สำนกอนามยสงแวดลอมกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกรมอนามยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขกระทรวงสาธารณสข

เรอง ระบบการจดการเหตรำคาญ คมอวชาการ

ชอหนงสอ : คมอวชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคาญ

ISBN : 978-616-11-0710-9

จดทำโดย : สำนกอนามยสงแวดลอม

กรมอนามยกระทรวงสาธารณสข

โทรศพท 025904259

โทรสาร 025904263

พมพครงท 1 : พฤษภาคม 2554 จำนวนพมพ 2,000เลม

พมพครงท 2 : กรกฎาคม 2555 จำนวนพมพ 2,000เลม

พมพครงท 3 : พฤษภาคม 2557 จำนวนพมพ 2,000เลม

พมพท : สำนกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก

ญหาเหตรำคาญ เปนปญหาทเกดขนอยางกวางขวางในหลายพนททวประเทศ โดยเฉพาะ

อยางยงเหตรำคาญทมสาเหตมาจากมลพษสงแวดลอม เชน ปญหาเสยงดง ฝนละออง

กลนเหมน ไอระเหยจากสารเคม นำเสย หรอกากขยะอตสาหกรรม เปนตน ปญหาเหลานลวนสงผลกระทบ

ตอสขภาพอนามยของประชาชน

การจดการปญหาทเกดขน จำเปนตองดำเนนการกบแหลงกำเนดของปญหา ซงสวนใหญ คอ

สถานประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ ตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข โรงงานอตสาหกรรม

รวมทงการดำเนนกจกรรมอนๆ เพอไมใหกอมลพษสงแวดลอมอนจะทำใหเกดผลกระทบตอสภาวะ

ความเปนอยโดยปกตของประชาชน การจดการกบแหลงปญหาดงกลาว เปนหนาทขององคกรปกครอง

สวนทองถนโดยอำนาจของเจาพนกงานทองถนและเจาพนกงานสาธารณสขซงเปนผรบผดชอบการปฏบตงาน

ในพนท ตองมศกยภาพทงในเชงวชาการรฐศาสตร วทยาศาสตร เขามาผนวกเปนองคความรสำหรบ

ควบคมปญหาทเกดขน แตปจจบนเจาหนาทผปฏบตงานบางพนทยงไมมแนวทางการจดการเหตรำคาญ

และการควบคมกจการทเปนอนตรายตอสขภาพทเปนเอกภาพ ประกอบกบมองคความรไมครอบคลม

ตอการจดการปญหาไดอยางเหมาะสม

ทงนในการจดการปญหาเหตรำคาญทมงเนนประสทธภาพ ตองมหลายองคประกอบผนวกรวมกน

อยางเปนระบบ ไดแก ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนตองใหความสำคญ และสนบสนนการทำงาน

ของเจาหนาท โดยเจาหนาทผปฏบตงานตองมความรความเขาใจ และสามารถนำความรทางวชาการ

มาประยกตใชในการปฏบตงานไดอยางถกตอง นอกจากน ตองมระบบการทำงานทมประสทธภาพ สามารถ

ใชเปนตนแบบ หรอมาตรฐานในการปฏบตหนาทไดอยางถกตอง เหมาะสม ซงสำนกอนามยสงแวดลอมได

เลงเหนความสำคญของการจดการปญหาเหตรำคาญอยางเปนระบบดงกลาว จงไดจดทำคมอวชาการ เรอง

ระบบการจดการเหตรำคาญ เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของสามารถ

นำไปประยกตใชเปนแนวทางในการปฏบตงานดานการจดการเหตรำคาญตอไป

สำนกอนามยสงแวดลอม

กรมอนามยกระทรวงสาธารณสข

คำนำ

ป

สารบญ

หนา

คำนำ

บทท 1 ความเปนมาของระบบการจดการเหตรำคาญ 1

บทท 2 รปแบบระบบการจดการเหตรำคาญ 5 องคประกอบของระบบการจดการเหตรำคาญ 5

1. การจดการ 6

2. เจาหนาทผรบผดชอบ 6

3. ระบบการทำงาน 8

ระบบการทำงาน 9

ก. ระบบปฏบตการ 9

ข. ระบบสนบสนน 45

บรรณานกรม 74

คณะผจดทำ 75

1

บทท

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ความเปนมา ของระบบการจดการเหตรำคาญ 1

จากสถตขอมลเรองรองเรยนเกยวกบปญหาเหตรำคาญจากมลพษสงแวดลอมจากสวนราชการซงให

บรการรบแจงเรองรองเรยน ในป 2552พบวา มเรองรองเรยน จำนวน 8,784 เรอง โดยหนวยงานทไดรบ

เรองรองเรยนมากทสด คอ กรงเทพมหานคร ซงจำนวนเรองรองเรยนคดเปนรอยละ 74.9 ของเรองรองเรยน

ทงหมด และพบวาปญหาเหตรำคาญจากมลพษสงแวดลอมทไดรบการรองเรยนมากทสดคอ ปญหาเสยงดง

และความสนสะเทอน โดยมรายละเอยดขอมลการรองเรยนดงตารางสถตขอมลเรองรองเรยนเกยวกบปญหา

มลพษของหนวยงานราชการแยกตามประเภทมลพษ

ตารางท 1 สถตขอมลเรองรองเรยนเกยวกบปญหามลพษของหนวยงานราชการแยกตามแหลงรบเรอง

รองเรยน ประจำป 2552

สวนราชการ จำนวนเรอง รอยละ

ปญหามลพษ

กลนเหมน

ฝนละออง/ เขมาควน

เสยงดง/ ความสนสะเทอน

นำเสย กาก ของเสย อนๆ

1,190 13.5 418 214 558 -

1.กรงเทพมหานคร 6,583 74.9 1,899 440 2,981 265 213 1,863

2.กรมโรงงานอตสาหกรรม 488 5.6 417 255 219 92 33 286

3.กรมควบคมมลพษ 394 4.5 264 166 138 72 24 -

4.ศนยบรการรวม 98 1.1 44 30 5 22 3 17

5.ศนยดำรงธรรม 31 0.4 12 5 15 3 - 1

รวม 7,594 86.5 2,636 896 3,358 454 273 2,167

6.ศนยบรการประชาชน

สำนกปลดสำนก

นายกรฐมนตร

รวมทงสน 8,784 100 7,308 667 831 1,167

ทมา : รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทยป2552กรมควบคมมลพษ

2

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ตารางท 2 สถตขอมลเรองรองเรยนเกยวกบปญหามลพษของ กรงเทพมหานคร แยกตามประเภทกจการ

ทกอใหเกดปญหา

ทมา : รายงานสถตเหตรำคาญทเกดขนในพนทกรงเทพมหานครประจำป2553

ตารางท 3 สถตเหตรองเรยนเกยวกบปญหามลพษทแจงไปยง กรมควบคมมลพษ แยกตามประเภทกจการ

ทกอใหเกดปญหา

ทมา : รายงานสถตเหตรำคาญของกรมควบคมมลพษประจำป2552

กจการเกยวกบปโตรเลยม ถานหนสารเคมเชนการกลนนำมน กจการเกยวกบการเกษตรเชนการสขาวการผลตปยเปนตน กจกรรมเกยวกบการเผาเชนการเผาขยะเผาถานเปนตน กจการเกยวกบยานยนตเครองจกรหรอเครองกล กจการเกยวกบการเลยงสตวเชนเลยงสกรเลยงไกเปนตน

กจการเกยวกบปโตรเลยม ถานหนสารเคม เชน การกลนนำมน

กจการเกยวกบการเกษตร เชนการสขาว การผลตปย เปนตน

กจกรรมเกยวกบการเผา เชนการเผาขยะ เผาถาน เปนตน

กจการเกยวกบยานยนตเครองจกร หรอเครองกล

กจการเกยวกบการเลยงสตวเลยงสกร เลยงไก เปนตน

35 ราย

37 ราย 19 ราย

31 ราย

33 ราย

กจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

สถานทจำหนายหรอสะสมอาหาร

บานพกอาศย

การเลยงสตว

การกอสราง

22 ราย

50 ราย

1624 ราย 788 ราย

791 ราย 1471 ราย

375 ราย

3

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวาในแตละพนท มปญหาความเดอดรอนจากมลพษสงแวดลอม

โดยมแนวโนมทเพ มข นอยางตอเนองและสวนใหญเกดจากการประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

ตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข ดงนน องคกรปกครองสวนทองถ นจงตองมการจดการเหตรำคาญ

และกจการทเปนอนตรายตอสขภาพอยางเปนระบบ ในฐานะเจาพนกงานทองถ น ตามพระราชบญญต

การสาธารณสขพ.ศ.2535เพอชวยปองกนและลดผลกระทบตอสขภาพของประชาชนในพนท

ความหมายของระบบการจดการเหตรำคาญ

การจดการ หมายถง กระบวนการ (Process) ของการวางแผน (Planning) การจดองคการ

(Organization) การสงการ (Leading) และการควบคม (Controlling) ความพยายามของสมาชก

ในองคการและการใชทรพยากรตางๆ เพ อบรรลวตถประสงคทองคการกำหนดไว (นยามของ James

A.F.Stoner)

เหตรำคาญ (มาตรา 25 พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535) หมายถง เหตหนงเหตใด

อนอาจกอใหเกดความเดอดรอนของประชาชนผทอาศยอยในบรเวณใกลเคยง ซงมสาเหตมาจากการกระทำ

ดงตอไปน

•แหลงนำ ทางระบายนำ ทอาบนำ สวม หรอทใสมลหรอเถา หรอสถานทอนใดซงอยในทำเล

ไมเหมาะสม สกปรก มการสะสม หรอหมกหมมสงของ มการเททงสงใดเปนเหตใหมกลนเหมนหรอละออง

เปนพษ หรอเปนหรอนาจะเปนทเพาะพนธ พาหะนำโรค หรอกอใหเกดความเสอมหรออาจเปนอนตราย

ตอสขภาพ

• การเลยงสตวในทหรอโดยวธใด หรอมจำนวนเกนสมควรจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปน

อนตรายตอสขภาพ

•อาคารอนเปนทอยของคนหรอสตว โรงงานหรอสถานทประกอบการใดไมมการระบายอากาศ

การระบายนำ การกำจดสงปฏกล หรอการควบคมสารเปนพษหรอมแตไมมการควบคมใหปราศจากกลนเหมน

หรอละอองสารเปนพษอยางพอเพยงจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

•การกระทำใด ๆ อนเปนเหตใหเกดกลน แสง รงส เสยง ความรอน สงมพษ ความสนสะเทอน

ฝนละอองเขมาเถาหรอกรณอนใดจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

•เหตอนใดทรฐมนตรกำหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ระบบการจดการเหตรำคาญ หมายถง กระบวนการ วธการ และแนวทางในการจดการปญหา

เหตรำคาญ ตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสขอยางมระเบยบแบบแผน เพอบรรลสเปาหมายอยางม

ประสทธภาพ

4

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

5

บทท

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

องคประกอบของระบบการจดการเหตรำคาญ

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โดยสำนกอนามยสงแวดลอม ไดดำเนนการพฒนารปแบบ

ของระบบการจดการเหตรำคาญ เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถนำไปใชปฏบตงานไดอยางม

ประสทธภาพมองคประกอบดงน

1. มการจดการทดและผบรหารใหการสนบสนน

2. มเจาหนาทผรบผดชอบโดยตรง และเจาหนาทตองมความรความสามารถในการจดการปญหา

เหตรำคาญ

3. มระบบการทำงานทเปนแบบแผน

รปแบบระบบการจดการเหตรำคาญ 2

มการจดการ

มระบบการทำงาน

- ระบบปฏบตการ

- ระบบสนบสนน

เจาหนาทผรบผดชอบงาน

มความร ความสามารถ

ระบบการจดการ เหตรำคาญ

✿1.

✿3. ✿2.

6

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

1.

2.

การจดการ

ผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนเปนบคคลทสำคญมากในระบบการจดการเหตรำคาญ

เพราะหากผบรหารมความตระหนกและเหนในความสำคญของระบบการจดการเหตรำคาญและกจการฯ

จะทำใหระบบการจดการเหตรำคาญขบเคลอนไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพโดยการจดการในทนคอ

•การกำหนดโครงสรางการปฏบตงานจดการเหตรำคาญอยางชดเจน

•มการมอบหมายงานใหเจาหนาทปฏบตงานตามบทบาทหนาทความรบผดชอบ

•ผบรหารมแนวนโยบายใหการสนบสนนการทำงานของเจาหนาท

เจาหนาทผรบผดชอบ

ในการจดการปญหาเหตรำคาญตองมเจาหนาทผรบผดชอบทชดเจน โดยอาจดำเนนการในรปแบบคณะทำงาน คณะกรรมการ หรอบคคล ขนกบลกษณะการบรหารงานของพนท และเจาหนาทรบผดชอบน ตองเปนผทมความรความสามารถในการปฏบตงานซงความรทเจาหนาทผรบผดชอบควรไดรบมดงน

• การควบคมและจดการปญหาเหตรำคาญ

• เทคนคการตรวจวนจฉยปญหาเหตรำคาญและการใชเครองมอตรวจวด

• บทบาทหนาทของเจาพนกงานทองถ นและเจาพนกงานสาธารณสขในการดำเนนงาน

กรณเหตรองเรยนและกรณเหตอทธรณตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข

• การไกลเกลยขอพพาทกรณเหตรำคาญ

7

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

•กฎหมายทเกยวของกบการจดการเหตรำคาญและการควบคมกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

•การสำรวจสถานประกอบกจการ

•การจดการดานอนามยสงแวดลอม อาชวอนามยและความปลอดภย และปจจยเสยงจากการ

ประกอบกจการ

•มาตรฐานมลพษสงแวดลอมจากการประกอบกจการ

นอกจากน การพฒนาศกยภาพของเจาหนาท ตองไดรบการสนบสนนใหมการดำเนนการ

เปนประจำและมความตอเนองโดยอาจกำหนดใหเปนการอบรมการศกษาดงานในพนทตางๆการเขารวม

สมมนาแลกเปลยนเรยนรในวชาการทเกยวของ เพอใหเจาหนาทสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

มความมนใจสามารถรบมอกบทกสถานการณปญหา

8

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3. ระบบการทำงาน

ระบบการทำงาน เปนปจจยสำคญททำใหการดำเนนการจดการเหตรำคาญเปนไปอยางม

ประสทธภาพมแบบแผนโดยในการทำงานทเกยวกบการจดการเหตรำคาญตองมการพฒนาระบบการทำงาน

ทมแบบแผน เขาใจงาย และเจาหนาทสามารถนำระบบการทำงานดงกลาวไปใชเปนแนวทางในการทำงานใน

พนทไดอยางมประสทธภาพโดยระบบการทำงานประกอบดวย

1. ระบบปฏบตการ

• ระบบรบเรองรองเรยน

•ระบบสอบสวนเหตรำคาญ

•ระบบการตรวจวเคราะห

2. ระบบสนบสนน

•ระบบปองกนเหตรำคาญ

•ระบบพฒนากระบวนงาน

• ระบบเฝาระวงเหตรำคาญ

สามารถแสดงรายละเอยดเกยวกบระบบการทำงานไดดงน

9

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ระบบการทำงาน

ก. ระบบปฏบตการ

• ระบบรบเรองรองเรยน

• ระบบสอบสวนเหตรำคาญ

•ระบบการตรวจวเคราะห

10

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

การดำเนนชวตในสงคมไทยปจจบน มการเปลยนแปลงจากชนบทสเมองอยางตอเนอง กอใหเกด

ปญหาความแออดของสภาพความเปนอยจากการขยายตวของเมอง ประกอบกบการเกดอตสาหกรรมใหมๆ

ทมากขนดวยสงผลกระทบใหเพมปรมาณมลพษตางๆเชนมลพษทางนำมลพษทางอากาศมลพษทางเสยง

และปญหามลฝอย เปนตน ดงนน เพ อเปนการดแลสขภาพอนามยประชาชนทอาจไดรบผลกระทบจาก

มลพษหรอเกดความเดอดรอนจากปญหาเหตรำคาญดงกลาว หนวยงานทเกยวของตามบทบาทหรอพนธกจ

จงควรใหความสำคญกบการจดใหมระบบรบเรองรองเรยนปญหาเหตรำคาญ ซงเปนประตดานแรกในการ

เปนจดเรมตนของการเปดชองทางการจดการปญหาและชวยเหลอผทไดรบความเดอดรอน โดยเปนลกษณะ

ของศนยรบเรองรองเรยนปญหาเหตรำคาญเพอสงตองานใหมการจดการปญหาตอไป หรอเปนศนยรบเรอง

แลวประสานงานตอใหกบหนวยงานอนทเกยวของทมความเฉพาะทางมากกวารบเรองไปดำเนนการตอ อนจะ

เปนประโยชนสำหรบไวรองรบหรออำนวยความสะดวกใหกบประชาชนทม ความเดอดรอนจากปญหา

เหตรำคาญ

1. คำนยาม

ระบบรบเรองรองเรยนในทนหมายถงระบบรบเรองรองเรยนปญหาเหตรำคาญ

เหตรำคาญ หมายถง เหตอนอาจกอใหเกดความเดอดรอนแกผอยอาศยในบรเวณใกลเคยงหรอ

ผทตองประสบกบเหตนนดงตอไปน

ระบบรบเรองรองเรยน

1.

11

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

• แหลงนำ ทางระบายนำ ทอาบนำ สวม หรอทใสมลหรอเถา หรอสถานทอนใด ซงอยในทำเล

ไมเหมาะสม สกปรก มการสะสมหรอหมกหมมสงของ มการเททงสงใด เปนเหตใหมกลนเหมนหรอละออง

เปนพษ หรอเปนหรอนาจะเปนทเพาะพนธ พาหะนำโรค หรอกอใหเกดความเสอมหรออาจเปนอนตราย

ตอสขภาพ

•การเลยงสตวในทหรอโดยวธใด หรอมจำนวนเกนสมควร จนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปน

อนตรายตอสขภาพ

•อาคารอนเปนทอยของคนหรอสตว โรงงานหรอสถานทประกอบการใดไมมการระบายอากาศ

การระบายนำ การกำจดสงปฏกล หรอการควบคมสารเปนพษหรอมแตไมมการควบคมใหปราศจากกลนเหมน

หรอละอองสารเปนพษอยางพอเพยงจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

•การกระทำใดๆ อนเปนเหตใหเกดกลน แสง รงส เสยง ความรอน สงมพษ ความสนสะเทอน

ฝนละอองเขมาเถาหรอกรณอนใดจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

•เหตอนใดทรฐมนตรกำหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

(ทมา :มาตรา25แหงพระราชบญญตการสาธารณสขพ.ศ.2535)

ดงนน “ระบบรบเรองรองเรยนปญหาเหตรำคาญ” หมายถง การเปดชองทางในการรบแจง

ปญหาเหตรำคาญ โดยมการกำหนดเปนหนวยงานหรอสถานททใชเปนศนยรบเร องรองเรยน มเจาหนาท

สำหรบรองรบงานรบเรองรองเรยน และมกระบวนการทำงานทชดเจนอยางเปนระบบ เพอเปนศนยกลาง

ในการตดตอประสานงานตดตามความเคลอนไหวการดำเนนการแกไขปญหาดงกลาว

2. วตถประสงคของระบบรบเรองรองเรยน 2.1 เพอเปนชองทางการรบเรองรองเรยนปญหาเหตรำคาญ สำหรบประชาชนผเดอดรอนหรอ

ไดรบผลกระทบและรวบรวมประเดนปญหาในการสงตอขอมลไวใชในการดำเนนการขนตอไป

2.2 เพอเปนศนยกลางสำหรบการตดตอ ประสานงาน และตดตามการดำเนนงาน เกยวกบเรอง

รองเรยนปญหาเหตรำคาญกบผรองเรยน ผ ถกรองเรยน ประชาชนทไดรบผลกระทบ และหนวยงานอน

ทเกยวของ

3. องคประกอบของระบบรบเรองรองเรยน 3.1 มการจดชองทางรบเรองรองเรยน ยกตวอยางเชน ตดตอทางโทรศพท/ โทรสาร ตดตอทาง

ไปรษณยตดตอผานทางคอมพวเตอร[เชนจดหมายอเลกทรอนกส(E-mail)กระดานสนทนา(Webboard)

เวบไซด และระบบอเลกทรอนกสอนๆ เปนตน] และตดตอดวยตนเอง ดวยวธการกรอกแบบฟอรมทจดไวให

เขยนจดหมาย จดทำเปนหนงสอหรอบนทกขอความ เปนตน ซงการเปดชองทางดงกลาวตองสามารถใชงาน

ไดจรงและตองชแจงหรอประชาสมพนธใหประชาชนหรอหนวยงานทเกยวของรบทราบดวยวาสามารถเขามา

แจงเรองรองเรยนดวยชองทางหรอวธการใดไดบาง

12

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3.2 มเจาหนาทรบผดชอบงานรบเร องรองเรยน ดวยการจดโครงสรางตำแหนงงานหรอ

การมอบหมายงานจากหนวยงานทชดเจน เพอใหบรการและอำนวยความสะดวกในการตดตอประสานงาน

สำหรบประชาชนหรอหนวยงานทเกยวของ

3.3มกระบวนการหรอขนตอนการทำงานเปนลายลกษณอกษร ดวยการจดทำเปนเอกสาร

ข นตอนการปฏบตงานในลกษณะการจดลำดบกอน-หลงหรอลกษณะของแผนผงขนตอนการปฏบตงาน

เพอความสะดวกในการนำไปปฏบตใชและชวยใหการทำงานเปนไปในรปแบบเดยวกนสำหรบเจาหนาททกคน

3.4 มการจดเกบรวบรวมขอมลเรองรองเรยนในรปแบบเอกสาร หรอแฟมขอมลอยางเปน

หมวดหมทสามารถสบคนไดสะดวกเพอสามารถนำขอมลดงกลาวไปดำเนนการตอไดทนททตองการ

3.5 มเอกสารแบบฟอรมการทำงานและการจดทำรายงานยกตวอยางเชน

• แบบฟอรมการรบเรองรองเรยน สำหรบใหผรองเรยนไดกรอกขอมลดวยตนเอง หรอ

สำหรบเจาหนาทกรอกขอมลกรณการตดตอดวยวาจา อนประกอบดวยขอมลผรองเรยนเอง คอ ชอ-สกล

ทอยทสามารถตดตอได ปญหาเหตรำคาญทรองเรยน ผลกระทบทไดรบ ชวงเวลาทไดรบผลกระทบ รวมถง

ขอมลผถกรองเรยน คอ ชอ-สกล ทอย และการกระทำหรอการดำเนนกจกรรมทกอใหเกดปญหาเหตรำคาญ

เปนตน(ตามแบบหก.01)

• แบบฟอรมสรปการรบเรองรองเรยน วาดวยการคดแยกเรองรองเรยนปญหาเหตรำคาญ

วาเกยวกบกจการหรอไมใชกจการและสรปในรายละเอยดอนๆ ทเกยวของ เพอความสะดวกและเปนประโยชน

ในการนำขอมลไปดำเนนงานจดการปญหาเหตรำคาญไดตอไป(ตามแบบหก.02)ทงนสามารถจดทำทะเบยน

สรปการแกไขปญหาเหตรำคาญ ประจำเดอน.....เพอจดเกบขอมลการรองเรยนและการดำเนนงานจดการ

ปญหาสำหรบการสบคนฐานขอมลในภายหลงไดจะทำใหระบบงานมประสทธภาพยงขน(ตามแบบหก.03)

• จดทำรายงานสรปประเดนการรบเร องรองเรยนปญหาเหตรำคาญใหกบผบรหาร

หนวยงานรบทราบ เพอเปนขอมลในการตดตามการทำงานไดอยางเปนระบบ รวมทงจดสงรายงานใหกบ

หนวยงานทเกยวของไดเปนขอมลในการสนบสนนหรอใหความชวยเหลอการดำเนนงานใหมประสทธภาพ

มากยงขน

13

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

แบบ หก.01

แบบฟอรมการรบเรองรองเรยน หนวยงาน ...........................................

