Adalet Bakanlığı

Sınavlarına Hazırlık El Kitabı

Bakanlık Merkez ve TaşraTeşkilatı Personeli GörevdeYükselme

Konu Anlatımlı

Adalet Bakanlığı Personeli GörevdeYükselme ve Unvan DeğişikliğiYönetmeliği’ne uygun olarakhazırlanmıştır.

GYS2018

Adalet Bakanlığı PersoneliGörevde Yükselme ve

Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin15'inci maddesinde belirtilen ortak

sınav konuları dikkate alınmıştır.

Komisyon

ADALET BAKANLIĞI BAKANLIK MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI PERSONELİ GÖREVDE YÜKSELME SINAVLARINA

HAZIRLIK (KONU ANLATIM) EL KİTABI

ISBN 978-605-318-179-8

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: 2017, Ankara

Yayın-Proje: Şafak TangıçDizgi-Grafik Tasarım: Tuğba Kuşcuoğlu

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Sonçağ Yayıncılık Matbaacılık Reklam San Tic. Ltd. Şti.İstanbul Cad. İstanbul Çarşısı 48/48 İskitler - Ankara

(0312 341 36 67) (0535 292 34 31)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 25931

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www. pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

ÖN SÖZ

Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 15’inci maddesinde yazılı sınav soruları aşağıdaki konulardan hazırlanacağı hüküm altına alınmıştır:

a. T.C. Anayasası;1) Genel esaslar,2) Temel hak ve ödevler,3) Devletin temel organları,

b. Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi, ulusal güvenlik,c. Devlet teşkilatı ile ilgili mevzuat,d. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve ilgili mevzuat,e. Türkçe dil bilgisi ve yazışma ile ilgili kurallar,f. Halkla ilişkiler,g. Etik davranış ilkeleri,h. Bakanlık merkez teşkilatı, adalet komisyonlarının yapısı ve görevleri ile yargı örgütü, Ulusal Yargı Ağı

Bilişim Sistemi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve atanılacak görevin niteliği ile ilgili diğer konular.

Kitapta; yukarıdaki ortak konuların tamamı yanında alan bilgisi olarak aşağıdaki konulara yer verillmiştir:

− 2992 Sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun

− 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu − 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu − 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu − 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu − 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu − 7201 sayılı Tebligat Kanunu − 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu − 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu − 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu − 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu − UYAP − - 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu − - 6245 sayılı Harcırah Kanunu

Diğer taraftan, kitapta yer alan − Mevzuat konularında, − Tereddüde kalınan sorularda − Çıkmış sorularda (Çıkmış sorular ve cevap anahtarı aynen alınmış olup, cevap anahtarında ve soru

yapısında olası bir hata olabileceği göz önüne alınması gerekmektedir.) olası hataların olması hâlinde, bu kapsamdaki uyarılarınızı yayınevimizin adresine bildirebilirsiz. Güncellenmiş ve düzeltilmiş son hâlinin ise belirttiğiniz iletişim adresine gönderilebilmektedir.

Kitabımızın sınava hazırlanan adayların başarılarına katkı getirmesi dileklerimizle…

1. BÖLÜM: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 7

2. BÖLÜM: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 171

3. BÖLÜM: Türkiye Cumhuriyeti İdari Yapısı (Türk İdare Sistemi) ������������������������������������������������������������������������ 231

4. BÖLÜM: 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu ������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 361

5. BÖLÜM: 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ������������������������������������������������������������������������������������������������� 381

6. BÖLÜM: Türk Dil Bilgisi ve Yazışma Kuralları �������������������������������������������������������������������������������������������������� 505

7. BÖLÜM: Halkla İlişkiler ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 595

8. BÖLÜM: Kamu Yönetiminde Etik ve Davranış İlkeleri �������������������������������������������������������������������������������������� 611

9. BÖLÜM: 2992 Sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun����������������������������������������������������� 649

10. BÖLÜM: 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu������������������������������������������������������������������������ 667

11. BÖLÜM: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu �������������������������������������������������������������������������������������������������������� 745

12. BÖLÜM: 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ���������������������������������������������������������������������������������� 797

13. BÖLÜM: 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu �������������������������������������������������������������������������������������������� 809

14. BÖLÜM: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ��������������������������������������������������������������������������������������������������������� 869

15. BÖLÜM: 7201 Sayılı Tebligat Kanunu ������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 931

16. BÖLÜM: 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ������������������������������������������������������������������������������������������������������ 943

