„მეწარმეობის განვითარება...
TRANSCRIPT
„მეწარმეობის განვითარება
ახალგაზრდებში“
მსმე ნე ლის და მა ტე ბი თი სა კითხა ვი მა სა ლა
წი ნა სიტყ ვა ო ბა
წინამდებარემსმენელისდამატებითისაკითხავიმასალამომზადებულიაპროგრამის,“ახალგაზრდების
სამეწარმეო უნარ-შესაძლებლობების, დასაქმებისა და შემოსავლის მიღების მხარდაჭერა საქართვე-
ლოში”,ფარგლებში,რომელიცწარმოადგენსსაჯაროსექტორსადაკერძობიზნესსშორისახალიტიპის
პარტნიორობასდაქმნისინსტიტუციურჩარჩოებსდამოდელებსიმისათვის,რომხელიშეეწყოსეკონო-
მიკურსაქმიანობაშიახალგაზრდებისფართომასშტაბითმონაწილეობას.ესარისაშშ-სსაერთაშორისო
განვითარებისსააგენტოს(USAID)მიერდაფინანსებულიერთობლივიინიციატივა,რომელშიცმონაწი-
ლეობსფონდი„კრისტალი“’,PHInternational-ისფილიალისაქართველოშიდამიკროსაფინანსოორ-
განიზაცია„კრისტალი“.
პროგრამისმიზანიარის,საქართველოშიგაიზარდოსდასაქმებულიახალგაზრდებისრაოდენობამათ
მიერახალისაწარმოებისშექმნისგზით,რისთვისაცახალგაზრდებსმიეწოდებათშესაბამისიცოდნადა
უნარ-ჩვევები.პროგრამახელსუწყობსახალგაზრდებშიმეწარმეობისგანვითარებასდამათშემდგომ
დასაქმებას,აფუძნებსსამეწარმეოცოდნისმიღებისდამისიგამოყენებისინოვაციურფორმებსდაქმნის
თვისობრივადახალპლატფორმასახალგაზრდებისთვისბიზნესისდასაწყებადდაგასაძლიერებლად.
წინამდებარემსმენელისდამატებითისაკითხავიმასალაწარმოადგენს,პროგრამის,მეწარმეობისგან-
ვითარების კომპონენტისფარგლებში,PH International-ისდაფონდ „კრისტალის“თანამშრომლობით
შექმილღია-ტიპის სასწავლორესურსს,რომელიც უკვე გამოიყენება ახალგაზრდების მიერ სამეწარ-
მეოცოდნისმიღებისდაგაღრმავებისმიზნითდააგრეთვეგანკუთვნილიანებისმიერიდაინტერესებული
ახალგაზრდისთვისმეწარმეობისგანათლებისდაუფლებისმიზნით.ესრესურსი,ასევესაინტერესოდა
სასარგებლოიქნებანებისმიერიმოქალაქისთვის,ვისაცსამეწარმეოსაქმიანობისდაწყებასურს.
გისურვებთწარმატებას!
კურსის ბადე
1
ნაწილი
გაცნობა
აქტივობა:
ბიზნესი ერთი დღით
თემა:
უნარები და ინსტრუმენტები
3
ნაწილი
პრაქტიკული:
ბიზნესმოდელის პრეზენტაცია
პრეზენტაცია:
დასკვნითი სესია – საინვესტიციო წინადადებები
2
ნაწილი
თემა:
ბიზნეს მოდელი
თემა:
პროდუქტის და ბაზრის თავსებადობა
თემა:
ურთიერთობა მომხმარებლებთან და შემოსავლები
თემა:
რესურსები და პარტნიორები
კურსის პროგრამა
ნაწილი I - შესავალი
სესია1:თემა-მეწარმე..........................................................................................................................................71.მეწარმისპიროვნულითვისებებისგამომუშავება...........................................................................................7
სესია3:თემა-მეწარმისთვისაუცილებელიუნარებიდაინსტრუმენტები....................................................19კომუნიკაცია;აქტიურიმოსმენა;იდეისანპრობლემისანალიზისინსტრუმენტები:ტვინითიერიში,SWOTანალიზიდაგონებრივირუკა
ნაწილი II - ბიზნესმოდელის ძიებაში
სესია1:თემა–ბიზნესმოდელი1.მინილექცია:ბიზნესმოდელისძიებაში.........................................................................................................24
სესია2:თემა-პროდუქტისადაბაზრისთავსებადობა..................................................................................311.მომხმარებელი,მისიკონტექსტიდაროლები.............................................................................................312.მინილექცია:დამატებითიღირებულება.......................................................................................................323.მინილექცია:მომხმარებელთასეგმენტები..................................................................................................354.მინილექცია:დისტრიბუციისარხები.............................................................................................................43
სესია3:თემა-ურთიერთობამომხმარებელთან............................................................................................501.მინილექცია:ურთიერთობამომხმარებელთან............................................................................................502.მინილექცია(გაგრძელება):შემოსავლისმოდელი.....................................................................................573.სოციალურიმედია-მარკეტინგი....................................................................................................................61
სესია4:თემა-რესურსებიდაპარტნიორები...................................................................................................841.მინილექცია:რესურსებიდაპარტნიორები..................................................................................................842.ვინარიანპარტნიორები?.............................................................................................................................863.მინილექცია:რესურსები,აქტივობებიდახარჯები......................................................................................864.მინილექცია:ფინანსებისდარესურსებისდაგეგმვა....................................................................................89
ნაწილი III - ბიზნესმოდელის პრეზენტაცია „კონტაქტი ინვესტორთან“
სესია1:თემა-კომუნიკაცია................................................................................................................................941.რაარისკომუნიკაცია....................................................................................................................................942.მინილექცია:იდეისპრეზენტაციისხელოვნება............................................................................................983.პრეზენტაციისფორმები:პიჩინგი..................................................................................................................984.საინვესტიციომემორანდუმისფორმა........................................................................................................1005.რააინტერესებსინვესტორს?......................................................................................................................102
7ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
1
ნაწილი
სე სია 1მე წარ მე
შე სა ვა ლი
მე წარ მის პი როვ ნუ ლი თვი სე ბე ბის გა მო მუ შა ვე ბა
თუმეწარმისპიროვნულითვისებებისგამომუშავებაგსურთ,საკუთართავსდაუსვითკითხვები,რომლებიცფოკუსირებულისიტუაციისშექმნისსაშუალებასმოგცემთდამისსაფუძველზემოახ-დინეთუნარ-ჩვევებისგამომუშავებადაშესაძლებლობებისშექმნა.
პიროვნულიზრდისთვალსაზრისით,ასეთიშეკითხვებისდაჟინებითდასმასდიდიძალააქვს.გთავაზობთმოკლეინფორმაციასადაკითხვებს,რომლებიცრეგუ-ლარულადშეგიძლიათდა-უსვათთავს,წარმატებისმისაღწევადაუცილებელიათივეთვისებისგამომუშავებისთვის.
1. სა კუ თა რი ძა ლე ბის რწმე ნა
გწამდესსაკუთარიშესაძლებლობებისადაუნარების–ფრიადანგარიშგასაწევინიშან-თვისე-ბაა, ამიტომთვითრწმენის პოტენციალის გაზრდა ძალიან მნიშვნელოვანია. ამისთვის კარგისაშუალებაარეგულარულადჰკითხოთსაკუთართავს:
1.რამდენადმწამსჩემიუნარ-ჩვევებისადაშესაძლებლობებისდარამდენადვენდობიმათ?
2.რაშემიძლიაგავაკეთოიმისათვის,რომმეტადმწამდესსაკუთარითავის,უნარ-ჩვევებისადაშესაძლებლობების?
თუამკითხვებსდღეშიხუთჯერმაინცდაუსვამთსაკუთართავს,თქვენიტვინი,როგორცუნივერ-სალურიენერგოინფორმაციულისისტემადაზემძლავრიკომპიუტერი,აუცილებლადმოგაწვ-დითსათანადოპასუხსსათანადოდროს.ენდეთმისფარულშესაძლებლობებს.
2. ახა ლი შე საძ ლებ ლო ბე ბის ძი ე ბა
შესაძლებლობებიგანუსაზღვრელია. სამყაროსავსეარესურსებით.მასარამხოლოდმიზეზ–შედეგობრიობაახასიათებს,არამედმიზანმიმართულებაცმართავს,ხოლომიზანდასახულობაწარმატებისმიღწევისშინაგანიფაქტორია.აქედანგამომდინარე,წარმატებისმიღწევასამყა-
8 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
როსფუძეშიძევს.მეორემხრივ,სამყაროარამხოლოდციკლურიათავისმოძრაობაში,არა-მედგაფართოების,განვრცობის,გამრავლებისადაგამრავალფეროვნებისაკენმიისწრაფვის,რაცსიმდიდრის,სიუხვისადაბარაქისსაფუძველია.თუკიწარმატებადაბარაქასამყაროსესო-დენბუნებრივითავისებურებაა,მაშ,რატომიძირებაკაცობრიობისუმეტესობასიღარიბისჭა-ობში?რატომხდებაასე?
გთავაზობთ სამყაროს,როგორცრესურსების წყაროს, ხედვის ჩამოყალიბებისთვის აუცილე-ბელ2შეკითხვას:
1.რომელიახალიდამნიშვნელოვანიშესაძლებლობებიდარესურსებიშემიძლიამოვიძიოსა-კუთართავსადაგარესამყაროში?
2.რომელიადასახულიმიზნისმიღწევისათვისაუცილებელირესურსები?
3. სიტყ ვი სა და საქ მის თან ხ ვედ რა და ხელ შეკ რუ ლე ბის მი მართ ერ თ გუ ლე ბა
წარმატებულიქმედებებისერთ-ერთიმნიშვნელოვანიწინაპირობააკონგრუენტობა,ანუსიტყ-ვისადასაქმის,აზრისადაემოციისშესაბამისობადათანხვედრა.შრომითსაქმიანობასადაბიზნესშიესხელშეკრულებისერთგულებაშიგამოიხატება,აღნიშნულიდოკუმენტისპუნქტებისშესაბამისობაშიმუშაკისსაქმიანობასადაამსაქმიანობისშედეგებთან.
დაპირებებისმიცემადაარშესრულებაანპირობისსაწინააღმდეგოქმედებაძვირადუჯდებათ,მაგალითად,პოლიტიკოსებს.თუაზრიერთსმეტყველებსდაემოციამისსაპირისპიროსგამო-ხატავს,ასეთიარაგულწრფელობადასაკუთარაზრსადაემოციასშორისწინააღმდეგობაგარ-კვეულდისკომფორტსადაშინაგანკონფლიქტსბადებს.თუთქვენისამსახურებრივიდაბიზნეს-ქმედებაანმისიშედეგიკონტრაქტშიჩაწერილპუნქტებსეწინააღმდეგება,მაშინგარდაუვალიაინტერესთაანსხვასახისკონფლიქტისავალალოშედეგებით.პირისგატეხვაყველაქვეყანასადაკულტურაშიუარყოფითადფასდება. ასე,რომკონგუენტულობადახელშეკრულებისადმიერთგულებაწარმატებისმიღწევისმნიშვნელოვანისაწინდარია.
ზემოთთქმულიდანგამომდინარე,მნიშვნელოვანიასაკუთარითავისთვისშემდეგიკითხვებისრეგულარულადდასმა:
1.ვასრულებთუარაყველადაპირებასანხელშეკრულებისპუნქტს?2.ხომ არ არის ჩემი აზრები გრძნობებთან წინააღმდეგობაში?რამდენად შეესაბამება ისინიერთმანეთს?
3.არისთუარაჩემისაქმედაქმედებაჩემივესიტყვისშესაბამისი?როგორშემიძლიაშესაბა-მისობასადათანხვედრაშიმოვიყვანოსიტყვასაქმესთან,გრძნობააზრთან,ქმედებაკონტ-რაქტისპირობებთან?
ჰკითხეთესსაკუთართავსდღეშიხუთჯერმაინც.
1
ნაწილიმე წარ მე
9ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
4. შე უ პოვ რო ბა: მი ღე ბუ ლი გა დაწყ ვე ტი ლე ბის მტკი ცედ გან ხორ ცი ე ლე ბა
წარმატებულიადამიანებისწრაფადდაგადაუდებლადიღებენგადაწყვეტილებას,ხოლოშემ-დეგდაჟინებითადადაბეჯითებითახორციელებენმასცხოვრებაში.იმშემთხვევაში,თუმიღებუ-ლიგადაწყვეტილებაარამართლებს,დასახულიმიზნისშეცვლისმაგივრად,ისინიახალგზებ-სადამიდგომებსშეიმუშავებენმისმისაღწევად.წარუმატებელიადამიანებიკისაპირისპიროდმოქმედებენ–ნელადადიდიმერყეობისშედეგადიღებენგადაწყვეტილებას,პირველივედაბ-რკოლებისაღმოცენებისასტოვებენარჩეულგზასდასხვამიზნებზეინაცვლებენ.
რეკომენდებულია,რომრეგულარულადჰკითხოთსაკუთართავს:
1.როგორშემიძლიაშეუპოვრადდამტკიცედგანვახორციელოჩემისაქმიანობადასახულიმიზ-ნისმისაღწევადიმშემთხვევაში,თუგარემოდანმუდმივადვაწყდებიდაბრკოლებებს?
დაუსვითესკითხვასაკუთართავსდღეშიხუთჯერმაინც.
5. რის კის გა წე ვის უნა რი
წარმატებისკენსწრაფვისპროცესშიადამიანთაერთინაწილიგარკვეულირისკისსაფასურადელტვისმისმიღწევას,ხოლომეორენაწილიცდილობს,როგორმეთავიდანაიცილოსწარუმა-ტებლობადარისკი.წარმატებისმიღწევაკიგონივრულრისკსყოველთვისმოითხოვს.
ცხოვრებათვითონარისერთგვარირისკი.დაბადებისასდაზუსტებითარავინიცის,რომბავშ-ვიგადარჩება.შემდეგკიყოველწუთასარისჩასაფრებულიდაღუპვისსაფრთხედავინიცის,ცოცხალიადამიანებირამდენჯერგადაურჩნენსიკვდილს.აქედანგამომდინარე,ადამიანებისნებისმიერიქმედებაშეიცავსრისკს.ბევრიმათგანიდღენიადაგზრუნავსშესაძლომარცხისაცი-ლებაზე,რისგამოციგიერთადგილასდგასდაწინვერმიდის.მარცხისაცილებაკარგია,მაგ-რამწინსვლისგარანტიმხოლოდგონივრულირისკია.
გთავაზობთსაკვანძოკითხვებს,რომელიცშეგიძლიათ,თქვენსთავსრეგულარულადდაუსვათ:
1.რაშიმდგომარეობსკონკრეტულიმომენტისრისკები?2.რომელირისკებიათვალსაჩინოანჯერჯერობითდაფარული?3.რომელრისკზეშემიძლიაწასვლა?რაიქნებაამრისკისგაწევისშემდგომიშედეგები?
ჰკითხეთესსაკუთართავსდღეშიხუთჯერმაინც.
1
ნაწილიმე წარ მე
10 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
6. საქ მის ხა რის ხი ა ნად კე თე ბა
ბიზნესშიყველაქმედებაეფექტურობისადახარისხისზრდასმოითხოვს.თითოეულინამუშევა-რიდაპროდუქტი,სხვათამომსახურება,საუბარიდაკომუნიკაცია,სწავლადაშრომახარისხიანშესრულებასსაჭიროებს.ნებისმიერიუსარგებლორამზიანისმომტანიაროგორცთქვენთვის,ისეგარშემომყოფებისთვის.
წარმატებულიადამიანიმუდმივადცდილობსსტანდარტებისადახარისხისაწევასსაკუთარსაქ-მიანობასადაპირადცხოვრებაში,ამისათვისფრიადსასარგებლოახარისხიანობისკენსწრაფვისუნარ–ჩვევისგამომუშავება,რაცსაკუთარითავისთვისშემდეგიკითხვებისდასმასგულისხმობს:
1.როგორშემიძლიაგავაუმჯობესოჩემისაქმიანობისშედეგებიდახარისხი?2.როგორშემიძლიაეფექტურობისზრდა?რაარისასეთიზრდისსაშუალებადარესურსი?
7. მკა ფიო მიზ ნე ბის და სახ ვა
მიზანდასახულობაწარმატებისუმნიშვნელოვანესითვისებაა.მიზნისდასახვაგულისხმობსსვლასმომავლისკენ,რომელიცშეიძლებაიყოსროგორცახლოდამოკლევადაშიმისაღწევი,ისედრო-ისგრძელვადიანმონაკვეთშიგანსახორციელებელიქმედება.მნიშვნელოვანია,დასახულიმიზანიიყოს:აბსტრაქტულისნაცვლად–კონკრეტული,ბუნდოვანისნაცვლად–მკაფიოდასინამდვილესმოკლებულისნაცვლად–რეალისტური.ფსიქოლოგიურლიტერატურაშიუკვეტრივიალურიაშემ-დეგიფაქტი:მე–20საუკუნის50–იანწლებშიჩიკაგოსერთ–ერთკოლეჯშისტუდენტებსდაურიგესკითხვარები,რომელთასაშუალებითმათუნდაჩამოეყალიბებინათმოკლე,საშუალოდაგრძელ-ვადიანიმიზნები.კითხვარებისტუდენტთამიზნებისმკაფიოობისადაკონკრეტულობისხარისხითფასდებოდა.დამუშავებისშედეგადისკითხვარებიგადაირჩა,რომლებშიცმოკლე,საშუალოდაგრძელვადიანიმიზნებიუკლებლივიყოჩამოთვლილიდამკაფიოობისადაკონკრეტულობისმა-ღალი ხარისხით გამოირჩეოდა. ამ თვისებებით ხასიათდებოდა სტუდენტთა ნამუშევრების მხო-ლოდ5%.ყველანამუშევარისეიფშიშეინახეს,10წლისშემდეგდაურეკესკურსდამთავრებულებსდათითოეულსჰკითხეს,თურამდენი ჰქონდათწლიური შემოსავალიდოლარებში? აღმოჩნდა,რომყოფილსტუდენტთაიმ5%–ისშემოსავლები,რომელთანამუშევრებიცმკაფიოობისადაკონ-კრეტულობისმაღალიხარისხითადამოკლე,საშუალოდაგრძელვადიანიმიზნებისუკლებლივმოხსენიებითხასიათდებოდა,აღემატებოდაიმდანარჩენი95%-ისერთადაღებულშემოსავლებს,რომელთაკითხვარებიცხარვეზებსშეიცავდა.აქედანგამომდინარეგაკეთდადასკვნაადამიანთაწინსვლაშიმიზანდასახულობისმნიშვნელობაზე.
მიზანდასახულობისგანსავითარებლადრეგულარულადდაუსვითსაკუთართავსკითხვები:
1.რომელიაჩემიუახლოესიდამოკლევადიანიმიზნები?2.რომელიაჩემიგრძელვადიანიმიზნები?3.რომელიმიზნებიაჩემთვისპრიორიტეტული?4.რამდენადკონკრეტულიდამკაფიოაისინი?5.როგორმივაღწიოამმიზნებს?რომელიამათიმიღწევისსაშუალებებიდარესურსები,გზებიდანაბიჯები?
1
ნაწილიმე წარ მე
11ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
8. და გეგ მ ვის უნა რი, მო ნი ტო რინ გი და სტრა ტე გი უ ლი ხედ ვე ბი
ბიზნესშიწარმატებულიადამიანებიყოველთვისგეგმავენ,აკვირდებიანდააფასებენროგორცმიმდინარესაქმიანობას,ისეგრძელვადიანპერსპექტივებს.მათსტრატეგიულიხედვებიდატაქ-ტიკურისვლებისწინასწარგანჭვრეტაახასიათებთდაგარემოსფაქტორებისადასაკუთარიქმე-დებებისმუდმივიმონიტორინგისრეჟიმშიცხოვრობენ.
დაგეგმვამონიტორინგისსაფუძველზეხორციელდება,თუმცაიგეგმებათვითონმონიტორინგიც.
დაგეგმვასექვემდებარებამიმდინარესაქმიანობები,ყოველდღიურიცხოვრებადაგრძელვა-დიანიპერიოდები(სამწლიანი,ხუთწლიანი,ათწლიანიპერიოდები).გეგმისგრაფიკიყოველ-თვისშეიცავსმოქნილობისკომპონენტსდამასშიმუდმივადშესაძლებელიაკორექტივებისშე-ტანა.იგეგმებადღე,კვირა,თვე,წელიწადი,წლები.გეგმები,როგორცწესი,გაწერილია.ასეიქმნებამდგრადიგანვითარებისპირობები.
დაგეგმვისა და მონიტორინგის მიმართულებით საკუთარ თავს შეიძლება, დაუსვათ შემდეგიკითხვები:
1.როგორდავგეგმომიმდინარედაგრძელვადიანისაქმიანობა?2.როგორვაწარმოოჩემისაქმიანობისწარმატებულობისმონიტორინგიდაშეფასება?
თუმართლაცგსურთმიღწევებისრეჟიმშიცხოვრება,ესკითხვებირეგულარულადდასვით.
9. მუდ მი ვი ინ ფორ მა ცი უ ლი გა ნახ ლე ბა, ინო ვა ცია
ჩვენ ვცხოვრობთ ეპოქაში, სადაც ინფორმაცია მთავარი კაპიტალიადა ცოდნის ეკონომიკასწამყვანიროლიაკისრია.
ინფორმაციისმუდმივიგანახლება,მოძიებადაინოვაციაწარმატებისმიღწევისაუცილებელიფაქტორიადღეს.სამყაროგამუდმებითიცვლებადაესცვლილებასაკმაოდაჩქარდა,რაცინ-ფორმაციისგანახლებისადაგავრცელებისტემპებისზრდამგანაპირობა.თუდღესმოწინავეხართ, ხვალ,ინფორმაციულიდეფიციტის შემთხვევაში, შესაძლოაუკანარიგებშიგადაინაცვ-ლოთ.ამიტომწარმატებისთვისსაჭიროა,ინფორმაციისსწრაფიმოძიებისხერხებისფლობადამათისაიმედოდშენახვისადაეფექტურისტრუქტუირებისუნარ–ჩვევებისგამომუშავება.
ინფორმაციულიგანახლებისუნარ–ჩვევებისგანსავითარებლადრეგულარულადჰკითხეთსაკუ-თართავსშემდეგი:
1.როგორუზრუნველვყოთავიახალიინფორმაციით?2.რასიახლეასადღეისოდჩემსფეროში?რომელიაინფორმაციისსაუკეთესოწყაროამსფე-როში?
1
ნაწილიმე წარ მე
12 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
10. თა ნა მო აზ რე თა პოვ ნის, გუნ დუ რი მოქ მე დე ბი სა
და სხვა თა დარ წ მუ ნე ბის უნა რი
თანამოაზრეთაგუნდისყოლაწარმატებისმნიშვნელოვანიწინაპირობაა.ადამიანთადარწმუნე-ბადამოტივირება,ქსელებისშექმნადაეფექტურიკომუნიკაციააუცილებელიაწინსვლისადამიღწევებისთვის.ესაალიდერობისუნარი.
გუნდისშეკვრასგარკვეულიწესებიდატექნიკააქვს.მისიერთ–ერთიმნიშვნელოვანიკომპონენტიაფუნქციათასწორიგადანაწილებადაპასუხისმგებლობებისდელეგირება.მნიშვნელოვანია,თითო-ეულიადამიანისაქტიურლიდერადდანახვა,ნაცვლად–პასიურიშემსრულებლისა.სხვათადარწ-მუნებისუნარ–ჩვევაეფექტურიკომუნიკაციისისეთიტექნიკისფლობასეფუძნება,რომელიცშემდეგძირითადპრინციპებზეააგებული:1)სხვისიდარწმუნებისმცდელობამხოლოდიმაში,რისიცთავადნამდვილადგწამს;2)სხვისიდარწმუნებისთვისსაჭიროინფორმაციისადაარგუმენტებისმიწოდებაურთიერთობაშიმყოფიადამიანისღირებულებების,მიზნების,ლექსიკის,შეხედულებებისადაფსი-ქო-ფიზიოლოგიურიმდგომარეობისთავდაპირველიშეფასებისშემდეგ.
რეგულარულადდაუსვითსაკუთართავსშემდეგიკითხვები:
1.როგორდავარწმუნოადამიანები?როგორმოვახდინოგავლენამათზედაროგორშევქმნათანამოაზრეთაგუნდი?
2.როგორგავაფართოოთანამოაზრეთაქსელი?
შესაძლოა,რთულიაღმოჩნდესსაკუთარითავისთვისყველაჩამოთვლილიშეკითხვისყოველ-დღიურადდასმა.ამპრობლემისთავიდანასაცილებლადბევრადმარტივიდადროშიგაშლილიგზაცარსებობს:ზემოთჩამოთვლილი10პიროვნულითვისებიდანყოველდღეთანმიმდევრუ-ლადიმუშავეთერთ–ერთმათგანზე,მისთვისშესაბამისიკითხვებისდასმით.ასეგააგრძელეთმე–10დღისჩათვლით.10დღისშემდეგისევგაიმეორეთკითხვებისდასმისციკლი.რამდენიმეთვისშემდეგნახავთ,რომთქვენისაქმეებიუკეთმიდის.–რატომ?–იმიტომ,რომჩამოთვლი-ლი კითხვებისრეგულარულიდასმითთქვენ აყალიბებთდა აღვიძებთ პოზიტიურ განწყობასწარმატებისგამომწვევიპიროვნულითვისებისშესაბამისადსამოქმედოდ,ესკიძალზემნიშვნე-ლოვანია.ამშემთხვევაშიმუშაობსკანონი:ხდებიის,რაზეცფოკუსირებულიხარ.
შევაჯამოთათიმნიშვნელოვანითვისებისგამომუშავებისთვისგანკუთვნილიკითხვები,ესენია:
1.
1.1.რამდენადმწამსჩემიუნარ-ჩვევებისადაშესაძლებლობებისდარამდენადვენდობიმათ?
1.2.რაშემიძლიაგავაკეთოიმისთვის,რომმეტადმწამდესსაკუთარითავის,უნარ-ჩვევებისადაშესაძლებლობების?
1
ნაწილიმე წარ მე
13ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2.
2.1.რომელიახალიდამნიშვნელოვანიშესაძლებლობებიდარესურსებიშემიძლიამოვიძიოსაკუთართავსადაგარესამყაროში?
2.2.რომელიადასახულიმიზნისმისაღწევადაუცილებელირესურსები?
3.
3.1.ვასრულებთუარაყველადაპირებასანხელშეკრულებისპუნქტს?
3.2.ჩემიაზრებიხომარარისგრძნობებთანწინააღმდეგობაში?რამდენადშეესაბამებაისინიერთმანეთს?
3.3.არისთუარაჩემისაქმედაქმედებაჩემივესიტყვისშესაბამისი?როგორშემიძლიაშესაბა-მისობასადათანხვედრაშიმოვიყვანოსიტყვასაქმესთან,გრძნობააზრთან,ქმედებაკონტრაქ-ტისპირობებთან?
4.
როგორშემიძლიაშეუპოვრადდამტკიცედგანვახორციელოჩემისაქმიანობადასახულიმიზნისმისაღწევადიმშემთხვევაში,თუგარემოდანმუდმივადვაწყდებიდაბრკოლებებს?
5.
5.1.რაშიმდგომარეობსკონკრეტულიმომენტისრისკები?
5.2.რომელირისკებიათვალსაჩინოანჯერჯერობითდაფარული?
5.3.რომელრისკზეშემიძლიაწასვლა?რაიქნებაამრისკისგაწევისშემდგომიშედეგები?
6.
6.1.როგორშემიძლიაგავაუმჯობესოჩემისაქმიანობისშედეგებიდახარისხი?
6.2.როგორშემიძლიაეფექტურობისგაზრდა?რაარისასეთიზრდისსაშუალებადარესურსი?
1
ნაწილიმე წარ მე
14 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
7.
7.1.რომელიაჩემიუახლოესიდამოკლევადიანიმიზნები?
7.2.რომელიაჩემიგრძელვადიანიმიზნები?
7.3.რომელიმიზნებიაჩემთვისპრიორიტეტული?
7.4.რამდენადკონკრეტულიდამკაფიოაისინი?
7.5.როგორმივაღწიოამმიზნებს?რომელიამათიმიღწევისსაშუალებებიდარესურსები,გზებიდანაბიჯები?
8.
8.1.როგორდავგეგმომიმდინარედაგრძელვადიანისაქმიანობა?
8.2.როგორვაწარმოოჩემისაქმიანობისწარმატებულობისმონიტორინგიდაშეფასება?
9.
9.1.როგორუზრუნველვყოთავიახალიინფორმაციით?
9.2.რასიახლეასადღეისოდჩემსფეროში?რომელიაინფორმაციისსაუკეთესოწყაროამსფე-როში?
10.
10.1.როგორდავარწმუნოადამიანები?როგორმოვახდინოგავლენამათზედაროგორშევქმ-ნათანამოაზრეთაგუნდი?
10.2.როგორგავაფართოოთანამოაზრეთაქსელი?
1
ნაწილიმე წარ მე
15ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
წარ მა ტე ბუ ლი მე წარ მის პი როვ ნუ ლი თვი სე ბე ბის ტეს ტი და თვით შე ფა სე ბა
ინსტრუქცია1.წაიკითხეთკითხვარშიმოცემული55დებულებადაგანსაზღვრეთმათიშესაბამისობათქვენსთვისებებთან.იყავითგულწრფელისაკუთართავთან.გახსოვდეთ,რომყველაფრისძალიანკარგადშესრულებაშეუძლებელია.
2.ქვემოთმოცემულიშკალისმიხედვითშეაფასეთ,რამდენადშეგეფერებათკონკრეტულიდე-ბულება:
5–ყოველთვის4–ძირითადად3–ხანდახან2–იშვიათად1–არასოდეს
3.პასუხისშესაბამისიციფრიდებულებისგასწვრივ,მარჯვენაუჯრაშიჩაწერეთ.
კითხვარი
# დებულება ქულები1 ყოველთვისთვითონვეძებგასაკეთებელსაქმეებს2 რთულპრობლემასთანშეჯახებისასბევრდროსვხარჯავმისიგადაწყვეტისგზებისძიებაში3 ჩემსსაქმესდროულადვასრულებ4 ვღელავ,როცასაქმეებიკარგადარმიდის5 უპირატესობასვანიჭებსიტუაციას,რომელშიცშეძლებისდაგვარადმაქსიმალურადშემიძლია
შედეგებისკონტროლი6 მიყვარსმომავალზეფიქრი7 ვიდრეახალისაქმისანპროექტისკეთებასშევუდგები,ვრცელინფორმაციასვაგროვებ8 დიდიპროექტისდაგეგმვისასმას(პროექტს)შედარებითპატარ-პატარაამოცანებადვყოფ9 ჩემთვისრეკომენდაციებითდახმარებისგაწევისთაობაზეწინასწარვუთანხმდებიადამიანებს10 დარწმუნებულივარ,რომყველაჩემსწამოწყებაშიწარმატებასმივაღწევ11 ნებისმიერადამიანთანსაუბრისასშემიძლიამისიმოსმენა12 საქმეს,რომელიცმემომეთხოვება,ვადაზეადრევაკეთებ13 ვცდილობ,ბევრჯერმოვთხოვოადამიანებსჩემთვისსაჭიროსაქმისგაკეთება14 ყოველთვისვასრულებჩემსდანაპირებს15 ვმუშაობჩემთანერთადმომუშავეადამიანებზეუკეთ16 არვცდილობსიახლისწამოწყებას,ვიდრებოლომდეარდავრწმუნდები,რომამსიახლით
წარმატებასმივაღწევ17 საკუთარცხოვრებაზენერვიულობისგამოდროსფუჭადვხარჯავ18 რჩევისთვისმივმართავიმადამიანებს,რომლებიცჩემსსაქმიანობაშიერკვევიან19 ვაანალიზებამოცანისამოხსნისადადავალებისშესრულებისუპირატესობებსადანაკლოვა-
ნებებს,მოვიაზრებშესრულებისგანსხვავებულსაშუალებებს20 დიდიდროარმჭირდებაადამიანებზეგავლენისმოხდენისსაშუალებებისმოსაფიქრებლად21 საზოგადოებისგანსხვავებულიაზრისშემთხვევაშისაკუთარშეხედულებასვიცვლი22 იმედგაცრუებულივრჩებიმაშინ,როცასაქმეჩემისურვილისამებრარგამოდის
1
ნაწილიმე წარ მე
16 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
23 მომწონსისეთიკონკრეტულიგადაწყვეტილებებისმიღება,რომლებიცახალიშესაძლებლო-ბებისაღმოჩენისსაშუალებასმაძლევს
24 წინააღმდეგობებისმიუხედავად,მაინცვაგრძელებმიზნისკენსვლას25 სიამოვნებითვასრულებსხვისსაქმეს,თუესსაერთომიზნისმისაღწევადაასაჭირო26 მაღელვებსდროისფუჭადფლანგვა27 დავალებისშესრულებისდაწყებამდევაანალიზებმას,ჩემიწარმატებისანწარუმატებლობის
შანსებსვაფასებ28 რაცუფროკონკრეტულადშევძლებჩემისურვილებისგანსაზღვრას,მითუფროდიდიიქნება
წარმატებისშანსები29 ინფორმაციისშეგროვებაზედროსარვხარჯავ30 ვცდილობ,ყველაშესაძლოპრობლემისწინასწარგააზრებასადაასეთიშემთხვევებისათვის
სამოქმედოგეგმებისშემუშავებას31 დასახულიმიზნებისმიღწევისთვისდასახმარებლადგავლენიანადამიანებსმივმართავ32 რთულიპრობლემისმოგვარებისასდარწმუნებულივარსაკუთარწარმატებაში33 წარსულშიმქონიაწარუმატებლობა34 მირჩევნიავაკეთოჩემთვისჩვეულისაქმეები,რადგანმათიშესრულებისასსაკუთარშესაძ-
ლებლობებშიდარწმუნებულივარ35 დიდსირთულეებთანშეჯახებისასმირჩევნიათავისარიდებამათთვის36 ვინმესთვის(უფროსისთვის)მუშაობისასგანსაკუთრებულადვცდილობ,მისიკმაყოფილების
გამოწვევასჩემმიერშესრულებულისაქმით37 არასოდესვარარსებულითბოლომდეკმაყოფილი,ყოველთვისვუშვებუკეთესისარსებობის
შესაძლებლობას38 საქმიანობაშირისკიანივარ39 საკუთარიცხოვრებისშესახებმკაფიოგეგმებიმაქვს40 სხვისიპროექტისშესრულებისასბევრკითხვასვსვამიმისათვის,რომდავაზუსტო,რამდენად
სწორადგავიგემისისურვილი41 შესაძლოპრობლემებზეწინასწარარვფიქრობ,მათზემუშაობასპრობლემისგაჩენისშემდეგ
ვიწყებ42 ჩემიმიზნებისმისაღწევადვაანალიზებპრობლემებისმოგვარებაშისხვაადამიანებისჩართ-
ვისშესაძლოვარიანტებს43 სამუშაოსძალიანკარგადვასრულებ44 ხანდახანმიწევსსხვაადამიანებისგამოყენება45 ვცდილობ,ვაკეთოსრულიადახალიდაუკვეგაკეთებულისგანგანსხვავებულისაქმე46 ვიცი,საკუთარიმიზნისმიღწევისგზაზეწარმოქმნილიწინააღმდეგობებისდაძლევისრამდე-
ნიმეხერხი47 ჩემთვისოჯახიდაპირადიცხოვრებაგაცილებითმნიშვნელოვანია,ვიდრეჩემმიერდადგე-
ნილისამუშაოსშესრულებისვადა48 ვერვხედავოჯახისადასამსახურისსაქმეებისბოლომდეშესრულებისსაშუალებებს49 მევაკეთებიმას,რასაცსხვებისარისკოდმიიჩნევენ50 ერთნაირადმაღელვებსროგორცკვირის,ისეწლისგანმავლობაშიშესასრულებელისაქმე-
ები51 მივმართავრამდენიმეგანსხვავებულწყაროსჩემიამოცანებისშესრულებისადაპროექტის
განხორციელებისთვისსაჭიროინფორმაციისმისაღებად52 თუარამართლებსპრობლემისგადაწყვეტისერთიხერხი,მეორესმოფიქრებასვიწყებ53 შემიძლიაადამიანებივაიძულო,შეიცვალონმოძველებულიიდეებიდაწარმოდგენები54 მევრჩებისაკუთარიგადაწყვეტილებებისერთგულიმაშინაც,როცასხვებიარეთანხმებიან
ჩემსაზრს55 არმრცხვენიაიმისაღიარება,რომრაღაცარვიცი
# დებულება ქულები
1
ნაწილიმე წარ მე
17ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ტესტისმასალებისდამოუკიდებლადდამუშავებადაშედეგებისცხრილი
გადმოწერეთთქვენიქულებიიმხაზებსზემოთ,რომელთაქვეშ,ფრჩხილებში,მითითებულიაშეკითხვისნომერი.ყურადღებამიაქციეთკითხვებისქულებისმათნუმერაციასთანშესაბამისო-ბისდაცვას.
