administracyjno-prawne aspekty rozpoczynania i wykonywania działalności gospodarczej

1

Niniejszy dokument opracowany jest w ramach projektu własnego PARP Pt. „Budowa i wzmocnienie sieci organizacji należących do Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU)”, realizowanego w ramach poddziałania 1.1.1 Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw” finansowanego za środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetowych.

\\\

Administracyjno-prawne aspekty rozpoczynania i wykonywania

działalności gospodarczej

Moduł I

2


\\\

Działalność gospodarcza – podstawowe definicje

Działalnością gospodarczą - jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest:

•osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą;

•wspólnik spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez niego działalności gospodarczej.

3


\\\


Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

• poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych;

• wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;

• wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;

• ochrony osób i mienia;• rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych;• przewozów lotniczych.

4


\\\


Poniższe rodzaje działalności wymagają otrzymania zezwolenia:• sprzedaż hurtowa i detaliczna napojów alkoholowych; • wytwarzanie i import produktów leczniczych, prowadzenia hurtowni

farmaceutycznej i apteki;• działalność związana z narażeniem na działanie promieniowania

jonizującego;• działalność składu podatkowego, zarejestrowanego handlowca,

niezarejestrowanego handlowca;• prowadzenie instytucji pieniądza elektronicznego, działalność

ubezpieczeniowa, brokerstwo reasekuracyjne, prowadzenie funduszu inwestycyjnego oraz towarzystwa funduszy inwestycyjnych, prowadzenie działalności maklerskiej w zakresie papierów wartościowych, prowadzenie funduszu lub towarzystwa emerytalnego, banku, giełdy towarowej i towarowego domu maklerskiego;

5


\\\


• prowadzenie laboratorium referencyjnego, wprowadzenie do obrotu lub do środowiska GMO (organizmu genetycznie modyfikowanego);

• działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych lub gier na automatach, gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, gry bingo pieniężne, zakładów wzajemnych, gier na automatach oraz gier na automatach o niskich wygranych, a także w zakresie urządzania w ramach innej działalności gospodarczej loterii fantowych, gry bingo fantowe, loterii promocyjnych audioteksowych;

• wykonywanie planów urządzenia lasu;• uprawa maku i konopi włóknistych, leczenie substytucyjne osób

uzależnionych od narkotyków, obrót, wytwarzanie, przetwarzanie, przerabianie substancji odurzających lub psychotropowych;

• wykonanie przez licencjonowanego przewoźnika określonego transportu drogowego;

6


\\\


• wytwarzanie dodatków, materiałów, premiksów, mieszanek paszowych; • wykonywanie działalności pocztowej w zakresie przyjmowania,

przemieszczania i doręczania w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek: przesyłek dla ociemniałych, z korespondencją do 2.000 g, z pewnymi wyjątkami;

• wykonywanie rybołówstwa morskiego w danym roku kalendarzowym, prowadzenie skupu lub przetwórstwa organizmów morskich, prowadzenie chowu lub hodowli ryb i innych organizmów morskich albo zarybianie na polskich obszarach morskich;

• naprawa, instalacja, sprawdzanie pod względem zgodności z wymaganiami niektórych przyrządów pomiarowych;

• działalność gospodarcza na terenie specjalnej strefy ekonomicznej uprawniająca do korzystania z pomocy publicznej;

7


\\\


• odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych, ochrona przed bezdomnymi zwierzętami, prowadzenie schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części, gospodarka odpadami, odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie, transport odpadów (w tym makulatury, złomu itp.);

• produkcja tablic rejestracyjnych;• utrzymywanie ciągłej zdatności do lotu statków powietrznych oraz

wyrobów lotniczych, części i wyposażenia, założenie lotniska, zarządzanie lotniskiem użytku publicznego oraz obsługa naziemna statków powietrznych, ładunków, pasażerów i ich bagażu na lotnisku użytku publicznego;

• zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.

8


\\\


Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie poniższe warunki:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników;• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług lub operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

9


\\\


Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie poniższe warunki:


10


\\\


Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie poniższe warunki:


11


\\\


Wyrażone w euro wielkości, o których mowa przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy. Średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty.Przy obliczaniu średniorocznego zatrudnienia nie uwzględnia się pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich i wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.W przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok, jego przewidywany obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.

12


\\\

Formy organizacyjne prowadzenia działalności gospodarczej

• Osoba fizyczna;• Spółka cywilna – spółka przedsiębiorców (osób fizycznych);• Spółka osobowa (jawna, komandytowa, partnerska i

komandytowo-akcyjna);• Spółka kapitałowa (spółka z o.o. lub spółka akcyjna);• Spółdzielnia;• Fundacja;• Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej.

13


\\\


Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą

• Podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą jest osoba fizyczna-przedsiębiorca;

• Najprostsza forma prowadzenia działalności; • Odpowiedzialność całym osobistym majątkiem za zobowiązania z tytułu zdarzeń gospodarczych;

• Podatnikiem w zakresie podatku dochodowego i VAT jest przedsiębiorca – osoba fizyczna.

14


\\\


Spółka cywilna • Spółka co najmniej dwóch przedsiębiorców oparta o przepisy kodeksu

cywilnego;• Prosta forma prowadzania działalności;• Umowa spółki winna być stwierdzona pismem, a dla celów dowodowych

forma na piśmie jest niezbędna;• Każdy ze wspólników jest zobowiązany do prowadzenia spraw spółki;• Majątek spółki jest współwłasnością łączną wspólników spółki;• Wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki;• Spółka nie ma zdolności do czynności prawych, w jej imieniu działają

wspólnicy;• Gdy spółka w dwóch kolejnych latach przekroczy obroty obligujące do

wprowadzenia ksiąg rachunkowych, spółka cywilna musi być przekształcona w spółkę jawną;

15


\\\


Spółka cywilna • Spółka posiada ułomną osobowość podatkową;• W zakresie podatku dochodowego, w zyskach i stratach spółki

uczestniczą jej wspólnicy, w proporcjach określonych w umowie spółki. Przy braku umowy przyjmuje się, że udział jest równy. Każdy ze wspólników rozlicza się indywidualnie z części wyniku spółki przypadającego na niego;

• W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka, wspólnicy solidarnie odpowiadają za zobowiązanie podatkowe spółki.

16


\\\


Spółka jawna • Spółka co najmniej dwóch osób oparta o przepisy kodeksu

spółek handlowych. Wspólnikiem spółki jawnej może być osoba prawna;

• Umowa spółki wymagana jest w formie pisemnej, pod rygorem nieważności;

• Umowa spółki jawnej musi zawierać:firmę i siedzibę spółki;określenie wkładów wnoszonych przez każdego

wspólnika i ich wartość;przedmiot działalności spółki;czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

17


\\\


Spółka jawna • Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru sądowego;• Wniosek o wpis musi zawierać:

firmę, siedzibę i adres spółki;przedmiot działalności spółki;nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy

wspólników albo ich adresy do doręczeń;nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do

reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; • Spółka ma ograniczoną zdolność do czynności sądowych, może

pozywać i być pozywana;• Majątek spółki jest majątkiem odrębnym od majątku wspólników;• Spółka może nabywać na swój majątek nieruchomości;

18


\\\


Spółka jawna • Wspólnicy wraz ze spółką odpowiadają solidarnie całym swoim

majątkiem za zobowiązania spółki. Występuje odpowiedzialność subsydiarna wspólnika;

• Każdy ze wspólników jest zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, ale w umowie lub w uchwale można wskazać wspólników zobowiązanych do prowadzenia spraw spółki;

• W zakresie podatku dochodowego wspólnicy rozliczają się indywidualnie uczestnicząc w zyskach i stratach spółki w proporcji określonej w umowie;

• W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka, wspólnicy solidarnie ze spółką na zasadzie odpowiedzialności osób trzecich odpowiadają za zobowiązania podatkowe spółki.

19


\\\


Spółka partnerska • Spółka osobowa oparta o przepisy kodeksu spółek handlowych,

powołana przez wspólników (patronów) wykonujących wolny zawód;• Wspólnikami spółki partnerskiej mogą być tylko osoby fizyczne;• Umowa spółki winna być sporządzona w formie aktu notarialnego; • Umowa spółki partnerskiej musi zawierać:

określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki;

przedmiot działalności spółki; nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną

odpowiedzialność za zobowiązania spółki; w przypadku, gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy,

nazwiska i imiona tych partnerów;

20


\\\


Spółka partnerska

• firmę i siedzibę spółki;• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;• określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich

wartość.Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru sądowego;Wniosek o wpis musi zawierać:

• firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń;

• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki;

• przedmiot działalności spółki;

21


\\\


Spółka partnerska

• nazwiska i imiona partnerów, którzy są uprawnieni do reprezentowania spółki; nie dotyczy to przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje ograniczeń;

• prawa reprezentacji przez partnerów;• nazwiska i imiona prokurentów lub osób powołanych w skład zarządu;• nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną

odpowiedzialność za zobowiązania spółki, gdy jeden lub kilku partnerów godzi się ponosić odpowiedzialność jak wspólnik spółki jawnej.

• Spółka ma zdolność do czynności sądowych, może pozywać i być

pozywana;

22


\\\


Spółka partnerska• Majątek spółki jest majątkiem odrębnym od majątku partnerów. Spółka

może nabywać na swój majątek nieruchomości;• Partner nie odpowiada za zobowiązania spółki powstałe w związku z

wykonywaniem zawodu przez pozostałych partnerów lub za zobowiązania spółki powstałe w wyniku działań bądź zaniechania działań przez osoby zatrudnione przez spółkę, które podlegały kierownictwu innego partnera, przy świadczeniu usług związanych z działalnością spółki;

• Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej;

• Umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi. W takim przypadku nie stosuje się uprawnień do reprezentowania spółki przez partnerów;

23


\\\


Spółka komandytowa Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu

prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

• Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”;

• Komplementariuszem spółki komandytowej może być osoba prawna;

• Umowa spółki winna być sporządzona w formie aktu notarialnego;

24


\\\


Spółka komandytowa • Umowa spółki komandytowej powinna zawierać:

firmę i siedzibę spółki; przedmiot działalności spółki; czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony; oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich

wartość; oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego

komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

• Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru sądowego;• Zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego powinno zawierać:

firmę, siedzibę i adres spółki; przedmiot działalności spółki;

25


\\\


Spółka komandytowa nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy; nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także

okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją;

nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji;

w przypadku, gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności;

sumę komandytową.• Spółka ma zdolność do czynności sądowych, może pozywać i być

pozywana;• Majątek spółki jest majątkiem odrębnym;

26


\\\


Spółka komandytowa • Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki

albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki;

• Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej;

• W zakresie podatku dochodowego wspólnicy rozliczają się indywidualnie, uczestnicząc w zyskach i stratach spółki w proporcji określonej w umowie;

• W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka, komplementariusze solidarnie ze spółką na zasadzie odpowiedzialności osób trzecich odpowiadają za zobowiązania podatkowe spółki.

