Actieprogramma Stedelijke Distributie

“Noodzaak en kansen; de vrijblijvendheid voorbij...”

Landelijke aanpak voor Lokaal maatwerk

2A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

Inhoud

Voorwoord 3

MANAGEMENTSAMENVATTING 41 ANAlySEproblEMATIEk 6

2 AMbITIESENrolAMbASSAdEurSTEdElIjkEdISTrIbuTIE 8

3 AcTIEproGrAMMASTEdElIjkEdISTrIbuTIE 9

3.1Hoofdlijnen 9

3.2Denkraam 10

3.3Voorwaardenvoorsucces 12

4 orGANISATIE&coMMuNIcATIE 15

4.1Organisatie 15

4.2Communicatie 16

4.3Rapportage 16

3A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

Voorwoord

Stedelijkedistributiegaatovergoederen,verkeersveiligheid,economischklimaatvanbinnensteden,klimaatdoelstellingeneninzijntotaliteitoverstedelijkekwaliteit.ErisdeafgelopenjarenveelgeschrevenoverengestudeerdopdeproblematiekrondomstedelijkedistributieinNederland.Stedelijkedistributieheeftals‘issue’eenlanglopendabonnementoplijstjesvanergernissenenregeldruk.Maarwatmijdeafgelopenperiodevooralduidelijkisgeworden,isdatstedelijkedistributievooralmensenwerkis.

Hetzijndechauffeursenplannersdiedagelijksworstelenmetdeverschillendelokaleregimesrondomstedelijkedistributie,ambtenarendiehunhoofdbrekenoverdeogenschijnlijketegenstellingentussenmilieu-eneconomischedoelstellingen,vertegenwoordigersvandebrancheorganisatiesdiezoekennaardejuisteingangenbijlokaleenregionaleoverhedenomhunbelangtebehartigen,wetenschappersdiesteedsmeerbelangstellingkrijgenvoorhetonderwerp,bestuurdersdiemetregelmaatvandeklokhetonderwerpstedelijkedistributieopverschillendeoverlegtafelszienpasseren,winkeliersdietemakenhebbenmetsomswelvijfpakketleveringenopeendagenburgersdiezoweldelustenalslastenervarenvandewijzewaarop‘hun’winkelswordenbevoorraad.Maardezemensenhebbennietdegewoonteomgezamenlijkoptetrekkenalshetoverstedelijkedistributiegaat.

Tegelijkertijdzijnhetweldezemensendieaandelatstaanvoordeoplossingen.Destedelijkedistributieproblemenzijnnietnieuw,deoplossingenookniet.Nieuwisdemanierwaaropwe,mijnexpertgroepenikzelf,inNederlanddesamenwerkingwillenvormgeven,datiszelfsininternationalecontextnognietvertoond1.Doorstructuuraantebrengenindeproblematiekendeoplossingen,kunnenweonzeenergiegaanstekeninhetvindenvangemeenschappelijkebelangenendaarmeegemeenschappelijkgedragenoplossingen.Wantjuistineensystematischesamenwerkingtussendeverschillendebelanghebbendenisnogeenwereldtewinnen.

Hoeikdatvoorogenheb,presenteerikinditActieprogrammaStedelijkeDistributie:LandelijkeaanpakvoorLokaalmaatwerk,“Noodzaakenkansen;devrijblijvendheidvoorbij...”

EenactieprogrammawaarvanikdeuitvoeringmetveelvertrouweninhandengeefaanConnekt/ProgrammaDuurzameLogistiek2enhunstedelijkedistributieteamsdieelkvooreendeelkunnenbijdragenaandegeschetsteoplossingsrichting.DeresterendetijdvanmijnperiodealsAmbassadeurbenenblijfikbeschikbaaromwaarnodigeenzetjeinderugtegevenofeenhelpendehandtebieden.MaardeopgaverondstedelijkedistributiekanenwiliknietvanuiteenHaagse,bestuurlijketorenoplossen.Hetzijndevrachtwagenchauffeursenplanners,ambtenaren,vertegenwoordigersvanbrancheorganisaties,wetenschappers,bestuurdersenwinkeliers,diedatalsgeenanderingoedesamenwerkingkunnen.Opeenmanierdatweookeindelijkhetabonnementopdelijstjesvanergernissenenregeldrukkunnenopzeggen.

EricJansedeJonge,AmbassadeurStedelijkeDistributie

1ZieQuickScanStedelijkeDistributieovergrenzen,BMC,juli20102HoeverdepreciezereikwijdtevandeuitvoeringdoorConnektstrekt,wordtnognaderingevuld

4A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

Managementsamenvatting

HetisdeambitievandeAmbassadeurStedelijkeDistributiedateind2011inallegemeentenmet65.000+inwonersengrotegoederenvolumes,gemeentebestuurenbedrijfslevenzichviasamenwerkinginzettenvoorhetverbeterenvandestedelijkedistributieinhetkadervaneeneconomischvitalebinnenstaddooreenduurzame,efficiëntebevoorrading.

Daarvoorroepthij,samenmetdeexpertgroepstedelijkedistributie,gemeenten,regionaleoverheden,vervoerders,verladersengelieerdepartijenopomgezamenlijkengerichtdeknelpuntenenoplossingenvoorstedelijkebevoorradinginsamenhangopenaantepakken.Hijreikthiervooreenoplossingsrichtingaanmetditactieprogramma.Hetprogrammaisinoverlegmetallebovengenoemdepartijentotstandgekomen.

