activiteitenverslag het literatuurhuis...
TRANSCRIPT
© D
aan
Vers
chuu
r
ACTIVITEITENVERSLAGHET LITERATUURHUIS
2013
2
Arthur Japin treedt op bij de Culturele Zondag Op Bezoek bij het Boek, 3-11-2013Foto: Hanne Nijhuis
3
5
INHOUD
ACTIVITEITEN, 6
HET JAAR 2013, 7
WEBSITE/MEDIA, 8
31STE NACHT VAN DE POËZIE, 10
CITY2CITIES, 14
CULTURELE ZONDAGEN, 22
LOWLANDS/FESTIVALS, 24
MAANDPROGRAMMA, 28
POETRY SLAM, 29
CO-PRODUCTIES, 30
W.G. VAN DE HULST FESTIVAL, 31
HET LITERATUURHUIS (PAND), 32
UITGEVERIJ, 33
ACADEMIE, 33
ORGANISATIE, 34
PERS, 35
ACTIVITEITEN83 programma’s in 2013: Bezoekers:
Nacht van de Poëzie 1.029 City2Cities 3.212 Poetryslam 443 Culturele Zondagen 1.717 Voorstellingen op festivals & events 2.728 Wo*rdfe*st Heerlen, Utrecht over Utrecht, De Beschaving, Lowlands, Kantorfestival, Museumnacht Amsterdam Prijsuitreikingen 281 VSB Poëzieprijs, C.C.S. Crone Prijs, C.C.S. Crone Stipendia
Maandelijks literatuurhuisprogramma 603 Lezingen en filmvertoningen over o.a. Kavafis, Multatuli, Dan Brown, Couperus, Kerouac, Gazdanov, Colum McCann, Kees van Kooten, Von Kleist, Literaire Nachtclub
Samenwerkingen 2.750 Salon Saffier (Slauerhoff), K.F. Hein Fonds Jubileumviering, Tivoli Night of the Tour de France, Stichting W.G. van de Hulst Festival, Studium Generale, Open Monumentendagen, diverse verhuren.
Literatuurhuis Academie 21 Cursus Pessoa Lezen
Totaal aantal bezoeken 12.779
Aanvullend aantal bezoeken Culturele Zondag ‘Op bezoek bij het boek’ (3-11-2013) 11.300
7
Het eerste jaar waarin vier literaire in-stellingen in Utrecht opgingen in één Literatuurhuis, ligt achter ons. We zijn trots op wat we in het eerste jaar heb-ben bereikt.
Literatuur is veelvormig: proza, poëzie, korte verhalen, essays, brieven, aforis-men, etc. Er zijn verhalen die verschij-nen op papier en verhalen die ver-schijnen op het scherm. Er zijn nieuwe boeken van jonge schrijvers, er zijn klassiekers van oude meesters. Het is belangrijk om die veelzijdigheid van de letteren te laten zien. De boekhandels, de media en de uitgevers hebben daar steeds minder mogelijkheden voor. Het Literatuurhuis wil zoveel mogelijk schrijvers en dichters laten zien aan een zo groot mogelijk publiek. We organi-seren daarom grote festivals en klei-nere sessies waarmee we de verschil-lende doelgroepen bedienen dan wel samenbrengen. We hebben een jaar-programma waarin activiteiten wor-den georganiseerd voor zeer verschil-lende doelgroepen. Dat is historisch zo gegroeid. Met zo’n pluriforme in plaats van monoprogrammering heeft Het
Literatuurhuis een unieke positie in het Nederlandse literaire landschap.
In dit eerste jaar zijn 83 activiteiten ge-organiseerd waarmee we deze missie hebben gerealiseerd. Die activiteiten trokken gezamenlijk 12.779 bezoekers. Een samen met Stichting Cultuurpro-motie Utrecht georganiseerde ‘Cultu-rele Zondag’ op 3 november 2013 die geheel in het teken stond van de lette-ren trok nog eens ruim 11.000 belang-stellenden. In dit eerste jaar was er ook veel tijd nodig voor de juridische en praktische uitvoering van de fusie: het afwikkelen van de oude stichtingen, het aanstel-len van personeel, de verhuizing naar een nieuw kantoor, de digitale overstap naar gezamenlijke (e-mail)servers en het samenvoegen van alle adresboe-ken, databases en andere documenten. Ondanks de forse inspanningen aan de beheerkant van de stichting, is het ge-lukt om een jaarprogramma uit te voe-ren dat in alle opzichten beantwoordt aan de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen van de stichting.
HET jAAr 2013ACTIVITEITEN
KErNCIjFErSWEBSITE & MEDIAWebsites van Het Literatuurhuis:www.hetliteratuurhuis.nl, www.city2cities.nl, www.nachtvandepoezie.nl, www.literairemeesters.nl,www.poetryslam.nl, www.ipoetry.nl
Page views: 299.862
Bezoeken: 108.123
Unieke bezoekers: 76.658
Aantal twittervolgers op 31-12-2013: 1.834
Aantal facebookvrienden op 31-12-2013: 1.666 Aantal bekeken filmpjes op Vimeo.com 3.598 (87.750 loads)
Mediawaarde van activiteiten van Het Literatuurhuis in 2013:Nacht van de Poëzie: € 52.146,-City2Cities: € 44.136,-Expeditie Boekenkast: € 25.314W.G. van de Hulst festival: € 94.263,-Overige programmering: € 18.556,-
Totale mediawaarde: € 234.415,-
9
We hebben in 2013 een schitterende editie van De Nacht van de Poëzie ach-ter de rug, met een zeer onorthodoxe locatie en daarom ook unieke uitstra-ling: het futuristische Mediaplaza in de Jaarbeurs te Utrecht. City2Cities: de In-ternationale Literatuurdagen Utrecht kreeg het afgelopen jaar Duitse en Por-tugese schrijvers over de vloer van de karakteristieke Spiegeltent. Armando, Daniel Kehlmann, Jan Brokken en de door twee fadozangeressen vertolkte Portugese gedichten vormden de grote publiekstrekkers van deze derde af-levering van het festival. Het overige aanbod dit jaar was zeer divers: mooie avonden over grootmeesters als Kava-fis, Couperus en Multatuli wisselden succesvolle optredens op Lowlands en festival De Beschaving met jonge, he-
dendaagse auteurs af. Met het debuut van ‘De Literaire Nachtclub’ in Tivoli’s Spiegelbar heeft Het Literatuurhuis een ‘hit’ te pakken: ruim 160 jonge men-sen betaalden op een doorsnee maan-dagavond in november tien euro om te komen luisteren naar schrijvers en dichters. In juli verhuisde het kantoor van de stichting van de Lange Nieuwstraat naar een pand op de Oudegracht te Utrecht, waar we ook over een (kleine) ruimte beschikken waar lezingen, cur-sussen en filmvertoningen georgani-seerd kunnen worden. Het pand is op 1 september 2013 geopend voor publiek en de voorstellingen die we hier tot nu toe hebben georganiseerd waren zon-der uitzondering uitverkocht.