วนทรบเรอง.................................................. ขอมลของผรองเรยน 1.ชอ-สกล ผรองเรยน......................................................................................................................................... 2.สถานทตง/ทพกอาศย.................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................3. เบอรโทรศพท...................................................................มอถอ......................................................... 4. ขอรองเรยน () ปญหาเสยงดง ()ปญหาสารเคมระเหยในบรรยากาศ () ปญหาฝนละออง ()ปญหานำเสยเนาเหมน () ปญหากลนเหมน () ปญหาขยะมลฝอย () ปญหาอนๆ (ระบ) .................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................5.สภาพปญหาทไดรบ (โดยสรป) .................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................6.ชวงเวลาทไดรบปญหา ................................................................................................................................ 7.เคยแจงขอรองเรยนไปยงหนวยงานทรบผดชอบ ()เคย () ไมเคย ขอมลของผถกรองเรยน/ผกอเหตรำคาญ 1. ชอผถกรองเรยน/ผกอเหตรำคาญ....................................................................................................................2. สถานทตง.................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................3. ลกษณะการกระทำ/กระบวนการผลต (โดยสรป) ...................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ.............................................ผรบเรอง ลงชอ........................................ผบงคบบญชา(.............................................) (.........................................)ตำแหนง..................................................... ตำแหนง.........................................................

14

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

แบบร

ายงา

นขอม

ลการ

รองเ

รยนป

ญหา

เหตร

ำคาญ

ดานส

งแวด

ลอม

รวบร

วมขอ

มลโด

ยหนว

ยงาน

......

......

......

......

......

......

......

......

.ประ

จำเด

อน...

......

......

......

......

......

ลำดบ

ประเ

ภทขอ

งเหต

รองเ

รยน

จำนว

น

เหตร

องเร

ยน

(เรอง

)

สาเห

ตการ

รองเ

รยนม

าจาก

กจกา

รตาม

กฎหม

ายวา

ดวยก

ารสา

ธารณ

สข

กจกา

รทเป

นอนต

รายต

อสขภ

าพ

(ราย

)

กจกา

รอน

(ราย

)

ไมใช

กจกา

ร

(ราย

)

จดเป

นเหต

รำคา

ญ

จรงต

ามกฎ

หมาย

(ราย

)

การร

ะงบเ

หตรำ

คาญ

ยต

(ราย

)

ไมยต

(ราย

)

หมาย

เหต

1

กลนเ

หมน/

ไอระ

เหยส

ารเค

ม

2

เสยง

ดง/เ

สยงร

บกวน

3

ความ

สนสะ

เทอน

4

ฝนละ

ออง/

เขมา

/ควน

5

นำเส

ย

6

มลฝอ

ยและ

สงปฏ

กล

7

ของเ

สยอน

ตราย

8

อนๆ

(ระบ

)

แบบ

หก. 0

2

รวม

0 0

0 0

0 0

0

ชอผร

ายงา

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

...

วนทร

ายงา

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

..

15

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

แบบ

หก.0

3 ทะ

เบยน

สรปก

ารแก

ไขปญ

หาเห

ตรำค

าญ ป

ระจำ

เดอน

....

......

......

......

......

.ประ

จำปง

บประ

มาณ

......

......

......

......

....

หนวย

งาน

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

....

ลำดบ

ชอ

-สกล

ผกอเ

หต

ปร

ะเภท

กจกา

ร วน

/เดอ

น/ป

ทตรว

จสอบ

ปญ

หามล

พษท

เกด

รายล

ะเอย

ดขอเ

สนอแ

นะ/

คำสง

เจาพ

นกงา

นทอง

ถน

ผลกา

รดำเ

นนกา

ร วน

/เดอ

น/ป

แจงผ

รองเ

รยน

หมาย

เหต

(ตวอ

ยาง)

1

นาย

ก.

อมส

บาย

จำหน

ายอา

หารต

ามสง

19

เมษ

ายน

2554

กล

นเหม

นจาก

การ

คำแน

ะนำ

-แก

ไขเรย

บรอย

ปร

ะสาน

แจง

คำรอ

งเลขร

บท9

5/25

54

ประก

อบปร

งอาห

าร

1.ให

หามา

ตรกา

รปอง

กนกล

นจาก

การ

-ยต

เรอง

ทางโทร

ศพท

ลงวน

ท1

5เม

ษายน

255

4

ปร

ะกอบ

ปรงอ

าหาร

2.ค

วบคม

ปญหา

เสยง

ดงจา

กการ

ปร

ะกอบ

กจกา

ร

3.ให

กำหน

ดมาต

รการ

ในกา

รกำจ

ด

เศ

ษขยะ

มลฝ

อยไม

ใหตก

คาง

ภา

ยในส

ถานป

ระกอ

บกจก

าร

2

......

.........

.......

.......

......

......

.......

16

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3.6 มหนวยงานหรอสถานททใชเปนศนยสำหรบรบเรองรองเรยนไดแก

3.6.1 หนวยงานราชการสวนกลาง

สำนกนายกรฐมนตร และกรมควบคมมลพษ (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม) เปนหนวยงานราชการสวนกลางทมหนาทสนบสนนการดำเนนงานดานวชาการใหกบองคกร

ปกครองสวนทองถนและหนวยงานทเกยวของ พรอมทงเตรยมความพรอมในการรบเรองรองเรยนทประชาชน

รองเรยนเขามา โดยมการดำเนนงาน คอ กำหนดศนยรบเรองรองเรยน มชองทางรบเรองรองเรยน กำหนด

เจาหนาทรบผดชอบ มข นตอนการดำเนนงาน และรวบรวมขอมล เพ อจดทำสถตรายงานสถานการณ

การรบเรองรองเรยน

3.6.2 หนวยงานราชการสวนภมภาค

• สำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานสาธารณสขอำเภอ และสำนกงาน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด เป นหนวยงานหลกของสวนภม ภาค ในการสนบสนน

การดำเนนงานดานวชาการและปฏบตการ ดวยการชวยประสานงานกบหนวยงานวชาการอนๆ ทเกยวของ

และเปนทปรกษาใหกบองคกรปกครองสวนทองถ น โดยบทบาทการทำงานควรมการเตรยมความพรอม

สำหรบรองรบการรบเร องรองเรยนปญหาเหตรำคาญเก ยวกบการเปดชองทางรบเร องรองเรยน กำหนด

เจาหนาทรบผดชอบมขนตอนการดำเนนงานหรอประสานงานเปนตน

•ศนยดำรงธรรม เปนหนวยงานหนงทประชาชนรจกและใหความสำคญในการ

เขามารองเรยน ปญหาตางๆ โดยความหมายของช อ ศนยดำรงธรรม คอ ศนยกลางทธำรงความดงาม

ความชอบธรรม ความเปนธรรม และความยตธรรม ซงเปนแนวทางการปฏบตราชการของสมเดจกรมพระยา

ดำรงราชานภาพ โดยกระทรวงมหาดไทยไดจดตงศนยดำรงธรรมในระดบจงหวดและระดบอำเภอ เพอเปน

ศนยรบเร องรองเรยนทเปดชองทางใหกบประชาชนทมความเดอดรอนและตองการรองทกขในเรองตางๆ

รวมถงเรองปญหาเหตรำคาญดวยวธการตดตอประสานงานแลวสงตอเรองใหกบองคกรปกครองสวนทองถน

ทรบผดชอบหรอหนวยงานทเกยวของรบเรองไปจดการปญหาเหตรำคาญดงกลาว

3.6.3 หนวยงานราชการสวนทองถน

ในบทบาทของเจาพนกงานทองถน ตามพระราชบญญตการสาธารณสขพ.ศ. 2535

เกยวกบการจดการปญหาเหตรำคาญควรจดใหมระบบรบเรองรองเรยนดงน

• จดตงศนยรบเรองรองเรยนประจำของหนวยงาน เพอเปนศนยกลางในการตดตอ

ประสานงานจดเกบขอมลการสงตอและการสงการใหมการปฏบตหนาท

• จดใหมชองทางสำหรบรบเรองรองเรยนจากประชาชนและหนวยงานตางๆ ไดแก

ทางโทรศพททางไปรษณยฯลฯ

•จดใหมเจาหนาทผรบผดชอบงานรบเรองรองเรยนโดยเฉพาะ

•จดใหมการกำหนดขนตอนการรบเรองรองเรยนเปนลายลกษณอกษร

•จดใหมการรวบรวมขอมล จดทำสถต และรายงานสถานการณเหตรำคาญ

ในภาพรวม

•จดใหมการเชอมโยงขอมลเขาสกรมอนามยผานระบบตางๆ เชน การสงเปน

รายงานประจำเดอนหรอกรอกขอมลผานทางเครอขายอนเตอรเนตเปนตน

17

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

4. แผนผงขนตอนการรบเรองรองเรยน

มแนวทางการดำเนนงานสำหรบหนวยงานราชการสวนทองถนดงน

คดกรองเรองรองเรยนเหตรำคาญ โดยพจารณาจากการไมมหนวยงาน อนเปนหลกในการดำเนนงานและ เกยวของกบดานสาธารณสข

สงคนผรองเรยนเพอไปรองเรยนหนวยงานหลก

ทเกยวของ

สงรายงานใหผบรหารและหนวยงานทเกยวของ

สงเรองตอใหกบทมสอบสวนเหตรำคาญ

ใช ไมใช

กรอกขอมลในแบบฟอรมการรบเรองรองเรยนและ

แบบฟอรมสรปการรบเรองรองทกข

รบแจงเรองรองเรยน

18

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ปจจบนปญหาเหตรำคาญ หรอขอรองเรยนของประชาชน มจำนวนเพมสงขนตามสภาพเศรษฐกจ

การขยายตวทางดานอตสาหกรรม ความตระหนกในสทธ หนาทของประชาชน และชองทางการรองเรยน

ทเพมขน ทำใหเจาหนาทภาครฐตองมความระมดระวงในการตรวจสอบขอเทจจรง เพอสรางความเปนธรรม

แกทกฝาย ทงผรองเรยน หรอผทไดรบผลกระทบ และผถกรองเรยนหรอผประกอบกจการ ดงนน จงตอง

มการสบหาขอเทจจรงของปญหาทเกดข นตงแตตนเหตของปญหา จนนำไปสแนวทางการแกไขปญหา

ทเหมาะสม ซ งแนวทางการสอบสวนขอเทจจรง ทม ความเปนเอกภาพในการทำงานของเจาหนาท

จงเปนสงสำคญทจะทำใหการทำงานมความรวดเรว มแบบแผนทชดเจน และเปนเครองมอททำใหเจาหนาท

มแนวทางการปฏบตงานทสะดวกและมความเปนธรรม

ในการสอบสวนเหตรำคาญ นอกจากความร ดานอนามยสงแวดลอม มลพษสงแวดลอมแลว

เจาหนาทตองมความร เก ยวกบขอกฎหมายทเก ยวของ ทใชประกอบการพจารณาเสนอความเหนใหแก

ผบงคบบญชา เพอพจารณาออกคำสงทางกฎหมาย อนเปนผลตอเนองจากการสอบสวนขอเทจจรงในแตละ

เรอง ผสอบสวนและผพจารณาเบองตนจะตองรประเดนทเกยวของ และขอกฎหมายทใชสำหรบการสอบสวน

เหตรำคาญเพอเปนกรอบในการพจารณาใหอยในประเดนทสอบสวนมา

การต งแนวทางสอบสวนเพ อใหไดขอเทจจรง เปนหนาทสำคญทผ สอบสวนจะตองกำหนด

แนวความคด (Concept) เพอเชอมโยงขอเทจจรงใหเปนเรองราว เปนลำดบ และเชอมโยงกบพยานหลกฐาน

ใหเกดภาพเปนเรองราวตอกนเปนลำดบ เหมอนการเรยงความโดยลำดบขนตอนตงแตเรมตนจนจบประเดน

ทตงแนวทางการสอบสวนไว

ระบบการสอบสวนเหตรำคาญ

2.

19

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

1. คำนยาม

การสอบสวน หมายถง การรวบรวมพยานหลกฐาน และผลการดำเนนการทงหลาย เพอใหทราบ

ขอเทจจรงหรอเพอใหสามารถพสจนความจรงในเรองนนๆ

ขอเทจจรงหมายถงขออางทบคคลอางถงซงอาจเปนความจรงหรอความเทจในการพจารณา

ดานกฎหมายมความจำเปนทจะตองใชขอเทจจรงในระหวางพจารณา เพราะยงไมไดวนจฉยชขาดวาเปนจรง

หรอเปนเทจ

ดงนน การสอบสวนขอเทจจรงเหตรำคาญ หมายถง การรวบรวมพยานหลกฐานทกชนด

ทงพยานบคคล พยานเอกสาร พยานวตถ และผลจากการตรวจวเคราะห เพอใหทราบความจรงในเร อง

เหตรองเรยนจากประชาชนในภาพรวมและสามารถพสจนความจรงของเหตหรอทมาของปญหารวมทงผทได

รบผลกระทบ

ทงน ขอบเขตของการสอบสวนเหตรำคาญ คอ การสอบสวนเหตรำคาญ ตามพระราชบญญต

การสาธารณสขพ.ศ.2535โดยระบวาเหตรำคาญครอบคลมถง

1. ปญหาจากแหลงนำ ทางระบายนำ ทอาบนำ สวม หรอทใสมลหรอเถา หรอสถานทอนใด

ซงอยในทำเลไมเหมาะสม สกปรก มการสะสม หรอหมกหมมสงของมการเททงสงใด เปนเหตใหมกลนเหมน

หรอละอองเปนพษ หรอเปน หรอนาจะเปนทเพาะพนธ พาหะนำโรค หรอกอใหเกดความเสอมหรออาจ

เปนอนตรายตอสขภาพ

2. ปญหาจากการเลยงสตวในทหรอโดยวธใด หรอมจำนวนเกนสมควร จนเปนเหตใหเกด

ความเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

3. ปญหาจากอาคารอนเปนทอยของคนหรอสตว โรงงาน หรอ สถานทประกอบการใดไมมการ

ระบายอากาศ การระบายนำ การกำจดสงปฏกล หรอการควบคมสารเปนพษ หรอมแตไมมการควบคม

ใหปราศจากกลนเหมนหรอละอองสารเปนพษอยางพอเพยงจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ

4. ปญหาทเกดจากการกระทำใด ๆ อนเปนเหตใหเกดกลน แสง รงส เสยง ความรอน สงมพษ

ความสนสะเทอน ฝนละออง เขมา เถา หรอกรณอนใด จนเปนเหตใหเกดความเสอมหรออาจเปนอนตราย

ตอสขภาพ

2. วตถประสงคของระบบการสอบสวนเหตรำคาญ

2.1 เพอประเมนขอบเขตของปญหาในแงภมประเทศชวงระยะเวลาทเกดปญหาและกลมประชากร

ทไดรบผลกระทบหรอความเดอดรอน

2.2เพอปองกนปญหาความเดอดรอนรำคาญไปสประชาชนในวงกวาง โดยการจำกดปจจยเสยง

ทเกยวกบการเกดเหตรำคาญ

20

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

2.3เพ อศกษาขอมลทเก ยวของกบงานอนามยสงแวดลอม เชน ประสทธภาพของมาตรการ

ปองกนปญหา การพฒนาศกยภาพเจาหนาทในการสอบสวนเหตรำคาญ ตลอดจนเปนการใหความร แก

ประชาชนสำหรบเปนการหาแนวรวมในการปองกนปญหาเหตรำคาญเปนตน

3. องคประกอบของการสอบสวนเหตรำคาญ การสอบสวนเหตรำคาญ ประกอบดวย การตรวจวนจฉยหาสาเหตของการเกดปญหา การตง

และทดสอบสมมตฐานเกยวกบสาเหต และแนวทางการควบคมและปองกนเหตรำคาญ ตลอดจนสรปผล

และเสนอแนะ แนวทางการควบคม การปองกนปญหา รวมทงการดำเนนการตาง ๆ ตงแตการเกบตวอยาง

การตรวจวนจฉย ตลอดจนดำเนนการตามมาตรการควบคมและปองกน ทงน องคประกอบของการสอบสวน

เหตรำคาญไดแก

3.1 เจาหนาทและทมงาน ในการสอบสวนเหตรำคาญตองมการกำหนดบทบาทหนาทของ

เจาหนาทและทมงานทเหมาะสม อาจพจารณาจดตงเปนหนวยเคลอนทเรวสอบสวนเหตรำคาญ (Special

Environmental Response Team) เพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางรวดเรว มขนตอนทชดเจน และ

มประสทธภาพ

3.2 ขนตอนหรอแนวทาง การสอบสวนเหตรำคาญซงโดยทวไปการสอบสวนเหตรำคาญมวธการ

และแนวทางสรปไดดงน

3.2.1 การระบปญหา หมายถงการยนยนการเกดปญหาเหตรำคาญการตรวจวนจฉยทาง

หองปฏบตการและเปรยบเทยบลกษณะการเกดปญหาเพอการเกดเหตจรง

3.2.2 บรรยายลกษณะการเกดเหตรำคาญ หมายถง การบรรยายการเกดเหตรำคาญ

ตามเวลาสถานทและกลมประชาชนทไดรบความเดอดรอน

• การบรรยายลกษณะการเกดเหตรำคาญตามเวลา ประกอบดวย การระบเวลา

ทเรมมการกอเหตรำคาญจนถงเวลาสนสด

• การบรรยายลกษณะการเกดเหตรำคาญตามสถานท ประกอบดวยการสราง

แผนผงสถานทเกดเหต ตลอดจนการสำรวจสงแวดลอม เชน ลกษณะทางภมศาสตร ฤดกาล ทศทางลม

เปนตน

• การบรรยายลกษณะการเกดโรคตามกลมประชากรประกอบดวยลกษณะอาการ

ของการไดรบปญหาอายเพศลกษณะการดำรงชวตประจำวนอาการหรอภาวะเจบปวย

3.2.3 การตงสมมตฐาน เพออธบายแหลงทมาของเหตรำคาญ ขอบเขตการไดรบปญหา

และแนวทางการจดการปญหา ทงนการทดสอบสมมตฐานเหลานจะนำไปสมาตรการควบคมและปองกน

การเกดเหตรำคาญในภายหลง โดยทวไปแลวแนวทางการควบคมและปองกนการเกดเหตรำคาญมหลกการ

ทสำคญ 2 ประการ ไดแก การควบคมแหลงทมาของเหตรำคาญ และการควบคมททางผานของปญหา

สประชาชน

21

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

3.2.4 การทดสอบสมมตฐาน เพ อหาขอสรปมาตรการควบคมและปองกนปญหา

เหตรำคาญโดยการศกษาทางวทยาศาสตรอาจทำไดดวยการตรวจวดดานอนามยสงแวดลอมการเกบตวอยาง

สงตรวจทางหองปฏบตการ และนำผลทไดเปรยบเทยบกบคามาตรฐานทเกดขน จะทำใหสามารถเชอมโยง

ขอมลในภาพรวมได

3.2.5 สรปผลการสอบสวนและแนวทางการควบคมเหตรำคาญ โดยอาจดำเนนการ

ใหขอแนะนำเบองตน จนนำไปสการออกคำสงทางปกครองใหผกอเหตรำคาญทำการปรบปรง และแกไข

ปญหาเหตรำคาญภายในระยะเวลาทกำหนด

3. 3 เครองมอสอบสวนเหตรำคาญ เปนสงทจำเปนอยางมากเพอชวยใหเจาหนาทมความคลองตว

ในการทำงาน และเพอเปนการปองกนการสญเสยประเดนขอมล โดยเครองมอสอบสวนเหตรำคาญไดแก

อปกรณบนทกเสยงสมดบนทกตางๆและแบบสอบสวนเหตรำคาญ(แบบหก.1)มลกษณะดงน

22

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

แบบ หก.04

แบบสอบสวนเหตรำคาญ

หนวยงาน..................................................