Erisnietéénidealeoplossingvoordeproblematiekrondstedelijkedistributie.Ermoetjuistgewerktwordenaaneencombinatievanoplossingenophetterreinvanbeleid,logistiekentechniek.Eenoplossingdieineengemeenteofregiozoveelmogelijkbelangendientendaarmeevoordátgebiedofvoordíestadideaalis.Daarvooriskennisvanbestaandeennieuwekansrijkeoplossingennodig.Daarvoorishetbroodnodigdatallepartijen,gemeente,winkeliers,vervoerdersenverladersdemogelijkhedenendeeigenvoordelenzienendaaromdeambitiekrijgenomconcreetenopmaatvormtegevenaanslimmerebevoorradingvansteden.Daarvooriswerkenopdrieniveausnoodzakelijk:lokaal,regionaal,nationaal,indievolgorde.DaaromintroduceertdeAmbassadeurzijnActieprogrammaStedelijkeDistributie:LandelijkeaanpakvoorLokaalmaatwerk,“Noodzaakenkansen;devrijblijvendheidvoorbij...”

Hijpresenteertmethetactieprogrammaeenuniformewerkwijzevoorallepartijenwaarbijeenactueeloverzichtvanfeiten,ervaringenenoplossingenwordtaangebodenenaanvullingendaaropwordenontwikkeld.Hetgeeftinzichtineenconcreteaanpakdievooralaansluitbijdesuccesverhalenvanvandaageneenduurzamedoorontwikkelingvanefficiëntebevoorradingindenabijetoekomstnastreeft.Metalsresultaat:stedelijkegebiedendieprettigleefbaar,goedvoorzienvangoederenencommercieelaantrekkelijkzijn.

DeAmbassadeurstreefternaardateind2011inallegemeentenmet65.000+inwonersengrotegoederenvolumes,hetgemeentebestuurenhetbedrijfslevenzichviasamenwerkinginzettenvoorhetverbeterenvandestedelijkedistributieinhetkadervaneeneconomischvitalebinnenstaddooreen

duurzame,efficiëntebevoorrading.Inveelgemeentenenregio’sgebeurtdatal.Intientallensteden3wordtdoorgemeentebesturen,organisatiesenbedrijvengewerktaaninteressanteoplossingenomstedelijkedistributieteverbeteren,vaakgedrevendoorEuropeseenNederlandsemilieuregelgeving,maarooksteedsvakervanuitdemotivatieommindermilieu-enklimaatbelastendtewillenwerken.Ookhierisduurzaamheidhetkernwoord.

DeAmbassadeurisdaarnaastvanoordeeldatereenschaalsprongnodigis.Datkandoormeteenlandelijkeaanpaklokaalmaatwerkteorganiseren.Eenaanpakdiesamenhangendemaatregelenvoormeercomplexesituatiesmogelijkmoetmakenommeerslagkrachtmetmeerresultaatteorganiseren.Deambassadeurdoetditdoorhetinzichtelijkmakenvanbestaandeinstrumentenenhetlatenontwikkelenvannieuwinstrumentarium,hetstimulerenvannieuweoplossingen,hetinzichtelijkmakenvaneffecten

3O.a.inAmsterdam,Utrecht,Rotterdam,Tilburg,Breda,Nijmegen,Venlo,Helmond,Doetinchem

5A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

vanprikkels.DeAmbassadeurdoetdatookdoortestimulerendatdeuitvoeringterhandwordtgenomendooreenteammetprofessionalsdiedeprivateenpubliekepartijenondersteunenbijhetmakenvanverbeterplannenenhetadviserenoverderealisatieervan.DeAmbassadeurwildaarbijmaximaalgebruikmakenvanbestaandeprogramma’seninitiatievenvanoverheden,kennisinstitutenenmarktpartijen.HijheeftConnekt/ProgrammaDuurzameLogistiekalspartnerbereidgevondenomdezeuitvoeringopautonomewijzevoorhaarrekeningtenemen.

Begin2011en2012,juistvoorhetverstrijkenvanzijnaanstelling,zaldeAmbassadeurStedelijkeDistributierapporterenoverdevoortgangvandezeaanpak.

6A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

1 Analyse problematiek

Stedelijkegebiedengroeienenwordenvoller.datiseenweloverwogenkeuze.weconcentrerenstedelijkefunctiesindestadennietinhetbuitengebied.Grondiseenschaarsgoed.Naastdeuitbreidingvanbebouwdgebiediservooralindegroterestedensprakevan(her)ontwikkelingvanstadscentra,waarbijfunctiesalswonen,werken,winkelenenrecreërenbijeenkomenenwaarbijooksteedsmeergebruikwordtgemaaktvanderuimteonderdegrondenindehoogte.decombinatievanfunctiesmaaktdatdemobiliteitvanpersonenengoederennietalleensteedsmeeraandacht,maarookomcreatieveoplossingenvraagt.Sluitenwedaarvooronzeogen,danontstaanonbeheersbaregoederenstromendestadinenuit.Metallenegatievegevolgenvandienvoordelucht-engeluidskwaliteitendeverkeersveiligheid.

Mensenstellenhogeeisenaandevrijheidomzichvan,naarenbinnendestadtebewegen.Ookdebeschikbaarheidvandagelijkseboodschappenindebuurt,hetrecreatievewinkelenendeaanwezigheidvanveelhorecaisvanzelfsprekend.Omditterealiserenisveelbevoorradingnodigenzijner,andersdanbijdevervoersmogelijkhedenvoormensen,weinigalternatievenbeschikbaarvoordevrachtwagenendebestelauto.

Goederenvervoerisnoodzakelijkvoorvitale,economischsterkestedelijkegebieden.Tochisdaarbijgemeentelijkeenregionalebesturenvanstedelijkegebiedenrelatiefweinigaandachtvoor.Bijbeleidsvormingen-uitvoeringwordtvaakensnelteruggegrepennaarhetaanpakkenvandenegatieveeffectenvangoederenvervoerdoorhettoepassenvantoelatingbeperkendemaatregelen,bijvoorbeeldvooromvang,gewicht,route,uitstoot,tijdstipoflaad–enlosplaatsen.Opheteerstegezichtzijndergelijkemaatregeleneffectiefenbiedenzelokaalookenigeverlichting.Feitelijkmoetenechterdoordezemaatregelenvaakmeervoertuigenwordeningezet.Metalsgevolg:meerluchtvervuiling,meergeluidenmeerverkeersonveiligesituatiesindestad.