WEBSITE & MEDIAWebsites van Het Literatuurhuis:www.hetliteratuurhuis.nl, www.city2cities.nl, www.nachtvandepoezie.nl, www.literairemeesters.nl,www.poetryslam.nl, www.ipoetry.nl
Page views: 299.862
Bezoeken: 108.123
Unieke bezoekers: 76.658
Aantal twittervolgers op 31-12-2013: 1.834
Aantal facebookvrienden op 31-12-2013: 1.666 Aantal bekeken filmpjes op Vimeo.com 3.598 (87.750 loads)
Mediawaarde van activiteiten van Het Literatuurhuis in 2013:Nacht van de Poëzie: € 52.146,-City2Cities: € 44.136,-Expeditie Boekenkast: € 25.314W.G. van de Hulst festival: € 94.263,-Overige programmering: € 18.556,-
Totale mediawaarde: € 234.415,-
Denise Jannah zong Duitse en Portugese gedichten tijdens City2Cities 2013
© M
arlo
es S
toffe
ris
Foto: Anna van Kooij
11
23 maart 2013
Mediaplaza, Jaarbeurs
Utrecht
1.029 bezoekers
31ste NACHT VAN DE pOëzIEDe 31e nacht van de poëzie in het virtueel volmaakte Media Plaza mar-keerde het einde van de zwerftocht van de poëzie. In 2014 komt De Nacht weer thuis in de oude grote zaal waar-over Leo Vroman dichtte: “nooit zal ik de achthoekigheid bereiken waar jullie mij vanavond mee bekijken.”
De indrukwekkende, spierwitte hoofd-zaal van Media Plaza was voor de ge-legenheid omgedoopt tot ‘totaal witte kamer’ naar het gedicht van Gerrit Kou-wenaar, die met een vooraf opgenomen voordracht van dat gedicht de 31e nacht van de poëzie opende. Na een korte in-leiding door burgemeester Aleid Wolf-sen namen nachtpresentatoren Ing-mar Heytze en Ester Naomi Perquin de ruim 1.000 bezoekers die de ijzige poolwinden hadden getrotseerd mee door de zeven uur durende nacht om de stand van zaken in de Nederlands-talige poëzie te tonen. Ellen Deckwitz die in 2011 de 30ste nacht sloot was de eerste dichter op het podium. Zij beet het spits af met een ijzersterke perfor-mance, waarna podiumdichter puur Sang Bernard Wesseling het publiek losmaakte met zijn aardse gedichten. Thomas de Veen schreef in zijn stuk getiteld ‘Verrassingen in de nacht van
de poëzie’ in NRC (25 maart 2013) over het daaropvolgende optreden van Toon Tellegen: “het eerste grote applaus was voor Toon Tellegen die met het wisse-lende toonkwartet van Corry van Bins-bergen een tamelijk briljant optreden neerzette, met lichtvoetige filosofieën en bizar taalspel. Zo vochten er meer mastodonten: Cees Nooteboom in Per-quins inleidende woorden ‘een literaire berg’ declameerde en Allard Schrö-der debuteerde, want nooit eerder las hij publiekelijk een gedicht voor. Het drukst werd het evenwel bij zangeres Wende, die een sneak preview gaf van haar aanstaande clubtour.”
Een ander hoogtepunt was het optre-den van Tom Lanoye, die in 1983 de-buteerde op de nacht van de poëzie en nu, 30 jaar later, hetzelfde gedicht bracht als toen, met evenveel energie en gevoel voor theater. Toen Leo Vro-man rond 1.00 uur of 2.30 uur inlogde vanuit Texas en het publiek begroette
De Dichters Maria Barnas, Ellen Deckwitz, Miguel Dec-lercq, Lies van Gasse, Ruben van Gogh, Lu-cas Hirsch, Tjitske Jansen, Sjoerd Kuyper, Tom Lanoye, Tomas Lieske, Charlotte Mut-saers, Cees Nooteboom, Tonnus Ooster-hoff, René Puthaar, Allard Schröder, Anne Vegter, Leo Vroman (via straalverbinding), Elly de Waard, Bernard Wesseling, Kira Wuck
De entr’actesWende Snijders, Reijseger Fraanje Sylla, Dez Mona, Ramana, Jaap Kroneman, Toon Tellegen en Corrie van Binsbergen
De specialsJoop Visser & Jessica van Noord, Spilt Milk, Bernhard Christiansen & Ariadne Verste-gen, Tjitske Jansen & Jasper le Clercq en diverse zalen met poëziecolleges van o.a. hoogleraren Geert Buelens en Maarten Steenmeijer, een collectie digitale poëzie gecureerd door Yra van Dijk en verschil-lende exposities van beeldende kunst ge-cureerd door Jan van der Veer.
vanaf de vier schermen, kreeg hij een groot applaus en na zijn memorabele, ontroerende voordracht - bijgestaan door zijn vrouw Tineke - ontving hij een spontane, staande ovatie.
Beeldend kunstenaar Jaap Kroneman zorgde met zijn ‘17 opmerkingen voor piano’ - een onvoltooid stuk voor on-der meer piano, harmonium, gitaar, confetti en stofzuiger - voor de nodige vervreemding. Illusionist Ramana ver-raste niet alleen in de totaal witte ka-mer, maar ook al bij de ontvangst in Media Plaza waar hij bovenaan de rol-trap al zwevende de bezoekers van de Nacht van de Poëzie ontving. De immer goedgemutste Charlotte Mutsaers - eindelijk gedebuteerd als dichter - pakte de bezoekers in met haar hilarische voordracht. Naar traditie werd de volgorde van het programma op het hoofdpodium niet bekend gemaakt, maar met Ruben van Gogh, Sjoerd Kuyper, Thomas Lieske, Lucas Hirsch, Tonnus Oosterhoff, Mi-guel De Clerck, Elly de Waard, Lies van Gasse, René Puthaar en Dichter des Vaderlands Anne Vegter op het programma wist het publiek zich altijd verzekerd van een goede dosis poëzie van hoge kwaliteit. Kira Wuck sloot met haar lichtvoetige, absurdistische gedichten de 31ste nacht van de Poëzie. Zij zal volgend jaar de nu al bijna zeven jaar rondzwervende Nacht openen op de plek waar hij is geboren: de grote zaal van muziekcen-trum Vredenburg.
Charlotte Mutsaers
13
Foto’s: Anna van Kooij
Wende
Cees Nooteboom
Tom Lanoye
Internationale
Literatuurdagen
Utrecht
20 t/m 28 april 2013
Spiegeltent
(plein Korte Nieuwstr.)
3.212 bezoekers
City2Cities is een internationaal li-teratuurfestival dat de stad Utrecht jaarlijks verbindt met twee andere literaire steden. In 2013 waren dit Lis-sabon en Berlijn. Van 20 t/m 28 april werd de binnenstad negen dagen lang ondergedompeld in een divers pro-gramma vol nationale en internatio-nale literatuur, film, dans, theater en muziek.