ขอมลทวไปของผรองเรยน

1. ชอ-สกลผรองเรยน.......................................................................................................................................

2. เลขทบตรประชาชน.......................................................................................................................................

3. อาย.........................ป เพศ.............................อาชพ...............................................................................

4. ทอยขณะไดรบปญหาบานเลขท........................หม ................ตำบล............................................................

อำเภอ............................................จงหวด..................................................

() อยในเทศบาลนคร () อยในเทศบาลเมอง () อยในเทศบาลตำบล () อยในอบต.

5. ภมลำเนาอยบานเลขท.................................หม..................ตำบล................................................................

อำเภอ............................................จงหวด..................................................

() อยในเทศบาลนคร () อยในเทศบาลเมอง () อยในเทศบาลตำบล ()อยในอบต.

6. ผรองเรยนปวยหรอไม () ปวยดวยโรค () ไมปวย

7. เบอรโทรศพท..........................................................มอถอ............................................................................

ขอมลการไดรบปญหา

1. ในชวงอาทตยทผานมาทานไดรบปญหาความเดอดรอนหรอไม

() ไดรบปญหา () ไมไดรบปญหา

2. ปญหาทไดรบ () ปญหาเสยงดง () ปญหาสารเคมระเหยในบรรยากาศ

()ปญหาฝนละออง ()ปญหานำเสยเนาเหมน

() ปญหากลนเหมน () ปญหาขยะมลฝอย

()ปญหาอนๆ(ระบ)................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. ในกรณทไดรบปญหาสงผลกระทบตอสขภาพอยางไร

() ปวดศรษะ ()คลนไสอาเจยน () มผนแดงทผวหนง

() หายใจไมสะดวก ()แสบจมก () เจบคอ

() แสบตา ()นำมกไหล ()ปวดห

() กระสบกระสาย ()นอนไมหลบ

() อนๆ(ระบ)......................................................................................................................................

23

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

-2-

3. ลกษณะการไดรบ (โดยสรป) ....................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

4. ชวงเวลาทไดรบปญหา..................................................................................................................................

5. การสอบถามขอเทจจรงจากประชาชนทอาศยใกลเคยงเกยวกบปญหาความเดอดรอนทไดรบ

5.1 ชอ-สกล.....................................................................บานเลขท ................................หม......................

ตำบล............................................อำเภอ...........................................จงหวด.......................................................

อาย .................ป เพศ....................อาชพ...................................................................................................

ลกษณะปญหาทไดรบ...........................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

5.2 ชอ-สกล......................................................................บานเลขท ...............................หม......................

ตำบล............................................อำเภอ...........................................จงหวด.......................................................

อาย .................ป เพศ....................อาชพ...................................................................................................

ลกษณะปญหาทไดรบ...........................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

5.3 ชอ-สกล......................................................................บานเลขท ...............................หม......................

ตำบล............................................อำเภอ...........................................จงหวด.......................................................

อาย .................ป เพศ....................อาชพ..........................................................................................

ลกษณะปญหาทไดรบ.......................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

5.4ชอ-สกล......................................................................บานเลขท ...............................หม......................

ตำบล...........................................อำเภอ.............................................จงหวด......................................................

อาย .................ป เพศ....................อาชพ...................................................................................................

ลกษณะปญหาทไดรบ..............................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

24

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

-3-

6. ขอมลสภาพปญหาในขณะเจาหนาทสอบสวนเหตรำคาญ ..........................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

ขอมลของผถกรองเรยน/ผกอเหตรำคาญ

1. ชอผถกรองเรยน/ผกอเหตรำคาญ..........................................................................................................

2. ประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ ประเภท ...............................................................................

3. ใบอนญาตประกอบกจการฯจาก.........................................เลมท.............................เลขท..........................

4. สถานทตงเลท....................หม.....................ตำบล....................................อำเภอ.........................................

จงหวด......................................................

5. ประกอบกจการในชวงเวลา .................................ตงแตวน................................ถงวน..................................

6. จำนวนพนกงาน/ผปฏบตงาน..........................................คน

7. ลกษณะการกระทำ/กระบวนการผลต (โดยสรป) ........................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

8. ปจจยเสยงทเกดจากการประกอบการ /กอเกดปญหา(ทเจาหนาทสงเกตพบ) ...........................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

9. ระบบบำบด/ระบบปองกนมลพษสงแวดลอมทใชในสถานประกอบกจการ

- ระบบบำบดอากาศ ()ไมม () มประเภท.......................................................

- ระบบปองกนเสยง ()ไมม () ม ประเภท ..................................................

- ระบบควบคมฝนละออง ()ไมม () ม ประเภท ......................................................

- ระบบบำบดนำเสย ()ไมม () ม ประเภท .....................................................

ชอผสอบสวน....................................................................ตำแหนง......................................................................

ททำงาน........................................................วนทสอบสวน.......................................โทร...................................

25

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

3.4 การเขยนรายงาน ตองมรายละเอยดทครบถวนเปนลำดบขนตอนกอน-หลงและมรปแบบ

ทชดเจนโดยเจาหนาทตองเขยนเชอมโยงขอมลตางๆไดอยางถกตองพรอมเสนอแนะแนวทางการดำเนนการ

จดการปญหาเหตรำคาญตอผบรหาร เพอจดทำเปนคำสง หรอขอแนะนำตอไป โดยตองมองคประกอบของ

การเขยนรายงานดงน

3.4.1 ความเปนมา

3.4.2 ผลการสอบสวนเหตรำคาญ

3.4.3 ผลการวเคราะหขอมล

3.4.4 สรปผลในภาพรวม

3.4.5 มาตรการควบคมและปองกนเหตรำคาญ

3.4.6 ปญหาและอปสรรคในการดำเนนการ

3.4.7 ขอเสนอแนะเพอพจารณาดำเนนการตอไป

3.5 กรอบระยะเวลาดำเนนการ องคกรปกครองสวนทองถน ตองกำหนดกรอบระยะเวลาการ

ดำเนนงานสอบสวนเหตรำคาญไวอยางเหมาะสม

4. ขนตอนการสอบสวนเหตรำคาญ

ขนตอนท 1 การเตรยมทมกอนลงไปสอบสวนเหตรำคาญ

เปนการจดเตรยมเอกสารและการปฏบตตามขนตอนการบรหารงานสาธารณสข เชน ขออนมต

เดนทาง เบกจายวสดและอปกรณตาง ๆ เปนตน นอกจากนยงครอบคลมถงการทเจาหนาทตองมการทบทวน

ความรเก ยวกบปญหามลพษสงแวดลอม ทจะดำเนนการสอบสวน ตลอดจนตดตอเจาหนาทในพนท และ

ทปรกษาทางวชาการ ทงน ผดำเนนการสอบสวนเหตรำคาญทกคน ควรทำความเขาใจในบทบาทหนาท

และสายการทำงานตางๆใหเรยบรอยกอนเรมดำเนนการสอบสวน

ขนตอนท 2 การตรวจสอบขอมลการแพรกระจายปญหา

เปนการยนยนวาประชาชนทไดรบความเดอดรอน มสาเหตมาจากแหลงกอปญหาจรงตามทม

การรองเรยนหรอไม และเปนปญหาประเภทใด ดงนน ผสอบสวนเหตรำคาญ จะตองยนยนสภาพการไดรบ

ปญหาของประชาชนกอน จากนนจงทำการเปรยบเทยบกบแหลงกอปญหาหรอสารเคม หรอประเภทปญหา

ทเกดขน ทงนขอมลทใชเปรยบเทยบอาจไดมาจากขอมลของหนวยงานทมการตรวจวนจฉยมาแลว ขอมล

ลกษณะการประกอบการของสถานประกอบกจการทกอเหต ขอมลจากการสงเกตพนทกอเหต เปนตน ทงน

ในการเปรยบเทยบจะตองควบคมทงความแปรปรวนโดยบงเอญ โดยการทดสอบสมมตฐานทางสถต

และควบคมความแปรปรวนเนองจากความลำเอยง อยางไรกตาม หากสามารถระบสาเหตของปญหา

เหตรำคาญได จะชวยใหสามารถสอบสวนโรคไดอยางรวดเรว เนองจากเจาหนาทจะทราบวธการเกบตวอยาง

และการตรวจวดตามมาตรฐานทกำหนด

26

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ขนตอนท 3 ตงนยามผไดรบปญหา และคนหาผมปญหาเพมเตม เปนการสบหาขอเทจจรงของประชาชนผไดรบปญหาทเกดข นในพนท ตามการรองเรยนของประชาชน โดยเจาหนาทตองต งนยามของผทไดรบปญหาดงกลาววา ประชาชนจะมโอกาสไดรบปญหา หรอสภาพปญหาอยางไรบาง ซงเจาหนาทตองมตวชวดสภาพปญหาทเปนมาตรฐาน เชน การเกดปญหา เสยงดงจากสถานบนเทง นยามของผทไดรบปญหา คอ ประชาชนทอาศยในพนทดงกลาว ในชวงเวลาทม การประกอบกจการ (กำหนดชวงเวลา) ชวงอายเทาไร มสภาพหตงช วคราว ใจเตนเรวเมอไดรบเสยงดง เปนตน สวนการคนหาผทมปญหาเพมเตม โดยการสบหาขอมลจากโรงพยาบาล หรอการลงพนทในชมชน การตงจดตรวจวเคราะหในพนทหรอการขอความรวมมอจากอาสาสมครประจำหมบาน(อสม.)ในการเขาไปในทกครวเรอนเพอตรวจสอบสภาพปญหาตามทไดตงนยามไว โดยในขนตอนนตองใชแบบสอบสวนเหตรำคาญทกำหนดเพอใหไดขอมลทเกยวของดงน 1. ประวตผรองเรยน ไดแก ชอ ทอย เบอรโทรศพท เพอใหผสอบสวนเหตรำคาญสามารถตดตอผรองเรยนไดในภายหลง 2.ขอมลประชากรไดแกอายเพศอาชพหรอปจจยอนๆทอาจใชแบงกลมประชากร 3. ลกษณะการไดรบปญหา ไดแก เวลาทเรมไดรบปญหา อาการผดปกตหลงจากไดรบปญหาลกษณะหรอประเภทปญหาทไดรบเชนกลนเสยงดงฝนละอองเปนตน 4.ขอมลการสมผสปจจยเสยงขนกบประเภทของเหตรำคาญททำการสอบสวน 5. ขอมลของผรายงานปญหาอนๆในพนทใกลเคยงเพอใหสามารถตดตอสอบถามขอมลเพมเตมไดภายหลง

ขนตอนท 4 วเคราะหขอมลเบองตนโดยใชสถตเชงพรรณนา ภายหลงจากทไดมการเกบขอมลโดยใชแบบสอบสวนเหตรำคาญแลว ใหนำขอมลดงกลาว มาจดเรยงขอมลของผท ไดรบปญหา จากนนใหนำขอมลมาวเคราะห โดยอาศยหลกทางระบาดวทยา โดยยดหลกการวเคราะหปญหาตามเวลา การวเคราะหปญหาตามสถานท และการวเคราะหตามบคคล ซงเจาหนาทอาจใชวธการทำเปนแผนผงพนท (Areamap) หรอแผนผงการเกดปญหาแบบจด (Spotmap)จะทำใหสามารถบรรยายภาพรวมของปญหาไดอยางชดเจน

ขนตอนท 5 ตงสมมตฐานของปญหาเหตรำคาญ

เมอทำการวเคราะหขอมลทงหมดแลวใหตงสมมตฐานวา ใครบางทไดรบปญหา แหลงใดกอใหเกดปญหา ปจจยเสยงของการเกดปญหาคออะไร สมมตฐานทตงตองสอดคลองกบความจรงเกยวกบแหลงทมาของปญหามลพษ หรอสภาพปญหาทประชาชนไดรบ ในการตงสมมตฐานนนผสอบสวนเหตรำคาญควรคำนงถงความรทวไปเกยวกบมลพษสงแวดลอม การสขาภบาล และหลกวชาการตาง ๆ รวมทงมาตรฐาน หรอกฎหมายทเกยวของ ทงนเจาหนาทผสอบสวนเหตรำคาญ ควรมองหาลกษณะทเหมอนกนในกลมประชาชน ทไดรบปญหากลาวคอสบหาปจจยทมความสมพนธกบการเกดเหตรำคาญใหมากทสดนนเอง

27

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ขนตอนท 6 ศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะห เปนการทดสอบสมมตฐานของการเกดปญหา เพอตอบปญหาไดบางวา ใครบางทไดรบปญหาแหลงใดกอใหเกดปญหา ปจจยเสยงของการเกดปญหา คออะไร เจาหนาทตองเลอกวธการศกษาแบบ Cohort study (ใชในกรณทมกลมประชากรไมมาก และมลกษณะ หรอกจกรรมบางอยางททำรวมกน และสามารถกำหนดขอบเขตของกลมประชากรไดชดเจน) หรอ Case Control study (ใชในกรณทมประชากรกลมเสยงจำนวนมากไมสามารถระบกลมเสยงทชดเจนไดแตตองมขอมลจากกลมทไมไดรบปญหาดวยเพอใชเปนขอมลเปรยบเทยบกนของทงสองกลมวธการนเปนวธการทำไดงาย) ในกรณเกดเหตรำคาญวธการศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะหทเหมาะสมทสดคอCohortstudyเนองจากมกลมประชากรทไดรบปญหาในจำนวนทจำกด มลกษณะการดำรงชวตในพนทคลายคลงกน และ ไดรบปญหาในลกษณะเดยวกน

ขนตอนท 7 ศกษา หรอสอบสวนเพมเตม เชน การเกบตวอยางดานส งแวดลอม เพ อ

ตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ

ภายหลงจากการศกษาเชงพรรณนา เชงวเคราะห เจาหนาทตองเกบตวอยางทางดานสงแวดลอม

ตามประเภทปญหาทประชาชนไดรบ เชน การตรวจวดระดบเสยง การเกบตวอยางฝนละอองการตรวจวด

ระดบการไดกลน หรอการตรวจวดคณภาพนำ เปนตน โดยอาจเลอกใชวธการตรวจแบบอานคาโดยตรง

หรอการเกบตวอยางสงตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ ขนกบชนดหรอประเภทของปญหา ทงนสามารถ

ดรายละเอยดไดในระบบการตรวจวเคราะห

ขนตอนท 8 สรปผลใหคำแนะนำดานการควบคมปญหาเหตรำคาญ

ภายหลงจากไดมการรวบรวมขอมลตาง ๆ แลว เจาหนาทตองทำการสรปผลเพอเชอมโยงขอมล

ระหวางผรองเรยน การเกดปญหา และผถกรองเรยน โดยตองใหคำแนะนำ หรอมขอเสนอเกยวกบแนวทาง

หรอกำหนดมาตรการในการควบคมปญหาเหตรำคาญ เพอใหผบรหารพจารณาประกอบการออกคำสงทาง

ปกครองไปยงผกอเหตดวยโดยอาจพจารณาหลกการดงน

1. การควบคมแหลง หรอสาเหตของปญหา ไดแกการปรบเปลยนเครองจกรการจดทำระบบ

บำบดอากาศ หรอการปรบเปลยนวตถดบทกอใหเกดปญหานอยทสดมาแทนวตถดบเดมทกอใหเกดความ

เดอดรอนเปนตน

2. การควบคมททางผานไดแกการควบคมปองกนไมใหมลพษสงแวดลอมสามารถแพรกระจาย

ไปยงประชาชนทอาศยบรเวณใกลเคยงได เชนการสรางหองทปดมดชดการใชผนงกนเสยงการใชBuffer

ตามธรรมชาตเปนตน

3. การควบคมทผทไดรบเหต ไดแกการมอบอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลใหแกผปฏบตงาน

และประชาชนทอาศยในบรเวณใกลเคยง

28

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ขนตอนท 9 การเขยนรายงาน รปแบบการเขยนรายงานการสอบสวนเหตรำคาญ เจาหนาทตองจดระเบยบโครงเรองตามลำดบเหตการณ เนอหาสาระขอเทจจรงตามขนตอนในการสอบสวนเหตรำคาญ และตองสามารถเชอมโยงขอมลสาเหตของปญหากบความเดอดรอนของประชาชนไดอยางมเหตผล เพอใหผบรหารสามารถพจารณากำหนดแนวทางการปรบปรงแกไขขอบกพรองและออกคำสงทางปกครองตอไปมรายละเอยดดงน

1. การเขยนความเปนมา เปนสวนทบอกถงทมาของการออกไปสอบสวนเหตรำคาญ เชน เร มตนไดรบแจงขาว การเกดเหตรำคาญจากบคคล หรอหนวยงานใด เมอไร และดวยวธใด ทมงานทออกไปรวมสอบสวน ประกอบดวยบคคล หรอหนวยงานใดบาง เร มสอบสวนเหตรำคาญต งแตเม อไร และเสรจสนเม อไร สามารถระบวตถประสงคในการสอบสวนเหตรำคาญไวในสวนน การเขยนความเปนมาจะเปนประโยชนอยางยงตอเจาหนาทหรอบคคลอนเพอใหทราบแหลงทมาของปญหา 2. การเขยนผลการสอบสวนเหตรำคาญ และการวเคราะหขอมล เปนสวนทแสดงผลทไดจากการสอบสวนเหตรำคาญ โดยใหเขยนบรรยายรายละเอยด สำคญๆของ • ผรองเรยน เชน ชอ สกล ทอย ลกษณะปญหาทไดรบ ชวงเวลาทไดรบปญหา อาการ อาการแสดงเปนตน •ผถกรองเรยน เชน ช อสถานประกอบกจการ ทอย ใบอนญาตประกอบกจการทไดรบลกษณะประกอบกจการขนตอนการประกอบกจการจำนวนพนกงานชวงเวลาประกอบกจการเปนตน •ประชาชนอน ๆ ท อาศยในบรเวณใกลเคยงท งหมด เชน ทอย การไดรบปญหา ความเดอดรอนรำคาญทไดรบเปนตน • ขอมลเชงประจกษทไดรบ เปนการแสดงขอเทจจรงจากทเจาหนาทพบในขณะทดำเนนการสอบสวนเหตรำคาญ เจาหนาทตองเขยนขอเทจจรงดงกลาวใหครอบคลมกบปญหาทพบ และชแจงสภาพ ตามความเปนจรงมากทสด เชน ไดรบกลนเหมนคลายสารเคมเปนระยะตามทศทางลม หรอไดยนเสยงดนตรดงอยางตอเนองหรอพบฝนละอองทผวของใบไมมสดำคลายถานเปนตน 3. การเขยนผลการวเคราะหขอมล เปนการแสดงผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ การตรวจวดผานเครองมอวทยาศาสตรตาง ๆ โดยใหเขยนระบชอ ชนด ประเภท เลขทประจำเครองมอ ชวงเวลาตดตงเครองมอหรอเกบตวอยาง สงแวดลอมและบรเวณทตรวจวด ในสวนนตองระบใหชดเจน เพอใหขอมลมความนาเชอถอมากทสดจากนนใหนำขอมลทงหมดมาเรยบเรยงและนำเสนอดวยตารางแจกแจงรายละเอยดขอมล เชน ชนด ประเภทสารเคมลกษณะเสยงระดบความดงเสยงปรมาณฝนละอองเปนตนโดยขอมลทแสดงในตารางตองมการเปรยบเทยบกบมาตรฐานทกำหนดอยางชดเจน (ระบมาตรฐานดานอนามยสงแวดลอมดวย) รวมทงเชอมโยงสภาพปญหา ทประชาชนไดรบ กบผลการตรวจวดดานอนามยสงแวดลอม เจาหนาทตองตรวจวเคราะหหาความเชอมโยงดานตางๆจากผลทไดรบ

