3

ปท 42 ฉบบท 188 พฤษภาคม - มถนายน 2557

ดร.สพรรณ ชาญประเสรฐผอ�านวยการสาขาเคม สสวท. / e-mail : Supunnee@ipst.ac.th

ครหลายทานคงทราบดแลววาการจดการเรยนร ในศตวรรษ ท 21 นอกจากครจะจดการเรยนรเพอใหผเรยน ไดรบองคความรแลว ครควรจดการเรยนรเพอสงเสรมให ผเรยนมสมรรถนะดงน

1. มความรอบรดานเนอหา 2. มทกษะการคดวเคราะหและแกปญหา ทกษะการ

สอสาร ทกษะการคดสรางสรรคและนวตกรรม ทกษะการท�างานแบบรวมมอ ทกษะการเรยนรบรบทและสงแวดลอม ทกษะ การรอบรดานสอและขอมลขาวสาร

3. ม ความรอบร ด าน เทคโนโลย และการส อสาร 4. มทกษะชวต เชน การเปนผน�า การก�ากบและชน�า ดงนนครตองมการปรบเปลยนแนวทางการจดการเรยนร บรบทและบรรยากาศของชนเรยน และทส�าคญคอการออกแบบกจกรรมการเรยนรทใหผเรยนมบทบาทส�าคญตอการด�าเนนกจกรรมการเรยนรของตนเอง

หลายทานอาจสงสยแลววา Active Learning จะมแนวทางการจดการเรยนรไดอยางไร มความส�าคญและจ�าเปนหรอไมตอการจดการเรยนร ในศตวรรษท 21 Active Learning คอ การเรยนร ทใหความส�าคญกบประสบการณ ความสนใจ ความกระตอรอรน และการมสวนรวมของผเรยน มงเนนความรบผดชอบ ตอการเรยนรของตนเองในตวผเรยนมากขน

โดยผ เรยนมบทบาทส�า คญต อการด�า เนน กจกรรม การเรยนรของตนเอง ซงการเรยนรนนจะไมใชการฟงเพยงอยางเดยว จะตองเกดการเรยนรผานการอาน การเขยน การอภปราย การแกปญหาหรอการประยกตใชสสถานการณจรงรวมกนดวยกจกรรมทหลากหลาย ทงนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรสงสดทงด านความร ทกษะและเจตคต โดย เฉพาะอย า งย ง ผเรยนจะตองมสวนรวมในงานทกอใหเกดทกษะการคดขนสง (Bonwelle & Eison 1991)

Active Learning: การจดการเรยนร ในศตวรรษท 21

ตนเอง การรบผดชอบตอสงคม

ดวยการใชภาษาของตนเอง

4

นตยสาร สสวท.

1. การจดการเรยนรควรออกแบบกระบวนการเรยนรโดยใหมกจกรรมเชงปฏบตการ ไมเนนการสอนแบบบรรยายทใชเวลานาน ๆ หากเปนการบรรยายควรมกจกรรมขนเปนชวง ๆ ซงกจกรรมนนอาจมความหลากหลาย เชน การบนทกอยางมโครงสราง การท�าแผนภาพ ผงมโนทศน การวาดรป การยกตวอยาง การน�าเสนองาน การรวมแสดงความคดเหนการสรปความร 2. ผสอนควรออกแบบหรอเลอกกจกรรมทมความ หลากหลายมความเหมาะสม และทส�าคญ กจกรรมนนตองใหนกเรยนไดมสวนรวมใน 2 ลกษณะ คอ การมสวนรวมในการท�างานหรอลงมอปฏบตและการมสวนรวมในการคด ( Bonwe l l e & E i s on 1991 ) ซ ง เ ป า หมายของ การท�ากจกรรมเพอใหนกเรยนบรรลวตถประสงค ดงน 1) ใหเกดการคดขนสงหรอการคดสรางสรรค

2) ใหมการสอสาร แลกเปลยนความคดกนระหวางผเรยน ในลกษณะตาง ๆ อาจจะจบเปนค จดเปนกลมเลก หรอ

กบเพอนทงชนเรยน3) มการแสดงออกหรอถายทอดความคดผานการเขยน4) มการส�ารวจเจตคตและคณคาเฉพาะบคคล5) มบรรยากาศของการใหและรบรขอมลยอนกลบ6) เปดโอกาสใหมการสะทอนความคดตอกระบวนการ จดการเรยนร

หลกส�ำคญของกำรจดกำรเรยนร1. การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ2. มเปาหมายเพอพฒนาศกยภาพการเรยนรของผเรยน

สงสดโดยเฉพาะอยางยงทกษะการคดขนสง3. จดกจกรรมการเรยนรทเนนใหผเรยนมการลงมอปฏบต

ท�างาน คดและแกปญหารวมกน 4. ผสอนมบทบาทเปนผอ�านวยความสะดวกในการจด

การเรยนร เพอใหผ เรยนเปนผ ปฏบตดวยตนเอง ออกแบบกจกรรมและการจดการเรยนรทใหผเรยน ไดฝกทกษะ การฟง อาน เขยน แสดงความคดเหน และการคดขนสง