17. BÖLÜM: 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ��������������������������������������������������������������������������������������� 949

18. BÖLÜM: 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ������������������������������������������������� 969

19. BÖLÜM: 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu ����������������������������������������������������������������������������������������������� 1007

20. BÖLÜM: Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) ������������������������������������������������������������������������������������������ 1015

21. BÖLÜM: 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (ÖZET) ������������������������������������������������������������������������� 1027

22. BÖLÜM: 6245 Sayılı Harcırah Kanunu ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 1053

İÇİNDEKİLER

7

• Bu Anayasa; Kurucu Meclis tarafından 18/10/1982’de Halkoylamasına sunulmak üzere kabul edilmiş ve 20/10/1982 tarihli ve 17844 sa-yılı Resmi Gazete’de yayımlanmış; 7/11/1982’de Halkoylamasına sunulduktan sonra 9/11/1982 tarihli ve 17863 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yeniden yayımlanmıştır.

• 18/10/1982’de Halkoylaması ile 1982 Anayasa-sı, 1.626.431 “red” (yüzde 8.63) oyuna karşılık, 17.215.559 “kabul” (yüzde 91.37) oyuyla kabul edildi. Bu oran 1961 Anayasasının %61.5 olan “evet” oylarına göre çok yüksek bir kabul düzeyi-ni yansıtmaktadır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

Kanun Numarası : 2709

Kabul Tarihi : 18/10/1982

Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 9/11/1982 Sayı:17863 (Mükerrer)

• 7/5/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile yapı-lan Anayasa değişiklikleri 12/9/2010 tarihinde Halkoyuna sunularak kabul edilmiş, buna ilişkin 22/9/2010 tarihli ve 846 sayılı Yüksek Seçim Kurulu Kararı 23/9/2010 tarihli ve 27708 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Kanun No.

TBMM’de Kabul Tarihi

Halkoylaması Tarihi

Değiştirilen Maddeler Resmî GazeteTarih - Sayı

3361 17/5/1987- 67, 75, 175, Geçici 4 18/5/1987 –19464 Mükerrer

6/9/1987 Geçici 4 Halkoylaması Sonucu:12/9/1987-19572

3913 8/7/1993 - 133 10/7/1993 - 21633

4121 23/7/1995 - Başlangıç, 33, 52, 53, 67, 68, 69, 75, 84, 85, 93, 127, 135, 149, 171

26/7/1995-22355

4388 18/6/1999 - 143 18/6/1999-23729 Mükerrer

4446 13/8/1999 - 47, 125, 155 14/8/1999-23786

1. bölüm

PEGEM AKADEMİ

8

4709 3/10/2001 - Başlangıç, 13, 14, 19, 20, 21, 22, 23, 26, 28, 31, 33, 34, 36, 38, 40, 41, 46, 49, 51, 55, 65, 66, 67, 69, 74, 87, 89, 94, 100, 118, 149, Ge-çici 15

17/10/2001-24556Mükerrer

4720 21/11/2001 - 86 1/12/2001-24600

4777 27/12/2002 - 76, 78 31/12/2002-24980 3. Mükerrer

5170 7/5/2004 - 10, 15, 17, 30, 38, 87, 90, 131, 143, 160

22/5/2004-25469

5370 21/6/2005 - 133 23/6/2005-25854

5428 29/10/2005 - 130, 160, 161, 162, 163 9/11/2005-25988

5551 13/10/2006 - 76 17/10/2006-26322

5659 10/5/2007 - Yeni Geçici 17 18/5/2007-26526

5678 31/5/2007 21/10/2007 77, 79, 96, 101, 102 16/6/2007-26554Halkoylaması Sonucu:31/10/2007-26686

5735 9/2/2008 - 10, 42 23/2/2008-26796

5982 7/5/2010 12/9/2010 10.madde; Kanun önünde eşitlik20.madde; Özel hayatın gizliliği23.madde; Yerleşme ve seyahat hürriyeti 41.madde; Ailenin korunması ve çocuk hakları51.madde; Sendika kurma hakkı53.madde; Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı54.madde; Grev hakkı ve lokavt74.madde; Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı84.madde; Milletvekilliğinin düşmesi94.madde; Başkanlık Divanı125.madde; Yargı yolu128.madde; Genel ilkeler129.madde; Görev ve sorumlu-lukları, disiplin kovuşturulmasın-da güvence144.madde; Adalet hizmetlerinin denetimi145.madde; Askeri yargı146.madde; A. Anayasa Mah-kemesi 1. Kuruluşu147.madde; 2. Üyelerin görev süresi ve üyeliğin sona ermesi148.madde; 3. Görev ve yetkileri149.madde; 4. Çalışma ve yargılama usulü156.madde; Askeri Yargıtay157.madde; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi159.madde; Hakimler ve Savcı-lar Yüksek Kurulu166, Geçici 15, Yeni Geçici 18 ve 19