29

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

4. สรปผลในภาพรวม เปนการนำขอมลจากการสอบสวนเหตรำคาญ และผลการตรวจวเคราะห ผนวกกบขอมล เชงประจกษ โดยเจาหนาทตองเขยนเชอมโยงระหวางแหลงกำเนดของปญหา ผไดรบผลกระทบ และขอมล ทางวทยาศาสตรเขาดวยกน อยางมความสมพนธกน เขาใจงาย และมความถกตองตามความเปนจรงจาก ขอเทจจรงทไดรบทงหมด รวมทงสามารถเขยนประเดนทางกฎหมาย หรอประเดนทางดานสขาภบาลอนๆ ทพบวายงมขอบกพรองหรอตามทเจาหนาทเหนวามความสำคญตอการจดการปญหาเชนประเดนใบอนญาตของสถานประกอบกจการ หรอประเดนความไมถกตองตามหลกวชาการ สขาภบาล หรออนามยสงแวดลอมเปนตน ทงนขอมลตาง ๆ ทเขยนในสวนนตองมความเชอมโยงกนในภาพรวม สอดคลอง และชประเดน สภาพปญหาทเกดข นไดอยางชดเจน โดยตองสรปในสวนทายนวา สถานการณปญหาทเกดข น ถอเปน เหตรำคาญจรงตามทม การรองเรยนหรอไมดวย เพ อใหงายตอการพจารณาออกคำสงทางปกครองของ ผบงคบบญชาตอไป

5. มาตรการควบคม และปองกนเหตรำคาญ ภายหลงจากเขยนสรปประเดนในภาพรวมแลว เจาหนาทตองมขอเสนอแนะแนวทาง มาตรการ หรอวธการอนใดในการแกไขปญหาใหกบสถานประกอบกจการ หรอบคคลผกอเหตรำคาญเพอใหนำขอมล ดงกลาว เปนแนวทางในการดำเนนการจดการปญหาทเกดข น เปนการชวยใหผกอเหตรำคาญมทศทาง การแกไขปญหา และมทางออกสำหรบการควบคมสถานการณปญหาทเกดขน ทงนขอเสนอแนะดงกลาว ตองอางองไดตามหลกการทางวชาการ มความนาเช อถอ และตองเปนแนวทางทดทส ดทจะสามารถ แกไขปญหาไดจรง

6. ปญหาและอปสรรคในการดำเนนการ ในสวนนเจาหนาทอาจเขยนแสดงไวในรายงานเหตรำคาญดวยกได เพอใหสามารถทบทวนปญหาไดในภายหลง รวมทงทำใหผบรหาร หรอบคคลอน มความเขาใจในสถานการณปญหามากยงขนดวยทงน ป ญหาและอปสรรคทนำเสนอตองเปนปญหาในเชงปฏบตงาน หรอขอจำกดในการดำเนนงาน ของเจาหนาทเปนหลก

7. ขอเสนอแนะเพอพจารณาดำเนนการตอไป

เปนการนำเสนอแนวทางในการใชอำนาจตามกฎหมาย เพอใหผบรหารสามารถพจารณา

ตามแนวทางทเจาหนาทเสนอ ในการออกคำสงทางปกครองไดอยางเหมาะสม ถกตอง และไมสงผลกระทบ

ตอการปฏบตหนาทตอไป

ขนตอนท 10 ตดตามผลการควบคมและปองกนเหตรำคาญ

เปนการตดตามผลการดำเนนงานภายหลงจากไดมการสอบสวนเหตรำคาญ และกำหนดมาตรการ

หรอแนวทางทใหมการปรบปรงขอบกพรองของสถานประกอบกจการตาง ๆ ไปแลวนน สงผลทำใหปญหา

เหตรำคาญทประชาชนไดรบลดลงหรอไมหรอประชาชนยงคงไดรบความเดอดรอนหรอไมอยางไร

30

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

5. บทบาทหนาทของหนวยงาน

ในการดำเนนการสอบสวนเหตรำคาญทเกดจากปญหาทางดานอนามยสงแวดลอม หรอปญหา

มลพษสงแวดลอมหนวยงานราชการทเกยวของประกอบดวย

5.1 หนวยงานหลก ทมหนาทสอบสวนเหตรำคาญ คอ องคกรปกครองสวนทองถน ซงมอำนาจ

หนาทความรบผดชอบโดยตรง กรณทเกดเหตรำคาญในพนทเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถ น

ตองสามารถดำเนนการสอบสวนเหตรำคาญ ตามข นตอนทกำหนดไดอยางถกตอง พรอมสามารถแสดง

หลกฐานประกอบการพจารณาเพอใหเกดความนาเชอถอและมความยตธรรม

5.2 หนวยงานสนบสนน ไดแก สำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมจงหวด และสำนกงานอตสาหกรรมจงหวด รวมทงหนวยงานราชการสวนกลาง เชน

กรมอนามย กรมควบคมมลพษ และกรมโรงงานอตสาหกรรม เปนตน ทำหนาทใหการสนบสนนการทำงาน

ขององคกรปกครองสวนทองถน ในการสอบสวนเหตรำคาญ เชน รวมตรวจสอบ ใหขอเสนอแนะ หรอ

ใหคำแนะนำเปนตน

จากขอมลทงหมดขางตนจะเหนไดวาขนตอนของการสอบสวนเหตรำคาญ มความสำคญอยางยง

เนองจากปญหาเหตรำคาญเปนปญหาทยากตอการช ชดถงแหลงของปญหาและผลกระทบตอสขภาพ

ทประชาชนไดรบ ดงนน แนวทางการสอบสวนเหตรำคาญ จะเปนเครองมอทชวยทำใหเจาหนาทสามารถ

สบคนขอเทจจรงในภาพรวมทมความครอบคลมตอสภาพปญหาสามารถเชอมโยงประเดนดานตางๆ ไดอยาง

เปนระบบและมขอมลอางองได

31

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

แผนผงขนตอนการสอบสวนเหตรำคาญ

1. การเตรยมทมกอนลงไปสอบสวนเหตรำคาญ

2. การตรวจสอบขาวการแพรกระจายปญหา

3. ตงนยามผไดรบปญหา และคนหาผมปญหาเพมเตม

4. วเคราะหขอมลเบองตนโดยใชสถตเชงพรรณนา

5. ตงสมมตฐานของปญหาเหตรำคาญ

6. ศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะห

7. ศกษา หรอสอบสวนเพมเตม

8. สรปผลใหคำแนะนำดานการควบคมปญหาเหตรำคาญ

9. การเขยนรายงาน

10. ตดตามผลการควบคมและปองกนเหตรำคาญ

ขนตอนการเขยนรายงาน

ระบบตรวจวเคราะห

32

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

การตรวจวเคราะหผลดานอนามยสงแวดลอม เปนขนตอนหนงของการจดการปญหาเหตรำคาญ

เนองจากกรณขอพพาทระหวางบคคลจากปญหาความเดอดรอนรำคาญ มความซบซอน และบางกรณ

ยากตอการแกไขดวยหลกการไกลเกลยขอพพาท ดงนน เจาหนาทจำเปนตองทราบหลกการตรวจวเคราะห

ดานอนามยสงแวดลอม เพอสามารถตอบโจทยตอปญหาทสงผลกระทบตอประชาชนในภาพรวม โดยขอมล

ทไดจากการตรวจวเคราะหจะถกนำไปใชอางองเปนหลกฐานตามกฎหมาย และสามารถคมครองเจาหนาท

ในการปฏบตงานได ซ งปจจบนมเทคโนโลยททนสมยทจะชวยใหเจาหนาทสามารถทำการตรวจวเคราะห

ขอมลดานอนามยสงแวดลอมไดงายขนมความนาเชอถอยงขน

1. คำนยาม

การวเคราะห หมายถง การแยกแยะทางความคด หรอทางวตถของสงใดสงหนงหรอเร องใด

เร องหนง เพอใหเหน องคประกอบ เพอศกษาแตละองคประกอบหรอเปนการแยกแยะเพอใหเหนความ

สมพนธขององคประกอบตางๆททำใหเกดสงนนหรอเรองนน

การวเคราะหขอมล หมายถงการจดการขอมลดวยวธตางๆเชนการคำนวณการนำเสนอขอมล

เปนตนเพอใหไดผลลพธตามวตถประสงค

ระบบการตรวจวเคราะห 3.

33

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

การตรวจสอบ หมายถง การประเมน การใหหลกประกนความเทยงธรรม และการใหคำปรกษา

อยางเปนอสระตอเหตการณหนงเหตการณใด

ระบบ หมายถง การรวบรวมสงตางๆ ไดออกแบบและสรางสรรคขนมา โดยมปฏสมพนธกน

เพอสามารถนำสงเหลานนมาจดดำเนนงานใหบรรลผลตามเปาหมายทกำหนดไว

ดงนนระบบการตรวจวเคราะห หมายถงการประเมนสถานการณ เหตการณ โดยอาศยหลกการ

แยกแยะความคด ตนเหต และองคประกอบของเหตการณดงกลาว เพอพจารณาความเชอมโยงของขอมล

ในภาพรวมและทำใหบรรลตามวตถประสงคทกำหนดไว

ทงน ระบบการตรวจวเคราะห มขอบเขตทเกยวของกบการตรวจวเคราะห ดวยการใชหลกฐาน

ทางวทยาศาสตร ดานอนามยสงแวดลอม สำหรบการประเมนผลตามกฎหมายทเกยวของกบงานเหตรำคาญ

ไดแก

• การตรวจวเคราะหระดบเสยง

• การตรวจวเคราะหปรมาณฝนละอองในบรรยากาศ

• การตรวจวเคราะหระดบสารเคมระเหยงายในบรรยากาศ

• การตรวจวเคราะหเกยวกบคณภาพนำทง

• การตรวจวเคราะหคณภาพอากาศภายในอาคาร

2. วตถประสงคของการตรวจวเคราะห

2.1 เพ อใหไดผลลพธของขอมลดานอนามยสงแวดลอมทใชเปนหลกฐานสามารถอางองได

ตามกฎหมาย

2.2 เพอนำผลลพธจากการวเคราะหขอมลไปใชในการเชอมโยงปญหาจากสาเหตสผลกระทบ

ทเกดขนกบประชาชน

2.3 เพ อใชเปนหลกฐานเชงวทยาศาสตร สามารถสรางความเปนธรรม นาเชอถอ และเปน

ทยอมรบตอประชาชนและสงคม

3. องคประกอบของการตรวจวเคราะห

3.1 เจาหนาท หรอบคลากร ในการตรวจวเคราะหสภาพปญหาเหตรำคาญจำเปนตองม

เจาหนาทผทมความรความสามารถ และความเชยวชาญในหลกวชาการตาง ๆ รวมทงตองมประสบการณ

ในการนำผลลพธจากการตรวจวเคราะหเชอมโยงกบสาเหตของปญหาไดอยางถกตองมเหตผล

34

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

นอกจากน การปฏบตการตรวจวเคราะหเหตรำคาญ จำเปนตองมทมงานทม ความเขมแขง

รวมมอ รวมใจกนในการปฏบตงาน พรอมทงตองมการกำหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบของแตละคน

เพอใหสามารถทำงานไดอยางเปนระบบโดยอาจแบงหนาทเปน • เจาหนาทดานวทยาศาสตร ปฏบตหนาทเก ยวกบการใชเครองมอวทยาศาสตรดานอนามย สงแวดลอม ใหเปนไปตามมาตรฐานการตรวจวด การเกบรวบรวมขอมล ผลการตรวจวดดานตาง ๆ และ สรปขอมลเปรยบเทยบกบมาตรฐานและหลกฐานทเกยวของ • เจาหนาท สบหาขอเทจจรง ปฏบตหนาทเก ยวกบ การสอบถามขอเทจจรงจากผรองเรยน ผถกรองเรยน พยานแวดลอม และประชาชนทอาศยบรเวณใกลเคยง นอกจากนตองทำหนาทบนทกภาพ เสยงและการจดทำแผนทเกดเหตสำหรบใชประกอบการจดทำสรปรายงานตอไป •เจาหนาททางหองปฏบตการ ปฏบตงานเกยวกบการนำตวอยางทเจาหนาทดานวทยาศาสตร นำสงมาเพ อใหมการตรวจวเคราะหขอมลทางหองปฏบตการ นอกจากนตองทำหนาทแจงผลขอมลการ ตรวจวเคราะหไปยงทมงานเพอรวบรวมสรปผลตอไป •เจาหนาททวไป ปฏบตงานเกยวกบงานอน ๆ เชน การขบรถยนต การตดตงอปกรณการเกบเครองมอวทยาศาสตรและการตรวจตราพนทใกลเคยงเพอใหเกดความปลอดภยตอเจาหนาทอนๆ

3.2 เครองมอวทยาศาสตรดานอนามยสงแวดลอม อาจแบงเปน 3.2.1 เครองมอชนดอานผลไดทนท เครองมอชนดนเปนแบบสามารถอานผลการตรวจ ไดทนทไมตองใชเวลาในการตรวจวเคราะหทนานเกนไป เหมาะสำหรบการลงพนททตองการขอมลเบองตน เพ อวเคราะหสถานการณปญหาในเบองตน เคร องมอชนดนม ทงทม วธการเปนไปตามมาตรฐาน และ ไมเปนไปตามมาตรฐาน • เครองมอชนดทมวธการเปนไปตามมาตรฐาน สามารถใชอางองไดตามกฎหมาย ไดแก เครองตรวจวดระดบเสยง เครองตรวจวดระดบแสงสวาง เครองตรวจวดความเรวลมและทศทางลม เครองตรวจวดระดบสารเคมทปลายปลองจากโรงงานอตสาหกรรมและเครองตรวจวดอณหภมและความชน

รปเครองมอชนดทมวธการเปนไปตามมาตรฐาน

35

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

•เครองมอชนดเทยบเคยงมาตรฐาน ไมสามารถใชเทยบเคยงไดตามกฎหมายโดยตรงแตอาจนำผลลพธมาเทยบเคยงเพอใหทราบสถานการณปญหาในเบองตน ไดแก เครองตรวจวดระดบสารเคมชนดพกตดตามตวเครองตรวจวดคณภาพนำทงแบบพกพาเครองตรวจวดระดบฝนละออง(บางรน)

3.2.2 เครองมอชนดทเปนการเกบตวอยาง เพอนำสงไปตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ

เปนเครองมอททำหนาทในการเกบรวบรวมคณภาพสงแวดลอมโดยผานตวกลางประเภทตาง เชน หลอดบรรจ

ผงถานกมมนต กระดาษกรอง และถงบรรจอากาศ เปนตน กอนจะถกเกบรวบรวมดวยกรรมวธรกษา

คณภาพตวอยางไปยงหองปฏบตการดานอนามยสงแวดลอม เครองมอดงกลาว ไดแก เครองเกบตวอยาง

ฝนละอองเครองเกบตวอยางอากาศหรอปมดดอากาศถงนำหรอภาชนะบรรจนำทง

รปเครองมอชนดอานคาไดทนท

รปเครองมอเกบตวอยางสงตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ

36

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3.3 อปกรณทเกยวของไดแกสายไฟเครองบนทกเสยงกลองถายรปกลองวดโอสมดบนทก

เครองคอมพวเตอรแบบบนทกผลการตรวจวเคราะหเหตรำคาญ(แบบหก.05)

3.4 กฎหมายหรอมาตรฐานทเกยวของ ซงกฎหมายหรอมาตรฐานตาง ๆ ทใชเปนขอมลในการ

ปฏบตงานเปนสงสำคญทจะทำใหผลการตรวจวเคราะหมความชอบธรรม และสรางความนาเชอถอใหกบ

ทกฝายเชน

• ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2538) ออกตามความ

ในพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตพ.ศ.2535 เรอง กำหนดมาตรฐานคณภาพ

อากาศในบรรยากาศทวไป

• ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 15 (พ.ศ.2540) เรอง กำหนด

มาตรฐานระดบเสยงโดยทวไป

• ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 29 (พ.ศ. 2550) เรอง คาระดบ

เสยงรบกวน

•ประกาศคณะกรรมการควบคมมลพษเรองวธการตรวจวดระดบเสยงพนฐานระดบเสยง

ขณะไมมการรบกวนการตรวจวดและคำนวณระดบเสยงขณะมการรบกวน การคำนวณคาระดบการรบกวน

และแบบบนทกการตรวจวดเสยงรบกวน

• ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 36 (พ.ศ.2553) เรอง กำหนด

มาตรฐานฝนละอองขนาดไมเกน2.5ไมครอนในบรรยากาศโดยทวไป

•ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 30 (พ.ศ. 2550) เรอง กำหนด

มาตรฐานคาสารอนทรยระเหยงายในบรรยากาศโดยทวไปในเวลา1ป

•ประกาศกรมควบคมมลพษ เรอง กำหนดคาเฝาระวงสำหรบสารอนทรยระเหยงาย

ในบรรยากาศโดยทวไปในเวลา24ชวโมง

3.5 ฐานขอมลแหลงการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ เพ อใหเจาหนาททราบแหลง

สนบสนนการตรวจวเคราะหทางดานอนามยสงแวดลอมรวมทงทราบแหลงทสามารถนำตวอยางทตองการ

ตรวจวเคราะหไปสงไดอยางถกตอง สะดวก และรวดเรว ดงนนจงตองมการจดทำเปนค มอแหลงหรอ

หนวยงานตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการในประเทศไทยเพอสนบสนนการทำงานของเจาหนาทดงกลาว

4. ขนตอนการตรวจวเคราะห

4.1 การเตรยมความพรอม การเตรยมความพรอมของเจาหนาท และเครองมอเปนสงทสำคญ

อนดบแรกเพอใหการปฏบตหนาทเปนไปตามเปาหมายทกำหนดและถกตองโดยดำเนนการดงน

37

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

• การเตรยมความพรอมของเจาหนาท เจาหนาทตองศกษาขอมลทเกยวของกบปญหา

เหตรำคาญทกำหนด เชน ผรองเรยน ผถกรองเรยน สถานทเกดเหต ชวงเวลาทเกดเหต ชนดของเครองมอ

ทเหมาะสม และกฎหมาย หรอมาตรฐานการตรวจวดทกำหนด เปนตน ขอมลดงกลาวจะทำใหเจาหนาทม

ความเชอมนในการปฏบตงานและทราบสถานการณของปญหาทถกตอง

• การเตรยมความพรอมของเคร องมอ เคร องมอวทยาศาสตรทกชนดตองปรบเทยบ

ความถกตองกอนทกครงทปฏบตงาน เคร องมอบางชนด โดยเฉพาะอยางยงปมดดอากาศตองปรบอตรา

การไหลอากาศใหไดระดบทเหมาะสมกอนใชงานดวย นอกจากน เครองมอดงกลาวตองทำการอดประจไฟ

ใหเตมทเพอใหสามารถทำงานไดเตมประสทธภาพ ตลอดชวงเวลาการตรวจวดหรอการตรวจวเคราะหขอมล

ทเกยวของ อกทงอปกรณประกอบตาง ๆ ตองเตรยมไวสำหรบเสรมการทำงานดวย เชน เครองคอมพวเตอร

สายไฟไขควงเปนตน

4.2 การลงพนทตรวจวเคราะห เปนการเกบตวอยางหรอตรวจวดทางวทยาศาสตรโดยเจาหนาท

ตองปฏบตหนาทตามบทบาทหนาททไดรบมอบหมาย โดยเจาหนาทตองเกบรวบรวมขอมลทเกยวของทงหมด

และบนทกไวสำหรบการนำมาสรปผลเชอมโยงสาเหตและผลกระทบทไดรบ โดยสามารถใชแบบบนทกผล

การตรวจวเคราะหเหตรำคาญเพอใหเจาหนาทสามารถบนทกขอมลไดอยางครบถวนดงแสดงไดดงน

38

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

แบบ หก.05

แบบบนทกการตรวจวเคราะหเหตรำคาญ

หนวยงาน..................................................

ก. ขอมลการตรวจวดเสยง (กรณเหตรองเรยนจากเสยงดง)

1. เครองตรวจวดเสยงยหอ...................................รน.............................SerialNo........................................

2. บรเวณทตงเครองมอ .............................................................................................................................

• การตรวจวดเสยงขณะไมมการรบกวนและระดบเสยงพนฐานทบรเวณ.....................................

.............................................................................................................................................................................

• การตรวจวดเสยงขณะมการรบกวนทบรเวณ..............................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. วน/เดอน/ปทตดตงเครองมอ......................................................................................................................