ქულებისჯამისმისაღებადშეკრიბეთჰორიზონტალურრიგშიგანთავსებულიქულები.
ჯამურიქულისმისაღებადყველაქულაშეკრიბეთ
დებულებებისქულები ჯამი მეწარმისპიროვნულითვისებები
+ + - + +6 =ახალიშესაძლებლობებისძიება
+ + - + +6 =შეუპოვრობა
+ + + - +6 =კონტრაქტისერთგულება
+ + + - +6 =ხარისხიდაეფექტურობისმოთხოვნა
- + + + +6 =რისკისთვისმზაობა
- + + + +6 =მიზანდასახულობა
+ - + + +6 =ინფორმაციისმოძიება
+ + - + +6 =სისტემურიდაგეგმვადაკონტროლი
- + + + +6 =ადამიანებისდარწმუნებადაქსელისშექმნა
- + + + +6 =საკუთარითავისადაძალებისრწმენა
ქულებისჯამი
- - - + +18 =კორექციულიკოეფიციენტი
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
(16)
(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
(32)
(33)
(34)
(35)
(36)
(37)
(38)
(39)
(40)
(41)
(42)
(43)
(44)
(45)
(46)
(47)
(48)
(49)
(50)
(51)
(52)
(53)
(54)
(55)
1
ნაწილიმე წარ მე
18 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
უპასუხეთქვემოთმოცემულკითხვებს:
სა ვარ ჯი შო: „მეწარმე ჩემ ში“
1.რამიყვარსყველაფერზემეტად?რაარისჩემთვისშეუძლებელი?
2.რამახასიათებსმე?რაარმახასიათებსმე?
3.რაშიმდგომარეობსჩემინიჭი,უნარ-ჩვევები,ბუნებისსაჩუქარი?
4.როგორიმინდა,იყოსჩემიყოველიდღე?რასუნდაშეიცავდესდარასარუნდაშეიცავდესიგი?
5.რასვუთმობდროისუმეტესნაწილს?მომწონსთუარაის,რასაცვაკეთებ?
6.როგორმიცნობენდამიყურებენსხვები?რასამბობენჩემზეადამიანები?
7.როდისგავრისკებოლოს?რასვგრძნობდიიმდროს?
1
ნაწილიმე წარ მე
19ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
სე სია 3 მე წარ მის თ ვის აუცი ლე ბე ლი უნა რე ბი
და ინ ს ტ რუ მენ ტე ბი
1
ნაწილი
კო მუ ნი კა ცი ა, აქ ტი უ რი მოს მე ნა
ეფექტურიკომუნიკაციის ერთ-ერთიმნიშვნელოვანიუნარ-ჩვევაააქტიურიმოსმენა,რომლისდროსაცადამიანიმსმენელადგადაიქცევადათანამოსაუბრესსაკუთარიაზრისბოლომდედამკაფიოდგამოთქმისსაშუალებასაძლევს.საუბარშიმსმენელიმხოლოდდამაზუსტებელიკითხ-ვებით ერთვება,დადასტურებით („დიახ“, „გავიგე“,თავისდაქნევადასტურის ნიშნად), პაუზისშემთხვევაშიკი–საუბრისვრცელფრაგმენტშითანამოსაუბრისმიერგამოთქმულიაზრისმოკ-ლეშეჯამებით.დუმილიდააქტიურიმოსმენასასარგებლოა,ხოლოთანამოსაუბრისთვისჭკუისსწავლებაანმასთანშეკამათება,ხშირად–აზრსმოკლებული.რჩევებისმიცემასსჯობს,თქვენ-თანსაუბრისასადამიანმათვითონმიაგნოსპოზიტიურგადაწყვეტილებას,ამიტომკარგიიქნე-ბა,თუგადამეტებულირჩევებისგანთავსშეიკავებთ.თანამოსაუბრეთავსკომფორტულადუნდაგრძნობდესდაკარგიიქნება,ორივეთქვენგანისსხეულებისმდგომარეობაანსკამზეჯდომისწესიერთმანეთისმსგავსიიყოს.
სწრაფვაუკეთესობისადაცვლილებებისკენარსებობსასეთიიაპონურისიტყვა–„კაიზენი“,რომელიცგანუწყვეტლივსრულყოფასნიშნავს.იწყებძალიანმცირედითდანელინაბიჯებითაუმჯობესებშენსნამოღვაწარსანპროდუქტსმა-ნამ,სანამმნიშვნელოვანიწარმატებისპუნქტსარმიაღწევ.მაგალითად,თქვენმიზნადდაისა-ხეთრომელიმეუცხოენისშესწავლა,მაგრამსიზარმაცედამოუცლელობაგაფერხებთ.პირველდღესმეცადინეობას1წუთსუთმბოთ(სწავლობთიმას,რისსწავლაცდროისამმონაკვეთშიაშესაძლებელი),მეორედღეს–2წუთს,მესამედღეს–3წუთსდაბოლოს,30დღისშემდეგ,აღ-მოჩნდება,რომთქვენუკვენახევარისაათისგანმავლობაშიმეცადინეობთ.გააგრძელეთ1წუ-თისდამატებაყოველდღიურად.ამმეთოდითნელ-ნელასრულყოფთთქვენისიტყვებისმარაგსსასურველუცხოენაზედასისტემატურ,უწყვეტმეცადინეობასმიეჩვევით,რაცაუცილებლადგა-მოიღებსდადებით შედეგს. იაპონელებისთვის „კაიზენი“ არის არა მხოლოდსიტყვა, არამედცხოვრებისწესი.ისინიმუდმივადსრულყოფენუკვეარსებულგამოგონებასანპროდუქციასდაამუწყვეტისრულქმნისადაგაუმჯობესებისთვისებისშედეგადმათუდიდესიწარმატებებიაქვთმსოფლიობაზარზე.
პრობლემისგადაწყვეტადაგადაწყვეტილებისმიღებამეწარმეობა პრობლემების გამოწვევებადდასახვის, მათი გადაწყვეტისადა ახალ-ახალი გა-დაწყვეტილებებისმიღებისხელოვნებაა.ბიზნესისათვისარარსებობსცალკეარსებულიპრობ-ლემა,მასსაქმეაქვსპრობლემათაგაუთავებელციკლთან,რომელიცასეშეიძლებაგამოისა-ხოს:
20 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
„გაცნობა“ხანგრძლივობა:2საათი
პრობლემის წამოჭრისას ხდება მისი იდენტიფიცირება, მიზნისდასახვა, პრობლემის გადაწყ-ვეტისსტრატეგიისშემუშავება,საჭირორესურსებისგანსაზღვრა,გადაწყვეტილებისმიღებადამოქმედება,შემდეგკიშედეგებისშეფასება.თუმცასაქმეამითარსრულდება:ერთიპრობლე-მისმოგვარებისშემდეგმეწარმეინაცვლებსახალზე,შემდეგ–კიდევახალზე,რადგანბიზნესიპრობლემებისაღმოცენება-გადაწყვეტისდაუსრულებელიპროცესია.მეწარმემოძრაობისადაგანახლებისმუდმივპროცესშიაჩართული.
იდეებისგენერირება
„გონებრივიიერიში“–როგორცწარმატებულიაზროვნებისინსტრუმენტიგადაწყვეტილებისმიღებისპროცესშისაუკეთესოარჩევანისგაკეთებისყველაზეგავრცელე-ბულიდაეფექტურიინსტრუმენტიარისე.წ. „გონებრივიიერიშის“ (Brainstorming)მეთოდი.ამმეთოდისშესახებ,შეიძლება,ბევრთქვენგანსსმენია.მისძალაზეერთანეკდოტურამბავსჰყვებიან:მეორემსოფლიოომისდროსგერმანელთატორპედოებიეჯახებოდადაძირავდა
პრობლემასთანკონტაქტი
პრობლემისზუსტიდადგენისიდენტიფიკაცია
მიზნისდასახვა
სტრატეგიისშემუშავებარესურსებისგანსაზღვრა
გადაწყვეტილებისმიღებადამოქმედება
მოქმედებისშედეგებისშეფასება
პრობლემისეფექტურადმოგვარებისციკლი
1
ნაწილიმე წარ მის თ ვის აუცი ლე ბე ლი უნა რე ბი
და ინ ს ტ რუ მენ ტე ბი
21ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ინგლისელთადაამერიკელთაგემებს.ვერავინხედავდაგემისკენდაძრულიტორპედოსშე-ჩერებისსაშუალებას.არასპეციალისტადამიანებთანჩაატარეს„გონებრივიიერიში“დაერ-თმადალაქმათქვა,რომამამოცანისგადაწყვეტაშესაძლებელიიქნებოდაგემბანზემეზღ-ვაურების ერთადდადგომითა და ტორპედოსთვის სულის შებერვით. ინჟინრებმა ეს იდეატექნიკურადგანახორციელესდასპეციალურიმილისსაშუალებითდაიწყესჰაერისმძლავ-რიჭავლისმიშვებამოწინააღმდეგისიარაღზე.პრობლემამართლაცგადაწყდა:ტორპედომგვერდიაქციაგემს.
მაინცრასწარმოადგენს„გონებრივიიერიშის“(Brainstorming)მეთოდი?–ესარისაზრებისთა-ვისუფლად,სწრაფად,უშუალოდდასპონტანურადწარმოთქმისადადაფიქსირებისპროცესი.ჯგუფში„გონებრივიიერიშის’’ჩატარებისინსტრუქციაასეთია:„თქვენწინაშედგასპრობლემაანამოცანა,რომელიცუნდაგადაიჭრას.გთხოვთ,თავისუფლადდასპონტანურად,ყოველგვარითავშეკავებისადაშეზღუდვისგარეშეწარმოთქვათსაკუთარიაზრი.არშეაფასოთანარგააკ-რიტიკოთსხვისინათქვამი.შესაძლოა,აზრიიყოსმოკლედალაკონურიანუცნაურიდა,ერთიშეხედვით,აბსურდული,თუნდაც–გიჟური.მთავარია,მოუშვათაზრთაონკანიდააზრმაწყლისნაკადივითლაღადიდინოს“.პროცესშიწარმოშობილიყველასპონტანურიიდეაფიქსირდებადაიწერებამოკლედ.იგივეინსტრუქციითშეიძლება,ინდივიდუალურადიმოქმედოთ.მხოლოდ„გონებრივიიერიშის“საშუალებითშეგიძლიათთქვენიიდეებისშეკრება,მათიდალაგება,პრიო-რიტეტებისგამოყოფა,რეალობასთანდაახლოება,რესურსებისგამოძებნა,იდეებისლოგიკის„საცერში“გატარებადასხვა.„გონებრივიიერიში“ზრდისშემოქმედებითობის(კრეატიულობის)დონეს,არჩევანისდიაპაზონს,ალტერნატივებისრაოდენობას.ლოგიკაარჩევანისსაშუალებასზღუდავსდამკაცრჩარჩოშიაქცევსმას,მაგრამინტუიციისამოქმედებისგარეშეახალიდეებსვერქმნის.„გონებრივიიერიში“კიინტუიციისგააქტიურებისკარგიგზაა.ამმეთოდისდახმარე-ბით,აზრთათავისუფალიფორმირებითადამათისპონტანურიგამოთქმითიხსნებადაფარულიანთვისობრივადახალირეალობა,მიიღებაუფროეფექტურიგადაწყვეტილება.გამოიყენეთესინსტრუმენტი.
„გონებისრუკა“–როგორცწარმატებულიაზროვნებისინსტრუმენტიინგლისელი მეცნიერიდა კონსულტანტი განათლების საკითხებშიAnthony Peter Buzan-ი გა-სულისაუკუნის90–იანიწლებიდანძალიანბევრსწერსმეთოდზე,რომელსაც„გონებისრუკის“(mindmap) მეთოდი ეწოდებადა „გონებრივი იერიშის“ (Brainstorming) მსგავსია. განსხვავებაიმაშიმდგომარეობს,რომაქიდეებიდამათშორისკავშირებითვალსაჩინოგრაფიკულიდაპირობითინიშნებითანნახატებითგამოისახება.მნიშვნელობაარააქვს,იცითთუარახატვადაგეხერხებათთუ არაგრაფიკულიგამოსახულებების ან პირობითი ნიშნების ქაღალდზე გადა-ტანა.მთავარია,სწრაფიდაუშუალოასოცირებაისევე,როგორც„გონებრივიიერიშის“დროს.დადგენილია,რომრაც უფრომეტითვალსაჩინოებაა გამოყენებული იდეების გენერირებისადაპრობლემათაგადაწყვეტისგზებისძიებისდროს,მითმეტიაპრობლემისუფროღრმადდა-ნახვის,სწორიგადაწყვეტილებისმიღებისანმთელიმასალისუკეთგააზრების,დამახსოვრებისშანსი.
1
ნაწილიმე წარ მის თ ვის აუცი ლე ბე ლი უნა რე ბი
და ინ ს ტ რუ მენ ტე ბი
22 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ოცნება,რეალობა,კრიტიკა-უოლტდისნეისწარმატებისსტრატეგიაცხადია, ყველას გვსმენიალეგენდარული უოლტ დისნეის – გენიალური მულტიპლიკაციურიფილმებისშემქმნელის,ანიმაციურიინდუსტრიისმამის,„დისნეილენდის’’დამაარსებლის,დიდიბიზნესმენისადახელოვანისშესახებ,მაგრამ,ალბათ,ძალზეცოტამთუიცის,რომმისსახელსუკავშირდებაწარმატებისმიღწევისერთიტექნიკა,რომელსაცშეიძლებავუწოდოთ„მეოცნებე–რეალისტი–კრიტიკოსი“.
უ.დისნეითვლიდა,რომ ყველა შემოქმედებითიდა წარმატებული პიროვნება ან ადამიანთაჯგუფისამინაწილისგანშედგება:მეოცნებე,რეალისტიდაკრიტიკოსი.მეოცნებენაწილისფუნ-ქციაა„გონებრივიიერიშის“ანსხვამეთოდისსაშუალებითფანტასტიურიდეათაკასკადისშექ-მნადა,რაცშეიძლება,მეტიშემოქმედებითიიდეისგენერირება.რეალისტისფუნქციაა,რეა-ლობიდანგამომდინარე,მოხაზოსისპირობები,რესურსებიდაგარემოებები,რომლებიცხელსუწყობსანუშლისოცნებებისახდენას,მათრეალურგანხორციელებასცხოვრებაში.მესამენაწი-ლისმისიააკრიტიკულიარგუმენტებისმოყვანაროგორცოცნებათამიმართულებით,ისემათიცხოვრებაშირეალურადგატარებისხერხებისმიმართ.უ.დისნეი,ნებისმიერიამოცანისგადაწყ-ვეტისას, თანამშრომელთა ერთ ნაწილს ანიჭებდა მეოცნების, მეორეს –რეალისტის, ხოლომესამეს–კრიტიკოსისროლს.ადამიანთაესსამიჯგუფი,საკუთარიროლურიპოზიციებიდანგა-მომდინარე,ერთმანეთთანდისკუსიის,იდეებისადაარგუმენტებისურთიერთგაცვლისშედეგად,აგნებდაპრობლემათაგადაწყვეტისყველაზეშემოქმედებით,რეალისტურდაკონკურენტუნა-რიანიდეებს,რომელთასაფუძველზეცუ.დისნეიდამისითანამშრომლებიშესაბამისეფექტურგადაწყვეტილებებსიღებდნენ.თქვენამმეთოდისგამოყენებაპირადცხოვრებაშიცშეგიძლიათ:ააგეთოცნებისკოშკები;მოძებნეთამოცნებებისგანხორციელებისრეალურიგზები,ხოლოამისშემდეგკრიტიკულადშეხედეთროგორცთითოეულიოცნებისსაგანსადაღირებულებებს,ისემათიგანხორციელებისრეალურგზებსადასაშუალებებს.სცადეთ,აუცილებლადგამოგივათ.ამგენიოსმახომთქვენთვისაცშეიმუშავაესსაინტერესოინსტრუმენტი!
SWOTანალიზი–იდეათაშესაძლოწარმატებისტესტირებისინსტრუმენტიბიზნესიდეის (წამოწყების,ინიციატივის...)ანალიზისერთ–ერთიეფექტურიინსტრუმენტი,რო-მელიცდასახულიმიზნებისუფროეფექტურადმიღწევისშესაძლებლობასიძლევა,არისSWOTანალიზი. იგი წარმოადგენს ინგლისური სიტყვების – Strengths, Weaknesses, Opportunities,Threats (ძლიერიმხარეები, სუსტიმხარეები, შესაძლებლობები, საფრთხეები) აბრევიატურას.ამგვარად, სახელწოდე-ბიდან ნათელია ამ მეთოდის შინაარსი: ეს არის პიროვნების, იდეის,წამოწყების,საქმისანპროექტის(1)ძლიერიმხარეების,2)სუსტიმხარეების,3)შესაძლებლო-ბებისადა4)საფრთხეებისკომპლექსურიანალიზი,რომელიცმოქმედებისეფექტურობისგაზ-რდასემსახურება.ჩამოთვლილიმხარეებიდანპირველიორიუშუალოდპიროვნებისანსაქმის(იდეის,წამოწყების)თვისებებსეხება,ხოლომესამედამეოთხე–გარეგანფაქტორებს,გარე-მოსგანგანპირობებულდადებითანუარყოფითზემოქმედებებს.ამასთან,პირველიორიფაქ-ტორი(ძლიერიდასუსტიმხარეები)აწმყოშიარსებულსასტარტოსიტუაციასაფასებს,ხოლოდანარჩენიორი(შესაძლებლობებიდასაფრთხეები)–სამომავლოპერსპექტივებს.
1
ნაწილიმე წარ მის თ ვის აუცი ლე ბე ლი უნა რე ბი
და ინ ს ტ რუ მენ ტე ბი
23ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მეთოდის არსი მდგომარეობს შემდეგში: ნებისმიერქცევას, მოქმედებას, პიროვნებასთუდა-წესებულებას აქვს საკუთარი შინაგანითვისებებიდა გარემო,რომელიც მასზე ზემოქმედებს.შინაგანისადაგარეგანისკომპლექსურიანალიზიიძლევასასარგებლოდასაკმაოდმდიდარინფორმაციასმოქმედებებისეფექტურობისგასაზრდელად.
SWOTანალიზიე.წ.„გონებრივიიერიშის“სავარჯიშოსგამოყენებითკეთდება.პროცესისწარ-მართვისთვისსაჭიროაფასილიტატორი,რომელიცმონაწილეებსსავარჯიშოსპირობასაუხსნისდაშეკითხვებისმეშვეობითჯგუფიდანინფორმაციისშეგროვებას,დაფიქსირებასადაშეჯამებასმოახდენს.საჭიროებისშემთხვევაში,როდესაცჯგუფიწარმომადგენლობითია,შესაძლებელია,მცირეჯგუფებისშექმნადარამდენიმეასეთიანალიტიკურისქემისმომზადებაც.
მიღებული შედეგების წარმოჩენის საუკეთესო საშუალებააოთხ ნაწილადგაყოფილითეთრიდაფაანფლიფჩარტისქაღალდი.
მოახდინეთთქვენიიდეისSWOTანალიზი
ძლიერიმხარეები
შესაძლებლობები(გარემოში)
სუსტიმხარეები
საფრთხეები(გარემოში)
1
ნაწილიმე წარ მის თ ვის აუცი ლე ბე ლი უნა რე ბი
და ინ ს ტ რუ მენ ტე ბი
24 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილი
ბიზ ნეს მო დე ლის
ძი ე ბა ში
1. მი ნი ლექ ცია
1.1. რა არის კომ პა ნია და რა არის სტარ ტა პი?
რაარისკომპანია?–ესარისბიზნესორგანიზაცია,რომელიცჰყიდისპროდუქტსანმომსახურე-ბასშემოსავლისადამოგებისმიღებისმიზნით.
კომპანიისწარმატებადიდწილადსწორედშემოსავლისადამოგებისმიხედვითიზომება,ამიტომკომ-პანიისანგარიშები,ძირითადად,მოგება-ზარალისადაბალანსისუწყისისშედეგებსმიმოიხილავს.
მაგრამრაარისსტარტაპი?რითგანსხვავდებაისკომპანიისგან?როგორუნდაგაიზომოსსტარ-ტაპისწარმატება?
სტარტაპიარისდროებითიორგანიზაცია,რომელიცშექმნილიაგანმეორებადიდაგანვრცობა-დიბიზნესმოდელისძიებისთვის.
გავარჩიოთესგანსაზღვრება: დროებითი–სტარტაპისმიზანიარარისმუდმივადიყოსსტარტაპი.მისიმიზანია,მალეგახ-
დესკომპანიადაგაიზარდოსმოცულობით.ამიტომიგიდროებითიორგანიზაციაა განმეორებადიდამასშტაბირებადი–გულისხმობსისეთსაქმიანობას,რომელიცგარკვეული
დროისგანმავლობაშიშეიძლებაგაგრძელდესდაგაფართოვდეს ძიება–სტარტაპისმიზანიაბიზნესმოდელისმოძებნა,რომლისმასშტაბირებითწარმატებულ
დამზარდკომპანიასმივიღებთ.
მაშასადამე,ბიზნესმოდელისძიება,დაარამოგებისმიღება,არისსტარტაპისუმთავრესიამოცანა.მასშემდეგ,რაცმივაგნებთწარმატებულბიზნესმოდელსდამისმასშტაბირებასდავიწყებთ,სტარ-ტაპიიქცევაკომპანიად,რომლისმიზანიც,რათქმაუნდა,უკვემოგებისმიღებახდება.ამიტომდამ-ფუძნებლებიდაინვესტორებიბიზნესისსაწყისეტაპზესწორადუნდააყალიბებდნენთავიანთმო-ლოდინს.ამდენად,სტარტაპისწარმატებისსაზომიმოგება-ზარალიდაბალანსისუწყისიარარის.სტარტაპისწარმატებისსაზომსადამეტრიკაზემსჯელობამოგვიანებითგვექნება.
სე სია 1
ბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
25ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ამიტომაც–„ბიზნესმოდელისძიებაში“–სწორედასეადასათაურებულიახალგაზრდამეწარმე-თასკოლისპროგრამისესმნიშვნელოვანინაწილი.
1.2. რა ტომ არის წა რუ მა ტე ბე ლი სტარ ტა პე ბის უმ რავ ლე სო ბა?
როგორცცნობილია,სტარტაპებისუმრავლესობამარცხითსრულდებაანდაარცკიიწყებაჯე-როვნად.მრავალიმიზეზიარსებობსიმისა,თურატომსრულდებაესათუისბიზნესწამოწყებაწარუმატებლად.მათშორისაღსანიშნავიმიზეზებია: კონფლიქტებიდამფუძნებლებსშორის:ხედვაწინუსწრებსდროსდამისიგანხორციელება
არარეალურია დაფინანსებისმიღებისპრობლემა მყიდველთადამსურველთაარასაკმარისირაოდენობაბიზნესისგანვითარებისთვის.
1.3. რა არის ბიზ ნეს მო დე ლი?
ბიზნესმოდელი არის კომპანიის მეთოდი ან მექანიზმი, რომლითაც ის მომხმარებლისთვისპროდუქტისანმომსახურებისმიწოდებისგზითიღებსგარკვეულსარგებელსანღირებულებას.
ადრე კომპანიისორგანიზება მისი ფუნქციური ქვედანაყოფების მიხედვით ხდებოდა, ეს გახ-ლავთ:გაყიდვებისდეპარტამენტი,საწარმოოდანაყოფი,მარკეტინგიდასხვა.მაგრამსტარტა-პისთვისორგანიზაციულისტრუქტურისშექმნასაზრიდიდადარააქვს,რადგანთუბიზნესმოდე-ლინაპოვნიარარის,მისმასშტაბირებაზეზრუნვანაადრევია.
მომხმარებლის განვითარების პროცესი „ბიზნესმოდელის ტილოს“ (ინგლისურად BusinessModelCanvas)შექმნასდადამფუძნებელთაჰიპოთეზებისგამოცდა-გადამოწმებასგულისხმობს.ნებისმიერისტარტაპის,ისევეროგორცმოქმედიკომპანიისაღწერაშესაძლებელიამისიბიზ-ნესმოდელით,რომელიც9კომპონენტისგანშედგება:
პარტნიორები აქტივობები დამატებითიღირებულება
მომხმარებლებთანურთიერთობა
მომხმარებლისსეგმენტი
რესურსებიდისტრიბუციისარხები
ხარჯები შემოსავლის მოდელი
2
ნაწილიბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
26 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
დამატებითიღირებულება–არგულისხმობსმხოლოდთქვენსპროდუქტსანმომსახურებას,არამედ იმასაც,თუ მომხმარებლისრომელ საჭიროებას ან პრობლემას აგვარებსთქვენიპროდუქტიდარასარგებელსაძლევსმას–ანურადამატებითღირებულებასქმნისაღნიშ-ნულიპროდუქტიმომხმარებლისთვის
მომხმარებლისსეგმენტი–ზუსტადვინარისთქვენიპროდუქტისმომხმარებელი?მისიმონა-ცემები,პრობლემებიდასურვილები
დისტრიბუციისარხები–როგორვყიდითდავაწოდებთჩვენსპროდუქტსანმომსახურებასმომხმარებელთაშესაბამისსეგმენტს?
მომხმარებლებთანურთიერთობა–რამეთოდებითვიზიდავთ,ვინარჩუნებთდავზრდით/ვა-ვითარებთჩვენსმომხმარებელს?
შემოსავლისმოდელი–როგორიაჩვენიშემოსავლისნაკადებითითოეულისეგმენტისგანდარაარისჩვენისაფასოპოლიტიკა?
პარტნიორები–ვინარიანჩვენიმომწოდებლები,პარტნიორებიდაროგორიაჩვენიურთი-ერთობამათთანდღეს,როგორიიქნებახვალ?
რესურსები–რაძირითადირესურსებისჭირდებაჩვენსკომპანიასწარმატებისთვის?მათშო-რის–ფიზიკური,ფინანსური,ადამიანურიდაინტელექტუალურირესურსები
აქტივობები–რაძირითადიაქტივობებიუნდაჩაატაროსჩვენმაკომპანიამ,რომთქვენსმი-ერ ჩაფიქრებულმა მომხმარებელთა მიზნობრივმა სეგმენტმა განსაზღვრულიდამატებითიღირებულებამიიღოს?რაშიუნდავიყოთგანსაკუთრებითძლიერები?
ხარჯები–როგორიაჩვენიხარჯებისსტრუქტურა?რომელიაყველაზედიდიხარჯიდარო-გორვქმნითმოგებას?
1.4. მომ ხ მა რებ ლის აღ მო ჩე ნის პრო ცე სი
სტარტაპისმშენებლობა,როგორცადრეაღვნიშნეთ,დაკავშირებულიამომხმარებლისაღმო-ჩენის პროცესთან,რომლის განმავლობაშიცდამფუძნებლებმა საკუთარი ჰიპოთეზა უნდა გა-მოსცადონ.ტესტის შედეგად ბიზნეს-მოდელისრომელიმე ასპექტისდადასტურება ან უარყო-ფახდება,რისშედეგადაცდამფუძნებლებს:(ა)არსებითიცვლილებაშეაქვთბიზნესმოდელისრომელიმეკომპონენტში(მაგალითად,მომხმარებელთასეგმენტიუნდაიყოსარა15-19წლისახალგაზრდები,არამედსაშუალოასაკისპროფესიონალიქალები);(ბ)ისინიაგრძელებენბიზ-ნესმოდელისგამოცდას.
2
ნაწილიბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
27ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
1.5. ბიზ ნეს მო დე ლის რო მე ლი ჰი პო თე ზე ბის გა მოც და გვი წევს?
„გარეთგასვლის“მიზანიმნიშვნელოვანიაღმოჩენისგაკეთებაა,რომელიცსაშუალებასმოგვ-ცემს,ჩვენიჰიპოთეზებიგამოვცადოთდაარსებითადშევცვალოთბიზნესმოდელისტილოსძი-რითადიკომპონენტები: ვინარისმომხმარებელი? რაარისპროდუქტი? რომელარხებსვიყენებთ(ინფორმაციის,გაყიდვისადადისტრიბუციისთვის)? როგორვიზიდავთმომხმარებელს? საფასოპოლიტიკა ძირითადისაქმიანობა რარესურსებიგვჭირდება? ვინარიანჩვენიპარტნიორები? როგორიაჩვენიხარჯებისსტრუქტურა?
1.6. რას ნიშ ნავს „გარეთ გას ვ ლა“?
„გარეთგასვლა“გულისხმობსპოტენციურიმომხმარებლების,მიმწოდებლებისადაპარტნიორე-ბისგამოკითხვას,მათთანსაუბარს,რაცბიზნესისდამფუძნებლებსსაკუთარიბიზნესმოდელისკორექტირებისშესაძლებლობასაძლევს.მოცემულიკურსისგანმავლობაშირეკომენდებულიადაახლოებით50-100პერსონალურიინტერვიუსჩატარებაუშუალოშეხვედრითანელექტრონუ-ლისაშუალებით(სკაიპი,ტელეფონი).ძალზემნიშვნელოვანია,რომ„გარეთგასვლა“მოხდესცოცხალიდაპერსონალურიინტერვიუირებისგზითდაარასოციოლოგიურიკვლევით.მოგვი-ანებითარაფერიაცუდიიმაში,რომთქვენსმიერაღმოჩენილიმომხმარებლისთუშექმნილიბიზნესმოდელისდადასტურებისმიზნითსოციოლოგიურიკვლევაცჩაატაროთ,მაგრამპირველეტაპზეუნდაგაიგოთარამხოლოდის,თურასფიქრობსთქვენიპოტენციურიმომხმარებელი,არამედისიც,თურასგრძნობს,რამოქმედებსმასზე,რააღაფრთოვანებს,რაუჭირსდარაუხა-რიამას?
ძიება განხორციელება
3მომხმარებლის
შექმნა
4კომპანიის
განვითარება
1მომხმარებლის
აღმოჩენა
2მომხმარებლისვალიდაცია
ცვლილება
2
ნაწილიბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
28 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
1.7. რა ტომ უნ და გა ა კე თოს ეს თა ვად დამ ფუძ ნე ბელ მა?
პოტენციურიმომხმარებლისგამოკითხვაარარისფოკუსჯგუფი.მასვერდაავალებთსხვაორგა-ნიზაციას,კონსულტანტსანთუნდაცთანამშრომელს.მხოლოდთქვენ–როგორცბიზნესისდამფუძ-ნებელს–შეგიძლიათზუსტადგადასცეთის,თურაღირებულებასსთავაზობსთქვენიპროდუქტიან მომსახურება მომხმარებელს. იმისგათვალისწინებით,რომთქვენი ჰიპოთეზებისდიდინაწი-ლიმცდარია,მხოლოდთქვენშეგწევთუნარი,არსებითიცვლილებებიგანახორციელოთბიზნეს-მოდელში. ამას ვერგააკეთებსთანამშრომელი ან გარე კონსულტანტი,რადგან მათ კომპანიისსტრატეგიისშეცვლისუფლებამოსილებაარგააჩნიათ.გარდაამისა,თქვენსგარდა,სხვავერავინშეძლებს,დააფიქსიროსდაგაიაზროსმომხმარებლისრეაქციაისე,როგორცესბიზნესისდამფუძ-ნებლებსშეუძლიათ.დაბოლოს,„გარეთგასვლის“მიზანია,აღმოაჩინოთრაღაცახალი,ანუმიაღ-წიოთთქვენიბიზნესმოდელისათვისმნიშვნელოვანიმიგნების„აღმოჩენისმომენტს“.