Gelukkigkanhetookanders.Meerpreventievemaatregelenzijnmogelijkwaardoorbeperkendemaatregelenminderofnietnodigzijn.Zobiedtbijvoorbeeldhettoepassenentoelatenvandagranddistributievoordelenvoordeverkeersveiligheid(minderslachtoffers),debereikbaarheid(minderfiles),hetwinkelklimaat(minderverstoringvanwinkelendpubliekenbewoners),hetmilieuendebedrijfsvoering(mindervrachtauto’s,schonevracht-enbestelwagensenminderbrandstofgebruikenCO2-uitstoot).Overigenskandeefficiëntietussenbedrijvenooknogforsverbeteren.Ookinhetbedrijfslevengeldentijdvenstersenvoorveelverladerseninkopersistransport(enhetefficiënterorganiserendaarvan)vanondergeschiktbelangindemarketingmix.Doortochgebruiktemakenvanaantoonbaarslimmelogistiekeentechnischeoplossingenkunnendeeconomie,hetmilieuendeleefbaarheidvanstedelijkegebiedenenregio’sendeefficiencyvanhetgoederenvervoerwordenversterkt.Zekergeziendehuidigeconjunctuurenhetwillenvergrotenvandeaantrekkingswaardevanwinkelgebiedendoorveelgemeenten.Daarbijkanhetterugdringenvannegatieveeffectensamengaanmeteconomischevoordelenalskostenbesparingeneenaantrekkelijkstadscentrum.

ErisechtereenprobleemwaaropdeAmbassadeurgeendirecteinvloedkanuitoefenen,namelijkdewerkingvanhetmarktmechanisme:hetisindedagelijksepraktijknogaltijdvooreenvervoerderfinancieelaantrekkelijkommetéénofmeerpakketjesdestadin-enuitterijden.Datheeftallestemakenmethetmarktmechanismeendeklantgerichtheid.Hetisnaarzijnmeningwélmogelijkomdoormiddelvaneenprivilegeaanpak,hetstimulerenvanpilotprojectenofhetinzichtelijkemakenvanprijseffecten,deopenmarktvanvervoerenigszinstesturen.

7A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

Stedelijkedistributieheeftdeafgelopenjarenveelaandachtgekregen.Zowaserin2004hetadviesvanLemstraenvanaf2007decommissiestedelijkedistributie.In2009bleekuithetrapportvandecommissieNoordzij“Wegbelemmeringen,vanredtapenaarredcarpet“datdewijzewaaropstedelijkedistributieinNederlandwordtgeorganiseerdéénvandegrootsteergernissenisvoorhetvervoerendbedrijfsleven.Zoalsinhetrapport‘SamengaanvoorResultaat’(Lemstra,2004)alisvastgesteld,spelenbijstedelijkedistributieveelpartijeneenroldiegezamenlijkdebevoorradingefficiënterkunnenvormgeven.DeAmbassadeurheeftbeginditjaareenonderzoeklatenuitvoeren,omnogéénkeereengoedbeeldtekrijgenvandeknelpunten4enaangrijpingspuntenzichtbaartemakenvooreensamenhangendeaanpakdieeenschaalsprongmogelijkmaken.Hetonderzoekbevestigthetbeelddatvoordeaanpakvandeproblemenomtrentstedelijkedistributiemomenteeleengezamenlijkeaanpaknogontbreekt.Ditonderzoekisbijgevoegdalsachtergrondstudie.

Debelangrijkstepartijen,vervoerders,verladers(leveranciers),winkeliersengemeenten,hebbensamendesleutelinhandenomtotoplossingentekomen.Oplossingendieuiteraardtelkensgebaseerdzijnopdelokalesituatieenproblemen.InhetrapportvandecommissieNoordzijwordtdesuggestievooreennationaalkadergedaan.DezesuggestieisovergenomendoordeministervanVerkeerenWaterstaatendeTweedeKamer5.HetvoorliggendeActieprogrammaStedelijkeDistributieishetantwoordopdevraagomeennationaalkader.Immers:‘allebetrokkenpartijenhebbenbelangbijeensteedsbetere,slimmereenvooralgezamenlijkeaanpakvanstedelijkedistributie’,datisenblijftdekernvandeboodschapvandeAmbassadeurStedelijkeDistributie.

SlotsomanalyseInveelgemeentenenregio’sgebeurtalheelveel.Intientallenstedenwordtdoorgemeentebesturen,organisatiesenbedrijvengewerktaaninteressanteoplossingenomstedelijkedistributieteverbeteren,vaakgedrevendoorEuropeseenNederlandsemilieuregelgeving,maarooksteedsvakervanuitdemotivatieomminderklimaatbelastendtewillenwerkenofdestedelijkeeconomietewillenbevorderen.

Maarhetisduidelijk:erisnietéénidealeoplossing,eerderzalmenmoetenwerkenaaneencombinatievanoplossingendieineengemeenteofregiozoveelmogelijkbelangendientendaarmeevoordátgebiedofvoordiestadperfectis.Daarvooriskennisvanbestaandeennieuwekansrijkeoplossingennodig,daarvoorisnodigdatallepartijen,gemeente,winkeliers,vervoerdersenverladersdemogelijkhedenendeeigenvoordelenzienendaaromdeambitiekrijgenomconcreetenopmaatvormtegevenaanslimmerebevoorradingvansteden.Werkenopdrieniveausisnoodzakelijk:lokaal,regionaal,nationaal,indievolgorde.