Er zijn tientallen activiteiten georga-niseerd vanuit de City2Cities Spiegel-tent in het centrum van Utrecht en er traden meer dan 80 auteurs op in een bruisend programma. De week werd
afgesloten met een uitgebreid pro-gramma tijdens de ‘Straat van de Lite-ratuur’, waarbij auteurs op tien locaties optraden, van musea tot in woonka-mers. In 2013 traden onder meer Da-niël Kehlmann, Gonçalo M. Tavares en Armando op.
Foto’s: Taco Schreij
ANTÓNIO LOBO ANTUNES • DANIEL KEHLMANN • ARMANDO • JAN BROKKEN
ULF STOLTERFOHT • UWE TIMM • GONÇALO M. TAVARES • ABDELKADER BENALI
LEO BLOKHUIS • NELLEKE NOORDERVLIET • FADODIVA CELESTE RODRIGUES
GUUS KUIJER • FERNANDO PESSOA • BERTOLT BRECHT EN VELE ANDEREN
co
ncep
t en
on
twerp
: A
liki
van
de
r K
ruij
s &
Le
na S
tein
bo
rn
fo
tog
rafi
e: A
nn
eke
Hy
mm
en
16
21 april: A Tale of Two Cities Voordrachten, filmreportages en ge-sprekken over Berlijn en LissabonMet Ulf Stolterfoht, F. Starik, Philip Huff en Denise Jannah.
21 april: Exposities Gabriele Stötzer (DE) en Ana Carvalho (PT)Twee werelden in één galerie
21 april: Wandeling en lunchlezing De AndriessensOver de Utrechtse kunstenaarsfamilie Andriessen
22 april: Het Berlijn van ArmandoEen rondleiding door het Berlijn van kunstenaar en schrijver Armando: ‘Je wil wel eens lekker slapen en dan komt er weer zo’n stom gedicht!’
Filmreeks City2Cities (4 voorstel-lingen) Berlijn en Lissabon in beeld gebracht. Met: Filme do Desassossego, Stadt als Beute, Nighttrain to Lisbon, Die Vermessung der Welt.
22 april: Daniel Kehlmann & António Lobo Antunes‘Geef een verhaal geen conclusie’. (N.B. door ziekte was António Lobo Antunes verhinderd).
23 april: Nijhoffs Awater VertaaldDrie nieuwe vertalingen van een mees-terwerk uit de Nederlandse literatuur, met Thomas Möhlmann, Ard Posthu-ma en Fernando Venâncio.
prOGrAMMA C2C ‘1323 april: Filter VertaalprijsDe prijs voor de meest bijzondere ver-taling van het afgelopen jaar aan Aai Prins voor haar vertaling uit het Rus-sisch van Gogol.
23 april: Kunst- en wetenschapslezing Door Paul Schnabel: de Utrechtse Ca-ravaggisten
24 april: Goddelijke inspiratie – Lite-ratuur en Religie Lezingenreeks i.s.m. Museum Catha-rijneconvent
Foto’s: Taco Schreij, tenzij anders aangegeven
Lilian Hak, foto: Marloes Stofferis
17
Uwe Timm, foto: Nadine Ancher
Gonçalo M. Tavares
Daniel Kehlmann
Ana Luisa Amaral & Abdelkader Benali
18
25 april: Opnames uitzending Cul-tura Knetterende Letteren Europese literatuur bestaat niet? Ken-neth van Zijl in gesprek met Abdelka-der Benali, Margot Dijkgraaf en Dick Pels.
25 april: Young Poets SocietyInternationale uitwisseling met Max Czollek, Tatiana Faia en Maarten van der Graaff
25 april: Literaire nachtclubDe Spiegeltent omgebouwd tot een Berlijnse Nachtclub met zang, dans en literatuur
25-27 april: Literair theater - Een en-gel verleid je niet
prOGrAMMA C2C ‘13Theaterprogramma op basis van ver-halen en gedichten van Bertolt Brecht
26 april: Lezing Ana Luísa AmaralLiterature and the world in “New Portu-gese Letters”: the tile of times
26 april: De avond van Pessoa Boekpresentatie van De Bedelaar (De Arbeiderspers). Met: vertaler Harrie Lemmens en dichter Vrouwkje Tuin-man, Chrétien Breukers en Peter Dreh-manns
27 april: Bundelpresentatie Hanneke van Eijkens Papieren Veulens
28 april: Literaire wandeling ‘In de voetsporen van Dirkje Kuik’
De Duitse dichter Ulf Stolterfoht gaf op 24 april de Belle van Zuylenlezing 2013. Deze lezing wordt jaarlijks door Het Literatuurhuis samen met de faculteit Geesteswetenschappen georganiseerd rond thema’s die raken aan literatuur en maatschappij. Na o.a. Hans Mag-nus Enzensberger, Jeanette Winterson, Michel Faber en Mercedes Abad was de Duitse avantgardist Ulf Stolterfoht ‘Belle lecturer 2013’.
In zijn lezing stond de experimentele
Roemeense (Duitstalige) dichter Oskar Pastior centraal. In 2010 werd Pastior beschuldigd van spionage voor de Se-curitate. Voor Stolterfoht was Pastior zijn grote voorbeeld: ‘Oskar Pastior was the most wonderful poet in the German language and probably the most gentle person I’ve ever met. My role model in terms of poetry and con-
BELLE VAN ZUYLENLEZING 2013
‘All my conceptions and beliefs broke down into pieces’
19
28 april: De Straat van de Literatuur (slotevenement)Wat doe je als er door de hele straat boeken liggen, een sprookje zich een weg baant langs de huizen en in die huizen nog meer te verhalen is? Je volgt de rode tasjes en kijkt, luistert en beleeft waar de Portugese, Duitse en Nederlandse literatuur toe in staat is. Tijdens het slotevenement van City-2Cities op 28 april struinden honder-den bezoekers door de Lange Nieuw-straat. Sommigen kwamen voor het eerst aanwandelen, anderen lieten zich na een week vol mooie literaire activi-teiten uit de Spiegeltent lokken, op ont-dekkingstocht door een zonnige Straat van de Literatuur, op tien locaties in de Utrechtse binnenstad.
duct of life, whatever this means’. In 2010 blijkt dat Pastior zich in 1961 heeft aangesloten bij de Securitate: ‘This bla-meless person was part of one of the most dreadful divisions of European terror’. Op dit moment wordt onder-zocht welke rol Pastior precies binnen de Securitate heeft gespeeld. Onge-acht de conclusies van dat onderzoek heeft deze ontdekking voor Stolterfoht diepgaande gevolgen, zoals hij zelf ver-woordde: ‘All my conceptions and be-liefs broke down into pieces’.