27


\\\


Spółka komandytowo-akcyjna • Spółka zbliżona do spółki komandytowej;• W spółce co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia

(komplementariusz) i co najmniej jeden jest akcjonariuszem;• Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać:

firmę i siedzibę spółki; przedmiot działalności spółki; czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony; oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego

komplementariusza oraz ich wartość; wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość

nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;

28


\\\


Spółka komandytowo-akcyjna liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi

uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów; nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich

siedziby, adresy albo adresy do doręczeń; organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa

lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.• Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie

aktu notarialnego;• Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni

podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze;• Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co

najmniej 50 000 złotych;• Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki;

29


\\\


Spółka komandytowo-akcyjna • W zakresie podatku dochodowego wspólnicy rozliczają się

indywidualnie, uczestnicząc w zyskach i stratach spółki w proporcji określonej w umowie;

• W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka, komplementariusze solidarnie ze spółką na zasadzie odpowiedzialności osób trzecich odpowiadają za zobowiązania podatkowe spółki.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez

jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej;

30


\\\


Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana

wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością;

• Wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki;

• Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki;• Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej

udziałów;• Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie

udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i niepodzielne;• Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych;• Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych;

31


\\\


Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością• Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej;• Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej,

nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego;• Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać:

firmę i siedzibę spółki; przedmiot działalności spółki; wysokość kapitału zakładowego; czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział; liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych

wspólników; czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

• Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego;

32


\\\


Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością• Z chwilą zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji;

• Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się: zawarcia umowy spółki; wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału

zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki;

powołania zarządu; ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga

tego ustawa lub umowa spółki; wpisu do rejestru.

33


\\\


Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością• Spółka posiada osobowość prawną;• Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę;• Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków;• Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza

ich grona;• Spółka jest podatnikiem w zakresie podatku dochodowego i podatku

VAT; • Za zobowiązania podatkowe spółki całym swoim majątkiem solidarnie ze

spółką odpowiadają członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki nie będzie skuteczna, a zarząd nie wykaże, że we właściwym czasie złożył wniosek o ogłoszenie upadłości lub wniosek o postępowanie układowe lub, że fakt niezgłoszenia tych wniosków nastąpił nie z jego winy.

34


\\\


Spółka akcyjna• Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób.

Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością;

• Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego;

• Osoby podpisujące statut są założycielami spółki;• Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń

określonych w statucie;• Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki;

35


\\\


Spółka akcyjna• Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:

zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli; wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego

kapitału zakładowego, z uwzględnieniem art. 309 § 3 i § 4 Kodeksu spółek handlowych;

ustanowienia zarządu i rady nadzorczej; wpisu do rejestru;

• Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji;• Z chwilą zawiązania spółki powstaje spółka akcyjna w organizacji;• Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500 000 złotych;• Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz;• Spółka posiada osobowość prawną;

36


\\\


Spółka akcyjna• Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę;• Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków;• Do zarządu mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza

ich grona;• Spółka jest podatnikiem w zakresie podatku dochodowego i podatku

VAT; • Za zobowiązania podatkowe spółki całym swoim majątkiem solidarnie ze

spółką odpowiadają członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki nie będzie skuteczna, a zarząd nie wykaże, że we właściwym czasie złożył wniosek o ogłoszenie upadłości lub wniosek o postępowanie układowe lub, że fakt niezgłoszenia tych wniosków nastąpił nie z jego winy.

37


\\\

Koszt uruchomienia działalności gospodarczej

• koszt zgłoszenia wpisu do ewidencji działalności gospodarczej 100 zł ( niektóre gminy wprowadziły zwolnienie z tej opłaty);

• rejestracja w US dla celów VAT 170 zł.

38


\\\


• PCC 0,5% od wartości kapitału spółki cywilnej;• koszt zgłoszenia wpisu do ewidencji działalności

gospodarczej wspólników - co najmniej 2 osoby; w tym przypadku koszt wynosi 200 zł;

• rejestracja spółki w US dla celów VAT 170 zł.

39


\\\


• PCC 0,5% od wartości kapitału spółki osobowej;• koszt sporządzenia umowy spółki przez prawnika (nie

wymagana forma aktu notarialnego);• koszt wpisu spółki do KRS 750 zł;• ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł;• rejestracja spółki w US dla celów VAT 170 zł.

40


\\\


• w spółce komandytowo-akcyjnej wymagany kapitał zakładowy wynosi co najmniej 50.000 zł;

• PCC 0,5% od wartości kapitału spółki osobowej;• koszt sporządzenia umowy spółki w formie aktu

notarialnego;• koszt wpisu spółki do KRS 750 zł;• ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł;• rejestracja spółki w US dla celów VAT 170 zł.

41


\\\


• kapitał zakładowy co najmniej 50.000 zł;• PCC 0,5% od wartości kapitału spółki;• koszt sporządzenia umowy spółki w formie aktu

notarialnego;• koszt wpisu spółki do KRS 1.000 zł;• ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł.

42


\\\


• kapitał zakładowy co najmniej 500.000 zł;• PCC 0,5% od wartości kapitału spółki;• koszt sporządzenia umowy spółki w formie aktu

notarialnego;• koszt wpisu spółki do KRS 1.000 zł;• ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł;• rejestracja spółki w US dla celów VAT 170 zł.

43


\\\


Maksymalne koszty taksy notarialnej zależne są od wartości przedmiotu czynności notarialnej (wartości kapitału spółki) i wynoszą:

• do 3 000 zł - 100 zł, • powyżej 3 000 zł do 10 000 zł - 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł, • powyżej 10 000 zł do 30 000 zł - 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł, • powyżej 30 000 zł do 60 000 zł - 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł, • powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł, • powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki ponad 1 000 000 zł, • powyżej 2 000 000 zł 6 770 + 0,25 od nadwyżki powyżej 2 000 000 nie więcej

jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7 500 zł.

44


\\\

Procedura zakładania firmy krok po kroku

Krok 1 wpis do Ewidencji Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego

(zależnie od formy prawnej prowadzonej działalności).

URZĄD GMINY / MIASTA

•Wniosek o dokonanie wpisu do rejestru przedsiębiorców

ZAŚWIADCZENIE O WPISIE DO REJESTRU

PRZEDSIĘBIORCÓW

OSOBA FIZYCZNA / SPÓŁKA CYWILNA

OSOBA PRAWNA

SĄD GOSPODARCZYKRAJOWY REJESTR SĄDOWY

Wniosek W-1 (jawna, partnerska, komandytowa) Wniosek W-2 (komandytowo-akcyjna)

Wniosek W-3 (z o.o.)Wniosek W-4 (akcyjna)

ODPIS Z KRS

45


\\\


Krok 2 zgłoszenie w Urzędzie Statystycznym.

OSOBA FIZYCZNA /SPÓŁKA CYWILNA

OSOBA PRAWNA

ZŁOŻENIE WNIOSKU RG-1

NADANIE NUMERU REGON

46


\\\


Krok 3 i 4 założenie konta firmowego i wyrobienie pieczątek


OSOBA PRAWNA

ZAŁOŻENIE KONTA FIRMOWEGO W BANKU

WYKONANIE STEMPLI FIRMOWYCH (NIEOBLIGATORYJNE, ALE PRZYDATNE)

47


\\\


Krok 5 rejestracja w Urzędzie Skarbowym

•NIP(y) – 1•Wpis(y) do ewidencji (kopia);

•Decyzja w sprawie nadania n-ru REGON (kopia);

•Umowa o rachunek bankowy (kopia);•Dowód prawa do lokalu (ów), w których

prowadzona jest działalność (kopia);•Umowa spółki.


OSOBA PRAWNA

•NIP – 2;•Umowa spółki;

•Odpis z KRS(kopia);•Decyzja w sprawie nadania n-ru REGON

(kopia);•Umowa o rachunek bankowy (kopia);

•Dowód prawa do lokalu (ów), w których prowadzona jest działalność (kopia).

ZŁOŻENIE WNIOSKU O REJESTRACJĘ JAKO PODATNIK VAT (DRUK VAT – Z), W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU I SKALI DZIAŁALNOŚCI

48


\\\


Otrzymanie decyzji o rejestracji jako podatnika VAT czynnego

(o ile był składany wniosek VAT – R)

Otrzymanie decyzji o nadaniu podmiotowi numeru NIP oraz decyzji o rejestracji jako podatnika VAT czynnego

(o ile był składany wniosek VAT – R)

Krok 6 rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych

•ZUS ZFA;•ZUS ZUA lub ZZA właściciela;

•Decyzja o nadaniu NIP;•Decyzja o nadaniu n-ru REGON;•ZUS ZUA lub ZZA pracowników,

zleceniobiorców (o ile są zatrudnieni)

OSOBA FIZYCZNAOSOBA PRAWNA / SPÓŁKA CYWILNA

•ZUS ZPA•Decyzja o nadaniu NIP

•Decyzja o nadaniu n-ru REGON;•ZUS ZUA lub ZZA właścicieli,

pracowników, zleceniobiorców (o ile są zatrudnieni)

49


\\\


Krok 7 Rejestracja w Państwowej Inspekcji Pracy

Karta zgłoszenia pracodawcy w PIP, o ile firma zatrudnia pracowników


PIS przy działalności gastronomicznej i handlu art. spożywczymi; rejestracja w zakresie ochrony środowiska przy wprowadzaniu

odpadów, opłacie produktowej,


Krok 8 Pozostałe zgłoszenia

50


\\\


Czas konieczny na zarejestrowanie działalności

Czas, który jest niezbędny do przeprowadzenia rejestracji działalności gospodarczej w przypadku :•prowadzenia działalności przez osobę fizyczną i spółkę cywilną przedsiębiorców:

uzyskanie wpisu w gminie do ewidencji działalności gospodarczej - do 14 dni,

uzyskanie wpisu w GUS do ewidencji REGON - 1 dzień.•osoby fizycznej:

rejestracja w US aktualizacja NIP, rejestracja dla celów VAT - 1 dzień.•spółki cywilnej:

rejestracja w US uzyskanie decyzji o nadaniu nr NIP - do 30 dni,

rejestracja dla celów VAT - 1 dzień.

51


\\\


Czas konieczny na zarejestrowanie działalności

Czas, który jest niezbędny do przeprowadzenia rejestracji działalności gospodarczej, w przypadku prowadzenia działalności przez spółkę osobową i spółkę kapitałową:

• uzyskanie wpisu do KRS - od kilkunastu dni do kilku miesięcy, w zależności od obłożenia sprawami Sądu Rejestrowego w danej miejscowości;

• rejestracja w US uzyskanie decyzji o nadaniu nr NIP - do 30 dni;• rejestracja dla celów VAT - 1 dzień;• uzyskanie wpisu w GUS do ewidencji REGON - 1 dzień;

52


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalności

I. Podatki bezpośrednie z grupy podatków dochodowych:• podatek dochodowy od osób fizycznych;• podatek dochodowy od osób prawnych.

II. Podatki pośrednie:• podatek od towarów i usług;• podatek akcyzowy.

III. Podatki i opłaty lokalne: • podatek od nieruchomości;• podatek od środków transportowych.

IV. Podatki dotyczące wykonanych zdarzeń lub czynności:• podatek od czynności cywilnoprawnych.

53


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościPodatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

I. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych związanego z działalnością gospodarczą:

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą;• wspólnicy spółki cywilnej;• wspólnicy spółki jawnej;• wspólnicy spółki partnerskiej;• komplementariusze i komandytariusze spółki komandytowej (jeżeli nie są

osobami prawnymi);• komplementariusze spółki komandytowo –akcyjnej (jeżeli nie są osobami

prawnymi).

54


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościPodatek dochodowy od osób fizycznych – formy opodatkowania

Karta podatkowa - najprostsza forma opłacania podatku. Forma jest dostępna dla podatników nie korzystających z usług osób niezatrudnionych u siebie na umowę o pracę i usług innych przedsiębiorstw i zakładów, z wyjątkiem usług specjalistycznych. Podatek ustalany jest w sposób zryczałtowany, i jest zależny od wielkości sprzedaży osiągniętej przez podmiot. Wysokość podatku zależna jest od rodzaju działalności, wielkości miejscowości, w której prowadzona jest działalność, zadeklarowanego czasu prowadzenia działalności, ilości zatrudnionych pracowników (maksymalnie do 5 osób). Katalog działalności dostępnych do opodatkowania w formie karty zawiera ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Dla celów karty podatkowej nie jest wymagane prowadzenie ksiąg i składanie deklaracji. Występuje obowiązek przechowywania przez 5 lat kopii wystawionych rachunków i faktur.

