringstraject is in Tilburg al per 1 september 2016 gestart voor de gehuisveste statushouders vanaf 2016. SNV Brabant-Centraal organiseert nu een basale variant van het participatieverklaringstraject. Zij start met de statushouders die reeds drie maanden in Tilburg wonen. Zij hebben dan al drie maanden praktische hulp (bij wonen, werk, uitkering, onderwijs en zorg) via de huidige maatschappelijke begeleiding ontvangen, die bij de huisvesting door SNV Brabant-Centraal voor de duur van een jaar wordt aangeboden. Via deze instelling worden zes workshops aangeboden die over maatschappelijke kernwaarden, grondwet, participatie en burgerschapsvaardigheden gaan. Daarop volgt de ondertekening van de participatieverklaring door de gemeente en de statushouder. Gemeenten hebben ruimte om het participatieverklaringstraject naar eigen inzicht en behoeften in te vullen. Deze ruimte willen we benutten om meer grip te krijgen op het inburgerings- en participatieproces van statushouders. Dat gaan we doen door een robuust participatieverklaringstraject (inclusief taal- en oriëntatiecomponent) vorm te geven en in te zetten voorafgaand aan het reguliere arbeidsmarktbeleid (NOMA). De duur van het participatieverklaringstraject gaat ongeveer 12 weken in beslag nemen. Dit traject bestaat uit een aantal onderdelen waarvan het resultaat een breed klantbeeld (op diverse leefdomeinen) is en waarop het inburgerings- en participatieadvies van de klantregisseur zal worden gebaseerd. Tevens zijn de taalvaardigheden van elke statushouder dankzij de taalcomponent in het traject verbeterd. De statushouder formaliseert in de nieuwe situatie zijn start met het traject richting integratie en participatie middels de ondertekening van de participatieverklaring. Daarmee wordt beoogd dat statushouders sneller starten met een inburgeringstraject dat bij hun niveau en ambitie past en dat zij parallel aan dit traject de meest passende route richting participatie volgen. Welk doel en welke resultaten willen we met deze acties bereiken?

Alle inburgeringsplichtigen vanaf 18 jaar zijn per 1 juli 2017 wettelijk verplicht om (als onderdeel van de inburgering) de participatieverklaring te ondertekenen. Dit proces is door de gemeente gefaciliteerd.

- Alle statushouders die in Tilburg gehuisvest worden ondertekenen binnen zes maanden, nadat zij een woning hebben betrokken, de participatieverklaring (als verplicht onderdeel van de inburgering). De gemeente Tilburg voldoet aan haar wettelijke verplichting om deze aan te bieden aan deze doelgroep.

Het participatieverklaringstraject is - onder de hoede van het regieteam - robuust ingevuld met een taal- en oriëntatiecomponent om een gelijke startpositie te bewerkstelligen voorafgaand aan regulier beleid.

- Het eindresultaat van dit traject is een sneller en scherper klantbeeld (op diverse leefdomeinen). Dit klantbeeld vertaalt het regieteam samen met de statushouder naar een samengesteld plan voor de meest passende route naar participatie en inburgering.

- De statushouder heeft zich actief georiënteerd op de participatiemogelijkheden en welke participatieroute, gezien zijn talenten en reële mogelijkheden in Nederland, het meest passend voor hem is.

- Dankzij de taalcomponent binnen het traject worden taalvaardigheden (lezen, spreken, luisteren en schrijven) van statushouders verbeterd.

- De statushouder wordt tevens wegwijs gemaakt in zijn fysieke omgeving op wijken stadsniveau (zie actielijn 7 'Meedoen in de wijk'). De kennis van de Nederlandse samenleving en Tilburg als stad is vergroot.

De ondertekening van de participatieverklaring is vervlochten met het reguliere plan van aanpak voor bijstandsgerechtigden. Hiermee formaliseert de statushouder zijn start met het traject richting integratie en participatie.

- Met het ondertekenen van de verklaring tonen nieuwkomers hun betrokkenheid bij de Nederlandse samenleving en hun bereidheid om daar actief aan bij te dragen.

10

- Door de vervlechting met het plan van aanpak voor uitkeringsgerechtigden wordt de verklaring een wederkerige overeenkomst tussen gemeente en statushouder. Laatstgenoemde verklaart hierin zich in te zullen spannen voor de gezamenlijk overeengekomen participatie-aanpak in ruil voor de inzet van de gemeente.


Actie Verantwoordelijke partij

Planning

1. Start participatieverklaringstraject (inclusief taal- en oriëntatiecomponent) onder beheer van gemeentelijk regieteam bestaande uit diverse onderdelen, waaronder:

a. Introductieprogramma

Gemeente (Werk en Inkomen en beleidsmatig inhoudelijk vanuit Economie en Arbeidsmarkt, Sociaal en Juridische Zaken)

Q2 2017 gereed

b. Module 'Klantbeeld': Klantbeeldvorming door middel van

casemanagement (caseload 100) en benutting klantinformatie uit opvangfase (onder andere Competence Card)

Vervroegen intake van twaalf naar drie maanden in uitvoering van regieteam

Inkoop van nieuw instrumentarium o Leerbaarheid- en taaltoets

Koppeling van staand instrumentarium ter ondersteuning van klantbeeldvorming

c. Module 'Participatieverklaring': Inkoop van uitvoering inhoudelijke elementen

participatieverklaring (oriëntatiemodules op Nederlandse samenleving en arbeidsmarkt en de stad Tilburg)

Integreren van wettelijk verplichte onderdelen in deze module

d. Module 'Versnelling op taal': Inkoop van professioneel taalonderwijs

(luisteren, spreken, lezen en schrijven) gekoppeld aan gangbare taalniveaus onder doelgroep

e. Module 'Wegwijs in wijk en stad' Stadsniveau: onderdeel maatschappelijke

begeleiding SNV Wijkniveau: verbinding maken met het project

'Wijkgidsen' (zie actielijn 7 'Meedoen in de wijk')

f. Ondertekening van de participatieverklaring (vervlochten met regulier plan van aanpak voor uitkeringsgerechtigden)

2. Klantbeeld doelgroep: in beeld brengen van doelgroep 2015-2016 middels bestandanalyse en opnieuw in kaart brengen welke dienstverlening zij al ontvangen hebben en aanvullend

Gemeente (Werk en Inkomen)

Q1 2017 gereed

11

nog nodig hebben richting participatie

3. Managementinformatie: monitoring voortgang van statushouders aan het begin en eind van het traject als prestatie-indicator

Gemeente (Werk en Inkomen)

Q2 2017 gereed

Financiën

We gaan uit van de inzet van ongeveer 900 participatieverklaringstrajecten voor volwassen statushouders die in de periode 2015 tot en met 2018 in zijn gestroomd of gaan instromen. Daarbij gaan we uit van een gemiddelde trajectprijs van € 2.500 voor de doelgroep 2016 tot en met 2018 en € 2.000 voor de doelgroep 2015. De trajectprijs voor de statushouders die in 2015 zijn ingestroomd schatten wij lager in omdat zij langer in Nederland zijn en daardoor een minder intensief traject nodig zullen hebben. We dekken de totale kosten die met deze participatieverklaringstrajecten zijn gemoeid, zijnde € 2,0 miljoen, voor € 1,5 miljoen uit middelen die we daartoe hebben geoormerkt in de bestemmingsreserve integratie en participatie van vluchtelingen en voor € 0,5 miljoen uit de Rijksbijdrage voor maatschappelijke begeleiding.

12

Actielijn 3. Versterken onderwijs van kinderopvang tot en met MBO Onderwijs is de meest effectieve hefboom voor integratie, participatie en sociale stijging. Op grond van internationale verdragen hebben vluchtelingen tot 18 jaar, ongeacht hun verblijfsstatus, vanaf de eerste aankomstdag recht op een passende plek in het primair en voortgezet onderwijs of MBO. Bij het bereiken van de 18-jarige leeftijd heeft de vluchteling die (nog) geen verblijfsstatus heeft, het recht om de gevolgde opleiding af te maken. Vluchtelingen met verblijfsstatus hebben uiteraard het recht om aan een vervolgopleiding te beginnen. Het verzorgen van onderwijs is een verantwoordelijkheid van de schoolbesturen. De gemeente is verantwoordelijk voor onderwijshuisvesting, (de financiering van) het onderwijsachterstandenbeleid (schakelklassen in het primair onderwijs en voorschoolse educatie), het handhaven van de leerplicht en het uitvoeren van de RMC-functie. Om te komen tot daadwerkelijk gelijke onderwijskansen is verdere versterking van het onderwijs nodig. Voorbeeldgemeente In Tilburg pakken we onze inzet voor kinderen en jongeren breed op en zijn we een landelijk voorbeeld. Vluchtelingenpeuters krijgen een professioneel aanbod aan voorschoolse educatie gedurende vier dagdelen per week. We hebben een vluchtelingenschool voor primair onderwijs en een Schakelcollege waar vluchtelingen voortgezet onderwijs volgen. We verbinden de inzet binnen de school met activiteiten buiten de school via onder meer het programma 'Team up': een pilot waarin Warchild, Unicef en Save the children door middel van sport, spel en dans werken aan zelfvertrouwen en bouwen aan vriendschappen met kinderen van 6 tot 18 jaar. De werkgroep 'Kind in AZC' (een coalitie van Unicef Nederland, Defence for Children International, Vluchtelingenwerk Nederland, Kerk in Actie en Warchild) ziet Tilburg als voorbeeldgemeente: de opvang is op één plek, veel voorzieningen zijn nabij en het aantal verhuisbewegingen is teruggebracht omdat vluchtelingen vanuit Sint Jozefzorg zoveel als mogelijk als statushouder worden uitgeplaatst in Tilburg. Voldoende capaciteit voortgezet onderwijs, peuterspeelzaalwerk en schakelklassen In het position paper hebben we een aantal vraagstukken geponeerd die inmiddels door de actualiteit zijn ingehaald. Doordat de locatie Professor Cobbenhagenlaan deze zomer is gesloten en de capaciteit op Sint Jozefzorg niet volledig wordt benut, heeft OMO haar onderwijsactiviteiten voor vluchtelingenleerlingen in het voortgezet onderwijs per september 2016 afgebouwd. De noodlokalen op het terrein van het Schakelcollege worden sinds september gebruikt door het Schakelcollege, waar voor alle leerlingen een volwaardig onderwijsprogramma wordt aangeboden met de afspraak dat de wachtlijst niet langer is dan noodzakelijk om een nieuwe klas op te kunnen starten. Uiteraard is dit de situatie van dit moment. De omvang van toekomstige immigratiestromen en de gevolgen daarvan voor Tilburg zijn moeilijk te voorspellen. Bij het Schakelcollege speelt dat niet alleen vluchtelingenkinderen hier (taal)onderwijs krijgen, maar ook kinderen die bijvoorbeeld in het kader van reguliere gezingshereniging en arbeidsmigratie naar Tilburg komen. We gaan de instroom in het Schakelcollege daarom samen met de Onderwijsgroep Tilburg actief monitoren en, indien nodig, maatregelen treffen vanuit onze eigen verantwoordelijkheden. De Onderwijsgroep Tilburg en OMO beraden zich nog op de vraag of een vorm van terugkeeronderwijs verzorgd kan worden voor AMV's zonder status in de COA-opvang die geen tot weinig kans maken op een verblijfsvergunning. Door het COA is nog geen concrete groep met leerlingen in het vooruitzicht gesteld. De organisatie is nog bezig met de opbouw van haar opvangstructuur in Tilburg voor deze doelgroep. In 2017 wordt bekend hoe en in welke omvang de OAB-middelen naar de gemeente komen. De eerder aangekondigde bezuiniging voor 2017 en mogelijke risico's als gevolg daarvan - zoals onvoldoende capaciteit in het peuterspeelzaalwerk en flankerend beleid als schakelklassen in het primair onderwijs - zijn daarmee van de baan. We willen er in Tilburg aan bijdragen dat alle kinderen en jongeren gelijke kansen krijgen om hun talenten te ontwikkelen. Dat gaat niet vanzelf. We gaan de volgende investeringen plegen:

Peuters komen met relatief grote achterstanden binnen en zijn tegelijkertijd bijzonder ontvankelijk voor het aanleren van een nieuwe taal en nieuwe gewoontes. De relatief korte tijd dat zij in de opvang verblijven willen we maximaal gebruiken om deze groep zo goed mogelijk voor te bereiden op het primair onderwijs. We continueren daarom de inzet van professionele kinderopvang waarmee we alle peuters die wonen in Sint Jozefzorg gedurende vier dagdelen een aanbod in voorschoolse educatie

13

doen. Tevens breiden we het aanbod vanaf de kerstvakantie van 2016 uit naar 52 weken per jaar en dit is kosteloos voor de ouders. We volgen de opbrengsten van deze uitbreiding en bezien of we deze gaan inzetten ten behoeve van andere peuterdoelgroepen in de stad.

De leerlingen die in de opvang zitten en naar het primair onderwijs gaan, bevinden zich niet in de situatie dat ze op vakantie kunnen gaan. Juist in de reguliere vakanties worden deze kinderen weer teruggeworpen in het relatief sobere regime van de opvanglocatie. We weten dat door een gebrek aan continuïteit deze kinderen mogelijk weer terugzakken in de opgebouwde kennis. Voor de kinderen in AZC-school De Sleutelbloem organiseren we in 2017 52 wekenonderwijs (continu-onderwijs). We volgen de resultaten van dit continu-onderwijs en bezien of we deze aanpak kunnen toepassen voor bredere groepen kinderen in de stad met een taalachterstand.

We ontwikkelen - onder verantwoordelijkheid van T-Primair - een doorlopende leerlijn voor kinderen met een taalachterstand waarmee we ook het vluchtelingenonderwijs (op het niveau van primair onderwijs) verbinden aan de huidige voorzieningen die vanuit het samenwerkingsverband Plein 013 worden georganiseerd (denk aan schakelklasvormen als taalklassen, taaltuinen, etc.).

We versterken de leerroutes in en naar het MBO op vijf punten: o Vluchtelingenjongeren voor wie werk in combinatie met inburgering de best passende

oplossing is omdat de vaardigheden om verder te leren door uiteenlopende problematiek afwezig zijn of niet op korte termijn aan te leren zijn. Voor hen organiseren we een proces waarin in de driehoek ROC Tilburg, RMC-functionaris en klantregisseur van Werk en Inkomen afspraken worden gemaakt over de snelste weg naar werk in combinatie met inburgering.

o Leerlingen van het Entreecollege - nadrukkelijk niet alleen diegenen met een vluchtelingenachtergrond - die door een verlenging van hun onderwijstijd op het Entreecollege met een half jaar meer tijd krijgen om hun taalachterstand weg te werken waardoor ze wel voldoende zijn voorbereid op het MBO en/of de arbeidsmarkt. Normaliter duurt een opleiding op het Entreecollege, dat toegang biedt tot MBO-niveau 2 en hoger, één jaar. Vanuit de VSV-aanpak is verlenging naar anderhalf jaar mogelijk gemaakt. In de praktijk zien we dat dit voor een kwetsbare groep jongeren nog steeds onvoldoende is. Daarom maken we een verlenging van de entreeopleiding voor deze groep naar twee jaar (financieel) mogelijk.

o Leerlingen op het Entreecollege en op de MBO-niveaus 2 en hoger die baat hebben bij extra taal- en rekenondersteuning om hun opleiding met succes te kunnen afronden. De Onderwijsgroep Tilburg heeft voor deze leerlingen, ongeacht status of herkomst, een taal- en rekenpunt ingesteld waar zij buiten de reguliere onderwijstijd gratis terecht kunnen voor bijlessen, oefenmateriaal, etc.

o In het Onderwijscafé, een overleg met alle directeuren in het voortgezet onderwijs in Tilburg en de regio dat drie keer per jaar wordt gehouden, staat vluchtelingenonderwijs nu standaard op de agenda. Dit leidt tot meer kennis en begrip en draagt bij aan een betere aansluiting tussen Schakelcollege en regulier onderwijs. Deze aansluiting gaan wij ook actief agenderen in de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) waarin wij op bestuurlijk niveau overleg voeren met de onderwijsinstellingen.

o Zoals in de inleiding aangegeven is terugkeeronderwijs nog steeds een item op de agenda van het COA. Tegelijkertijd kan het COA momenteel zijn vraag en behoeften nog niet concreet formuleren, waardoor het voor het onderwijs moeilijk is zich voor te bereiden op de groep AMV's die het land moeten verlaten wanneer zij 18 jaar worden. Op dit moment wordt door OMO onderzocht hoe andere scholen in het land zich tot het vraagstuk van terugkeeronderwijs verhouden.

Vanuit actielijn 4, 'Investeren in (ex-)Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen', zetten we een maatjesproject in. Immers, om te voorkomen dat (ex-)AMV's alleen maar professionals om zich heen krijgen en om hen te ondersteunen bij de opbouw van een normaal sociaal netwerk helpt een maatje die dicht bij de leefwereld van de jongere staat. Indien de (ex-)AMV al een vrijwillige begeleider heeft, wordt uiteraard gekozen voor continuïteit. Deze maatjes helpen ook bij de overgang van het Schakelcollege naar het reguliere voortgezet onderwijs of MBO.

De formatie van het Team Leerplicht/RMC breiden we per 1 januari 2017 uit om vluchtelingenkinderen en -jongeren optimaal te kunnen bedienen.

Ten behoeve van de jeugdwerkloosheidsvrije regio is in de bestuurlijke regio Hart van Brabant overeen gekomen om een jongerenpunt in te richten als thuisbasis voor outreachend werkende jongerenregisseurs. In essentie is het doel om, in samenwerking met diverse instellingen, kwetsbare

14

en voor instanties 'onzichtbare' jongeren tussen de 18 en 27 jaar op te zoeken in hun eigen leefwereld, in beeld te brengen en te houden en hen te motiveren om passende ondersteuning te aanvaarden naar werk, onderwijs en/of zorg. In de verdere uitwerking van het jongerenpunt gaan we bezien hoe we vanuit deze aanpak gericht op het bereiken van jongeren die buiten beeld zijn, ook vluchtelingenjongeren beter kunnen bereiken en de deskundigheid van de outreachend jongerenregisseurs kunnen vergroten. Tevens gaan we sluitende afspraken maken over de samenwerking tussen de jongerenregisseurs en het regieteam bij Werken en Inkomen, waarbij het voor de hand ligt om de integrale regie over jongeren die recent een status hebben gekregen gedurende het eerste jaar te beleggen bij het regieteam.

Via volwasseneneducatie, die door de School voor Educatie en Inburgering van het ROC Tilburg wordt verzorgd, zijn formele trajecten beschikbaar om het taalniveau van autochtone én allochtone volwassenen te verbeteren. We zien in toenemende mate een vraag naar eenvoudigere, meer informele trajecten en activiteiten die diverse doelgroepen kunnen bedienen. Deze kunnen bijvoorbeeld twijfelende laaggeletterden (vaak autochtonen) verleiden tot een start bij formele volwasseneneducatie, migranten die een inburgeringstraject volgen extra ondersteunen of bijdragen aan niveaubehoud bij laaggeletterden die niet meer verder kunnen of willen leren. Daarom versterken we de mogelijkheid tot informeel taalonderwijs aan volwassenen door in 2017 en 2018 jaarlijks € 75.000 beschikbaar te stellen. We vragen het Taalnetwerk - een samenwerkingsverband van ROC Tilburg, MST, Bibliotheek Midden-Brabant en ContourdeTwern - om met een voorstel te komen.

De acties die we gaan inzetten om studie aan het WO, HBO en MBO door volwassen statushouders te stimuleren en te faciliteren worden onder actielijn 5 beschreven. Welk doel en resultaten willen we met deze acties bereiken?

Gelijke onderwijskansen voor vluchtelingenkinderen en -jongeren in Tilburg als het gaat om in- en doorstroom in het onderwijs passend bij hun talenten.

- 100% van de vluchtelingenpeuters (2-4 jaar) in Sint Jozefzorg krijgt een professioneel aanbod van vier dagdelen peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie gedurende 52 weken per jaar vanaf de kerstvakantie van 2016.

- Leerlingen van de opvanglocatie Sint Jozefzorg in het primair onderwijs krijgen in 2017 een onderwijsaanbod van 52 weken per jaar.

- In 2017 is een doorlopende leerlijn voor leerlingen in het primair onderwijs met een taalachterstand ontwikkeld en deze leerlijn is uiterlijk in 2018 geïmplementeerd.

- De versterking van de leerroutes in en naar het MBO draagt bij aan bij minder voortijdig schoolverlaten.