BELLE VAN ZUYLENLEZING 2013
20
28 april: Fado en Poëzie
Aan het einde van de middag vormde zich geleidelijk een lange rij van de Lange Nieuwstraat tot de ingang van de Lutherse kerk. De toeloop was mas-saal voor het exclusieve optreden van fadozangeressen Nathalie Pires en Ce-leste Rodrigues die teksten zongen van diverse Portugese dichters. Pires maakte met een spectaculair op-treden de voorafgaande vergelijkingen met grootheden als Mariza en Cristina Branco meer dan waar. Hoe grandioos haar stem was, bewees ze toen ze de microfoon aan de kant legde en onver-sterkt en te midden van het publiek in de zaal onversterkt de klassieke fado Loucura zong. Met gemak schalde haar stem door de kerk tot aan de achterste stoel op het balkon toe. Na de jonge Pires was het contrast met de negen-tigjarige Celeste Rodrigues groot, maar daarom niet minder mooi. De zus van fadolegende Amália Rodrigues zong met een ontroerende breekbaarhei de teksten van groet dichters als Pessoa, Sá-Carneiro en Alexandre O’Neill. De cirkel was rond toen Pires wederom het podium betrad, nu voor een duet: de jongste én de oudste fadozangeres op één podium. Waarachtig een con-cert van wereldalure ter afsluiting van een schitterend festival.
SLOTCONCErTC2C ‘13
Boven: Celeste Rodrigues, rechts: Nathalie Pires. Foto’s: Taco Schreij
21
SLOTCONCErTC2C ‘13
22
CULTUrELE zONDAGENNIEUWjAArSDUIK
Het culturele nieuwjaar werd op 13 ja-nuari ingeluid met een Nieuwjaarsduik in het kader van de Culturele Zonda-gen. In de Winkel van Sinkel presen-teerde Het Literatuurhuis het nieuwe seizoen vol literatuur met voorproefjes op de festivals City2Cities en de Nacht van de Poëzie. Denise Jannah zong ge-dichten van Brecht en Pessoa en Ing-mar Heytze nam het publiek virtueel mee naar de futuristische locatie van De Nacht van de Poëzie.
UITFEEST: OpENING LITErATUUrHUIS
Tijdens het Uitfeest opende Het Litera-tuurhuis, de fysieke locatie aan de Ou-degracht 237, voor het eerst de deuren voor publiek. In groepjes werden be-zoekers meegenomen op een reis langs de vele functies die het huis door de eeuwen heeft gehad; de sacristie van de naastgelegen Regulierenkerk, dobbel-lokaal voor het zakkendragersgilde, de bewaarplaats van de sleutel tot de kluis van Suster Bertken... Van ‘De Sacristie’, het zaaltje waar filmvertoningen en an-dere presentaties gehouden worden, tot in de kelders vertolkten dichters Alexis de Roode, Anne Broeksma, Nadine Ancher en Merijn Schipper ooggetui-gen van de meer dan zes eeuwen lange historie van het pand. Met de doop tot ‘Literatuurhuis’ staat het woord weer centraal op deze schitterende locatie. Dit werd nog eens bevestigd door de onthulling van de ‘poëziecollectie An-neke van Dijk’ bestaande uit meer dan 1500 dichtbundels, gedoneerd door Anneke van Dijk die bijna dertig jaar lang de Nacht van de Poëzie organi-seerde.
23
Culturele Zondagen
13 januari: Nieuwjaars-
duik, 165 bezoekers
1 september: Uitfeest,
300 bezoekers
3 november: Op bezoek
bij het boek, 1.251
bezoekers
EXpEDITIE BOEKENKASTDe Culturele Zondag Op bezoek bij het boek stond geheel in het teken van de literatuur. Het Literatuurhuis organiseerde die zondag een boeken-kastroute langs vijftien huiskamers in de Utrechtse binnenstad in het kader van het bijzondere project Expeditie boekenkast. Vijftien (kinder)boeken-schrijvers traden op bij de boeken-kasten van binnenstadbewoners en gingen met hen in gesprek over favo-riete boeken.
Voor Expeditie Boekenkast werd een boekje gemaakt met dezelfde titel, waarin de bewoners die 3 november een schrijver ontvingen, plus nog 10 andere Utrechters zijn geportretteerd. In deze uitgave vertellen ze over hun boekenkast en favoriete voorleesboek. Prachtige levensverhalen aan de hand van uiteenlopende boekenverzame-lingen. Het ruim 100 pagina’s dikke boekje met alle 25 interviews was op 3 november gratis te verkrijgen op iedere Expeditie Boekenkast-locatie. De dag werd afgesloten met de Supersonische Boem, een feestelijk slotconcert in de Winkel van Sinkel met liedjes van An-nie M.G. Schmidt gezongen door o.a. Roos Rebergen (Roosbeef), en Dave von Raven (The Kik) en optredens van Arthur Japin, Ted van Lieshout en vele anderen.
De culturele zondag ‘Op bezoek bij het boek’ kwam tot stand door een samenwerking van Stichting Cultuurpromotie Utrecht, Het Litera-tuurhuis en Stichting Lezen. In totaal vonden er circa 100 optredens plaats op zo’n 60 verschillende locaties Aan-leiding voor dit weekend was het lan-delijke Jaar van het Voorlezen en de aftrap van Nederland Leest. De activi-teiten werden door circa 12.500 bezoe-kers bezocht.
12.500
bezoekers!
24
Festivals
Lowlands, Festival De
beschaving, W*rdf*st,
Kantorfestival, Museum-
Nacht Amsterdam.
2.728 bezoekers
LOWLANDS
Naast de nodige muziek, theater, cabaret etc. was er dit jaar ook weer literatuur op Lowlands, waaronder maar liefst twee pro-gramma’s van Het Literatuurhuis. Op 17 en 18 augustus vond Wed & Walk plaats, een heuse literaire trouwerij op het grasveld voor de Titty Twister. Lowlandslovers kon-den zich in de echt laten verbinden door een dichter: de gelofte van de geliefden hield 24 uur stand, bij goede en slechte bands, tot de klok hen scheidde. En om het nog poëtischer te maken, kregen ze allemaal een persoon-lijk, handgeschreven liefdesgedicht van een der wedding poets: Sylvie Marie, Nadine An-cher, Hanneke van Eijken, Anne Broeksma, Kira Wuck, Laura van der Haar of Vrouwkje Tuinman, een bonte verzameling veteranen, nieuwkomers en poetryslamkampioenen.
Dichteres Kira Wuck trouwt eenLowlandsstelletjeFoto: Nadine Ancher
LOWLANDSWO*rDFE*STFESTIVALS
25
26
LOWLANDS Naast de literaire trouwerij produ-ceerde Het Literatuurhuis op Low-lands ook nog de show ‘De Magie van het Woord’; een muzikale show met dichters Ingmar Heytze, Frank Starik en Alexis de Roode, rapper Unortha-dox en magician Ramana die de tafels liet dansen en de kaarsen spontaan liet ontvlammen.