55


\\\


Ryczałt ewidencjonowany - forma opodatkowania, uwzględniająca aktywność gospodarczą podmiotu bez oceny efektywności. Podatek opłacany jest w formie określonego ustawowo procentu od wielkości osiągniętego obrotu (przychodu). Forma dostępna jest dla podatników, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyli obrotów w wysokości 150 000 EUR i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej. Jeżeli w roku podatkowym przychody przekroczyły kwotę 150.000 EUR podatnicy, od miesiąca następującego po miesiącu, w którym przekroczono tę kwotę, tracą prawo do ryczałtu i są zobowiązani do zaprowadzenia podatkowej księgi przychodów rozchodów. Stawki podatkowe 20%, 17% , 8,5%, 5,5%, 3,0% są uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności. Ustawa zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne zawiera katalog działalności, wykonywanie których wyłącza z opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Dla celów podatku dochodowego prowadzi się ewidencję przychodu. Występuje obowiązek przechowywania dowodów zakupu towarów.

56


\\\


Zasady ogólne - forma opodatkowania uwzględniająca efektywność ekonomiczną prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlega dochód z działalności (nadwyżka przychodów nad kosztami). Opodatkowanie następuje według skali podatkowej lub z wykorzystaniem metody liniowej (stała stawka podatku 19%). Przy opodatkowaniu według zasad ogólnych możliwe jest pokrycie straty poniesionej na danym źródle przychodów z dochodów lat następnych tego źródła. Dla celów podatku dochodowego prowadzona jest podatkowa księga przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe.

57


\\\


Formę opodatkowania podatnik – przedsiębiorca wybiera uwzględniając rodzaj i zakres ustawowy działalności, dla którego dana forma jest przewidziana. Przy uruchamianiu działalności gospodarczej formę wybiera się przed osiągnięciem pierwszego przychodu. W kolejnych latach obrotowych formę opodatkowania wybiera się deklarując do dnia 20 stycznia danego roku wybraną formę. Zmianę formy, co do zasady, można przeprowadzić z rozpoczęciem kolejnego roku podatkowego. W trakcie roku zmiana formy może nastąpić jedynie w przypadkach wymienionych w ustawie. Wybrana forma opodatkowania obowiązuje pod warunkiem wniesienia pisma o wyborze nowej formy opodatkowania.Wybranie form ryczałtowych i podatku liniowego powoduje wyłączenie niektórych ulg i zwolnień podatkowych, np. możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem, czy zastosowania ulgi dotyczącej wychowywania dzieci.

58


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościPodatek dochodowy od osób fizycznych – zasady obliczania wysokości

zobowiązań podatkowych – ogólne informacje

Podatki dochodowe to podatki o konstrukcji rocznej. W trakcie roku obrotowego następują zaliczkowe wpłaty na podatek. W zeznaniu rocznym składanym na zakończenie roku obrotowego dokonuje się ostatecznego rozliczenia w zakresie tego podatku. Od początku roku 2007 w trakcie roku nie składa się deklaracji na podatek dochodowy, jedynie w terminach przewidzianych w ustawie o PIT wpłaca się zaliczki na podatek. Zaliczki reguluje się za dany miesiąc do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym (w okresie styczeń – listopad). Zaliczkę za grudzień uiszcza się do 20 grudnia w wysokości zaliczki za listopad.Zaliczkę na podatek dochodowy od dokonanych wypłat wynagrodzeń odprowadza się do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym. Zaliczkę od wynagrodzeń wypłacanych w grudniu odprowadza się do 20 stycznia roku następnego.

59


\\\


zobowiązań podatkowych – ryczałt ewidencjonowany

Ryczałt ewidencjonowany - ustala się w oparciu o stawkę procentową właściwą dla danego rodzaju przychodu. W przypadku opodatkowania przychodów różnymi stawkami ryczałtowymi, wyliczenia według poszczególnych stawek sumuje się. Obliczony podatek pomniejsza się o zapłacone składki na ubezpieczenia zdrowotne. Podatek za dany miesiąc odprowadza się do 20 dnia następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień w terminie złożenia zeznania (31 stycznia roku następnego po roku podatkowym).

60


\\\


zobowiązań podatkowych – zasady ogólne

W zasadach ogólnych zobowiązanie podatkowe ustala się przy zastosowaniu skali podatkowej określonej ustawą. Podstawą wyliczenia podatku jest wartość dochodu osiągniętego przez podatnika w danym okresie obliczeniowym. W trakcie roku wyliczenia prowadzi się w sposób narastający. Wyliczony dochód pomniejsza się o zapłacone przez podatnika składki na ubezpieczenia społeczne i fundusze ZUS, jeżeli nie były zaliczone do kosztu uzyskania przychodu.Podatek ustalony w oparciu o skalę podatkowa pomniejsza się o zapłacone w danym roku ubezpieczenia zdrowotne. Zaliczkę za dany okres ustala się jako różnicę pomiędzy podatkiem należnym za dany okres, a sumą zaliczek opłaconych od początku roku.

61


\\\


zobowiązań podatkowych – podatek liniowy, uproszczenie zaliczek

Podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych mogą zamiast opodatkowania w oparciu o skalę podatkową wybrać opodatkowanie z wykorzystanie podatku liniowego wynoszącego 19% dochodu. Opodatkowaniu w tym przypadku podlega cały dochód bez części zwolnionej występującej przy opodatkowaniu w skali podatkowej. Zasada ustalenia wartości zaliczek za poszczególne okresy jest zbieżna z metodą występująca przy skali podatkowej.Podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych mogą korzystać z uproszczonej formy opłacania zaliczek. W trakcie roku podatkowego zaliczki uiszcza się w wysokości 1/12 wartości podatku dochodowego roku podatkowego poprzedzający rok rozliczeniowy o dwa lata.

62


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościPodatek dochodowy od osób fizycznych – koszty uzyskania przychodu

Kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów . Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 16 ust 1 i ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 23 ust 1 zawierają zamknięty katalog kosztów, które pomimo poniesienia nie są kwalifikowane jako podatkowe koszty uzyskania przychodu.Koszty uzyskania przychodu dzieli się na koszty bezpośrednio związane z przychodem i inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodem.Koszty uzyskania przychodu są potrącane tylko w tym roku w którym zostały poniesione.U podatników prowadzących księgi rachunkowe, koszty bezpośrednio związane z przychodem potrącane są w tym roku, w którym osiągnięto odpowiadające im przychody. Koszty bezpośrednio związane z

63


\\\


przychodem danego roku, a poniesione w roku następnym ale przed złożeniem sprawozdania finansowego lub zeznania rocznego, są potrącane w roku podatkowym, którego dotyczą. Koszty bezpośrednie dotyczące przychodu danego roku, a poniesione po dacie złożenia sprawozdania lub zeznania, potrącane są w roku następującym po roku, za które składane jest sprawozdanie lub zeznanie.Koszty uzyskania przychodu inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są potrącane w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty dotyczą okresu dłuższego niż rok, koszty te rozlicza się proporcjonalnie na poszczególne lata.Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano).

64


\\\


U podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) albo innego dowodu stanowiącego podstawę do ujęcia w kosztach.Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na PLN według kursu z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

65


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościPodatek VAT– zasady rozliczania

Podatek VAT - jest podatkiem zaliczanym do podatków pośrednich. Ostatecznymi płatnikami podatku są osoby fizyczne nierozliczające podatków w ramach działalności gospodarczej, czyli ostateczni konsumenci. W trakcie przemieszczania dobra przez poszczególne fazy przetwarzania lub wykorzystywania występuje zjawisko przenoszenia podatku. W danej fazie doliczana jest tylko część podatku związana z podwyższeniem wartości dobra na danym etapie przetworzenia - stąd nazwa podatek od wartości dodanej. Przedsiębiorca nie rozlicza się z urzędem skarbowym z całej kwoty podatku związanego z osiągniętym przychodem (podatek należny), ale dokonuje potrącenia podatku zapłaconego przy transakcjach nabycia towarów i usług (kosztów) dla potrzeb własnej działalności gospodarczej (podatek naliczony).

66


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościPodatek VAT– zasady rozliczania

W przypadku wystąpienia nadwyżki podatku należnego nad podatkiem naliczonym przedsiębiorca dokonuje wpłaty na rzecz urzędu skarbowego. Gdy wystąpi nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, rozliczenia nadwyżki dokonuje się w przyszłych okresach lub nabywa się prawo do zwrotu bezpośredniego na rachunek bankowy przedsiębiorcy, w okresie 60 dni lub 180 dni. Stawka podstawowa w podatku wynosi 22%. Występują jeszcze stawki 7%, 5% oraz 0% i zw. (zwolnienia przedmiotowe). Stawka podatku zależna jest od rodzaju produktu lub usługi świadczonej przez podatnika. Rozliczeń w podatku dokonują podatnicy, którzy wytwarzają towary opodatkowane podatkiem i są podatnikami zarejestrowanymi dla celów VAT. Działalność zwolniona z VAT nie daje uprawnień do odliczenia VAT naliczonego. Wtedy podatek zapłacony przy nabyciu towarów i usług jest zaliczany do kosztów uzyskania przychodów. Ustawa o VAT wyodrębnia grupę podatników, którzy ze względu na wielkość obrotu ze sprzedaży są zwolnieni z tego podatku (zwolnienie podmiotowe). Podatek VAT ma charakter powszechny i z punktu widzenia przedsiębiorcy jest neutralny.

67


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościEwidencje podatkowe

Rodzaj ewidencji Forma prowadzenia działalności lub opodatkowania

Ewidencja zatrudnienia Karta podatkowa

Ewidencja przychodów Ryczałt ewidencjonowany

Ewidencja środków trwałych Wszystkie formy za wyjątkiem karty podatkowej

Ewidencja wyposażenia Ryczałt ewidencjonowany, zasady ogólne

Kartoteki wynagrodzeń pracowniczych - karta

przychodów

Wszystkie formy, jeżeli są zatrudnieni pracownicy /

zleceniobiorcy

Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Osoba fizyczna, spółka cywilna osób fizycznych,

spółka jawna osób fizycznych i spółka partnerska jeżeli

w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyli

kwoty 800.000EUR przychodów

(po zmianie przepisu 1.200.000 EUR)

68


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościEwidencje podatkowe

Rodzaj ewidencji Forma prowadzenia działalności lub opodatkowania

Księgi rachunkowe

Osoby prawne spółki komandytowa i komandytowo-

akcyjna oraz osoby fizyczne, spółka cywilna osób

fizycznych, spółka jawna osób fizycznych i spółka

partnerska.

Ewidencje dla celów VAT

-rejestr zakupu,

- rejestr sprzedaży

Wszyscy czynni podatnicy VAT

69


\\\

Aspekty podatkowe prowadzenia działalnościTerminy składania deklaracji podatkowych i rozliczania podatków

Deklaracja PIT-4 R - dotycząca pobranych zaliczek na podatek dochodowy (od wypłaconych wynagrodzeń). Termin złożenia - do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym. Gdy podatnik zakończył działalność przed końcem roku - na dzień zaprzestania działalności. Deklaracja PIT-28 - zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok. Termin składnia - do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym. PIT-11 - Informacja o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (stosunek pracy i umowy cywilnoprawne). Przekazywana do US i dla pracowników (podatników) do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. Jeżeli stosunek pracy ustał w trakcie roku, do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano ostatnią zaliczkę..