4. ผลการตรวจวดมรายละเอยดดงน

4.1ระดบเสยงขณะไมมการรบกวน(LAeq5นาท)..........................................................เดซเบลเอ

4.2ระดบเสยงพนฐาน(LA90)...........................................................................................เดซเบลเอ

4.3ระดบเสยงขณะมการรบกวน(LAeq1ชวโมง;กรณเสยงตอเนอง)..........................เดซเบลเอ

4.4ระดบเสยงขณะมการรบกวน(LAeq;กรณเสยงตอเนองไมถง1ชวโมง)ชวงเวลา..............นาท

ระดบเสยง...........................................เดซเบลเอ

4.5ระดบเสยงขณะมการรบกวน (กรณเสยงไมตอเนอง ใหตรวจวดทกชวงเวลาทเกดเสยงดง

ใน1ชวโมง)

•ชวงท1ระยะเวลา........................นาทระดบเสยงดง......................................เดซเบลเอ

•ชวงท2ระยะเวลา........................นาทระดบเสยงดง......................................เดซเบลเอ

•ชวงท3ระยะเวลา........................นาทระดบเสยงดง......................................เดซเบลเอ

•ชวงท4ระยะเวลา........................นาทระดบเสยงดง......................................เดซเบลเอ

ขอเสนอแนะอนๆ..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

39

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ข. ขอมลการเกบตวอยางฝนละออง (กรณเหตรองเรยนจากฝนละออง)

1. เครองเกบตวอยางฝนละอองยหอ.....................................รน.............................SerialNo.........................

2. บรเวณทตงเครองมอ.....................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. วน/เดอน/ปทตดตงเครองมอ................................................วนเกบเครอง................................................

4. ขอมลการเกบตวอยางฝนละอองมรายละเอยดดงน

4.1 นำหนกกระดาษกรองกอนเกบตวอยาง...............................................................กรม

4.2 นำหนกกระดาษกรองหลงเกบตวอยาง..............................................................กรม

4.3อตราการไหลของอากาศ............................................................................ลกบาศกเมตร/นาท

4.4ระยะเวลาทเกบอากาศรวม.................................................................................นาท

4.5 อณหภมเฉลยขณะตรวจวด.................................................................................องศาเซลเซยส

4.6ระดบความดนบรรยากาศเฉลยขณะตรวจวด ..................................................มลลเมตรปรอท

4.7ทศทางลม...................................................................................................................................

4.8ความเรวลม.........................................................................................................เมตรตอวนาท

5. ปรมาณฝนละอองทไดจากการคำนวณ..................................................................มลลกรมตอลกบาศกเมตร

ค. ขอมลการเกบตวอยางกลน/ไอระเหยสารเคม

(กรณเหตรองเรยนจากกลนเหมน)

ค.1. กรณเกบตวอยางอากาศแบบไมทราบชนด ประเภท สารเคม

1. เครองเกบตวอยางกลน ยหอ.......................................รน.............................Serial No..............................

2. วน/เดอน/ปทตดตงเครองมอ...............................................วนเกบเครอง...................................................

3. ขอมลการเกบตวอยางอากาศมรายละเอยดดงน

3.1 เกบตวอยางทบรเวณ ......................................................................................................ระดบ

สารอนทรยระเหยงาย(TVOCs)........................ppmระยะเวลาเกบตวอยาง........................นาทหรอชวโมง

3.2 เกบตวอยางทบรเวณ ..................................................................................................ระดบ

สารอนทรยระเหยงาย(TVOCs)........................ppmระยะเวลาเกบตวอยาง........................นาทหรอชวโมง

3.3 เกบตวอยางทบรเวณ ......................................................................................................ระดบ

สารอนทรยระเหยงาย(TVOCs)........................ppmระยะเวลาเกบตวอยาง........................นาทหรอชวโมง

40

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ค.2. กรณเกบตวอยางอากาศแบบทราบชนด ประเภท สารเคม

1. เครองเกบตวอยางกลนยหอ........................................รน.............................SerialNo............................

2. วน/เดอน/ปทตดตงเครองมอ............................................วนเกบเครอง......................................................

3. ขอมลการเกบตวอยางอากาศมรายละเอยดดงน

3.1 เกบตวอยางทบรเวณ .............................................................................................................

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

3.2 เกบตวอยางทบรเวณ .................................................................................................

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

3.3 เกบตวอยางทบรเวณ...........................................................................................................

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

- ชนดสารเคม..................ระดบ...........ppm ระยะเวลาเกบตวอยาง............นาทหรอชวโมง

ค.3. กรณเกบตวอยางอากาศดวยปมดดอากาศ เพอสงตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ

1. เครองเกบตวอยางกลน ยหอ..............................................................รน..............................................

2. วน/เดอน/ปทตดตงเครองมอ.............................................วนเกบเครอง.....................................................

3. ขอมลการเกบตวอยางอากาศมรายละเอยดดงน

3.1 บรเวณทเกบตวอยางอากาศ....................................................................................................

- อตราการไหลอากาศของปมดดอากาศ...............................................................ลตรตอนาท

- ระยะเวลาการเกบตวอยางอากาศ...................................................................................นาท

- ชนดของหลอดดดซบอากาศ..............................................................................................

-ชนด/ประเภทของสารเคมทตองการเกบตวอยาง(ระบ)

1 ...................................................................................

2 ...................................................................................

3 ...................................................................................

41

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

3.2 บรเวณทเกบตวอยางอากาศ .................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

-อตราการไหลอากาศของปมดดอากาศ...............................................................ลตรตอนาท

-ระยะเวลาการเกบตวอยางอากาศ..................................................................................นาท

-ชนดของหลอดดดซบอากาศ.................................................................................................

-ชนด/ประเภทของสารเคมทตองการเกบตวอยาง(ระบ)

1 ...............................................................

2 ...............................................................

3 ...............................................................

4. หนวยงานทรบตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ...........................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................................ผตรวจสอบ/ผเกบขอมล

(.................................................................)

ตำแหนง..................................................................

วน/เดอน/ป............................................................

42

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

4.3 การสรปผล เปนการนำขอมลทไดจากการตรวจวดหรอการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ

ขอมลจากการสมภาษณ และขอมลทแสดงดวยภาพตาง ๆ นำมาประเมนผลในภาพรวม โดยตองมการ

เช อมโยงกนอยางเปนระบบ มทมา สาเหตและผลลพธทเกดข น โดยตองนำผลดงกลาวมาเทยบเคยงกบ

กฎหมายทกำหนดตอไป

4.4 การรายงานผลเปนการนำขอมลทไดจากทงการสอบสวนเหตรำคาญและการตรวจวเคราะห

ทางวทยาศาสตรมาเรยบเรยงเนอหาทแสดงถงตนเรอง ผลการสบหาขอเทจจรง ผลการตรวจวเคราะหทาง

วทยาศาสตร การเชอมโยงปญหา การเทยบผลกบกฎหมาย ไปจนถงขอพจารณาและขอเสนอแนะทตอง

แสดงใหเหนเดนชดเพอใหผบรหารพจารณาใชเปนหลกฐานทางวชาการในการออกคำสงทางปกครองตอไป

5. บทบาทหนาทของหนวยงาน

ในการดำเนนการสอบสวนเหตรำคาญทเกดจากปญหาทางดานอนามยสงแวดลอม หรอปญหา

มลพษสงแวดลอมหนวยงานราชการทเกยวของประกอบดวย

5.1 หนวยงานหลก ทมหนาทตรวจวเคราะห คอ องคกรปกครองสวนทองถน ซงมอำนาจ

หนาทความรบผดชอบโดยตรง กรณทเกดเหตรำคาญในพนทภายหลงจากทเจาหนาทขององคกรปกครอง

สวนทองถ น ดำเนนการสอบสวนเหตรำคาญเรยบรอยแลว ในลำดบตอไปเพ อใหผลการจดการปญหา

เหตรำคาญมความนาเช อถอ อางองไดตามกฎหมาย เจาหนาทตองสามารถตรวจวเคราะหดานอนามย

สงแวดลอมไดตามประเภทของปญหามลพษทเกดขน แลวจงนำขอมลไปใชสรปผลเสนอตอผบงคบบญชา

ตอไป ทงน องคกรปกครองสวนทองถนสามารถจดตงศนยปฏบตการตรวจวเคราะหดานอนามยสงแวดลอม

(Site room Lab) ประจำหนวยงาน ซ งจะเปนแหลงเกบรวบรวมเคร องมอ และเทคโนโลยดานการ

ตรวจวเคราะหปญหามลพษสงแวดลอม เพ อสนองตอบการทำงานของเจาหนาทในการวเคราะหขอมล

ในเบองตนไดอยางรวดเรว ทนตอสภาพปญหาทเกดขนในพนทได นอกจากน เกยวกบการใชอำนาจหนาท

ขององคกรปกครองสวนทองถน พบวา เจาหนาทยงไมกลาทจะตรวจวเคราะหขอมลดานอนามยสงแวดลอม

เนองจากสถานประกอบกจการบางแหงเขาขายเปนโรงงานอตสาหกรรม ตามกฎหมายวาดวยโรงงาน

หรอกฎหมายอนทเก ยวของ โดยกรณปญหาเหตรำคาญเจาหนาทสามารถใชอำนาจตามกฎหมายวาดวย

การสาธารณสข ในหมวดทเก ยวของกบเหตรำคาญได โดยชอบ ไมวากรณปญหาดงกลาวจะเปนเหต

ทเกดจากโรงงานอตสาหกรรมดวยหรอไมกตาม แตเจาหนาทสามารถเทยบเคยงกฎหมาย หรอมาตรฐาน

จากหนวยงานทเกยวของเพอเชอมโยงกบสภาพปญหาได

5.2 หนวยงานสนบสนน ไดแก สำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมจงหวด และสำนกงานอตสาหกรรมจงหวด รวมทงหนวยงานราชการสวนกลาง เชน

กรมอนามย กรมควบคมมลพษ และกรมโรงงานอตสาหกรรม เปนตน ทำหนาทใหการสนบสนนการทำงาน

ขององคกรปกครองสวนทองถน ในการรวมตรวจวเคราะหขอมลดานมลพษสงแวดลอมทกอใหเกดปญหา

43

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

เหตเดอดรอนรำคาญ ทงน นอกจากหนวยงานดงกลาวขางตน หนวยงานทม บทบาทสำคญตอการ

ตรวจวเคราะหดานอนามยสงแวดลอม คอ ศนยหองปฏบตการทงทเปนของภาครฐ และเอกชน หนวยงาน

เหลานจะทำหนาทรบตวอยางดานอนามยสงแวดลอม เพ อวเคราะหดวยวธการทเปนมาตรฐานสากล

ผลจงมความนาเช อถออยางมาก แตกตางจากศนยปฏบตการตรวจวเคราะหดานอนามยสงแวดลอมประจำ

หนวยงาน(SiteroomLab)ทเปนเทคนคการตรวจวเคราะหอยางงายและไมมความยงยากมากนก

จะเหนไดวา ระบบการตรวจวเคราะห มความสำคญเปนอยางมาก เนองจากขอมลทได

จากการตรวจวเคราะหจะทำใหสามารถเช อมโยงขอมลจากทกดานทมการเกบรวบรวมมา ทำใหเหนถง

สภาพปญหาไดอยางชดเจน และทราบถงผลกระทบทอาจเกดข นกบประชาชน ดงนน เจาหนาทตองม

ความชำนาญในการตรวจวเคราะหเพอความถกตองและมความนาเชอถอ

44

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

แผนผงระบบการตรวจวเคราะห

การเตรยมความพรอม

เจาหนาทผปฏบตงาน - ดานองคความร - หลกวชาการดาน อนามยสงแวดลอม - กฎหมายและมาตรฐาน

เครองมอวทยาศาสตร ตามประเภทของปญหา

การกำหนดจดตดตงเครองมอวทยาศาสตรหรอจดเกบตวอยาง

การตรวจวดระดบเสยง - กำหนดรปแบบหรอ ประเภทของเสยง รบกวน - ตรวจระดบเสยง ขณะมการรบกวน ระดบเสยงขณะไมม การรบกวนและ เสยงพนฐานตามท กำหนดในกฎหมาย - นำผลไปคำนวณ

การตรวจวดฝนละออง - นำกระดาษกรองไปอบ ในตดดความชน24ชม.- ชงกระดาษกรอง- เกบตวอยาง ฝนละอองเปนเวลา24ชม.- นำกระดาษกรองไปอบ ในตดดความชน24ชม.- นำผลความแตกตางของ นำหนกกระดาษกรอง กอน-หลงเกบตวอยางไป คำนวณตอไป

การตรวจวดคณภาพนำ - การเกบตวอยางตาม ขนตอนและวธการ ตามทหองปฏบตการ กำหนด- การเกบรกษาตวอยางนำ กอนนำสงหองปฏบตการ - การสงตรวจวเคราะห ทางหองปฏบตการ

การตรวจวดกลน - การปรบเทยบความ ถกตองเครองมอ-การเกบตวอยาง ไอระเหยสารเคม ตามประเภททกอใหเกด ปญหา- การสงตวอยางตรวจ ทางหองปฏบตการ- การนำผลเทยบเคยงกบ กฎหมายหรอมาตรฐาน ทเกยวของ

ระบบการตรวจวเคราะห ระบบสอบสวน

เหตรำคาญ

45

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ระบบการทำงาน

ข. ระบบสนบสนน

• ระบบปองกนเหตรำคาญ

• ระบบพฒนากระบวนงาน

•ระบบเฝาระวงเหตรำคาญ

46

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

การดำเนนงานเรองการจดการปญหาเหตรำคาญ นอกจากการใหความสำคญในเรองของการแกไข

ปญหาเหตรำคาญแลว มาตรการปองกนถอวาเปนเร องหนงทม ความสำคญระดบตนๆ ทจะชวยเสรม

การจดการปญหาเหตรำคาญใหมประสทธภาพมากขน ซงถาสามารถดำเนนการจดระบบปองกนเหตรำคาญ

ไดดและครอบคลมกอนเกดปญหา จะเปนประโยชนอยางยงทจะสงผลใหการเกดปญหาเหตรำคาญลดนอยลง

หรอการแกไขปญหาเหตรำคาญไดสะดวกและรวดเรวมากขน ดงนนองคกรปกครองสวนทองถ นและ

หนวยงานอนๆ ทเกยวของควรตระหนกและใหความสำคญกบการจดใหมมาตรการเตรยมความพรอมในการ

จดระบบปองกนเหตรำคาญไว เพอสนบสนนการจดการปญหาเหตรำคาญใหสมฤทธผลมากยงขน ซงการ

ดำเนนงานระบบปองกนเหตรำคาญมองคประกอบดงน

1. การพฒนาขอกำหนดของทองถน

2. การควบคมสถานประกอบกจการ

3. การตรวจแนะนำ

4. การสอสารสาธารณะ

1. การพฒนาขอกำหนดของทองถน 1.1 คำนยาม

“ขอกำหนดของทองถน” หมายถง ขอบญญต เทศบญญตหรอขอบงคบทตราขน โดย

หนวยงานราชการสวนทองถน

ระบบปองกนเหตรำคาญ 1.

47

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

“เจาพนกงานทองถน” หมายถง

1) นายกองคการบรหารสวนจงหวดสำหรบในเขตองคการบรหารสวนจงหวด

2 ) นายกเทศมนตรสำหรบในเขตเทศบาล

3 )นายกองคการบรหารสวนตำบลสำหรบในเขตองคการบรหารสวนตำบล

4 )ผวาราชการกรงเทพมหานครสำหรบในเขตกรงเทพมหานคร

5) นายกเมองพทยาสำหรบในเขตเมองพทยา

6) หวหนาผ บรหารทองถ นขององคกรปกครองสวนทองถ นอ นท กฎหมายกำหนด

ใหเปนหนวยงานราชการสวนทองถนสำหรบในเขตราชการสวนทองถนนน

“เจาพนกงานสาธารณสข” หมายถง เจาพนกงานซงไดรบแตงตงใหปฏบตการตาม

พระราชบญญตการสาธารณสขพ.ศ.2535

1.2 วตถประสงคของการพฒนาขอกำหนดของทองถน

1) เพอสรางบรรทดฐาน แนวทาง หรอขอบงคบทางกฎหมาย ใหเกดเปนระเบยบปฏบต

รวมกนของผท เก ยวของ ในการควบคมดแลสถานประกอบกจการดานอนามยสงแวดลอมและปองกน

การเกดปญหาเหตรำคาญ

2) เพอเปนเครองมอในการดำเนนงานตรวจวนจฉย การแกไข และการควบคมปญหา

เหตรำคาญ ใหเกดความนาเชอถอ ความยตธรรม และเปนทยอมรบของประชาชนหรอผประกอบกจการ

ทเกยวของ

1.3 องคประกอบของการพฒนาขอกำหนดของทองถน

1) เจาหนาท

การพฒนาขอกำหนดของทองถ นใหมผลบงคบใชทางกฎหมาย จำเปนตองอาศย

ความรความสามารถจากผเชยวชาญแขนงตางๆ ทงทเปนเจาหนาทภาครฐของหนวยงานตางๆ นกวชาการ

จากสถาบนการศกษา รวมทงนกกฎหมายดวย โดยตองกำหนดใหมคณะทำงาน คณะอนกรรมการ หรอ

คณะกรรมการทมหนาทในการพจารณากฎหมายทสามารถนำไปใชงานไดจรง

2) สถานการณปญหา

การพฒนาขอกำหนดของทองถ นจำเปนตองพจารณาตามสภาพของปญหา และ

ความเดอดรอนของประชาชนทเกดขนในแตละพนท ซงมความแตกตางกน รวมถงสถานประกอบกจการทอย

ในพนทความรบผดชอบ ดงนน เจาหนาทผ มหนาทพฒนากฎหมายทเก ยวของกบงานอนามยสงแวดลอม

ตองรวบรวมสถตเหตรำคาญ และจำนวนกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ ในพนทของตนเอง และเชอมโยง

ขอมลดานผลกระทบกบสาเหตของปญหาเขาดวยกนแลวจงนำขอมลดงกลาวมาวเคราะหเพ อจดลำดบ

ปญหาและกำหนดเปนกฎหมายในรปแบบขอกำหนดของทองถนทเหมาะสมกบสถานการณปญหาในพนทนน

48

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3) องคความรดานวชาการ

เปนสงทมความจำเปนอยางมากในการพฒนาขอกำหนดของทองถน เนองจากปญหา

เหตรำคาญสวนมากมสาเหตมาจากปญหาดานอนามยสงแวดลอมและมลพษสงแวดลอมตางๆดงนนในการ

กำหนดขอกำหนดทองถนทเก ยวของกบงานเหตรำคาญ จงตองคำนงถงหลกการทางวชาการดานอนามย

สงแวดลอม โดยอาจนำมาตรฐานวชาการหรอกฎหมายทเก ยวของมาปรบใชใหเหมาะสมกบสภาพปญหา

ของแตละพนทได

4) ขนตอนตามกฎหมาย

การออกขอกำหนดของทองถนจำเปนตองพจารณาใหเปนไปตามลำดบขนตอน ทงน

จำเปนตองอาศยนตกรหรอผทมความรดานกฎหมาย พจารณาการออกขอกำหนดของทองถนใหมผลบงคบ

ใชไดตามกฎระเบยบทางดานกฎหมาย

1.4 ขนตอนของการพฒนาขอกำหนดของทองถน มดงน

1) การกำหนดผรบผดชอบ

เจาพนกงานทองถนกำหนดผรบผดชอบในการสำรวจและประเมนสภาพปญหาของ

ทองถนในรปคณะทำงาน/บคคลผไดรบมอบหมาย

2) การสำรวจและประเมนสภาพปญหาอยางรอบดานและมสวนรวมจากผมสวนได

สวนเสย

ผ รบผ ดชอบดำเน นการสำรวจและประเม นสภาพปญหาหรอท อาจกอให เกด

ปญหาอยางรอบดานและมสวนรวมจากผมสวนไดสวนเสย โดยเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลดานอนามย

สงแวดลอมใหครอบคลมกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบและวเคราะหกลมผท อาจไดรบผลกระทบ