1.8. რო გორ უნ და ჩა ვა ტა როთ ინ ტერ ვი უ?
ინტერვიუსჩატარებამდეაუცილებელიამცირეოდენიმომზადება,კერძოდ,უნდამოიფიქროთ:(ა)ვისიგამოკითხვაგსურთ?(ბ)რისიგარკვევაგინდათ,ანუბიზნესმოდელისრომელიჰიპოთე-ზისგამოცდაგაქვთგანზრახული?(გ)რაშეკითხვებიდასვათრესპონდენტისგასახსნელადდასასურველიაღმოჩენისგასაკეთებლად?
მნიშვნელოვანია,რომინტერვიუგამოიყენოთართქვენიბიზნესიდეისწარდგენისთვის,არამედთქვე-ნიმომხმარებლისაღმოჩენისთვის.რესპონდენტისგამოკითხვისასსასურველია,გაარკვიოთ:რაშიმდგომარეობსმისიპრობლემადაროგორშეიძლებაამპრობლემისგადაწყვეტა?სწორედპრობ-ლემასადათქვენსგადაწყვეტასშორისკავშირისაღმოჩენაარის„გარეთგასვლის“დანიშნულებაც.
1.9. სა სარ გებ ლო რჩე ვე ბი ინ ტერ ვი უს ჩა სა ტა რებ ლად:
გამოიყენეთ„გონებრივიიერიშის“(ე.წ.brainstorming)მეთოდირესპონდენტთასიისჩამოსაწერად ისარგებლეთსოციალურიქსელისადათქვენიმეგობრებისკონტაქტებით თუთქვენიბიზნესიარისB2B(businesstobusiness),რაცგულისხმობსარამომხმარებლის-
თვის,არამედსხვაბიზნესისთვისთქვენიპროდუქტის/მომსახურებისმიწოდებას),აირჩიეთ,რომელკომპანიასანორგანიზაციასუნდადაელაპარაკოთ?
გაესაუბრეთსაშუალორგოლისთანამშრომელსდაარდახარჯოთხელმძღვანელისდრო(რაცისედაცარიქნებაადვილი)თქვენიჰიპოთეზებისგამოსაცდელად
პოტენციურ რესპონდენტთან ტელეფონით ან სხვა ფორმით დაკავშირებისას გადალახეთდისკომფორტი(თუფიქრობთ,რომგაქვთ)
თქვენმოგიწევთ,იყოთმიზანზეორიენტირებულიდაყველაფერიგააკეთოთ(კანონისფარ-გლებში)იმისათვის,რომრესპონდენტებისდასახულრაოდენობასმიაღწიოთ;ამავედროსიფიქრეთ,თუროგორმოახდენთრესპონდენტისმოტივირებას?
უთხარითთქვენსპოტენციურრესპონდენტს,რომესშეხვედრამიზნადარისახავსრაიმესშეთა-ვაზებასანმიყიდვასმისთვის,არამედგჭირდებათმხოლოდმისი,როგორცექსპერტისრჩევა
შეაქეთდაუთხარით,რომთქვენიინფორმაციით,დარგშიიგიერთ-ერთიყველაზეკომპეტენ-ტურიადამიანიადამისირჩევადიდდახმარებასგაგიწევთ
2
ნაწილიბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
29ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
აუხსენეთ,რომხართ„ახალგაზრდამეწარმეთასკოლის“მონაწილედაახალისაწარმოსშექ-მნაზემუშაობთ–როგორცწესი,ადამიანებსდადებითირეაქციააქვთხოლმეასეთთხოვნაზე
შესთავაზეთ მოკლე შეხვედრა– სულრაღაც20 წუთით,რომელიცრესპონდენტის სურვი-ლით,შეიძლება,უფროდიდხანსაცგაგრძელდეს
ეცადეთ,ინტერვიუარაფორმალურსაუბრადაქციოთ–მკაცრისტრუქტურისადაკითხვარისგარეშე.ამითრესპონდენტისგახსნისმეტიშანსიგექნებათდაუფრომეტაღმოჩენასაცგაა-კეთებთ
გაითვალისწინეთ,რომრესპონდენტებიყოველთვისმართალსარამბობენ,ამიტომგადა-ამოწმეთმათიპასუხებიდაჩაწვდითმათრეალურმდგომარეობას;ეცადეთ,შეხვიდეთრეს-პონდენტისმდგომარეობაშიდამისიგადმოსახედიდანშეხედოთდამატებითიღირებულებისთქვენსმიერმოფიქრებულშეთავაზებას
ინტერვიუსბოლოსშეგიძლიათ,ჰკითხოთ:„თქვენიაზრით,კიდევრაუნდამეკითხათქვენთ-ვის?“ამშეკითხვაზერესპონდენტმაშეიძლებაბევრისხვასასარგებლორჩევაცმოგცეთ
მნიშვნელოვანია,რომინტერვიუსმიმდინარეობისპროცესშიშენიშვნებიდაჩანაწერებიგაა-კეთოთ.ეს,მოგვიანებით,მიგნებებისადააღმოჩენებისდაფიქსირებაშიდაგეხმარებათ
თუგაქვთჩამწერიხელსაწყო,რესპონდენტთანშეთანხმებითშეგიძლიათ,ჩაიწეროთსაუბა-რი,ხოლომისიდასრულებისშემდეგთქვენთანერთადსურათისგადაღებასთხოვეთმას.ესგამოგადგებათანგარიშისმომზადებასადათქვენიაზრებისორგანიზებაში
თუინტერვიუსპირველადატარებთ,თქვენიგუნდისწევრებთანანსკოლისსხვამონაწილე-ებთანივარჯიშეთ.
1.10. რა ხდე ბა ინ ტერ ვი უს შემ დეგ?
თუთქვენ წარმატებით ჩაატარეთინტერვიუ,რესპონდენტიღია აღმოჩნდა,დაგითმოთიმაზემეტიდრო,ვიდრეწარმოგედგინათდაერთიანრამდენიმეაღმოჩენაგააკეთეთ,ამშედეგებისასახვააუცილებელიაბიზნესმოდელში.ინტერვიუსშედეგადჩაინიშნეთ: რასვფიქრობდითინტერვიუმდე? რავისწავლეთამშეხვედრიდან(ყველაზემნიშვნელოვანიაღმოჩენები)? რომელიჰიპოთეზადადასტურდა? რომელიჰიპოთეზაიქნაუარყოფილი? რაუნდაგაკეთდესამშეხვედრიდანგამომდინარე?
1.11. ექ ს პე რი მენ ტე ბის ჩა ტა რე ბა
„გარეთგასვლის“პროცესისხვაარაფერია,თუარაექსპერიმენტისდაგეგმვა(დიზაინი),მისიჩატარებადადასკვნებისგამოტანა.ესგარკვეულწილადსაკუთართავთანსანაძლეოსდადებასჰგავს. ინტერვიუს შემდეგ გამოჩნდება, გამართლდათუ არათქვენი ვარაუდი.თუთქვენი ვა-რაუდიმცდარიაღმოჩნდა,არაუშავს,სამაგიეროდ,მნიშვნელოვანიმიგნებაგააკეთეთთქვენიბიზნესისთვის.მომავალშიუფრორთულიექსპერიმენტებისდაგეგმვასშეძლებთ,რაცთქვენიბიზნესისუკეთგაანალიზებასადასწორიდასკვნებისგამოტანაშიდაგეხმარებათ.
2
ნაწილიბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
30 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიბიზ ნეს მო დე ლის ძი ე ბა ში
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის აღმოჩენის 4 ეტაპი
სესია 1: თემა – ბიზნესმოდელი
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: ბიზნეს მოდელის ტილოს მიმოხილვა
სესია 1: თემა – ბიზნესმოდელი
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: გარეთ გასვლა და მისი მნიშვნელობა
სესია 1: თემა – ბიზნესმოდელი
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: როგორ ჩავატაროთ ეფექტური ინტერვიუ
სესია 1: თემა – ბიზნესმოდელი
31ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
სე სია 2
პრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
1. მომ ხ მა რე ბე ლი, მი სი კონ ტექ ს ტი და რო ლე ბი
მომ ხ მა რებ ლის ქცე ვა ზე მოქ მე დი ფაქ ტო რე ბი
მომხმარებლებიერთმანეთისგანსხვადასხვანიშნითგანსხვავდებიან.არსებობსამგანსხვავე-ბისგამომწვევიფაქტორები,ესენია:კულტურული,სოციალური,პიროვნულიდაფსიქოლოგი-ური ფაქტორები. მაგალითად, წარმოიდგინეთ ადამიანის დამოკიდებულების ცვლილება ავ-ტომობილისმიმართდროთაგანმავლობაში.სტუდენტობისპერიოდში(დაბალიშემოსავლისპირობებში) მას მოსწონს ახალგაზრდული, იაფი მანქანა. ასაკის მატებასთან ერთად სურსძვირადღირებულიავტომობილი,რომელიცმისსოციალურმდგომარეობასგაუსვამსხაზსდაუსაფრთხოიქნებამისიოჯახისწევრებისგადაადგილებისთვის.
მყიდველისმიერგადაწყვეტილებისმიღებისპროცესისსქემა
1.პრობლემისიდენტიფიცირება/საჭიროებისშეცნობა.ყიდვისპროცესიმყიდველისმიერსაჭი-როებისანპრობლემისგაცნობიერებითიწყება.შესაძლოა,იგიგამოწვეულიიყოსშინაგანისტიმულებითმაშინ,როდესაცერთიპიროვნებისნორმალურიმოთხოვნილებები–შიმშილი,წყურვილიიმდონესაღწევს,როდესაცგანზრახვაწარმოიშობა.
2.ინფორმაციისძიება.დაინტერესებულმამომხმარებელმაშესაძლოა,მოიძიოსანარმოიძიოსდამატებითიინფორმაცია.თუმისიგანზრახვაძლიერიადამოთხოვნისშესაბამისიპროდუქ-ტიც–ხელმისაწვდომი,მომხმარებელიყიდულობსმას,წინააღმდეგშემთხვევაშიკიამსაჭი-როებასიმახსოვრებსდამასზეინფორმაციისმოძიებასიწყებსპიროვნული(ოჯახი,მეგობ-რები,თანამშრომლები,მეზობლები),კომერციული(რეკლამა,რეალიზატორები,დილერები,გამოფენები),საზოგადოებრივი(მასმედია,სარეიტინგოორგანიზაციები)ანგამოცდილებითი(პროდუქციისფლობა,გამოცდა,გამოყენება)წყაროებიდან.
3.ალტერნატივებისშეფასება.პოტენციურიმყიდველისმიერარჩევანისგაკეთებისასსხვადას-
2
ნაწილი
32 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
ხვაბრენდისშეფასებამომხმარებელთატიპებსადამათინდივიდუალურობაზეადამოკიდე-ბული. ზოგი მათგანი ამ პროცესშილოგიკურ შეფასებასადა გამოთვლებს იყენებს, ზოგიცსაკუთარინტუიციასადაემოციასენდობა.
4.გადაწყვეტილების მიღება/შეძენა. ამ ეტაპზე მომხმარებელი გადაწყვეტილებას იღებს სა-სურველიბრენდისპროდუქციისშეძენისშესახებდაყიდულობსკიდეცმას.ამდროსიგიით-ვალისწინებს სხვების დამოკიდებულებასა (ოჯახის წევრის რჩევა) და გაუთვალისწინებელფაქტორებს (შემოსავლის შეწყვეტა,ფასების ზრდა). ამფაქტორებმა, შესაძლოა, გავლენაიქონიოსმყიდველისგადაწყვეტილებაზე.
5.ყიდვისშემდგომიქცევა.პროდუქტისყიდვითსამუშაოარსრულდება.მისიშეძენისშემდეგდგებამომხმარებლისკმაყოფილებისანუკმაყოფილებისმომენტი,რომელიცკლიენტისმო-ლოდინებსა და პროდუქტის მიერ შესრულებული ფუნქციების აღქმაზეა დამოკიდებული. თუპროდუქტიმოლოდინებსარამართლებს,მაშინმომხმარებელიუკმაყოფილოადაპირიქით.
2. მი ნი ლექ ცია: და მა ტე ბი თი ღი რე ბუ ლე ბა
2.1. რა არის და მა ტე ბი თი ღი რე ბუ ლე ბა?
ბიზნესმოდელისტილოსპირველიკომპონენტიარისდამატებითიღირებულება.იგიიმპრო-დუქტისანმომსახურებისაღწერასწარმოადგენს,რომლისშექმნასაცთქვენისტარტაპიცდი-ლობს იმის გათვალისწინებით,რომ აღნიშნული პროდუქტი ან მომსახურება მომხმარებლისკონკრეტულისეგმენტისამათუიმპრობლემასაგვარებსანმისსაჭიროებასაკმაყოფილებს.
დამატებითღირებულებაშიარიგულისხმებამხოლოდთქვენიპროდუქტიანმომსახურება,არა-მედ ისღირებულებაც –დამატებითი სარგებელითუ სიკეთე,რომელიცთქვენმა პროდუქტმაუნდამოუტანოსმომხმარებელს.
როცა დამატებით ღირებულებაზე ვსაუბრობთ, მთლიან პროდუქტს ან მომსახურებას ვგულისხ-მობთ.თურაიმე პროდუქტსაწარმოებთ, აუცილებელია, მისი ერთიანობაში წარმოდგენა ყველამახასიათებლისათუსპეციფიკისგათვალისწინებით.ამპროდუქტსშეიძლებაახლდესდისტრიბუ-ციისელემენტიც,დაფინანსებისსქემა,შეკეთებისადამომსახურებისსერვისი.ზოგჯერსწორედამდამატებითდა,თითქოსდა,ერთიშეხედვით,მეორეხარისხოვანთვისებებშიარის„ჩამალული“მისიძირითადიღირებულება,ამიტომმთელიპროდუქტისაღწერამნიშვნელოვანია.
მომსახურებისშემთხვევაშიცმნიშვნელოვანიაროგორცუშუალოდმომსახურება(კონსალტინგი,სილამაზისსალონი,ფინანსურირჩევათუსხვა),ასევემისიდამატებითიკომპონენტები.მაგა-ლითისსახითგანვიხილოთAmazon-ისმომსახურება.რაარისAmazon-ისპროდუქტი?
ვებ-გვერდი,სადაცპროდუქტებისმოძიებადაშეძენაშეგვიძლია
33ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
პროდუქტებისდახასიათებისადარეიტინგისსისტემა თაღლითობისგანთავდაცვისმექანიზმიგამყიდველებისთვის შინაარსი/შიგთავსი–ისრაციყიდება,მაგალითად:ფილმები,მუსიკადაწიგნები.
სწორედამთვისებების ერთობლიობა ქმნისAmazon-ის მომსახურებას. ესთვისებები ერთადქმნიანდამატებითღირებულებასმომხმარებელთამრავალისეგმენტისათვის.
დამატებითიღირებულებისსხვამაგალითებიდანაღსანიშნავია:
ტაქსიფაი–ტაქსითმომსახურება,რომელიცუზრუნველყოფსგამჭვირვალეფასებს,უსაფ-რთხოებასდატაქსისმძღოლებისშეფასებას/რეიტინგს,რაცგანაპირობებსმომხმარებლისუფლებების გაუმჯობესებულდაცვას. ასევე, ამთანამედროვე მომსახურებითსარგებლობაგარკვეულწილადამაღლებსსოციალურსტატუსს
ვივუსი–თუცოტახნითთვალსდავხუჭავთამბიზნესმოდელისეთიკურობაზე,დამატებითიღირებულებისუდავოდსაინტერესომაგალითია,რომელიცმცირესესხისუსწრაფესადდაუმცირესიძალისხმევით–„სახლიდანგაუსვლელად“მიღებაშიმდგომარეობს
ჯობს.გე–მომხმარებელიასამსახურისმაძიებელთადიდიარმია,ხოლოეკონომიკურიმყიდ-ველია დამსაქმებლები, რომლებიც ვაკანსიის გამოქვეყნებისთვის გარკვეულ გადასახადსიხდიან.დამატებითღირებულებასმოდელიმომხმარებელთაორივესეგმენტისთვისითვა-ლისწინებს.
(შესაძლებელიასხვამაგალითებისმოყვანადაანალიზი)
2.2. პრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
ამდენად,დამატებითიღირებულებამიბმულიამომხმარებლისსეგმენტთან(ტილოსმომდევნოკომპონენტი).ერთბიზნესმოდელსშეიძლებაჰყავდესმომხმარებლისრამდენიმესეგმენტიდაბიზნესიცთითოეულისთვისუნდაქმნიდესგარკვეულდამატებითღირებულებას.ესდამოკიდე-ბულებადამატებითღირებულებასადამომხმარებელსშორისთქვენისტარტაპისწარმატებისსაწინდარიადამასპროდუქტისადაბაზრისთავსებადობა(product-marketfit)ეწოდება.სწო-რედაღნიშნულიდამოკიდებულების–პროდუქტისადაბაზრისთავსებადობისძიებაწარმოად-გენსსტარტაპისმიზანს.თქვენი,როგორცდამფუძნებლის,მიზანიათავდაპირველიჰიპოთეზისგამოცდადაბიზნესმოდელშიარსებითიცვლილებებისანმცირემოდიფიკაციისშეტანა,რომ-ლისშედეგადფაქტებითდასაბუთებულთავსებადობასმიიღებთპროდუქტსადაბაზარსშორის.
34 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
2.3. მომ ხ მა რებ ლის აღ წე რა – არ ქე ტი პი
იმისათვის,რომთქვენიპროდუქტისდამატებითიღირებულებაზუსტადდაადგინოთ,უნდაიცო-დეთარამხოლოდმომხმარებლისსეგმენტი,არამედზუსტადუნდააღწეროთესმომხმარებე-ლი,ანუშექმნათმომხმარებლისარქეტიპი.აქმნიშვნელოვანია,დაადგინოთ,რაპრობლემისწინაშედგასმომხმარებელი,რასჭირდებადარისიგაკეთებაუწევსმასმოცემულიპრობლე-ბისმოსაგვარებლად.ამიტომსტარტაპისამოცანააამსაკითხებისდეტალურიშესწავლა,რა-თაშევძლოთტიპიურიმომხმარებლისპერსონისზუსტიაღწერა,ანუმომხმარებლისარქეტიპისშექმნა.მომხმარებლისსიღრმისეულიცოდნაშესაძლებლობასმოგცემთ,იპოვოთპრობლემისზუსტიგადაწყვეტა,მანამდეკინებისმიერიპროდუქტისშექმნისმცდელობა,დიდიალბათობით,მარცხისათვისარისგანწირული.
2.4. მი ნი მა ლუ რი მუ შაპ რო დუქ ტი
განვიხილოთმინიმალურიმუშაპროდუქტი(ინგლისურადMinimumViableProduct–MVP)ფიზიკუ-რიდაონლაინპროდუქტისათვის.ფიზიკურიპროდუქტისშემთხვევაშიმომხმარებლისთვისბევრადუფრომარტივიიქნებაამპროდუქტისპროტოტიპისნახვა,მოსინჯვა,მასთანშეხება.ამიტომსა-სურველია,დახარჯოთრამდენიმედღედაშექმნათთქვენიპროდუქტისუმარტივესივერსია,მისიმოდელიანთუნდაცვიზუალურიგამოსახულება(ფოტოსანპრეზენტაციისსახით).მნიშვნელოვანიამომხმარებლისრეაქციისმიღებადაიმისდადგენა,თურამდენადპასუხობსთქვენიგადაწყვეტამომხმარებლისსაჭიროებას,უგვარებსთუარამნიშვნელოვანპრობლებასმას.შემდეგუკვეშეძ-ლებთ,დაადგინოთისაუცილებელითვისებები,რომელიცუნდაჰქონდესთქვენპროდუქტს.ამიტომფიზიკურიპროდუქტისშემთხვევაშისასარგებლოაბევრიინტერვიუს,დემონსტრაციისათუპერსო-ნალურიკონტაქტისდამყარება,რათასრულიწარმოდგენაშეიქმნათთქვენიპროდუქტისმიერმი-ღებულიდამატებითიღირებულებისადამომხმარებლისსეგმენტისთავსებადობაზე.
ონლაინანმობილურიპროდუქტისშემთხვევაშისასურველია,შექმნათპროდუქტის„საბაზისოვერსია“–ძალზემარტივივებგვერდი,მობილურიაპლიკაცია,პრეზენტაციაანანიმაცია,რომე-ლიცგააგებინებსმომხმარებელს,თურაპროდუქტისშეთავაზებასაპირებთ.ესდაგეხმარებათ,უფრომარტივადმიიღოთმომხმარებლისრეაქციადათქვენიჰიპოთეზებიგამოსცადოთ.მოგ-ვიანებითდაგჭირდებათვებგვერდისანმობილურიაპლიკაციისუფროკომპლექსურივერსიისშექმნაც,სადაცმომხმარებლისგანუკუკავშირსმცირედეტალებისთაობაზეცკიმიიღებთ.ყოვე-ლივეესდაგეხმარებათ,თავიდანაიცილოთდიდიხარჯისგაწევაისეთიპროდუქტისშექმნაზე,რომელიცრეალურადარავისსჭირდება.
მაგალითად,იმისდასადგენად,გაიყიდებათუარათხისრძექართულსუპერმარკეტებში,აუცი-ლებელიარარისთხისფერმისადაგადამამუშავებელისაწარმოსშექმნა, არამედშესაძლე-ბელია, პირველ ეტაპზე, თხის რძის მცირე პარტიებით იმპორტირება და თქვენი ბრენდითპროდუქტისგაყიდვაშიჩაშვება;ანდასაფინანსოსექტორშისასუქისგანვადებისსქემისდაფი-ნანსებისთვისაუცილებელიარააპლასტიკურიბარათებისშეძენა,არამედსაკმარისია,ქაღალ-
35ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
დისერთჯერადიბარათებისშექმნა,რაცსაშუალებასმოგცემთ,დამატებითღირებულებასადამომხმარებლისსეგმენტსშორისთავსებადობაგამოსცადოთ.ამშემთხვევაშითქვენთვისმნიშვ-ნელოვანიაიმისდადგენა,თურამდენადპასუხობსპროდუქტისმთავარითვისებებიმომხმარებ-ლისსაჭიროებებს.
მაშასადამე,მინიმლურიმუშაპროდუქტიარგულისხმობსმხოლოდიაფიდამარტივიპროდუქ-ტისშექმნას,არამედისეთიდონისპროდუქტისშექმნასითვალისწინებს,რომელიცსაშუალებასმოგცემთ,დაადგინოთ,თურამდენადპასუხობსიგიმომხმარებლისსაჭიროებებს,ამცირებსთუარამისრომელიმეპრობლემასდამოაქვსთუარარაიმესარგებელიმისთვის.
2.5. და მა ტე ბი თი ღი რე ბუ ლე ბის ძი რი თა დი შეც დო მე ბი
დამატებითიღირებულებისფორმულირებისასმნიშვნელოვანია,თავიდანავიცილოთშემდეგიტიპისშეცდომები:
ცალკე მდგომი პროდუქტის ნაცვლად,რომელიმე არსებულიპროდუქტის შესაძლოდამა-ტებითითვისებისანმისინაირსახეობისშექმნა:ამშემთხვევაშითქვენიბიზნესიიარსებებსმანამ,სანამთქვენიკონკურენტიახალთვისებასდაამატებსუკვეარსებულპროდუქტს
„ცუდიარიქნებოდა“ტიპისპროდუქტისშექმნა:შეიძლება,პროდუქტიყველასმოეწონა,მაგ-რამმოწონებადააუცილებლობასხვადასხვარამეა.ამიტომარასასურველიშედეგისთავი-დანასაცილებლადპრობლემებისადასარგებლისსათანადორანჟირებადაყველაზემწვა-ვესაჭიროებისირგვლივდამატებითიღირებულებისშექმნააუცილებელია
მომხმარებელთაარასაკმარისირაოდენობა:შესაძლოა,თქვენიპროდუქტირამდენიმემომ-ხმარებელსსჭირდებოდეს,მაგრამთუსაკმარისიზომისბაზარიარარსებობს,თქვენსტარ-ტაპსწარმატებულკომპანიადვერაქცევთ.
3. მინილექცია: მომ ხ მა რე ბელ თა სეგ მენ ტე ბი
3.1. თქვე ნი ბიზ ნე სი მომ ხ მა რებ ლის თ ვის არ სე ბობს
ზოგჯერ გვავიწყდება, რომ არათუ მომხმარებელი არსებობს თქვენი ბიზნესისთვის, არამედთქვენიბიზნესიარსებობსმომხმარებლისთვის.მოცემულიმიდგომითაზროვნებაგანსაკუთრე-ბითტექნოლოგიურიპროდუქტისშემქმნელებსუჭირთ.
მნიშვნელოვანია,ვიცოდეთ,ვინარიანთქვენიმომხმარებლები,რატომშეიძენენისინითქვენსპროდუქტსდაროგორუნდაავაგოთურთიერთობამათთან(როგორვესაუბროთ,რაუნდაიყოსძირითადიგზავნილი).
36 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
ამისათვისსაჭიროა,იცოდეთთქვენიმომხმარებლისსეგმენტი,დაადგინოთმისიარქეტიპიანუპერსონა,კერძოდ:ზუსტადვინარისთქვენიმომხმარებელი,რაასაკისდაოჯახურიმდგომარე-ობის;რაშემოსავალიაქვს,როგორიამისიბიუჯეტი;რაპროფესიისათუინტერესისმქონე;სადცხოვრობს,ვინახდენსგავლენასმასზე,ვისისჯერა;რაპრობლემისათუსაჭიროებისწინაშედგასდარასაკეთებსმისმოსაგვარებლად?
შესაძლებელია,თქვენბიზნესსრამდენიმემომხმარებელიჰყავდეს.ამშემთხვევაშიაუცილებე-ლია,თითოეულისეგმენტისთვისდაადგინოთ,რაშიმდგომარეობსთქვენიდამატებითიღირე-ბულების შეთავაზება. სეგმენტების ცოდნა არა მხოლოდპროდუქტის სრულყოფაშიდაგეხმა-რებათ,არამედშესაძლებლობასმოგცემთ,აირჩიოთსწორიმარკეტინგის,დისტრიბუციისათუფასდადებისსტრატეგიაყოველიგანსხვავებულისეგმენტისათვის.
თავიდანთქვენმოგიწევთგარკვეულიჰიპოთეზისშექმნათქვენიმომხმარებლისარქეტიპისშე-სახებ,რომელიცბიზნესმოდელზემუშაობისპროცესშიაუცილებლადშეიცვლებადადაზუსტდე-ბა.მთავარია,დაიწყოთპირველადიდაშვებით,ხოლოშემდეგთქვენიჰიპოთეზაგამოსცადოთ.
3.2. მომ ხ მა რებ ლის დღე
მასშემდეგ,რაცთქვენიმომხმარებლისპერსონასანარქეტიპსდაადგენთ,აუცილებელია,გა-არკვიოთ:
რამოქმედებებისშესრულებაუწევსმომხმარებელსპრობლემისმოსაგვარებლად? საქმეგვაქვსპრობლემასთანთუსაჭიროებასთან?
სასურველია,გაიგოთ,როგორიამომხმარებლისდღე,რასაკეთებსის,რაპროდუქტებსიყე-ნებსდარაადგილსდაიკავებსთქვენიპროდუქტიანმომსახურებამისცხოვრებაში?უნდაშეძლოთდაფაზემომხმარებლისდღისდიაგრამისშექმნადაიმისაღწერა,თურასაკეთებსიგიდღისგანმავლობაში(რასჭამს,რასკითხულობს,რითგადაადგილდებასამსახურამდედაასეშემდეგ).აუცილებელია,გააანალიზოთ,რისიგაკეთებაუწევსმას,რამდენადმნიშვ-ნელოვანიამისთვისესათუისსაქმე,რამდენადხშირადუწევსამმოქმედებისშესრულებადარაპირობებში?მხოლოდასეთიდეტალურიცოდნისშემთხვევაშიშეგიძლიათდაინახოთ,რამდენადშეუმსუბუქებთამოცანასმასდარამდენადღირებულიიქნებათქვენიპროდუქტიმომხმარებლისთვის.
3.3. პრობ ლე მა და მი სი მოგ ვა რე ბა
დამატებითიღირებულებამხოლოდპროდუქტსადამისთვისებებსარშეეხება,არამედიმასაც,თურასარგებლისმოტანაშეუძლიამასმომხმარებლისთვის,კერძოდ,რომელ„თავისტკივილს“მოუხსნისიგი?სირთულეადროისადაფინანსებისზედმეტიხარჯვა,უარყოფითიემოციებითურისკები,რომელსაცმომხმარებელიამჟამადგანიცდის.შეუძლიაკითქვენსპროდუქტს:
37ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მომხმარებელსდაუზოგოსდრო,ფულიანძალისხმევა/შრომა? დადებითიემოციისგამოწვევამომხმარებელში?მაშასადამე,დაუკმაყოფილოსგარკვეული
საჭიროება–მოუგვაროსპრობლემა,რომელიცამ„თავისტკივილს“,გაღიზიანებასთუიმედ-გაცრუებასიწვევს?
გააუმჯობესოს არსებული არაეფექტური გადაწყვეტები, მაგალითად, პროდუქტის ახალითვისებებით,უფროსწრაფიანუკეთესიმომსახურებით?
გაუმარტივოსმომხმარებელსძალისხმევა? დაეხმაროსმასსოციალურისტატუსისამაღლებაში? შეუმციროსრისკები?
ამიტომ„გარეთგასვლით“შესაძლებელია,ღრმადჩავწვდეთმომხმარებლისპრობლემებსდადავინახოთ,რამდენადაგვარებსჩვენიგადაწყვეტამისსაჭიროებას?
აქვე აუცილებელია იმის დადგენა, თუ რამდენად პრიორიტეტულია პრობლემა, რომელსაცთქვენიპროდუქტიაგვარებს.უნდამოხდესპრობლემათარანჟირებადადადგენა,თურამდენადმნიშვნელოვანიადგილიუჭირავსმასმომხმარებლისპრობლემათასიაში(ინტენსიურობა)დარამდენადხშირადუწევსმასამპრობლემასთანშეჯახება(სიხშირე).თუპრობლემა,რომელსაცთქვენიპროდუქტიაგვარებს,ძალიანმწვავეარარისდაიშვიათადწამოიჭრება(მაგალითად,წელიწადშიერთხელ),მაშინშესაძლოა,არსებულისიტუაციისშეცვლადაახალპროდუქტსათუმომსახურებაზეგადმორთვაარცთუისესაინტერესოიყოსმომხმარებლისთვის.
3. 4. სარ გე ბე ლი და მი სი შექ მ ნა
პროდუქტსშეუძლიაროგორცსირთულისაღმოფხვრა,ისესარგებლისმოტანამომხმარებლის-თვის.მნიშვნელოვანია,გესმოდეთ,რასარგებლისმიღებაარისყველაზესასურველიანრელე-ვანტურიმომხმარებლისთვის.თქვენიჰიპოთეზაამშემთხვევაშიცუნდახსნიდეს,თურაახარებსმომხმარებელს:
დროის,ფულისანძალისხმევისდაზოგვა? უკეთესიხარისხი,უფრომეტისარგებელი? არსებულზეუკეთესგადაწყვეტასსთავაზობს? ამარტივებსმისცხოვრებას? თუმოაქვსრაიმეპოზიტიურიშედეგიპირადადმისთვისანმისიბიზნესისთვის?
ამშემთხვევაშიცაუცილებელიასარგებლისმაგალითებისრანჟირებადაიმისდადგენა,თურო-მელიაყველაზესასურველიდარელევანტურითქვენიმომხმარებლისთვის?
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
38 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
3.5. მომ ხ მა რე ბე ლი, მი სი კონ ტექ ს ტი და რო ლე ბი
როგორცზემოთუკვევთქვით,თქვენიმომხმარებლისარქეტიპისცოდნამნიშვნელოვანია,მაგ-რამუფროსაინტერესოა,თურაკონტექსტში/რასიტუაციაშიუწევსმასგადაწყვეტილებისმიღე-ბა–თავადარისთქვენიპროდუქტისმყიდველითუმხოლოდმომხმარებელია?მაგალითად,საბუღალტრო-სააღრიცხვოპროგრამისმომხმარებელიშეიძლებაიყოსსაწარმოსბუღალტე-რი,მაგრამგადაწყვეტილებასმისშეძენაზეიღებდესუფროსიფინანსურიოფიცერი,რომელიცეკონომიკურმყიდველსწარმოადგენს.ამავედროსშეიძლება,არსებობდესგადაწყვეტილებაზეგავლენისმომხდენი,რეკომენდატორი,გადაწყვეტილებისმიმღები(შესყიდვებისდეპარტამენ-ტი)დაისადამიანები,რომლებიცშესაძლოა,ეწინააღმდეგებოდნენამპროდუქტს,რადგანმათსამუშაოსუქმნიდესიგისაფრთხეს.ამიტომმნიშვნელოვანიაარამხოლოდთქვენიპროდუქტისუშუალომომხმარებლისარქეტიპისცოდნა,არამედყველასხვამონაწილისარქეტიპისცოდნაცდაგათვალისწინება.