70


\\\


CIT - 8 - Zeznanie o wysokości dochodu ( poniesionej straty ) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych. Termin złożenia - do 31 marca roku następującego po roku podatkowym. W tym terminie następuje roczne ustalenie podatku i ewentualna dopłata na rzecz Skarbu Państwa. PIT - 36 lub PIT - 36 L - Zeznanie o wysokość dochodu (poniesionej straty ) w roku podatkowym (dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych). Termin złożenia - do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W tym terminie następuje roczne ustalenie podatku i ewentualna dopłata na rzecz Skarbu Państwa.

71


\\\


Podatek VAT i podatek akcyzowy - mają konstrukcję podatku rozliczanego za dany okres (miesiąc, kwartał). Rozliczenie ma charakter ostateczny. Mali podatnicy mogą rozliczać się z podatku VAT w systemie kwartalnym.Deklarację z rozliczeń podatku od towarów i usług (VAT-7 lub VAT-7K) składa się do 25 dnia miesiąca następującego po okresie sprawozdawczym. W tym samym terminie dokonuje się również rozliczenia podatku za dany okres.

72


\\\


Podatnicy – producenci i importerzy, eksporterzy oraz dostawcy i nabywcy wewnątrzwspółnotowi, produktów objętych akcyzą rozliczają się z tego podatku za dany miesiąc również w terminie do 25 dnia miesiąca następującego, za miesiąc rozliczeniowy. Dla rozliczeń z akcyzy stosowana jest deklaracja AKC-2.Podatek od czynności cywilnoprawnych - jest podatkiem nakładanym po zaistnieniu określonych zdarzeń cywilnoprawnych. Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określają, która strona danej transakcji jest podatnikiem.

73


\\\


Wysokość podatku uzależniona jest od rodzaju czynności cywilnoprawnej. Obowiązek podatkowy powstaje w dniu czynności cywilnoprawnej. Rozliczenie z podatku następuje w terminie do 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Do rozliczeń stosowana jest deklaracja PCC-3. Gdy czynność cywilnoprawna przeprowadzana jest przed notariuszem i podlega PCC dokonuje on poboru podatku i odprowadza podatek do urzędu, jako płatnik na druku PCC-2.

74


\\\


Podatek od nieruchomości - jest opłacany w związku z wykorzystywaniem nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej. Podatek ten stanowi źródło dochodu gmin. Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej dokonują samoobliczenia i zadeklarowania podatku na rok. Stawki podatku na dany rok określa rada gminy Deklarację na podatek składa się w urzędzie gminy w terminie do 15 stycznia. Raty podatku wpłaca się miesięcznie do 15 dnia miesiąca za dany miesiąc.Osoby fizyczne wykorzystujące nieruchomości do działalności gospodarczej zgłaszają do urzędu gminy informacje o nieruchomości wykorzystywanej na ten cel. Urząd dokonuje naliczenia podatku. Osoba fizyczna opłaca podatek w 4 ratach w terminach: do 15 marca, do 15 maja, do 15 września, do 15 listopada.

.

75


\\\


Podatek od środków transportowych - jest pobierany od właścicieli pojazdów samochodowych, których masa całkowita przekracza 3,5 tony. Właściciel pojazdu składa do dnia 15 lutego deklarację na podatek od środków transportowych. Podatek jest płatny w dwóch ratach do 15 lutego i do 15 września danego roku . Stawki podatku uzależnione są od masy pojazdu i jego rodzaju. Jeżeli obowiązek podatkowy pojawia się w trakcie roku, powstaje on w terminie 14 dni od daty nabycia środka transportowego objętego tym podatkiem. Podatek jest rozkładany na raty, chyba, że obowiązek podatkowy powstał po 15 września. W takiej sytuacji podatek jest płacony jednorazowo..

76


\\\


Oprócz podatków podmioty prowadzące działalność gospodarczą w związku z tą działalnością mogą być zobowiązane do uiszczania:

• opłaty za korzystanie ze środowiska (emisja spalin);• opłaty produktowej;• opłaty za recykling, itp.

77


\\\

Wykonywanie działalności gospodarczej - zatrudnianie pracowników

FORMY ZATRUDNIENIA PRZEWIDZIALE PRZEZ:

KODEKS PRACY•umowa na okres próbny;•umowa na czas określony;•umowa na czas wykonania określonej pracy;

•umowa na czas nieokreślony;•umowa na zastępstwo;•umowa o prace nakładczą;•zatrudnienie na podstawie powołania;•zatrudnienie na podstawie wyboru;•spółdzielcza umowa o pracę;•zatrudnienie na podstawie mianowania.

KODEKS CYWILNY•umowa zlecenie;•umowa o dzieło;•przekazanie praw autorskich;•kontrakt menadżerski.

78


\\\


OMÓWIENIE POSZCZEGÓLNYCH FORM ZATRUDNIENIA:

Umowa o pracę - jest czynnością prawną, obejmującą zgodne oświadczenia woli pracownika i pracodawcy. Pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy oznaczonego rodzaju, w określonym miejscu i czasie, a pracodawca - do zapłaty wynagrodzenia.Każda umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie z wyraźnym określeniem rodzaju i warunków.

W szczególności powinna określać: • rodzaj pracy;• miejsce jej wykonywania;• termin rozpoczęcia pracy;• wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy.

79


\\\



W założeniu umowa o pracę ma zapewnić pracownikowi stałą pensję, ubezpieczenie społeczne, prawo do urlopu, prawo do zasiłku chorobowego oraz naliczanie stażu pracy.

Umowa o pracę na czas próbny - jest umową terminową. Nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. Zazwyczaj zawierana jest na okres 2 tygodni, miesiąca lub 3 miesięcy. Umowa na okres próbny różni się od innych umów terminowych celem, jakiemu służy. Jest to w szczególności sprawdzenie przez pracodawcę przydatności pracownika do pracy w zakładzie oraz poznanie przez pracownika warunków pracy w zatrudniającej go jednostce, czyli wzajemne poznanie się stron stosunku pracy.

80


\\\



Umowa o pracę na czas określony - jako umowa terminowa zakłada, że stosunek pracy zostanie rozwiązany po upływie terminie, na który umowa została zawarta. Kodeks nie przewiduje wyraźnych ograniczeń co do długości trwania umowy na czas określony. Jednak zawarcie umowy na bardzo długi okres (np. na 10-15 lat) może być oceniane jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umowne, określające taką umowę jako umowę na czas określony, mogą być uznana za nieważne w przypadku wniesienie sprawy przez pracownika o stwierdzenie, że umowa taka nosi znamiona umowy bezterminowej. Od 1996 roku obowiązuje zasada limitowania liczby kolejno po sobie następujących umów na czas określony, zawieranych przez tego samego pracodawcę z tym samym pracownikiem.

81


\\\



Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nie określony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła jednego miesiąca.

Umowa na czas wykonania określonej pracy - jest odmianą terminowej umowy o pracę. Zawiera się ją w celu świadczenia przez pracownika pracy wchodzącej w zakres oznaczonego i z góry ograniczonego w czasie zadania. Umowy tego typu zawiera się w sytuacji, gdy ścisłe oznaczenie czasu trwania umowy nie jest możliwe. Umowy na czas wykonania określonej pracy są unormowane w kodeksie

82


\\\



podobnie do umów na czas określony, ale nie można ich rozwiązać za wypowiedzeniem. Umowy takie kończą się w zasadzie z dniem całkowitego ukończenia pracy.Podobnie jak umowy na czas określony mogą jednak ulec wcześniejszemu rozwiązaniu bez wypowiedzenia bądź wygaśnięciu na zasadach ogólnych.

Umowa na czas nieokreślony - jest umową bezterminową, w ramach której strony nie oznaczają terminu końcowego jej trwania. Jest ona najkorzystniejsza dla pracownika, gdyż stwarza najdalej idącą ochronę trwałości stosunku pracy.

83


\\\



Umowa o pracę na zastępstwo - jest umową o pracę na czas określony, stosowaną w szczególnych okolicznościach. Można ją bowiem zawrzeć na czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika, np. urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego, wychowawczego, bezpłatnego czy choroby. Umowa ta różni się istotnie od innych umów terminowych:• Okres wypowiedzenia trwa 3 dni;• Nie daje ochrony pracownicom w ciąży (Art. 177 § 31 KP);• Osobie zatrudnionej w ramach umowy na zastępstwo nie przysługują wolne dni na szukanie pracy;• Nie ma zastosowania art. 251 KP – który mówi, iż trzecia z kolei umowa na czas określony przekształca się z mocy prawa w umowę bezterminową.

84


\\\



Umowa o pracę nakładczą - to forma zatrudnienia odrębną od stosunku pracy. Można powiedzieć, że umowa o pracę nakładczą jest formą pośrednią pomiędzy umową o pracę a umową o dzieło. Zatrudniający nabywa pewne uprawnienia pracownicze, łącznie z ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym, jednak otrzymuje wynagrodzenie wyłącznie za wykonaną faktycznie pracę. Pracę nakładczą bardzo często określa się mianem pracy chałupniczej, co jest związane z wykonywaniem pracy w domu, w porach dogodnych dla zatrudnionego, przy czym zatrudnionemu mogą pomagać przy pracy członkowie rodziny. Umowa o pracę nakładczą może dotyczyć wykonania zasadniczo każdego dzieła. Istotne jest, że zasadniczo wynagrodzenie obejmuje wynagrodzenie za wykonane dzieło, tzn. że nie obowiązuje w przypadku umowy o pracę nakładczą wynagrodzenie minimalne. Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracę pozwalającą na uzyskanie

85


\\\



50% (jeżeli praca nakładcza jest dodatkowym źródłem dochodów pracownika) lub 100% (jeżeli jest to jedyne źródło utrzymania pracownika) najniższego wynagrodzenia, ale jeżeli zatrudniony jej nie wykona, nie otrzyma również takiego wynagrodzenia, a jedynie wynagrodzenie za faktycznie wykonaną pracę.

Zatrudnienie na podstawie powołania – dotyczy niektórych pracowników służby państwowej - wojska, służby zdrowia i in. Osoby na te stanowiska powołuje właściwy organ. Pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie odwołany ze stanowiska. Odwołanie ze stanowiska jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.

86


\\\



Zatrudnienie na podstawie wyboru - zachodzi wówczas, gdy z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. Dotyczy to na przykład członków władz organizacji społecznych pracujących etatowo, członków zarządu spółdzielni i spółek kapitałowych, w których zgodnie z obowiązującymi przepisami lub statutami obsadzanie kierowniczych stanowisk wymaga aktu wyboru.

Spółdzielcza umowa o pracę - jest źródłem stosunku pracy pomiędzy spółdzielnią pracy a jej członkiem.

Zatrudnienie w drodze mianowania (nominacji) - powstaje stosunek pracy niektórych kategorii pracowników państwowych, na przykład prokuratorów, funkcjonariuszy policji, żołnierzy w służbie zawodowej, sędziów, urzędników

87


\\\



administracji państwowej. Mianowanie jest jednostronnym aktem organu państwowego. Do powstania stosunku pracy potrzebna jest zgoda pracownika, wyrażająca się w przyjęciu nominacji.