DE BESCHAVINGDe exotische bloemen en planten in de Botanische Tuinen vormden op za-terdag 6 juli het decor voor festival de Beschaving. Een echt Festival Univer-salis, dat kennis en cultuur met elkaar verbindt. Het Literatuurhuis was hier present met een All Stars Poetry Slam waarin oud-slamkandidaten Daniel Vis, Laura van der Haar, Boris de Jong en Daan Doesborgh lieten zien hoe dat nu in zijn werk gaat, strijden met poë-zie. De presentatie was in handen van NK-slampion Ellen Deckwitz.
UTrECHT OVEr UTrECHTUtrecht over Utrecht is het jaarlijkse foto-, film- en literatuurfestival over en voor de provincie Utrecht. Op zon-dag 9 juni werden in het Louis Hart-looper Complex de beste inzendingen getoond en vond de prijsuitreiking plaats. Het Literatuurhuis verzorgde de voorselectie van de poëzie- en proza-inzendingen en organiseerde op de fes-tivaldag een speciale poetry slam.
WO*rDFE*ST (HEErLEN)Het Literatuurhuis trad met twee pro-ducties op tijdens het literaire festival Wo*rdfe*st te Heerlen (20 maart); met een poetry slam en ‘Trouwen voor een dag’, waarbij bezoekers voor de duur van een dag (of doeltreffender gezegd: een nacht) in de echt werden verbon-den. Een dichter van dienst spreekt een speciaal voor het bruidspaar geschre-ven gedicht bij de ceremonie uit. Met medewerking van: Hanneke van Eij-ken, Nadine Ancher, Barbara Beckers, Anne Broeksma, Kira Wuck, Laura van der Haar.
KANTOrFESTIVALIn het weekend van 5 en 6 oktober werden de bovenste drie verdiepin-gen van een leegstaand kantoorpand in Amsterdam Sloterdijk omgetoverd tot culturele broedplaatsen. Film, mu-ziek, theater en ook literatuur kwamen aan bod. Het Literatuurhuis gaf tijdens het Kantorfestival in Amsterdam een voorproefje van het NK Poetry Slam, met in de hoofdrol Daan Doesborgh en Ellen Deckwitz.
MUSEUMNACHTHErMITAGE AMSTErDAMMuseum De Hermitage Amsterdam stond tijdens de Museumnacht in het teken van de bruisende Parijse kunst-scène in de 19e eeuw. Het Literatuur-huis organiseerde tijdens deze nacht de ‘Hermitageslam’, een slam waarbij de deelnemers zowel 19e eeuwse Franse poëzie van onder andere Arthur Rim-baud, Charles Baudelaire en Paul Ver-laine voorlazen, als ook eigen werk.
27
Kantorfestival, Amsterdam
De Beschaving Utrecht
Museumnacht in De Hermitage, Amsterdam Dich-ters Coen Cornelis en Daniël Vis (r)Foto: Matthijs Immink
Wo*rdfe*st, Heerlen. Dichteres Hanneke van Eijken (l) trouwt een Heerlens stel.Foto: Luc Lodder
28
Lezingen en filmverto-
ningen over o.a. Kavafis,
Multatuli, Dan Brown,
Couperus, Kerouac,
Gazdanov, Colum Mc-
Cann, Kees van Kooten,
Von Kleist, Nachtclub
603 bezoekers
MAANDprOGrAMMA
Kees van Kooten Hagar Peeters over Kafavis
Maandelijks organiseert Het Litera-tuurhuis programma’s rond heden-daagse en klassieke schrijvers in thea-ters, de Bibliotheek en sinds september 2013 ook in de kleine presentatieruimte in ons eigen pand aan de Oudegracht.
Kees van Kooten speelt zich afBoekenweekprogramma i.s.m. Biblio-theek Utrecht en Polare.21 maart 2013, Theater Kikker
Dan Browns InfernoEen avond over Dante en de Divina Commedia n.a.v. Dan Browns bestsel-ler Inferno. 28 juni 2013, Bibliotheek Utrecht
Citysessions met Colum McCannJan van Mersbergen en Hans Bouman in gesprek met de Ierse auteur Colum McCann 7 juli 2013, Winkel van Sinkel
Filmtheater: Louis CouperusVertoning van de film Niet te stillen on-rust en een lezing van Rémon van Ge-
meren over Louis Couperus.24 september 2013, Het Literatuurhuis
Filmtheater: Heinrich von KleistVerfilming van de novelle Michael Kohlhaas van Heinrich von Kleist, met een lezing door Julia Richter.6 oktober 2013, Filmtheater ‘t Hoogt
Filmtheater: MultatuliVerfilming van Multatuli’s enige to-neelstuk Vorstenschool met een lezing door neerlandicus Laurens Ham.14 oktober 2013, Het Literatuurhuis
Kavafis: de onvoltooide gedichtenEen avond rond de Griekse dichter Kavafis. Met vertaler Mario Mole-graaf, dichter Hagar Peeters en actrice Alexandra Zoï.18 november, Het Literatuurhuis
Filmtheater: Jack KerouacVertoning van de documentaire What happened to Kerouac, met een lezing door Americanist Jaap van der Bent.9 december 2013, Het Literatuurhuis.
29
Hagar Peeters over Kafavis
Maandag 25 novemberTivoli Spiegelbar, Oudegracht 245
Een volledig uitverkochte Tivoli Spie-gelbar maakte zich op voor de eer-ste editie van de Literaire Nachtclub met optredens van de beste podium-schrijvers en Bollywoodrockmuziek van Eins, Zwei & The Parallel Cinema. Host Frank Heinen ontving de Indi-ase schrijver Manu Joseph, absurdist Ronald Snijders, dichter Marjolijn van Heemstra en rapper/romancier Pepijn Lanen.
In café de Bastaard vond elke eerste woensdag van de maand de U-slam plaats, de poetry slam van Utrecht.
Zowel beginnende als ook meer door-gewinterde slammers betreden elke maand het podium van de Bastaard. Het publiek heeft alle macht: bezoe-kers stemmen met rozen op de dich-ters die zij graag terug willen zien in een volgende ronde. Voor de zwevende kiezers onder hen spreekt een maande-lijks wisselende prominent uit poëzie-
land een stemadvies uit. Dichter Anne Broeksma leidt de avond op hilarische wijze in goede banen. Eenmalig vond er dit jaar een special editie van de slam plaats, waarbij de Amerikaanse slam-mer David Lee Morgan te gast was. Hij vertelde over de Amerikaanse slamcul-tuur en trad uiteraard ook op.
Gastjuryleden in 2013:Lucas Hirsch, Xavier Roelens, Vrouwk-je Tuinman, Daan Doesborgh, Dennis Gaens, Sylvia Hubers, Pim te Bokkel.
pOETrY SLAM
Literaire Nachtclub, Frank Heinen en Manu Joseph (boven) Foto’s: Taco Schreij
LITERAIRE NACHTCLUB
30
Samenwerkingen met
andere organisaties.