თუთქვენიბიზნესიB2C(businesstocustomer–ბიზნესიმომხმარებლისთვის)ტიპისაადაფიქ-რობთ,რომზემოთმოცემულიმაგალითითქვენარგეხებათ,დასკვნისგამოტანასნუიჩქარებთ.განვიხილოთთინეიჯერებისთვის განკუთვნილი კომპიუტერულითამაშის შემთხვევა. ამ პრო-დუქტისმომხმარებელითავადახალგაზრდაა, მაგრამეკონომიკურიმყიდველისავარაუდოდმისიმშობელია.გავლენისმომხდენიდარეკომენდატორიშეიძლებაიყოსმომხმარებლისმე-გობარი,ხოლოგადაწყვეტილებისმიმღები–ოჯახისრომელიმესხვაწევრი.იგივეშეიძლებამოხდესმამაკაცისმიერმანქანისშეძენისდროსაც.თითქოსმარტივია–ვინცყიდულობსმანქა-ნას,მანიცის,რაუნდადასაბოლოოგადაწყვეტილებასაციღებსთავად,მაგრამსინამდვილეშიშედეგზე ხშირად გავლენას ახდენენ მისიოჯახის წევრები, მაგალითად, შვილები ან ხშირად–მეუღლე.
3.6. მომ ხ მა რებ ლის ქცე ვა ზე მოქ მე დი ფაქ ტო რე ბი
მომხმარებლებიერთმანეთისგანსხვადასხვანიშნითგანსხვავდებიან.არსებობსამგანსხვავე-ბისგამომწვევიფაქტორები,ესენია:კულტურული,სოციალური,პიროვნულიდაფსიქოლოგი-ურიფაქტორები. მაგალითად, წარმოიდგინეთ, ადამიანისდამოკიდებულების ცვლილება ავ-ტომობილისმიმართდროთაგანმავლობაში.სტუდენტობისპერიოდში(დაბალიშემოსავლისპირობებში) მას მოსწონს ახალგაზრდული, იაფი მანქანა, ასაკის მატებასთან ერთად კი ძვი-რადღირებულიავტომობილისურს,რომელიცმისსოციალურმდგომარეობასგაუსვამსხაზსდაუსაფრთხოიქნებამისიოჯახისწევრებისგადაადგილებისთვის.მყიდველისმიერგადაწყვეტილებისმიღებისპროცესისსქემა
1.პრობლემისიდენტიფიცირება/საჭიროებისშეცნობა:ყიდვისპროცესიმყიდველისმიერსაჭი-როებისანპრობლემისგაცნობიერებითიწყება.იგიშესაძლოა,გამოწვეულიიყოსშინაგანიბიძგით,სტიმულითმაშინ,როდესაცპიროვნებისნორმალურიმოთხოვნილებები–შიმშილი,წყურვილიამგანზრახვისწარმოქმნისდონესაღწევს.
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
39ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2.ინფორმაციისძიება:დაინტერესებულმამომხმარებელმაშესაძლოა,მოიძიოსანარმოიძი-ოსდამატებითიინფორმაცია.თუმისიგანზრახვაძლიერიადამოთხოვნისშესაბამისიპრო-დუქტიცხელმისაწვდომია,მომხმარებელიყიდულობსმას.წინააღმდეგშემთხვევაშიკიიგიიმახსოვრებსამსაჭიროებასდაინფორმაციისმოძიებასიწყებსმასზე პიროვნული (ოჯახი,მეგობრები,თანამშრომლები,მეზობლები), კომერციული (რეკლამა,რეალიზატორები,დი-ლერები,გამოფენები),საზოგადოებრივი(მასმედია,სარეიტინგოორგანიზაციები)ანგამოც-დილებითი(პროდუქციისფლობა,გამოცდა,გამოყენება)წყაროებიდან;
3.ალტერნატივებისშეფასება:პოტენციურიმყიდველისმიერარჩევანისგაკეთებისასსხვადას-ხვაბრენდისშეფასებადამოკიდებულიამომხმარებელთატიპებსადამათინდივიდუალურო-ბაზე. ზოგიმათგანიამპროცესშილოგიკურშეფასებასადაგამოთვლებსიყენებს, ზოგიკისაკუთარინტუიციასადაემოციასენდობა;
4.გადაწყვეტილებისმიღება/შეძენა:ამეტაპზემომხმარებელიგადაწყვეტილებასიღებსსასურ-ველიბრენდისპროდუქციისშეძენისშესახებდაყიდულობსკიდეცმას.ამდროსიგიითვალის-წინებსსხვებისდამოკიდებულებას (ოჯახისწევრისრჩევა)დაგაუთვალისწინებელფაქტო-რებს(შემოსავლისშეწყვეტა,ფასებისზრდა).ამფაქტორებმაშესაძლოა,გავლენაიქონიოსმყიდველისგადაწყვეტილებაზე;
5.ყიდვისშემდგომიქცევა:სამუშაოპროდუქტისყიდვითარსრულდება.მისიშეძენისშემდეგდგებამომხმარებლისკმაყოფილებისანუკმაყოფილებისმომენტი,რომელიც კლიენტისმოლოდი-ნებსადაპროდუქტისმიერშესრულებულიფუნქციებისაღქმაზეადამოკიდებული.თუპროდუქტიმოლოდინებსარამართლებს,მაშინმომხმარებელიუკმაყოფილოადაპირიქით.
3. 7. ორ მ ხ რი ვი ბა ზა რი
ორმხრივიბაზრისკარგიმაგალითიაGoogle.
პარტნიორები აქტივობები დამატებითიღირებულება
მომხმარებლებთანურთიერთობა
მომხმარებლისსეგმენტი
რესურსები
დისტრიბუციის არხები
ხარჯები შემოსავლის მოდელი
- მონაცემთა ცენტრი- მასშტაბი/სიჩქარე
უფასო ძიებაავტომატიზირებული
პირდაპირი გაყიდვა
ყველა, ვინციყენებსსაძიებოფუნქციას
რეკლამისდამკვეთი
Google Adwords- თვითმომსახურება- პირდაპირი მიყიდვა
- პროგრამულიუზრუნველყოფა- დეველოპერები- მომხმარებელთა ბაზა
პროგრამირება მონაცემთა ცენტრისშენახვა უფასო
გადახდა თითოდაწკაპუნებაზე/აუქციონი
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
40 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
Google-ისმთავარიპროდუქტიასაძიებოსისტემა,რაშიცისმართლაცუძლიერესია(ძირითადიაქტივობა). პარადოქსია, მაგრამ მისი მთავარი პროდუქტი არის უფასო. მაშ, როგორ იღებსშემოსავალსესკომპანია?საძიებოსისტემითGoogleიზიდავსუამრავმომხმარებელს,ხოლოშემოსავლისნაკადებსქმნისრეკლამისგანთავსებით.ამშემთხვევაშისაქმეგვაქვსკომპანიისმეორებაზართან–რეკლამისდამკვეთებთან,რომლებიცფულსიხდიანიმაში,რომGoogle-მათავისმომხმარებლებსრეკლამისდამკვეთისპროდუქტიანმომსახურებაგააცნოს.
აღსანიშნავია,რომGoogle-ისბიზნესივერიარსებებსორიდანერთ-ერთიბაზრისპირობებში.თუარიარსებებენრეკლამისდამკვეთები,კომპანიასარექნებაშემოსავლისნაკადიდავერცოპერირებასშეძლებს,ხოლოთუარეყოლებამომხმარებლები,არცრეკლამისგავრცელებასექნებააზრი.
სხვასაინტერესომაგალითებია:
Visa(ბანკებიდასაცალოვაჭრობისობიექტები) eBay(მყიდველებიდაგამყიდველები) LinkedIn(სამუშაოსმაძიებლებიდადამსაქმებლები) TheNewYorkTimes(მყიდველებიდარეკლამისდამკვეთები)
არსებობსუფრორთული–მრავალმხრივიბაზრისშემთხვევებიც.ნებისმიერიასეთიბიზნესის-თვისშესაძლებელიაბიზნესმოდელისტილოსშექმნა.ასეთშემთხვევაში,ბიზნეს-მოდელისტი-ლოსშექმნისას,მომხმარებელთასხვადასხვასეგმენტისაღსანიშნავადპრაქტიკაშისხვადასხვაფერისფურცლებიგამოიყენება.
3.8. ბაზ რის ტი პე ბი
სტარტაპებისთვისბაზრის4ტიპიარსებობს:
არსებულიბაზარი–მომხმარებელი:ცნობილია–საჭიროება:შეგვიძლია,დავადგინოთ–კონკურენტი:ბევრი–რისკი:ბრენდის,გაყიდვისანდისტრიბუციის–მაგალითი:Google(ამიტომრთულიასაძიებოსისტემებისბაზარზეშესვლა)
რესეგმენტირებულიბაზარი–მომხმარებელი:სავარაუდოდ,ცნობილია–საჭიროება:დაბალიფასიანსხვანიშურისაჭიროება–კონკურენტი:ბევრი–თუცდებით,მაგრამცოტა–თუმართალიხართ–რისკი:ბაზრისადაპროდუქტისარასწორიდეფინიცია–მაგალითი:იაფიავიახაზები(SouthWest,RyanAir)
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
41ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ახალიბაზარი–მომხმარებელი:უცნობია–საჭიროება:ტრანსფორმაციულიგაუმჯობესება–კონკურენტი:არარსებობს–რისკი:დიდიინვესტიციამომხმარებლისგანათლებაში–მაგალითი:Groupon
კლონირებულიბაზარი(უცხოეთიდანრაიმეპროდუქტისგადმოღება)–მომხმარებელი:სავარაუდოდ,ცნობილია–საჭიროება:პროდუქტისადგილობრივივერსია–კონკურენტი:არარსებობს–რისკი:ადგილობრივისაჭიროებებისარასწორადგათვლა–მაგალითი:Baidu(Google-ისჩინურივერსია)
მაგალითისთვის:მოგებისმისაღწევადყველაზემცირედროსჭირდებაარსებულბაზარს,შემ-დეგ–სხვაბაზრისკლონირებას,რესეგმენტირებულდაბოლოს–ახალბაზარს.
თუგავაანალიზებთე.წ. „უფსკრულისზომას“,გასაგებია,რომადრეულიეტაპისნიშურიმომხ-მარებლებიდან(earlyadopter)ძირითადბაზარზე(mainstream)გადასვლაუფრომარტივიაარ-სებულბაზარზე,უფრორთული–რესეგმენტირებულბაზარზედასაკმაოდრთული–ახალბა-ზარზე,სადაცმომხმარებელიშესაქმნელია.ესრეალობაგავლენასახდენსგაყიდვებისმრუდზე.არსებულბაზარზემრუდიწრფივია,რადგანმომხმარებელიბიზნესსპირველივედღესუჩნდება.
ბაზრის ტიპიარსებული
ბაზარი
უფსკრული
არაა
ენთუზიასტები ხედვიანები პრაგმატები კონსერვატულები გამონაკლისები
ძირითადიბაზარი
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
42 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
რესეგმენტირებულბაზარზეკომპანიასგაყიდვებიეზრდება,მაგრამშემდეგ–უფსკრულისგა-მო–გაყიდვებიფერხდებამანამ,სანამძირითადიბაზარიარ„გაუგებსგემოს“,რისშემდეგაცგაყიდვებიექსპონენციალურადიზრდება.თუპროდუქტიწარუმატებელია,ისბაზრისმცირესეგ-მენტსდაიკავებს,ანსაერთოდგაქრებამცირეხანში.
ბაზრის ტიპირესეგმენტირებული
ბაზარი
უფსკრული
ენთუზიასტები ხედვიანები პრაგმატები კონსერვატულები გამონაკლისები
ძირითადიბაზარი
ბაზრის ტიპი
ახალიბაზარი
უფსკრული
ენთუზიასტები ხედვიანები პრაგმატები კონსერვატულები გამონაკლისები
ძირითადიბაზარი
ახალ ბაზარზეოპერირებართულია,რადგან ძნელია ითქვას,როგორ მოხდება პროდუქტისადაპტირება მასების მიერ. გაყიდვის მრუდი ძალზე შთამბეჭდავიათავიდან, მაგრამ ის შეიძ-ლება,დიდიხნისგანმავლობაშიარგაიზარდოს.ამიტომმნიშვნელოვანიაიმისდადგენა,თურომელბაზარზეგიწევთოპერირება,რათაკომპანიასდამისინვესტორებსსწორიმოლოდინიჩამოუყალიბოთ.
ამიტომსტარტაპისმარცხისმიზეზიხშირადბაზრისტიპისუგულებელყოფაა,რაცრესეგმენტი-რებულანახალბაზარზეოპერირებისასკაპიტალისუკმარისობასიწვევს.
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
43ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
4. მინილექცია: დის ტ რი ბუ ცი ის არ ხე ბი
4.1. არ ხის ტი პე ბი
ბიზნესმოდელისტილოსორიკომპონენტიუკვეავხსენით,ახლაკიუნდაგავაანალიზოთარხები.
არხებისგასაგებადგავიხსენოთ,როგორდაიწყოწარმოებისისტორია:
მეორე
ინდუსტ
რიული
რევო
ლუცია
პრო
დუქტ
ი
არხიციფრული/ვირტუალური ფიზიკური
ციფრ
ული/
ვირტ
უალ
ური
ფიზი
კური
სწრაფიტესტირებაადაპტირებაოპტიმიზაცია
დაზღვევააქციები და ბონდები
საწარმოოსოფტი
ელექტრონიკა
ფილმები(ნეტფლიქსი)
წიგნები(ამაზონი)
ფეხსაცმელი(ზაპოსი)
საკვებიკომუნალურიმოგზაურობა
ავტომობილიმომსახურება
პირველრიგში,კორპორაციებმადაიწყესფიზიკურიპროდუქტებისწარმოება,მაგალითად:ავ-ტომობილები,მოწყობილობები,საკვები,კომუნალურისერვისები,რომელთამიწოდებადაგა-ყიდვაპირდაპირიგზით–ფიზიკურიარხებითხდებოდა.
მოგვიანებით,მე-20საუკუნისშუახანებში,გაჩნდავირტუალურიპროდუქტები,როგორიცაა:ფი-ნანსურიმომსახურება,დაზღვევა,პროგრამულიუზრუნველყოფა,რომლისდისტრიბუციაცასე-ვეფიზიკურიარხებითხდებოდა.
უკვე90-იანიწლებისშუაპერიოდშიშესაძლებელიგახდაფიზიკურიპროდუქტებისვირტუალუ-რი არხებითდისტრიბუცია, მაგალითებია:Amazon, Zappos,Netflix, კომპიუტერულიტექნიკისონლაინგაყიდვადაელექტრონულიკომერციისსხვამაგალითები.
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
44 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მე-20საუკუნისბოლოსკიგაჩნდავირტუალურიპროდუქტები,რომლებიცარარსებობენფიზი-კურსამყაროშიდარომელთადისტრიბუციაცვირტუალურიარხებითხდება.მათიმაგალითე-ბია:Facebook,Tweeter,Google.
ამლექციისმიზანიადავადგინოთ,თურომელიარხებიაოპტიმალურითქვენიბიზნეს-მოდელი-სათვისდაროგორმოვახდინოთმათიარჩევა?
4.2. არ ხე ბი თქვე ნი პრო დუქ ტის თ ვის
პირველრიგშიგააკეთეთარჩევანი:
პროდუქტი–ვირტუალური–ფიზიკური
არხი–პირდაპირი(ვებგვერდიანპირდაპირიგაყიდვა–ფიზიკურიპროდუქტისშემთხვევაში)–არაპირდაპირი – მაგალითად, სხვა ელექტრონული პლატფორმის გამოყენება თქვენიპროდუქტისგასაყიდად.
განვიხილოთდისტრიბუციისარხებივირტუალურიპროდუქტისთვის:
ელექტრონულიკომერციისსპეციალიზებულისაკუთარივებ-გვერდი
მობილურიაპლიკაცია(ანდროიდითუiOS),რომელიცმათიგადმოწერისფუნქციისგამოყე-ნებასმოითხოვს
ორსაფეხურიანი დისტრიბუცია (Amazon, ადგილობრივი ონლაინმაღაზიები, myauto.ge,deals.ge)
აგრეგატორი(მაგალითად,პლატფორმა,რომელიცსხვადასხვამომხმარებელსსადაზღვე-ვოპროდუქტებსსთავაზობს (lendingtree.com)ანკომუნალურგადასახადებსmypay.ge , ანფეხსაცმელებს,მაგალითად,zappos)
სოციალურიკომერცია(Facebook,Tweeter,Zynga)
ფლეშგაყიდვები(Groupon,LivingSocial).
იმისგამო,რომსტარტაპსმცირერესურსებიაქვს,დასაწყისისთვისუმჯობესია,აირჩიოთერთიანორიარხი.თქვენუნდამოიფიქროთ,რაიქნებამომხმარებლისთვისყველაზემეტადმისაღე-ბიდათქვენთვისეკონომიკურადრეალისტურიარხი?
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
45ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
ასევეგანვიხილოთდისტრიბუციისარხებიფიზიკურიპროდუქტისთვის:
თქვენშეიძლებაიყოთკომპონენტისდამამზადებელისხვამწარმოებლისთვის(მაგალითად,ჩიპსაწოდებთკომპიუტერისმწარმოებელს,რომელიცთავისიბრენდითჰყიდისპროდუქტს)
სისტემისინტეგრატორი–მაგალითად,კომპანია,რომელიციძენსCisco-სსვიჩებსდაროუ-ტერებსდამრავალსხვაკომპონენტსსხვამიმწოდებლებისგან,რათაშექმნასსატელეფონოქსელი
დამატებითიღირებულებისდილერი–ყიდულობსრამდენიმეკომპონენტსდაერთმანთთანკომ-ბინაციითიღებსდასრულებულპროდუქტს(მაგალითად,კომპიუტერისჰარდის,პროგრამებისდადამატებითიუტილიტებისკომბინაციითმიღებულიპროდუქტისაბოლოომომხმარებლისთვის)
პირდაპირიგაყიდვისგუნდი(directsalesforce)–ადამიანებისჯგუფი,რომელიცფიზიკურადახორციელებსთქვენიპროდუქტისპირდაპირშეთავაზებასმომხმარებლისთვის
ვებ/ონლაინგაყიდვა–შეიძლებაეფექტურიიყოსფიზიკურიპროდუქტებისთვისაც
დისტრიბუტორებიწარმოადგენენმნიშვნელოვანარხს,რადგანშეუძლიათბითუმადგაყიდ-ვა,აქვთსასაწყობოინფრასტრუქტურა,აღრიცხვისსისტემებიდაასევე,თავისმხრივ,პრო-დუქტსაწოდებენდილერებს,რომლებიცშეიძლებასაბოლოომომხმარებელსესაუბრებოდ-ნენანსაცალოობიექტებს–მომხმარებლებთანპირდაპირკონტაქტზეგასულთ.
4.3. პრო დუქ ტის კომ პ ლექ სუ რო ბა და არ ხის არ ჩე ვა
როგორცუკვევიცით,დისტრიბუციისმრავალიარხიარსებობს,მაგრამსაინტერესოაიმისგარ-ჩევა,თურომელიარხიაჯობებსმეტადანნაკლებკომპლექსურიპროდუქტისათვის.
დისტრიბუციის კომპლექსურობადამოკიდებულიაროგორცთავად პროდუქტის ან გადაწყვე-ტის,ასევემარკეტინგისკომპლექსურობასთან.მაგალითად,სამხედროტექნოლოგიისანრთუ-ლიტელეკომმოწყობილობებისგაყიდვაშესაძლებელიასისტემისინტეგრატორისმეშვეობით.საპირისპირომაგალითიაპრინტერისტონერისგაყიდვა,როცამყიდველმამარტივადიცის,რასჭირდება,რომლისგაყიდვისარხიშეიძლებაიყოსვებგვერდიანტელე-გაყიდვები.
რაცუფროკომპლექსურიადისტრიბუცია,მითმეტღირებულებასჰმატებსგაყიდვისარხითქვენსპროდუქტს,შესაბამისად,ესარხიუფროძვირია.ამავედროს,რაცმაღალიაპროდუქტისმო-ცულობა,მითუფრომარტივიდანაკლებკომპლექსურიარხებითშეიძლებამისიდისტრიბუციაშედარებითნაკლებიდანახარჯით.
თქვენიპროდუქტისთვისდისტრიბუციისარხისარჩევისასაუცილებელია,გაიაზროთ,რომელიაყველაზეოპტიმალურიდაეკონომიკურადსარგებლიანიარხი.
46 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
4.4. არ ხის ეკო ნო მი კუ რი ანა ლი ზი
1.მაგალითისთვისგანვიხილოთპროდუქტი,რომლისფასია100ლარი.
არხის ეკონომიქსიპირდაპირი გაყიდვები
თქვენი შემოსავალი
საბოლოო ფასი
თვითღირებულება განვითარებაგაყიდვაადმინისტრაციული
მოგება33
2037
-10%
90
100
53
დავუშვათ,რომპროდუქტისღირებულება(ნედლეულისადაწარმოებისხარჯებიფიზიკურიპრო-დუქტისთვის,ანITსპეციალისტებისხარჯივირტუალურიპროდუქტისთვის)შეადგენს33ლარს.
ხარჯებისშემდეგიწყებაარისკვლევისადაგანვითარების,პირდაპირიგაყიდვისადაზედნადე-ბი/ადმინისტრაციულიხარჯები(ქირა,კვებადასხვ.)–ჯამში20ლარი.
მაშ,53ლარიგვჭირდებამხოლოდიმისთვის,რომჩვენისაწარმოფუნქციონირებდეს.
გაითვალისწინეთ,რომშესაძლოა,100ლარიანიპროდუქტისგანვადებითგაცემას10%-იანიფასდაკ-ლებადასჭირდეს.ამშემთხვევაში,თქვენიშემოსავალიიქნებაარა100ლარი,არამედ90ლარი.
მაშასადამე,სხვაობათქვენსშემოსავალსადახარჯებსშორის–37ლარი–არისთქვენიმოგება.
47ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
2.განვიხილოთდილერისეკონომიკურითავისებურება
დილერის ეკონომიქსიარაპირდაპირი გაყიდვები
თქვენი შემოსავალი
საბოლოო ფასი
თვითღირებულება განვითარებაგაყიდვაადმინისტრაციული
მოგება
33
15
22 -10%
70
100
48
დილერი
20
90
ჩვენიპროდუქტისთვითღირებულება33ლარია,მაგრამდამატებითიხარჯებიუფრომცირეა(15-ისნაცვლად20ლარი),ამიტომთვითღირებულებაჯამში48ლარსშეადგენს.თუგავითვა-ლისწინებთ10%-იანფასდაკლებასდა90ლარსშემოსავლისსახით,გამოდის,რომსხვაობაიყოფაორნაწილად:ჩვენიმოგებადადილერისშემოსავალი.
ამმაგალითში,თუდილერიჩვენგანყიდულობს70ლარად,მისიმოგება20ლარსშეადგენს.ჩვენიმოგებაკიიქნება22ლარი,ნაცვლად37-ისა.
მართალია,მოგებამცირეა,მაგრამარაპირდაპირიგაყიდვისდროსთქვენიპირდაპირიგაყიდ-ვისხარჯებისაერთოხარჯებსაკლდება,რაცპროდუქტისთვითღირებულებასშეგიმცირებთ.
48 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
3.ახლაკიგანვიხილოთშემთხვევა,როცათქვენხართმწარმოებლისმიმწოდებელიდათქვენიშემოსავალისხვამწარმოებლისხარჯისერთ-ერთიკომპონენტია.
ლეპტოპი3000
ხარჯები გაყიდვები მოგება დისტრიბუცია დილერი -%
საწარმოოხარჯები
გაყიდვები, კვლევადა ზოგადიადმინისტრაციულიდანახარჯები
მოგება დისტრიბუტორისხარჯი
მაგალითად,ლეპტოპისფასიარის3,000ლარი.ამშემთხვევაშიშეიძლებაადგილიგვქონდესშემდეგელემენტებთან:
საწარმოოხარჯები გაყიდვები,კვლევადაზოგადიადმინისტრაციულიდანახარჯები მოგება დისტრიბუტორისხარჯი გადამყიდველი/საცალომოვაჭრე ფასდაკლება
თქვენიპროდუქტისფასიმწარმოებლისხარჯებშიშედის.თქვენსფასშიკიიგივეელემენტებია,რაცთქვენიმყიდველისშემთხვევაშიიყო.
49ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: დამატებითი ღირებულება
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: მინიმალური მუშა პროდუქტი
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: დამატებითი ღირებულების 3 შეცდომა
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებელთა სეგმენტები
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის დღის დიაგრამა
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: საჭიროებები და სარგებელი
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის კონტექსტი
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: მრავალი სეგმენტის მქონე ბიზნეს მოდელები
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: დისტრიბუციის არხების ევოლუცია
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
ვიდეო გაკვეთილი: დისტრიბუციის არხის არჩევა
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: ნაწილი II საშინაო დავალება
სესია 2: თემა - პროდუქტისა და ბაზრის თავსებადობა
50 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილი
სე სია 3
ურთიერთობა მომხმარებელთან
1. მი ნი ლექ ცია: ურთიერთობა მომხმარებელთან
1.1.რას ვგუ ლის ხ მობთ?
მომხმარებელთანურთიერთობასამელემენტსმოიცავს:
მოზიდვა,ანუროგორმოგვყავსახალიმომხმარებელიდაროგორვარწმუნებთმას,შეიძი-ნოსჩვენიპროდუქტი.
შენარჩუნება–როგორვინარჩუნებთმასჩვენთან?
გაზრდა–როგორვზრდითმომხმარებლისმიერჩვენიპროდუქტისანმომსახურებისმოხმა-რებას?
აღსანიშნავია,რომფიზიკურიდავირტუალურიპროდუქტებისშემთხვევაშიმომხმარებლისმო-ზიდვის,შენარჩუნებისადაგაზრდისმეთოდებსშორისგარკვეულიგანსხვავებაარსებობს.
მომხმარებელთანურთიერთობისდინამიკასე.წ.„ძაბრის“დიაგრამაასახავს:
ცნ
ობა
დო
ბა
ინ
ტერ
ესი
გან
ზრ
ახვა
შეძ
ენა
რეკო
მენ
დაც
იები
ჯვარედ
ინ
იგ
აყიდ
ვაშ
ემდ
ეგი
გაყი
დვა
მეტ
ის
გაყი
დვა
რეკო
მენ
დაც
იები
ჯვარედ
ინ
იგ
აყიდ
ვაშ
ემდ
ეგი
გაყი
დვა
მეტ
ის
გაყი
დვა
მომხმარებლის შენარჩუნება
მომხმარებლის მოზიდვა მომხმარებლის გაზრდა
მომხმარებლის შენარჩუნება
მომხმარებლის მოზიდვა მომხმარებლის გაზრდა
ვირუსული ციკლი
ვირუსული
ციკლი
ვირუსული
ციკლი
მო
ზი
დვა
გამ
ოყე
ნებ
ა
ძაბრი “მოზიდვა - შენარჩუნება - გაზრდა"
ფიზიკური
ვებ - ონლაინ
51ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მომხმარებლისარქეტიპიმომხმარებელთანჩვენიურთიერთობისსტრატეგიასგანსაზღვრავს.მნიშვნელოვანია,ვიცოდეთ,რომელიტიპისმომხმარებლისმოზიდვაუნდაშევძლოთკომპანი-ისგანვითარებისპირველეტაპზე.ამიტომუნდადავადგინოთ,როგორმივაწვდინოთმასჩვენიხმა,როგორიღებსისგადაწყვეტილებას,როგორიამისიკონტექსტი,როლი,რასაქვსმისთვისმნიშვნელობადასხვ.
1.2. შე ძე ნი ლი მოთხოვ ნა
როგორხდებამომხმარებლისმოზიდვა?სხვასიტყვებითრომვთქვათ,როგორუნდადავაინ-ტერესოთდამივმართოთახალიმომხმარებელი„ძაბრში“,რომელიცგანასახიერებსმომხმარე-ბელთანურთიერთობისმოდელს?პირველრიგში,არსებობსმომხმარებლისმოზიდვისფასია-ნიშესაძლებლობები,მაგალითად:
PRსააგენტო,რომელიცჩვენიპროდუქტისშესახებინფორმაციისგავრცელებაზეიზრუნებს–იქნებაესჟურნალ-გაზეთებისთუელექტრონულიმედიისსაშუალებით
სარეკლამოსააგენტო–ამშემთხვევაშიმნიშვნელოვანია,ვიცოდეთ,ჩვენიმომხმარებლისარქეტიპი,რათაავირჩიოთრეკლამისეფექტურისაშუალება,მაგალითად,ელექტრონულიბანერი ანGoogle-ისრეკლამა იმ ვებ გვერდზე,რომელსაც მომხმარებელიხშირადსტუმ-რობს,ანდარეკლამაბეჭდურგამოცემაში,რადიოსადატელევიზიაში
სავაჭროგამოფენები–ბევრიკომპანიაირჩევსგამოფენაზედასწრებას,სადაცპოტენციურპარტნიორსანმიმწოდებელსხვდება,ამიტომშესაძლოა,გონივრულიციყოსსადემონსტრა-ციოკუთხისდაქირავებათემატურსავაჭროგამოფენაზე
ჩვეულებრივიანელექტრონულიფოსტა–შეგიძლიათასევე,პირდაპირმისწეროთთქვენსპოტენციურ მომხმარებელს, თუმცა შესაფასებელია, რამდენად ეფექტურია ეს საშუალებაიმისგათვალისწინებით,რომზოგიერთიმომხმარებელიუკვეგადატვირთულიამსგავსიშე-თავაზებებით
SEM–SearchEngineMarketing–მარკეტინგისაძიებოსისტემისმეშვეობით.
1.3. დამ სა ხუ რე ბუ ლი მოთხოვ ნა
არსებობსმომხმარებლისმოზიდვისუფასოსაშუალებები,როგორიცაა:
პუბლიკაციებიჟურნალ-გაზეთებში,რომელიცაღწერსპროდუქტსდამისიინოვაციურობისშესახებსაუბრობს
დამფუძნებლისგამოსვლებიკონფერენციებზედასხვაღონისძიებებზე
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
52 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ბლოგებიდავლოგები
სოციალურიმედია(Facebook,Tweeter)–უფასოდამძლავრიმედიასაშუალებები,რომელიცმომხმარებელთანდიალოგისდამყარებისშესაძლებლობასგაძლევთ.
1.4. მომ ხ მა რებ ლის მო ზიდ ვა ფი ზი კუ რი პრო დუქ ტი სათ ვის
მოკლედაღვწეროთ,როგორხდებამომხმარებლისმოზიდვაფიზიკურიპროდუქტისათვის.მა-გალითისთვის ავიღოთ ახალი ავია-რეისი თბილისი-ბათუმის მიმართულებით. პირველრიგ-ში,აუცილებელიამოთხოვნისშექმნა.კერძოდ,შეგვიძლია,მივმართოთრეკლამას,გამოვაქ-ვეყნოთსტატიებიახალირეისისშესახებანდასიახლესატელევიზიოგადაცემაშიგავაშუქოთ.მოთხოვნისგენერირებისასეთიძალისხმევითპოტენციურიმომხმარებლებისინფორმირებასშევძლებთამგვარირეისისსაერთოდარსებობაზე.თუმცასაკმაოდრთულიიქნებაიმისდად-გენა,თუამძალისხმევისშედეგად,კერძოდ,რამდენმაადამიანმაშეიტყოთქვენიპროდუქტისშესახებ....დამაინც,პირველინაბიჯიმომხმარებლისინფორმირებაა.
მეორენაბიჯიმომხმარებლისდაინტერესებასითვალისწინებს.მისიგაზომვავებგვერდისნახ-ვების, განხორციელებული ზარებისთუდაჯავშნის სხვა პლატფორმებზე მიმართვიანობის მი-ხედვითარის შესაძლებელი. სოციალურქსელში კიდაინტერესების ხარისხი მოწონებისადაგაზიარებების,ასევე,ვებ-ანალიტიკისმეშვეობითიზომება.
მომხმარებლისმოზიდვის„ძაბრში“შემდეგიეტაპიშეძენისგანზრახვაა.ისგვიჩვენებს,დაინტე-რესებულიმომხმარებლებიდანრამდენიდაფიქრდაპროდუქტისშეძენაზე.მისიმაჩვენებელიმაღაზიაშიშემოსულიმყიდველებისნაკადია.საავტომობილოსალონისშემთხვევაშიმომხმა-რებლისმიერმანქანისშეძენისგანზრახვაზესატელეფონოზარების,სალონშიშემოსულიადა-მიანებისადატესტ-დრაივებისრაოდენობამიუთითებს.
მეოთხენაბიჯიაპროდუქტისშეძენა.მხოლოდმესამედამეოთხეეტაპზეშეძლებთ,ზუსტადდა-ინახოთ,მომხმარებელთარანაწილიაპირებდადარანაწილმაშეიძინაპროდუქტი.საინტერე-სოა,გაარკვიოთ,რამგანაპირობაროგორცშეძენა,ასევებოლომომენტშიპროდუქტზეუარისთქმა.
მოგვიანებით ისეთ მნიშვნელოვან ცნებას შევეხებით, როგორიცაა მომხმარებლის მოზიდვისხარჯი(CustomerAcquisitionCost–CAC).იგიმომხმარებლისმოზიდვაშიგაწეულყველახარჯსადაძალისხმევასაერთიანებს.თუმცაშეძენისგანხორციელებისშემდეგიკვეთებაძალზესაინტე-რესომოვლენა,რომელსაცვირუსულიციკლიეწოდება.მომხმარებელი,რომელიცპროდუქტსშეიძენს,თავადხდებაინფორმაციისწყაროპოტენციურიმომხმარებლებისთვის.როგორცწესი,ადამიანებითავიანთნაცნობებსადამეგობრებსუზიარებენპროდუქტისგამოყენებისროგორცდადებით,ისეუარყოფითგამოცდილებას.ამმოვლენასვირუსისმსგავსიეფექტიაქვსდაშეიძ-ლება,საინტერესოდგამოიყენოთამათუიმბიზნესში.მაგალითად,კომპანიასშეუძლიამომხ-
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
53ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მარებლებსშორისგამოცდილებისგაზიარებასსოციალურქსელშიშეუწყოსხელი,ანდადამა-ტებითი მონეტარულისტიმული (ბონუსები,ლოიალობის პროგრამის ქულები) შექმნას,რათაარსებულმამომხმარებელმაახალიმომხმარებლებიმოიზიდოს.ამდროსიგიგამყიდველისანრეკომენდატორისროლშიგამოდის.ესძალზესაინტერესომოვლენაა,თუმცამისიგამოყენებაშეზღუდულიაისეთიპროდუქტისშემთხვევაში,რომლისგაზიარებისსურვილინაკლებადშეიძ-ლებაარსებობდეს.