- Het Team Leerplicht/RMC is formatief voldoende toegerust om vluchtelingenkinderen en -jongeren te bedienen.

- De outreachend jongerenregisseurs beschikken over skills om vluchtelingenjongeren te bereiken en te motiveren.

- Het informeel aanbod van taalonderwijs aan laaggeletterden is uitgebreid en leidt tot een groter bereik van de doelgroep door het Taalnetwerk.



1. Uitbreiding professioneel aanbod voorschoolse educatie vluchtelingenpeuters naar 52 weken op jaarbasis

Kinderopvanggroep Q4 2016

2. 52 wekenonderwijs op AZC-school De Sleutelbloem

Stichting Opmaat Afspraken Q4 2016, start Q1 2017

3. Ontwikkelen doorlopende leerlijn voor kinderen met

T-Primair in afstemming met Plein 013 en gemeente

Implementatie Q1 2018

15

een taalachterstand (Sociaal)

4. Versterking leerroutes MBO: a. Driehoeksoverleg niet-leerbare jongeren b. Verlengen entreeopleiding naar twee jaar voor kwetsbare jongeren c. MBO Taal- en rekenpunt d. Bestuurlijke aandacht voor aansluiting Schakelcollege op regulier voortgezet onderwijs (LEA) e. Start terugkeeronderwijs voor AMV's

ROC Tilburg, Team Leerplicht/RMC en regieteam Werk en Inkomen ROC Tilburg (Entreecollege) ROC Tilburg Gemeente (Sociaal), schoolbesturen voortgezet onderwijs en ROC Tilburg ROC Tilburg, OMO en COA

Q1 2017 Q1 2017 Gerealiseerd Expliciet agenderen vanaf Q1 2017 Nog niet bekend

5. Uitbreiding formatie Team Leerplicht/RMC

Gemeente (Veiligheid en Wijken)

Q1 2017

6. Formuleren (communicatie)aanpak voor bereik vluchtelingenjongeren door Jongerenpunt en maken van sluitende samenwerkingsafspraken met regieteam Werken en Inkomen

Gemeente (Economie en Arbeidsmarkt, Werk en Inkomen, Sociaal) samen met partners

Q1 2017

7. Versterken en uitbreiden aanbod informeel taalonderwijs

Taalnetwerk Voorstel Q1 2017, start uitvoering Q2 2017

Financiën Binnen de bestemmingsreserve integratie en participatie vluchtelingen reserveren we voor 2017 en 2018 in totaal:

€ 110.000 voor de verlenging van de entreeopleiding voor kwetsbare jongeren met een taalachterstand naar twee jaar.

€ 150.000 voor de versterking en uitbreiding van het aanbod van informeel taalonderwijs door het Taalnetwerk.

De kosten met de betrekking tot de formatieve uitbreiding van het Team Leerplicht/RMC (in totaal € 88.000 voor 2017 en 2018) brengen we ten laste van de rijksmiddelen die we ontvangen op grond van het uitwerkingsakkoord. De kosten van 52 weken voorschoolse educatie voor de peuters van Sint Jozefzorg, 52 weken primair onderwijs voor de leerlingen van De Sleutelbloem en de ontwikkeling en implementatie van een doorlopende leerlijn voor kinderen met een taalachterstand dekken we uit de Rijksuitkering die we krijgen voor de financiering van het onderwijsachterstandenbeleid.

16

Actielijn 4. Investeren in (ex-)Alleenstaande Minderjarige Vluchtelingen In het Position paper integratie en participatie van vluchtelingen in Tilburg is benadrukt dat AMV's een subgroep vluchtelingen vormen die specifieke aandacht vereist. Deze vluchtelingen hebben als minderjarige zonder ouder of voogd asiel aangevraagd in Nederland en zijn onder meer om deze reden kwetsbaar. Bovendien hebben zij een beperkt sociaal netwerk, kampen ze bovengemiddeld veel met psychosociale problematiek en zijn vaak relatief kort in Nederland. De kans op voortijdig schoolverlaten en werkloosheid is onder AMV's bij het bereiken van het 18

e levensjaar - de leeftijd waarop zij formeel ex-AMV worden - derhalve

groot. AMV's worden via twee routes inwoner van onze gemeente:

1. AMV's met status onder de 18 jaar worden in opdracht van de landelijke organisatie Nidos opgevangen door Kompaan en De Bocht in kleinschalige woongroepen en -eenheden en worden door de gemeente direct meegeteld in de huisvestingstaakstelling. Op diverse plekken in de stad vangt deze organisatie ongeveer 80 jongeren op. Wanneer zij 18 worden, worden zij door de woningbouwcorporaties onzelfstandig gehuisvest en stopt in principe de begeleiding vanuit Kompaan en De Bocht.

2. AMV's die nog in de asielprocedure zitten (en dus nog geen status hebben) worden decentraal opgevangen door het COA, eveneens in opdracht van Nidos. In Tilburg werkt het COA aan de realisatie van een totale opvangcapaciteit voor 100 personen verspreid over diverse panden. Indien deze AMV's vóór het bereiken van de leeftijd van 17½ een status ontvangen worden zij in de opvang van Kompaan en De Bocht geplaatst. Indien zij (nog) geen status hebben gekregen verlaten deze jongeren op de leeftijd van 17½ de decentrale opvang en worden gehuisvest in een opvanglocatie voor volwassenen. In Tilburg is dit Sint Jozefzorg. Indien zij alsnog een status krijgen worden zij (onzelfstandig) gehuisvest in Tilburg door de corporaties. Diegenen die deze niet verkrijgen - op dit moment de meerderheid - dienen het land te verlaten wanneer zij 18 jaar worden.

We gaan de volgende investeringen plegen om de sociale en economische zelfredzaamheid van (ex-)AMV's te stimuleren:

We versterken de onderwijsloopbaan van AMV's en andere vluchtelingenjongeren. De exacte maatregelen die we gaan nemen zijn beschreven onder actielijn 3 van dit actieplan.

We zetten additioneel jongerenwerk door R-Newt in rondom enerzijds de AMV-opvanglocaties van Kompaan en De Bocht en het COA en anderzijds de woningen waarin ex-AMV's onzelfstandig worden gehuisvest. Jongerenwerkers gaan onder meer zorg dragen voor contactlegging, zinvolle vrijetijdsbesteding en soepele interactie met de directe woonomgeving.

Ten behoeve van de AMV-opvanglocaties zetten we ook een combinatiefunctionaris sport in. Deze draagt bij aan een zinvolle en gezonde invulling van de vrije tijd en de sociale integratie van AMV's. De combinatiefunctionaris gaat de jongeren bovendien in contact brengen met buurtsport en de georganiseerde sport in Tilburg. Het betreft dezelfde combinatiefunctionaris die ook actief is in en rondom Sint Jozefzorg (zie actielijn 8).

Wanneer AMV's 18 jaar worden, worden zij geacht op eigen kracht als zelfstandig burger te functioneren. In de praktijk zien we dat dit voor het merendeel van de ex-AMV's echter een brug te ver is. Om te voorkomen dat er gaten vallen in de ondersteuning en begeleiding van deze jonge vluchtelingen in de overgang van 18- naar 18+ nemen we de volgende maatregelen:

o Ex-AMV's krijgen net als andere volwassen statushouders gedurende gemiddeld een jaar klantregie van Werk en Inkomen. Ook zij komen een participatieplan overeen met de klantregisseur, waarin beschreven staat met welke inzet en op welke termijn de participatiedoelstellingen behaald gaan worden. Dit kan zijn het behalen van een startkwalificatie, maar ook het verkrijgen en behouden van werk in combinatie met een inburgeringstraject.

o Per 1 januari 2017 kopen we op grond van de Wmo het product zelfstandigheidsbegeleiding voor ex-AMV's in. Om te voorkomen dat de begeleiding van AMV's abrupt stopt op 18-jarige leeftijd zetten we op dit moment verlengde jeugdzorg in en dit blijven we doen totdat de Wmo-trajecten zijn ingekocht. Met zelfstandigheidsbegeleiding willen we jongeren ondersteuning bieden bij de verhuizing naar een reguliere woning, de introductie in en

17

kennismaking met de nieuwe woonomgeving, bij het onder de knie krijgen van algemeen dagelijkse levensvaardigheden, het opbouwen van een sociaal netwerk, het zorg dragen voor de eigen leef- en woonomgeving en bij activering en participatie (onderwijs, werk, inburgering). Het product zelf zal worden ingezet door bovengenoemde klantregisseur en op advies van de Toegang. De verwachting is dat de meeste ex-AMV's zelfstandigheidsbegeleiding nodig zullen hebben. De corporaties zien deze inzet in ieder geval als een belangrijke voorwaarde voor het succesvol onzelfstandig huisvesten van ex-AMV's. De zelfstandigheidsbegeleider wordt overigens de hoofdaannemer voor de gemeentelijke klantregisseur. Van hem wordt verwacht de voortgang van de jongere te bewaken op basis van informatie van de jongere zelf en anderen (onderwijs, RMC, jongerenwerk, combinatiefunctionaris sport, vrijwilligers rondom de jongere) en eventueel te escaleren richting de gemeentelijke klantregisseur. De inkoop van de zelfstandigheidsbegeleiding doen we voor de duur van een jaar. Voor 2018 en later gaan we namelijk vanuit de Wmo een bredere inkoop doen voor jongvolwassenen, juist om de overgang vanuit de jeugdhulp ook voor andere doelgroepen te vergemakkelijken. In die zin gaan we de zelfstandigheidsbegeleiding voor ex-AMV's inrichten als een proef- en leertuin voor het bredere programma jongvolwassenen.

o Om te voorkomen dat ex-AMV's alleen maar professionals om zich heen krijgen en om hen te ondersteunen bij de opbouw van een normaal sociaal netwerk zet R-Newt op ons verzoek een maatjesproject op waarbij ex-AMV's worden gekoppeld aan Tilburgse vrijwilligers. Indien de ex-AMV al een vrijwillige begeleider heeft wordt uiteraard gekozen voor continuïteit.