4Debelangrijksteknelpuntenzijn:regelgevingenfysiekebelemmeringenoverheersenhetbeeldvanvervoerdersen

verladers;descopeopstedelijkedistributieisvaaktebeperkt;debelangenvanbetrokkenpartijenlopenteveeluiteen;

overhedenvoelenzichonvoldoendeuitgedaagd;ontvangersvangoederen‘bepalen’wel,maar‘betalen’nietofnauwelijks;

deorganisatierondomstedelijkedistributieisversnipperd.UitdeKnelpuntenanalyse,DHV,juli2010.5Ziekamerstukkenondernummer29515,quotevandeministeruitditverslag:“Naaraanleidingvanhetadviesvande

commissie-Noordzijhebikdeambassadeurspecifiekdeopdrachtgegevenommetdecentraleoverhedenendesectoreen

nationaalkaderteontwikkelenvoorstedelijkedistributieviahetprincipevan«complyorexplain».”

8A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

2 Ambities en rol Ambassadeur Stedelijke Distributie

HetisdeambitievandeAmbassadeurStedelijkedistributiedateind2011inallegemeentenmet65.000+inwonersengrotegoederenvolumes,gemeentebestuurenbedrijfslevenzichviasamenwerkinginzettenvoorhetverbeterenvandestedelijkedistributieinhetkadervaneeneconomischvitalebinnenstaddooreenduurzame,efficiëntebevoorrading.

uniformewerkwijze,lokaalmaatwerkHetactieprogrammabiedteenuniformewerkwijzevoorallepartijenaan,waarbijlokaalmaatwerkwordtgeleverd.Deuniformewerkwijzegeeftinzichtineenconcreteaanpakdieaansluitbijdesuccesverhalenvanvandaagenvooraleenduurzamedoorontwikkelingvanefficiëntebevoorradingindenabijetoekomstnastreeft.Zodatstedelijkegebiedenprettigleefbaar,goedvoorzienvangoederenencommercieelaantrekkelijkzijn.

DeuitvoeringvanhetActieprogrammaStedelijkeDistributievindtzijnbasisoplokaal,gemeentelijkniveau.Daarzijnpartijenaanzetomverbetervoorstellenopmaatteontwikkelenenoplossingenaantedragen.Maarstedelijkedistributievereistnaastdeinzetvanlokalepartijen(gemeenten,winkeliers,logistiekedienstverleners),ookdeinzetvanregionaalennationaalwerkendepartijen:overhedenenmarktpartijen(metnamevervoerdersenverladers).IndeogenvandeAmbassadeurStedelijkeDistributievormthetregionalewerkniveaudebelangrijksteschakelommeteenlandelijkeaanpaklokaalmaatwerkterealiseren.

DeAmbassadeurStedelijkeDistributievolgtnauwgezetdevoortgangendeeffectiviteitvandewerkwijzezodattijdenshetwerkprocesverbeteringenvandeaanpakkunnenwordendoorgevoerd.

Hoofdlijnenactieprogramma

lokaleuitvoeringDeAmbassadeurstreefternaaropgemeentelijkniveaudeuitvoeringteondersteunendoordeinzetvaneenteamvanprofessionalsdiedeprivateenpubliekepartijenhelpenbijhetmakenvanverbeterplannenenhetadviserenoverderealisatieervan.Hetteamvanprofessionalszoubijvoorbeelddebestaandeinstrumenteninzichtelijkkunnenmaken.DeAmbassadeurheeftinConnekteenpartijgevondendieditdeelvanhetactieprogrammazalgaanuitvoeren.Connektzalondereigenverantwoordelijkheideenteamvanprofessionalssamenstellen;hetzogenaamdstedelijkdistributieteam.

regionalesamenwerkingOpbovengemeentelijkniveaustimuleertdeAmbassadeurdegezamenlijkeaanpakvangemeenten,regionaleoverhedenenmarktpartijenomtekomentoteenbeterregionalesamenwerkingenafstemming.OpverschillendeplaatseninNederlandishieralgoedeervaringopgedaan.DeAmbassadeurzalditmetregionalepartnersoppakken.

prikkelsOpnationaalniveauonderzoektdeAmbassadeurwathetnut,denoodzaakendemogelijkhedenzijnvanfinanciële,juridischeeneducatievestimulansen.HierbijmaaktdeAmbassadeurmaximaalgebruikvanbestaandeprogramma’seninitiatievenvanoverheden,wetenschappersenkennisinstitutenenmarktpartijenenhuninhoudelijkespecialisten.

9A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

3 Actieprogramma Stedelijke Distributie

dehoofdlijnenvanhetActieprogrammaStedelijkedistributievindenzoalsgezegddebasisoplokaalniveau,maarvereisenookinzetopregionaalennationaalniveau.

3.1 Hoofdlijnen

DeAmbassadeurstimuleertdeuitvoeringopgemeentelijkniveau,hijstimuleertdesamenwerkingencoördinatieopregionaalniveau.Aanschuivenwaarmogelijk,initiatiefnemenvoorsamenbrengenwaarnodig.SeparateafstemmingofcoördinatieopnationaalniveauoverhetactieprogrammavandeAmbassadeurwordtalleenopgepaktalsdatvantoegevoegdewaardeblijkttezijn.DeAmbassadeurStedelijkeDistributiehoudtwelnauwnetwerkcontactmetbesturenenstuurgroepenvandeprimairespelersbijdelandelijkeoverheidsorganen(bvstuurgroepMilieuzoneringenkoepelsvandecentraleoverheden)endemarktpartijenEVO,TLN,PlatformDetailhandel,VNO/NCWenanderen.