Bazı hükümleri Anayasa Mahkeme-sinin 7.7.2010 tarih ve E.2010/49, K.2010/87 sayılı kararıyla iptal edilmiştir (RG, 1.8.2010, Sayı 27659 Mükerrer). 5982 sayılı Kanun 12 Eylül 2010 tarihinde düzenlenen halkoylamasıyla onaylanmıştır. Halkoylamasının kesin sonuçları, YSK’nın 22 Eylül 2010 tarih ve 846 sayılı kararıyla yayınlanmıştır (RG, 23 Eylül 2007, Sayı 27708).

• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Genel Esaslar, Temel Haklar ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Organları, Mali ve Ekonomik Hükümler, Çeşitli Hükümler, Geçici Hükümler ve Son Hükümler olmak üzere toplam yedi kısımdan oluşur.

PEGEM AKADEMİ

9

MADDE DİZİNİ BAŞLANGIÇBirinci Kısım GENEL ESASLARMADDE 1: Devletin Şekli MADDE 2: Cumhuriyetin Nitelikleri MADDE 3: Devletin Bütünlüğü, Resmî Dili Bayrağı, Millî Marşı ve Başkenti MADDE 4: Değiştirilmeyecek Hükümler MADDE 5: Devletin Temel Amaç ve Görevleri MADDE 6: Egemenlik MADDE 7: Yasama Yetkisi MADDE 8: Yürütme Yetkisi ve Görevi MADDE 9: Yargı Yetkisi MADDE 10: Kanun Önünde Eşitlik MADDE 11: Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü İkinci KısımTEMEL HAKLAR ve ÖDEVLERBirinci BölümGENEL HÜKÜMLERMADDE 12: Temel Hak ve Hürriyetlerin Özelliği MADDE 13: Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması MADDE 14: Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kulla-nılmaması MADDE 15: Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasının Durdurulması MADDE 16: Yabancıların Durumuİkinci BölümKİŞİNİN HAKLARI ve ÖDEVLERİMADDE 17: Kişinin Dokunulmazlığı, Maddî ve Manevî VarlığıMADDE 18: Zorla Çalıştırma Yasağı MADDE 19: Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması MADDE 20: Özel Hayatın Gizliliği MADDE 21: Konut Dokunulmazlığı MADDE 22: Haberleşme Hürriyeti MADDE 23: Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti MADDE 24: Din ve Vicdan Hürriyeti MADDE 25: Düşünce ve Kanaat Hürriyeti MADDE 26: Düşünceyi Açıklama ve Yayma Hürriyeti MADDE 27: Bilim ve Sanat Hürriyeti Basın ve Yayımla İlgili Hükümler MADDE 28: Basın Hürriyeti MADDE 29: Süreli ve Süresiz Yayın Hakkı MADDE 30: Basın Araçlarının Korunması MADDE 31: Kamu Tüzel Kişilerinin Elindeki Basın Dışı Kitle Haberleşme Araçlarından Yararlanma Hakkı MADDE 32: Düzeltme ve Cevap Hakkı Toplantı Hak ve Hürriyetleri MADDE 33: Dernek Kurma Hürriyeti MADDE 34: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı MADDE 35: Mülkiyet Hakkı Hakların Korunmasıyla İlgili Hükümler MADDE 36: Hak Arama Hürriyeti MADDE 37: Kanunî Hâkim Güvencesi MADDE 38: Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar MADDE 39: İspat Hakkı