De werkloosheid onder ex-AMV's pakken we in de eerste periode nadat de jongere de opvang van Kompaan en De Bocht heeft verlaten (en een eigen woonruimte heeft betrokken) aan middels de hierboven beschreven klantregie vanuit Werk en Inkomen. De aanpak zelf leggen we vast in een participatieplan. Na maximaal een jaar worden werkloze ex-AMV's overgedragen aan het jongerenpunt. We zetten outreachend werkende jongerenregisseurs in om ex-AMV's en andere vluchtelingenjongeren die niet bekend zijn bij Werk en Inkomen, niet werken en niet naar school gaan in beeld te brengen en te motiveren om een traject te volgen richting werk, onderwijs en/of zorg (zie actielijn 3). Voortijdig schoolverlaten onder (ex-)AMV's pakken we zowel preventief als curatief aan door de formatie van het Team Leerplicht/RMC per 1 januari 2017 uit te breiden om vluchtelingenkinderen en -jongeren optimaal te kunnen bedienen (zie actielijn 3).

Tegen het licht van bovengenoemde investeringen is het ook logisch dat de stedelijke samenwerking rondom AMV's wordt geïntensiveerd, en niet alleen op uitvoerend niveau. Daarom gaan we, mede op verzoek van betrokken partijen, per 2017 een bestuurlijk overleg AMV in het leven roepen dat we als afstemmings- en cocreatieplatform gaan gebruiken. Partijen die we in ieder geval daarbij gaan betrekken zijn Kompaan en De Bocht, COA, Nidos, R-Newt, Onderwijsgroep Tilburg (MBO, Schakelcollege, Entreecollege) en PortVolio (samenwerkingsverband voortgezet onderwijs).

Welk doel en welke resultaten willen we met deze acties bereiken?

De aanpak ten aanzien van de participatie van (ex-)AMV's is sluitend en effectief in de zin dat deze bijdraagt aan de sociale en economische zelfredzaamheid van (ex-)AMV's.

- Alle ex-AMV's die behoefte hebben aan zelfstandigheidsbegeleiding ontvangen deze op grond van de Wmo en beschikken een jaar over een gemeentelijke klantmanager.

- Iedere ex-AMV die behoefte heeft aan een buddy is gekoppeld aan een vrijwillig maatje. - Tilburg beschikt over een bestuurlijk overleg met betrekking tot de doelgroep (ex-)AMV's

waarin de inzet van partijen op elkaar wordt afgestemd, trends worden gevolgd en wordt nagedacht over innovatieve aanpassingen en oplossingen.

- Het Team Leerplicht/RMC is formatief voldoende toegerust om (ex-)AMV's en andere vluchtelingenjongeren te bedienen.

- De outreachend jongerenregisseurs beschikken over skills om (ex-)AMV's en andere vluchtelingenjongeren te bereiken en te motiveren.

(Ex-)AMV's kunnen hun vrije tijd zinvol besteden en zijn en voelen zich opgenomen in de buurt waarin zij wonen.

18

- Er is extra jongerenwerk beschikbaar voor jongeren die woonachtig zijn in de opvang van Kompaan en De Bocht en het COA en in de woningen van de corporaties.

- Er is een combinatiefunctionaris sport actief voor (ex-)AMV's. Planning en betrokken partijen


1. Inzet additioneel jongerenwerk ten behoeve van AMV's en ex-AMV's

R-Newt Q1 2017

2. Inzet combinatiefunctionaris sport ten behoeve van AMV's en ex-AMV's

Gemeente (Sportbedrijf) Q1 2017

3. Inkoop en inzet zelfstandigheidsbegeleiding voor ex-AMV's (Wmo)

Gemeente (Sociaal) Q1 2017

4. Maatjesproject voor ex-AMV's

R-Newt Q1 2017

5. Uitbreiding formatie Team Leerplicht/RMC


Q1 2017

6. Formuleren (communicatie)aanpak voor bereik (ex-)AMV's en andere vluchtelingenjongeren door Jongerenpunt en maken van sluitende samenwerkingsafspraken met regieteam Werk en Inkomen

Gemeente (Economie en Arbeidsmarkt, Werk en Inkomen, Sociaal) samen met partners

Q1 2017

7. Inrichten bestuurlijk overleg (ex-)AMV's

Gemeente en partners Q1 2017

Financiën Hoewel sommige acties zijn te financieren vanuit bestaande financiële inzet, oormerken we in de bestemmingsreserve integratie en participatie van vluchtelingen de volgende (totale) bedragen voor 2017 en 2018:

- € 60.000 voor additioneel jongerenwerk - € 149.000 voor de combinatiefunctionaris sport: zie actielijn 8 'Inzet in en rondom Sint Jozefzorg' - € 44.000 voor het maatjesproject

Voor zelfstandigheidsbegeleiding oormerken we binnen de ontvangen middelen op grond van het uitwerkingsakkoord voor 2017 en 2018 in totaal € 520.000. Hierbij is gerekend met een jaarlijkse instroom van 50 ex-AMV's in corporatiewoningen en een trajectprijs van € 5.200.

19

Actielijn 5. Stimuleren en faciliteren van studie (WO, HBO en MBO) door volwassen statushouders In het position paper hebben we geconstateerd dat de talenten van hoogopgeleide vluchtelingen onvoldoende worden benut in Nederland en in onze stad. Te veel hoogopgeleiden belanden langdurig in de bijstand of bemachtigen werk dat ver onder hun niveau ligt. Ook hebben we vastgesteld dat het MBO moeilijk toegankelijk is voor volwassen vluchtelingen (18+), met name vanwege onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal. Vervolgens is in het paper aangekondigd dat we samen met het UAF, TiU, Avans en Fontys gaan bezien hoe we het volgen van een studie door vluchtelingen kunnen stimuleren en faciliteren. Dit is gebeurd. Ook hebben we onderzocht of het zinvol is om een samenwerkingsconvenant te sluiten met het UAF - de landelijke stichting die vluchtelingen onder meer begeleidt tijdens hun studie - en hebben we met het ROC Tilburg verkend of het MBO toegankelijker kan worden gemaakt voor statushouders door te komen tot geïntegreerde trajecten waarbij inburgering wordt gecombineerd met oriëntatie op het beroepsonderwijs (entreeopleiding). Voor volwassen statushouders geldt dat zij inburgeringsplichtig en meestal bijstandsgerechtigd zijn. Dit biedt kansen om inburgering te koppelen aan het uitstroomperspectief opleiding, maar ook werk en activering. Hoe groot het aandeel hoger opgeleiden precies is weten we op dit moment overigens niet. Het instrumentarium dat we voor 2017 en later gaan opbouwen - zoals klantregie, de competence card, betere informatieoverdracht vanuit het COA en het participatieverklaringstraject - gaat hier duidelijkheid in verschaffen. Dan kan ook een gerichte keuze voor een inburgeringstraject worden gemaakt, passend bij het niveau en de ambitie van de statushouder. Studeren en bijstand Het volgen van een studie op HBO- en WO-niveau is op grond van de huidige Tilburgse beleidsregels problematisch. Voor de WWB-uitkering is van belang dat toegewerkt wordt naar een korte weg richting arbeidsmarkt, hoewel daarbij ook gestreefd wordt naar duurzame arbeidsinschakeling. Voor statushouders onder de 30 jaar geldt deze problematiek overigens niet omdat zij terug kunnen vallen op studiefinanciering. Ook is er geen (directe) obstakel wanneer statushouders een voorbereidend traject (pre-bachelors, schakeljaren) volgen gericht op een HBO- of WO-studie dat tegelijkertijd is gericht op het behalen van het inburgeringsexamen of staatsexamen NT2. Voor de toegang tot inburgering op dit niveau worden wel eisen gesteld aan de verblijfsstatus, het diploma uit het land van herkomst (aantal jaren opleiding), doorstroomperspectief, bekostiging, etc. Het huidige beleid rondom WWB en studeren gaan we nuanceren. We gaan de ruimte die de Participatiewet biedt om te studeren met behoud van uitkering explicieter benutten voor iedereen - dus niet alleen voor statushouders - op basis van individueel maatwerk. Daarbij kijken we uiteraard eerst naar voorliggende voorzieningen zoals een eventueel recht op studiefinanciering en de realiteitswaarde van de studiewens. Op basis van de individuele situatie en mogelijkheden van de uitkeringsgerechtigde bezien we vanuit de klantregie bij Werk en Inkomen of de studietoestemming gecombineerd moet worden met een ontheffing van de sollicitatieplicht. De voorkeur gaat uiteraard uit naar een combinatie van werken en studeren. Een eventuele ontheffing geven we nooit voor onbepaalde tijd af en bekijken tussentijds of de studie inmiddels wel gecombineerd kan worden met werk of dat verlenging noodzakelijk is. Daarmee geven we mensen de mogelijkheid om op hun niveau kansen te pakken in de samenleving en bevorderen we duurzame uitstroom. Samenwerkingsconvenant met UAF Het UAF kan ons en de statushouder daarbij helpen. Dit fonds biedt vluchtelingen financiële mogelijkheden om te studeren (studiekosten), screent aanvragen van vluchtelingen op realiteitswaarde (arbeidsmarktrelevantie van de gekozen opleiding, leerbaarheid en motivatie van de aanvrager) en biedt begeleiding tijdens de studie. De financiering dient overigens wel terugbetaald te worden door de statushouder (40% te starten 3 maanden na afloop van de studie). We gaan in januari 2017 een samenwerkingsconvenant sluiten met het UAF conform de hierboven beschreven beleidslijn, het liefst gezamenlijk met de andere gemeenten in de regio Hart van Brabant. Inmiddels worden in het HBO, WO en MBO in Tilburg belangrijke stappen gezet om statushouders te stimuleren tot en te faciliteren bij het volgen van een studie. Deze blijven we als gemeente volgen en blijven