lokaleuitvoeringOmserieuswerktemakenvanhetActieprogrammaStedelijkeDistributieiscommitmentnodigvanallepartijenindeuitvoering.MethetMinisterievanVerkeerenWaterstaatisafgesprokendatdeuitvoeringvanhetactieprogrammazalwordeningerichtdoorConnekt.HetverzoekvandeAmbassadeuraanConnektisomdoormiddelvanzogenaamdestedelijkedistributieteamsrichtingtegevenenondersteunendtezijnaangemeentenenmarktpartijenzodatoplokaaleneventueelregionaalniveauafsprakengemaaktwordenovereengezamenlijkeaanpakvanstedelijkedistributie.Hetstedelijkdistributieteamkan,afhankelijkvandebehoefteenknelpuntenperlokalesituatie,gebruikmakenvaninstrumentenmeteengrotediversiteit.Deelsalbestaand,deelsnogteontwikkelen.Voorbeeldendaarvanzijndeinstrumentenmapenderekenmodulestedelijkedistributie,CROW-richtlijnenovervoertuigkenmerken,laad/losplaatsenenvenstertijden)endeprivilegeaanpak6.

regionalesamenwerkingOpbovengemeentelijkniveauwenstdeAmbassadeurStedelijkeDistributiedegezamenlijkeaanpakvangemeenten,regionaleoverhedenenmarktpartijentestimulerenomtekomentoteenbeterregionalesamenwerkingenafstemming.DeAmbassadeurzalbestuurlijkaanschuivenwaarmogelijkeninitiatiefnemenvoorsamenbrengenwaarnodig.HetorganiserenvaneenleergangvoornetwerkopbouwoplokaalenregionaalniveauiseenvandewensenvandeAmbassadeurvoordekomendeperiode.Meteennetwerkdatgoedopordeis,kandeAmbassadeurdatnetwerkopregionaalniveautenvollebenutten.Nauwnetwerkcontactmetbesturenenstuurgroepenvandeprimairespelersbijdelandelijkeoverheidsorganen(bvstuurgroepMilieuzoneringenkoepelsvandecentraleoverheden)endemarktpartijenEVO,TLN,PlatformDetailhandel,VNO/NCWisdaarvoornoodzakelijk.Hetorganiserenvanregiotafelsvoorbestuurdersstaatin2011opdeagendavandeAmbassadeur.

prikkelsOpnationaalniveauzaldeAmbassadeurStedelijkeDistributieonderzoekenwathetnut,denoodzaakendemogelijkhedenzijnvanfinanciële,juridischeeneducatievestimulansen.DeAmbassadeurzalinhetnajaarvan2010aangevenofenwelkejuridischestimulansenerzijnomtewaarborgendatstedelijkedistributiewordtopgenomeningemeentelijkenregionaalbeleid.Deredenenomdattedoenkomenvoortuitdewensdatbinnengemeentenophetjuistemomentalsvanzelfsprekendaandachtisvoorstedelijkedistributie(bv.ineenvroegtijdigstadiumbijdeinrichtingofherinrichtingvanwinkelgebieden)endat

6Zieaanpakeninstrumentenmix,achtergrondstudieDHVjuli2010:figuur4.3.blz.19enfiguur4.4.blz.24&25

10A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

regionaleafstemmingensamenwerkingzomakkelijkerenvanzelfsprekendertotstandkomt.DeAmbassadeurzalooknieuweoplossingenblijvenstimulerendoordeaandachtteblijvenvestigenopkansrijkeinitiatieven.DeAmbassadeurwileveneenslatenonderzoekenwelkeffecthettoepassenvanhetprijsmechanismeindebevoorradingsketenheeft.TenslottewordenaansprekendeenvoorNederlandrelevanteervaringenvanstedenindewereldinbeeldgebracht7.

deAmbassadeurStedelijkedistributie:

1…vraagtinzetvanallepartijen.Deaanpakisgerichtopeencombinatievaninspanningendooralleprivateenpubliekepartijenindedriehoek:overheden,vervoerders/verladersenwinkeliers.Deafgelopenjarenhebbengeleerddatalleenwerkendeoplossingenkunnenwordengerealiseerdalsallepartijenhunverantwoordelijkheidnemen;

2…vraagtcommitmentvanpartijen.OmserieuswerktemakenvanversnellenenopschakelenvraagtdeAmbassadeurvanpartijenomcommitmentaftegevenoverderealisatievanoplossingen.InzetvandeAmbassadeurisommetmarktpartijenafsprakentemakenoverdegezamenlijkeaanpakvanprivatezijdeenaangemeentencommitmenttevragenoverdeuitvoeringvanmaatregelen,nadatopbasisvandebehoeftebepaling,knelpuntenanalyse(nutennoodzaak)enhaalbaarheidvandieoplossingen,overeenstemmingbestaatoverdeuitvoering.Dezewerkwijzegaatuitvandebehoeftewaarophetaanbod,deinstrumentenmix,wordtafgestemd(verleidingsfase).Alsdeeffectiviteitvandemaatregelenovertuigendisbepaaldwordtovergegaantotuitvoering(commitment-ofbeslissingsfase).Mogelijkkunnendanookanderegewensteverbeteringenwordenbepaald.ZowerkthetindepraktijkookinbijvoorbeeldAmsterdam,RotterdamenUtrecht.

3.2 Denkraam

DeAmbassadeurwilstimulerendatpartijenbestaandeennieuweinspanningenenoplossingenophetgebiedvanbeleid,techniekenlogistiek8insamenhanginzetten.Alleenopdiemanierkannogeenflinkestapwordengezetvoordeverbeteringvandestedelijkedistributieinstedelijkegebieden.DeAmbassadeuronderscheidtdrieoplossingsrichtingen,namelijkophetterreinvanbeleid,logistiekentechniek.