MADDE 40: Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması Üçüncü BölümSOSYAL ve EKONOMİK HAKLAR ve ÖDEVLERMADDE 41: Ailenin Korunması ve Çocuk HaklarıMADDE 42: Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi Kamu Yararı MADDE 43: Kıyılardan Yararlanma MADDE 44: Toprak Mülkiyeti MADDE 45: Tarım, Hayvancılık ve Bu Üretim Dalların-da Çalışanların Korunması MADDE 46: Kamulaştırma MADDE 47: Devletleştirme ve ÖzelleştirmeMADDE 48: Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti Çalışma İle İlgili Hükümler MADDE 49: Çalışma Hakkı ve Ödevi MADDE 50: Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı MADDE 51: Sendika Kurma Hakkı MADDE 52: (Mülga) MADDE 53: Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Hakkı MADDE 54: Grev Hakkı ve Lokavt MADDE 55: Ücrette Adalet Sağlanması Sağlık, Çevre ve Konut MADDE 56: Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması MADDE 57: Konut Hakkı Gençlik ve Spor MADDE 58: Gençliğin Korunması MADDE 59: Sporun Geliştirilmesi Sosyal Güvenlik Hakları MADDE 60: Sosyal Güvenlik Hakkı MADDE 61: Sosyal Güvenlik Bakımından Özel Olarak Korunması Gerekenler MADDE 62: Yabancı Ülkelerde Çalışan Türk Vatandaş-ları MADDE 63: Tarih, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korun-ması MADDE 64: Sanatın ve Sanatçının Korunması MADDE 65: Devletin İktisadî Ve Sosyal Ödevlerinin Sı-nırları Dördüncü BölümSİYASÎ HAKLAR ve ÖDEVLERMADDE 66: Türk Vatandaşlığı MADDE 67: Seçme, Seçilme ve Siyasî Faaliyette Bu-lunma Hakları Siyasî Partilerle İlgili Hükümler MADDE 68: Parti Kurma, Partilere Girme ve Partilerden Ayrılma MADDE 69: Siyasî Partilerin Uyacakları Esaslar Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı MADDE 70: Hizmete Girme MADDE 71: Mal Bildirimi MADDE 72: Vatan Hizmeti MADDE 73: Vergi Ödevi MADDE 74: Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisi-ne Başvurma Hakkı Üçüncü KısımCUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI Birinci BölümYASAMATürkiye Büyük Millet Meclisi MADDE 75: Kuruluşu MADDE 76: Milletvekili Seçilme Yeterliliği

PEGEM AKADEMİ

10

MADDE 77: Türkiye Büyük Millet Meclisinin Seçim Dö-nemi MADDE 78: Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Geriye Bırakılması ve Ara Seçimleri MADDE 79: Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi Üyelikle İlgili Hükümler MADDE 80: Milletin Temsili MADDE 81: Andiçme MADDE 82: Üyelikle Bağdaşmayan İşler MADDE 83: Yasama Dokunulmazlığı MADDE 84: Milletvekilliğinin Düşmesi MADDE 85: İptal İstemi MADDE 86: Ödenek ve Yolluklar Türkiye Büyük Millet Meclisinin Görev ve Yetkileri MADDE 87: Genel Olarak MADDE 88: Kanunların Teklif Edilmesi ve Görüşülmesi MADDE 89: Kanunların Cumhurbaşkanınca Yayımlan-ması MADDE 90: Milletlerarası Andlaşmaları Uygun Bulma MADDE 91: Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi MADDE 92: Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanıl-masına İzin Verme Türkiye Büyük Millet Meclisinin Faaliyetleri ile İlgili Hü-kümler MADDE 93: Toplanma ve Tatil MADDE 94: Başkanlık Divanı MADDE 95: İçtüzük, Siyasî Parti Grupları ve Kolluk İş-leri MADDE 96: Toplantı ve Karar Yeter Sayısı MADDE 97: Görüşmelerin Açıklığı ve Yayımlanması Türkiye Büyük Millet Meclisinin Bilgi Edinme ve Dene-tim Yolları MADDE 98: Genel Olarak MADDE 99: Gensoru MADDE 100: Meclis Soruşturması İkinci BölümYÜRÜTMECumhurbaşkanı MADDE 101: Nitelikleri ve Tarafsızlığı MADDE 102: Seçimi MADDE 103: Andiçmesi MADDE 104: Görevleri ve Yetkileri MADDE 105: Sorumluluk ve Sorumsuzluk Hali MADDE 106: Cumhurbaşkanına Vekillik Etmek MADDE 107: Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği MADDE 108: Devlet Denetleme Kurulu Bakanlar Kurulu MADDE 109: Kuruluş MADDE 110: Göreve Başlama ve Güvenoyu MADDE 111: Görev Sırasında Güvenoyu MADDE 112: Görev ve Siyasî Sorumluluk MADDE 113: Bakanlıkların Kurulması ve Bakanlar