ทงทางตรงและทางออม รวมถงผมสวนไดสวนเสยและหนวยงานทเก ยวของใหครอบคลมมากทสด เพอ

รบทราบปญหาทเปนจรงของทองถนนน

3) การคดเลอกปญหาตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535

ผรบผดชอบคดเลอกปญหา โดยจดลำดบความสำคญของปญหาทตองการควบคมตาม

ทพระราชบญญตการสาธารณสขไดใหอำนาจในการออกขอกำหนดของทองถนไว

4) การตรวจสอบบทบญญตแหงกฎหมาย

นตกรขององคกรปกครองสวนทองถนตรวจสอบบทบญญตแหงกฎหมายวามบทบญญต

แหงกฎหมายใหอำนาจในการออกขอกำหนดของทองถ นในเร องทเปนปญหาไดหรอไม เพราะหากไมม

บทบญญตใหอำนาจไว กยอมออกขอกำหนดของทองถนเชนนนไมได หรอถามบทบญญตเกยวของ แตมได

บญญตใหครอบคลมถงขนาดนนกไมสามารถออกขอกำหนดของทองถนนนไดเชนเดยวกน ดงนนจงจำเปน

ตองพจารณาตความบทบญญตแหงกฎหมายเสมอกอนทจะตราขอกำหนดของทองถน

49

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

5) การเสนอใหความเหนชอบในการยกรางขอกำหนดของทองถน

ผรบผดชอบเสนอใหเจาพนกงานทองถ นใหความเหนชอบในการยกรางขอกำหนด

ของทองถน หากเจาพนกงานทองถนไมเหนชอบเปนอนวาการยกรางขอกำหนดของทองถนดงกลาวเปนอน

ยตเรอง

6) การแตงตงคณะกรรมการยกรางขอกำหนดของทองถน

กรณทเจาพนกงานทองถนเหนชอบใหมการยกรางขอกำหนดของทองถน ใหเจาพนกงาน

ทองถนแตงตงคณะกรรมการยกรางขอกำหนดของทองถนเพอดำเนนการยกรางขอกำหนดของทองถน ทงน

องคประกอบของคณะกรรมการควรจะตองมนกวชาการ เจาพนกงานสาธารณสขหรอบคลากรทมความร

ทางวชาการเรองนนๆดวย

7) การดำเนนการยกรางขอกำหนดของทองถน

คณะกรรมการยกรางขอกำหนดของทองถนดำเนนการยกรางขอกำหนดของทองถน

ซงควรนำขอมลทสำรวจไดจากขนตอนขอ2)มาประกอบการพจารณาดวย

8) การรบฟงความคดเหน/การประชาพจารณ

องคกรปกครองสวนทองถนสามารถดำเนนการโดย

(1) สำรวจความคดเหนของประชาชนเก ยวกบความตองการในการแกปญหานน

และความเหนเกยวกบความเปนไปไดของรางขอกำหนดของทองถนทจะกำหนดใหผทเกยวของปฏบต

(2) เปดประชาพจารณ โดยการจดประชมใหประชาชนไดมสวนรวมในการเสนอ

ความคดเหนและความตองการเกยวกบรางขอกำหนดของทองถนทไดจดทำขน

9) การพจารณารางขอกำหนดของทองถน

ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนมอำนาจในการเสนอรางขอกำหนดของทองถน

เพ อใหสภาทองถ นพจารณาขอกำหนดของทองถ น โดยพจารณาเปน 3 วาระ คอ วาระรบหลกการ

วาระแปรญตต และวาระใหความเหนชอบ หากสภาทองถ นไมเหนชอบ รางขอกำหนดของทองถ นนน

กเปนอนตกไปแตถาเหนชอบกดำเนนการตามขนตอนขอ10)ตอไป

10) การพจารณาลงนามตราขอกำหนดของทองถน

(1) กรณเทศบาล

เมอสภาเทศบาลไดมมตเหนชอบดวยกบรางเทศบญญต

- ในกรณเทศบาลตำบล ใหประธานสภาเทศบาลสงรางเทศบญญตไปยงนายอำเภอ

เพอสงไปยงผวาราชการจงหวดพจารณา

- ในกรณเทศบาลเมองและเทศบาลนคร ใหประธานสภาเทศบาลสงไปยงผวา

ราชการจงหวดพจารณา

50

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ถาผวาราชการจงหวดไมเหนชอบดวย ใหสภาเทศบาลพจารณาใหมภายในสามสบวน

นบแตวนทไดรบรางเทศบญญตคนมา ถาสภาเทศบาลมมตยนยนตามรางเทศบญญตเดมดวยคะแนนเสยง

ไมนอยกวาสองในสามของสมาชกสภาเทศบาลเทาทม อย ใหประธานสภาเทศบาลสงรางเทศบญญตนน

ใหนายกเทศมนตรลงนามใชบงคบเปนเทศบญญต และแจงใหผ วาราชการจงหวดทราบตอไป แตถา

สภาเทศบาลไมยนยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางเทศบญญตคนจากผวาราชการจงหวด หรอยนยน

ตามรางเทศบญญตเดมดวยคะแนนเสยงนอยกวาสองในสามของสมาชกสภาเทศบาลเทาทม อย ใหราง

เทศบญญตนนเปนอนตกไป

(2) กรณองคการบรหารสวนตำบล

เมอสภาองคการบรหารสวนตำบลไดมมตเหนชอบดวยกบรางขอบญญตองคการ

บรหารสวนตำบล ใหประธานสภาองคการบรหารสวนตำบลเสนอรางขอบญญตองคการบรหารสวนตำบลไปยง

นายอำเภอพจารณาลงนามใหความเหนชอบ ถานายอำเภอไมเหนชอบดวย ใหสภาองคการบรหารสวนตำบล

พจารณาใหมภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางขอบญญตองคการบรหารสวนตำบลคนมา ถาสภาองคการ

บรหารสวนตำบลพจารณาทบทวนรางขอบญญตองคการบรหารสวนตำบล มมตยนยนตามรางขอบญญต

องคการบรหารสวนตำบลเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจำนวนสมาชกสภาองคการบรหาร

สวนตำบลทงหมดเทาทมอย ใหนายกองคการบรหารสวนตำบลลงชอและประกาศเปนขอบญญตองคการ

บรหารสวนตำบลไดโดยไมตองขอความเหนชอบจากนายอำเภอ

11) การประกาศใชขอกำหนดของทองถน

เมอขอกำหนดของทองถ นไดมการลงนามจากผวาราชการจงหวดแลว ใหองคกร

ปกครองสวนทองถ นประกาศใช เพ อใหมผลใชบงคบในเขตทองถ นนน โดยกฎหมายไดกำหนดวธการไว

เพอใหมหลกประกนวาไดประกาศใหประชาชนทราบเปนการทวไปเรยบรอยแลว เชน การกำหนดใหตอง

ประกาศในราชกจจานเบกษา หรอกำหนดใหตองตดประกาศโดยเปดเผย ณ สำนกงานขององคกรปกครอง

สวนทองถนนนเปนเวลาไมนอยกวา7วนหรอ15วนหรอ3วนแลวแตกรณเปนตน

12) การเผยแพรประชาสมพนธขอกำหนดของทองถน

เมอองคกรปกครองสวนทองถนไดมการประกาศใชบงคบขอกำหนดของทองถนแลว

ตองดำเนนการเผยแพรประชาสมพนธขอกำหนดของทองถน เพอชแจงใหประชาชนเกดความเขาใจถงเนอหา

สาระของขอกำหนดของทองถนรวมทงเหตผลความจำเปนในการบงคบใชขอกำหนดของทองถนดงกลาว

ทงน การออกขอกำหนดของทองถน มขอบเขตทเก ยวของกบการควบคม ปองกน

ปญหาเหตรำคาญทอาจเกดจากการประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพหรอการกระทำใดๆของบคคล

ทอาจมผลกระทบตอสขภาพอนามยของประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลเคยง โดยใหคำนงถงการออก

ขอกำหนดของทองถนวาควรเปนรปแบบทเจาหนาทสามารถนำไปใชปฏบตไดจรงในพนท เขาใจงายและไมม

ความยงยากซบซอน

51

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

1.5 บทบาท หนาท ของหนวยงานทเกยวของ

1) หนวยงานราชการสวนกลาง

กรมอนามยในฐานะหนวยงานราชการสวนกลาง ม บทบาท หนาท สนบสนน

การดำเนนงานดานวชาการและใหแนวทางการออกขอกำหนดของทองถน ใหกบองคกรปกครองสวนทองถน

สามารถดำเนนงานไดเปนระบบและมประสทธภาพมากยงขนโดยมหนวยงานในสงกดทเกยวของหลกๆคอ

- สำนกอนามยสงแวดลอม มหนาทจดทำหลกเกณฑมาตรฐานกจการทเปนอนตราย

ตอสขภาพ หรอคำแนะนำของคณะกรรมการสาธารณสข เร องแนวทางการควบคมการประกอบกจการฯ

สงตอศนยบรหารกฎหมายสาธารณสขไดนำไปเขาสกระบวนการประกาศใชอยางเปนทางการ ใหองคกร

ปกครองสวนทองถ นนำไปประยกตใชในการออกขอกำหนดของทองถ น เพ อเป นการดแล ควบคม

สถานประกอบกจการทอยในพนทรบผดชอบใหดำเนนการปองกนไวกอนทจะเกดปญหาเหตรำคาญจาก

ปจจยเสยงทอาจเกดขนจากการประกอบกจการดงกลาว

- ศนยบรหารกฎหมายสาธารณสข มหนาทดำเนนการออกมาตรการกฎหมายตางๆ

ทเกยวของ กบการสนบสนน สงเสรม ใหองคปกครองสวนทองถนสามารถใชอำนาจทางดานกฎหมายในการ

นำไปเปนมาตรการการบงคบใชในสถานประกอบกจการทอยในพนทรบผดชอบ ซงจะชวยใหองคกรปกครอง

สวนทองถนสามารถนำไปเปนเครองมอในการปฏบตงานจดการปญหาเหตรำคาญไดงายขน

2) หนวยงานราชการสวนภมภาค

หนวยงานสวนภมภาค ไดแก สำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานทรพยากร-

ธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด และหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการออกหรอมกฎหมายควบคม ดแล

การดำเนนกจการหรอกจกรรมของผประกอบกจการหรอประชาชน มบทบาทในลกษณะของการสนบสนน

ดานวชาการและใหคำปรกษาดานกฎหมายทเก ยวของใหกบองคกรปกครองสวนทองถ น เพ อนำขอมล

ไปประกอบหรอประยกตใชในการดำเนนงานไดอยางมประสทธภาพยงขน

3) หนวยงานราชการสวนทองถนหรอองคกรปกครองสวนทองถน เปนหนวยงานหลก

ในเชงปฏบตการทจะกำหนดใหมการนำมาตรการทางกฎหมาย โดยเฉพาะการออกขอกำหนดของทองถน

ตามอำนาจในการตรากฎหมายในแตละลำดบช น เชน เทศบาล สามารถกำหนดใหม เทศบญญต

กรงเทพมหานคร สามารถกำหนดใหมขอบญญตกรงเทพมหานคร หรอองคการบรหารสวนตำบล สามารถ

กำหนดใหมขอบญญตองคการบรหารสวนตำบล เปนตน เพ อเปนการสรางกฎระเบยบ ขอบงคบ และ

ใหแนวทางกบผประกอบการไดเหนความสำคญในการนำมาปฏบตไดมากขน

52

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

2. การควบคมสถานประกอบกจการ 2.1 คำนยาม

“สถานประกอบกจการ” ในทน หมายถง สถานประกอบกจการทเก ยวกบกจการ

ทเปนอนตรายตอสขภาพ ในประกาศกระทรวงสาธารณสข ท 5/2538 ตามพระราชบญญตการสาธารณสข

พ.ศ.2535

“การควบคมสถานประกอบกจการ” หมายถง การกำกบ ดแล ตดตามการประกอบ

กจการของสถานประกอบกจการในพนทความรบผดชอบ โดยตองมขอมลพนฐานของสถานประกอบกจการ

และมมาตรการในการควบคมการดำเนนกจการดานอนามยสงแวดลอมอยางตอเนอง เพอปองกนการเกด

ปญหาเหตรำคาญหรอปญหามลพษตางๆ อนอาจสงผลกระทบตอสขภาพของประชาชนทอาศยอยบรเวณ

โดยรอบสถานประกอบกจการและผปฏบตงานในสถานประกอบกจการ

2.2 วตถประสงคของการควบคมสถานประกอบกจการ

1) เพอรวบรวม เรยบเรยง และจดเกบขอมลพนฐานของสถานประกอบกจการในพนท

ความรบผดชอบอยางเปนระบบสบคนขอมลไดงายและมความทนสมยสามารถนำไปใชงานตอได

2 )เพอกำหนดมาตรการในการดำเนนงานควบคมสถานประกอบกจการ ดวยการใชเงอนไข

ของการใหใบอนญาตและตอใบอนญาตประกอบกจการ

2.3 องคประกอบของการควบคมสถานประกอบกจการ

1) มรปแบบในการดำเนนการ คอ

1.1) การจดทำทะเบยนหรอขอมลพนฐานของสถานประกอบกจการทอยในพนท

ความรบผดชอบ

ดวยวธการสำรวจขอมลทวไปและจำนวนกจการทเปนอนตรายตอสขภาพในพนท

แลวจดทำเปนทะเบยนอยางเปนระบบประกอบดวย

•ประเภทของสถานประกอบกจการทอยในพนท

• ชอทอยของสถานประกอบกจการ

• จำนวนสถานประกอบกจการแยกตามประเภท

• กระบวนการผลตและปจจยเสยงดานอนามยสงแวดลอมทอาจเกดข นจาก

สถานประกอบกจการ

• ขอรองเรยนของประชาชนเก ยวกบการไดรบผลกระทบตอสขภาพจาก

สถานประกอบกจการ

53

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

1.2) การกำหนดมาตรการในการควบคมสถานประกอบกจการดวยการใชเงอนไข

ของการใหใบอนญาตและตอใบอนญาตประกอบกจการ

โดยการใชอำนาจและแนวทางในการออกขอกำหนดของทองถน แยกประเภท

กจการทเปนอนตรายตอสขภาพ หรอใชแนวทางจากกฎกระทรวง กำหนดหลกเกณฑ วธการ และมาตรการ

ในการควบคมสถานประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพพ.ศ. 2545 ซงผประกอบกจการตองดำเนนการ

ตามเง อนไขทองคกรปกครองสวนทองถ นกำหนด กอนทจะใหใบอนญาตในรายใหม และตองตดตาม

การดำเนนงานของผประกอบกจการรายเกาโดยการเขาไปตรวจสอบตามเง อนไขทกำหนดกอนการตอ

ใบอนญาตประกอบกจการรายป หากสถานประกอบกจการไมสามารถดำเนนการไดตามแนวทางหลกเกณฑ

หรอขอกำหนดทต งไว สามารถไมใหใบอนญาตประกอบกจการไดสำหรบผประกอบกจการรายใหม และ

ในสวนผประกอบกจการรายเกาสามารถสงการใหมการปรบปรงแกไขการประกอบกจการจนกวาผประกอบ

กจการนนจะสามารถแกปญหาขอบกพรองทเกดขนไดหรอสงปดกจการในทสด

2) มเจาหนาทรบผดชอบงานโดยกำหนดโครงสรางตำแหนงงานและมการมอบหมายงาน

ทชดเจนรวมทงเจาหนาทตองมความรความสามารถและจำนวนเพยงพอสำหรบรองรบแผนการดำเนนงาน

ทไดกำหนดไว

3) มการรวบรวม จดเกบขอมล ซงเปนประเดนหรอเรองทดำเนนงาน เพอเปนเอกสาร

หรอขอมลความกาวหนาการดำเนนงานหลกฐานประกอบการดำเนนงานและผลการดำเนนงาน

2.4 บทบาท หนาท ของหนวยงานทเกยวของ

หนวยงานราชการสวนกลางและสวนภมภาคมบทบาท หนาท สนบสนนการดำเนนงาน

ดานวชาการดวยการใหคำปรกษาหรอขอแนะนำในการดำเนนงานควบคมสถานประกอบกจการและแนวทาง

การใชอำนาจทางดานกฎหมายขององคกรปกครองสวนทองถนทจะนำไปใชเสรมการดำเนนงานใหสะดวกขน

ในรปแบบของการบงคบใชกบสถานประกอบกจการในพนทใหเหนความสำคญทตองปฏบตตามเง อนไข

ทกำหนดไว

หนวยงานราชการสวนทองถนหรอองคกรปกครองสวนทองถน ในฐานะเปนเจาของและ

มอำนาจในพนท มบทบาทในการเปนหนวยงานหลกในการปฏบตงานควบคมสถานประกอบกจการในพนท

รบผดชอบ

3. การตรวจแนะนำ

3.1 คำนยาม

“การตรวจแนะนำ” หมายถง การตดตามการดำเนนงานดานอนามยสงแวดลอม

ของสถานประกอบกจการหลงจากการใหใบอนญาตหรอตอใบอนญาตประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

ดวยการเขาไปสมตรวจและใหขอแนะนำกบผประกอบกจการเมอพบวาไมสามารถปฏบตงานไดตามแผน

หรอปฏบตงานไดไมถกตองอนจะสงผลใหไมไดตามวตถประสงคของแผนทกำหนดไว

54

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3.2 วตถประสงคของการตรวจแนะนำ

1) เพ อกำกบ ดแล สถานประกอบกจการหลงจากไดรบใบอนญาตหรอตอใบอนญาต

ใหมการปฏบตงานดานอนามยสงแวดลอมไดตามหลกเกณฑหรอมาตรฐานทกำหนดไวอยางตอเนองและ

เปนระบบ

2) เพอทราบขอมลสถานการณการปฏบตงานของผประกอบกจการเกยวกบการดำเนนงาน

ตามหลกเกณฑหรอมาตรฐานทกำหนด ปญหา-อปสรรค ของการดำเนนงาน ความตองการสงสนบสนน

จากหนวยงานราชการและอนๆ

3.3 องคประกอบของการตรวจแนะนำ

1) มเจาหนาทรบผดชอบหรอทมงาน ดวยการกำหนดความรบผดชอบงานทชดเจน

ในลกษณะของรายบคคลและทมงานทเกยวของ ซงสามารถเชญหนวยงานทเกยวของมารวมตรวจแนะนำ

ดวยกไดเพอใหเกดความหลากหลายและไดขอมลทครอบคลมมากยงขน

2) มกระบวนการดำเนนงาน เนองจากสถานประกอบกจการในแตละพนทมจำนวน

ประเภทกจการทเปนอนตรายตอสขภาพมาก-นอยแตกตางกน ในกรณทพ นทดงกลาวมประเภทกจการ

จำนวนมาก ควรใหความสำคญกบการคดเลอกประเภทกจการทมความเสยงตอการเกดปญหาเหตรำคาญ

หรอป ญหามลพษส งแวดลอมจากมากไปนอย แล วจงทำการส มตวอย างหรอทำโครงการเขาตรวจ

สถานประกอบกจการประเภทนนทงนตองมการวางแผนการดำเนนงานไดอยางเปนลำดบขนตอนและมระบบ

3) มการรวบรวม วเคราะห และจดเกบขอมล เมอดำเนนการตรวจแนะนำตามแผนงาน

ทไดกำหนดไวแลว ควรรวบรวมขอมลผลการดำเนนงานของสถานประกอบกจการนนๆ นำมาวเคราะหขอมล

ขอด-ขอดอย ปญหา-อปสรรคทเกดขน และแนวทางการแกไขปญหาของสถานประกอบกจการ แลวจดเกบ

ขอมลไวสำหรบการตดตามผลการดำเนนงานของสถานประกอบกจการตอไป

3.4 บทบาท หนาท ของหนวยงานทเกยวของ

หนวยงานราชการสวนกลางและสวนภมภาคมบทบาท หนาท สนบสนนการดำเนนงาน

ดานวชาการและกฎหมายทเก ยวของ ดวยการใหคำปรกษาหรอขอแนะนำในการดำเนนงานหรอจดการ

ดานอนามยสงแวดลอมใหกบหนวยงานราชการสวนทองถนในการนำไปประยกตใชในการพจารณาเมอออก

ตรวจแนะนำ

หนวยงานราชการสวนทองถนหรอองคกรปกครองสวนทองถน เปนหนวยงานหลกในการ

จดทมงานตรวจแนะนำสถานประกอบกจการในพนทใหสามารถดำเนนกจการไดโดยไมเกดปญหามลพษ

สงแวดลอมหรอปญหาเหตรำคาญกบประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลเคยง

55

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

4. การสอสารสาธารณะ

4.1 คำนยาม

“การสอสาร” หมายถง กระบวนการของการถายทอดสาร (Message) จากบคคล

ฝายหนง ซงเรยกวา ผสงสาร (Source) ไปยงบคคลอกฝายหนงซงเรยกวา ผรบสาร (Receiver) โดยผานสอ

หรอชองทาง(MediumorChannel)

องคประกอบของการสอสารม5ประการดงน

1) ผ สงสาร (Sender) คอ บคคลหรอกลมบคคลทตองการสงขาวสารหรอขอมล

ใหผรบสาร โดยมวธการทจะบรรลวตถประสงค ทงนลกษณะของผรบสารอาจมความแตกตางกนในดานภาษา

วฒนธรรม ความรสก ทศนคต ความเชอ และระดบความร ซงผสงสารพงตระหนกถงการเลอกโอกาสและ

วธการทเหมาะสมทเออใหผรบสารเขาใจและตอบสนองไดงาย

2) สาร (Message) คอ เร องราวอนมความหมายและแสดงออกมาโดยอาศยภาษา

หรอสญลกษณใดๆ กตามทสามารถทำใหเกดการรบร รวมกนได สารจะเกดข นไดกตอเมอผส งสารเกด

ความคดข นและตองการจะสงหรอถายทอดความคดนนไปสการรบรของผรบสาร ความสำคญของสาร

ทถกสงมาจากผส งสารกคอ การทำหนาทใหผรบสารเกดการรบรความหมายและมปฏกรยาตอบสนอง

โดยสารมสวนประกอบสำคญ3ประการดวยกนดงน

2.1) รหสสาร ไดแก ภาษา (Language) หรอสญลกษณ (Symbolic) หรอสญญาณ

(Signal) ทมนษยคดขน เพอใชแสดงออกแทนความคดเกยวกบบคคลและสรรพสงตางๆ สามารถแบงรหส

ของสารออกเปนประเภทใหญๆได2ประเภทคอ

2.1.1) รหสของสารทใชคำ (Verbal Message Codes) ไดแก ภาษาพด

ภาษาเขยน

2.1.2) รหสของสารทไม ใชคำ (Nonverbal Message Codes) ไดแก

สญลกษณสญญาณกรยาทาทางเครองหมาย

2.2) เนอหาสาร(MessageContent)