20

met de onderwijsaanbieders in gesprek, onder meer over hoe we de verschillende initiatieven op elkaar kunnen afstemmen en daarmee versterken. Fontys Fontys biedt dit schooljaar een pre-bachelor aan waaraan 32 mensen deelnemen (16 in Tilburg en 16 in Eindhoven). Dit traject bestaat uit taal, maatschappelijke vaardigheden, Engels, wegwerken deficiënties en coaching. Het aanbod is erop gericht om deelnemers door te leiden naar een HBO-opleiding (voltijds of Associate Degree met werk). De 32 deelnemers komen uit de hele provincie. Mogelijk worden in de loop van het schooljaar groepen geformeerd die meer gericht zijn op opleidingsachtergrond en toeleiding naar vervolgonderwijs. Fontys beschikt over het Keurmerk Blik op werk. Dit is een voorwaarde voor een DUO-lening voor inburgering, welke aspirant-studenten mogen gebruiken om hun pre-bachelor te financieren. Fontys heeft 120 aanmeldingen gehad (ca. 80% uit Syrië), waarvan het merendeel (ca. 85) moest worden doorverwezen naar het MBO of andere opties. Probleem volgens Fontys is momenteel de ongestructureerde aanmelding en het gebrek aan coördinatie en regie in de regio. Hierdoor komen veel vluchtelingen ten onrechte naar Fontys voor een intake en ontstaat er teleurstelling bij de doelgroep als er doorverwezen moet worden naar lagere onderwijsniveaus. TiU Het bestuur van de TiU heeft besloten een actieplan te ontwikkelen om vanaf 2017 een pre-bachelor aan te bieden die toegang biedt tot het WO. Momenteel wordt in Nederland alleen door de VU Amsterdam een dergelijk aanbod verzorgd. De VU heeft de TiU gevraagd om deze pre-bachelor te ontwikkelen voor Zuid-Nederland, zodat de VU zich kan richten op het centrale en noordelijke deel van het land. De Amsterdamse universiteit wil daarbij kennis en expertise overdragen aan de TiU. Tot de pre-bachelor worden alleen mensen toegelaten die minimaal 12 jaar opleiding hebben gehad in het land van herkomst. Naar verwachting duurt het 1 tot 2 jaar voordat een vluchteling het taalniveau voor instroom in de reguliere opleiding heeft bereikt. De pre-bachelor zal bestaan uit: NT2 (niveau B2 of C1), Kennis van de Nederlandse Maatschappij en Oriëntatie Nederlandse Arbeidsmarkt (verplichte onderdelen inburgering), de modules studiekeuze en studievaardigheden en profielvakken met aandacht voor deficiënties binnen allerlei vakgebieden gericht op het toelatingsexamen. TiU heeft bij Reflect een vraag neergelegd om de competence card meer te richten op educatie. Om de plannen van TiU te kunnen realiseren is commitment nodig van andere universiteiten, de B5, provincie en OPZuid (het Europees innovatieprogramma voor Zuid-Nederland). Wij gaan samen met de TiU optrekken om de wens om te komen tot een pre-bachelor werkelijkheid te laten worden. ROC Tilburg Het ROC Tilburg heeft diverse mogelijkheden om Nederlands taalonderwijs aan te bieden aan anderstaligen. Via de School voor Educatie en Inburgering en het MBO Entreecollege kunnen duale of geïntegreerde inburgeringstrajecten worden georganiseerd waarin ook al gewerkt kan worden aan deficiënties op bepaalde vakgebieden en certificering. Hierdoor wordt voorgesorteerd op instroom naar hogere niveaus in het MBO of naar werk. Een eerste stap die het ROC Tilburg heeft gezet om dit mogelijk te maken is de aanvraag van het keurmerk Blik op werk. De onderwijsinstelling is voornemens om in januari 2017 te starten met het aanbieden van inburgeringstrajecten en vanaf het schooljaar 2017-2018 met de duale trajecten. Alle hierboven genoemde instellingen geven aan behoefte te hebben aan één matchingsloket voor vluchtelingen die een opleiding willen volgen. Aan dit loket kan dan het meest geschikte traject worden bepaald. Landelijk is de discussie gestart of de loketten voor leren en werken (LWL's), die een landelijke dekking hebben, een rol kunnen spelen bij een dergelijke intake. In Brabant zijn LWL’s actief in West-Brabant, Eindhoven, Den Bosch en Midden-Brabant (Tilburg). Wij gaan actief bekijken of het LWL Midden-Brabant deze rol op zich zou kunnen nemen. Daarbij brengen we in kaart hoe de rol- taakverdeling tussen dit loket, de onderwijsaanbieders en het regieteam bij Werk en Inkomen efficiënt en effectief kan worden ingericht. Dit doen we vanuit het besef dat er sprake is van verschillende subgroepen vluchtelingen die zich via verschillende routes kunnen melden voor het volgen van hoger onderwijs.

21

Welk doel en welke resultaten willen we met deze acties bereiken?

Volwassen statushouders worden in staat gesteld om een opleiding te volgen op WO-, HBO- en MBO-niveau zodat zij en de samenleving maximaal gebruik kunnen maken van hun talenten.

- De gemeente Tilburg beschikt over een samenwerkingsconvenant met het UAF - We beschikken over uitvoeringsrichtlijnen met betrekking tot studeren in een

uitkeringssituatie

Tilburg beschikt als onderwijsstad over toeleidingstrajecten voor vluchtelingen die toegang bieden tot MBO, HBO en WO.

- In Tilburg worden geïntegreerde trajecten MBO Entreeopleiding en inburgering aangeboden, evenals pre-bachelors op HBO- en WO-niveau.

- Zonder in de verantwoordelijkheden van de onderwijspartners te treden heeft de gemeente de randvoorwaarden voor een goed functionerende onderwijsketen op orde, zoals klantregie, een centraal matchingspunt en bestuurlijke commitment bij andere overheden en partijen.



1. Sluiten samenwerkingsconvenant met UAF

Gemeente (Economie en Arbeidsmarkt) met UAF

Q1 2017

2. Opstellen uitvoeringsrichtlijnen studeren met bijstandsuitkering

Gemeente (Economie en Arbeidsmarkt en Werk en Inkomen)

Q1 2017

3. Verkennen mogelijkheid tot het inrichten van één matchingsloket voor vluchtelingen die willen studeren in het MBO, HBO en WO en heldere rol- en taakverdeling met regieteam Werk en Inkomen

Gemeente (Economie en Arbeidsmarkt) met onderwijsinstellingen en LWL Midden-Brabant

Q1 2017

4. Verkrijgen draagvlak voor een universitaire pre-bachelor voor vluchtelingen in Tilburg

TiU en gemeente (Economie en Arbeidsmarkt en Sociaal)

Q2 2017

Financiën Op dit moment worden geen kosten voor de gemeente voorzien - afgezien van een geringe gemeentelijke bijdrage aan het UAF per jaar per begeleide student - om bovenstaande te realiseren. Mocht dit na nadere verkenning anders blijken te zijn (bijvoorbeeld rondom het LWL), dan zullen daar de middelen uit de bestemmingsreserve voor worden aangewend.

22

Actielijn 6. Versterken toegang tot hulp en zorg Zodra statushouders zich vestigen in een woning in Tilburg is de gemeente verantwoordelijk voor hulp- en zorgverlening op grond van de Wmo, de Jeugdwet en de Wet publieke gezondheid. Inwoners met ondersteuningsvragen kunnen daarvoor terecht bij de teams van de Toegang die in 11 Tilburgse wijken actief zijn. Deze teams worden bemenst door medewerkers van de GGD Hart voor Brabant, IMW, MEE, Loket Z, de gemeentelijke afdeling Werk en Inkomen en de wijkverpleegkundige. Zij bekijken samen met de inwoner wat hij zelf kan of met hulp uit de omgeving, bieden zelf (lichte) ondersteuning of regelen dat er specialistische hulp komt als dat nodig is. Het is van groot belang dat de toegankelijkheid van de Toegang voor de (met name in psychosociaal opzicht) relatief kwetsbare groep statushouders optimaal is en blijft. In de afgelopen maanden hebben we samen met SNV Brabant-Centraal en de Toegang in beeld gebracht wat daarvoor nodig is:

Per wijkteam is een aandachtsfunctionaris benoemd die aanspreekpersoon wordt voor verwijzende partijen als SNV Brabant-Centraal en in de nabije toekomst de gemeentelijke klantregisseur.

Er zijn afspraken gemaakt over opschaling indien de samenwerking niet verloopt zoals is afgesproken.

In het Programma van Eisen Toegang en lichte ondersteuning 2017 hebben we de partners binnen de Toegang gevraagd diversiteit tot een actief aandachtspunt te maken in hun gezamenlijke programma deskundigheidsbevordering. Uiteraard gaan wij de Toegang zo veel mogelijk ontlasten met de opbouw van het regieteam bij Werk en Inkomen en de inzet van diverse instrumenten waardoor statushouders in staat worden gesteld om hun netwerk (inclusief vrijwilligers) te versterken.

In overleg met de Toegang en de GGD is wel geconstateerd dat de tak publieke gezondheidszorg in 2017 - waarin (nog) duidelijk sprake zal zijn van verhoogde instroom van statushouders - versterkt dient te worden. Enerzijds vanwege de groei van de doelgroep en anderzijds de intensieve professionele aandacht die benodigd is vanwege relatief grote gezondheidsrisico's, communicatiehindernissen en problemen rondom doelgroepbereik. De GGD vormt overigens het deel van de toegang dat alle vluchtelingengezinnen - kinderen en volwassenen - letterlijk ziet en spreekt, althans dat is zijn missie. De extra inzet van de GGD behelst:

De jeugdgezondheidszorg (JGZ) ten behoeve van kinderen en jongeren tot 18 jaar

De inzet van gezondheidsbevorderingsprogramma's en het inrichten van een gezondheidspreventiestructuur in samenwerking met onder meer de partners in de Toegang, SNV Brabant-Centraal en ContourdeTwern

Infectieziekten- en TBC-bestrijding

Deskundigheidsbevordering professionals en tolkkosten Momenteel wordt er, in overleg met de zorgverzekeraars, de huisartsenvereniging en de huisartsen in Tilburg Noord gezocht naar een oplossing voor zowel de korte termijn als een structurele oplossing met betrekking tot het huisartsentekort in de wijk, welke met de verhoogde instroom van vluchtelingen nog zichtbaarder is geworden. Voor de acute gevallen zijn afspraken gemaakt met een huisarts om mensen tegen passantentarief op consult te zien. Zo is er altijd zorg gegarandeerd, ook wanneer iemand nog geen eigen huisarts heeft. Voor de korte termijn is het streven om een waarnemersconstructie te regelen. De structurele oplossing is dat er een huisarts bij komt. De werving hiervoor wordt gestart waarbij het belangrijk is om de vestiging en het opstarten van een nieuwe praktijk zo aantrekkelijk mogelijk te maken omdat huisartsen zelfstandige ondernemers zijn die zelf bepalen waar ze zich vestigen. Over beide trajecten wordt intensief overleg gevoerd waarbij de rol van de gemeente zich vooral richt op het meedenken en ondersteunen bij het vinden van een geschikte locatie. Het huisartsentekort is overigens een breed vraagstuk dat niet alleen vluchtelingen raakt. Over de voortgang zal de raad periodiek worden geïnformeerd. We nemen dit vraagstuk echter niet op als expliciet onderdeel van dit actieplan. Welk doel en resultaten willen we met deze acties bereiken?