1.5. „შენარჩუნება“ ფი ზი კუ რი პრო დუქ ტი სათ ვის
როცა კომპანია მომხმარებლებისგან განმეორებით შეკვეთებს იღებს, ხშირად ავიწყდება,თურაძალისხმევისხარჯზემოხდამათიმოზიდვა.რათქმაუნდა,კრიტიკულადმნიშვნელოვანიაისეთიღონისძიებებისჩატარება,რომელიცმომხმარებელსშეგინარჩუნებთდასაშუალებასარმისცემსმას,დაივიწყოსთქვენიპროდუქტი.
მომხმარებლის შენარჩუნების საინტერესო მეთოდია ლოიალობის პროგრამები, რომელსაცსააფთიაქოქსელებიდაბანკებიიყენებენაქტიურად.ასეთიპროგრამებისაშუალებასაძლევსმომხმარებლებს,დააგროვონლოიალობისქულები,მიიღონბონუსები,რაც,საბოლოოჯამში,კონკურენტკომპანიასთანგადასვლისმოტივაციასუმცირებსმათ.მომხმარებლისშენარჩუნებაშესაძლებელიაპროდუქტისგანახლებისგზითაც,მაგალითად,პროგრამულიუზრუნველყოფისგაუმჯობესებულივერსიისშეთავაზებით.მნიშვნელოვანიაასევემომხმარებლისრეგულარულიინფორმირება თქვენი პროდუქტის ახალითვისებებისა და უპირატესობის თაობაზე, რაც მასდროთაგანმავლობაშიერთგულმომხმარებლადაქცევს.
თუბიზნესისსაწყისეტაპზეთქვენიძალისხმევამთლიანადახალიმომხმარებლისმოზიდვისკენარისმიმართული,საკმაოდმალეთქვენიპრიორიტეტიმომხმარებლისშენარჩუნებაგახდება.
1.6. „გაზრდა“ ფი ზი კუ რი პრო დუქ ტი სათ ვის
„ძაბრის“ მესამე ნაწილი მომხმარებლის გაზრდის ან განვითარების პროცესს განასახიერებს.მასშემდეგ,რაცთქვენწარმატებითმოიზიდეთდაშეინარჩუნეთმომხმარებელი,აუცილებელია,გაითვალისწინოთ,რომხშირადბევრადუფროადვილია,თქვენიპროდუქტიარაახალ,არამედუკვეარსებულმომხმარებელსშესთავაზოთ.
როგორუნდაგაზარდოთმომხმარებელი?ამისათვისრამდენიმემეთოდიარსებობს.მაგალითად,ერთიანიპროდუქტისდაშლაუფრომცირენაწილებადდააღნიშნულიპროდუქტებისცალ-ცალკემიყიდვა,რაც,საბოლოოჯამში,ერთიმომხმარებლიდანმიღებულშემოსავალს(yieldpercustom-er)გაზრდის.სტარტაპებიხშირადყველასასარგებლოთვისებასერთპროდუქტშიდებენ,თუმცაეს აუცილებელი არაა. შესაძლოა,დაიწყოთ პროდუქტის მინიმალური ვერსიით ან გამოიყენოთ„ფრიმიუმ“მოდელი(მომსახურებისუფასოდგამოყენება,როცამონეტიზაცია,ანუშემოსავლისგე-
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
54 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ნერირება,სხვაწყაროდანხდება,როგორიცაა,მაგალითად,რეკლამაანინფორმაციისგაყიდვა).ახალითვისებებისშესაძენადკიდამატებითიფასიმოითხოვოთ,აი,მაგალითად,ავტომობილისშეძენისასსაბაზისოკომპლექტაციაბევრადუფროიაფია,ვიდრედამატებითისპეციფიკაციები.
ხშირადგამოიყენება„მეტისგაყიდვის“(up-sell)მეთოდიც.მაგალითად,ონლიანმაღაზიებსშე-იძლებაჰქონდეთპროდუქტისსამისახეობისშეფუთვა:კარგი,უკეთესიდაძალიანკარგი.მომ-ხმარებელი,რომელიცსაბაზისოპაკეტსშეიძენს,ფიქრობს:„იქნებმეუკეთესსანძალიანკარგსვიმსახურებ“?და,საბოლოოდ,ყიდულობსუფროკომპლექსურ,მაშასადამე,ძვირპროდუქტს,რისშედეგადაცკომპანიისშემოსავალიიმატებსერთმომხმარებელზე.
„სხვაპროდუქტისმიყიდვა“(Cross-sell)არისდამატებითიპროდუქტისშეთავაზებისტექნიკა.მა-გალითად, ამთუ იმ პროდუქტის შეძენის შემთხვევაში მაღაზია მომხმარებელს20%-იანფას-დაკლებასსთავაზობსსხვა,დაკავშირებულპროდუქტზე,მაგალითად:მობილურიტელეფონისშეძენისას,მისაქსესუარებზე10%-იანიფასდაკლებამოქმედებს.
რეკომენდაციები–ესმეთოდიზემოთნახსენებვირუსულციკლსუკავშირდება,როცაკმაყოფი-ლიმომხმარებელითავადგეხმარებათახალიმომხმარებლისმოზიდვაში.ამდროსშეთავაზებაასეთია–ახალიმომხმარებლისმოყვანისშემთხვევაშიარსებულიმომხმარებელიმნიშვნელო-ვანფასდაკლებას (% ან კონკრეტულითანხა) მიიღებს შემდეგი შესყიდვის განხორციელებისდროს.
შეიძლებაარსებობდესმომხმარებლისრიცხვისგაზრდისსხვასტრატეგიებიც,ამიტომთქვენზეადამოკიდებული,როგორგანსაზღვროთ„ძაბრის“შემადგენელინაწილებიმომხმარებლისმო-ზიდვის,შენარჩუნებისადაგაზრდისათვის.
1.7.მომ ხ მა რე ბელ თან ურ თი ერ თო ბა ვებ და მო ბი ლუ რი პრო დუქ ტი სათ ვის
ვებანმობილურიპროდუქტისათვისმომხმარებელთანურთიერთობის„ძაბრი“უფრომარტივადგამოიყურება.აქაცგვაქვსშეძენილიანდამსახურებულიმედიამხარდაჭერა,რომლისწყალო-ბითაცმომხმარებლისმოზიდვახდება.მაგრამერთიამოზიდულიმომხმარებელი(ვებგვერდისვიზიტიანმობილურიაპლიკაციისჩამოტვირთვა)დამეორე–პროდუქტისგამოყენება,იგივეუტილიზაცია.ყველამომხმარებელი,რომელსაცონლაინპროდუქტისათვისმოვიზიდავთ,მისმომხმარებლადდაშემოსავლისწყაროდავტომატურადარიქცევა.
ამკონტექსტშისაინტერესოამომხმარებლისმოზიდვისხარჯის(CustomerAcquisitionCost-CAC)ცნებისუფროდეტალურიგააზრება.განვიხილოთმაგალითი:
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
55ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ვებ - ონლაინ არხი
ვირუსული
ციკლი
მომხმარებლის მოზიდვა
0.5010,000
500 5,000
50
1001 მომხმარებლის
მოზიდვისხარჯი
თუGoogle-ისრეკლამაშიიხდით$0.50-სდააპირებთ10,000კლიკის(„დაწკაპუნების“)ყიდვას,აღნიშნულიკამპანიადაგიჯდებათ$5,000.მაგრამესმხოლოდიმვიზიტორთარაოდენობაა,ვინცთქვენსვებგვერდსეწვევა.იმისათვის,რომმათნაწილმათქვენიპროდუქტისგამოყენებადაიწყოს,შეგიძლიათ,უფასოსაცდელიპერიოდიანსაბაზისოპროდუქტისfreemiumპრინციპითგამოყენებაშესთავაზოთ.ამშემთხვევაშიშესაძლოა,თქვენივებგვერდისვიზიტორთა5%-მადაიწყოსპროდუქტისგამოყენება,თუმცა,საბოლოოდ,მომხმარებლებისმხოლოდ10%-მაგა-დაიხადოს(ანუგამოყენებაგანაგრძოს3-თვიანიუფასოსაცდელიპერიოდისგასვლისშემდე-გაც,ანშეიძინოსფასიანიპაკეტი).მაშასადამე,დაგრჩებათ50აქტიურიმომხმარებელი,რომე-ლიცფულსიხდისთქვენსპროდუქტში.ესნიშნავსიმას,რომ10,000ადამიანიდან,რომელთამოზიდვაშითქვენ$5,000დახარჯეთ,საბოლოოდ,პროდუტსიყენებსდამასშიფულსიხდის50მომხმარებელი,ე.ი.თითომომხმარებლისმოზიდვარეალურად$100გიჯდებათ.სწორედ$100-იაჩვენიმომხმარებლისმოზიდვისხარჯი(CAC).
იგივე პრინციპი შეიძლება,ფიზიკური პროდუქტისთვისაც გამოიყენოთ. სასურველია, მომხმა-რებლის მოზიდვის ხარჯი მოზიდვის ყველამეთოდისათვის გამოიყვანოთ,რაც კრიტიკულადმნიშვნელოვანიმონაცემიიქნება.
1.8. „შენარჩუნება“ ვებ და მო ბი ლუ რი პრო დუქ ტი სათ ვის
მომხმარებლისშენარჩუნებაიგივემეთოდებითხდებავებდამობილურიპროდუქტებისათვის.კერძოდ, შესაძლოა ლოიალობის პროგრამის შეთავაზება, კონკურსებისა და შეჯიბრებებისმოწყობა,ბლოგებისადასოციალურიმედიისგამოყენება.
ვებდა მობილური პროდუქტისათვის განსაკუთრებითმნიშვნელოვანი ცნებაა მომხმარებლისგადინება(churnანcustomerattrition),რომელიცდროისგარკვეულპერიოდში(როგორცწესი,თვისგანმავლობაში)დაკარგულიმომხმარებლისპროცენტულმაჩვენებელსაღნიშნავს.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
56 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ვებ - ონლაინ არხი
მომხმარებლის შენარჩუნება
მომხმარებლის მოზიდვა
ვირუსული
ციკლი
მო
ზი
დვა
გამ
ოყე
ნებ
ა
ლოიალობის პროგრამებიშეჯიბრებები / აქციებიბლოგები / ელ. ფოსტასოციალური მედია
გადინება5% 20 თვე1% 100 თვე
მაგალითად,თუმომხმარებლისგადინებაყოველთვიურად5%-სშეადგენს,ესნიშნავს,რომ3წე-ლიწადშიმომხმარებელთა16%დაგრჩებათ,ხოლოთუდანაკარგს1%-მდეშეამცირებთ,მაშინ36თვეშიმომხმარებელთა70%-სშეინარჩუნებთ.ამმაგალითადანჩანს,რომ5%-იანიდანაკარგისშემ-თხვევაშიკომპანიასთანმომხმარებლისურთიერთობისსაშუალოხანგრძლივობა20თვესშეადგენს,ხოლო1%-იანიგადინებისშემთხვევაში–100თვეს.გადინებისშემცირებითთითომომხმარებლისგანმიღებულიფინანსურისარგებელიშეგიძლიათ5-ჯერგაზარდოთ.ფინანსისტები,რასაკვირველია,ამშემოსავლებისდისკონტირებას(„გაუფასურებას“,ფულისდროშიღირებულებისპრინციპზედაყრდ-ნობით)მოახდენენდა100თვიანიშემოსავლებისღირებულება20თვისშემოსავლისპროპორციულიარიქნება–თუმცამოხმარებლისგადინებისმინიმუმამდედაყვანისუპირატესობამაინცაშკარაა.
მომხმარებლისზრდაცაქფიზიკურიპროდუქტისანალოგიურადხდება.იგივემეთოდებიმუშაობს,როგორიცაა:მეტის,სხვაპროდუქტისანშემდეგიერთეულისგაყიდვა(up-sell,cross-sell,next-sell)დარეკომენდაციებისსტიმულირება.აღსანიშნავიაისეთიცნება,როგორიცაამომხმარებლისსა-სიცოცხლოციკლისღირებულება(LifetimeValueანLTV),ანურამდენსდახარჯავსმომხმარებელითქვენსპროდუქტშიკომპანიასთანმისიურთიერთობისმთლიანპერიოდში.თქვენიამოცანაა,ესმონაცემი,რაცშეიძლება,მაღალიიყოს,რასაცმიაღწევთროგორცთითომომხმარებლისგანშე-მოსავლისგაზრდით,ისე–მომხმარებლისგადინებისშემცირებითდაურთიერთობისპერიოდისგახანგრძლივებით.კრიტიკულადმნიშვნელოვანია,რომთქვენსბიზნესმოდელშიმომხმარებლისსასიცოცხლო ციკლის ღირებულება იყოს მომხმარებლის მოზიდვის ხარჯზე მეტი (LTV > CAC).მაშასადამე,ფული,რომელსაც „ძაბრის“ ბოლოში აგროვებთ, „ძაბრის“დასაწყისშიდა შუალედ-შიდახარჯულფულსუნდააღემატებოდეს.სხვადასხვაინდუსტრიაშიმიღებულია,რაუნდაიყოსთანაფარდობაამორმაჩვენებელსშორის.მაგალითად,პროგრამულიუზრუნველყოფისბიზნესში(SoftwareasaService)მისაღებითანაფარდობაა3:1-თან.თუმცაინვესტორებისინტერესია,რომესთანაფარდობაუფროდიდიიყოს.ეს„ვირუსულიციკლის“ეფექტურიმართვითმიიღწევა,რაცმო-ზიდვისხარჯებსამცირებსანკიდევ–მომხმარებელთააქტივაციის,ანუპროდუქტისუტილიზაციის
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
57ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მაჩვენებლისზრდით.ყოველივეესCAC-ისშემცირებასემსახურება.მეორემხრივკი,სასურველიშედეგიLTV-სამაღლებითმიიღწევა,რისთვისაცმომხმარებელთადანაკარგისშემცირებადასწო-რისაფასოსტრატეგიისშერჩევააუცილებელია.
2. მინილექცია (გაგრძელება): შე მო სავ ლის მო დე ლი
2.1.შე მო სავ ლის ნა კა დე ბი და ფა სე ბი
შემოსავლისმოდელისშესწავლაგვიჩვენებს,თუროგორუნდამიიღოსკომპანიამშემოსავალიმომხმარებელთამიზნობრივისეგმენტისაგან.შემოსავლისნაკადებსხშირადგასაყიდფასთანაიგივებენ,თუმცაესორისრულიადგანსხვავებულიცნებაა.შემოსავლისნაკადიარისფინანსუ-რინაკადისშექმნისგზა,მეთოდიანსტრატეგია,ხოლოთითოეულამსტრატეგიასსაფასოტაქ-ტიკაგააჩნია.მაშასადამე,ჩვენიმიზანიაგანვსაზღვროთსტრატეგია–შემოსავლისნაკადებიდაავირჩიოთტაქტიკა–ფასებითითოეულინაკადისათვის.სტარტაპისტიპურიშეცდომები:
შემოსავლისნაკადიარისფასი,რომელსაცმოცემულიპროდუქტისთვისვაწესებთ.ქვემოთგავიგებთ,რომშემოსავლისნაკადიდაფასისრულიადგანსხვავებულიცნებებია
ფასის განსაზღვრა იმის მიხედვით ხდება, თუ რა სჭირდება პროდუქტის გამოშვებასა დაგარკვეულიმოგებისმიღებას.შიდამოცემულობაზედაფუძნებულიფასიხშირადბაზრისრე-ალობასაცდენილიადაკომპანიამ,შესაძლოა,პოტენციურადდიდიშემოსავალიდაკარგოს.ამიტომ უკეთესი სტრატეგია მომხმარებლის მიერ პროდუქტისდამატებითიღირებულებისაღქმაზედაფუძნებულიფასია
ჩვენიპროდუქტისღირებულებაკონკურენტისფასზეოდნავდაბალიიქნება.აქაცმხედველობაშიარმიიღებაისღირებულება,რომელსაცპროდუქტიმომხმარებელსსთავაზობს,როგორშეესაბა-მებააღნიშნულიდამატებითიღირებულებაკონკურენტისპროდუქტისმიერშექმნილსარგებელს.
შემოსავლის ნაკადი კომპანიის მიერ არჩეული სტრატეგიაა,რომელსაც ის მომხმარებელთათითოეული სეგმენტისგან ფულადი ნაკადის მისაღებად იყენებს. შესაძლებელია, კომპანიასჰქონდესშემოსავლისრამდენიმეგანსხვავებულინაკადიც.
საფასომოდელიარისტაქტიკა,რომელსაცკომპანიაგასაყიდიფასისდასადგენადმომხმარე-ბელთათითოეულისეგმენტისათვისიყენებს.
შემოსავლისმოდელისასარჩევადაუცილებელიაგავიაზროთ: რაღირებულებასგადაიხდისმომხმარებელითქვენიპროდუქტისმისაღებად? ამჟამადროგორდარამდენსიხდიანისინიმსგავსპროდუქტში?
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
58 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2.2.შე მო სავ ლის ნა კა დე ბი
შემოსავლისნაკადებისნაირსახეობაამგვარია:
აქტივისგაყიდვა–საკუთრებისუფლებისგაყიდვაფიზიკურპროდუქტზე,მაგალითად,ავტო-მობილზე.სუპერმარკეტშიანლოკალურმინიმარკეტშირაიმენივთისშეძენააქტივისშეძე-ნისმაგალითია
მოხმარებისსაკომისიო–მომსახურებისგამოყენებისშესაბამისადგადახდა,რისმაგალი-თადაცგამოდგებამობილურისატელეფონომომსახურებაანვებ-ჰოსტინგი,საფოსტომომ-სახურება(მომხმარებელიმიღებულიამანათებისრაოდენობისმიხედვითიხდის)ანელექტ-როენერგიისგადასახადი
სააბონენტო გადასახადი – პროდუქტის ან მომსახურების მისაღებად წვდომაში გადახდი-ლიყოველთვიურიგადასახადი,მაგალითად,რომელიმეპროგრამულიუზრუნველყოფაანსაკაბელოტელევიზიისპაკეტი,რომელშიცდადგენილსააბონენტოგადასახადსსერვისზეწვდომის გამო ვიხდითდათვის განმავლობაშითავისუფლად ვსარგებლობთ აღნიშნულიმომსახურებით
ქირა/იჯარა–კლასიკურიმაგალითიაბინისქირაანმანქანისიჯარა.ასევე,შესაძლებელია,ნივთების,როგორიცაა,მაგალითად,საზეიმოსამოსისანძვირფასიფოტო-ლინზების(bor-rowlenses.com)გაქირავება
ლიცენზირება–ინტელექტუალურისაკუთრებისგამოყენებისუფლება,Microsoft-ისანმსგავსიკომპანიებისინტელექტუალურისაკუთრებისმაგალითზე.როგორცწესი,ამუფლებისშეძენაგულისხმობსინტელექტულურისაკუთრებისგამოყენებასერთანრამდენიმეკომპიუტერზედამისიგამრავლების,გაყიდვისანგაავრცელებისშეზღუდვასითვალისწინებს
საშუამავლოგადასახადი–გარიგებისორიანმეტიმხარისდაკავშირებისთვისმიღებულიმომსახურების გადასახადი, რომლის კლასიკური მაგალითია უძრავი ქონების აგენტი ანბროკერი.მისიანაზღაურებაგანისაზღვრებაწარმატებითგაყიდულიანგაქირავებულიუძ-რავიქონებისღირებულებით.ახალიდაძალზეპოპულარულიმაგალითიაAirBNB,რომე-ლიცბინისგაქირავებისმსურველებსადატურისტებსაკავშირებს.AirBNBარფლობსმისვებგვერდზე წარმოდგენილუძრავ ქონებას, მაგრამ ამ ბინებისათუ სახლების მფლობელებსაკავშირებსმოგზაურებთან,რომლებსაცრამდენიმედღითბინისდაქირავებაუნდათ.საშუა-მავლოგადასახადისმაგალითიაასევესადაზღვევობროკერი,რომელიცსადაზღვევოკომ-პანიასადამისკლიენტებს–მზღვეველებს–ერთმანეთთანაკავშირებს
რეკლამა – ყველაზე ცნობილი მაგალითებია Google, Facebook, MyVideo. ეს კომპანიებიახერხებენმომხმარებელთადიდიაუდიტორიისშექმნასდარეკლამისგანთავსებასადასა-რეკლამოშემოსავლისმობილიზებასამგვარადახდენენ.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
59ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2.3.სა ფა სო ტაქ ტი კა
შემოსავლის მოდელი შემოსავლის ნაკადების განსხვავებულ სტრატეგიას შეიძლება დაეყრ-დნოს,თუმცათითოეულინაკადისშიგნითშესაძლებელია, გვქონდესგანსხვავებულისაფასომოდელი.თემისწინანაწილიშეეხებოდაშემოსავლისნაკადებს,სადაცფასზეარგვისაუბრია,არამედგანვიხილეთშემოსავლისმიღებისგზები.
არსებობსფასებისორიზოგადიმოდელი.
ფიქსირებულიფასისმაგალითებია:–თვითღირებულებაზედაფუძნებულიფასი(თვითღირებულებასვამატებთმოგებისმარჟას)–დამატებითღირებულებაზედაფუძნებულიფასი(მომხმარებლისსეგმენტისმიერმოცემუ-ლიპროდუქტისღირებულებისაღქმაზედაფუძნებულიფასი–პრინციპით;„ჩვენივიცითრაუღირსესპროდუქტიმომხმარებელს“)
–მოცულობაზედაფუძნებულიფასი–თუარსებობსმასშტაბისეკონომიადაკომპანიადაინ-ტერესებულიათავისიპროდუქციისდიდიმოცულობითგაყიდვით.მაშინისიყენებსკლე-ბადიფასებისსისტემას,რომლისმიხედვითერთეულიპროდუქციისფასინაკლებიამისიუფროდიდიმოცულობითშეძენისას.
დინამიურიფასისმაგალითები:–მოლაპარაკებაზედაფუძნებულიფასი–შეიძლებაარსებობდესქაღალდზედაწერილიფა-სი,მაგრამ,ამავედროს,შესაძლებელიიყოსმასზემოლაპარაკებისწარმოება
–„მოსავლიანობისმართვა“(YieldManagement)–მაგალითად,ავიახაზები,რომლებიცდი-ნამიურად,რეისზემოთხოვნისმიხედვით,ადგენენფასებს.მაგალითად,თვითმფრინავისბილეთიშეიძლებაღირდეს500ლარი,ფრენამდეერთიკვირითადრე–600ლარი,ხოლობოლოსაათში–99ლარი,რადგანკომპანიასურჩევნიაგაყიდოსადგილითუნდაციაფად,ვიდრეგაფრინდესნახევრადცარიელიდადაკარგოსშემოსავალი
–რეალურიდროისბაზრები (real-timemarkets)–საფონდობირჟაარისკლასიკურიმაგა-ლითი,როცაფინანსურინსტრუმენტებზეფასი,საბაზროკონიუნქტურიდანგამომდინარე,მყისიერადდგინდება
–აუქციონები–მაგალითად,eBay.
შემოსავლისმოდელისასარჩევადმნიშვნელოვანია,რამდენიმეკითხვასვუპასუხოთ:
რაშიიხდიანჩვენიმომხმარებლებიფულს? რამდენისგადახდაშეუძლიამომხმარებელს? როგორვფუთავთჩვენსპროდუქტს?როგორხდებამისიგანვითარებასაბაზისოვერსიიდან
უფრორთულიდასაინტერესოთვისებებისმქონევერსიამდე? როგორიაჩვენისაფასოტაქტიკა?
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
60 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2.4. ბაზ რის ტი პი და შე მო სავ ლის პროგ ნო ზი
უკვეგანვიხილეთბაზრისოთხისახეობა:არსებული,რესეგმენტირებული,ახალიდაკლონირე-ბულიბაზარი.ფასისგანსაზღვრადიდწილადდამოკიდებულიაბაზრისტიპზე,რომელზეცკომ-პანიაოპერირებს.
არსებულბაზარზეუკვეარსებობენკონკურენტები.ფასისდასადგენადუნდაგავარკვიოთ,თურატიპისკონკურენციაგვაქვს:წმინდაკონკურენცია,მონოპოლიათუოლიგოპოლია?ასევე–რო-გორიაკონკურენტებისპროდუქტი,ხარჯებისსტრუქტურადაფასი?
არსებულბაზარზეკომპანიისშემოსავლებიდროშიპროპორციულადიზრდება,რადგანკონკუ-რენტებისგანაქტიურიმომხმარებლებისგადმოყვანაპირველივედღიდანხდება.მაგრამსხვატიპისბაზრებისთვისშემოსავლებისმრუდსგანსხვავებულიფორმააქვს.
მაგალითად,ახალბაზრებზე,შემოსავლისმრუდსჰოკეისჯოხისფორმააქვს:
წელი 1
წელი 2
წელი 3
წელი 4წელი 5
წელი 6
წელი 7
წელი 8
ახალი ბაზრისშემოსავლისპროგნოზი
პირველირამდენიმეწელიშემოსავალიდაბალია,მაგრამრაღაცეტაპზე„აფეთქება“ხდებადაშემოსავლებიექსპონენციალურადიზრდება(exponential).პირველწელს„გამოცოცხლება“შე-იძლება,გამოწვეულიიყოსნიშურიბაზრისთავისებურებით–ბაზარზეარსებობენ„გიჟი“მომხ-მარებლები,რომლებსაცსიახლისმოსინჯვააინტერესებთ.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
61ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
რესეგმენტირებულიბაზრისშემთხვევაშიშემოსავლებისპროგნოზიახალიდაარსებულიბაზ-რისმრუდებსშორისაადაახლოებით.პირველი2-3წელი,როცაკონკურენტებისგანმომხმარე-ბელთაგადმოსვლახდება,შეიძლება,თანაბრადიზრდებოდესბაზარი.შემდეგამასმოჰყვებაზრდისშენელებასანამ,გარკვეულეტაპზე,ბაზარითქვენიპროდუქტისუნიკალურობასმიხვდე-ბა.ამასკიმერეუფროსწრაფიდა,ზოგჯერ,ექსპონენციალურიზრდაცმოსდევს.
2.5. ბაზ რის წი ლის პროგ ნო ზი
სასარგებლოა,დავადგინოთჯამურიბაზრისადა,უშუალოდ,თქვენისეგმენტისზომა.ამისშემ-დეგსაინტერესოა,განვსაზღვროთ,თქვენიაზრით,ბაზრისრაწილსმიაღწევთ?ამპროგნოზისდასაბუთებაშესაძლებელიადისტრიბუციისარხებისანალიზით–თურასიმძლავრისაათქვენიარხებიდაბაზრისრამდენადდიდიწილისმოპოვებაშიდაგეხმარებათიგი.აქვე,საინტერესოა,გაიხსენოთ, რა დაგიჯდებათ მომხმარებლის მოზიდვა და როგორია მომხმარებლის სრულიციკლისღირებულება.
ინ დი ვი დუ ა ლუ რი სა ში ნაო და ვა ლე ბა:
რო გორ ააგებთ ურ თი ერ თო ბას თქვენს მომ ხ მა რე ბელ თან?
3. სო ცი ა ლუ რი მე დი ა- მარ კე ტინ გი
ნაბიჯი1-რაარისონლაინრეპუტაცია?
თუგანვაზოგადებთ,ონლაინრეპუტაცია არის ბევრი კომპონენტის ერთობლიობა,რომელიცვირტუალურსივრცეშითქვენსიმიჯსადაგავლენასაყალიბებს:ვინხართთქვენონლაინსივ-რცეში?როგორიათქვენისტატუსი?რახასიათისაათქვენზეგამოთქმულიმოსაზრებებიდაშე-ფასებები?რაინფორმაციისმოძიებააშესაძლებელითქვენსშესახებიმისათვის,რომესიმიჯიშეიქმნას?რასფიქრობენდაწერენთქვენზეინტერნეტმომხმარებლები?რაკონტექსტშიგანი-ხილავენისინითქვენსფიგურას?რაგანაპირობებსადამიანთაგანსხვავებულიჯგუფებისდამო-კიდებულებასთქვენდამიდაროგორიაამდამოკიდებულებისთვისება?
თქვენიპოზიციონირებადამასზედამატებულიმომხმარებლისრეაქციადაგანწყობებისაერთოჯამშიქმნისთქვენსფიგურასონლაინშიდათქვენსონლაინრეპუტაციასგანაპირობებს.
მოიმარჯვეთტელეფონები,პადები,ლეპტოპები,გახსენითბრაუზერი.თქვენგაქვთ10წუთი,რა-თაინფორმაციამოიძიოთცნობილქართველბიზნესმენზე,რომლისსაქმიანობაცსაინტერესოათქვენთვის.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
62 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
10წუთისძიებისშემდეგთქვენიუნარებისშესამოწმებლადპასუხობთკითხვებს:
1.როგორმოძებნეთ,რაენაზე?2.რომელიბრაუზერისანსაძიებოსისტემისგამოყენებით?3.სად,რომელპლატფორმაზე?(იგულისხმებავებგვერდიდასოციალურიქსელი);4.რაზეგაამახვილეთყურადღებაძიებისას,რაიყოთქვენთვისპრიორიტეტული?5.რაემოციაგამოიწვიამოძიებულმაინფორმაციამ?
გაითვალისწინეთ,რომრამდენიმეენაზეჩატარებულიძიებისშედეგიუფროსრულიიქნება,ვიდ-რემხოლოდქართულად.ბრაუზერითსარგებლობისასდარწმუნდით,რომ„განეიტრალებულ“რეჟიმშიმუშაობთ,რაცინკოგნიტორეჟიმითსარგებლობასანბრაუზერისმიერდამახსოვრებუ-ლიისტორიისწაშლასგულისხმობს.შეეცადეთ,დაათვალიეროთყველაპლატფორმა,რომელ-ზეცგსმენიათ.
პასუხებიმივიღეთ,მოვინიშნეთდამოძიებულიინფორმაციისდახარისხებისეტაპზე (ცხრილი#1-ის მიხედვით) გადავდივართ. ეს, ერთი მხრივ, სრული სურათის ნახვის საშუალებას გვაძ-ლევს,მეორემხრივ,კიგვეხმარება,გავიგოთ,რომელინაწილიროგორზემოქმედებსრეპუტა-ციაზე.გვაქვსშვიდიპუნქტიშვიდშესაბამისგანყოფილებაში:
ცხრილი#1
1 განათლება2 პროფესიაანპროფესიები3 სამუშაოგამოცდილება,ცვალებადობადამდგრადობა4 კომპანიები,სახელები,გაერთიანებები,რომელთანაცობიექტიდაკავში-
რებულიაროგორცთანამშრომელი,დამფუძნებელი,წევრი,მხარდამჭერი5 საკომუნიკაციოწრეპროფესიისდაინტერესისსფეროსმიხედვით6 ინტერესები,ჰობი,გატაცება7 პოლიტიკურიდარელიგიურიშეხედულებები/ღირებულებები
პუნქტები კონკრეტული ამოცანის მიხედვით იცვლება. შეგიძლიათ,რომელიმე მათგანი, სურ-ვილისამებრ,ჩაამატოთანგამორიცხოთ.ესიმშემთხვევაში,თუსავარჯიშორამდენჯერმეშე-ასრულეთდადანამდვილებითიცით,რომინფორმაციასსაკმარისადკარგადფლობთ.ასეთიშეიძლებაიყოსპირველიანმეორეპუნქტი.
გაითვალისწინეთ, რომ ძიების დასაწყისში ზემოთ ჩამოთვლილი 7 პუნქტი ძიების ობიექტისშესახებზოგადიინფორმაციისსრულადმიღებისსაშუალებასგვაძლევს.ესისინფორმაციაა,რომელსაცნებისმიერიშემდგომინაბიჯისგადადგმისასვეყრდნობით.ამასთან,ამპუნქტებისკავშირიობიექტთანქმნისგანწყობასსხვაადამიანებში,რაც,თავისმხრივ, არისკიდეცმისირეპუტაცია.
ამსავარჯიშოსშემდეგიეტაპირეაქციის,ემოციებისადაასოციაციებისიდენტიფიცირებაა,ანურაგანწყობაშეგვიქმნამიღებულმაინფორმაციამ?
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
63ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
დააკვირდითდაგააანალიზეთთქვენირეაქცია,რაიფიქრეთამათუიმინფორმაციისაღმოჩე-ნისას?მოინიშნეთდაუპასუხეთპუნქტებსშემდეგითანმიმდევრობით(ცხრილი#2):
ცხრილი#2
# :) :( :/1 განათლება კარგი დამაფიქრებე-ლი საეჭვო2 პროფესიაანპროფესიები პროფესიონალი,საინ-
ტერესო,კვალიფიცი-ური,განვითარებაზეორიენტირებუ-ლი
ხშირიროტაცია,არამ-დგრადი,არასაკმარისიკვალიფიკაცი-ის
3 სამუშაოგამოცდილება,ცვალება-დობადამდგრადობა
4 კომპანიები,სახელები,გაერთი-ანებები,რომელთანაცობიექტიდაკავშირებულიაროგორცთანამ-შრომელი,დამფუძნებელი,წევრი,მხარდამჭერი
5 საკომუნიკაციოწრეპროფესიისდაინტერესისსფეროსმიხედვით
6 ინტერესები,ჰობი,გატაცება7 პოლიტიკურიდარელიგიურიშე-
ხედულებები/ღირებულებები
შემდეგვეძებთპასუხს,თურაასოციაციაწარმოიშვაინფორმაციისანალიზისას.იგივეთანმიმ-დევრობასვინარჩუნებთ(ცხრილი#3)
1.განათლება;2.პროფესიაანპროფესიები;3.სამუშაოგამოცდილება,ცვალებადობადამდგრადობა;4.კომპანიები, სახელები, გაერთიანებები,რომელთანაცობიექტიდაკავშირებულიაროგორცთანამშრომელი,დამფუძნებელი,წევრი,მხარდამჭერი;
5.საკომუნიკაციოწრე,პროფესიადაინტერესისსფერო;6.ინტერესები,ჰობი,გატაცება;7.ინტერესები/პოლიტიკურიდარელიგიურიხედვა/ღირებულებები
ცხრილი#3
ასოციაციებიშემოქმედი,ზრდაზეორიენტირებული,რადიკალური,ასოციალური,სოციალურადაქტიური,საქმეზეორიენტირე-ბული,ნოვატორიდაა.შ.