5. ผเรยนมอสระและมสวนรวมในกระบวนการเรยนรอยางมาก และผเรยนมสวนรวมในการจดระบบการเรยนรดวยตนเอง

3. ผสอนควรใหผเรยนมอสระในการด�าเนนกจกรรมการเรยนรดวยตนเอง โดยไมจ�าเปนตองด�าเนนกจกรรมแตละ ขนตอนในเวลาทพรอมกน เชน ขณะทผเรยนกลมหนงก�าลงด�าเนนกจกรรมตามใบงาน อกกลมหนงอาจศกษาขอมลเพมเตมจากหนงสอ เอกสาร แตอกกลมหนงอาจก�าลงแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนหรอคร ซงผ เรยนในแตละกล มอาจด�าเนนกจกรรมการเรยนรไดเรวหรอชาแตกตางกน ดงนนผสอนตองมการออกแบบกจกรรมหรอวธด�าเนนการเรยนรทนอกเหนอจากบทเรยนปกต

4. ผสอนควรแบงสดสวนเวลาสวนใหญในการจดการเรยนร เพอชวยใหผเรยนพฒนาความรความเขาใจและทกษะ มการ สงเสรมการเรยนรเชงลก โดยใชเวลาในการถายทอดขอมล ในสวนทสงเสรมการเรยนรแบบผวเผนในสดสวนทนอยกวา นอกจากนผสอนจะตองเปดโอกาสใหนกเรยนสามารถประยกตความรไปใชประโยชน และแสดงออกถงประสบการณทพวกเขาไดเรยนร รวมทงมโอกาสไดรบขอมลยอนกลบทนทจากเพอนหรอครผสอน

5. รปแบบของการท�ากจกรรมการเรยนรทนยมน�ามาใช ในหองเรยนแบบ Active Learning

1) กจกรรมเปนรายบคคล (individual activities)2) กจกรรมแบบจบค (paired activities)3) กจกรรมกลมยอย (small group activities)4) กจกรรมแบบโครงงาน (project activities)

แนวทำงกำรจดกำรเ รยนร

5

ปท 42 ฉบบท 188 พฤษภาคม - มถนายน 2557

1. ทกษะการฟง ตองเปนการฟงอยางมประสทธภาพ 2. ทกษะการอาน การด การมอง และการสงเกต

ตองเปนการอาน ด มองและสงเกต อยางมเปาหมาย3 ทกษะการพด ตองเปนการพดอยางมความความหมาย4. ทกษะการเขยน ตองเปนการเขยนอยางมความเขาใจ 5. ทกษะการท�างานแบบรวมมอ ตองเปนการท�างานทม

ความรบผดชอบตอบทบาทหนาทของตน

การเลอกใชกจกรรมรปแบบใดนนขนอยกบวตถประสงคของการจดกจกรรม จ�านวนผเรยน ระยะเวลาในการท�ากจกรรม ขนาดของหองเรยน พนทในการท�ากจกรรม รวมทงทกษะความสามารถในการด�าเนนกจกรรมของผสอน ส�าหรบแนวทางการวด และประเมนผลควรเปน Authentic assessment และ Alter-native assessment แตสงทผสอนควรค�านงถงคอการจดกจกรรมการเรยนรในลกษณะนจะใชเวลามากขน ดงนนควรมการบรหารจดการเวลาในชนเรยนใหคมคามากทสด ผสอนตองใหความส�าคญกบการวางแผนและการเตรยมความพรอมของการจดกจกรรมการเรยนรทงนควรใหผ เรยนมสวนรวมดวย การจดการเรยนรประสบความส�าเรจไดทงดวยการจดการเรยนรในชนเรยนและนอกชนเรยน การจดการเรยนรนนเกดจากการลงมอปฏบตของนกเรยนทงเปนรายบคคลหรอเปนกลม และสดทายการจดการเรยนร ส�าเรจไดอาจมการใชหรอไมใช แตการจดการเรยนรจะประสบความส�าเรจมากหรอนอยนน ขนอยกบความรบผดชอบของทงผสอนและผเรยนในบทบาท ทต างกน โดยเฉพาะอยางยงนกเรยนคอนขางมอสระ ในการเรยนร ดงนนในล�าดบแรกผสอนตองฝกใหนกเรยนแตละคนมความรบผดชอบตอการฝกฝนตนเองเพอใหมทกษะพนฐานทจ� า เป นต อการเรยนร อย างมประสทธภาพ ซงได แก