Gelijke en snelle toegang tot de Toegang en haar diensten voor alle inwoners van Tilburg. - De dienstverlening aan statushouders vindt plaats conform de doorlooptijden in de Verordening

maatschappelijke ondersteuning 2016 en de geldende servicenormen.

23

Versterking van de publieke gezondheidszorg voor statushouders en hun kinderen. - Het bereik van de JGZ onder kinderen van statushouders is gelijk aan het algemene

bereikpercentage (1-jarige: 99%, 3½ jaar: 94%, 5½ jaar: 81%, 9½ jaar: 91%, klas 2 VO: 80%). - Effectieve, preventieve voorlichting aan statushouders en kwalitatief goede samenwerking met

vluchtelingen(belangen)organisaties. - Verlaging van het no show-percentage bij de infectieziekten- en TBC-bestrijding. - Alle relevante professionals van de GGD Hart voor Brabant hebben een

deskundigheidsbevorderingsprogramma doorlopen gericht op de doelgroep vluchtelingen. Planning en betrokken partijen


1. Benoemen aandachtsfunctionaris in elk wijkteam van de Toegang

Toegang Gerealiseerd

2. Maken escalatieafspraken tussen Toegang en doorverwijzende partijen

Toegang, SNV Brabant-Centraal, gemeente (Werk en Inkomen)

Gerealiseerd Q2 met regieteam Werk en Inkomen

3. Diversiteit als aandachtspunt voor de doorontwikkeling van de Toegang

Toegang Continu

4. Versterken publieke gezondheidszorg

GGD Hart voor Brabant Start Q1 2017

Financiën De acties met betrekking tot de Toegang worden uitgevoerd binnen de reguliere subsidie die beschikbaar wordt gesteld. Voor de versterking van de publieke gezondheidszorg oormerken we binnen de ontvangen middelen uit het uitwerkingsakkoord voor 2017 een bedrag van € 204.000, dat beschikbaar zal zijn als subsidie voor de GGD Hart voor Brabant. Met betrekking tot de budgetten voor Wmo en jeugdhulp is sprake van risico's. Vooraf is namelijk niet in te schatten of, in welke mate en wanneer de verhoogde instroom en de inzet van nieuwe instrumenten als klantregie zullen leiden tot een hoger beroep op zorg.

24

Actielijn 7. Meedoen in de wijk Wijken en buurten vormen schaalniveaus die bij uitstek geschikt zijn om statushouders in staat te stellen kennis te maken met de Tilburgse samenleving en haar inwoners, de Nederlandse taal te oefenen en mee te doen aan activiteiten. Deze potentie kan veel beter benut worden. SNV Brabant-Centraal voert een jaar lang de maatschappelijke begeleiding uit voor statushouders, maar heeft haar handen vol aan het regelen van de meest praktische en noodzakelijke zaken, zoals schoolinschrijvingen, het vinden van een huisarts, afsluiten van verzekeringen, etc. De uitvoerders (voor het grootste deel vrijwilligers) wonen niet per definitie in de woonwijk van de statushouder. Ook zijn de activiteiten van SNV Brabant-Centraal en die van ContourdeTwern in de sociale basis, zoals sociaal werk, nog onvoldoende op elkaar afgestemd. Om de potentie van de wijk beter te benutten voor statushouders en de huidige bewoners gaan we het volgende doen:

Om de integratie en participatie van statushouders in de wijk te versterken zijn SNV Brabant-Centraal en ContourdeTwern momenteel in overleg over een betere afstemming van en samenwerking in hun primaire processen. Dit overleg moet uiterlijk in januari 2017 resulteren in transparante en duidelijke samenwerkingsafspraken. Hierbij is het belangrijk dat beide organisaties recent gevestigde statushouders in beeld hebben, hun inzet op elkaar afstemmen en er een warme overdracht plaatsvindt na gemiddeld een jaar maatschappelijke begeleiding aan de professionals die in de sociale basis actief zijn, zoals sociaal werkers, jongerenwerkers en vrijwilligersondersteuners.

De woningbouwcorporaties en gemeente hebben het Knooppunt Ruimhartig Tilburg - een alliantie waar SNV Brabant-Centraal en ContourdeTwern ook deel van uitmaken - gevraagd, bovenop het bestaande aanbod, voor 2017 tot en met 2019 een aanpak te ontwikkelen die de ontmoeting tussen statushouders en de overige wijkbewoners stimuleert, de leefbaarheid bevordert, deelname van statushouders aan vrijwilligerswerk of activiteiten aanmoedigt en daarmee bijdraagt aan het integratieproces. Dit onder de voorwaarde dat er wordt voortgebouwd op ideeën van wijkbewoners, vrijwilligers van SNV Brabant-Centraal en de huismeesters en woonconsulenten van de corporaties. De contouren van deze aanpak - het wijkgidsenproject - zijn inmiddels helder en bestaan uit:

o De inzet van vrijwillige 'wijkgidsen' (wijkgenoten die al langer in de wijk wonen) die pas in de wijk gehuisveste statushouders één op één helpen bij het wegwijs worden in wijk en buurt (voorzieningen en netwerken). Gezien het enthousiasme van Tilburgers die zich in (willen) zetten op en rondom Sint Jozefzorg verwachten wij dat er volop animo zal zijn om de rol van wijkgids te vervullen.

o De uitvoering van 'welkom in de wijk'-activiteiten waarin wijkgidsen statushouders in groepsverband mondeling en schriftelijk informeren over de wijk, over waarden, normen en omgangsregels, maar ook de mogelijkheden om deel te nemen aan activiteiten en het doen van vrijwilligerswerk.

o De inzet van de decentrale Steunpunten Vrijwilligerswerk om onder meer statushouders te matchen met vacatures en hen te begeleiden bij het doen van vrijwilligerswerk.

o Inzet op algemene communicatie en positieve beeldvorming.

De klantregisseur bij Werk en Inkomen zal in het kader van het participatieverklaringstraject gebruik maken van het wijkgidsenproject door actief statushouders daarvoor aan te dragen (zie actielijn 1). Welk doel en resultaten willen we met deze acties bereiken?

Statushouders maken actief kennis met hun buurt en wijk, hun medebewoners, de diverse voorzieningen in hun directe omgeving en participeren naar vermogen op wijken buurtniveau door deel te nemen aan georganiseerde activiteiten of zich in te zetten als vrijwilliger.

- Alle volwassen statushouders die vanaf 2017 een woning in Tilburg betrekken hebben deelgenomen aan het wijkgidsenproject, waardoor hun zelfredzaamheid is vergroot.

25

- Er zijn heldere samenwerkingsafspraken gemaakt tussen ContourdeTwern en SNV Brabant-Centraal. Statushouders worden na beëindiging van het maatschappelijke begeleidingstraject warm overgedragen aan professionals in de sociale basis.



1. Versterking van de samenwerking in de sociale basis rondom statushouders op wijken buurtniveau, onder meer door middel van het vastleggen van duidelijke afspraken

SNV Brabant-Centraal en ContourdeTwern

Q1 2017 gereed

2. Uitvoering project wijkgidsen Knooppunt Ruimhartig Tilburg Start Q1 2017

Financiën De actie met betrekking tot de versterking van de samenwerking in de wijk tussen SNV Brabant-Centraal en ContourdeTwern wordt uitgevoerd binnen de reguliere subsidies die beschikbaar worden gesteld aan beide organisaties. Voor de uitvoering van het project wijkgidsen is voor 2017 tot en met 2019, vanuit de reserve Niet-Fysieke Aspecten Herstructurering (NFAH), een budget van € 75.000 per jaar beschikbaar.

26

Actielijn 8. Inzet in en rondom Sint Jozefzorg: continueren dagbesteding en pilot Onze inzet in en rondom de noodopvanglocatie Sint Jozefzorg bestaat uit twee, uiteraard met elkaar verweven, elementen: het dagbestedingsprogramma en de pilot vroegtijdige integratie en participatie. Het dagbestedingsprogramma heeft in de lente van 2016 een forse impuls gekregen van het college. De pilot is sinds medio 2016 operationeel. De basis hiervan wordt gevormd door een - vanuit landelijk perspectief bezien - unieke afspraak gemaakt tussen de gemeente Tilburg en het COA om voor een groep vluchtelingen de plaats van opvang ook gelijk te stellen aan de plaats waar deze vluchtelingen - indien zij een status verkrijgen - ook gevestigd worden binnen het kader van de huisvestingstaakstelling. Dit wil zeggen dat alle vluchtelingen die door het COA in de locatie Sint Jozefzorg worden geplaatst, ook zeker zijn van een koppeling aan én huisvesting in de gemeente Tilburg, mits een status wordt verleend. Opvang in Sint Jozefzorg in Tilburg staat dus gelijk aan huisvesting in Tilburg. De pilot biedt behalve rust en duidelijkheid voor de betrokken vluchtelingen, ook de mogelijkheid voor hen om snel een eigen netwerk op te bouwen, als toekomstige Tilburgers vroeg kennis te maken met de stad en te profiteren van alle activiteiten die voor vluchtelingen hier worden georganiseerd. In deze actielijn gaan we dieper in op de twee elementen van onze opvanglocatiegebonden inzet. I. Dagbesteding In april 2016 heeft het college besloten om voorlopig tot 1 januari 2017 aanvullend op het programma van het COA een impuls te geven aan het dagbestedingsprogramma op de opvanglocaties Sint Jozefzorg en aan de Professor Cobbenhagenlaan. De impuls bestaat uit ondersteuning van initiatieven uit de stad en coördinatie van het aanbod van de vele en veelsoortige activiteiten - uitgevoerd door vrijwilligers - door het Knooppunt Ruimhartig Tilburg, de inzet van additioneel en locatiegeboden jongeren- en sociaal werk onder meer om vluchtelingen toe te leiden naar het stedelijk aanbod en het verrichten van straatwerk rondom de opvanglocaties, de inzet van een combinatiefunctionaris sport en het professionaliseren van het peuterspeelzaalwerk (inclusief aanbod voorschoolse educatie). ContourdeTwern heeft de kosten van het Knooppunt en de inzet van het jongeren- en sociaal werk op verzoek van het college eenmalig gefinancierd vanuit het eigen vermogen van de instelling, de overige interventies zijn op directe wijze door de gemeente bekostigd. Op dit moment heeft Tilburg nog maar één noodopvanglocatie: Sint Jozefzorg. Zolang deze in gebruik is gaan wij de hierboven beschreven impuls continueren. De meerwaarde hiervan is evident. Het dagbestedingsprogramma voorkomt verveling en draagt bij aan het welbevinden van de bewoners van Sint Jozefzorg, legt een basis voor hun verdere integratie- en participatieproces door een vroege kennismaking met de Nederlandse taal en de Tilburgse samenleving en biedt Tilburgers volop gelegenheid om kennis te maken met onze nieuwe inwoners. Overigens heeft de inzet van een omgevingsmanager ook bijgedragen aan de stabiele situatie in Sint Jozefzorg en de wijk Fatima en aan optimale communicatie in de driehoek COA, wijk en gemeente. Daarom continueren we ook de inzet van de gemeentelijke functionaris. Resumerend gaan we het volgende doen:

We continueren de activiteiten van het Knooppunt Ruimhartig Tilburg, de inzet van extra jongeren- en sociaal werk en van de combinatiefunctionaris sport tot oktober 2018. Dit geldt ook voor het professioneel peuterspeelzaalwerk (inclusief voorschoolse educatie) dat we bovendien uitbreiden naar een aanbod van 52 weken per jaar (zie actielijn 3 'Versterken onderwijs van kinderopvang tot en met MBO').