თვალიგადაავლეთშედეგსდამესამეცხრილშიდამატებითაღნიშნეთთქვენიპასუხებიშეკითხვაზე:როგორიათქვენიკვლევისობიექტიონლაინშიმასზემოპოვებულიინფორმაციისმიხედვით?
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
64 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
დახასიათებისასშეგვიძლია,ვიხელმძღვანელოთშემდეგიპუნქტებით:
როგორიაპირი,რომელზეცინფორმაციასეძებდით?
პროფესიულინიშნით–პროფესიონალი,კვალიფიციური,დამწყები,არაკვალიფიციური;
პიროვნული ნიშნით – საინტერესო, კარგი მენეჯერი, ზრდაზე ორიენტირებული, გუნდურადმომუშავე,ასოციალური;
როგორცმენეჯერი–გუნდზეორიენტირებული,პროგრესული,ჰუმანური,მხოლოდმოგებაზეორიენტირებული,არაკვალიფიციური,შესაბამისიგანთლებისდაკვალიფიკაციისნაკლებო-ბა,არამდგრადი;
ბიზნესისმფლობელიანმმართველიდაა.შ
პასუხებისდახარისხებისანალიზსსკეტპიკოსისპოზიციიდანვიწყებთ.ყველაემოციასეჭვქვეშვაყენებთდავცდილობთ,სათითაოდშევხედოთმათსხვამხრიდან,მაგალითად:
რატომიფიქრეასე?იქნებსხვაგვარადგვეფიქრა?საიდანვასკვნით?რამშექმნაესათუისგან-წყობა?თუამდისკუსიისდროსემოციაანდამოკიდებულებაშეგვეცვალა,აღვნიშნავთცხრილ-ში.
ის,რასაცახლახედავთ,თქვენიემოციააანემოციათაკრებული,რომელიცმიღებულიინფორ-მაციისსაფუძველზეგაგიჩნდათ.ასეიქმნებარეპუტაციადაშთაბეჭდილებაონლაინში.ასემო-იქცევიანთქვენიწარმატებისშემთხვევაშიცთქვენზეინფორმაციისმაძიებლები.
სავარჯიშოსბოლო,დასკვნითიდაყველაზემნიშვნელოვანიეტაპიინტერნეტშიგავრცელებულიკონტენტის(შინაარსის)დამასზემომხმარებლისმიერგამოთქმულიკომენტარებისშესწავლაა.
თქვენუნდაშეისწავლოთვიდეო,აუდიოდაბეჭდურიკონტენტი,სადაცჩვენიინტერესისობიექ-ტიანთავადსაუბრობს,ანმასზესაუბრობენ.განსაკუთრებითმნიშვნელოვანიაზემოხსენებულმულტიმედიამასალებზეინტერნეტმომხმარებლისგამოხატულირეაქციადაკომენტარები.(აქშეგვიძლიავასწავლოთძიებისრამდენიმეხერხი,მაგალითად,Google–შისიტყვისსხვადასხვაკომბინაციით აღნიშვნისას,რა შეიძლება მოხდეს, მაგალითად: #PHInternational@PHinterna-tionalდასხვაკომბინაციები)+პოპულარულიhastag
1.კომენტარები,რომელიცკონკრეტულიმასალისდასასრულსგვხვდება;2.კომენტარები,დისკუსიები,გამოხმაურებებისოციალურქსელებში,ფორუმებზე,
აპლიკაციებშიანპლატფორმებზე,სადაცაფასებენანგანიხილავენრაიმეს(momxmarebeli.ge,tripadvisor.com,foursquare.com,booking.com,airbnb.comდაა.შ).
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
65ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
შენიშვნა:თუსაკვებპროდუქტზევსაუბრობთ,აუცილებელია,ვეწვიოთფორუმებს,სადისკუსიოჯგუფებსანვებგვერდს,სადაცპროდუქტებისხარისხზე,მეურნეობებზე,აგროსფეროზედამომ-ხმარებლისუფლებებზეაინფორმაცია.
თუფოკუსშისასტუმროსბიზნესია,ვსტუმრობთპლატფორმებს,საიდანაცსასტუმროებისდაჯავ-შნაანმათიმომსახურებისშეფასებახდება.რესტორნებისშემთხვევაშიც,სპეციფიურიაპლიკა-ციების,ვებსივრცის,კულინარიულიგზამკვლევებისდარეიტინგგვერდებისშესწავლაააუცილე-ბელი.
თუსავარჯიშოსპირველნაწილშიმოვიძიეთინფორმაციადაპირადიემოციადადამოკიდებუ-ლებაგავარკვიეთ,მეორენაწილშივიკვლევთ,თურასფიქრობენსხვამომხმარებლებიდარო-გორრეაგირებენისინიჩვენსმიერუკვეაღმოჩენილინფორმაციაზე:
ჩვენიაზრიერთიკონკრეტულიინდივიდისმოსაზრებაა;
მომხმარებელთარეაქციაინდივიდებისდიდი(ანმცირე)ჯგუფისა.
მკითხველისუკუკავშირისშესწავლისასვაკვირდებითდავინიშნავთმათმიერგამოთქმულმო-საზრებებს,წინადადებებს,შეფასებას,მტკიცებითფორმაშიგამოთქმულფრაზებსდათემას,რო-მელსაცყველაზეხშირადგანიხილავდნენდაშემდეგნაირადვახარისხებთმათაც(ცხრილი#3):
:)–დადებითი:/-ნეიტრალური:(–უარყოფითი
აქ,ამხასიათისგზავნილებისრაოდენობასაღვნუსხავთდადამატებითვუთითებთ,რასიტყვებსიყენებდნენმომხმარებლები.
სასურველია,ცალკემოვინიშნოთთემატიკა,რომელზეცმომხმარებლებისაუბრობდნენდარე-იტინგისმიხედვითდავალაგოთის.საბოლოოდ,ცხრილი#3-ისდაამჩამონათვალისდაკავში-რებახდება,რათავიცოდეთ,რომელითემაროგორრეაქციასიწვევდადარასიხშირით?
სავარჯიშოსშედეგი:
ემოციებისიდენტიფიცირებადადათვლასაშუალებასგვაძლევს,გავიგოთ,რახასიათისმატა-რებელიაპირისრეპუტაცია–დადებითისთუუარყოფითის?
რომელიუფრომეტია,დადებითითუუარყოფითიგზავნილი(შეტყობინება,რეაქცია)?
როგორ,რასიტყვებითდაფრაზებითგამოიხატებადადებითიდაუარყოფითირეაქცია?
ზემოთაღნიშნულთითოეულშედეგსვაანალიზებთდავხვდებით,როგორიაპირისპოზიციონირება.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
66 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
სწორედამინფორმაციისსაფუძველზეხდებაშემდგომშიონლაინრეპუტაციისშექმნაზეანგამ-ყარებაზემუშაობა.იგივეინფორმაციაგვეხმარებაონლაინკომუნიკაციისდაგეგმვაშიც.ესნიშ-ნავს,რომსაკუთარითავისანკომპანიისპოზიციონირებისას,ჯერგადიხართკვლევისანუიდენ-ტიფიცირების,ხოლოშემდეგ–კომუნიკაციისდაგეგმვისგზებს.
ნაბიჯი2–ონლაინკომუნიკაცია
ონლაინ რეპუტაციის მნიშვნელოვანი ნაწილია ინფორმაციული პოზიციონირება სხვადასხვაპლატფორმებზე.ამრესურსსვიყენებთ:
1.ინფორმაციისგასავრცელებლად;2.მისაღებად;3.გაცვლა-გამოცვლისთვის/უკუკავშირისთვის
ვიკიპედია, ვებ გვერდი, სოციალური ქსელები – Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest.com,Linkedin.comდაა.შ.ჩვენიპოტენციურისამუშაოსივრცეა,რაცკომუნიკაციისდაგეგმვისპრო-ცესშიგამოგვადგება;ესარისმეორე,დიდიეტაპი,რომელიცთითოეულიპლატფორმისშემთხ-ვევაშიცალკეულქვეეტაპსაცგულისხმობს.
ონლაინ კომუნიკაციის სტრატეგიის შედგენამდე მნიშვნელოვანია,რომთქვენი ბიზნესის პო-ზიციონირება განსაზღვროთ. აუცილებელია, ბიზნესის ბრენდად ქცევა. ონლაინ კომუნიკაციამთლიანადბრენდისარსსადაპოზიციონირებასეფუძნება.
„ბრენდიარისსახელის,სიტყვის,სიმბოლოსდადიზაინისერთობლიობა,რომელიცგარკვეულპროდუქტსახასიათებსდასხვაპროდუქტებისგანგამოარჩევსმას.ბრენდიესარისსავაჭრონი-შანსდამატებულიღირებულებები.
ბრენდი არის ინდივიდუალური ღირებულება, რომელიც ახასიათებს პროდუქტს. ბრენდინგიარის მარკეტინგულიტექნოლოგია,რომელიც წარმოადგენს ნორმათა სისტემას,თუროგორიქმნებასავაჭრომარკა.ბრენდინგიქმნისარხებსიმისათვის,რომოპტიმალურადმიაწოდოსსავაჭრომარკამომხმარებლებს,ასევე–მართავსმისგანვითარებას.პიარიეხმარებაბრენდს,თავისიღირებულებებისაზოგადოებასთანდამედიასთანმიიტანოს.
მოკლედ,რთულია,დაგიმახსოვრონ სახელწოდებით „მარწყვის საწარმო“, „საოჯახოსასტუმ-რო“,„მწვანილისბაღები“დაა.შ.ასეთიდასახელებითპოტენციურიმომხმარებლისყურადღებისმიქცევაგაგიჭირდებათ.
აუცილებელია,გქონდეთსახელიდაიმიჯი.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
67ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
დასაწყისში,როცათქვენიბიუჯეტირამდენიმეათასილარია,გაგიჭირდებათ,ბრენდინგისსპე-ციალისტებისმომსახურებითისარგებლოთ.მოგიწევთ,საკუთარიძალებითდაშეხედულებისა-მებრკომპანიისბრენდსტრატეგიისმეტ-ნაკლებადგამართვა.უპასუხეთშეკითხვებს:
1.ვინხართ?2.რაგანაცხადითაპირებსთქვენიბრენდითავისდამკვიდრებას?3.აღწერეთგანაცხადიმოკლედ;4.იფიქრეთდაშექმენითლოგოისე,რომსხვადასხვასარეკლამოპროდუქტისთვისგამოიყე-ნოთ,ანუმარტივადმოხერხდესსხვადასხვაზომისლოგოსაღქმა;
5.თულოგოშიკომპანიისდასახელებებია,იფიქრეთშრიფტისსტილზე;6.შეარჩიეთფერთაგამადაგრადაციები;7.იფიქრეთდამატებითგრაფიკულსიმბოლოებზე,რომელიცთქვენსბრენდთანიქნებაასოცი-რებული;
8.შექმენითშაბლონებიბრენდისსტილის,ფერისდალოგოსგამოყენებით.მომავალშიისინიაუცილებლადდაგჭირდებათსხვადასხვატიპისპოსტერებისთვის.
ეს საქმე ანალოგების, კონკურენტებისდა პოტენციური კონკურენტების შესწავლითდაიწყეთ.მოინიშნეთ,რამოგეწონათდარა–არა!დააკვირდითლოგოს,ლოგოსფერს,გამოყენებულფერთაგამას,კომპანიისგზავნილს–რანიშნითშემოდისბაზარზე–როგორციაფიპროდუქ-ტი?ეკოლოგიურადსუფთა?ერთადერთია?როგორ,რადევიზითამახსოვრებსთავსმომხმარე-ბელს?როგორშრიფტსიყენებს?
დასაწყისისთვის,შეგიძლიათ,უფასოპლატფორმებითისარგებლოთ.ესარიქნებაექსკლუზი-ურიმომსახურება,მაგრამლოგოსთან,ფერთანდაგზავნილთანდაკავშირებულიპირველადიამოცანისგადაჭრაშიდაგეხმარებათ.
www.tailorbrands.comhttps://logomakr.com/
ფერი,ლოგო,დევიზი,მანტრა,გზავნილი–ესისარის,რაცაუცილებლადუნდაგქონდეთონ-ლაინპოზიციონირებისდაწყებამდე.არდაგავიწყდეთ,რომყველაეტაპზემნიშვნელოვანიასა-ინტერესოდდამარტივადთხრობისსტილი.
ნაბიჯი3–ონლაინკომუნიკაციისარხები–გვჭირდებათუარავებგვერდი?
ალბათ,ხშირადგსმენიათფრაზები–„ვებგვერდიაუცილებელია“,„ყველასოციალურქსელშიუნდაგქონდესშენიგვერდი“...რეალურადაუცილებელია,გქონდესის,რაცშენდაშენსსაწარმოსანწა-მოწყებასსჭირდებადამოგებასანწარმატებასმოგიტანს.კატეგორიულადაუცილებელია,ონლაინკომუნიკაციაგქონდესშენსმომხმარებელთანიქ,სადაცისარისანშეიძლებაიყოს.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
68 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ზემოთქმულისგათვალისწინებით,გადაწყვეტილებისმიღებამდეაუცილებლადუნდაჰკითხოთსაკუთართავს–გჭირდებათთუარავებგვერდისაქმიანობისამეტაპზე?
თუ,კი–რისთვის?
თუ,არა–რატომ?
ორიველეგიტიმურიარჩევანია.ვებგვერდიკარგისაკომუნიკაციოარხია,მაგრამმისიარსე-ბობაანარარსებობასხვადასხვაეტაპზეკონკრეტულიამოცანითდამნიშვნელობითგანისაზღ-ვრება.
მნიშვნელოვანია,გავითვალისწინოთკონტენტი:გვაქვსთუარასაკმარისირაოდენობისფოტო,ვიდეოანტექსტურიინფორმაციავებგვერდზეგანსათავსებლად,ანარსებობსთუარასაქმია-ნობისამეტაპზემზაპროდუქტი,რომლისწარდგენაცაუდიტორიისთვისგვჭირდება?
მოცემულმომენტშითუუფროგვიან,გვერდისშექმნისგადაწყვეტილებამაინცსაჭიროებსპასუ-ხებსკითხვებზე:
1.რატომვქმნითმას,რამიზნისმისაღწევად?
პასუხისხვადასხვაგვარია:გვერდიიქმნება–მომხმარებელთანსაკომუნიკაციოდ;ინფორ-მაციისგასავრცელებლად;უკუკავშირისმისაღებად;ბრენდისპოზიციონირებისგასაძლი-ერებლად; სტატიკური, არაგანახლებადი ინფორმაციის განსათავსებლად; გაყიდვებისგასაზრდელადდაა.შ.,თუმცაზემოთჩამოთვლილიპასუხებიცალკეულადარასდროსგა-მორიცხავსგაყიდვებისზრდას.
2.როგორიუნდაიყოსგვერდი(ვიზუალურიდაფუნქციურიმხარე)?
ვებგვერდისფუნქციურიმხარე,რამოქმედებებიუნდაანშეიძლება,განვახორციელოთგვერდზე?–წავიკითხოთინფორმაცია;დავათვალიეროთპროდუქცია;ვნახოთ,სადიყი-დება;გავიგოთშექმნისისტორია.
მთავარია,ჩამოთვლილიინფორმაციასაინტერესოდდამარტივადმივიღოთ.ამბისთხრობის-თვის ტექსტების შინაარსთან ერთად ვიზუალურ ინსტრუმენტებსაც ვიყენებთ. ამ შემთხვევაშიმთავარიდიზაინია.
ჩვენიდროისმომხმარებელიარსჯერდებამშრალ,გაპრიალებულტექსტებსდავიზუალურმა-სალას,სადაცყოველიმეორეფრაზაანფოტოჩვენიპროდუქციისგანსაკუთრებულობაზეა.
ინფორმაციისმაღალიხელმისაწვდომობისგამომანკარგადიცის,რეკლამისძალადამისიგავ-ლენა. ამის გათვალისწინებით, კომუნიკაციის სწორიფორმა ამბის უჩვეულოდან საინტერესოდ
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
69ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
თხრობაშიადაიმიდეაში,რომელიცამბისსაფუძველიხდება;ასევე-ისტორიებში,მითებში.საწარ-მოსშექმნისანბიზნესისდაწყებისისტორიამეტადსაინტერესოიქნება,თუმასრაიმეემოციურმოვ-ლენას,ამბავს,ფაქტსდავუკავშირებთ.დღე,თარიღი,იურიდიულიმისამართიდანომერისაქმისწარმოებისთვისაააუცილებელი,ხოლოისტორიები,მითებიდასაინტერესოამბები–მომხმარე-ბელთადიდიჯგუფისთვის.გვერდზეშემოსულიმომხმარებელიპროცესისმონაწილეუნდაგახდეს.
ტური,რომელსაციგითქვენსვებგვერდზეშემოსვლისასგაივლის,უნდაიყოსშემეცნებითი,საგან-მანათლებლო,გასართობი,შესაბამისისცენარით.ასეთდროსამგვერდზემომხმარებლისხელახ-ლადაბრუნებისალბათობაიმაზემაღალია,ვიდრემარტივგვერდზეშემოსულიმომხმარებლისა.
გვერდისნახვითგამოწვეულიპოზიტიური(ანსაინტერესო)განწყობავრცელდებამასზე,რო-გორცპოტენციურმყიდველზედაიგიბრენდის,პროდუქციისშესახებინფორმაციისგამავრცე-ლებელიდასხვამყიდველებისირიბიმომძიებელიხდება.
თვალსაჩინოებისთვისეწვიეთშემდეგგვერდებს:http://newacton.com.au/http://www.grannyssecret.com/http://josephaavoue.bigcartel.com/http://www.natgeoeat.com/http://sceneryvintagefarm.com/http://www.foodisforeating.org/http://blossomtype.com/http://www.sbs.com.au/theboat/http://hunterfarmer.co.uk/http://www.dutchflowerline.com/http://hanzell.com/http://blackpearlfarmssc.com/http://www.farmerhaus.de/en/http://onefoot.gr/http://thelobster-movie.com/http://redhilllavender.com.au/http://www.montevistafarming.com/https://tuinderlusten-jheronimusbosch.ntr.nl/enhttps://howifight.53.com/http://www.lamedusahotel.com/http://www.lezilus.fr/http://www.altaglio.fr/http://www.gustavecafe.fr/https://www.reynoldslakeoconee.com/http://www.focopure.com/http://explore.speedousa.com/
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
70 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
1.როგორვქმნით?რომელპლატფორმაზე?
ამშეკითხვასორიპასუხიაქვს:გვერდსჰქმნითუფასოპლატფორმაზე,რომლისსრულიადაპ-ტირებაშესაძლებელიაროგორცდეველოპერის,ისეთქვენსმიერwordpress,Jooml,ანმისშექ-მნაზეზრუნავსდეველოპერითქვენსმიერდასმულიამოცანებით.
ორივეშემთხვევაში,სწორადდასმულიამოცანაგადამწყვეტროლსთამაშობს,თუმცაპირვე-ლიმკვეთრადშეამცირებსხარჯებს.თუსაკუთარძალებშიეჭვიგეპარებათ,შეგიძლიათ,უფასოპლატფორმაზედეველოპერისმიერაწყობილიგვერდიშექმნათ,ესეცკონკრეტულიდადაბალ-ბიუჯეტიანიამოცანაა.
თუთავადარგიცდიათუფასოპლატფორმებზეგვერდისაწყობა,ყოველთვისხართრისკჯგუფ-შიდაშესაძლოა,ადვილადმოტყუვდეთ,რაცნიშნავს,რომგვერდისშექმნაშიიმაზემეტსიხ-დით,ვიდრერეალურიღირებულებაა.
რასნიშნავსსწორადდასმულიამოცანა?
გვერდითქვენიბიზნესისწარმატებისთვისიქმნება,შესაბამისად,ამოცანისდასმაშითავადუნდაიყოთჩართული.
ამაშიდაგეხმარებათანალოგებისშესწავლა(იგულისხმებაანალოგიურიანმსგავსიბიზნესისსაკომუნიკაციოარხებისდათვალიერება).
ამპროცესშითქვენშეძლებთ,მეტ-ნაკლებადგანსაზღვროთთქვენიპოტენციურითუარსებულიმომხმარებლისქცევადამოსალოდნელისურვილები.ანალოგებისშესწავლაარამცდაარამცარგულისმობსმისკოპირებას,ესინსპირაციისწყაროადაუფროსაგანმანათლებლოფუნქციისმატარებელია,ვიდრეგავლენის.
აღნიშნულიპროცესისაშუალებასგაძლევთ,ჩამოაყალიბოთიდეადამისიწარმოსახვითივი-ზუალიზაციამოახდინოთროგორცვიზუალური,ისემოქმედებებისთვალსაზრისით.აყალიბებთგვერდებისკონცეფციას, საზღვრავთშიდაგვერდებისრაოდენობასდაგანლაგებისადგილს,ასევე–ფერებსდასტრუქტურას.
ვებგვერდისუპირატესობასიტუაციისფლობასადაარჩევანისთავისუფლებაშია.თუსხვასაკო-მუნიკაციოარხებზესხვისმიერდაწესებულწესებსვემორჩილებითდაცვლილებისსაშუალებაარგვაქვს,აქ,ამპლატფორმაზე,სრულიშემოქმედებითითავისუფლებაა.მთავარია,გვქონდესიდეადაჩვენიისტორიაგანსხვავებულადმოვუყვეთმომხმარებელს.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
71ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ნაბიჯი4–სოციალურიქსელები–გვჭირდებათუარაისინი?
ვებგვერდისმსგავსად,სოციალურქსელებში,გვერდისგახსნამდევსვამთშეკითხვას:რომელისაკომუნიკაციოარხი,სოციალურიქსელიგვჭირდებაინფორმაციისგასავრცელებლად?
პასუხისგაცემაკონტენტზედაყრდნობითშეგვიძლია.რასახისინფორმაციაგვაქვს–ვიდეო,აუდიო,ფოტო,ტექსტითუმულტიმედია?
უფროკონკრეტულად:
facebook–ისსივრცეა,სადაცფოტო,ვიდეო,ტექსტის,პოსტერებისდაა.შგამოქვეყნებაშეგვიძ-ლია;სივრცე,რომელიცსაშუალებასგვაძლევს,მულტიმედიათხრობისხერხებიგამოვიყენოთ.
Instagram–ამბისფოტო-ვიდეოკონტენტითგავრცელებისსაშუალებაა.ფოტოცდავიდეოცაქგარკვეულპარამეტრსაკმაყოფილებსდასტილსექვემდებარება,რაცდამატებითამოცანებსაჩენს,თუმცაგვეხმარება,რომგამოქვეყნებულპოსტსერთიანიესთეტიკაჰქონდეს.
Twitter- მომცროზომისტექსტზედაფუძნებულიკომუნიკაციაა, სადაცმთავარისათქმელი156სიმბოლოთიაგამოთქმული.აქგზავნილიუფრომეტადინფორმაციულია,ვიდრეშემეცნებითიდამოლოდინიცშესაბამისია.
მასშემდეგ,როცაჩვენირეალობისშეფასებასმოვახდენთდაგავიგებთ,რაშესაძლებლობე-ბიგვაქვსმოცემულიმომენტისთვის,რესურსისშესაბამისგვერდსვქმნით.რომელსოციალურქსელშიცარუნდაგავხსნათგვერდი,უნდაგავითვალისწინოთრამდენიმესაერთოწესი:
თითოეულგვერდსუნდაჰქონდეს:
ზუსტიამოცანა;
შესაბამისიკონცეფცია;
საინტერესოდა ინფორმაციული პროფილის (profile)და საერთო (cover)ფოტო. მათი შექმ-ნისას,უნდაგავითვალისწინოთბრენდისკონცეფცია,ლოგო,ფერიდასხვამახასიათებელისიმბოლოები,რათამომხმარებელმამოახერხოსსხვასივრცეებსადაofflineშინახულიინ-ფორმაციისდაკავშირება;
მნიშვნელოვანია,ყველასოციალურქსელშიერთიდაიგივესტილიშევინარჩუნოთმცირედისხვაობებით(რასაცფოტოსპარამეტრებისსხვადასხვაობაგანაპირობებს);
ქსელებშიმუშაობასუნდაჰქონდესგანგრძობითიხასიათიდაარუნდაიყოსერთჯერადი.რთუ-ლია,მოიპოვოდაშეინარჩუნოაუდიტორია,თუარიცი,როდისდარასგამოაქვეყნებ;
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
72 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
აუცილებელია,ყოველდღიურიაქტიურობა;
აუცილებელია, კომუნიკაციის ფორმების ცვლა: ფოტო, ვიდეო, ტექსტი (გრაფიკული სიმბო-ლოებით),GIF,კოლაჟი;
აუცილებელია,განვსაზღვროთკომუნიკაციისენა–რისიიდენტიფიცირებახდებააუდიტორი-აზედაყრდნობით?ანუვინარისისხალხი,ვისაცვესაუბრებით:ასაკი,პროფესია,გენდერი,ინტერესისსფეროები;
კომუნიკაციის სტილი: რა ფორმით ვესაუბრებით მათ – შენობით? თქვენობით? უშუალოდ?ოფიციალურად?როგორცგვერდისადმინისტრატორი?როგორცბრენდისსიმბოლო?რო-გორცკომპანიისწარმომადგენელი?კომუნიკაციისოფიცერი?
უნდავიცოდეთ1დღის,1კვირის,2კვირის,1თვისსამოქმედოგეგმა.რასგანვათავსებთ,რო-გორიგზავნილითდაფორმით?გეგმამომხარებლისქცევაზედაკვირვებითიცვლება;
აუცილებელია,რომსისტემაშიჩვენიძიებამოხდესერთისახელით,რომელიც,თავისმხრივ,თითოეულიქსელისთვისმომხმარებლისსახელი(username)იქნება.
მაგალითად,fb.com/PHinternationaltwitter.com/PHinternationalInstagram.com/Phinternational
დაარაfb.com/PH;twitter.com/PHinter;Instagram/PHinternational
თუსოციალურიქსელებისეფექტურობაშიეჭვიგეპარებათანარგაქვთმათიგამოყენებისგა-მოცდილება,დააკვირდითგარემოს,სადაცცხოვრობთდაადამიანებისქცევას,მათდამოკიდე-ბულებებსადატელეფონითსოციალურიქსელებისმოხმარებისსიხშირეს;დააკვირდითკომპა-ნიებს,რომელთაშესახებაცგსმენიათ;მოიძიეთწარმატებულიგვერდებისოციალურქსელებშიდამათიმზარდიგაყიდვები.
არარისსაკმარისი?მაშინეწვიეთვებანალიტიკისგვერდისმქონევებ-გვერდს:alexa.com-სდანახეთსაქართველოშიპოპულარულიგვერდებისრეიტინგი.თვალიგადაავლეთმსოფლიორეიტინგსაც.
თუსაერთოწესებზევსაუბრობთ,უნდავახსენოთHashtag-ები.ჩვენისაქმიანობისამეტაპზეისორმხრივიდანიშნულებისაა:
1.პირველიმისიფუნქციასაძიებოა.კომბინაცია,რომელიცერთისახელის,თემის,ფრაზისქვეშშექმნილიკონტენტისპოვნაშიგვეხმარება;
2.მეორე–ისკარგირესურსიაკამპანიისსაწარმოებლად(სოციალურიიქნებაის,თუკომერ-ციული).თუამკამპანიასადამიანებინებაყოფლობითუერთდებიან,ამათუიმკონტენტისგა-
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
73ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
მოქვეყნებისასისინიშეთავაზებულHashtag-სიყენებენ,ჩვენკისაშუალებაგვაქვს,ყველაესპოსტიამავეhashtag-ითვიხილოთ.ამასთან#-ისამსახითგამოყენებაინფორმაციისვირუსუ-ლადგავრცელებისსაშუალებაა.
#-სჩვენსმიერჩამოთვლილსამივექსელშიიყენებენ.თუმცაკლასიკურიფუნქციითმასTwitterდაInstagramიყენებდა.მზარდმამოთხოვნამდაინტერესმააუცილებლიგახადაFacebook-ისინტენსიურადჩართვაამსაქმეში.განსაკუთრებითკარგადესსოციალურიდასპორტულიკამპა-ნიებისწარმოებისასგამოიხატა.
მნიშვნელოვანია, # საჭიროებისამებრ გამოიყენოთ და დაარეგულიროთ მისი რაოდენობაც.ბევრი#არნიშნავსბევრყურადღებას,ანმოსალოდნელყურადღებას.უმჯობესია,იყოსრამ-დენიმედაზუსტი.
ნაბიჯი5–FACEBOOK
Facebookისსივრცეა,რომელსაცნებისმიერიტიპისდაფორმატისსაქმიანობისთვისვიყენებთ.საქმიანობასვიწყებთგვერდისშექმნითდავითვალისწინებთშემდეგსაკითხებს:
1.სწორადშევარჩიოთმომხმარებლისსახელი(username)ანუfb.com/-ისშემდეგდაბოლოება,fb.com/PHInternational.სახელიუნდაიყოსმარტივი,გასაგებიდაასახავდესთქვენიკომპანი-ის,ბრენდისთუპროდუქტისდასახელებას,ანვებგვერდისმისამართს(სადაც,თავისმხრივ,აღნიშნულიასახელი).იმშემთხვევაში,თუთქვენმიერშერჩეულიUsernameდაკავებულია,გამოიყენეთ აბრევიატურა (მხოლოდ მაშინ, თუ ამას სხვადროსაც იყენებთ) ან მიუთითეთქვეყნის აღმნიშვნელისიტყვა შემოკლებითGeo,Ge, შეგიძლიათგამოიყენოთპროდუქტისტიპი–strawberry,juice,factory,farm;
2.სწორადშევარჩიოთგვერდისსახელი.თუთქვენიბიზნესისლოგოორენოვანიაანპროდუქ-ციაგათვლილიასაერთაშორისობაზრისთვის,გამოიყენეთქართულიდაინგლისურიდასა-ხელება. არაქართულენოვანი სახელწოდების შემთხვევაში ნუ გადათარგმნით, გამოიყენეთის,რაცგაქვთ.იმშემთხვევაშიკი,თუმხოლოდქართულბაზარზემუშაობთ,დასახელებაქარ-თული იქნება. ორენოვანი დასათაურების შემთხვევაში, სასურველია, სახელები გამიჯნოთწერტილის, აპოსტროფის,დეფისის ანდახრილიხაზის მეშვეობით (მაგ. კოპეშია-copeshia;კოპეშია/Copeshia;კოპეშია'Copeshia);
3.სწორადშეარჩიეთგვერდისტიპირეგისტრაციისას.აღნიშნეთ,რატიპისპროდუქტისგვერდიშექმენით–მაღაზია,მცირებიზნესი,პროდუქტი.სწორადაღნიშვნანიშნავს,მოხვდეთსწორკატეგორიაშიდასისტემამგვერდიშესთავაზოსშესაბამისმომხმარებელს–მას,ვისაცნამდ-ვილადაინტერესებსისპროდუქტი,რომელინიშაცრეგისტრაციისასშეარჩიეთთქვენ.ამას-თან,ესთქვენიპოზიციონირებისზუსტადშეფასებაშიგეხმარებათსტატისტიკურიდაანალი-ტიკურიინფორმაციისგაცნობისას;
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
74 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
4.ყურადღებითშეავსეთყველასაჭიროველი.Fbგვერდებზეგრაფებითქვენიპროდუქტისსპე-ციფიკისგათვალისწინებითაადაგენერირებული.მაგალითად,თქვენიმისამართისსწორადაღნიშვნაარამხოლოდთქვენსპროდუქციამდემისასვლელად,არამედგვერდისCheckIn-ისფუნქციისგენერირებისთვისაასაჭირო–იმისათვის,რომთქვენილოკაციაადვილადიპოვოსნებისმიერმამოწყობილობამინტერნეტშიშესვლისას.
5.ყურადღებამიაპყარითპროფილის(profile)დასაერთო(cover)ფოტოს.Profile-ი,როგორცწესი,ლოგოსთვისგამოიყენება,cover-იკონკრეტულიგზავნილის,შეთავაზების,განწყობისდემონსტრირებისთვის.Fbშესაბამისიზომისფოტოებისჭირდება,რისმოძებნასაცადვილადშეძლებთსაძიებოსისტემაში.
6.სანამახლადშექმნილგვერდზემომხმარებელსმოიწვევდეთ,რამდენიმეპოსტიგანათავსეთ.მომხმარებლისპირველემოციასგვერდისსახელიაღძრავს,მეორეს–ვიზუალურიინფორ-მაცია,მესამეს–კონტენტი,თქვენსმიერგამოქვეყნებულირამდენიმეპოსტი(ანერთი),რო-მელიცმასხელახლადაბრუნებისკენუბიძგებს.