ควำมส�ำคญของ Active Learning 1. สงเสรมใหเกดกระบวนการคดทเปนอสระโดยเฉพาะ

อยางยงการคดวเคราะห การแกปญหาและคดสรางสรรคเนองจากผเรยนมโอกาสในการฝกปฏบตและพฒนาทกษะ การคดขนสงมากขน ผสอนจะเปนผอ�านวยความสะดวกใหเกดทกษะเหลานผานการกระตนดวยการใชค�าถาม เพอใหผเรยนเกดการคดวเคราะห สงเคราะห หรอการประยกตความรไปใช แกปญหาในโลกความเปนจรง คนระหวางการบรรยายหรอ การมอบหมายงานเปนรายบคคล งานกล มยอย หรองาน ทมอบหมายใหท�ารวมกนทงชนเรยน เชน การมอบหมายให แกปญหาจากสถานการณหรอกรณศกษา นอกจากนการฝกใหผเรยนไดอภปราย โตแยงกเปนอกเทคนคหนงทชวยพฒนาการคดขนสงและทกษะการใหเหตผลอยางมตรรกะ ซงครท�าไดโดยการมอบหมายใหผเรยนแสดงความคดเหนหรอทศนคตไดหลายรปแบบอาจจะเปนการเขยนโดยใชเวลาสน ๆ 5 - 10 นาท หรอเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนดวยการจดโตวาทระหวางกลมยอย หรอแสดงทศนคตรวมกนทงชนเรยน ซงครสามารถเลอกใชไดมากกวา 1 เทคนค

2. ส งเสรมให เกดการท�างานแบบรวมมออย างมประสทธภาพ การจดการเรยนรทฝกใหผเรยนไดท�างานรวมกน โดยเฉพาะอยางยงถาผเรยนผานการฝกปฏบตอยางสม�าเสมอและดวยวธการทถกตอง จะชวยใหเกดทกษะการท�างานแบบรวมมออยางมประสทธภาพ เนองจากเปดโอกาสใหผเรยนไดใชเวลาชวงสน ๆ ในการพดคย คด และแลกเปลยนความคดเหน กจกรรมทท�าใหเกดการท�างานแบบรวมมอ เชน กจกรรมทม การอภปรายหรอลงมอปฏบตแบบกลมยอยหรอกจกรรมทให ผเรยนจบครวมกนคดค�าตอบหรอแกปญหาในเวลาสน ๆ 1 – 5 นาทถาการบรรยายไดใชเทคนคนรวมดวยจะชวยเพมความจ�า ความเขาใจ เพมทกษะการสอสาร การสรางความตระหนกและเหนคณค าของเพอนร วมงาน แต เทคนคนจะช วยเพมประสทธภาพการเรยนรมากขนกตอเมอมการเฉลยค�าตอบ รวมการวเคราะห แสดงเหตผลสนบสนนค�าตอบทถกตองและใหเหตผลดวยวาเพราะเหตใดค�าตอบหรอการแกปญหาอนจงไมถกตอง

6

นตยสาร สสวท.

ตวอยางการโตวาท(ทมา : http://openhouse.it.kmitl.ac.th/2013/competition/it-debate/)

การเป ดโอกาสให ผ เรยนได ร วมแสดงความคดเหนต อ เปาหมายหรอวตถประสงคการเรยนร และการรวมพฒนากจกรรมการเรยนร เชน การเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกหวเรองในการอภปรายหรอการประยกตความรสการแกปญหาในเรองทพวกเขาสนใจ การมสวนรวมในลกษณะนจะชวยเพมระดบความสนใจ ความกระตอรอรนของผเรยน ซงการทกระตนใหนกเรยนสนใจ กระตอรอรน และรวมสรางบรรยากาศของ การเรยนรนนเทากบเปนการเพมขดความสามารถดานความรบผดชอบ ตอการเรยนรของผเรยน รวมทงผเรยนจะมทางเลอกมากขนในการบรรลเปาหมายการเรยนรของพวกเขา

ในหองเรยนของผ สอนวทยาศาสตร การเรยนร ผ าน การลงมอปฏบตถอวาเปนหวใจส�าคญ ดงนนผสอนสามารถ จดกจกรรมการเรยนรผานการเรยนรแบบ Active Learning ไดไมยาก ซงผสอนหลายทานกอาจจดกจกรรมโดยใชเทคนคนอยแลว จากภาพรวมของการจดการเรยนรขางตนนคงเปนอกแนวทางหนงทผสอนสามารถน�าไปปรบใชเพอเพมสมรรถนะของนกเรยนทสอดคลองกบทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21

บรรณานกรมGirondi, A. J. (1967). Active learning in chemistry education. Retrieved March 4, 2014, from http://www. Geocities. com/Athens/oracle/2041Partnership for 21 st Century Skills. (2013). Curriculum and Instruction: A 21st Century Skills Implementation Guide. Retrieved March 4, 2014, from http://www.p21. org/storage/documents/p21-stateimp_curriculumin struction.pdf 19 Dec 2013. Study Guides and Strategies. Active learning. Retrieved March 3, 2014, from http://www.studygs.net/active learn.htm.Talbert, Robert. (April 17, 2010). Active learning is essential, not optional, for STEM students. Retrieved December 19, 2013, from http://chronicle.com/blognetwork/ castingoutnines/2010/04/17/active-learning-is-essen tial-not-optional-for-stem-students/ University of Minnesota. (2013). Active learning. Retrieved December 19, 2013, from http://www1.umn.edu/ohr/ teachlearn/tutorials/active/what/

3.เพมแรงจงใจและความส�าเรจในการเรยนรของผเรยน