Ook de inzet van de omgevingsmanager continueren we zolang Sint Jozefzorg in gebruik is als noodopvanglocatie van asielzoekers.

Bij bovenstaande moet nadrukkelijk aangetekend worden dat de inhoud van de inzet uiteraard niet statisch is maar anticipeert op de vraag en behoeften van de vluchtelingen zelf en van de wijk. De combinatiefunctionaris sport gaat, anders dan nu, bovendien ook ingezet worden rondom de opvanglocaties van (ex-)AMV's en blijft de opgeleide citytrainers actief volgen en stimuleren nadat deze als statushouder een woning hebben

27

betrokken in Tilburg. Welk doel en resultaten willen we met deze acties bereiken?

Vluchtelingen in Sint Jozefzorg worden in staat gesteld om hun vrije tijd zinvol in te vullen en vroegtijdig kennis te maken met de Tilburgse samenleving en de Nederlandse taal.

- Het aanbod van de vele en diverse activiteiten van onderop uit de stad wordt getoetst aan de vraag van vluchtelingen, gecommuniceerd en wordt gecoördineerd uitgevoerd.

- Vluchtelingen kunnen ook deelnemen aan activiteiten op locatie of elders in de stad die worden georganiseerd door professionals als de jongerenwerker, sociaal werker en de combinatiefunctionaris sport.

De goede samenwerking en korte communicatielijnen tussen gemeente, COA en de wijk worden gecontinueerd.

- De omgevingsmanager blijft verbonden aan Sint Jozefzorg en omgeving en is in gelijke mate beschikbaar voor organisaties en inwoners van de wijk en voor het COA.



1. Continueren activiteiten Knooppunt Ruimhartig Tilburg

Samenwerkingsverband Knooppunt Ruimhartig Tilburg

Voortzetten tot oktober 2018

2. Continueren inzet additioneel jongeren- en sociaal werk

ContourdeTwern (R-Newt en sociaal werk)

Idem

3. Continueren inzet combinatiefunctionaris sport (ook ten behoeve van AMV's)

Gemeente (Sportbedrijf) Idem

4. Continueren en uitbreiden professioneel peuterspeelzaalwerk/VVE

Kinderopvanggroep Idem

5. Continueren inzet omgevingsmanagement


Idem

Financiën Binnen de bestemmingsreserve integratie en participatie vluchtelingen reserveren we voor 2017 en 2018 in totaal:

€ 105.000 ten behoeve van het Knooppunt Ruimhartig Tilburg

€ 95.000 voor additioneel jongeren- en sociaal werk

€ 149.000 voor de inzet van een fulltime combinatiefunctionaris sport

€ 90.000 ten behoeve van het omgevingsmanagement en € 18.000 voor het werkbudget De kosten van de voortzetting van het professioneel peuterspeelzaalwerk zijn beschreven onder actielijn 3. II. Pilot vroegtijdige integratie en participatie Naast het bieden van zinvolle dagbestedingsactiviteiten, kan met de pilotafspraak 'opvang in Tilburg = huisvesting in Tilburg' de gemeente Tilburg haar ambitie van vroegtijdige ondersteuning aan vluchtelingen in het kader van integratie en participatie ook al inzetten op deze groep mensen in de eigen opvanglocatie. De pilot biedt kansen om met de samenwerkingspartners én deze vluchtelingen al vroegtijdig gestructureerd en gericht te werken aan een toekomstig bestaan in Tilburg en integratie te bevorderen. Het proces van

28

ondersteuningsaanpak bij integratie met bijbehorende instrumenten wordt dan ook versterkt binnen de pilot. Met partners wordt nu en de komende tijd gewerkt aan:

Verbeteren van het ketenproces van ondersteuning aan vluchtelingen Het gaat hier om de verbeterde afstemming, coördinatie en regie op de ondersteuningsinzet rondom vluchtelingen. 'Doen we geen dingen dubbel, of vallen er geen gaten in de ondersteuning? Kan de ondersteuning vroegtijdiger, integraler, beter doorlopend?' Dat is het type vragen die we ons daarbij voortdurend stellen. De inzet vanuit de diverse betrokken partijen is niet statisch en ontwikkelt zich in de tijd. Zo heeft het COA rond de afgelopen zomer vanuit het ministerie extra taken gekregen in het kader van de zogenaamde voorinburgering van statushouders in de opvang, en gaat in dat verband meer uren taalonderwijs verzorgen, evenals onderwijs gericht op kennis van de Nederlandse samenleving. Goede afstemming van de inzet in de keten is dus een must. In de pilot worden daartoe ketenafspraken gemaakt tussen ondermeer COA, gemeente Tilburg, SNV Brabant-Centraal, ContourdeTwern en Knooppunt Ruimhartig Tilburg. Bij deze ketenafspraken ligt de focus op taalonderwijs, inburgering, participatieverklaring en ondersteuning richting arbeidsmarkt naar betaald werk of inschakeling bij onbetaald werk.

De intensivering van deelname aan vrijwilligerswerk door vluchtelingen Er loopt een landelijk project 'Aan de Slag', dat beoogt meer vluchtelingen aan onbetaald werk te helpen. Het ministerie van SZW werkt daarin samen met onder meer de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk en het kenniscentrum Pharos; het ministerie heeft medio augustus 2016 geld beschikbaar gesteld om tot een geïntensiveerde aanpak te komen in tien gemeenten. De gemeente Tilburg doet met het COA en ContourdeTwern vanuit de pilot mee als één van de tien (start)gemeenten, die zo vroeg mogelijk willen inzetten op vrijwilligerswerk voor vluchtelingen. ContourdeTwern met zijn Steunpunten Vrijwilligerswerk is de spilorganisatie waarmee Pharos de geïntensiveerde aanpak concreet opbouwt. Bij de geïntensiveerde inzet ligt de focus dus op een toename van het aantal vluchtelingen dat deelneemt aan vrijwilligerswerk, zoveel mogelijk al vanuit de opvang. Maar daarnaast gaat in de Tilburgse situatie ook gekeken worden hoe de Steunpunten Vrijwilligerswerk in de wijken de gehuisveste vluchtelingen ook beter kunnen laten aansluiten op het aanbod van onbetaald werk in de stad. Vanuit Pharos kan daarbij ondersteuning door een projectleider worden geboden en er is een landelijke toolkit in de maak, waarvan gebruik kan worden gemaakt.

Onderzoek naar positieve gezondheid van vluchtelingen Met Avans Hogeschool worden afspraken gemaakt over een onderzoek in de pilot naar positieve gezondheidsaspecten voor vluchtelingen die samenhangen met de inzet van sociale activering (inclusief het dagbestedingsprogramma) en andere ondersteuningsinzet in relatie tot integratie.

Initiatieven en experimenten om met werkgevers meer vluchtelingen naar betaald werk of trajecten richting werk te krijgen In dit kader is samen met een uitzendbureau en SNV Brabant-Centraal een pilotproject opgezet om stages voor vluchtelingen te organiseren in de logistieke sector. Werkgeversdienstverlening van de gemeente werkt nauw samen met het SNV-project Arbeidsparticipatie om vluchtelingen vanuit trajecten naar werk geplaatst te krijgen bij werkgevers uit beider netwerken. Video-cv’s van vluchtelingen worden geplaatst op www.talentuitwerkhart.nl. Met de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) en het Bedrijven Overleg Regio Tilburg (BORT) wordt nader onderzocht en afgestemd of en hoe werkgevers bereid zijn hun bedrijven open te stellen voor vluchtelingen, voor baanopeningen of stages, etc.

Verbetering gegevensverzameling en -uitwisseling rondom de vluchteling in het kader van het integratieproces Veel partijen zijn betrokken bij het bieden van ondersteuning aan vluchtelingen bij de integratie. Eenieder verzamelt daarbij informatie rondom de betrokkene en de voortgang van het proces van integratie. Dit doet men geheel eigenstandig en op eigen wijze. Actuele, voortbouwende informatie met betrekking tot de integratie, die voor de betrokken partijen centraal kan worden ontsloten is er niet. Dit bemoeilijkt een integrale, doorlopende aanpak zoals Tilburg die voor ogen staat. Dit kan dus beter. In de pilot willen we dan ook een adequate informatiedrager (vluchtelingendossier)

http://www.talentuitwerkhart.nl/

29

ontwikkelen voor het delen van de relevante informatie over de betreffende vluchteling en diens integratieproces, alsmede het bijbehorende proces voor goed gebruik en beheer van de informatiedrager. Denk daarbij aan aspecten als privacy, verantwoordelijkheid beheer en actualiteit van de info, digitaal of papier, correctierecht, statusinfo, et cetera. Onderdeel van deze gegevensverzameling oftewel het vluchtelingendossier is de ‘Competence Card’ die samen met de TiU en Meurs HRM is ontwikkeld. Dit is een innovatief, digitaal diagnose-instrument dat de competenties van de vluchteling in kaart brengt en gebruikt kan worden om een klantbeeld te verscherpen op basis waarvan ondersteuning richting werk of trajecten naar werk kan worden ingezet. De competence card wordt momenteel met medewerking van het COA en SNV en vluchtelingen uit Sint Jozefzorg getest. Het is van groot belang dat het vluchtelingendossier is uitontwikkeld op het moment dat de gemeentelijke klantregie operationeel is zodat snel gewerkt kan worden aan een realistisch participatiedoel. Afhankelijk van de evaluatie van de inzet van de Competence Card besluiten we óf en op welke wijze we deze definitief gaan inzetten voor Tilburgse vluchtelingen.