7.LIKE–როგორფიქრობთ,რაუფრომნიშვნელოვანიაLike-ებისრაოდენობათუხარისხი?!ცხა-დია,ხარისხი,ბევრილაიქიარნიშნავსბევრსწორმომხმარებელს.ამიტომაცჩვენიმიზანიარაlike-ისშეგროვება,არამედსწორიმომხმარებლისპოვნაუნდაიყოს.აქზრდადიწრისპრინციპითვმოქმედებთ.ჩვენსირგვლივუნდაშემოვიკრიბოთთანამშრომლები,პარტნიორები,მეგობრე-ბი,გულშემატკივრები.წრესთანდათანვაფართოებთდამასშიჩვენსმიერმოწვეულიპირებისნაცნობები,პროფესიულიწრისწარმომადგენლები,გულშემატკივრები,მეგობრებისმეგობრებიცერთვებიან.100მოწვეულიპირიდანნაწილიმალევემოიწონებსგვერდს,ნაწილი–2-3საათისგანმავლობაში,ნაწილიც–24საათშიანშემდეგ.ესდამოკიდებულიაიმაზე,თუროდისმოვიწვევთმათ–აქტიურთუპასიურპერიოდშიდაროგორიიქნებაინფორმაციისტალღაკონკრეტულიმომ-ხმარებლისგვერდზე.ყოველიშესაძლებლობისასსთხოვეთთქვენსნაცნობებს(განსაკუთრებითმნიშვნელოვანიათუერთიგეოგრაფიულიარეალიდანხართდასამიზნეაუდიტორიაკონკრე-ტულდასახლებაშიზუსტადარისიდენტიფიცირებული),მოიწვიონთავისიმეგობრები.
8.გადაწყვიტეთ,როგორიათქვენისაუბრისსტილიმომხმარებელთან.აკადემიური,რეგალი-ებისდართვითდაწერილი,რთულიწინადადებებითდასიტყვებითგაჯერებულიტექსტიდა-მაბნეველიდამოსაწყენია.არცახალიამბისთხრობისფორმაგამოგადგებათყოველთვის.უშუალო,მარტივი,საინტერესოტექსტიკიმეტყურადღებასმიიპყრობს,ვიდრეზემოთაღნიშ-ნულიფორმის.ტექსტისგაცნობის სურვილიპირველივეფრაზითუნდაგაუღვივოთმკითხ-ველს.ტექსტიარუნდაიყოსდაუსრულებელი.სასურველია,იგირამდენიმეგანცალკევებულიაბზაცისგანშედგებოდეს.თხრობისდროსგამოიყენეთსიმბოლოებიდასაწყისში, ბოლოში,სიტყვისნაცვლად.ზომიერებადაიცავითროგორცტექსტისშედგენისას,ისეე.წemoji-ებისგა-მოყენებისას.ნუშესთავაზებთსხვასიმას,რისიგაცნობათქვენცდაგეზარებოდათ.
უარითქვით შაბლონურ სარეკლამოტექსტებზეც. ემოციებსადა მოსალოდნელ შედეგებზეისაუბრეთ.მომხმარებელიაღარტყუვდებაპირდაპირირეკლამით.ამბავიმოუყევითმასანაჩვენეთშედეგი,ან,უბრალოდ,იმაზეისაუბრეთ,როგორმუშაობთ.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
75ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
9.არგამოაქვეყნოთპოსტიწარწერისგარეშე.ფოტო,ვიდეო,პოსტერი,GIF,ბმული,ინფოგრა-ფიკაწარწერითუფრომეტადდასამახსოვრებელია,ვიდრემისგარეშე.აუცილებელია,ტექს-ტიდაწარწერაიდენტურიარიყოს.
10.განსაზღვრეთპირობითიდროებიაუდიტორიასთანსაკომუნიკაციოდ.ამაშიგვერდისსტა-ტისტიკადაგეხმარებათ,სადაცნახავთინფორმაციას,თუდღისრომელმონაკვეთშიარიანთქვენიგვერდისმიმდევრებიაქტიურები.
11.ყველაწესისდაცვითგამოქვეყნებულიპოსტიცხშირადსაჭიროებს„ბიძგს“მაინც.ამისათვისთანამშრომლების, მხარდამჭერებისადამეგობრებისრესურსიგამოიყენეთ. სასურველია,გამოიწვიოთკომუნიკაციაამათუიმპოსტისკომენტარებში.ამაქტიურობასსხვაპირებიცშენიშნავენდადისკუსიაშიჩაერთვებიან.ამისშესახებადრევეაცნობეთთქვენსმეგობრებსდადასახეთგეგმა.ნუმისწერთმათINBOXში–„დამილაიქე“,„დააშეარე“.
12.დაანახეთ (მოუყევით) კომპანიის თანამშრომლებს სოციალური ქსელების მნიშვნელობა.მცირებიზნესისანსათემოსაწარმოსკოლექტივისშემთხვევაშიესმათშვილებსაჩვენეთდაისინიიმუშავებენთქვენთვის.
13.ათი არაფრისმთქმელიფოტოს ნაცვლად განათავსეთ საინტერესო ინფორმაციის ან გან-წყობის მატარებელიორიფოტო. აღნიშნეთ, ვინ არის მასზე გამოსახული, ესდამატებითყურადღებასმიიპყრობს.გამოიყენეთფილტრები,რომფოტომეტადმიმზიდველიგახდეს.მუდამთანგქონდეთტელეფონი,რომსაინტერესომომენტიარგამოგრჩეთ.
14.ფოტოებითემატურალბომებადდაყავით.ესსაშუალებასგაძლევთ,ახლადგამოქვეყნებულფოტოებთანერთადმომხმარებელმანახოსძველიცანშესაბამისიკატეგორიისსხვაფოტო-ებიიპოვოს;
15.მზადიყავითსპონტანურიპოსტებისთვის.თუშენიშნავთ,რომთქვენსირგვლივსაინტერესომოვლენახდება,გადაიღეთვიდეო.მისგამოქვეყნებასსხვადასხვადროსშეძლებთ.მომხმა-რებელიმეტწილადიმითინტერესდება,თურახდებათქვენიკომპანიისკულისებში;
16.თქვენსბიზნესსსხვადასხვარგოლიქმნის,აჩვენეთესინტერნეტმომხმარებელს;
17.გადითLIVE-ში,თუამისაუცილებლობასიგრძნობთ.გამოიყენეთFBგვერდისLIVEფუნქციაანPeriscope;
18.თქვენიინფორმაციარუბრიკებადდაყავითდამონაცვლეობითგანათავსეთფოტო,ვიდეო,ტექსტი,პოსტერი,GIF;
19.სარეკლამობანერების,შეთავაზების,ინფოგრაფიკისშესაქმნელადნუგამოიყენებთPaint-ს.თქვენიდროისადაფინანსებისდასაზოგადონლაინპლატფორმებიარსებობსრედაქტირე-
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
76 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ბისთვის.Canva,Picktochart...აქგანთავსებულიმზა,ნაწილობრივუფასონიმუშებისაშუა-ლებასმოგცემთსაინტერესო,ერთიფორმატის,სტილისდაესთეტიკისმასალებიშექმნათ;
20.იმუშავეთმომხმარებლისგააქტიურებაზე.INBOX-შიმიიღეთშეკითხვაანგამოხმაურება?სთხო-ვეთ,რომკედელზედაწერონდაიქუპასუხეთ.გააკეთეთესბევრჯერ,2-3დღეან1კვირაცრომდაგჭირდეთ.შეაჩვიეთმომხმარებელიღია,სხვებისთვისთვალსაჩინოკომუნიკაციას;
21.არდატოვოთუპასუხოდწერილები,კომენტარები,როგორიშინაარსისაცარუნდაიყოსის.გამოხატეთ, რომთქვენი კომპანია მომხმარებელზეა ორიენტირებულიდა ყველაღონესხმარობთმისდასახმარებლად.იყავითუშუალოიმშემთხვევაშიცკი,თუნდაცმისიდახმარე-ბავერშეძლოთ.
22.აწარმოეთდაკვირვება,თუროგორგანვითარდაგვერდი,რომელინფორმაციასროგორიგა-მოხმაურებაჰქონდა?როგორიათქვენიგვერდისმომხმარებელთაგენდერულიდაასაკობრ-ვიმაჩვენებელი?ამინფორმაციაზედაყრდნობითარეალისგაფართოებასადამომხმარებლისრაოდენობისზრდაზეიმუშავეთ,იზრუნეთგვერდისკონტენტისმრავალფეროვნებაზე;
23.პერიოდულადგამოიყენეთfb-ისსაძიებოსისტემადანახეთ,თუსაუბრობენთქვენზე?კომ-პანიისსახელიჩაწერეთროგორცქართული,ისელათინურიშრიფტით.გაეცანითმომხმა-რებლისაზრს;
24.უკმაყოფილოანგაბოროტებულიმომხმარებელიყოველთვისმოიძებნება.ეცადეთ,სიტუა-ციათქვენსსასარგებლოდშემოაბრუნოთ,თუნდაცდაგჭირდეთკომპანიისსხვადასხვარგო-ლისთანამშრომელთაჩართვა.დახმარებისთვისშეგიძლიათ,აქტიურ,ერთგულმომხმარე-ბელსაცმიმართოთდათქვენიბრენდისდასაცავადიგიდიალოგშიჩართოთ.ხანდახანმათიშეფასებაუფრომეტადდამაჯერებელია, ვიდრეთქვენი. მხოლოდესისეგააკეთეთ,რომმომხმარებელივერმიხვდეს.
25.აჩვენეთსხვებს,რასამბობენთქვენზემადლიერიმყიდველები,დასტურადმათმიერგამოგ-ზავნილიწერილებიანშეტყობინებებიმოიყვანეთ.სასურველია,ჩანდეს,ვინარისესმომხ-მარებელი,რადგანთქვენსმიერლამაზადგაფორმებულპოსტერზეაკრეფილიტექსტიმისინამდვილობისეჭვსბადებს;
26.კონტროლიგააძლიერეთკონკურენტიკომპანიებისგვერდზე;
27.მოუწოდეთთქვენსმომხმარებელსქმედებისკენ–გასინჯე!იყიდე!მოდი!ნახე!დააგემოვნე!შეახსენეთესყოველიპოსტითისე,რომგამაღიზიანებელიარიყოს;
28.ყურადღებითადაინტერესითმოეკიდეთამბისთხრობასვიდეოთი.მისდამიინტერესიმზარ-დია.სხვათუარაფერი,იგიგარემოსმეტ-ნაკლებადობიექტურადაღწერისსაშუალებასიძ-ლევადამომხმარებელსდასწრების,მოვლენისადგილზეყოფნისემოციასაღუძრავს.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
77ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ვფიქრობთ,ამყველაფრისშემდეგFbგვერდისსწორადმართვისმნიშვნელობაშიეჭვიარშეგე-პარებათ.თვალნათელიაისიც,რომგვერდისმართვაშეუძლიაბევრს,მაგრამარაყველასდარომესგვერდითქვენიბრენდისწარმატებისსაქმეშიდიდროლსთამაშობს,თუარა–გადამ-წყვეტს.
ნაბიჯი6–Twitter
როგორცწინაჯერზე,აქაც,აუცილებელია,დასვათშეკითხვა:მჭირდებათუარესსოციალურიქსელი?ნუგაიზიარებთმოსაზრებას,რომTwitterსაქართველოშიარმუშაობს.მისიმოხმარე-ბისსიხშირედაინტენსივობაბევრადჩამოუვარდებაfaceebok-ისანინსტაგრამისმოხმარებას,მაგრამმასიმდანაკარგებისშევსებაშეუძლია,რომელიცამორსოციალურქსელშიარსებობს.ამასთან,გასათვალისწინებელიასამიძირითადისპეციფიკა:
ესარისმოკლეშეტყობინებებისგასავრცელებელისივრცე.მოკლეგზავნილებისტექსტი,რო-მელსაცშექმნით,მიმზიდველიპირველივერამდენიმესიტყვითუნდაიყოს.ვიზუალურიკონტენ-ტიაქნაკლებადდაგეხმარებათ,თუმცამისიგავრცელებაცშეგიძლიათ.
მთელრიგქვეყნებშიtwiter-ისრეიტინგიმაღალიადათუჩვენიაქცენტიექსპორტზეანსაერთა-შორისოაუდიტორიასთნკომუნიკაციაზეკეთდება,მაშინესსივრცეუნდაავითვისოთ.
თუდააკვირდებით, შენიშნავთ,რომქართულიაუდიტორიაამ ქსელშირამდენიმე პირობითჯგუფადიყოფა.ადგილობრივდონეზემასუფრომოიხმარენსაერთაშორისოაუდიტორიას-თანდაკავშირებულიანსაერთაშორისოამბებისადმიინტერესისმქონეპირები,არასამთავ-რობოსექტორისწარმომადგენლები,სოციალურადაქტიურიპირებიდაა.შ.
Twitterსამივეშემთხვევისგათვალისწინებითმუშაობსანიმუშავებს,თუმისსაჭიროებას,სპეცი-ფიკასადააუდიტორიასსწორადგანსაზღვრავთ.
გადაიკითხეთთემა3დაგაითვალისწინეთშემდეგითემები:
1.სწორადშეარჩიეთusername?იგი,სასურველია,იყოსfb-ისusername-ისიდენტური.თუმცათუსის-ტემაამისსაშუალებასარმოგცემთ,facebook-ისმსგავსადაბრევიატურაგამოიყენეთ(მხოლოდმაშინ,თუამასსხვადროსაციყენებთ),ანმიუთითეთქვეყნისაღმნიშვნელისიტყვაშემოკლებითGeo,Ge.შეგიძლიათ,გამოიყენოთპროდუქტისტიპიც–strawberry,juice,factory,farm;
2.გვერდის სახელის შემთხვევაშიც ერთიანობის პრინციპიდაიცავით.თქვენი სახელი ყველაქსელშიერთნაირიუნდაიყოს.ესპოზიციონირებისმნიშვნელოვანიკომპონენტია;
3.ისევეროგორცfb-ზე,აქაცსწორადშეარჩიეთCoverდაprofileფოტოები.ამორიქსელისფო-ტოებისპარამეტრებიგანსხვავდება.იმმოცემულიმომენტისათვის,როდესაცგვერდისშექმ-
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
78 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ნასგადაწყვეტთ,საძიებოსისტემაშიმარტივადშეგიძლიათმოიძიოთინფორმაციაcoverდაprofileფოტოსზომებზე;
4.შრიფტისფერიისეშეარჩიეთ,რომგამაღიზიანებელიარიყოს,შეუხამეთისფოტოებსდაარდაივიწყოთთქვენიკომპანიის,ბრენდისფერთანმისიკავშირისდაფიქსირება;
5.გამოიყენეთ #hastag. Twitter სისტემა hastag-ზეა აგებული. ტექსტი, რომელსაც გამოაქვეყ-ნებთ,აუცილებლადუნდაშეიცავდესhastag-ადგააქტიურებულსიტყვას;
6.არგამოგადგებათესსივრცე,თუმხოლოდპოსტერებისგავრცელებასგადაწყვეტთ;
7.შეტყობინებაუნდაშეიცავდესბმულს,სადაცმეტიინფორმაციისმიღებასშეძლებთ.ესშეიძ-ლებაიყოსვებგვერდი,facebookგვერდი;
8.დააკავშირეთfacebook-იtwitter-თან,თუორივეგვერდისდამოუკიდებლადმართვისრესურსიარგაქვთ.გაითვალისწინეთ,რომამშემთხვევაშიპოსტებისგამოქვეყნებაfacebook-დანხდე-ბა twitter-ზე,ამიტომ facebook-ზეგამოქვეყნებულიპოსტებიისეშეადგინეთ,რომ twitter-ზეცსაინტერესოდ აისახოს. გახსენითორივე სოციალური ქსელი, შედით სისტემაში, აკრიფეთკომბინაციაfacebook.com/twitterდაგანახორციელეთავტორიზაცია;
9.დაიწყეთაუდიტორიისძიება.Hastag-ისგამოყენებითთქვენიპროდუქციითდაინტერესებულიპირებიეტაპობრივადმოაგნებენთქვენსპროდუქციას,თუმცა,სასურველია,თქვენცმოიძიოთისინი;გამოიწეროთმათიგვერდები;აღნიშნეთ,რომთვალყურსადევნებთპოსტებს;გამოეხ-მაურეთზოგადიკომენტარით;
10.განსაზღვრეთსაკომუნიკაციოენა.რომელიქვეყნისაუდიტორიასთანგინდათამკონკრე-ტულიგვერდითურთიერთობა?თუtwitterგვერდზეინგლისურენოვანიტექსტებისგამოქვეყ-ნება გადაწყვიტეთდა facebook-ზე ქართულენოვან პოსტებს აქვეყნებთ, ამორი გვერდისდაკავშირებაარიქნებასწორიგადაწყვეტილებადაგვერდებისცალ-ცალკემართვადაგ-ჭირდებათ;
11.მნიშვნელოვანიმოვლენისგაშუქებისასგამოიყენეთPeriscope,Twitter-ისდამხმარეაპლი-კაციაპირდაპირიმაუწყებლობისთვის.ჩამოტვირთეთმობილურმოწყობილობაში,დაუკავ-შირდითინტერნეტსდაგადაღებადაიწყეთ.
ნაბიჯი7–Instagram
Facebook-ისდა twitter-ისგან განსხვავებით ეს ის სივრცეა, სადაცთქვენი საკომუნიკაციო ენაფოტოდავიდეოინფორმაციაა.თუთვლით,რომსაკმარისივიზუალურიმასალაგაქვთ,შექმე-ნითგვერდიამსოციალურიქსელში.თუფიქრობთ,რომარგაქვთ,მოცემულობასსხვაკუთხით
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
79ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
შეხედეთდა ამბავიფოტო-ვიდეო ინფორმაციად გადააქციეთ. საოჯახო სასტუმრო, მარწყვისსათბური,მეურნეობა,ყვავილებისბიზნესი–ამდანებისმიერისხვამცირებიზნესისშემთხვევა-შიცყოველთვისარისრაღაც,რისიფოტოზეაღბეჭდვადავიდეოსშექმნამეტადდამაჯერებელსდახელშესახებსგახდისთქვენსსაწარმოს.
თუგვერდისშექმნასგადაწყვეტთ,რამდენიმესაკითხიგაითვალისწინეთ:
1.ისევე, როგორც წინა შემთხვევებში, username ბრენდს უნდა უკავშირდებოდეს, საუკეთესოშემთხვევაშიკისხვაქსელებისიდენტურიიყოს;
2.იგივეითქმისგვერდისსახელზეც;
3.რაცშეეხებაფოტოს,აქერთიprofileფოტოსგამოყენებაშეგიძლიათ.სასურველია,ის,რომე-ლიცსხვაქსელებშიცგაქვთ–თქვენიკომპანიისლოგო;
4.აღწერისგრაფასრულადშეავსეთ;
5.Instagramსხვასოციალურქსელებთანდააკავშირეთ;
6.ფოტოს ან ვიდეოს გამოქვეყნებისას აუცილებლად შეადგინეთ ტექსტი. სასურველია, აქაცგქონდეთგანსაზღვრულისაკომუნიკაციოენა,როგორცენისჯგუფი,ისესაუბრისსტილი;
7.გამოიყენეთhashtag–ები,მომხმარებელიმათიმეშვეობითგიპოვით;
8.სასურველია,გამოქვეყნებულიფოტოებისსტილიერთნაირიიყოს.ამაშიInstagram-ისფილ-ტრებიდაგეხმარებათ;
9.იგივესითვალისწინებთვიდეოსგამოქვეყნებისას;
10.გაითვალისწინეთ ფოტოს შინაარსი. მოყევით თქვენი პროდუქციის წარმოების ისტორია;გვაჩვენეთადამიანები,რომლებიცქმნიანთქვენსკომპანიას;გვაჩვენეთგარემო,რომლისდაქირავებაცმოგვიწევს;გვაჩვენეთ,რახდებადღისსხვადასხვამონაკვეთშითქვენსსივრ-ცეში?
11.Instagram-ს მობილური მოწყობილობებით მოვიხმართ. ფოტოს გადიდება შეუძლებელია,ამიტომკონკრეტულიშემთხვევისასგაითვალისწინეთობიექტისსპეციფიკა;
12.ჩამოტვირთეთდამატებითიაპლიკაციებიInstagramვიდეოსრედაქტირებისთვის;
13.ჩამოტვირთეთდამატებითიაპლიკაციებიფოტოსზომისშესაცვლელად,კოლაჟისანდამა-ტებითისიმბოლოებისთვის;
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
80 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
14.პერიოდულადშეამოწმეთ,რადამატებითინსტრუმენტ-აპლიკაციასგთავაზობთთავადIns-tagram-ი;
15.არ დაიზაროთ ვიდეოს შექმნა. ვიდეოთი აღწერილი რეალობა მეტად ხელშესახებია დაიმავდროულობისეფექტსქმნის,რაცყოველთვისიწვევდადაგამოიწვევსმომხმარებლისინტერესს.
ზემოხსენებულიქსელებისმართვისასაუცილებლადგამოიყენეთგრაფიკულიპროგრამები.ვი-ზუალურიამბისთხრობისასესერთიანისტილისშენარჩუნებისსაშუალებასმოგცემთ.სტილსნაწილობრივპოსტისპარამეტრიცგანსაზღვრავს.ამსაქმიანობისთვისდიდკომპანიებშიგრა-ფიკულიდიზაინერისრესურსსიყენებენ,მაგრამრადგანჩვენმცირეწარმოებასადასტარტაპებ-ზევსაუბრობთ,ბუნებრივია,დიზაინერთანინტენსიურიურთიერთობისფუფუნებაარგექნებათ.ამიტომ აუცილებელია,რომ ბევრრამესთავადდაეუფლოთონლაინ პოზიციონირებისთვის.დროისადასახსრებისდაზოგვისმიზნითშეგიძლიათ,უკვემზაშაბლონებიგამოიყენოთდამა-თიმაქსიმალურიადაპტირებათქვენიგემოვნებითმოახდინოთ.
ისარგებლებთcanva.comდაPicktochart.com–ით.აქთქვენშეძლებთ,შექმნათ:
1.Profileდა coverფოტო სოციალური ქსელებისთვის ისე,რომ ზომის შესახებ ინფორმაციისმოძიება არდაგჭირდეთ. ამასთან, შემოთავაზებულიდიზაინითქვენი იდეისდახვეწასადაგანვითარებაშიდაგეხმარებათ;
2.სხვადასხვაზომისპოსტერებისოციალურიქსელებისთვისდავებგვერდისთვის;
3.ფასდაკლებისბარათები;
4.მისალოციბარათებიონლაინშიგასავრცელებლად;
5.სარეკლამობუკლეტებიონლაინშიგასავრცელებლად;
6.სავიზიტობარათებიპოტენციურპარტნიორებთანურთიერთობისთვის.
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
81ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
ნაბიჯი8–ჩემიონლაინსტრატეგია
ჩემიკომპანია
1ბრენდისპოზიციონირება
2ონლაინრეპუტაცია–(კომპანიისგარშემო)
3ოფლაინრეპუტაცია
4მომხმარებელთანდაბაზართანკომუნიკაციისსტრატეგია
5ონლაინკომუნიკაციისსტრატეგია
6საკომუნიკაციოენის,სტილისიდენტიფიცირება
7ვიზუალურიკომუნიკაცია
8საკომუნიკაციოარხები.ვები.სოციალურიქსელები
9კომუნიკაციისმდგრადობადაინტენსივობა
წარმატება!
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
82 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
Wordpress–აქშეგიძლიათუფასოდშექმნათვებგვერდი;
Wordpress.org–პროფესიონალებისთვისანკარგიტექნიკურიუნარ-ჩვევებისმქონეპირებისთ-ვისშექმნილიპლატფორმაა;
Wordpress.com–მოყვარულებისთვის;
wordpress.com/showcase–ესგალერეაწარმოდგენასგაგიმყარებთ,თურატომუნდაგამოიყე-ნოთუფასოპლატფორმათქვენივებგვერდისთვის;
Hashtag–Google-შიძიებისასთუ#კომბინაციასგამოიყენებთ,მაგალიათად,#PHinternational,სა-ძიებოსისტემამიაგენებსსოციალურქსელებშიგამოქვეყნებულპოსტებს,რომელსაცაქვსჰაშ-თაგი#PHinternational;
Pinterest.com – ფოტოებსა და ვიზუალურ ინფორმაციაზე დაფუძნებული სოციალური ქსელიამარტივიდადიფერენცირებულისაძიებოსისტემით,რაცინფორმაციისმიღებისპროცესსაად-ვილებს;
Linkedin.com–სხვადასხვასფეროსპროფესიონალებისსაკომუნიკაციოსივრცე,რომელიცგა-სართობიკონტენტისთვისარგამოიყენება;
https://piktochart.com/–ამონლაინსივრცეშიშეგიძლიათ,უკვეარსებულშაბლონებზეშექმნათინფოგრაფიკა,პრეზენტაცია.გამოიყენოთიგიანალიზისგაკეთებისას,გამონაკლისებისგარდამომსახურებაუფასოა;
https://www.canva.com/–ონლაინპლატფორმადიზაინისთვის.აქნახავთშაბლონებსდათქვენიშეხედულებისამებრგარდაქმნითმათ:პოსტერებივებგვერდისთვის,სოციალურიქსელებისთვისშესაბამისფორმატში,სავიზიტობარათები,ბროშურები,მისალოციბარათები,წიგნისანალბო-მისგარეკანისდიზაინი,მონაცემებისვიზუალიზაცია.ამგვერდზეყველაფერია,რაცთქვენიპრო-დუქტისვიზუალიზაციისთვისგამოგადგებათ.
და მა ტე ბე ბი
2
ნაწილიურთიერთობა მომხმარებელთან
83ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლებთან ურთიერთობა
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის მოზიდვის ხარჯი
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: ვირუსული ციკლი
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის შენარჩუნება
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის განვითარება
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: მომხმარებლის სასიცოცხლო ციკლი
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: შემოსავლის ნაკადები
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: საფასო პოლიტიკა
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: პოტენციური ბაზრის განსაზღვრა
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
ვიდეო გაკვეთილი: ნაწილი II საშინაო დავალება
სესია 3: თემა - ურთიერთობა მომხმარებელთან
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
84 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილი
სე სია 4
რე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
1. მი ნი ლექ ცია: რესურსები და პარტნიორები
1.1. რას ნიშ ნავს პარ ტ ნი ო რი?
პარტნიორში იგულისხმება სხვა კომპანია,რომელიცთქვენოპერირებისათვის აუცილებელირესურსებით გამარაგებთ. პარტნიორობის მოტივაცია შეიძლება იყოს საერთო კომერციულიამოცანები,მასშტაბისეკონომია,მომხმარებლებზეწვდომადასხვა.რესურსებშიიგულისხმებაპარტნიორისცოდნადაგამოცდილება,ინფორმაციამომხმარებლებზე,მისიპროდუქტი,რო-მელიცშეიძლება,თქვენწარმოებაშიკომპონენტადაქციოთანკავშირები,რომელიცთქვენიბაზრისგაფართოებაშიდაგეხმარებათ.
ესუნდაიყოსორმხრივითანამშრომლობა.კომერციულსარგებელსამურთიერთობიდანორი-ვემხარეუნდაიღებდეს.სტარტაპებსხშირადავიწყდებათ,რასარგებელიუნდამოუტანოსამთანამშრომლობამმისპარტნიორს.ასევემნიშვნელოვანია,გვახსოვდეს,რომ,დიდიალბათო-ბით,სტარტაპიარისბევრადუფრომცირეზომისკომპანია,ვიდრემისიპარტნიორი.ამიტომსტარტაპისკონტექსტშიპარტნიორობა,როგორცწესი,ასიმეტრიულია.
1.2. პარ ტ ნი ო რო ბის ფორ მე ბი
პარტნიორობისშესაძლოფორმებია:
სტრატეგიულიალიანსი–არსებობსმთლიანიპროდუქტისგაგება,როცამომხმარებელიელისერთიანპროდუქტსყველაკომპონენტითადათვისებით.სტრატეგიულიალიანსებიგვეხმარება,პროდუქტიაუცილებელითვისებებით„შევფუთოთ“–ესშეიძლებაიყოსტრენინგი,ლოგისტი-კა,ისტალაციადასერვისი.თუმცააღსანიშნავია,რომადრეულსტადიაზეაუცილებელიარაამთლიანიპროდუქტისმიწოდებაადრეულიმომხმარებლებისთვის,რომლებიცმზადარიანგა-მოსცადონთუნდაცარასრულიპროდუქტი.სტრატეგიულიალიანსისცნობილიმაგალითიაiPod,რომელმაცდააკავშირაარამხოლოდკარგიმოწყობილობა(hardware)დაპროგრამულიუზ-რუნველყოფა(software),არამედსტრატეგიულიალიანსიდაამყარამუსიკისჩამწერკომპანიებ-თან(Sony,Warner,Universal)დამუსიკისდისტრიბუციისბიზნესშიახალიეპოქაშექმნა.
ბიზნესისერთობლივიგანვითარება–ამშემთხვევაშიორიბრენდიინაწილებსდაეხმარებაერთმანეთსბაზრისგანვითარებაში.კლასიკურიმაგალითიაIntell,რომელსაცარიცნობდამომხმარებელი,მაგრამ,ამავედროს,მისიმიკროჩიპებიფართოდგამოიყენებოდაპერსო-ნალურიკომპიუტერებისწარმოებაში.Intell-მამწარმოებლებსშესთავაზა,რომმიკროჩიპის
85ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
შესახებ ინფორმაცია კომპიუტერზე ყოფილიყოგამოსახული. ასე შეიქმნა სავაჭრონიშანიIntell Inside,რამაცდიდიცნობადობამოუტანა ბრენდს. იგიასევედაეხმარაკომპიუტერისმწარმოებელკომპანიებსთავისიპროდუქციისსათანადოპოზიციონირებაში.
Coopetition–თანამშრომლობაკონკურენტებსშორის,როგორიცაა,სავაჭროგამოფენები,ინდუსტრიისასოციაციებიდასხვა.მაგალითად,კონკურენტიბრენდებითანამშრომლობენპარიზისანნიუ-იორკისმოდისკვირეულზე,რაცმთლიანიბაზრისგანვითარებასეხმარება.იგივეითქმისინდუსტრიისშიგნითსტანდარტებისშემქმნელჯგუფებზეც,მაგალითად,მიკრო-საფინანსოასოციაციაზე,რომელმაცმომხმარებელთადაცვისკოდექსიშექმნა.
მნიშვნელოვანი მიმწოდებლები – აქ იგულისხმება ბიზნესოპერაციების აუტსორსინგი (out-sourcing–სხვაკომპანიისთვისდაკვეთითამათუიმრეგულარულიმოქმედებისდაკისრება),მაგალითად,კომპანიისბუღალტერიაანრომელიმეტექნიკურიამოცანაშეიძლება,მთლი-ანად გადაეცეს მიმწოდებელს. ასევე იგულისმება პირდაპირი მიმწოდებლები, რომელთახარისხზეადამოკიდებულითქვენი პროდუქტის წარმატება. მიმწოდებლები ადრე პარტნი-ორებადარაღიქმებოდნენ,არამედითვლებოდნენფინანსურიგარიგებისმხარედ.მაგრამესდამოკიდებულებაიცვლებადა,დღეისგაგებით,რადგანწარმატებითდაინტერესებულიაორივემხარე,აუცილებელია,განსკუთრებულიურთიერთობისგანვითარება,სადაცორიმხა-რისპარტნიორობაზეადამოკიდებულიორივებიზნესშიწარმატება.
ტრაფიკ-პარტნიორები–ასეთიპარტნიორობაშესაძლებელიავირტუალურიპროდუქტებისსივრცეში,როცამომხმარებლისტრაფიკსთქვენიბიზნესისთვისპარტნიორიაგენერირებს.მაგალითად,მომხმარებელისტუმრობსპარტნიორისვებ-გვერდს,რისშემდეგაცხდებამისიგადმომისამართებათქვენსვებგვერდზეანაპლიკაციაზებმულის,რეკლამისანსხვაფუნქ-ციისმეშვეობით.
1.3. პარ ტ ნი ო რო ბის რის კე ბი და მა თი მარ თ ვა
სტარტაპმაუნდაგაითვალისწინოს,რომპარტნიორებთანურთიერთობა,როგორცწესი,წარუ-მატებლადსრულდება.აუცილებელია,გაითვალისწინოთგანსხვავებაკომპანიისზომებში,რად-განსტარტაპი,შესაძლოა,შემდეგისაფრთხეებისწინაშეაღმოჩნდეს:
დიდიკომპანიებიდიდდროსანდომებენგადაწყვეტილებისმიღებას,რამაცშეიძლებაშეა-ფერხოსსტარტაპი.თუთქვენშეგიძლიათგადაწყვეტილება2საათშიმიიღოთ,თქვენპარტ-ნიორს,შეიძლება,რომელიმეკომიტეტისმოწვევადასჭირდეს,რაც,მაგალითად,დაგეგმი-ლია3თვეში.ლოდინისესპერიოდიკიდამწყებიკომპანიისთვის,შესაძლოა,დამანგრეველიაღმოჩნდეს.
განსხვავებამოტივაციებში–დიდკომპანიასთქვენიპროდუქტიშეიძლებააინტერესებდესროგორცმისიპროდუქტებისსიისთვისუმნიშვნელოდანამატი;ანთქვენთანპარტნიორობარომელიმემენეჯერისკარიერულიამოცანითიყოსგანპირობებული;
86 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
საკადროცვლილებები–თუთქვენიპარტნიორობარომელიმეადამიანთანთანამშრომლო-ბასეყრდნობადაესადამიანიწარმატებულია,18თვეშიის,შეიძლება,აღარმუშაობდესიმდეპარტამენტშიანფილიალში,რომელთანაცთქვენთანამშრომლობასაპირებთ;
ინტელექტუალურისაკუთრებისპრობლემა–ისეთიურისდიქციებში,როგორიცსაქართვე-ლოა,სადაცსათანადოდარარისუზრუნველყოფილისაავტოროუფლებებისდაცვა,შესაძ-ლოა,დიდპარტნიორებთანურთიერთობისასპრობლემებიწარმოიშვას;
პარტნიორობისდაწყებიდან2წელიწადშისტარტაპისსაქმეიმდენადკარგადშეიძლებაწა-ვიდეს,რომინანოთიმდათმობებისგამო,რომელიცპარტნიორთანურთიერთობისდასაწყე-ბადგააკეთეთ.ამიტომდამწყებიბიზნესიკარგადუნდადაფიქრდეს–ზედმეტმსხვერპლსხომარიღებსამათუიმურთიერთობისთვის?