MADDE 114: Seçimlerde Geçici Bakanlar Kurulu MADDE 115: Tüzükler MADDE 116: Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi Millî Savunma MADDE 117: Başkomutanlık ve Genelkurmay BaşkanlığıMADDE 118: Millî Güvenlik Kurulu Olağanüstü Yönetim Halleri MADDE 119: Tâbi Afet ve Ağır Ekonomik Bunalım Se-bebiyle Olağanüstü Hal İlanı MADDE 120: Şiddet Olaylarının Yaygınlaşması ve Kamu Düzeninin Ciddi Şekilde Bozulması Sebebiyle Olağanüstü Hal İlanı MADDE 121: Olağanüstü Hallerle İlgili Düzenleme MADDE 122: Sıkıyönetim, Seferberlik ve Savaş İlanı İdare / İdarenin Esasları MADDE 123: İdarenin Bütünlüğü ve Kamu Tüzel Kişiliği MADDE 124: Yönetmelikler MADDE 125: Yargı Yolu İdarenin Kuruluşu MADDE 126: Merkezi İdare MADDE 127: Mahalli İdareler Kamu Hizmeti Göreviyle İlgili Hükümler MADDE 128: Genel İlkeler MADDE 129: Görev ve Sorumlulukları, Disiplin Kovuş-turmasında Güvence Yükseköğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları MADDE 130: Yükseköğretim Kurumları MADDE 131: Yükseköğretim Üst Kuruluşları MADDE 132: Yükseköğretim Kurumlarından Özel Hü-kümlere Tâbi Olanlar MADDE 133: Radyo ve Televizyon Kuruluşları ve Ka-muyla İlişkili Haber AjanslarıMADDE 134: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Ku-rumu MADDE 135: Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Ku-ruluşu MADDE 136: Diyanet İşleri Başkanlığı MADDE 137: Kanunsuz Emir Üçüncü Bölüm

YARGIGenel Hükümler MADDE 138: Mahkemelerin Bağımsızlığı MADDE 139: Hâkimlik ve Savcılık Teminatı MADDE 140: Hâkimlik ve Savcılık Mesleği MADDE 141: Duruşmaların Açık ve Kararların Gerek-çeli Olması MADDE 142: Mahkemelerin Kuruluşu MADDE 143: Devlet Güvenlik Mahkemeleri (Mülga)MADDE 144: Adalet Hizmetlerinin Denetimi MADDE 145: Askerî Yargı Yüksek Mahkemeler /Anayasa Mahkemesi MADDE 146: Kuruluşu MADDE 147: Üyeliğin Sona Ermesi

PEGEM AKADEMİ

11

MADDE 148: Görev ve Yetkileri MADDE 149: Çalışma ve Yargılama Usulü MADDE 150: İptal Davası MADDE 151: Dava Açma Süresi MADDE 152: Anayasaya Aykırılığın Diğer Mahkeme-lerde İleri Sürülmesi MADDE 153: Anayasa Mahkemesinin Kararı MADDE 154: Yargıtay MADDE 155: Danıştay MADDE 156: Askerî Yargıtay MADDE 157: Askerî Yüksek İdare Mahkemesi MADDE 158: Uyuşmazlık Mahkemesi MADDE 159: Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu MADDE 160: Sayıştay

Dördüncü Kısım MALÎ ve EKONOMİK HÜKÜMLER Birinci BölümMALÎ HÜKÜMLERBütçe MADDE 161: Bütçenin Hazırlanması ve Uygulanması MADDE 162: Bütçenin Görüşülmesi MADDE 163: Bütçelerde Değişiklik Yapılabilme Esas-ları MADDE 164: Kesinhesap MADDE 165: Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Denetimiİkinci BölümEKONOMİK HÜKÜMLERMADDE 166: Planlama; Ekonomik ve Sosyal Konsey MADDE 167: Piyasaların Denetimi ve Dış Ticaretin Dü-zenlenmesi MADDE 168: Tabiî Servetlerin ve Kaynakların Aranma-sı ve İşletilmesi Ormanlar ve Orman Köylüsü MADDE 169: Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi MADDE 170: Orman Köylüsünün Korunması MADDE 171: Kooperatifçiliğin Geliştirilmesi Tüketiciler İle Esnaf ve Sanatkarın Korunması MADDE 172: Tüketicinin Korunması MADDE 173: Esnaf ve Sanatkarın Korunması Beşinci KısımÇEŞİTLİ HÜKÜMLER MADDE 174: İnkılap Kanunlarının Korunması Altıncı KısımGEÇİCİ HÜKÜMLERGEÇİCİ MADDE 1- GEÇİCİ MADDE 16 Yedinci KısımSON HÜKÜMLERMADDE 175: Anayasanın Değiştirilmesi MADDE 176: Başlangıç ve Kenar Başlıklar MADDE 177: Anayasanın Yürürlüğe Girmesi