Telepraca - to praca wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną (przy wykorzystaniu rozwiązań technicznych, w tym urządzeń teleinformatycznych i współpracujących z nimi narzędzi programowych, umożliwiających indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności przy wykorzystaniu poczty elektronicznej)

88


\\\



Telepracownik nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych niż inni pracownicy zatrudnieni przy takiej samej lub podobnej pracy, uwzględniając odrębności związane z warunkami wykonywania pracy w formie telepracy. Pracownik nie może być w jakikolwiek sposób dyskryminowany z powodu podjęcia pracy w formie telepracy, jak również odmowy podjęcia takiej pracy. Pracodawca umożliwia telepracownikowi, na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników, przebywanie na terenie zakładu pracy, kontaktowanie się z innymi pracownikami oraz korzystanie z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, z zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej. W przypadku, gdyby pracownik przebywał w zakładzie pracy w miejscowości, w której

89


\\\



nie znajduje się jego miejsce zamieszkania, przysługiwać mu będą diety z tytułu podróży służbowej. W związku z miejscem wykonywania pracy zgodnym z miejscem zamieszkania telepracownik zawsze korzysta z niższych kosztów uzyskania przychodu (dla pracowników miejscowych). Może jednak zgodnie z odrębnymi przepisami korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu dla twórców.

Pracodawca ma prawo kontrolować wykonywanie pracy przez telepracownika w miejscu wykonywania pracy (w domu czy w innym miejscu).Jeżeli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca ma prawo przeprowadzać kontrolę jedynie:

90


\\\



• wykonywania pracy;• w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu lub naprawy powierzonego sprzętu, a

także jego instalacji;• w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; – za uprzednią zgodą telepracownika wyrażoną na piśmie, albo za pomocą

środków komunikacji elektronicznej, albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość (zgodę taką można zawrzeć w umowie o pracę czy w porozumieniu o skierowaniu do telepracy).

Pracodawca dostosowuje sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania pracy i charakteru pracy. Wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności telepracownika i jego rodziny ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych, w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.

91


\\\



Pierwszą kontrolę w zakresie BHP przeprowadza się, ale tylko na wniosek telepracownika, przed rozpoczęciem przez niego wykonywania pracy.

Umowa zlecenie - jest jedną z umów zawieranych na czas określony, które dodatkowo oznaczają produkt czy usługę, którą pracownik musi wykonać. Umowa zlecenie została uregulowana w art. 734 - 751 Kodeksu cywilnego i według znajdującego się tam zapisu polega na tym, że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonych czynności dla dającego zlecenie, za których ostatecznie efekt nie jest odpowiedzialny. Taka umowa nie daje gwarancji stałego zatrudnienia ani płatnego urlopu wypoczynkowego, zapewnia jednak uprawnienia do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego oraz do ubezpieczenia zdrowotnego.

92


\\\



Zleceniobiorca może otrzymywać niektóre dodatkowe świadczenia tak jak pracownik, np. świadczeń związanych z podróżą służbową. Będą one kosztem u pracodawcy i przychodem zwolnionym z opodatkowania u zleceniobiorcy na takich samych zasadach, jak u pracowników (jeżeli zleceniobiorca nie zaliczy kosztów podróży służbowej do swoich kosztów uzyskania przychodu).Zgodnie z ustawą o podatku od osób fizycznych koszty uzyskania przychodu stanowią 20% wartości zlecenia. Jeżeli okaże się, że ustawowe 20% kosztów uzyskania przychodu to mniej, niż wydał zleceniobiorca (ma dokumenty potwierdzające wyższe wydatki), wówczas zleceniobiorca taki może w rozliczeniu rocznym ująć koszty uzyskania przychodu z umowy zlecenia w wysokości faktycznie poniesionej (np. 76%, 34%, czy nawet ponad 100% - wtedy powstanie strata).

93


\\\



Umowa o dzieło - dotyczy wykonania pracy, której wynikiem jest konkretny rezultat. Taka umowa nie daje pracownikowi właściwie żadnych przywilejów, nie ma obowiązku odprowadzania od niej składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe czy zdrowotne. Swoich praw można dochodzić odpłatnie w wydziale cywilnym sądu rejonowego, a nie w sądzie pracy, jak w przypadku innych umów. W tym przypadku również koszty uzyskania przychodu liczy się tak samo jak w przypadku umowy zlecenia (jak również przysługuje prawo do podwyższenia k.u.p. w przypadku posiadania stosownych dowodów).W przypadku umowy o dzieło zawartej z pracodawcą, z którym wykonawca dzieła pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (nawet, jeżeli formalnie zatrudnia wykonawcę dzieła inny podmiot), dla celów ubezpieczeń społecznych

94


\\\



wykonawcę dzieła traktujemy tak, jak pracownika. Oznacza to, że do ZUS należy rozliczyć wszelkie składki jak od umowy o pracę (zgłosić też należy jako pracownika), natomiast podatek dochodowy rozliczany jest jak od umowy o dzieło. Również w sferze cywilnoprawnej czy bhp osoba zatrudniona w takich okolicznościach na podstawie umowy o dzieło traktowana będzie jak wykonawca dzieła, a nie jak pracownik.

Przeniesienie praw autorskich – jest szczególną formą umowy o dzieło. Twórcy zbywają prawa autorskie lub udzielają licencji do stworzonych przez nich dzieł - tekstu, pracy naukowej, wykonania artystycznego, muzyki, programu itp. Takie przychody stanowią przychody z praw majątkowych i związane są z 50% zryczałtowanymi kosztami uzyskania przychodów. Twórca może jednak w

95


\\\



rozliczeniu rocznym uwzględnić koszty w wysokości faktycznie poniesionej, jeżeli są one wyższe niż 50%. Możliwość skorzystania z 50% kosztów uzyskania przychodu dotyczy jednak tylko twórców utworów, którzy w ramach umowy dokonają przeniesienia praw autorskich na nabywcę. Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Kontrakt menedżerski - to umowa cywilnoprawna, na mocy której przyjmujący zlecenie (zarządca) zobowiązuje się za wynagrodzeniem do stałego wykonywania czynności zarządu przedsiębiorstwem zleceniodawcy (przedsiębiorcy) w jego imieniu i na jego rzecz. Kontrakt menedżerski zakłada zdecydowanie większą dyspozycyjność pracownika, zadaniowy charakter pracy i wymaga szczególnej

96


\\\



lojalności i współdziałania obu stron umowy. Najczęściej menedżer podpisując kontrakt, zobowiązuje się przestrzegać zakazu konkurencji. Po rozwiązaniu kontraktu zobowiązany jest do niepodejmowania pracy w przedsiębiorstwie konkurencyjnym przez określony czas. Zleceniobiorca kontraktu uzyskuje przychody ze źródła przychodów, o którym mowa w art.13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z kontraktu menedżerskiego), a nie przychody z umowy zlecenia czy działalności gospodarczej. Nawet jeżeli świadczenie usług zarządzania zgłoszone zostanie do ewidencji działalności gospodarczej, a działalność zawodowa menedżera stanowić będzie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, to i tak dla celów podatku dochodowego PIT będzie to nie działalność gospodarcza, tylko kontrakt

97


\\\



menadżerski.Takie traktowanie kontraktu menadżerskiego powoduje konieczność:• rozliczania kosztów uzyskania przychodów tak samo jak w przypadku umowy o

pracę;• zakazu stosowania stawki liniowej do dochodów z tytułu kontraktu.

UMOWY TOWARZYSZĄCE UMOWOM O PRACĘ:

• Umowa o zakazie konkurencji;• Umowa o wykorzystanie własnych narzędzi;• Powierzenie pracownikowi mienia.

98


\\\


UMOWY TOWARZYSZĄCE UMOWOM O PRACĘ:Umowa o zakazie konkurencji - pracodawca może z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie istotnych danych, których ujawnienie mogłoby narazić go na straty, zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia. Zakaz ten może zatem dotyczyć tylko tych pracowników, którzy mają dostęp do istotnych i poufnych informacji pracodawcy, które nie powinny dostać się do wiadomości osób postronnych, gdyż mogłoby to wyrządzić pracodawcy szkodę. Umowa musi jasno określać katalog czynności, których pracownik nie może robić np.:• nie może prowadzić działalności konkurencyjnej – zarówno działalności gospodarczej, ani ubocznej, ani też żadnej innej działalności, która byłaby konkurencyjna;

99


\\\


UMOWY TOWARZYSZĄCE UMOWOM O PRACĘ:• pracownik nie może świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej

podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną.Kodeks pracy wskazuje, że z tytułu zakazu konkurencji pracownikowi przysługuje

odszkodowanie w wysokości co najmniej 25 % jego wynagrodzenia.Umowa o zakazie konkurencji może być zawarta na dowolnie długi okres, który

powinien zostać wskazany w treści umowy.Zakaz konkurencji wygasa w przypadku:• ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz;• nie wywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.Umowa o zakazie konkurencji musi być zawarta na piśmie pod rygorem

nieważności.Naruszenie zakazu konkurencji przez pracownika może być podstawą do

wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę.

100


\\\


UMOWY TOWARZYSZĄCE UMOWOM O PRACĘ:Umowa o wykorzystanie własnych narzędzi:

• Potwierdza zobowiązanie się pracownika do wykorzystywania w pracy własnych, określonych, materialnych narzędzi pracy;• Pracodawca zobowiązuje się do wypłaty określonego ekwiwalentu miesięcznego z tytułu wykorzystywania majątku pracownika do celów służbowych;• Jej naruszenie (np. odmowa wykorzystania określonych narzędzi) może być podstawą wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę.

101


\\\


UMOWY TOWARZYSZĄCE UMOWOM O PRACĘ:Umowa o powierzenie mienia

• Potwierdza przekazanie pracownikowi określonych, materialnych narzędzi pracy;• Przenosi odpowiedzialność za mienie na pracownika;• Pracownik zobowiązuje się do wykorzystywania mienia zgodnie z przeznaczeniem;• Jej naruszenie może być podstawą wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę.

102


\\\


ZATRUDNIANIE CUDZOZIEMCÓW

Cudzoziemcem jest osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego. Wykonywanie pracy przez cudzoziemca oznacza jego zatrudnienie, czy też wykonywanie innej pracy zarobkowej (np. na podstawie umowy zlecenia, o dzieło czy agencyjnej lub pełnienie funkcji w zarządach osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą). Cudzoziemiec może wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada zezwolenie na pracę, wydane przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę

103


\\\


pracodawcy na podstawie oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz po uwzględnieniu kryteriów wydawania przyrzeczeń i zezwoleń na pracę cudzoziemców (art. 87 ustawy o promocji zatrudnienia).Od tej ogólnej zasady istnieje jednak wiele wyjątków, dzięki którym niektórzy cudzoziemcy nie muszą uzyskiwać zezwoleń. I tak, z obowiązku tego są zwolnieni cudzoziemcy posiadający np. status uchodźcy nadany w RP, zezwolenie na osiedlenie


104


\\\


się w RP, zgodę na pobyt tolerowany w RP, osoby korzystające z ochrony czasowej w naszym kraju,. cudzoziemcy będący obywatelami państw Unii Europejskiej (z pewnymi jednak ograniczeniami) lub państw, z którymi UE zawarła umowy o swobodzie przepływu osób. Ograniczenia w zatrudnianiu obywateli państw Unii Europejskiej dotyczy tych krajów, które ograniczyły możliwość swobodnego podejmowania pracy na swoich terytoriach przez Polaków.


105


\\\


WYNAGRODZENIE

Wynagrodzenie za pracę jest to okresowe świadczenie majątkowe, określone w umowie o pracę, przysługujące pracownikowi za pracę świadczoną w ramach prawnego stosunku pracy, odpowiednio do jej rodzaju, ilości i jakości. Warunki wypłaty wynagrodzenia określają przepisy prawa pracy, układy zbiorowe pracy, regulaminy wynagradzania oraz umowy o pracę.