เนอหาของสารทมนษยสอสารกนนนครอบคลมมวลความรและประสบการณ

ของมนษยทมนษยตองการทจะถายทอดแลกเปลยน เพ อความเขาใจซ งอาจแบงเนอหาของสารออกเปน

2ประเภทดงน

2.2.1) สารประเภทขอเทจจรง ไดแก สารทรายงานใหทราบถงความจรงตางๆ

ทมอยในโลกทางกายภาพตรวจสอบความถกตองได

2.2.2) สารประเภทขอคดเหน ไดแก สารซงเก ยวกบปรากฏการณทเกดข น

ในจตใจจากการประเมนของผสงสารอาจเปนแนวคดความเชอ

56

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

2.3) การจดสาร

การจดสารเปนการรวบรวมเนอหา เรยบเรยงดวยการใชรหสของสารทเหมาะสม

เชน การจดสารโฆษณา ผสงสารไดใชความประณต พถพถนในการจดสาร เพอใหสารนนสามารถดงดด

ความสนใจและขอคดเหนตางๆตามทผสงสารตองการ

3) สอหรอชองทาง (Medium or Channel)

สอ หมายถง สงทเปนพาหะททำใหสารเคลอนทออกไปจากผสงสาร สวนคำวา

ชองทาง หมายถง ทางททำใหผสงสารและผรบสารตดตอกนได สอหรอชองทางเปนองคประกอบประการหนง

ของการสอสาร ในการสอสารใดๆ กตามผสงสารตองอาศยสอหรอชองทางใหทำหนาทนำสารไปยงผรบสาร

สอมหลายประเภทเชนสอธรรมชาตสอมนษยสอสงพมพและสออเลกทรอนกสเปนตน

4) ผรบสาร (Receiver)

ผรบสารเปนองคประกอบสดทายในกระบวนการสอสารและมความสำคญไมแพ

องคประกอบอนๆ ทงนเพราะการสอสารใดๆ กตามจะไมประสบความสำเรจ ถาผรบสารไมเขาใจหนาท

และบทบาทของตนเองทมตอการสอสาร

5) ปฏกรยาตอบกลบของผสงสาร (Response)

เปนการแสดงปฏกรยาตอบสนองของผรบสารหลงจากไดรบสารมา วามความเขาใจ

ตอสงทรบมาหรอไมอยางไร ซงผรบสารควรมปฏกรยาตอบกลบอยางใดอยางหนงหลงไดรบสารนนครบถวน

แลว หรอเมอเขาใจสารนนอยางถองแทแลวควรพจารณาสารนนใหถถวน รอบคอบกอนทจะแสดงปฏกรยา

โตตอบกลบไปเพอใหการสอสารบรรลจดมงหมาย

“การสอสารสาธารณะ” หมายถง การสงสารไปสกลมบคคลจำนวนมาก ซงสารทถกสงออก

ไปนนกอใหเกดผลตอความร ความเขาใจ ความคด ความเชอ หรอทศนคตของผรบสาร สามารถแบงเปน

สอสาธารณะทมการสอสารแบบเผชญหนาระหวางผสงสารและผรบสาร เชน การชมนม และสอสาธารณะ

แบบมสอก น (Interposed) เชน การสอสารมวลชน ซ งสอสาธารณะแบบมสอก นนย งแบงออกเปน

อก 2 ประเภทยอยๆ คอ สอสาธารณะแบบมสอขวางก นทผรบสารตองมการมารวมกน (Assembled)

ในสถานทๆ ผสงกำหนดไว เชน การด หรอการชมภาพยนตร เปนตน สวนสอสาธารณะทมสอขวางกน

แบบไมมการชมนม (Non-assembled) นน ผรบสามารถจะรบสารไดตามอธยาศยโดยไมตองมการรวมกน

ของผรบตามทผสงสารกำหนดเชนการดโทรทศนหรอการฟงวทยเปนตน

ดงนน “การส อสารสาธารณะ” ในงานเหตรำคาญ หมายถง กระบวนการสงสาร

ประชาสมพนธ เผยแพร หรอถายทอดขอมลและขาวสารทเก ยวของกบเร องเหตรำคาญดวยวธการตางๆ

ผานทางสอและชองทางตางๆ ยกตวอยางเชน การประชมชแจง จดเวทประชาคม ตดประกาศ ลงวารสาร

หรอสอสงพมพ ถายทอดทางโทรทศนหรอวทย เปนตน ไปยงผรบสารทเปนกลมเปาหมายคอประชาชนและ

57

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

หนวยงานทเก ยวของ มการกำหนดโครงสรางและกระบวนงานการสอสารสาธารณะ วธการ สอและ

ชองทางการสงสารอยางเปนระบบโดยมประเดนเนอหาของสารทจะสงถงผรบสารเกยวของกบเหตรำคาญเชน

- กฎหมายทเออตอการจดการเหตรำคาญทงทเกดจากกจการและไมใชกจการ เชน กฎหมาย

วาดวยการสาธารณสข กฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร กฎหมายวาดวยโรงงาน กฎหมายสงแวดลอม

กฎหมายผงเมองและกฎหมายสขภาพเปนตน

- ขอมลวชาการเบองตนเก ยวกบดานอนามยสงแวดลอมและอนๆ ทเก ยวของกบเรอง

เหตรำคาญ

-ขาวสารหรอเหตการณตางๆทเกยวของกบเรองเหตรำคาญ

4.2 วตถประสงคของการสอสารสาธารณะ

1) เพ อแจงและเผยแพรขอมล ขาวสาร หรอเหตการณตางๆ ทเกดขน ใหประชาชน

หรอหนวยงานทเกยวของไดรบทราบ เกยวกบสทธหรอความรตางๆ อนเปนประโยชนในการนำไปประยกต

ใชในการจดการปญหาเหตรำคาญ

2 )เพ อชกจงใจหรอโนมนาวใจประชาชนหรอหนวยงานทเก ยวของในเร องการจดการ

เหตรำคาญใหเกดการเปลยนแปลงในเรองความรสก นกคด ทศนคต หรอพฤตกรรม ในทศทางทถกตอง

ตามวตถประสงคของผสงสาร

3 )เพ อสนบสนนและสงเสรมใหประชาชนหรอหนวยงานทเก ยวของเขามามสวนรวม

ในการดำเนนการตางๆทเออตอการจดการเหตรำคาญไดอยางมประสทธภาพ

4.3 องคประกอบของการสอสารสาธารณะ

1) มโครงสรางและกระบวนงานการสอสารสาธารณะ โดยมเจาหนาทรบผดชอบงาน

ทมความรความสามารถมแผนการดำเนนงานวาจะสงสารอะไรดวยวธการสอและชองทางใดกลมเปาหมาย

ผรบสารคอใคร และเมอไดรบสารแลวมความคดเหนหรอรสกอยางไรตอสารทไดรบ ซงเปนการทวนสอบ

ปฏกรยาของผรบสารวามความเขาใจและรสกยนดตอสารทไดรบหรอไม รวมถงมขอเสนอแนะอยางไร

เพอทางผสงสารจะไดไปแกไข ปรบปรง กระบวนการทำงานใหไดผลสำเรจทตรงกบความตองการของผรบสาร

ทเปนกลมเปาหมายมากขน

2 )มวธการสอสารสาธารณะซงมแนวทาง3วธดงน

2.1) การสอสารทางวาจา ทำใหเกดความเขาใจไดด สามารถซกถามหรอใหขอมล

ยอนกลบไดแตถามรายละเอยดหรอซบซอนหรอมตวเลขประกอบอาจเกดความผดพลาดตวอยางการสอสาร

ดวยวาจาเชนการพดกนโดยตรงการโทรศพทการบรรยายและการประชม/สมมนาเปนตน

2.2) การส อสารดวยลายลกษณอกษร วธนใหขอมลรายละเอยดไดถกตองตาม

วตถประสงคของผสงสาร แตอาจทำใหผรบสารเกดความรสกไดไมดเทากบการสอสารทางวาจา ผสงสาร

ควรเขยนขอความใหสละสลวยและระมดระวง มใหผรบสารตความเปนอนได วธนไดแก หนงสอราชการ

บนทกขอความรายงานจดหมายวารสารคมอปฏบตคำชแจง/ประกาศหนงสอพมพฯลฯ

58

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

2.3) การสอสารดวยภาพ จะทำใหผรบสารเขาใจไดงายและรวดเรวกวาการอธบาย

ดวยวาจาหรอลายลกษณอกษร เหมาะสำหรบเร องทตองเก ยวของและมผลกระทบตอบคคลและสงอนๆ

เปนจำนวนมากเชนเครองจกรเครองมอเปนตนวธนไดแกโปสเตอรสไลดแผนภมและกราฟฯลฯ

โดยวธการสอสารดงกลาว จะใชวธใดวธหนงหรอใชผสมกนกได แล วแต

ความเหมาะสมทใหผรบสารเขาใจไดถกตอง

3 )มสอและชองทางสงสารจากผสงสารถงผรบสาร

สอทใชในการสงสารสามารถเลอกใชไดในรปแบบสอสงพมพ (เชน รายงาน วารสาร

หนงสอแผนพบ โปสเตอร และหนงสอพมพ เปนตน) รปแบบสออเลกทรอนกส (เชน กระดานสนทนา

(Webboard)เวบไซดและจดหมายอเลกทรอนกส(E-mail)เปนตน)รปแบบสอมนษย(เชนเวทประชาคม

การบรรยาย และการประชม/สมมนา เปนตน) และรปแบบอนๆ โดยการสงสารนนตองดำเนนการ

ผานชองทางในรปแบบทเหมาะสมและมประสทธภาพ เพอทำใหผสงสารสามารถตดตอกบผรบสารทเปน

กลมเปาหมายได

4) มการจดเกบขอมลประเดนหรอเร องทส งสารถงผรบสาร ในรปแบบเอกสารหรอ

สออเลกทรอนกสหรอรปแบบอนๆ ตามความเหมาะสมทผสงสารเลอกใช เพอเปนขอมลผลการดำเนนงาน

ทสามารถเกบไวทวนสอบไดวาผสงสารมการใหขอมลผรบสารทเปนกลมเปาหมายในเรองอะไรไปบางแลว

กลมเปาหมายใหความสนใจหรอมปฏกรยาตอบกลบมาหรอไม อยางไร รวมทงสามารถเปนแหลงคลง

ความรไดเมอมผใหความสนใจขอมลในเรองทไดจดเกบไว

4.4 บทบาท หนาท ของหนวยงานทเกยวของ

1) หนวยงานราชการสวนกลาง

กรมอนามยกรมควบคมมลพษและกรมโรงงานอตสาหกรรมในบทบาทของหนวยงาน

ราชการสวนกลาง มบทบาท หนาท ในการสนบสนนดานวชาการและกฎหมายทเก ยวของ ดวยการให

คำปรกษากบองคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานอนๆรวมทงประชาชนทตดตอหรอประสานงานเขามา

2 )หนวยงานราชการสวนภมภาค

สำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานสาธารณสขอำเภอ และสำนกงานทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด เปนหนวยงานหลกของสวนภมภาค มบทบาท หนาท ในการสนบสนน

ดานวชาการและกฎหมายทเก ยวของ ดวยการใหคำปรกษา ประสานงานกบหนวยงานทเก ยวของในการ

ไดมาซงขอมลสนบสนนใหกบองคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานอนๆ และประชาชนทเก ยวของหรอ

ใหความสนใจ

3) หนวยงานราชการสวนทองถนหรอองคกรปกครองสวนทองถน ควรมการดำเนนการ

เกยวกบระบบการสอสารสาธารณะดงน

59

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

- มกระบวนการประชาสมพนธหรอเผยแพรขอมลดานกฎหมาย เชน กฎหมาย

เก ยวกบการดแลปองกนปญหาสขภาพตนเองทเกดจากปญหาเหตรำคาญ การร สทธ และหนาทในการ

มสวนรวมในการจดการปญหาเหตรำคาญ เปนตน ใหประชาชนทอยในพ นทรบผดชอบไดรบทราบสทธ

และหนาททควรไดรบหรอควรปฏบตใหถกตองตามกฎหรอระเบยบทกำหนดไว

-ถายทอดความร เก ยวกบขอมลวชาการเบองตนทเก ยวของกบเร องเหตรำคาญ

และแจงขาวสารหรอเหตการณตางๆ ทเกยวของกบเรองเหตรำคาญใหกบประชาชนไดมความร ความเขาใจ

และมสวนรวมในการรบทราบความเคลอนไหวของขอมลขาวสารทเกยวของดวยวธการ สอและชองทางตางๆ

ทสามารถสงสารถงประชาชนกลมเปาหมายได

-จดเวทประชาคม เพอใหประชาชนและหนวยงานทเกยวของไดเขามามสวนรวม

หรอแลกเปลยนเรยนรรวมกนในชมชนเกยวกบการจดการปญหาเหตรำคาญในพนท

60

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

การจดการปญหาเหตรำคาญ จำเปนตองมการพฒนาระบบกระบวนงานทชดเจน มแบบแผน

มขนตอนในการดำเนนงาน สามารถเขาใจงาย เพอใหเจาหนาทนำไปใชเปนแนวทางดำเนนงานแกไขปญหา

ทเกดขนไมทำใหเกดการทำงานซำซอนสามารถใชขอมลรวมกนระหวางหนวยงานในทศทางเดยวกน

1. คำนยาม ระบบ หมายถง การรวบรวมสงตางๆ ทไดออกแบบและสรางสรรคขนมา โดยมปฏสมพนธกน

เพอสามารถนำสงเหลานนมาจดดำเนนงานใหบรรลผลตามเปาหมายทกำหนดไว

กระบวนงานหมายถงการมแบบแผนขนตอนการดำเนนงานทจะนำไปใชเปนแนวทางการปฏบต

ในการจดการปญหาเหตรำคาญ

ดงนนระบบกระบวนงานหมายถงการรวบรวมความสมพนธเชอมโยงอยางมแบบแผนมขนตอน

การดำเนนงานทชดเจนในการปฏบตงานทมจดมงหมายรวมกนเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน

2. วตถประสงคของการพฒนาระบบกระบวนงาน 2.1 จดทำและพฒนากระบวนการทำงานใหมคณภาพมประสทธภาพและประสทธผลสงขน

2.2 เพอเปนแหลงการใชขอมลรวมกน ไมเกดการทำงานซำซอนของขอมลกบหนวยงานเครอขาย

หรอหนวยงานทเกยวของ

3. องคประกอบของระบบพฒนากระบวนงาน 3.1 ขอบเขตของการจดทำกระบวนงาน

3.2 เจาหนาทในรปแบบของคณะทำงานคณะอนกรรมการและคณะกรรมการกำหนดกระบวนงาน

3.3 โครงสรางและขนตอนของกระบวนงานทชดเจน

4. ขนตอนการพฒนาระบบกระบวนงาน 4.1 ศกษาและรวบรวมขอมลเพอกำหนดขอบเขตของการจดทำกระบวนงานตางๆตามนโยบาย

ของผบรหารและความตองการภายในหนวยงานเนองจากกจกรรมการดำเนนงานมความหลากหลาย

ระบบพฒนากระบวนงาน 2.

61

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

4.2 การแตงตงคณะทำงาน คณะอนกรรมการ หรอคณะกรรมการ ทประกอบดวย เจาหนาท

นกวชาการ ผทรงคณวฒทมความรความสามารถในดานตาง ๆ รวมทงเปนผทมการปฏบตงานในหนวยงาน

ทเก ยวของกบการจดการปญหาขอรองเรยนดานอนามยสงแวดลอม ในสวนกลางและสวนภมภาคเพ อ

จดทำมาตรฐานการปฏบตงาน (Standard of Procedure : SOP) เปนแบบอยางใหกบหนวยงานราชการ

สวนทองถน

4.3 การจดประชมระดมความคดเหนจากหนวยงานสวนกลาง และสวนภมภาคทเก ยวของ

โดยภายหลงจากมการแตงต งคณะทำงาน คณะอนกรรมการ หรอคณะกรรมการดำเนนการจดประชม

คณะทำงานฯดงกลาวเพอจดทำมาตรฐานการปฏบตงาน(StandardofProcedure:SOP)

4.4 นำมาตรฐานการปฏบตงาน(StandardofProcedure:SOP)มาทดลองใชกบพนทนำรอง

เพอปรบปรงแกไขใหตรงกบความตองการในพนท

4.5 นำเสนอมาตรฐานการปฏบตงาน (Standard of Procedure : SOP) จากหนวยงาน

สวนกลาง และสวนภมภาคทจดทำขน ตอหนวยงานราชการสวนทองถนเพอใหนำไปใชเปนแนวทางปฏบตการ

แกไขปญหาเหตรำคาญ

5. บทบาทหนาทของหนวยงาน หนวยงานราชการสวนกลาง (สำนกอนามยสงแวดลอม และศนยบรหารกฎหมายสาธารณสข)

สวนภมภาค (ศนยอนามยท 1 - 12) ตองดำเนนการจดทำมาตรฐานการปฏบตงาน (Standard of

Procedure : SOP) เพอใหเจาหนาทนำไปใชแกไขปญหาทเกดขนอยางเปนกระบวนการ ไมซบซอน และ

เขาใจงาย ตามความตองการและความเหมาะสมของพนท พรอมทงควรมการจดฝกอบรมใหความรเกยวกบ

มาตรฐานการปฏบตงาน (Standard of Procedure : SOP) การใชจรงของระบบ และมการนเทศตดตาม

ผลการดำเนนงานเปนตน

หนวยงานราชการสวนทองถนมการจดทำSOPของหนวยงานโดยสามารถนำSOPทหนวยงาน

ราชการสวนกลาง และสวนภมภาค จดทำขน เพอใชเปนแนวในการดำเนนงาน และตองมการปฏบตตาม

มาตรฐานการปฏบ ตงาน (Standard of Procedure : SOP) ท จดทำข น ซง SOP ทจดทำตอง

มความสอดคลองกบการดำเนนงาน มแบบแผน มขนตอนการดำเนนงานทชดเจน สามารถใชขอมลรวมกน

ระหวางหนวยงานได

จะเหนไดวาในการพฒนาระบบกระบวนงาน ตองอาศยทงหนวยงานราชการสวนกลาง สวนภมภาค

และสวนทองถนรวมดำเนนงานเพอใหเจาหนาทสามารถนำระบบกระบวนงานไปใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน

ในพนทไดอยางมประสทธภาพ แกไขปญหาเหตรำคาญ และควบคมกจการทเปนอนตรายตอสขภาพในพนท

ไดอยางถกตองเหมาะสมตอไป

62

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ลำดบ ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

มาตรฐาน คณภาพงาน

ตวชวด ผรบผดชอบ

การรบเรองรองเรยน/เจาหนาทพบขอเทจจรง

ของเหตการณทอาจกอใหเกดเหตรำคาญ

การทำระบบ

การรบเรอง

รองเรยน1

มชองทางการ

รบเรอง

รองเรยน

ระบชอและ

หนวยงาน

ผรบผดชอบ

2 แตงตงคณะทำงานจดการเหตรำคาญ

การกำหนดบทบาท

ความรบผดชอบของ

คณะทำงาน

มคณะทำงาน

จดการ

เหตรำคาญ

ระบชอและ

หนวยงาน

ผรบผดชอบ

การกำหนด

บทบาท

ความ

รบผดชอบ

ของ

คณะทำงาน

หนาท

ตรวจสอบ

ขอเทจจรง

และจดทำ

ระบบการ

รวบรวม

ขอมลและ

มสถต

เหตรำคาญ

ระบชอและ

หนวยงาน

ผรบผดชอบมอบหมายเจาหนาทพจารณาดำเนนการตรวจสอบขอเทจจรง

การจดทำระบบฐานขอมลเหตรำคาญ

การวเคราะหสถานการณ

เหตรำคาญในพนทมการปฏบต

พฒนาระบบเฝาระวงปญหาเหตรำคาญในพนท

ดำเนนการตรวจสอบขอเทจจรงตามขอรองเรยน

ตามหลกวชาการดาน

อนามยสงแวดลอมและกฎหมายทเกยวของ

มเจาหนาทผรบผดชอบ

งาน

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

1วน

3

มเหตรองเรยน

มาตรฐานการปฏบตงานการจดการเหตรำคาญ (Standard of Procedure: SOP) มรายละเอยดดงน

63

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ลำดบ ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