Oplossingendiezichrichtenopbeleid(zoalshetontwerpvandeinrichtingvandestadenkadersvoor stimulerendeofbeperkendemaatregelen.Letop:datisniethetzelfdealsregelgeving,maargaat daaraanvooraf).

Oplossingendiezijngebaseerdoplogistiek(debewegingvandegoederenvanleveranciernaar ontvanger).

Oplossingendievoortkomenuitdetechniek(aandrijftechniekenenbrandstofgebruikvoorvoertuigen enanderetechnischeenITS/ICToplossingen).

7ZieQuickScanStedelijkeDistributieovergrenzen,BMC,juli20108‘StedelijkeDistributie:kansrijk,ondervoorwaarden’,dr.H.J.(Hans)Quak,TNO,februari2010

11A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

Hetmeesteffectiefvooreenduurzameenefficiëntestedelijkedistributielevertdemixvanalledrietypenoplossingen.Erzijnvoorbeeldenvanprachtigetechnischeoplossingendienietkondenwordeningezetomdatgemeentelijkeregelgevinghetgebruikervan(aanvankelijk)verhinderde.

casus1-AlbertHeijnAmsterdamJarengeledenontwikkeldeAlbertHeijneenlagetrailers(techniek)voorefficiëntestadsdistributie.DezeblekenniettevoldoenaanderegelsinAmsterdam(geenbeleid,welbeperkenderegels)endetrailerskondennietwordeningezet.InmiddelsishetwelgoedgekomentussenAmsterdamenAlbertHeijn;erwordtgewerktaanverruimingvanmogelijkhedenvoorstillevoertuigendiebovendienopaardgasrijden.Overlegtussengemeenteenbedrijfslevenleidthiertoteenmixvangemeentelijkbeleid(extrastilleenschonevoertuigenmogenlangerenvroegerdestadin),eenlogistiekeoplossing(dagranddistributie,bevoorradenvóórennadespits)entechnischeoplossingen(aardgastrekkersenstilleveiligecity-trailersmetmeedraaiendeachteras).Vangrootbelangdaarbijisdatdeeerdergenoemdevoorwaardenkloppen.Structuur:businessmodelAHkloptengemeenterealiseertmaatschappelijkevoordelen.Relatiesoporde:professionelepartijendieelkaarserieusnemeneninvestereninoverleg.Bovendiengedeeldgevoelvoorurgentiebijbedrijfslevenengemeente.Vaardigheden:AHmoetstillebevoorradingindepraktijkwaarmaken,gemeentebiedtpolitiekeenbeleidsmatigezekerheid.

casus2-StadsdistributiecentrumalspubliekinitiatiefAndersomhebbensommigegemeentengeprobeerdeenstadsdistributiesysteemoptezetten.Aangezienstructuur,relatiesenvaardighedendaarbijnietkloptenenooksprakewasvaneenslechtemixvanoplossingen,faaldendergelijkeinitiatieven,debusinesscaseklopteniet,zodathetagenderenvanbijvoorbeeldeenstadsdistributiecentrumdaardoorjarenlangtaboewas,zowelbijgemeentenalsbedrijfsleven.

Enhetkanookanders….

casus3-binnenstadserviceMetdekomstvanhetconceptvanBinnenstadserviceindiversestedeniseeninteressanteoplossingsvariantgeïntroduceerdopdebundelingvangoederenaanderandvandestad.Heelwaardevolisdatdoorditinitiatiefdewinkelierdirectbetrokkenraaktbijdeontwikkelingvaneenefficiënterebevoorrading(relaties).Bovendienwordtdoeltreffendgemiktophetreducerenvandemeestinefficiëntevrachtritten,diemetweinigvolumedestadinrijden(structuur).Viageorganiseerdeaandachtvoordekwaliteitvandelogistiekeafwikkeling,servicesenopleidingwordendevaardighedenuniformvoorallevestigingenenisereenheidvanhandelenrichtingleveranciersenvervoerders(relaties).Destructuurklopt(vragendepartij/winkeliers,actiefbetrokkenbijbevoorrading),derelatieszijnoporde(allepartijenzijnbetrokkenenwordenaangesprokenopverantwoordelijkheid)envaardigheden(mensenkunnensamenwerkenvanuitgezamenlijkedoelenenverschillendebelangen).

12A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

casus4-VerladerssamenwerkingErwordtnogveelluchtdebinnenstedenbinnengeredenomdatverladershistorischgeziennauwelijkssamenwerkenophetgebiedvanlogistiek.Doorechtervervoersstromentebundelenontstaateenverminderingvandehoeveelheidvrachtauto’sindebinnensteden,maarwordterookgeldbespaardbijverladers.IndeondermodebrancheishetsuccesvolleinitiatiefvandeMODINT/Intresvrachtarrangementengelanceerd,waarbijverladersenontvangersdehandeninéénhebbengeslagen.Uitdepraktijkblijktdatkilometerreductiesvantientallenprocentenmogelijkzijnendatdekoppelingvandirecteconomischgewinenmaatschappelijkbelangeenmotorisvoorvoortgang.Inmiddelsheeftditinitiatiefgeleidtoteenlogistieksamenwerkingsverbandvanmeerderebrancheverenigingen.

casus5-TeamtransTeamtransiseensamenwerkingsverbandvan13vervoerdersdieverspreiddoorNederlandgevestigdzijn.HetprincipevandesamenwerkingiseendagelijkseuitwisselingvankleinezendingenwaardooriederafzonderlijkliddistributiedoorheelNederlandaanalzijnopdrachtgeverskanbieden,zelfsvoorhelekleinezendingen.Zijvervoerenjaarlijksruim2.500.000zendingen.Daarvoorrijdenerdagelijks125vrachtwagensopdeweg.IederTeamtranslidheeftzijneigenverzorgingsgebiedopbasisvanpostcoderegio’s.Binnendieregioverzorgtiederliddedistributievooralleandereleden.Hierdoorwordteenbundelingvangoederengerealiseerddievanenkeleduizendenafzendersafkomstigzijn.Degoederenstroomtussendedepotsdiehiervoornoodzakelijkiswordt‘snachtsgerealiseerd.Alleenvoorditinterdepotverkeerworden‘snachtsruimvijftigonderlingerittengeredendoordedepots.Devoordelenvandezebundelingophetgebiedvanmilieuzijnevident,maarookwordtopdezemanierhethoofdgebodenaanhetsteedsgrotereprobleemvancongestie.