106


\\\


WYNAGRODZENIE

Rodzaje wynagrodzenia :•Zasadnicze - które może być wypłacane na różnych zasadach:

w stawce miesięcznej kwotowej, w stawce godzinowej, tzn. że za każdą godzinę pracy

pracownik otrzyma określone wynagrodzenie, akordowo, tzn. że za każdy wykonany etap pracy, np.

wykonanie 1 mb wykopu albo merytoryczną weryfikację 1800 znaków tekstu, pracownik otrzyma określoną kwotę pieniężną;

107


\\\


WYNAGRODZENIE

ryczałtowo, tzn. za określone czynności, bez względu na nakład pracy, pracownik otrzyma określoną kwotę pieniężną; takie wynagrodzenie zazwyczaj jest jedną z części składowych całości wynagrodzenia.

Do wynagrodzenia zasadniczego pracownik może otrzymać różnego rodzaju dodatki, za pracę uciążliwą czy szkodliwą, za dodatkowe kwalifikacje, za doświadczenie (staż pracy) itp. Dodatki mogą być kwotowe w stawce miesięcznej, mogą również zwiększać procentowo wynagrodzenie za poszczególne czynności.

108


\\\


WYNAGRODZENIE

Pracownik może otrzymać premie i nagrody, które występują w dwóch wariantach:

• premie regulaminowe, gdzie przy spełnieniu warunków określonych w regulaminie wynagradzania czy w umowie o pracę premia zostanie wypłacona pracownikowi obowiązkowo;

• premie uznaniowe, gdzie przy spełnieniu określonych warunków pracodawca może - ale nie musi - wypłacić premię pracownikowi.

109


\\\


WYNAGRODZENIE

Pracownik może otrzymać wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Może otrzymać część wynagrodzenia w naturze (w postaci usług lub towarów). Może również otrzymać wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, za czas przestoju, odprawy, nagrody jubileuszowe, diety i inne należności za czas podróży służbowej (delegacje).

110


\\\


WYNAGRODZENIE

Napiwki otrzymane bezpośrednio od klientów pracodawcy nie stanowią wynagrodzenia za pracę (jest to tzw. przychód z innych źródeł). Jeżeli jednak napiwki trafiają do wspólnej kasy (np. istnieje skarbonka napiwków, albo napiwek jest płatny kartą kredytową na rachunek pracodawcy), to napiwek taki wypłacony przez pracodawcę stanowi część wynagrodzenia ze stosunku pracy.

111


\\\


WYNAGRODZENIE MINIMALNE

Przepisy o minimalnym wynagrodzeniu o pracę dotyczy jedynie wynagrodzeń wypłacanych z umów o pracę.Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia – czyli w roku 2008 1126,00 zł.W okresie pierwszego roku pracy danego pracownika jego wynagrodzenie nie może być niższe niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia.

112


\\\



Do pierwszego roku pracy wlicza się wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. W przypadku osób zatrudnionych na niepełny etat wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu.

113


\\\



Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych.Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się jednak:•nagrody jubileuszowej;

114


\\\



• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;

• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.Oznacza to, że kwoty wynagrodzenia pomniejszone o ww. trzy

składniki wynagrodzenia, powinny stanowić nie mniej, niż kwotę wynagrodzenia minimalnego.

115


\\\


WYNAGRODZENIE CHOROBOWE

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy związane są z wypłacaniem pieniędzy pracownikowi niezdolnemu do świadczenia pracy z powodu choroby.Przez pierwsze 33 dni choroby pracodawca wypłaca z własnych środków wynagrodzenie chorobowe. Po tym okresie wynagrodzenie zmienia się w zasiłek chorobowy, który finansowany jest w całości przez ZUS.

116


\\\



Wypłatę wynagrodzenia chorobowego realizuje pracodawca, niezależnie od wielkości zatrudnienia. Natomiast zasiłek chorobowy, jako świadczenie budżetowe, wypłacane jest tylko przez pracodawców, którzy zgłaszają do ubezpieczeń ponad 20 osób (stan na 30 listopada roku poprzedniego). Gdy firma jest mała i zatrudnienie nie przekracza wspomnianego progu - wypłatę świadczenia realizuje ZUS.

117


\\\



Zarówno zasiłek jak i wynagrodzenie chorobowe przysługują pracownikom, którzy nabyli prawo do wypłaty ww. należności po okresie 30-dniowego, nieprzerwanego ubezpieczenia (tzw. okres wyczekiwania). Wyjątkiem są osoby, których niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku przy pracy bądź choroby zawodowej. Osoby te otrzymują świadczenia chorobowe od pierwszego dnia niezdolności do pracy, bez względu na czas podlegania ubezpieczeniom.

118


\\\


URLOPY

Jednym z najważniejszych praw pracownika oprócz prawa do wynagrodzenia jest prawo do urlopu. Celem urlopu jest zapewnienie pracownikowi rzeczywistego wypoczynku pozwalającego na zregenerowanie sił fizycznych i stanu psychicznego. Urlopy dzielimy na:• wypoczynkowe;• bezpłatne;• macierzyńskie;• szkoleniowe;• wychowawcze.

119


\\\


URLOPY

URLOP WYPOCZYNKOWYPracownikowi przysługuje prawo do corocznego,

nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego nie może się zrzec. W przypadku gdy pracownik posiada staż urlopowy (wynikający z posiadanego wykształcenia i stażu pracy) krótszy niż 10 lat przysługuje mu 20 dni urlopu, a gdy powyżej 10 lat to 26 dni. Pracownik, który podjął pracę po raz pierwszy uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego

120


\\\


URLOPY

miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowanym roku.Urlop można podzielić na części na wniosek pracownika, jednakże jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 dni kalendarzowych. Pracownik ma prawo także do urlopu na żądanie (w wymiarze 4 dni w każdym roku kalendarzowym) potrącanego z wymiaru urlopu wypoczynkowego.

121


\\\


URLOPY

URLOP BEZPŁATNYUrlopu bezpłatnego pracodawca może udzielić na pisemny wniosek pracownika a w przypadku urlopu dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn.Przez pierwsze 30 dni urlopu bezpłatnego pracownik ma prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. Po tym okresie osoby przebywające dalej na urlopie bezpłatnym muszą skorzystać z ubezpieczenia, np. jako członek rodziny

122


\\\


URLOPY

pod warunkiem, że mają ubezpieczonego współmałżonka lub podpisać umowę z NFZ o dobrowolnym ubezpieczeniu.

URLOP MACIERZYŃSKI• 16 tygodni przy pierwszym porodzie; • 18 tygodni przy następnym porodzie;• 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Jeżeli kobieta po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu chce powrócić do pracy, to jej małżonek ma prawo do pozostałej części tego urlopu.

123


\\\


URLOPY

URLOP WYCHOWAWCZYUrlop wychowawczy jest kontynuacją urlopu macierzyńskiego. Celem urlopu wychowawczego jest stworzenie pracownikowi korzystnych warunków do sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Urlop wychowawczy przysługuje każdemu z rodziców dziecka także wtedy, gdy pozostają oni w związku nieformalnym, oraz opiekunowi dziecka.

124


\\\


URLOPY

Zgodnie z Kodeksem pracy prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikowi pozostającemu w zatrudnieniu co najmniej 6 miesięcy, przy czym do tego okresu wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Pracodawca udziela urlopu wychowawczego maksymalnie na 3 lata, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4 lat. Pracownik wychowujący dziecko niepełnosprawne może otrzymać dodatkowy urlop do 3 lat. W tym przypadku wymiar urlopu został ograniczony ukończeniem przez dziecko 18 lat.

125


\\\


URLOPY

Nie ma obowiązku wykorzystywania całego urlopu wychowawczego w sposób ciągły; nie ma zatem przeszkód, by okres urlopu podzielić na części. Jednak zgodnie z przepisami może być on wykorzystany najwyżej w 4 częściach.

126


\\\

Wykonywanie działalności gospodarczej – Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązanie umowy o pracę następuje:• na mocy porozumienia stron;• za wypowiedzeniem;• bez wypowiedzenia;• z upływem czasu, na który została zawarta;• z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania została zawarta.

Rozwiązanie na mocy porozumienia stron - w tym trybie można rozwiązać każdą umowę o pracę, a ofertę zawarcia porozumienia może złożyć każda ze stron. W przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron nie stosuje się okresu wypowiedzenia, a data rozwiązania następuje w dniu wybranym przez strony.

127


\\\


Rozwiązanie na za wypowiedzeniem - każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na okres próbny lub na czas nieokreślony, a rozwiązanie następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny wynosi:• 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;• 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;• 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

128


\\\


W przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony, okres wypowiedzenia jest zależny od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:• 2 tygodnie, jeżeli pracownik zatrudniony był krócej niż 6 miesięcy;• 1 miesiąc, jeżeli pracownik zatrudniony był co najmniej 6 miesięcy;• 3 miesiące, jeżeli pracownik zatrudniony był co najmniej 3 lata.

W sytuacjach, gdy umowę na czas określony zawarto na okres dłuższy niż 6 miesięcy, możliwe jest jej wypowiedzenie. Okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie. Zapis przewidujący wcześniejsze rozwiązanie takiej umowy musi być zawarty w treści umowy o pracę.

129


\\\


Każdą umowę o pracę można rozwiązać bez wypowiedzenia, w tzw. trybie natychmiastowym, co oznacza rozwiązanie jej w dniu, w którym druga strona umowy zapoznała się z treścią oświadczenia o jej rozwiązaniu. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia może nastąpić zarówno ze strony pracownika jak i pracodawcy. Pracownik ma prawo rozwiązać umowę bez wypowiedzenia w razie ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika, a także, gdy zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go do innej pracy w terminie wskazanym w orzeczeniu.

130


\\\


Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:•ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;•popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa;•zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.Umowa może zostać rozwiązana bez wypowiedzenia także z przyczyn niezawinionych przez pracownika:•jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące;•w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wskutek choroby, trwającej dłużej niż miesiąc.

131


\\\

Wykonywanie działalności gospodarczej – zasady naliczania i odprowadzani składek na ZUS

Zarówno pracodawcy jak i przedsiębiorcy indywidualni obowiązani są do odprowadzania składek na ZUS w terminie:• do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu za który naliczana jest składka – w przypadku przedsiębiorców indywidualnych, a także wspólników spółek osobowych, którzy rozliczają się ze składek ZUS jako oddzielni płatnicy, nawet jeżeli spółki te zatrudniają pracowników;• do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu za który naliczana jest składka – w przypadku podmiotów zatrudniających pracowników objętych ubezpieczeniami.

132


\\\


Obniżone stawki ZUS.Dla osób podejmujących działalność gospodarczą istotnym ułatwieniem jest możliwość obniżenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne do wysokości 30 % minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie pierwszych 24 miesięcy działalności. Preferencja ta nie obejmuje osób, które:• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

133


\\\


• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

134


\\\


Najczęściej spotykane sytuacje w problematyce ubezpieczeń społecznych z punktu widzenia przedsiębiorcyO – Obowiązkowe, D - Dowolne, N – nie podlega ubezpieczeniom

Podmiot ubezpieczenia

Tytuł ubezpieczeniaRodzaj ubezpieczenia

Emery-talne

Rento-we

Chorobo-we

wypadkoweZdrowo-

tne

Prowadzący pozarolniczą

działalność lub osoba z nim

współpracująca

Działalność gospodarcza: bez innych tytułów do ubezpieczeń społecznych, łącznie z zatrudnieniem

na umowę o pracę z wynagrodzeniem nieprzekraczającym minimalnego, z umową-

zleceniem lub agencyjną z których dochód nie przekracza minimalnej podstawy wymiaru składek

na ubezpieczenia społeczne dla działalności gospodarczej.