มาตรฐาน คณภาพงาน

ตวชวด ผรบผดชอบ

ยตเรองแจงผรองเรยน/

ประชาสมพนธ

ตามหลก

วชาการ

ดานอนามย

สงแวดลอม

และกฎหมาย

4 รายงาน

ผลการตรวจ

วนจฉย

เหตรำคาญ

ระบชอและ

หนวยงาน

ผรบผดชอบ

ไมเปนเหตรำคาญ

ตามพ.ร.บ.การสาธารณสข

พ.ศ.2535

มการออกคำสง

ทางปกครอง

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

ออกคำสงทางปกครอง

ไมเปนกจการฯ

ผาน

ตามหลกวชาการดาน

อนามยสงแวดลอมและกฎหมายทเกยวของ

มการตรวจตดตามการ

ปฏบตตามคำสง

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

1วน

เรยบเรยง

วเคราะหแปรผล

เปนเหต

รำคาญ

เปนกจการฯ

ไมมใบอนญาตฯ

มใบอนญาตฯ

ปฏบตตามคำสง

ตรวจสอบไมผาน

ไมปฏบตตามคำสง

ใหดำเนนคด

ยตเรองแจงผรองเรยน/ประชาสมพนธขอมล

64

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ลำดบ ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

มาตรฐาน คณภาพงาน

ตวชวด ผรบผดชอบ

ตามหลกวชาการ

ดานอนามยสงแวดลอมและกฎหมายทเกยวของ

การออกคำแนะนำใหแกไข

เหตรำคาญ

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

ผกอเหตรำคาญ

ตามหลกวชาการดาน

อนามยสงแวดลอมและกฎหมายทเกยวของ

มการตรวจสอบผลการปรบปรงตาม

คำแนะนำ

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

15วน

ดำเนนคด

แจงสทธการอทธรณแก

ผประกอบการ

ออกคำแนะนำใหแกไขเหตรำคาญ(ตามแบบฟอรมคำแนะนำของเจาพนกงาน)

แกไขไมแกไข

ตรวจสอบไมผาน

ยตเรองแจงผรองเรยน/ประชาสมพนธขอมล

ผาน

65

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ลำดบ ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

มาตรฐาน คณภาพงาน

ตวชวด ผรบผดชอบ

ตามพ.ร.บ.การสาธารณสข

พ.ศ.2535

มคำสงทางปกครอง

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

5วน

ออกคำสงทางปกครอง

ไมปฏบตตามคำสง ปฏบตตามคำสง

ดำเนนคด

แจงสทธการอทธรณแก

ผประกอบการ

ตรวจสอบไมผาน

ยตเรองแจงผรองเรยน/ประชาสมพนธขอมล

ผาน

ตามพ.ร.บ.การสาธารณสข

พ.ศ.2535

มการตรวจตดตามการออกคำสง

ทางปกครอง

ระบชอและหนวยงานผรบผดชอบ

15-30วน

66

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ปญหาเหตรำคาญทเกดขนในแตละพนทมกมความแตกตางกนขนอยกบ สภาพสงคม เศรษฐกจ

และสงแวดลอม รวมทงความรวมมอของไตรภาค ไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน และชมชน ดงนน หนวยงาน

ทม หนาทรบผดชอบในแตละพ นทจำเปนตองทราบสถานการณปญหาในพนทของตนเองกอน โดยอาจ

มการจดลำดบปญหากอนแลวจงพจารณาหาแนวทางแกไขซงมาตรการในการปองกนแกไขปญหาทสำคญคอ

การเฝาระวงปญหาเหตรำคาญ การเฝาระวงจะทำใหทราบวาสถานการณปญหาในพนทมมากนอยเพยงใด

เพอจะไดสามารถกำหนดทศทางและแนวทางในการแกไขปญหาไดอยางถกตองเหมาะสมตอไป

1. คำนยาม การเฝาระวงตามคำจำกดความขององคการอนามยโลก หมายถง การตดตาม สงเกตและ

พจารณาอยางตอเนองถงองคประกอบทมผลตอการเกดและการกระจายของโรคมข นตอนประกอบดวย

การรวบรวมขอมล การวเคราะหและแปลผลขอมล รวมทงการรายงานหรอแจงขาวเกยวกบสถานการณ

ของโรคจากขอมลทไดวเคราะหและประเมนผลดงกลาวเพอดำเนนการตอไปในการปองกนและควบคมโรค

อยางมประสทธภาพ

ระบบเฝาระวงสขภาพ หมายถง การเฝาคมเหตการณดานสขภาพในประชากรอยางเปนระบบ

และตอเนองเพอผลในการปองกนและควบคมภาวะสงคกคามในสงแวดลอมทมความเกยวของกบโรค

ระบบเฝาระวงอนามยสงแวดลอม (Environmental health surveillance) หมายถง

ระบบทมการรวบรวม จดหมวดหม และวเคราะหขอมลโรคทเกยวของกบสงแวดลอม (Environmentally

relateddisease)

สงคกคามดานสงแวดลอม (Environmental hazard) และกระจายขอมลใหกบผทเกยวของ

ในการดำเนนการอยางทนทวงท

ดงนน ระบบเฝาระวงปญหาเหตรำคาญ หมายถง การตดตาม การเฝาคมสงคกคาม และ

ผลกระทบตอสขภาพทเกดจากเหตรำคาญอยางเปนระบบและตอเนอง โดยอาศยกระบวนการรวบรวมขอมล

วเคราะห แปรผลขอมล และการรายงานชประเดนความเสยง เพอเปนแนวทางในการกำหนดมาตรการ

แกไขปญหา

ระบบเฝาระวงปญหาเหตรำคาญ 3.

67

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

2. วตถประสงคของการเฝาระวง 2.1 เพอใชเปนเครองมอหนงทสำคญทใชในการดำเนนการจดการปญหาเหตรำคาญ

2.2 เพอใชเปนฐานขอมลในการกำหนดแนวทางหรอมาตรการการแกไขปญหา

3. องคประกอบของระบบเฝาระวงปญหาเหตรำคาญ 3.1 นโยบายผ บรหาร ผบรหารจำเปนตองตระหนก และใหความสำคญกบการดำเนนการ

เฝาระวงปญหาเหตรำคาญในพนทเพอใหสามารถจดการปญหาไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสม

3.2 โครงสรางการปฏบตงาน ตองมการกำหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบของเจาหนาท

ทจะดำเนนการเฝาระวงในกระบวนการทำงานดานตางๆเชนเจาหนาทสบคนขอมลเจาหนาทสำรวจขอมล

สงแวดลอมเจาหนาทเกบตวอยางหรอเจาหนาทรายงานผลขอมลเปนตน

3.3 เครองมอทใชในการเฝาระวง เปนสงทมความสำคญและมความจำเปนตอการดำเนนงาน

ของเจาหนาท เพอทำใหเกดความคลองตว และมหลกฐานสามารถตรวจสอบได เชน แบบสอบถามสงคกคาม

ดานอนามยสงแวดลอมและผลกระทบตอสขภาพของประชาชนทอยใกลเคยงกบสถานประกอบการ และ

แบบรายงานขอมลการรองเรยนปญหาเหตรำคาญดานอนามยสงแวดลอมเปนตน

3.4 รปแบบการเฝาระวง ตองมแนวทางหรอวธการทเหมาะสม และเปนแนวทางทหนวยงาน

ตางๆสามารถนำไปปฏบตไดมรายละเอยดดงน

68

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

ระบบเฝาระวงปญหาเหตรำคาญขององคกรปกครองสวนทองถน

1

2

3

4

ลำดบ กระบวนการ ผรบผดชอบ

1

กำหนดนโนบาย/พนธกจ เกยวกบ

การพฒนาระบบเฝาระวงเหตรำคาญ

กำหนดทมงานหรอผรบผดชอบภายในหนวยงาน

และหนวยงานสนบสนนทเกยวของ

การจดทำฐานขอมลเหตรำคาญ ในพนทรบผดชอบ การสำรวจขอมลเหตรำคาญ ประจำเดอน และประจำป

โดยมรปแบบการรายงานขอมลอยางเปนระบบ

กำหนดเปาหมายหรอประเภทเหตรำคาญททตองการ

เฝาระวงในพนท

การรวบรวมขอมลทเกยวของ กบเปาหมายของการเฝาระวงเหตรำคาญในพนท

ขอมลดาน

การรองเรยน

ขอมลดาน

สงคกคาม ขอมลดาน

สขภาพ

ผบรหาร อปท.

ผบรหาร อปท.

หนวยงานรบผดชอบ: สำนก/กอง

สาธารณสขและสงแวดลอม

หนวยงานหลก : (สำนก/

กองสาธารณสขและสงแวดลอม)

หนวยงานรวมดำเนนการ : สสจ.

หนวยงานหลก : อปท. (สำนก/

กองสาธารณสขและสงแวดลอม)

หนวยงานรวมดำเนนการ: สสจ.

หนวยงานหลก : อปท. (สำนก/

กองสาธารณสขและสงแวดลอม)

หนวยงานรวมดำเนนการ: สสจ.

2. ขนตอนการเฝาระวง

1. ขนตอนการพฒนา

69

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

2

3

4

ลำดบ กระบวนการ ผรบผดชอบ

การวเคราะห แปรผลขอมลและประเมนสถานการณ

การจดทำรายงานขอมล และเผยแพร

ขอมลใหกบผเกยวของ

การกำหนดแนวทางการแกไขปญหา

หนวยงานหลก : อปท. (สำนก/

กองสาธารณสขและสงแวดลอม)

หนวยงานรวมดำเนนการ: สสจ.

หนวยงานหลก : อปท. (สำนก/

กองสาธารณสขและสงแวดลอม)

หนวยงานรวมดำเนนการ: สสจ.

หนวยงานหลก : อปท. (สำนก/

กองสาธารณสขและสงแวดลอม)

หนวยงานรวมดำเนนการ: สสจ.

4. ขนตอนของการเฝาระวง

4.1. กำหนดโครงสรางการปฏบตงาน มการจดทำโครงสรางการปฏบตงานรองรบระบบเฝาระวง

ปญหาเหตรำคาญโดยโครงสรางทรองรบการปฏบตงานประกอบดวย

4.1.1 หนวยงานรบผดชอบหลก คอ องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทหนาทดงน

• กำหนดทมงานหรอผรบผดชอบภายในหนวยงาน

• จดทำแผนงาน/งบประมาณการดำเนนงาน

• ตดตามประเมนผล

• รายงานความกาวหนาของการปฏบตงาน

4.1.2 หนวยงานสนบสนน

1) สำนกงานสาธารณสขจงหวดมบทบาทหนาทดงน

• ใหคำปรกษาแนะนำการดำเนนงาน

•รวมดำเนนงาน •รวมตดตามประเมนผล

2) ศนยอนามยท1-12และหนวยงานกรมอนามยมบทบาทหนาทดงน

•ใหการสนบสนนดานวชาการ

•ใหคำปรกษาแนะนำแนวทางการดำเนนงาน

• รวมตดตามประเมนผล

70

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

3) หนวยงานอนๆ

• หนวยงานสวนกลาง เชน กรมโรงงานอตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ

กรมทรพยากรนำบาดาลและกรมควบคมโรค

• หนวยงานระดบภาคเชนสำนกงานสงแวดลอมภาค

• หนวยงานระดบจงหวด เชน สำนกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จงหวดสำนกงานอตสาหกรรมจงหวด

หนวยงานอนๆ มบทบาทหนาท ใหการสนบสนนดานวชาการและขอมล

รวมทงใหคำปรกษาแนะนำแนวทางการดำเนนงาน

4.2 การรวบรวมขอมลดานตางๆ ทเกยวของ ไดแก

4.2.1 ขอมลดานสงคกคาม

• ขอมลประเภทกจการ จดทำทะเบยนสถานประกอบกจการทเปนอนตรายตอ

สขภาพ โดยสำรวจทกกจการหรอเฉพาะกจการทเปนปญหาเรงดวนทจะดำเนนการภายในเขตพนทรบผดชอบ

เพอใชเปนฐานขอมลเบองตนประกอบการดำเนนงาน

• รวบรวมขอมลปฐมภมดานสงคกคามในสงแวดลอม โดยวธการตางๆ เชน การ

เกบตวอยางดานสงแวดลอมการสมภาษณหรอใชแบบสอบถามเปนตน

• รวบรวมขอมลทตยภมดานสงคกคามในสงแวดลอมจากหนวยงานอนทเกยวของ

4.2.2 ขอมลเกยวกบการรองเรยน และความเดอดรอนรำคาญ

• รวบรวมขอมลการรองเรยน เร องเหตรำคาญ ทเกดขนในพนท ไดแก ขอมล

เกยวกบผรองเรยนผถกรองเรยนสถานทเกดเหตรำคาญชวงเวลาการเกดเหตรำคาญและประเภทเหตรำคาญ

4.2.3 ขอมลดานผลกระทบตอสขภาพ

• รวบรวมขอมลทตยภม และขอมลปฐมภมดานสขภาพ เชน ขอมลการเกบ

ตวอยางทางชวภาพ ขอมลจากการสมภาษณเชงลก หรอขอมลจากการใชแบบสอบถาม เปนตน โดยสามารถ

สอบถามขอมลดงกลาวจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบล โรงพยาบาล สถานพยาบาลตางๆ หรอ

หนวยงานตางๆในพนทรบผดชอบ

4.3 การวเคราะห ประมวลผลขอมล และประเมนสถานการณ โดยการนำขอมลทไดจาก

การรวบรวมหรอสำรวจมาจดหมวดหม วเคราะห ประมวลผล ประเมนความเสยง และสรปผลเพอใหทราบ

สภาพปญหาในพ นทโดยใชหลกระบาดวทยา ไดแก การนำขอมลดานสงแวดลอมทเกบอยางตอเนอง

ในฐานขอมลและขอมลดานสขภาพจากสถานพยาบาลตางๆในพนทโดยพจารณาประเดนดงน

• ความสมพนธเชอมโยงใหเหนระดบอนตรายสาเหตของปญหาสงแวดลอมกบปญหาสขภาพ

ของประชาชนในพนท โดยนำขอมลทนำมาวเคราะหทำใหเหนแนวโนมของสภาพปญหาในแตละชวงเดอน

และป

71

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

• ชวงเวลาของสภาพปญหาเหตรำคาญทศกษาแลวพบวามกเกดขนบอยทสด

•ความถของสภาพปญหาเหตรำคาญ

•ความรนแรงของปญหาในชวงเวลาตางๆ

•กลมประชาชนแยกตาม ชวงอาย เพศ กลมประชาชนทมโรคประจำตวและพนททไดรบ

ปญหาเหตรำคาญ

4.4 การจดทำรายงาน และเผยแพรขอมลแกผทเกยวของ ไดแก ผบรหารหนวยงานทเกยวของ

ประชาชนและผประกอบกจการ

4.5 การกำหนดแนวทางการแกไขปญหา โดยการนำขอมลจากการวเคราะหไปประกอบการ

ดำเนนงานปองกนหรอแกไขปญหา ซงการแกไขปญหาตองดำเนนการในภาพรวมของการแกไขปญหาทเกดขน

ในพนทสามารถดำเนนการไดดงน

4.5.1 การเตรยมความพรอมของหนวยงานภาครฐ

•การจดอบรมเผยแพรความรใหกบเจาหนาทในหนวยงานในพนท

•การพฒนาระบบการเตอนภย หรอระบบการรบแจงขอรองเรยนในหลายรปแบบ

ใหเพยงพอและครอบคลมทกพนท

•การจดเตรยมงบประมาณประจำปใหเพยงพอ สำหรบการรกษาพยาบาล การ

สงเสรมการปองกนและการฟนฟสภาพความเจบปวยของประชาชน

• การผลตสอขอมลทางวชาการสำหรบเผยแพรใหความรในการปองกนตวเอง และ

การแกไขปญหาแกประชาชนเจาหนาทภาครฐและผประกอบกจการ

• การบงคบใชกฎหมาย การออกกฎหมาย หลกเกณฑ หรอมาตรการดานตางๆ

ขององคกรปกครองสวนทองถนเพอควบคมผประกอบกจการรวมทงผกระทำการกอเหตรำคาญใดๆ

4.5.2 การดำเนนการกบประชาชนทไดรบผลกระทบ

•การอบรมใหความรกบประชาชนในการรสทธ ชองทางการรองเรยนรวมทงการ

ปองกนตนเองเบองตนจากปญหาเหตรำคาญ

•การเผยแพรขอมลตางๆ ทเกยวของ เพอใหประชาชนไดทราบสถานการณปญหา

ทเกดขนในพนท

•การจดเตรยมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสมกบสภาพปญหา

ทเกดขนในพนท สำหรบแจกจายกบประชาชนทไดรบผลกระทบและมการแนะนำวธการใชอปกรณดงกลาว

อยางมประสทธภาพ

72

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

4.5.3 การควบคมสงคกคาม หรอแหลงกำเนดเหตรำคาญ

•การกำหนดแผนการตรวจตราสถานประกอบกจการในพนททกเดอน

•การปรบปรงกระบวนการผลตของสถานประกอบกจการในพนทใหไดมาตรฐาน

นโยบายการซอมบำรง ปรบปรงซอมแซมเครองจกร ระบบการผลตใหมประสทธภาพ ไมใหกอใหเกดปญหา

สงแวดลอม

4.5.4 การกำหนดมาตรการทางกฎหมาย

• การกำหนดขอบญญตทองถน มาตรการการควบคมแกไขปญหา รวมทงการออก

คำแนะนำตางๆ

จะเหนไดวา การเฝาระวงปญหาเหตรำคาญ มความสำคญ และเปนเคร องมอท

ทำใหหนวยงาน และเจาหนาทสามารถกำหนดแผนการจดการปญหาดานอนามยสงแวดลอมทเหมาะสม

กบสภาพพนทไดอยางมประสทธภาพ ตรงกบความตองการของประชาชน และสอดคลองกบสถานการณ

ปญหาในแตละพนท ดงนน เจาหนาท จงตองทำความเขาใจ และศกษาขนตอนและวธการของการเฝาระวง

ปญหาเหตรำคาญใหเขาใจเพอสามารถนำองคความรไปใชในการปฏบตงานไดอยางถกตองตอไป

73

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ลำดบ

ปร

ะเภท

กจกา

ร จำ

นวน

(ราย

)

ใบอน

ญาต

ประก

อบกจ

การ

จำนว

นกจก

าร

ทถกร

องเร

ยน

(ราย

) ม

(ราย

) ไม

ม (ร

าย)

ระงบ

เห

ตรำค

าญได

(ร

าย)

ชอผร

ายงา

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

วนทร

ายงา

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.....

แบบร

ายงา

นขอม

ลการ

ประก

อบกจ

การท

เปนอ

นตรา

ยตอส

ขภาพ

ในพ

นท

รวบร

วมขอ

มลโด

ยหนว

ยงาน

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.....ป

ระจำ

เดอน

......

......

......

......

......

......

......

.

แบบ

หก.0

6

หมาย

เหต

รว

ม 0

0 0

0 0

74

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

บรรณานกรม

1. กตมาสรสนธ.ความรทางการสอสาร.พมพครงท4.กรงเทพฯ:จามจรโปรดกท.2548

2. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. คมอพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535. พมพครงท 4.

2550

3. สธา พงศถาวรภญโญ, นนทดา โอฐกรรม และดษฎ นลดำ.หลกการสอสารองคกร. พมพครงท 1.

กรงเทพฯ:ศนยหนงสอมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา,2548.

4. สำนกจดการความรกรมควบคมโรค.การสอบสวนโรค:แนวคด หลกการ ขอควรระวง.

http://lms.kmddc.go.th/e_learning/e-data/4/S1_010/intro.html. คนควาเมอกมภาพนธ

2554.

5. สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย.คมอวชาการ เรอง การควบคมและจดการปญหาเหตรำคาญ.

พมพครงท1.2553

6. สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย. คมอระบบการจดการเหตรำคาญและกจการทเปนอนตราย

ตอสขภาพ.พมพครงท1.2553

7. สำนกอนามยสงแวดลอมกรมอนามย.คมอวชาการ เรอง แนวทางการตรวจวนจฉยปญหาเหตรำคาญ

ดานอนามยสงแวดลอมสำหรบเจาหนาท.พมพครงท2.2552

8. สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย.คมอวชาการ เรอง เทคนคการใชเครองมอวทยาศาสตรสำหรบ

การตรวจวนจฉยปญหาเหตรำคาญ.พมพครงท1.2553

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

75

สำนกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ทปรกษา

ดร.นายแพทยพรเทพ ศรวนารงสรรค อธบดกรมอนามย

นายพษณ แสนประเสรฐ ปฏบตหนาทรองอธบดกรมอนามย

นางปรยะดา โชควญญ รกษาราชการแทนผอำนวยการ

สำนกอนามยสงแวดลอม

นายสมศกด ศรวนารงสรรค หวหนากลมเหตรำคาญ

และกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

เรยบเรยงโดย

กลมเหตรำคาญและกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

คณะผจดทำ

76

คมอว

ชาการ เรอง ระบบการจดการเหตรำคา­

บนทกทายเลม