Activiteitenboek voor vluchtelingen in Tilburg Vanuit de pilot is de idee ontstaan om voor de doelgroep en de vrijwilligers en professionals in hun omgeving een overzicht te maken van de (meer structurele) activiteiten die in de stad worden georganiseerd en aangeboden voor vluchtelingen of activiteiten die specifiek geëigend zijn voor de doelgroep. Dit is uitgewerkt in een (fysiek en digitaal) activiteitenboek.

Uitwisseling kennis en ervaring met andere gemeenten uit het land Met een aantal grote gemeenten die ook in de vluchtelingenthematiek een vooruitstrevende aanpak neer (willen) zetten zijn contacten opgebouwd en wordt kennis en ervaring uitgewisseld, zowel beleidsmatig als wat betreft de vertaling naar de uitvoering. Ook vanuit regiogemeenten bestaat interesse voor de Tilburgse vroegtijdige aanpak in de pilot; daarover wordt informatie met deze gemeenten uitgewisseld.

Welk doel en resultaten willen we in de pilot bereiken? Pilot als flexibele proeftuin De pilot is gebaseerd op de vernieuwende afspraak met het COA om vluchtelingen die worden opgevangen in Sint Jozefzorg ook exclusief in Tilburg te huisvesten. De pilot biedt een uitstekende omgeving om samen met de partners voor de groep vluchtelingen een vroegtijdige, integrale en doorlopende ondersteuningsaanpak bij integratie en participatie te ontwikkelen en te beproeven. We zien de pilot als een proeftuin voor experimenten, activiteiten en projecten speciaal voor vluchtelingen, naast het reguliere participatiebeleid dat we voor alle Tilburgers uitvoeren. Zoals eerder beschreven gebeurt er veel in de pilot, langs diverse lijnen. De verschillende activiteiten, projecten en uitwerkingen worden maandelijks met de partners in een projectgroep doorgenomen. In december 2016 vindt besluitvorming over voorliggend actieplan plaats en zal het voorgestelde beleidsinstrumentarium (verder) ontwikkeld en opgebouwd worden. Er bestaat een duidelijke relatie tussen de pilotactiviteiten en de beleidsactiviteiten. De ketenpartners stemmen eind 2016 af welke instrumenten uit het actieplan in de pilot opgenomen kunnen worden als experimenteer- en ontwikkelelementen. Daarmee kan de pilot fungeren als proeftuin waarin de tijd die nodig is voor de opbouw van bijvoorbeeld klantregie en de participatieverklaringstrajecten waardevol wordt ingevuld. Opgedane inspiratie en bevindingen dienen dan als input voor het structurele beleid met bijbehorend instrumentarium. Gelet op de dalende trend in de asielinstroom dienen instrumentarium en processen flexibel van aard te zijn zodat zij te vormen en in te zetten zijn naar de omstandigheden van het moment. Hierbij moet dus gedacht worden aan wijzigingen in instroomaantallen en in doorlooptijden in de asielprocedure (en daarmee korter of langer verblijf op de opvanglocatie). Om deze reden spreken we over de pilot als een ‘flexibele proeftuin’.

30


Actie Primair betrokken partijen Planning

1. Verbeterde afstemming, coördinatie, overdracht van regie in het ketenproces ondersteuning

Gemeente, SNV, COA, Contour de Twern, Knooppunt Ruimhartig Tilburg

- Doorlopend

2. Intensivering deelname vrijwilligerswerk voor vluchtelingen

Gemeente, ContourdeTwern, Pharos

- Deelname aan landelijk project Aan de Slag geregeld. - Pharos en ContourdeTwern gaan vanaf Q4 2016 intensivering concretiseren.

3. Onderzoek positieve gezondheid door Avans

Gemeente, Avans Hogeschool, COA

- Voorbereidingen onderzoek lopen (bepaling en verfijning onderzoeksvragen) - Verwachte start onderzoek uiterlijk Q1 2017

4. Ontwikkelen initiatieven en experimenten richting arbeidsmarkt

Gemeente, SNV, BZW, BORT, individuele werkgevers

- Doorlopend

5. Onderzoek gegevensverzameling/ vluchtelingendossier, incl. Competence Card

Gemeente, COA, SNV, TiU - Onderzoek loopt nog. Planning op een verbeterd vluchtelingendossier kan in december worden gemaakt (als intern onderzoek bij COA is afgerond) - Pilot Compentence Card wordt in Q4 2016 afgerond met doelgroep uit Sint Jozefzorg

6. Uitgeven van een activiteitenboek voor vluchtelingen in Tilburg

Gemeente, ContourdeTwern, Knooppunt Ruimhartig Tilburg, met medewerking van alle overige ketenpartners

- Activiteiten boek in Nederlandse taal gereed op 3 november 2016 - Q4 2016 bezien op uitgaven in andere talen (Engels/Arabisch)

Financiën Binnen de bestemmingsreserve integratie en participatie vluchtelingen is voor 2017 en 2018 in totaal € 183.000 bestemd voor de uitvoering van de pilot.

31

III. Begroting Ten behoeve van de aanpak van de integratie en participatie van vluchtelingen maken we de volgende financiële keuzes:

1. We zetten de ontvangen Rijksmiddelen 2016-2017 op grond van het uitwerkingsakkoord in om de herijkingskosten van het staande beleid als gevolg van de verhoogde instroom af te dekken. Conform dit akkoord ontvangt de gemeente Tilburg in 2016 € 2,4 miljoen en in 2017 € 1,8 miljoen aan compensatie voor extra kosten. Deze compensatie is gebaseerd op een instroom van statushouders van 536 in 2016. Voor 2017 zijn deze rijksmiddelen berekend op basis van een instroom van 400. De rijksmiddelen voor de instroom van statushouders vanaf 2016 zijn in principe vrij besteedbaar. Deze worden in lijn met de geest van het uitwerkingsakkoord ingezet.

2. We benutten de bestemmingsreserve integratie en participatie vluchtelingen ter hoogte van € 3.384.000 voor de dekking van de kosten nieuw beleid 2017-2018, zoals beschreven in dit actieplan. De grootste kostenposten met betrekking tot nieuw beleid bestaan uit klantregie en de participatieverklaringstrajecten (inclusief taal- en oriëntatiecomponenten). Ook dekken we de inzet in en rondom Sint Jozefzorg en de programmakosten ten behoeve van de implementatie van het nieuwe beleid uit deze reserve. Het vanaf 2016 opgehoogde deel van de Rijksvergoeding voor de maatschappelijke begeleiding van statushouders (in totaal € 2.370 per persoon, de verhoging betreft € 1.370 per persoon) benutten we eveneens voor de dekking van nieuw beleid c.q. kosten klantregie en participatieverklaringstrajecten. Uiteraard blijven we de opties tot het aanwenden van externe (Europese) middelen actief volgen en zullen daar een beroep op doen indien zich reële mogelijkheden voordoen.

Bestemmen staat niet gelijk aan toekennen Daar waar kosten betrekking hebben op subsidiëring en/of inkoop via externe partners worden deze toegekend op basis van separate collegebesluiten. Uiteraard gaan wij daaraan voorwaarden verbinden als te behalen resultaten, een realisatieplanning en monitoring.

2017 2018

Herijking BUIG

Inkomsten, excl. mogelijkheid voorfinanciering 1.544€ 1.582€

Bijstandsuitgaven 1.756€ 1.582€

-212€ -€

Herijking inkomsten uitwerkingsakkoord vluchtelingen

Decentralisatie-uitkering effect bestaand beleid 1.152€ -€

Decentralisatie-uitkering integratie en participatie 640€ -€

Inzet overschot middelen Decentralisatie-uitkering 2016 843€ 779€

Specifieke uitkering maatschappelijke begeleiding en participatieverklaring 539€ 231€

3.175€ 1.010€

Herijking uitgaven uitwerkingsakkoord vluchtelingen

Herijking budgetten uitgaven, partieel effect 1.065€ 680€

Herijking budgetten uitgaven, integratie en participatie 249€ 100€

Herijking budgetten uitgaven, maatschappelijke begeleiding en participatieverklaring 964€ 231€

2.279€ 1.011€

Saldo begroting na herijking voor nieuw beleid 684€ -1€

Voorstellen nieuw beleid

Voorstel Nieuw beleid * Opvangkosten 354€ 286€

Voorstel Nieuw beleid * Programmakosten 412€ -€

Voorstel Nieuw beleid * Taal- en orientatieprogramma instroom 2016-2020 1.018€ 185€

Voorstel Nieuw beleid * Overig instroom 2016-2020 182€ 182€

Voorstel Nieuw beleid * Opvang eventuele ophoging taakstelling 200€ 123€

Voorstel Nieuw beleid * Taal- en orientatieprogramma instroom 2015 441€ -€

Creatie reserve vluchtelingen (totaal € 3,384 mln.) 2.607€ 777€

Dekking via overschot middelen uitwerkingsakkoord -684€ -€

Dekking via algemene middelen (= ongewijzigd t.o.v. eerder voorstel PB 2017) -1.923€ -777€

32

Risico's De financiën zijn in hoge mate afhankelijk van de omvang van de instroom van asielzoekers in Nederland en statushouders in Tilburg. De rijksmiddelen voor de verhoogde instroom zijn voor 2016 en 2017 gegarandeerd, maar niet voor 2018 en verder. Dit vraagt dus om actieve monitoring en koppeling daarvan aan de begrotingscyclus. De verdeling van de kosten over de jaren 2017/2018 zijn gebaseerd op de beschikbare capaciteit en daarmee de geleidelijke inzet van het programma voor vluchtelingen. Het risico van een eventuele verschuiving van kosten tussen de jaren 2017/2018 wordt via de reserve afgedekt. Ook de kosten met betrekking tot de Wmo en jeugdhulp vormen een risico. Vooraf is niet reëel in te schatten of en in welke mate de verhoogde instroom en de inzet van nieuwe instrumenten als klantregie zullen leiden tot een hoger beroep op de zorg.

actieplan - ruimhartigtilburg.nl · van position paper naar actieplan de wijze waarop we deze...

Documents