BİRİNCİ KISIM

GENEL ESASLAR

Genel Esaslar 11 başlıktan oluşmaktadır:

I. Devletin şekli

VIII. Yürütme yetkisi ve görevi

IX. Yargı yetkisi

X. Kanun önünde eşitlik

XI. Anayasanın bağlayı-cılığı ve üstünlüğü

II. Cumhuriyetin nitelikleri

III. Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti

IV. Değiştirilemeyecek hükümler

V. Devletin temel amaç ve görevleri

VI. Egemenlik

VII. Yasama yetkisi

GENEL ESASLAR

I. Devletin şekli (Madde 1)– Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

II. Cumhuriyetin nitelikleri (Madde 2)– Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, mil-

li dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, de-mokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

III. Devletin bütünlüğü, resmi dili, bay-rağı, milli marşı ve başkenti (Madde 3)– Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir

bütündür.

Dili Türkçedir.

Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.

Milli marşı “İstiklal Marşı”dır.

Başkenti Ankara’dır.

PEGEM AKADEMİ

12

IV. Değiştirilemeyecek hükümler Madde 4

– Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkın-daki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.

• Anayasamızın birinci maddesine göre “Türkiye Devleti Bir Cumhuriyet-tir”. Bu ifade devletin rejiminin cumhuriyet olduğunu göstermektedir.

• Cumhuriyetin nitelikleri ise ilk kez 1961 Anayasası’nda geçmektedir.• Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu

hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümlerinin değiştirilmesi teklif edilemeyeceği Anayasa-nın 4. Maddesi ile hüküm altına alınmıştır.

• Anayasamızın 2. maddesinde belirtilen ifadelerden Türkiye Cumhuriyeti’nin

• Toplumun huzuru, •Milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, • İnsan haklarına saygılı,• Atatürk milliyetçiligine bağlı bir devlet olduğu ve baslangıçta belirti-

len temel ilkelere dayandığı ifade edilmektedir. Ancak bu tanımlar Türkiye Cumhuriyetinin niteliklerini belirtmemektedir.

• Türkiye Cumhuriyeti’nin temel niteliklerini belirten ifadeler • Demokratik devlet, • Laik devlet, • Sosyal devlet• Hukuk devleti

ilkeleridir.

NOT

V. Devletin temel amaç ve görevleri (Madde 5)– Devletin temel amaç ve görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü,

ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve top-lumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetleri-ni, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.

VI. Egemenlik (Madde 6)

Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir.

Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliy-le kullanır.

Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakı-lamaz. Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.

Değiştirilemeyecek ve değiştirilmesi teklif edilemeyecek hükümler:

1. Devletin şekli

2. Cumhuriyetin nitelikleri

3. Devletin bütünlüğü, resmi dili, bay-rağı, milli marşı ve başkenti

!

PEGEM AKADEMİ

13

VII. Yasama yetkisi (Madde 7)– Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük

Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.

VIII. Yürütme yetkisi ve görevi (Madde 8)– Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve

Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve ka-nunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.

IX. Yargı yetkisi (Madde 9)– Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve ta-

rafsız mahkemelerce kullanılır.

X. Kanun önünde eşitlik (Madde 10)

Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gö-zetilmeksizin kanun önünde eşittir.

(Ek fıkra: 7/5/2004-5170/1 md.) Kadınlar ve erkek-ler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. (Ek cümle: 7/5/2010-5982/1 md.) Bu maksatla alınacak tedbir-ler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/1 md.) Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilke-sine aykırı sayılmaz.

Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz ta-nınamaz.

Devlet organları ve idare makamları bütün işlem-lerinde (…)(1) kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.

XI. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlü-ğü (Madde 11)– Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı

organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.

Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.

Bu maddenin ikinci fıkrasında yer verilen “Kanunlar Anaya-saya aykırı olamaz.” hükmü ile Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğüne vurgu yapılmıştır.• Kanun önünde eşitlik ilkesini hayata geçirmede devletin

negatif ve pozitif yükümlülükleri vardır.