2.750 bezoekers
CO-prODUCTIES
Slauerhoff: Verwonderd saam te zijnTheatervoorstelling ontwikkeld in sa-menwerking met Salon Saffier over het leven van de dichter Slauerhoff28 februari, 1 t/m 3 maartSalon Saffier
Uit de stal van Het Literatuurhuis: K.F. Hein Jubileum Feest31 mei 2013, Manege Den Toom, Doorn
Night of the TourLiterair programma rond de start van de Tour de France met o.a. Frank Hei-nen, Vincent Bijlo, Jeroen Wielaert, Alex Roeka en J.W. Roy22 juni 2013, Tivoli Spiegelbar
W.G. van de Hulst Festival21 september – 29 novemberDiverse locaties in Utrecht
Open Literatuurhuis tijdens jubi-leum Utrechts Monumentenfonds15 en 16 november 2013Het Literatuurhuis
Het Literatuurhuis verzorgde in 2013 de prijsuitreiking van de gemeentelijke literatuurprijzen (C.C.S. Crone Prijs en de C.C.S. Crone Stipendia) en organiseer-de samen met Poetry Internati-onal de uitreiking van de VSB Poëzieprijs.
prIjzEN
Uitreiking C.C.S. Crone Prijs 201223 januari 2013, StadhuisWinnaar: Stephan Enter
Uitreiking VSB Poëzieprijs30 januari 2013Ottone, Kromme NieuwegrachtWinnaar: Ester Naomi Perquin
Uitreiking C.C.S. Crone Stipendia10 december 2013Winnaars: Peter Knipmeijer, Ellen Deckwitz, Ivo Bonthuis
Fo
to: A
no
uk P
rin
s
31
W.G. VAN DE HULST
Literatuur & Islam8 oktober en 15 oktober 2013Academiegebouw
In samenwerking met Studium Gene-rale van de Universiteit Utrecht werd een lezingentweeluik georganiseerd waarin sprekers vanuit verschillende invalshoeken de westerse fascinatie met het Oosten belichten. In de eerste van twee avonden werd voornamelijk ingegaan op de manieren waarop het westen naar het oosten kijkt. De van
oorsprong Perzische schrijver Kader Abdolah, hoogleraar religie en zinge-ving Johan Goud, programmamaker Michael Schaap en hoogleraar bijbel-wetenschappen Poorthuizen belichtten ieder vanuit hun eigen vakgebied hoe het oosten in de afgelopen 150 jaar in Nederland beschouwd is. Bij de tweede avond spraken arabiste Petra Stienen, journalist Jan Keulen en universitair docent Semitische talen en culturen Robbert Woltering.
OOST WEST THUIS BEST
In 2013 was het 50 jaar geleden dat een van Nederlands bekendste kinderboe-kenschrijvers W.G. van de Hulst (1879-1963) overleed. Ter gelegenheid van deze gebeurtenis vonden in het najaar diverse feestelijke activiteiten plaats in Utrecht, de stad waar Van de Hulst zijn gehele leven heeft gewoond en gewerkt. De jubileumviering strekte zich als een klein festival uit over de maanden sep-tember t/m november 2013. Zaterdag 21 september schetsten Onno Blom, schrijver van het gelegenheidsessay In het licht van de donkere poort, li-teratuurhistoricus Niels Bokhove, onderwijshistoricus Jacques Dane en jeugdliteratuur-expert Joke Linders in de Utrechtse Geertekerk een gevari-eerd beeld van leven en werk van de schrijver. Zondag 22 september leidde
een tocht per paardentram langs alle W.G. van de Hulst-locaties in Utrecht. Maandag 28 oktober spraken schrijvers Stephan Enter, Koos Meinderts, Maria Heiden en Nicolaas Matsier over de positieve én negatieve gevolgen die de meeslepende en vaak ook duistere en christelijk-moraliserende verhalen van Van de Hulst hadden op hun leven en schrijverschap. Het festival werd be-kroond met een unieke overzichtsex-positie in het Utrechtse stadhuis van 6 – 28 november, die vele bezoekers trok. Te zien waren objecten uit de privécol-lectie van de familie Van de Hulst en verzamelaar Andries Hibma zoals de oude kinderschoentjes van de schrijver en een groot decorstuk uit de televisie-serie Inde Soete Suikerbol naar de ge-lijknamige stripverhalenreeks.
32
HET LITErATUUrHUISHet Literatuurhuis is sinds september 2013 gevestigd in een historisch pand aan de Oudegracht, in het centrum van Utrecht. In de oudste ruimte van het pand, de voormalige sacristie van de Weeskerk uit 1523, kunnen voor-drachten, lezingen, boekpresentaties en vergaderingen worden georgani-seerd.
Het pand is op 1 september 2013 ge-opend voor publiek en de voorstellin-gen die we er tot nu toe hebben geor-ganiseerd waren zonder uitzondering uitverkocht. Het intieme zaaltje is uit-stekend geschikt voor activiteiten die niet bestemd zijn voor de massa: een programma over het enige toneelstuk van Multatuli, de onvoltooide gedich-ten van Kavafis, een lezing over de rus Isaak Babel… De ruimte kan ook ge-huurd worden door derden, mits zij actief zijn in het boekenvak of een aan het boekenvak gelieerde activiteit orga-niseren.
Fo
to: D
aan
Vers
ch
uu
r
Foto’s: Taco Schreij
33
Het Literatuurhuis geeft per jaar enkele gelegenheidspublicaties uit. Deze worden sinds dit jaar niet meer uitsluitend verkocht bij de activitei-ten waarop ze betrekking hebben, maar kunnen ook online en in de boekwinkel buiten onze activiteiten om worden aangeschaft. Sinds maart 2013 levert Het Literatuurhuis aan het Centraal Boekhuis waardoor de uitgaves een groter bereik hebben, in het hele land.
UITGEVErIj
2013
U T R E C H T G E D I C H THet L i teratuurhuis | Kunst l ie fde
UT
RE
CH
TG
ED
IC
HT
Tussen 2009 en 2012 schreef elke maand een andere dichter eennieuw gedicht over de stad Utrecht. Deze 'Utrechtgedichten' wer-den door Het Literatuurhuis en Kunstliefde in maandelijkse afleve-ringen verspreid in de stad en ook gepubliceerd in Straatnieuws,de periodieke krant van en voor Utrechtse thuis- en daklozen. Tergelegenheid van de herdenking van de Vrede van Utrecht zijn dedertig Utrechtgedichten in 2013 gebundeld en geïllustreerd doorevenzovele kunstenaars, allen lid van Kunstliefde.