O O D O O

Działalność gospodarcza łączona z: inną działalnością gospodarczą , umową o pracę z wynagrodzeniem przekraczającym minimalne,

pobieraniem emerytury, z umową-zleceniem lub agencyjną z których dochód przekracza minimalną

podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla działalności gospodarczej, mandatem

posła, senatora eurodeputowanego

D D D

O (jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do ubezpieczeń

emerytalno-rentowych)

O

135


\\\


Najczęściej spotykane sytuacje w problematyce ubezpieczeń społecznych z punktu widzenia przedsiębiorcy


Tytuł ubezpieczenia

Rodzaj ubezpieczenia

Emery-talne

Rento-we

Chorobo-we

wypadkoweZdrowo-

tne

Prowadzący pozarolniczą

działalność lub osoba z nim

współpracująca

Umowa zlecenia łączona z działalnością gospodarczą

D D D O* O

Umowa o dzieło łączona z działalnością gospodarczą

N N N N N

Pracownik

umowa o pracę O O O O O

Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą - wynagrodzenie z umowy o pracę jest

niższe od minimalnegoO O N

O (jeżeli praca wykonywana jest w

siedzibie lub miejscu prowadzenia

działalności przez zleceniodawcę)

O

136


\\\






Emery-talne

Rento-we

Chorobo-we

wypadkoweZdrowo-

tne

Pracownik

Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą - wynagrodzenie z umowy o pracę jest

wyższe od minimalnegoD D N O** O

Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą O O O O O

Umowa o dzieło zawarta z własnym pracodawcą O O O O O

Umowa o dzieło zawarta nie z własnym pracodawcą N N N N N

137


\\\






Emery-talne

Rento-we

Chorobo-we

wypadkoweZdrowo-

tne

Uczeń i student do 26 lat

Umowa zlecenia N N N N N

Umowa o dzieło N N N N N

Osoba niemająca

innego tytułu ubezpieczenia

Umowa zlecenie O O D

O (jeżeli praca wykonywana jest w

siedzibie lub miejscu prowadzenia

działalności przez zleceniodawcę)

O

138

Niniejszy dokument opracowany jest w ramach projektu własnego PARP Pt. „Budowa i wzmocnienie sieci organizacji należących do Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU)”, realizowanego w ramach 1.1.1 Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw” finansowanego za środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetowych.

\\\


Najczęściej spotykane sytuacje w problematyce ubezpieczeń społecznych punktu widzenia przedsiębiorcy




Emery-talne

Rento-we

Chorobo-we

wypadkoweZdrowo-

tne

Osoba nie- mająca zawartej

innej umowy cywilno-prawnej

i niebędąca pracownikiem

Umowa o dzieło N N N N N

O* jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do ubezpieczeń emerytalno-rentowych, a praca wykonywana jest w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę(dotyczy to jednak takich przypadków, gdy przychód umowy zlecenia jest niższy od obowiązującej tę osobę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tytułu prowadzenia działalności, wówczas obowiązkowe jest ubezpieczenie z tej działalności). O** jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do ubezpieczeń emerytalno-rentowych, a praca wykonywana jest w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę.

139


\\\

Finansowanie działalności

Przedsiębiorca uruchamiający działalność gospodarczą może ubiegać się o środki finansowe – kapitały niezbędne do uruchomienia tej działalności.Źródłem kapitałów mogą być:• kredyty bankowe; • fundusze mikropożyczkowe; • dotacje.Przedsiębiorca ubiegający się o finansowanie zewnętrze opracowuje biznesplan, w którym prezentuje planowane przedsięwzięcie gospodarcze i wykazuje jego efektywność ekonomiczną.Fundusze mikropożyczkowe i dotacje związane są z programami aktywizacji zawodowej.Uczestnictwo w takim programie stwarza dogodne warunki rozpoczęcia działalności w sytuacji dużej wrażliwości ekonomicznej nowopowstajacego podmiotu gospodarczego na zagrożenia ze strony konkurencyjnego rynku.

140


\\\

Finansowanie działalności

• środki własne przedsiębiorcy;

• zysk z działalności gospodarczej wypracowany w okresach poprzednich.

Kapitały własne Kapitały obce

• Kredyty;• Pożyczki;• Zobowiązania;• Dotacje;• Subwencje.

141


\\\

Finansowanie działalnościPrzedsiębiorca starający się o pozyskanie zewnętrznego źródła finansowania musi prowadzić aktywne działania dla realizacji zamierzenia. Musi określić:• rodzaj finansowania - czy ma być długoterminowe , czy krótkoterminowe. • przeznaczenie nowych funduszy - czy na działania bieżące ( operacyjne), czy inwestycyjne. Podmiot musi posiadać zdolność kredytową. Pozyskanie zewnętrznego źródła finansowania winno być poddane ocenie możliwości spłaty zaciągniętych zobowiązań i ich wpływie na kondycję ekonomiczną przedsiębiorcy.Wystąpienie o zewnętrze źródło finansowania musi być poparte biznesplanem wskazującym efektywność planowanego zamierzenia gospodarczego.Poszukiwanie zewnętrznego źródła finansowania musi przebiegać w sposób aktywny, gdyż nie wszystkie instytucje finansujące z jednakowym zainteresowaniem podchodzą do działalności w poszczególnych branżach gospodarki.

142


\\\

Kontrola działalności• Czynności kontrolne mogą być wykonywane przez pracowników

organów kontroli po okazaniu legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania takich czynności oraz po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli działalności przedsiębiorcy, chyba że przepisy szczególne przewidują możliwość przeprowadzenia kontroli po okazaniu legitymacji. W takim przypadku upoważnienie doręcza się przedsiębiorcy w terminie określonym w tych przepisach.

• Czynności kontrolne mogą być wykonywane przez osoby niebędące pracownikami organu kontroli, jeżeli przepisy odrębnych ustaw tak stanowią.

• Zmiana osób upoważnionych do wykonania kontroli wymaga każdorazowo wydania odrębnego upoważnienia. Zmiana ta nie może prowadzić do wydłużenia ustalonego wcześniej terminu zakończenia kontroli.

143


\\\

Kontrola działalności• Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli zawiera co najmniej:

wskazanie podstawy prawnej; oznaczenie organu kontroli; datę i miejsce wystawienia; imię i nazwisko pracownika organu kontroli uprawnionego do wykonania

kontroli oraz numer jego legitymacji służbowej; firmę przedsiębiorcy objętego kontrolą; określenie zakresu przedmiotowego kontroli; wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia

kontroli; podpis osoby udzielającej upoważnienia z podaniem zajmowanego

stanowiska lub funkcji; pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego przedsiębiorcy.

144


\\\

Kontrola działalnościNie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli

działalności przedsiębiorcy. Nie dotyczy to sytuacji, gdy:• ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej;• przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla prowadzonego przeciwko przedsiębiorcy

śledztwa lub dochodzenia;• odrębne przepisy przewidują możliwość przeprowadzenia kontroli w toku

prowadzonego postępowania dotyczącego przedsiębiorcy;• przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska

naturalnego;• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed

dokonaniem tego zwrotu;• przeprowadzenie kontroli jest realizacją obowiązków wynikających z przepisów prawa

wspólnotowego o ochronie konkurencji lub przepisów prawa wspólnotowego w zakresie ochrony interesów finansowych Wspólnoty Europejskiej;

• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

145


\\\

Kontrola działalnościOrgan kontroli odstąpi od podjęcia czynności kontrolnych oraz ustali z przedsiębiorcątermin przeprowadzenia kontroli, jeżeli działalność przedsiębiorcy jestjuż objęta kontrolą innego organu.

Czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać:

• w odniesieniu do mikro, małych i średnich przedsiębiorców, – 4 tygodni;• w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 8 tygodni.

Ograniczeń czasu kontroli nie stosuje się, w przypadkach gdy:• ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej;• przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla prowadzonego przeciwko przedsiębiorcy

śledztwa lub dochodzenia;• odrębne przepisy przewidują możliwość przeprowadzenia kontroli w toku

prowadzonego postępowania dotyczącego przedsiębiorcy;• przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska

naturalnego;

146


\\\

Kontrola działalności• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed

dokonaniem tego zwrotu;• przeprowadzenie kontroli jest realizacją obowiązków wynikających z przepisów prawa

wspólnotowego o ochronie konkurencji lub przepisów prawa wspólnotowego w zakresie ochrony interesów finansowych Wspólnoty Europejskiej;

• kontrola dotyczy podmiotów, którym na mocy odrębnych przepisów właściwy organ wydał decyzję o uznaniu prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi – w zakresie związanym z wykonaniem tej decyzji;

• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Przedłużenie czasu trwania kontroli określonego w upoważnieniu wymaga uzasadnienia na piśmie. Uzasadnienie doręcza się przedsiębiorcy i wpisuje do książki kontroli przed podjęciem dalszych czynności kontrolnych.

147


\\\

Kontrola działalności• Kontrola Skarbowa prowadzona jest w oparciu o przepisy ustawy

Ordynacja Podatkowa i przepisy ustawy o kontroli skarbowej;• Kontrola prowadzona przez Państwową Inspekcję Pracy bada

stosowanie przepisów ustawy Kodeks pracy wykorzystując przepisy ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy;

• Kontrole z zakresu sanitarnego i handlowego prowadzone są odpowiednio w oparciu o przepisy ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i w oparciu o uprawnienia wynikające z przepisów ustawy o Inspekcji Handlowej;

• W zakresie transportu drogowego przeprowadzane są kontrole wynikające z przepisów ustawy o transporcie drogowym, powołujące Inspekcję Transportu Drogowego.

148


\\\

Rezygnacja z prowadzenia działalności

Rezygnacja z prowadzenia działalności gospodarczej jest procesem odwrotnym do procesu uruchamiania działalności. Likwidacja działalności jest procesem organizacyjnym, którego efektem będzie zaprzestanie prowadzenia działalności. Proces likwidacji rozpoczyna się podjęciem decyzji o zakończeniu działalności. W kolejnym etapie następuje zakończenie rozpoczętych działań, uregulowanie zobowiązań, odzyskanie należności i podjęcie decyzji o składnikach majątku pozostających po zakończeniu działalności.

Likwidacja działalności polega na wykreśleniu podmiotu z KRS i Ewidencji działalności gospodarczej, urzędu skarbowego, GUS i ZUS.

149


\\\

Rezygnacja z prowadzenia działalnościLikwidacja działalności przez osoby fizyczne i wspólników spółek nie posiadającej

osobowości prawnej niesie następujące skutki:• w zakresie VAT - opodatkowaniu podlegają towary własnej produkcji i towary (w

rozumieniu ustawy o VAT), które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, pozostałe na dzień zakończenia działalności.

W celu ustalenia podatku sporządza się spis towarów, przy nabyciu, których przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Towary objęte spisem wycenia się w cenie zakupu lub w koszcie wytworzenia. Podatek z wynikający z remanentu likwidacyjnego podlega rozliczeniu poprzez wykazanie go w deklaracji VAT-7

• w zakresie PIT - zaprzestanie prowadzenia działalności przez osobę fizyczną rodzi obowiązek sporządzenia remanentu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadów oraz rzeczowych składników majątku związanych z działalnością nie będących środkami trwałymi. Remanent wycenia się według cen zakupu. Dochód z remanentu ustala się na podstawie udziału dochodu w przychodzie na podstawie w ostatnich trzech miesiącach poprzedzających spis. Podatek od remanentu likwidacyjnego jest zryczałtowany i wynosi 10% ustalonego dochodu.