!

PEGEM AKADEMİ

14

ÇIKMIŞ SORULAR

1.

I. Yürütme

II. İdare makamlar

III. Diğer kuruluş ve kişiler

T.C. Anayasası hükümleri yukarıdakilerden hangisi ya da hangilerini bağlar?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) I, II ve III

2. T.C. Anayasası’na göre Devlet organları ve idare makamları, bütün işlemlerinde öncelik-le aşağıdakilerden hangisine uygun olarak hareket etmek zorundadır?

A) Cumhuriyetin niteliklerine

B) Herkesin kanunlar karşısında eşit olduğuna

C) Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılma-masına

D) Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığına

3. Aşağıdakilerden hangisi T.C. Anayasasında belirtilen Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikle-rinden biri değildir?

A) Laik Devlet B) Liberal devlet

C) Sosyal Devlet D) Demokratik Devlet

4. Aşağıdakilerden hangisi T.C. Anayasası’na göre hükümleri değiştirilemeyen ve değiş-tirilmesi teklif edilemeyen maddelerden değildir?

A) Yasama yetkisi

B) Cumhuriyetin nitelikleri

C) Devletin şekli

D) Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti

5. “Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasa’dan almayan bir Devlet yetkisini kullanamaz.” ifadesi T.C. Anayasası’nın “Genel Esaslar” kısmının aşağıdaki hangi maddesinde yer almaktadır?

A) Devletin temel amaç ve görevleri

B) Cumhuriyetin nitelikleri

C) Egemenlik

D) Değiştirilemeyecek hükümler

6. Aşağıdakilerden hangisi, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarını ifade eder?

A) Hukuk normu

B) İnsan hakları

C) Anayasa hükümleri

D) Yargı bağımsızlığı

7. “Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.” hükmü T.C. Anayasası’nın hangi kısım/bölümünde yer almaktadır?

A) Siyasi Haklar ve Ödevler

B) Cumhuriyetin Temel Organları

C) Genel Hükümler

D) Genel Esaslar

8. Aşağıdakilerden hangisi doğrudan T.C. Anayasası’nda düzenlenmemiştir?

A) Başkentin Ankara olması

B) Millî marşın İstiklâl Marşı olması

C) Bayrağın ay yıldızlı al bayrak olması

D) Bakanlıkların görev yetkileri

PEGEM AKADEMİ

15

9. T.C. Anayasası’na göre, aşağıdakilerden hangisi, değiştirilmesi ve değiştirilmesinin teklif edilmesi yasaklanmış hükümlerden biri değildir?

A) Başkentin Ankara olduğu

B) Latin harflerinden oluşturulan Türk alfabesi-nin kullanılacağı

C) Devletin dilinin Türkçe olduğu

D) Bayrağın şeklinin kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayrak olduğu

10. I. TBMM

II. Cumhurbaşkanı

III. Başbakan

IV. Bakanlar Kurulu

T.C. Anayasası’na göre yukarıdakilerden hangileri, yürütme yetkisi ve görevini Ana-yasa ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirir?

A) II ve IV B) I ve III

C) II ve III D) I, II ve IV

11. T.C. Anayasası’na göre Türk milleti adına ya-sama yetkisi, aşağıdaki organlardan hangisi tarafından kullanılır?

A) Cumhurbaşkanı

B) Bakanlar Kurulu

C) Anayasa mahkemesi

D) Türkiye Büyük Millet Meclisi

12. I. İnsan haklarına saygılı olması

II. Atatürk milliyetçiliğine bağlı olması

III. Demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devle ti olması

Yukarıdakilerden hangileri Türkiye Cumhuriyeti’nin niteliklerindendir?

A) I - II B) I - III

C) II - III D) I - II - III

13. “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Dev-let bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.”

Yukarıdaki hüküm T.C. Anayasası’nın hangi kısım / bölümünde yer almaktadır?

A) Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler

B) Kişinin Hakları ve Ödevleri

C) Genel Esaslar

D) Genel Hükümler

14. T.C. Anayasasına göre “……… kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz..” cümlesinde noktalı yere, aşa-ğıdaki sözcüklerden hangisinin getirilmesi uygun olur?

A) Demokrasinin B) Yürütmenin

C) Dokunulmazlığın D) Egemenliğin