3.3 Voorwaarden voor succes

DeAmbassadeurStedelijkeDistributiewilmethetActieprogrammaStedelijkeDistributiepartijenoproepenenstimulerenomgezamenlijkengerichtdeaanpakvanknelpuntenenoplossingenvoorstedelijkebevoorradingaantepakken.DeAmbassadeursluitdaarmeeaanopbestaandbeleid,bestaandelokaleinitiatievenenbestaandegremia.Wederzijdsbegrip,blijvenfocussenopstedelijkebevoorradingzijnookvoorwaardenvoorsucces.Stedelijkedistributieblijfteenspeltussenpartijen,enbovenalmensenwerk.

Aansluitenopbestaandbeleid,gremiaenlokaleinitiatievenWevoerenmetditactieprogrammadeeisenuitvandeNotaMobiliteit(NoMo).HetuitgangspuntvanNoMoisdatbeleiddecentraalwordtgevormdwaarhetkanencentraalwaarhetmoet.Daarmeesluitditactieprogrammaineenaantalgevallenaanopbestaandénvoorgenomenbeleidvangemeenten.

DeNotaMobiliteit9stelt“Stedelijkedistributieiseengezamenlijkeverantwoordelijkheidvanbedrijfsleven(producenten,vervoerders,verladersenontvangers)endecentraleoverheden,inhetbijzonderdegemeenten.Metelkaarhebbenzijdezorgvoorvoldoendemogelijkhedenvoorstedelijkedistributieenregionaalgoederenvervoer.Bundelingvangoederenstromen,uniformiteitinvoertuigeisen,regionalesamenhanginvenstertijdenensamenwerkingbijontvangendepartijenzijnhierbijdeuitgangspunten.Oplokaalenregionaalniveauvindthieroverafstemmingplaatstussengenoemdepartijenwatleidttot

9NotaMobiliteit,deelIV:Essentiëleonderdelenvanbeleid,pagina12

13A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

onderlingbindendeafspraken.RijkenVNGonderzoekengezamenlijkdemogelijkheidvaneencentraleontheffingverleningvoorgeld-enwaardetransporten.

Hetactieprogrammasluituiteraardaanopdevelemobiliteitsinitiatieven10dieerzijnenwordenontplooid.Voorveelstedelijkegebiedenzijnbijvoorbeeldalbevoorradingsprofielenopgesteld,opbasiswaarvangemeentenbeleidsmaatregelentreffen.Inditactieprogrammaligtdenadrukopeensamenhangendeinzetvanbestaandeennieuweinitiatieveneninstrumenten.Eenvoorbeeldisdemobiliteitsscandiedesamenhangaanbrengttussenruimte,mobiliteitenmilieu.DitzijninstrumentenombeleidsontwikkelingenMeerjarenInfrastructuur,RuimteenTransport(hiernaMIRT)projectente‘scannen’opdezeeisen.Deeerstescanisnuuitenwerktindepraktijkgoed.

Ookderesultatenvanverkeersveiligheidscans,diedoordeStichtingWetenschappelijkOnderzoekVerkeersveiligheidwordengemaakt,vormenbelangrijkebouwstenenvooreengoedestedelijkedistributie.NietonbelangrijkinregionaalverbandisdatdevoorstellenookmoetenpasseninhetKwaliteitsnetGoederenvervoer.

DeprovincialeengemeentelijkeplancyclidieindeNoMozijnafgesproken(ProvinciaalVerkeerenVervoerPlan(PVVP),RegionaalVerkeerenVervoerPlan(RVVP)enhetgemeentelijkbeleid)zijnhetkristallisatiepunt,waarinalleinitiatievenophetgebiedvanstedelijkedistributiemoetensamenkomen.DemaatregelendieinhetactieprogrammawordenvoorgesteldzullenderhalvemoetenaansluitenopenneerslaanindePVVP’s,deRVVP’sendegemeentelijkeplannen.

FocusopstedelijkebevoorradingenversterkenvannetwerkorganisatiesIndeaanpakvanstedelijkedistributiewordtfocusaangebracht.Hoewelmeergoederenstromenonderhetbegripstedelijkedistributiekunnenvallen(zoalsbouwlogistiek,thuisleveringen,Servicedienstenvoorbewonerse.d.)isdeafgelopenjarenvooralingezetopdebevoorradingvanstadscentra,supermarktenenketensindegehelebebouwdekom.Hierdoorzijnsteedsmeernetwerkenontstaanwaarinkennis,ervaring,inzichtinelkaarsbelangenenvertrouwenisgegroeid.Vanuitdezefocuskanviaaangrenzendenetwerkenverderwordengebouwdaandeanderegoederenstromenenverkeersmiddelenwaarvandeinzetefficiënterkanwordengeorganiseerd.