150


\\\

Rezygnacja z prowadzenia działalnościW przypadku spółek kapitałowych likwidacja spółki rozpoczyna się po uprawomocnienia orzeczenia sądu o rozwiązaniu spółki, podjęciu przez wspólników (lub walne zgromadzenie) uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia przyczyn jej rozwiązania.Rozpoczęcie likwidacji winno być ujawnione w ogłoszeniu, a wierzyciele wezwani do zgłoszenia wierzytelności. Likwidację spółki prowadzą likwidatorzy. Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że zostaną powołani inni likwidatorzy. Likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji. W procesie likwidacji likwidatorzy dokonują zakończenia interesów bieżących, ściągają należności, regulują zobowiązania i upłynniają majątek spółki (czynności likwidacyjne). W czasie likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną.W trakcie likwidacji podmiot prowadzi taką samą dokumentację jak w okresie normalnej aktywności.Dokumentację o wyrejestrowanie składają likwidatorzy spółki.Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia z rejestru.

151


\\\

Rezygnacja z prowadzenia działalnościProces likwidacji w spółkach osobowych przebiega w zbliżony sposób jak w spółkach kapitałowych. Likwidatorami są wspólnicy lub komplementariusze. W przypadku likwidacji spółki jawnej lub partnerskiej nie ma obowiązku ogłaszania o rozpoczęciu likwidacji.W przypadku likwidacji działalności przez osobę fizyczną likwidatorem jest przedsiębiorca i na nim spoczywają obowiązki związane z zakończeniem działalności.

152


\\\

Informacje na temat możliwości i zasad uzyskania usług specjalistycznych

Z inicjatywy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości utworzono Krajowy System Usług (KSU) dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Celem KSU jest zapewnienie należytego świadczenia mikro małym i średnim przedsiębiorcom oraz osobom podejmującym działalność gospodarczą usług:

•doradczych (w tym proinnowacyjnych);•szkoleniowych;•informacyjnych;•finansowych.

153


\\\


Podmioty należące do KSU nie działają dla zysku lub przeznaczają zysk na cele związane z zadaniami realizowanymi przez PARP, tj. :

•rozwój MSP; •rozwój eksportu;•rozwój regionalny;•wykorzystanie nowych technik i technologii;•tworzenie nowych miejsc pracy;•przeciwdziałanie bezrobociu i rozwój zasobów ludzkich.

Realizacji zadań KSU prowadzona jest między innymi za pośrednictwem Punktów Konsultacyjnych (PK)

154


\\\


Przedsiębiorca w ramach działań PK otrzymuje szeroki dostęp do informacji dotyczący możliwości uzyskania unijnego wsparcia dla rozwoju firmy.Konsultanci w trakcie rozmowy starają się dopasować dostępne programy pomocowe do indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy. Prezentuje zasady ubiegania się o wsparcie w wybranym programie, wskazuje na istotne elementy związane z przygotowaniem aplikacji oraz przybliża reguły dotyczące poszczególnych etapów oceny wniosków. Konsultanci omawiają również sposób wypełniania dokumentacji aplikacyjnej i informują jakie załączniki należy dołączyć do wniosku.

155


\\\


Przedsiębiorca w ramach działań PK otrzymuje szeroki dostęp do informacji dotyczący możliwości uzyskania unijnego wsparcia dla rozwoju firmy.Konsultanci w trakcie rozmowy starają się dopasować dostępne programy pomocowe do indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy. Prezentuje zasady ubiegania się o wsparcie w wybranym programie, wskazuje na istotne elementy związane z przygotowaniem aplikacji oraz przybliża reguły dotyczące poszczególnych etapów oceny wniosków. Konsultanci omawiają również sposób wypełniania dokumentacji aplikacyjnej i informują jakie załączniki należy dołączyć do wniosku.

156


\\\


Punkty Konsultacyjne udzielają również pomocy przedsiębiorcom o niesprecyzowanych planach rozwoju firmy. Informacje uzyskiwane w PK przyczyniają się do ukierunkowywania możliwości rozwojowy i wpływają, po sprecyzowaniu przez przedsiębiorcę zamierzeń gospodarczych, na zdolność do absorbowania środków pomocowychW Punkcie Konsultacyjnym przedsiębiorcy uzyskują również informacje dotyczące:

•prawa;•marketingu;•finansów;•podatków.

Informacje o dostępnej rynku ofercie finansowania zewnętrznegoUsługi informacyjne dostępne w punktach Konsultacyjnych są

bezpłatne.

157


\\\


W obrębie ośrodków KSU działa Krajowa Sieć Innowacji (KSI). Celem KSI jest zwiększenie konkurencyjności mikro , małych i średnich przedsiębiorstw, które otwarte są na wdrażanie innowacji dostarczanych w wyniku świadczenia usług przez KSI i instytucje badawczo rozwojowe.

Ośrodki KSI dostarczają podmiotom gospodarczym usługi proinnowacyjne, które służą rozwojowi firmy poprzez ulepszenie istniejącego lub wdrożenie nowego procesu technologicznego dotyczącego produktu lub usługi.

158


\\\


Usługa proinnowacyjna jest realizowana na rzecz klienta według formalnej procedury przez ośrodki KSI i współpracujące z nimi instytucje sfery badawczo-rozwojowej.Usługa proinnowacyjna KSI polega na:

• Diagnozie potrzeb technologicznych Odbiorców (MŚP)• Promocji technologii i rozwiązań organizacyjnych Dostawców (B+R)• Usług doradczych i ekspertyz na rzecz obu stron• Działań w zakresie wdrożenia technologii na rzecz obu stron (pomoc

w zawieraniu umów o współpracy technologicznej, licencyjnych, itp) • Tworzeniu i pomocy w tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych

(spółki join-venture, firm „stat-up” lub „spin-off”)

159


\\\


W ramach usług proinnowacyjnych można uzyskać świadczenia związane z:

• Oceny potrzeb technologicznych (wstępny audyt technologiczny);

• Poszukiwania dostawców technologii;• Doradztwa związanego z transferem technologii:

◦ pogłębiony audyt technologiczny;◦ budowanie założeń do projektu badawczego i

wdrożeniowego;◦ doradztwo finansowe związane z transferem technologii.

160


\\\


Przedsiębiorcy korzystający z różnego rodzaju programów pomocowych otrzymują możliwość skorzystania z usług specjalistycznych w tym usług doradczych określanych terminem audyt technologiczny (AT).Audyt technologiczny to usystematyzowany, niezależny proces oceny przedsiębiorstwa, jego działań aktualnych oraz zamierzeń, w aspekcie możliwości wzrostu jego konkurencyjności drogą wdrożenia różnego rodzaju innowacji (np. technologicznych, organizacyjnych, nowych produktów itp.) przeprowadzony w oparciu o subiektywne odczucia i wiedzę audytora i kierownictwa jednostki.

161


\\\


Audyt najczęściej składa się z powiązanych ze sobą części:

Część I: Ogólna analiza sytuacji przedsiębiorstwa oraz rynku;Część II: Szanse i problemy technologiczne;Część III: Raport.

Celem audytu technologicznego jest dostarczenie przedsiębiorcy wiedzy dotyczącej sytuacji firmy wynikającej z wykorzystywanych technologii i pozycji na rynku. Audyt ma pomóc zidentyfikować potrzeby przedsiębiorstwa w zakresie pozyskiwania bądź odsprzedawania innowacyjnych technologii czy rozwiązań organizacyjnych.

162


\\\


Szczegółowe warunki dofinansowania usług specjalistycznych zawierają warunki poszczególnych działań w obrębie danego programu.

Inną grupą usług doradczych objętych dofinansowaniem są usługi zakresu doradztwa proeksportowego. W obrębie działania 6.1 PO IG Paszport do eksportu.

Przedsiębiorca który spełnia warunki określone w programie, może korzystać z usług doradczych w zakresie:

163


\\\

Informacje na temat możliwości i zasad uzyskania usług specjalistycznych •rynku docelowego działalności eksportowej oraz działań promocyjnych wskazanych do realizacji przez przedsiębiorcę;•aktów prawnych, przepisów, procedur, ustalonych zwyczajów,

praktyk handlowych i zasad warunkujących dostęp towaru, usługi lub kapitału do wybranego rynku;

•możliwości wsparcia finansowego dla eksportera, w tym finansowania kosztów ubezpieczenia transakcji związanych z eksportem;•tworzenia strategii rozwoju eksportu.

Rezultatem doradztwa winno być przygotowanie Planu Rozwoju Eksportu.Usługi doradcze objęte tym programem mogą być dofinansowane do

100%Usługi doradcze będą świadczone przez wybraną Instytucję Doradczą.

Wykaz Instytucji Doradczych umieszczony będzie na stroniewww.parp.gov.pl

http://www.parp.gov.pl/

164


\\\

Informacja na temat możliwości i zasad skorzystania z dofinansowywanych szkoleń

W ramach działań informacyjnych konsultanci w PK prezentują dofinansowane szkolenia dostosowane do zainteresowania przedsiębiorcy – klienta. Propozycja uczestnictwa w dofinansowywanych szkoleniach winna być adresowana do odbiorcy przy innych czynnościach informacyjnych, jak i ma stanowić samodzielny kierunek działania w ramach misji szkoleniowej prowadzonej przez KSU.

Konsultant wyszukuje szkolenia będące w obrębie zainteresowania przedsiębiorcy, podaje warunki uczestnictwa i wskazuje kontakt do organizatora. PK przy dostosowaniu szkoleń do potrzeb przedsiębiorcy posługuje się zintegrowaną bazę danych usług szkoleniowych. Baza obejmuje wykaz instytucji szkoleniowych, jak i ofertę szkoleniową (szkolenia i studia podyplomowe). Zamieszczanie ofert przez firmy szkoleniowe i dostępno ofert jest bezpłatny.

165


\\\

Informacje teleadresowe

Konsultant w PK jak i przedsiębiorca za pomocą Internetu posiadają dostęp do szerokiej bazy informacyjnej dotyczącej izb stowarzyszeni i innych organizacji z otoczenia biznesu. Wpisanie odpowiedniego hasła zapewni wyszukanie określonego kręgu podmiotów, które zrzeszają przedsiębiorców. Odpowiednie filtrowanie danych zapewni wyszukanie instytucji, które są w obszarze zainteresowania przedsiębiorcy. Strony www instytucji otoczenia biznesu zawierają dane adresowe, informacje o zasadach kontaktu z tymi podmiotami oraz dane wskazujące na zakres ich działalności jaki i kompetencji.

166


\\\

Informacja o dłużnikach

Krajowy Rejestr Długów - jest instytucją gromadzącą dane o podmiotach i osobach nie obsługujących zobowiązań terminowo o niskiej wiarygodności dla partnerów gospodarczych.

Krajowy Rejestr Sądowy - zawiera rejestr dłużników niewypłacalnych.

Wpisanie do wyszukiwarki internetowej hasła „wywiadownie gospodarcze” zapewni wyświetlenie się stron internetowych firm zajmujących się monitorowaniem bieżącej kondycji finansowej podmiotów gospodarczych oraz windykacją należności.

167


\\\

Bibliografia

Akty prawne:USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczejUSTAWA z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych USTAWA z dnia 23 kwiecień 1964 r. Kodeks cywilny Księga trzecia ZobowiązaniaUSTAWA z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnychUSTAWA z dnia 26 lutego 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznychUSTAWA z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczneUSTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługUSTAWA z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowymUSTAWA z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych1USTAWA z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych1USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowaUSTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy

168


\\\

Bibliografia

USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracyUSTAWA z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę USTAWA z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnychUSTAWA z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznychUSTAWA z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Portale internetowe:WWW.PIT.PLWWW.VAT.PLWWW.PORTALFK.PLWWW.GOFIN.PLWWW.INFOR.PLWWW.KSU.PARP.GOV.PLdane dostępne w Internecie

169


\\\

administracyjno-prawne aspekty rozpoczynania i wykonywania działalności gospodarczej

Documents