De dichters en illustratoren die in deze bundel zijn verzameld,drukken in hun werk uit waarom de stad hen zo dierbaar is. Het iseen collage van Utrecht in al zijn verschijningsvormen: de stad diezo rijk is aan monumenten en historie, de stad van kleine en grotegeschiedenissen en de stad van aandoenlijke vernieuwingsdrang.De bundel schetst een tijdsbeeld van het Utrecht driehonderdjaar na de sluiting van de Vrede van Utrecht, als een kleine schatvoor over vele jaren.
omslag.qxp 04-08-2013 06:45 Pagina 1
In 2013 zijn de volgende publicaties verschenen:• Poëziebundel Nacht van de Poëzie 2013 (i.s.m. uitgeverij De Arbeiders-pers)• Festivalbundel City2Cities 2013 (Uitgeverij Het Literatuurhuis)• Expeditie Boekenkast (Culturele Zondag 3-11-2013) (i.s.m. Stichting Cultuurpromotie Utrecht). • Het Utrechtgedicht (boekje met 30 gedichten over Utrecht, geïllustreerd door 30 kunstenaars, i.s.m. Kunstliefde
Foto’s: Taco Schreij
Het verhaal vantwee steden
Lissabon is de oudste stad van Europa, de stad van het licht, van de fado en van literaire grootheden als Fer-nando Pessoa en José Saramago. Berlijn is de stad van
de Muur, van de Brandenburger Tor, van de undergroud scene, maar ook van Kurt Tucholsky en Günter Grass. Dit zijn de twee gaststeden van City2Cities 2013, de internationale literatuur-dagen Utrecht. In deze festivalbloemlezing zijn teksten van optredende auteurs verzameld en vindt u de mooiste verhalen en gedichten over de twee steden van schrijvers als Gonçalo M. Tavares, José Eduardo Agualusa, Daniel Kehlmann, Uwe Timm en Nederlandse schrijvers als Armando, Nelleke Noordervliet en Otto de Kat. De bloemlezing bevat een aantal primeurs: de vertalingen die drie jonge dichters uit Portugal, Duitsland en Nederland maakten van elkaars werk, bijvoorbeeld. Verder be-vat de bundel nieuwe verhalen van F. Starik en Philip Huff over hun bezoek aan respectievelijk Lissabon en Berlijn en voor het eerst vertaalde teksten van Lobo Antunes, José Saramago en Kurt Tucholsky. Daarnaast is een ruime selectie gedichten van Writer In Residence Ulf Stolterfoht opgenomen. Net als elk jaar voegt City2Cities weer twee nieuwe vertalingen toe van Nij-hoffs meesterwerk Awater, dit jaar een Portugese en een Duit-se vertaling.
In Het verhaal van twee steden ziet u Lissabon en Berlijn door de ogen van tientallen schrijvers en dichters en ontdekt u on-getwijfeld nieuwe kanten van deze literaire wereldsteden.
Met teksten van:
António Lobo Antunes, Fernando Pessoa, Pascal Mercier,
Gonçalo M. Tavares, José Saramago, Dulce Maria Cardoso,
José Eduardo Agualusa, Ulf Stolterfoht, Uwe Timm, Daniel
Kehlmann, Monika Rinck, Armando, F. Starik, Otto de Kat,
Martinus Nijhoff en vele anderen.
He
t ve
rhaal v
an
twe
e ste
de
n L
issab
on
en
Be
rlijn
Lissabon en Berlijn
Festivalbloemlezing 2013
ACADEMIEIn 2013 vond een pilot plaats met een tiendelige cursus rond het Boek der Rusteloosheid van Fernando Pessoa. In 10 weken lazen cursisten onder lei-ding van Pessoakenner Michaël Sto-ker dit klassieke meesterwerk. Het
animo was groot: alle beschikbare plaatsen waren bezet. In 2014 krijgt de Literatuurhuis Academie een ver-volg met cursussen over James Joyce, de Braziliaanse Literatuur en het schrijven van proza.
34
BESTUUR
Ari Doeser Voorzitter
Willem Stolwijk Penningmeester
Jos Lemaier Secretaris
Wiljan van den Akker Bestuurslid
Geneviève Waldmann Bestuurslid
Rudi Wester Bestuurslid
OrGANISATIESTAF
Michaël StokerDirectie
Alain BalistreriTeam assistent
Joska BergPubliciteit
Sophie KokProductie
Anouk PrinsProductie
Taco SchreijProductie
REDACTIE
Nacht van de Poëzie 2013Gina van den BergIngmar HeytzePeter TraJan van der VeerCity2Cities 2013 Peter BijlHarrie LemmensPaulo de MedeirosTon Naaijkens
FREELANCE
Tyche van BommelGina van den BergCarlijn van RavensteinWieke Stravens
FINANCIERS & CO-PRODUCENTENIn 2013 werden de activiteiten van Het Literatuurhuis mede mogelijk gemaakt door:
35
pErS7
UN
maandag25maart2013 STAD & REGIO
De 31ste editie van de Nacht van
de Poëzie werd zaterdag gehouden
in de Jaarbeurs. Nadat het oude
Muziekcentrum Vredenburg op de
schop ging, raakte het dichtersfes-
tival op drift. De Stadsschouwburg
en de Rode Doos bleken geen
goede alternatieven, het futuristi-
sche Media Plaza van de Jaarbeurs
is dat eigenlijk wel. Er zijn veel af-
zonderlijke zalen en zaaltjes, en
ruimte voor twee bargedeeltes en
een hele rits boekenkraampjes.
Toch blijft het Vredenburg een
droom.
Michaël Stoker, directeur van het
Literatuurhuis en organisator van
‘De Nacht’: ,,We hopen volgend
jaar weer op het Vredenburg te-
recht te kunnen. In de moeder-
schoot, want daar is het festival
geboren. Maar deze locatie is ook
leuk. Het was een experiment, en
dat heeft goed uitgepakt.”
Het contrast tussen poëzie en het
modern vormgegeven interieur
van Media Plaza valt in de smaak
bij de bezoekers. ,,Het voelt een
beetje alsof we gedropt zijn ergens
in het heelal, op Mars of zo,’’ zegt
Kees Wennekendonk. ,,Het werkt
heel goed, ik vind het wel leuk.’’
Wennekendonk is behalve beel-
dend kunstenaar ook schrijver en
muzikant. ,,Dat weten veel mensen
niet. Dat ik ook lang in een band
heb gezeten en zelf liedjes schrijf.
Ik heb ook Wordscape georgani-
seerd: dichters in een landschap
van geïmproviseerde muziek. De
combinatie van poëzie en muziek
kán heel mooi zijn, ja,’’ zegt hij op
een manier die te kennen geeft dat
hij de combinatie tijdens de Nacht
van de Poëzie niet erg geslaagd
vindt.
Niet voor iedereen is dé Nacht,
zoals het evenement genoemd
wordt, gesneden koek. Carlina deLorenzo, schrijfster van IJs, een
boek met recepten uit de ijssalon
in Wittevrouwen - ze runt die
samen met haar ex-man Roberto -
is er voor het eerst. ,,Ik ben een
snelle lezer. Dikke boeken, histori-
sche romans, detectives, thrillers.