10Zievoordiverseinitiatievenwww.stedelijkedistributie.nl

14A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

begripvanbelangenenbetrokkenpartijenEengoedbegripvanelkaarsbelangen(dedoelen),inzichtindestructuurvanverschillendebelanghebbendeorganisatiesengoedeonderlingerelatieszijnnoodzakelijkomdesamenwerkingtussenpartijensuccesvoltelatenverlopen.Bijgemeentenkandeaandachtdiestedelijkedistributiekrijgtafhankelijkzijnvanbeleidsonderwerpendie‘opdebestuurlijkeagendastaan’.Somsisdatmilieu,somseconomie,somsverkeersveiligheid,somseencombinatiedaarvan.Eeninventarisatievandebehoeftepergemeentebepaaltwelke‘ingang’hetbestkanwordengebruikt:deafdelingverkeerenvervoer,demilieuafdelingofdeafdelingeconomischezaken.Indetoekomstzoudeingangruimtelijkeordeningookeenoptiekunnenworden.

VoldoendekennisStedelijkedistributieismensenwerk.Hetsamenzoekenenvindenvanoplossingenvergtprofessionaliteit,vertrouweninelkaarendebereidheidomookvoordebelangenenknelpuntenvandeanderoplossingenaantedragen.Daarvoormoetenmensenbeschikkenovervoldoendekennisenvaardighedenomnietalleendeinhoudelijkeaspectentebeheersen,maarookomhetprocesnaarbesluitvorming(onderhandelen,tijdigeafstemminge.d.)tekunnenorganiseren.Voldoendeopleiding&trainingopzowelinhoudalsproceseneenjuistehouding&benaderingvanpartijenisdanookeennoodzakelijkevoorwaardevooreensuccesvolleaanpak.Essentieelisdatdegenendienualaaneffectieve(deel)oplossingenwerken,daardeelvanuitmaken.Vooraldeervaringvanervaringsdeskundigenuithetveldbijdeomgangmetallebelangenenbelanghebbendenmoetwordenbenutombreedgedragenoplossingenversneldterealiseren.

15A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

4 Organisatie & Communicatie

4.1 OrganisatieSturingDeAmbassadeurStedelijkeDistributieambieertbijdeaansturingvanhetActieprogrammaStedelijkeDistributieeenroltevervullendiedesamenwerkinginnetwerkenoplokaal,regionaalennationaalniveauversterkt.Hierdoorkancontinuïteitmetdeminstmogelijkeinspanningwordenbereikt.Tevenswordendanbestaande(overleg)structurenmaximaalgebruikt.Lokalenetwerkstructurenvormendebasis.Regionalesamenwerkingsverbandenwaarborgenafstemmingenintegraleaanpak.Nationalestakeholdersscheppenaanvullendevoorwaarden.

DeAmbassadeurStedelijkeDistributiezalsamenmetdedirecteurWegenenVerkeersveiligheid,Directoraat-generaalMobiliteitvanhetMinisterievanVerkeerenWaterstaatendedirecteurvanConnekthetopdrachtgeverschapvandeuitvoeringvanhetactieprogrammadoorConnekt/ProgrammaDuurzameLogistiekopzichnemen.DehuidigeExpertgroepledenkunnenalsmedeambassadeurseenrolvervullenbijdeuitwerkingvanhetactieprogrammaenbijhetuitvoeringsprogrammavanConnektopbasisvanhunspecifiekeexpertiseendagelijkserol.

FinanciënDeAmbassadeurStedelijkeDistributiezaleengrootdeelvandeuitvoeringvanhetactieprogrammaoverlatenaanConnektendedaarvoortoegerustepartijen.DeAmbassadeurStedelijkeDistributiezelfheefteenbescheidenwerkbudgetvoorhetsecretariaatencommunicatieoverhetactieprogramma.

kennisborgingOmdekennisontwikkelingenverspreidingoverstedelijkedistributieteborgenzaldeAmbassadeurStedelijkeDistributiein2011afsprakenmakenmetdebetrokkenorganisaties(o.a.kennisinstituten,Connekt,partijenbetrokkenbijdestedelijkedistributieteams)omzodeopgedanekennisenexpertisevoordetoekomstteborgen.

16A m b a s s a d e u r S t e d e l i j k e D i s t r i b u t i e Q u i c k s c a n

4.2 Communicatie

Decommunicatierondhetactieprogrammarichtzichopdraagvlakenhetbreeduitdragenvankennisoverdedoelstellingenenverwachtingenvanhetprogramma,overeenstemmingoverdekadersbijde‘driehoekvanpartijen’,stimuleringvandeuitvoeringenhetzichtbaarmakenvandebereikteresultaten.DeAmbassadeurdaarbijderolvanstimulatorenmatchmaker.Hijondersteuntdeuitvoerendepartijendoormiddelvanhetzichtbaarmakenvanbest-practicesinspeeches,websiteennieuwsbrieven,voerenvanwerkbezoeken,organiserenvan(regionale)netwerkbijeenkomstenvariërendvanrondetafelstotinternationalewerkbezoekeneneenlandelijkcongres.DeAmbassadeurzoektdaarbijeenbreeddraagvlakbijoverheden(lokaal,regionaalennationaal)enprivatepartijenendoorhetorganiserenvanfree-publicityenonderhoudenvanrelevantecontacten.

DeAmbassadeurzalnadrukkelijknietdecommunicatieoverdeuitvoeringterhandnemen.DatiseenverantwoordelijkheidvanmetnameConnektenhaaruitvoerendepartijenzelf.

4.3 Rapportage

DeAmbassadeurStedelijkeDistributiezal,begin2011en2012,juistvoorhetverstrijkenvanzijnaanstellingrapporterenoverdevoortgangvandezeaanpak.Successenwordengemeld,maarookdenoodzakelijkeaanvullendeactiesvanpartijenzullenindezerapportagewordenopgenomen.Inderapportagezalookwordenaangegevenhoedevervolgactiviteitenzullenwordenvoortgezetenhoedekenniszalwordengeborgd.