Maar ik hou wel van poëzie. Ik zou
wat vaker een dun boek moeten
pakken.’’ Ze heeft een deal gesloten
met vriend Frank van Leeuwen,die de gedichten schreef voor het
boek IJs en met een uitgever aan
het onderhandelen is voor publica-
tie. ,,Hij stuurt me af en toe een
gedicht dat ik volgens hem echt
móet lezen.’’
Ingmar Heytze is al zo vaak bij de
Nacht van de Poëzie geweest dat
hij het inmiddels mag presenteren.
,,Dit is echt het allerliefste publiek
dat er is,’’ zegt hij enthousiast, ter-
wijl hij iets na middernacht pro-
beert staand saté te eten zonder
op zijn witte pak te knoeien. ,,Ze
luisteren nu nog allemaal aan-
dachtig, maar straks zakt iedereen
langzaam achterover in de kus-
sens. Geweldig. Deze saté is trou-
wens ook poëzie.’’
De bezoeker komt dan misschien
geestelijk goed aan zijn trekken;
om ook fysiek een beetje bij te blij-
ven moet in de buidel getast wor-
den. De catering van de jaarbeurs
voorziet slechts tegen betaling in
hapjes en drankjes. Maar die
drankjes laat men zich goed sma-
ken.
Lieke Timmermans (van Bureau
Timmermans) en haar communi-
catiecollega Joris Daalhuisen(van DDK) praten bij in de bar. Es-ther Lubberding van het Bevrij-
dingsfestival en Olga Leever - zeheeft een tekstbedrijf - sluiten zich
aan. ,,Ik ben een taal- en litera-
tuurliefhebber,’’ zegt Lubberding.
,,En ik hou dus ook van poëzie.’’
Olga Leever, ook bestuurslid van
Utrecht Netwerk komt een beetje
voor de poëzie, en een beetje voor
de mensen. ,,De hele sfeer is zo
leuk. Er zijn heel verschillende
mensen en je hoeft niet zo keurig
netjes in de zaal te zitten.’’
En dat is ook het geheim waardoor
dé nacht volgend jaar voor de
32ste keer gehouden kan worden:
een poëtische mix van gezelligheid
en literatuur. Mocht het muziekpa-
leis nog op zich laten wachten, de
Jaarbeurs voldoet prima. ROMANI000
WAT: Nacht met gedichten en muziek. WAAR: Media Plaza in de Jaarbeurs. WANNEER: Zaterdag 23 maart.LEUK? Ja, voor de liefhebbers van poezie.
Joris Daalhuisen, Lieke Timmermans. Esther Lubberding en OlgaLeever in de bar vanMedia Plaza. ‘De hele sfeer is zo leuk,’ aldusLeever. FOTO ‘S LAURA ROMANILLOS
Nacht van de Poëzie �����
Theatermaker Anne Nusselderkwam haar buurman kunstenaarKeesWennekendonk tegen.
Het presentatieduo: Ester Naomi Perquin (l) enIngmar Heytze: ‘Dit is het allerliefste publiek.’
LAURAROMANILLOS
BUBBELSBinnenkort ook een feest, receptie of een bijzon-dere presentatie in Utrecht of omgeving waar Bub-bels niet mag ontbreken? Nodig Laura Romanillosuit via e-mail: [email protected]
Michaël Stoker en zijn partnerGina van den Berg. Ze werktenooit samen in het Poëziecircus.Dat werd opgeheven, maar deliefde bleef.
Carlina de Lorenzo (l) schreef de recepten enFrank van Leeuwen de gedichten voor het boek IJs.
ANNE BONTHUIS,,Sommige mensen worden al ontspan-
nen als ze me ’s ochtends in de gang
zien lopen,’’ lacht bedrijfsmasseur
Marie Bruins Slot. ,,Ik geef stoelmassa-
ges op de werkvloer, van ongeveer 20
minuten. Dat is lang genoeg om ie-
mand even helemaal uit de werkmodus
te halen en te laten ontspannen. Veel
mensen vergeten hun lijf tijdens de ar-
beid. Al hun aandacht gaat naar de
computer of naar andere taken. Terwijl
goede ideeën en oplossingen juist van-
zelf komen als je je werk even loslaat.’’
Bruins Slot heeft sinds tien jaar haar
eigen bedrijf in Utrecht: Massenza. Ze
werkte als tekstredacteur toen ze op
een evenement stoelmasseurs aan het
werk zag en dacht: dat wil ik ook.
,,Ik masseerde al heel lang, had ver-
schillende cursussen gedaan, maar op
dat moment besloot ik er mijn werk
van te maken. De interactie met men-
sen vind ik heel leuk. Ook vind ik het
fijn dat ik mensen kan helpen bewuster
in het leven te staan. Ik zie dat ze hun
lichaam meer aandacht geven en meer
ontspannen worden. Verder is het na-
tuurlijk heel actief, fysiek en afwisse-
lend werk. Dat past bij mij. Ik kom bij
veel verschillende bedrijven met alle-
maal een eigen sfeer.’’
,,Bij een stoelmassage kun je je kleren
aanhouden. Dat maakt het laagdrem-
pelig en geschikt voor op kantoor. Je
legt je hoofd voorover in een steun met
een opening. Ook je armen en benen
laat je rusten op een steun. Het is een
comfortabele houding en ik kan zo
overal goed bij. Ik masseer vooral nek,
schouders, rug, armen en handen. Lang
achter elkaar typen en muizen levert
op deze plekken snel klachten op, zoals
rsi. De massages helpen deze proble-
men voorkomen.’’
,,Desgewenst geef ik werknemers ook
advies over hoe ze het beste kunnen
zitten. Soms verwijs ik mensen door
naar de fysiotherapeut.’’
,,Tijdens een behandeling probeer ik
heel goed te luisteren naar de wensen
van mijn cliënt. Daardoor is elke mas-
sage weer anders. Sommige mensen
hebben behoefte aan stilte. Anderen
willen juist hun verhaal kwijt. Dat leidt
vaak tot leuke gesprekken, waarin we
het bijvoorbeeld hebben over het ver-
minderen van stress. Soms merken
werknemers niet eens dat ze veel span-
ning hebben opgebouwd tot ze bij mij
in de stoel belanden. Gelukkig beseffen
steeds meer mensen dat werk en ont-
spanning een haalbare combinatie is.
Als je relaxed bent, heb je bovendien
meer plezier in je werk en ben je pro-
ductiever. Dat hoor ik ook regelmatig
van cliënten, die merken dat ze na de
massage nieuwe energie hebben. Daar
word ik dan weer heel blij van, want
daar doe ik het voor.’’
MOOIWERK
Naam: MarieBruins SlotLeeftijd:42 jaarWoonplaats:Utrecht
FOTO
ANGELIEK DE JONGE
Elke weekbelichten we indeze rubriek hetberoep van een
Utrechter.
‘Ik geefmensen nieuwe energie’
DEBEDRIJFSMASSEUR
Indebanvanpoëzie,énsaté
Het LiteratuurhuisOudegracht 2373511 NK Utrecht
Postbus 2743500 AG Utrecht0031 30 231 8376