პარტნიორობისდაწყებამდეკარგია,გაიაზროთ,რაინტერესიშეიძლებაჰქონდესპარტნიორსდარამდენადპასუხობსმისიმოტივაციათქვენსმიზნებსადაამოცანებს?
2. იფიქრეთ ვინ არი ან პარ ტ ნი ო რე ბი თქვე ნი ბიზ ნე სის თ ვის?
3. მინილექცია: რე სურ სე ბი, აქ ტი ვო ბე ბი და ხარ ჯე ბი
3.1. რე სურ სე ბის ტი პე ბი
რაარისთქვენიბიზნესისთვისკრიტიკულადმნიშვნელოვანირესურსები?რაუნდაგქონდეთ,რომწარმატებასმიაღწიოთ?ამრესურსებისმოპოვებითადამათიშეერთებითშეგიძლიათახა-ლიდამატებითიღირებულებისშექმნა?თქვენიხედვადაენერგიაგანაპირობებსამრესურსებისთავმოყრასდაამოქმედებასდასახულისტრატეგიისშესაბამისად?საწყისიკაპიტალი,რომე-ლიცშედგებადამფუძნებელთადროის,ძალისხმევისადა,მოგვიანებით,ინვესტორებისრესურ-სებისაგან,განსაზღვრავსთქვენსშეთანხმებას,რომკომპანიისრესურსებიიმდამატებითიღი-რებულებისშექმნისაკენიქნებამიმართული,რომელიცთქვენსხედვასშეესაბამება?
აღსანიშნავიარესურსებისოთხიტიპი:
ფიზიკური–კომპანიისმდებარეობა,ოფისი–საიდანიღებთთქვენიწარმოებისთვისაუცილებელნედლეულს?სადიქნებაგანლაგებულისაწყობი?
–გაითვალისწინეთ,რომფიზიკური პროდუქტების გამოშვებადიდ კაპიტალს მოითხოვს –ბევრადმეტს,ვიდრევებგვერდისანმობილურიაპლიკაციისშექმნა.
87ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
ფინანსური–როგორაფინანსებთსტარტაპს?(გააჩნია,მისზომასადასაჭიროფინანსურირესურსებისმოცულობას) – საკუთარიდანაზოგითთუ საკრედიტო ბარათით? მეგობრებისადა ნათე-სავებისდახმარებით?შესაძლებელია,სცადოთკრაუდფანდინგიც(crowdfunding)ანადგი-ლობრივიარაპროფესიონალიინვესტორების(angelinvestor)დაფინანსება
–უფროდიდიზომისსტარტაპისთვისშესაძლოა,სცადოთპროფესიონალიინვესტორების-განსაწყისიკაპიტალის(VentureCapital)ანკორპორატიულიპარტნიორებისდაფინანსებისმიღება;შესაძლებელიასახელმწიფოსგრანტისანდახმარებისმიღებაც,რომელიცსტარ-ტაპებისთვისააგათვალისწინებული
–ოპერირებისდაწყებისშემდეგრესურსებისმობილიზებაკომერციულიბანკებისგან,სალი-ზინგოანმიკროსაფინანსოკომპანიებისგანაცშეიძლება;ასევე–ძვირფასიმოწყობილობისანდანადგარის შეძენის შემთხვევაშიდაფინანსების სქემაზე, შეიძლება, მოელაპარაკოთმოწყობილობისმიმწოდებელსაც,რომელიც,რათქმაუნდა,დაინტერესებულიათავისიდა-ნადგარისგაყიდვით.
ადამიანური–კვალიფიციურითანამშრომლებიმნიშვნელოვნადგანსაზღვრავენსტარტაპისწარმატებას.ეცადეთ,მოიყვანოთადამიანები,რომლებიცთქვენზეძლიერიპროფესიონალებიარიან,თქვენზეშორსშეუძლიათსაკითხებისგანჭვრეტადარომელთასაქმიანობაზედიდწილადაადამოკიდებული კომპანიის წარმატება. ასეთი გუნდის ყოლა დამფუძნებლისლიდერულმონაცემებზემეტყველებს
–მენტორები,ტრენერებიდამასწავლებლებიმნიშვნელოვანიაპერსონალურიგანვითარე-ბისთვის. მასწავლებლებიგამოგადგებათამათუიმსაგნის, ხოლოტრენერები–უნარისშესასწავლად.რაცშეეხებამენტორს,ისუფროდიდიხნისგანმავლობაშიდაგეხმარებათსასურველიმიზანისმიღწევაში.როგორცწესი,მენტორისმოტივაციაა,გამოცდილებისგა-ზიარებითდაგიჭიროთმხარი,მაგრამ,ამავედროს,თქვენთანურთიერთობითაცმიიღოსცოდნა
–მრჩეველები არიან გამოცდილი ადამიანები, ვისაც თქვენი კომპანიისთვის კრიტიკულირჩევისმიცემაშეუძლია.როგორცწესი,ბევრიმეწარმეთვლის,რომინვესტორიყველაზეკარგიმრჩეველია,მაგრამშესაძლოა,მასარგააჩნდესაუცილებელიცოდნა.ამიტომიფიქ-რეთ,როდისარისსასურველითქვენიკომპანიისთვისმრჩეველთასაბჭოსშექმნა,რომლისწევრებსაცმცირეწილისსანაცვლოდდააინტერესებთთქვენსკომპანიაში.
ინტელექტუალურიინტელექტუალურისაკუთრებარამდენიმეძირითადკატეგორიასმოიცავს:
–სავაჭრონიშანი–ბრენდინგი,ნიშანი,ლოგო,სლოგანი–საავტოროუფლება–პროგრამულიუზრუნველყოფა,ფილმი,მუსიკათუვებ-გვერდი–კომერციულისაიდუმლოება–ფორმულა,რეცეპტიანკონტაქტები,რომელიცსეიფშიუნდაინახებოდეს
–კონტრაქტები–კონფიდენციალობისდათქმადამსგავსიკონტრაქტები(თუმცამსგავსიდო-კუმენტებითთქვენიინტელექტუალურისაკუთრებისდაცვაყოველთვისეფექტურიარარის)
–პატენტი–ახალიტექნოლოგიადაგამოგონება.
88 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
3.2. კრი ტი კუ ლი აქ ტი ვო ბე ბი
განსაზღვრეთ,რააქტივობებზეადამოკიდებულითქვენისტარტაპისწარმატება?რასუნდააკე-თებდეთგანსაკუთრებულადკარგად?რაარისთქვენიძირითადიბიზნესი?
მაგალითად, შეიძლება, რაღაცას აწარმოებდეთ ან თქვენი ბიზნესის ამოცანა პრობლემებისმოგვარებაიყოს,მაგალითად,კონსალტინგურიანსაინჟინრომომსახურება.
ძალზემნიშვნელოვანია, იცოდეთიმსაქმეებისჩამონათვალი,რომელიცთქვენსწარმატებასგანსაზღვრავს.მოიფიქრეთ,როგორმიაღწევთსასურველიკომპეტენციისდონესამსაკითხებ-ში?თუთქვენი ბიზნესიტექნოლოგიებია, მაშინ უდავოდგჭირდებათპროგრამისტების კარგიგუნდი;თუთქვენიბიზნესიდაკავშირებულიასოფლისმეურნეობასთან,აუცილებელია,იცოდეთ,თქვენიძირითადიკულტურადაროგორუნდამიაღწიოთკომპეტენციისსაჭიროდონეს?
თავდაპირველად, ძირითად აქტივობად, შეიძლება, წარმოგიდგენიათ ერთი სფერო, მაგრამბიზნესმოდელისტილოსგადაკეთებისპროცესშიაღმოაჩინოთ,რომთქვენიძირითადიკომპე-ტენციასხვასფეროშიუნდაიყოს.
3.3.ხარ ჯე ბი
მივადექითბიზნესმოდელისტილოსბოლოკატეგორიას–ხარჯებს.
თავდაპირველად მისაღებია, რომ ხარჯები შემოსავალს აღემატებოდეს, მაგრამ მომავალშიაუცილებელია,გქონდეთხედვა,თუროგორმიაღწევთმოგებას?
ინვესტორები,ტრადიციულად,ფინანსურიანალიზისკლასიკურანგარიშებსითხოვდნენ:მოგე-ბა-ზარალი,ბალანსიდაფულადისახსრებისუწყისი,მაგრამესანგარიშებიბიზნესისრეალურპოტენციალსანთანმდევრისკსვერასახავს.
ამიტომ,რათქმაუნდა,შეგიძლიათ,ესუწყისებიმოამზადოთინვესტორებისთვის,მაგრამამას-თანავე,აუცილებელია,სტარტაპისათვისაქტუალურიმეტრიკისშექმნა,რომელიცთქვენიბიზ-ნესისპროგრესისდონესმკაფიოდგიჩვენებთ.
შესაძლოსაზომებია:
დამატებითიღირებულების კუთხით– პროდუქტისთვითღირებულება, ბაზრის მოცულობა,კონკურენცია,თქვენიბაზრისწილისპროგნოზი
მომხმარებლებთანურთიერთობისმეტრიკა–მომხმარებლისმოზიდვის,შენარჩუნებისადაგაზრ-დისსტატისტიკა,მომხმარებლისმოზიდვისხარჯი,კონვერსიისმაჩვენებელი(მომხმარებლისგა-აქტიურება,პროდუქტისუტილიზაცია),მომხმარებლისსასიცოცხლოციკლისღირებულება(LTV)
89ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
არხისღირებულება – რა გიჯდებათდისტრიბუციის არხი, როგორია მისი სიმძლავრედაეფექტურობა?
ფიქსირებულიდაცვალებადიხარჯებიმნიშვნელოვანიაისევე,როგორცშემოსავლისნაკადე-ბი,გაყიდვისთვისაუცილებელიდრო,მაგრამსტარტაპისთვისუფროაქტუალურინაღდიფუ-ლისხარჯვისსიჩქარეა,ე.წ.„burnrate“,ხელმისაწვდომიფინანსურირესურსებისმოცულობადასაკმარისირესურსისმარაგი.
აქტუალურმეტრიკაშიმნიშვნელოვანიააგრეთვებაზრისტიპისცოდნადაშემოსავლებისმრუ-დისმონიტორინგი.თუდამფუძნებლებსადაინვესტორებსშორისბიზნესმოდელთანდაბაზრისტიპთანდაკავშირებითკონსენსუსიარსებობს,შესაძლებელია,უფროსწორიმოლოდინისჩამო-ყალიბებაბიზნესისშუალედურიშედეგებისმიმართ.
მოიფიქრეთისკრიტიკულიპარამეტრები,რომელიცთქვენიბიზნესისთვისარისმნიშვენლოვა-ნიდაშექმენითთქვენისტარტაპისწარმატებისამსახველიმეტრიკა.
4. მინილექცია: ფი ნან სე ბი სა და რე სურ სე ბის და გეგ მ ვა4.1. ფი ნან სუ რი და გეგ მ ვის კლა სი კუ რი უწყი სე ბი:
4.2. მო გე ბა- ზა რა ლის უწყი სი
4.3. ბა ლან სის უწყი სი
4.4. ფუ ლის მოძ რა ო ბის უწყი სი
აღნიშნულიუწყისებისშაბლონებიმრავლადაახელმისაწვდომიინტერნეტში.მაგალითისსახითიხილეთ:http://georgia.smetoolkit.org/georgia/ka/(სექცია„შაბლონები“)
4.5. სტარ ტა პის თ ვის აქ ტუ ა ლუ რი მეტ რი კის ამ სახ ვე ლი უწყი სე ბი
საინვესტიციომემორანდუმისფინანსურნაწილშისასურველიაისეთიმეტრიკისასახვა,რომე-ლიც მოგებისდემონსტრირებაზე არ იქნებაფოკუსირებული,რადგან სტარტაპის მიზანი არამოგებისმიღება,არამედმომგებიანიბიზნესმოდელისაღმოჩენაა.იხილეთქვემოთმოცემულისტარტაპისათვისრელევანტურიმეტრიკა:
ერთეულისეკონომიქსი(UnitEconomics)ერთეულისეკონომიქსიამათუიმბიზნესმოდელთანდაკავშირებულიპირდაპირიშემოსავლე-ბისადახარჯებისგამოსახულებასგულისხმობსბიზნესმოდელისერთეულზე.მაგალითად,ერ-თეულიშეიძლებაიყოსკლიენტი.ამშემთხვევაშისაინტერესოა,გამოვთვალოთერთიკლიენ-ტისსასიცოცხლოციკლისღირებულება(LTV),ანუკომპანიასთანურთიერთობისგანმავლობაშიმისგანმიღებულიშემოსავლებისჯამი.
90 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
LTV=10ლარიx20თვე=200ლარი
10ლარი–საშუალოშემოსავალითვეში20თვე–მომხმარებლისსაშუალოსასიცოცხლოციკლი
ამმაჩვენებლისგაანგარიშებისასმნიშვნელოვანიპარამეტრიაგადინებისმაჩვენებელი(churn,attrition).თუ,მაგალითად,გადინებისმაჩვენებელითვეში2.5%,მაშინ100მომხმარებლისსრუ-ლადგადინებას40თვე(100/2.5%)დასჭირდება,მაშასადამე,მომხმარებლისსასიცოცხლოციკ-ლი,საშუალოდ,20თვეიქნება.თუგადინებისმაჩვენებელი2-ჯერგაიზრდება(5%-მდე),მაშინმომხმარებლისსაშუალოსასიცოცხლოციკლიგანახევრდებადა10თვეიქნება.LTV-სმატებასუფროინტენსიურიგაყიდვები(up-sell,cross-sell,next-sell)იწვევს.
LTV-თანერთადმნიშვნელოვანიპარამეტრიამომხმარებლისმოზიდვისხარჯი–CAC(customeracquisitioncost).
CAC=50ლარი
ამმაგალითიდანჩანს,რომსაკმაოდკარგითანაფარდობაარსებობსმომხმარებლისმოზიდ-ვისხარჯსა(50ლარი)დამისგანმიღებულჯამურშემოსავალს(200ლარი)შორის.
მნიშვნელოვანია,დატალურადდაასაბუთოთმომხმარებლისმოზიდვისხარჯი.ამისათვის„ძაბრის“პრინციპითუნდაისარგებლოთდაერთიმომხმარებელისმოზიდვისხარჯიდაადგინოთ.
მაგალითად,თუGoogle-ისერთრეკლამაშიხარჯავთ0.50ლარსდა10,000ვიზიტისშეძენაგსურთ,თქვენიმომხმარებლისმოზიდვისხარჯი5,000ლარიიქნება.დავუშვათ,რომპოტენციურიმომხმა-რებლებისამრაოდენობიდანმხოლოდ10%დაიწყებსთქვენივებსერვისისგამოყენებას,მაშასადამე,თქვენსსერვისს1,000მომხმარებელიმოსინჯავს.ვივარაუდოთ,რომპირველი3თვესერვისიუფა-სოა.თქვენთვისმნიშვნელოვანიაიმმომხმარებლებისრაოდენობა,რომელიცგადამხდელმომხმა-რებლადიქცევა.დავუშვათ,კონვერსიის(conversion)მაჩვენებელია10%,ანუ1,000მომხმარებლიდანთქვენსრეალურმომხმარებლადგადაიქცევა100. ე.ი.მომხმარებლისმოზიდვისსრულიხარჯი–5,000ლარიუნდაგავყოთ100-ზე.გამოდის,რომერთიმომხმარებლისმოზიდვა50ლარიგიჯდებათ.
თვითღირებულებათუბიზნესიპროდუქტისგამოშვებაზეაორიენტირებული,მოიყვანეთგაანგარიშებადაერთეულიპროდუქციისთვითღირებულებაკარგადდაასაბუთეთ.გახსოვდეთ,რომთვითღირებულებადამო-კიდებულიაგაყიდულიპროდუქტისრაოდენობაზე,რადგანთვითღირებულებაშიპირდაპირიხარ-ჯებისგარდა(რომლებიცგაყიდვებისპროპორციულია),მონაწილეობსფიქსირებულიხარჯები,ანუხარჯები,რომელიცნებისმიერშემთხვევაშიგასაწევიადაგამოშვებულიპროდუქციისმოცულობაზედამოკიდებულიარარის.ამიტომუმჯობესია,თვითღირებულებისკალკულაციაშიპირდაპირიდაფიქსირებულიხარჯებიგამიჯნოთ.ხოლოთუდისტრიბუციისარხებსიყენებთ,ასევემნიშვნელოვა-ნია,რომთვითღირებულებისადათქვენიმოგებისგარდადისტრიბუტორისადამაღაზიისსაკომი-სიოცშეიტანოთ.მათიერთობლიობაერთეულიპროდუქციისგასაყიდფასსწარმოადგენს.
91ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
ნაღდიფულისხარჯვისსიჩქარე(burnrate)იგულისხმებათვისსაშუალოხარჯი,რომელიცსტარტაპისფუნქციონირებისათვისაუცილებე-ლიამანამ,სანამმისიმომგებიანობათვალნათელიგახდება.სტარტაპისათვისსასურველიაიმმოცულობისსასტარტოკაპიტალისმოზიდვა,რომელიცოპერირებისსაშუალებასმისცემსმასშემდეგიეტაპისდაფინანსების(საინვესტიციოკაპიტალიანსესხი)მოზიდვამდე.
ბიზნესის/კომპანიისსაბაზროშეფასებამას შემდეგ,რაცთქვენი ბაზრისპოტენციალსადაერთეულისეკონომიქსსდაადგენთ, შეგიძ-ლიათ, ბიზნესის მოგება წლების მიხედვით გაიანგარიშოთ. ბიზნესის ანუ კომპანიის საბაზროშეფასებასმომავალშიმოსალოდნელიმოგებისსიდიდეგანსაზღვრავს.საოპერაციოწლისბო-ლოსმოგებადივიდენდისსახითნაწილდებაანრეინვესტირდებაბიზნესში,ანუმოგებასაკუთარკაპიტალსემატება.
ინვესტორისუკუგებაინვესტიციაზედივიდენდისფორმითმიიღება,ანუფროხშირად–საკუთა-რიწილისრეალიზაციისშედეგადმიღებულიმოგებით.
წილისსაბაზროფასიკომპანიისგაყიდვისმომენტშიმისისაკუთარიკაპიტალისზომაზეადამო-კიდებული.საკუთარიკაპიტალიარისაქტივებსადავალდებულებებსშორისსხვაობა.მასასევეკომპანიისსაბუღალტროღირებულებასაცუწოდებენ.თუმცა,როგორცწესი,გაყიდვისმომენტშიკომპანიასშესაძლოა,ჰქონდესეკონომიკური(მოგებისშექმნის)პოტენციალი.ამიტომწილისსაბაზროფასიდამოკიდებულიაარამხოლოდკომპანიისდღევანდელე.წ.საბუღალტროღი-რებულებაზე,არამედმისიმომავალიმოგებისმაჩვენებელზე.
წარმოგიდგენთსტარტაპისშეფასებისმაგალითს:
1 2 3 4 5ინვესტიცია 3,000 2,000 დივიდენდი 500 800 წილისგასხვისება 10,000წმინდამოგება (3,000) (2,000) 500 800 8,000IRRუკუგებისმაჩვენებელი 20% DiscountRate–ალტ.განაკვეთი 15% NetPresentValue 643 შეფასებისმოცემულიმოდელიითვალისწინებსინვესტიციისგანხორციელებასპირველწელს3000,ხოლომეორეწელს–2000ლარისოდენობით.
ბიზნესიიძლევაუკუგებასმე-3დამე-4წელსდივიდენდისსახით500და800ლარისოდენობით,ხოლომე-5წელსმოხდებაწილისგასხვისება,რომლისსავარაუდოღირებულება10000ლარიიქნება.
92 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2
ნაწილირე სურ სე ბი და პარ ტ ნი ო რე ბი
წმინდამოგებისდინამიკაინვესტორისთვისბიზნესისშეფასებისამოსავალიწერტილია.პირველდამეორეწელსნავარაუდებიაუარყოფითი,ხოლო3-5წლებშიდადებითიმოგებისმიღება.
აღნიშნულიინვესტიციისმომგებიანობისდასადგენადშემდეგიმაჩვენებლებიგამოიყენება: IRR(InternalRateofReturn)–უკუგებისმაჩვენებელი NPV(NetPresentValue)–მიმდინარეწმინდაღირებულება
IRR ექსელში იანგარიშება ფორმულით [=IRR(values,guess)] და ინვესტიციის მომგებიანობასგვიჩვენებს.უფროდეტალურიგაანგარიშებისთვის,როცაწლებისნაცვლადმოცემულიაინვეს-ტიციისადა უკუგების ზუსტითარიღები, გამოიყენება წლიური უკუგების მაჩვენებელი (AnnualIRR),რომლისფორმულაექსელშიასეგამოიყურება[=XIRR(values,dates,[guess])].
NPV – ინვესტიციის მიმდინარე წმინდა ღირებულება ექსელში იანგარიშება ფორმულით[=NPV(rate,value1,[value2],...)]დაგვიჩვენებს,რასწარმოადგენსაღნიშნულიინვესტიციისღი-რებულებადღესალტერნატიულინვესტიციასთანმიმართებაში.ფორმულაშიმოცემულიმაჩვე-ნებელი„rate“დაზემოთ,ცხრილშიწარმოდგენილიDiscountRate–15%ალტერნატიულიინვეს-ტიციისმომგებიანობისმაჩვენებელია.სხვანაირადრომავხსნათ,NPV-ისარსიმდგომარეობსიმაში,რომინვესტორითქვენსსაინვესტიციოწინადადებასსხვა,ალტერნატიულინვესტიციასადარებს.მასაქვსალტერნატივა,საკუთარიკაპიტალი15%-იანიწლიურიმომგებიანობისფი-ნანსურინსტრუმენტში(ფასიანქაღალდში)დააბანდოსდააინტერესებს,იქნებათუარაუფრომომგებიანიმისთვისთქვენისაინვესტიციოწინადადება.ამმაგალითიდანჩანს,რომNPVარისდადებითიდაშეადგენს643ლარს,მაშასადამე,თქვენიინვესტიცია643ლარითუფრომომგე-ბიანიაალტერნატიულ15%-იანინვესტიციასთანშედარებით.
93ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
crystalcrowd.ge/more/video-academy
ვიდეო გაკვეთილი: პარტნიორობის ფორმები
სესია 4: თემა - რესურსები და პარტნიორები
ვიდეო გაკვეთილი: პარტნიორებთან დაკავშირებული რისკები
სესია 4: თემა - რესურსები და პარტნიორები
ვიდეო გაკვეთილი: სტარტაპისთვის აუცილებელი რესურსები
სესია 4: თემა - რესურსები და პარტნიორები
ვიდეო გაკვეთილი: კრიტიკული აქტივობა
სესია 4: თემა - რესურსები და პარტნიორები
ვიდეო გაკვეთილი: ხარჯები
სესია 4: თემა - რესურსები და პარტნიორები
ვიდეო გაკვეთილი: ნაწილი IV საშინაო დავალება
სესია 4: თემა - რესურსები და პარტნიორები
2
ნაწილიპრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თავ სე ბა დო ბა
94 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
1. რა არის კომუნიკაცია?
კომუნიკაცია არის ადამიანებს შორის ურთიერთობის პროცესი,რომლის მიზანია ინფორმა-ციისგადაცემა.კომუნიკაციისპროცესშიერთიმხარე,ანუინფორმაციისწყარო,ინფორმაციასგადასცემსმეორემხარეს,ანუინფორმაციისმიმღებს–რომელიმესაკომუნიკაციოარხისსა-შუალებით.
კომუნიკაციისპროცესშიგადაცემულიინფორმაციაშეიძლებაიყოსვერბალური(სიტყვიერი)ანარავერბალური(უსიტყვო).კომუნიკაციისპროცესში,ძირითადად,გულისხმობენმოსაზრე-ბების,იდეების,შეხედულებებისგაცვლას,რაცსიტყვიერადხდება,თუმცაარანაკლებმნიშვნე-ლოვანიაკომუნიკაციაჟესტებით,მიმიკებით,მანერებითდაა.შ.
ვერბალურიკომუნიკაციაარისსიტყვიერიკომუნიკაცია,ანუკომუნიკაციაენისგამოყენებით.ვერბალურიკომუნიკაციისმიზანისიტყვიერიინფორმაციისგადაცემაა.ინფორმაციამაქსი-მალურადგასაგებიდაადვილადგადასამუშავებელირომიყოს,საჭიროასხვადასხვაფაქტო-რისგათვალისწინება,ესფაქტორებია:
–ტერმინოლოგია,რომელსაცკომუნიკაციისასვიყენებთ,გასაგებიუნდაიყოსაუდიტორიის-თვის;
–შინაარსიუნდაიყოსნათლადჩამოყალიბებული;
–ინფორმაციისმოცულობადამოკიდებულიათემასადააუდიტორიაზე,თუმცაიგიარუნდაიყოსძალიანგრძელიდამოსაბეზრებელი,ასევე–არცძალიანმოკლედაგაუგებარი;
3
ნაწილი
ბიზ ნეს მო დე ლის პრეზენტაცია
„კონტაქტი ინვესტორთან“
სე სია 1
კომუნიკაცია
95ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
–მასალაუნდაიყოსკარგადსტრუქტურირებულიდალოგიკურადორ-განიზებული,გამოკ-ვეთილი–მნიშვნელოვანიმომენტები;ასევე,სასურველია,ინფორმაციაშიიგრძნობოდესმოვლენებისქრონოლოგია:მოვლენისდაწყება,განვითარებადადასასრული;
–ინფორმაციისგადაცემისდროძალიანმნიშვნელოვანიაკომუნიკაციისეფექტურობისთვის;კომუნიკაციისთვისსაჭიროაინფორმაციისარამხოლოდკარგადჩამოყალიბება,არამედმისიდროულადგადაცემაც.
ესმახასიათებლებიკონტექსტისადაკომუნიკაციისმიზნისმიხედვითიცვლება.ამასთანავე,ინ-ფორმაციისმიღებადაგადამუშავებადიდადარისდამოკიდებულიკულტურაზე:ის,რაცგასაგე-ბიაერთიაუდიტორიისთვის,შესაძლოა,გაუგებარიდამიუღებელიიყოსსხვათათვის.
არავერბალურიკომუნიკაციაარისკომუნიკაციასიტყვებისგარეშე,ანუადამიანისფიზიკურიმახასიათებლებითადაქცევით:
–ურთიერთობისასინფორმაციისუდიდესინაწილი–90%–არავერბალურად(სხეულიდახმისტონი/ტემბრი)გადაიცემა;
–არავერბალურიკომუნიკაციითგამოიხატებაემოციები,დამოკიდებულება,მოძრაობისმი-მართულება,საგნებისფორმა,რაცზოგჯერძნელადგამოითქმისსიტყვებით;
–მეტყველების დაწყებამდე ადამიანები ურთიერთობისთვის არავერბალურ კომუნიკაციასიყენებდნენ; ბავშვებიც ჯერ არავერბალურ კომუნიკაციას სწავლობენ, შემდეგ – ვერბა-ლურს;
–არავერბალური კომუნიკაცია უფრო სანდოდდა გულწრფელად არის მიჩნეული, ვიდრევერბალური,რადგანარავერბალურიმანიშნებლებისკონტროლიუფროძნელია,ვიდრე–სიტყვებისა;
–ვერბალურიკომუნიკაციაწყდება,როდესაცწყაროწყვეტსინფორმაციისმიწოდებას,არა-ვერბალურადკიინფორმაციაგადაიცემაყოველთვის–სხეულისენით,ჩაცმულობითათუქცევით.
არავერბალურიკომუნიკაციებისმნიშვნელობასარსებულისტატისტიკურიმონაცემებიცამ-ყარებს:მეტყველებითინფორმაციისმხოლოდ7%-ისგადაცემახდება,ხოლოარავერბალუ-რიკომუნიკაციისას–92%-ის.აქედანჟესტებს,მანერებსდასახისგამომეტყველებასდაახ-ლოებით55%უჭირავს,38%-სკიხმისინტონაციადასაუბრისტემპიიკავებს.
3
ნაწილიკო მუ ნი კა ცია
96 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
იმისათვის,რომკომუნიკაციისორმხრივიპროცესიმაქსიმალურადეფექტურიიყოს,საჭიროაროგორც ვერბალური, ისე არავერბალური სიმბოლოების შეთავსებით გამოყენება, რადგანსიტყვებისსაშუალებითჩამოყალიბებულლოგიკურინფორმაციას,ადეკვატურიჟესტიკულაციადახმისტემბრიკიდევუფროამყარებს.თუინფორმაციისამორწყაროსშორისწინააღმდე-გობაა,მაგალითად,კომუნიკატორიამბობსერთს,მისსახეზეკიმეორეაღიბეჭდება,მაშინურ-თიერთობასიმყარესკარგავსდაინფორმაციისმიმღებიუფროარავერბალურკომუნიკაციასენდობა.
არსებობსცალმხრივიდაორმხრივიკომუნიკაცია:
ცალმხრივიკომუნიკაციისდროსმხოლოდერთიადამიანისაუბრობს.ამშემთხვევაშიადგი-ლიარაქვსინტერაქტიურიმეთოდებისგამოყენებას:შეკითხვებისდასმას,საკუთარიმოსაზ-რებისგამოთქმას,დისკუსიას.
ორმხრივიკომუნიკაციაკიგულისხმობსინტერაქტიურიკომუნიკაციისპროცესს.ამშემთხვე-ვაშიმასშიჩართულიაროგორცერთი,ისემეორემხარე,რაცაადვილებსდაუფროგასაგებსხდისმოწოდებულიინფორმაციისაღქმისპროცესს.
კომუნიკაციისდროსგასათვალისწინებელირჩევები:
თუკითანამოსაუბრემხრებსიჩეჩს,ე.ი.მასსაუბარიარაინტერესებს;თუკითანამოსაუბრეთითებსაკაკუნებს,შესაძლოა,მასდიალოგიმოსწყინდა;თუკითანამოსაუბრელოყითხელისგულსეყრდნობა,ანხელებისახლისებურადაქვსდალა-გებული,ესეიგი–დაინტერესებულია;თუკი თანამოსაუბრე ზის სკამის კიდეში, ნიშნავს, რომ რაიმეს მოლოდინშია და ინტერესსკვლავაცგამოხატავს;თუთანამოსაუბრესაუბრისასხელითნიკაპსეხება,მაშინმასრაღაციდეამოუვიდაანრაიმეზედაფიქრდა;თუკითანამოსაუბრერამეზეჩაფიქრებულია,ანდაცხვირსისრესს,ანკიდევცხვირისწვეროზეჩამოაქვსსათვალე,მაშინმასმეტიინფორმაციისმიღებისმოლოდინიაქვს;.თუთანამოსაუბრეპიჯაკისღილებსიხსნის,ე.ი.აქტიურიმოქმედებებისთვისარისმზად;ხო-ლოთუმეტადთავისუფლადწარმოაჩენსთავს,სკამისსაზურგესეყრდნობადახელებსკისერ-ქვეშამოიდებს,მაშინისმოდუნებასადაშთაბეჭდილებისმოხდენასცდილობს;თუკითანამოსაუბრემუშტებსკრავს,ესმისაგრესიულგანწყობასგამოხატავს.თუსწრაფადმოძრაობს,ხელებიმოდუნებულიაქვს,ნიკაპიკიწინწამოწეული,მაშინიგი სიმტკიცისდე-მონსტრირებასახდენს;თუდოინჯითდგას–საკუთარუპირატესობასუსვამსხაზს,ხოლოთუხელებიმკერდზეაქვსდაყრდნობილი,მაშინგამოწვევაზე,განსჯაზეაორიენტირებული;თუთანამოსაუბრედამახასიათებელჟესტსაკეთებსსაჩვენებელითითით,მაშინმასსაკუთარიაზრისხაზგასმასურს;თუკითანამოსაუბრეთავსგვერდითხრის–დაგცინითდა,უბრალოდ,ერთობა;
3
ნაწილიკო მუ ნი კა ცია
97ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
თუთანამოსაუბრეხელებსმუხლებსშორისაქცევსანჯიბეებშიაქვსჩაყოფილი,ძლივძლი-ვობითმიათრევსფეხებსდათავიცჩაღუნულიაქვს,მაშინისსასოწარკვეთილიდადათრგუ-ნულია;თუწარბებსშორისადგილსთითებითისრესს,ესნიშნავსრომგადაღლილია;თუისზის,ფეხიფეხზეაქვსგადადებულიდაოდნავაქნევს,ესეიგიმოწყენილიადამონატრებასგამოხატავს;თუთანამოსაუბრეწინდაუკანდადის,რათქმაუნდა,იგინერვიულობს;თუკითანამოსაუბრესზურგსუკან,ერთიხელიმუშტადაქვსშეკრული,მეორეთიკიიკავებსმას,მაშინისშებოჭილიადადაძაბული.
იმისათვის,რომმოსაუბრისთუფართოაუდიენციისყურადღებამივიპყროთ,საჭიროა,ვერბა-ლურიკომუნიკაციისშემდეგისაშუალებებისგათვალისწინება:
საუბრისეფექტურადდაწყება;საუბრის მანერა – ხმის ტემბრი და სიმაღლე, ხმის ინტონაცია (თბილი, ცივი), ტემპი(მონოტონური,დინამიური)დაა.შ.ცხოვრებისეულიანფაქტებზედაყრდნობილიმაგალითებისმიწოდება;სიტყვებისადაფრაზებისმრავალჯერგამეორებისთავიდანაცილება;ერთითემიდანმეორეზელოგიკურიგადასვლა;შესატყვისილექსიკონისგამოყენება.
არავერბალურ კომუნიკაციას ისეთივე დიდი დატვირთვა აქვს კომუნიკაციის პროცესში, რო-გორცვერბალურს.კომუნიკაციისარავერბალურისაშუალებებია:ჟესტიკულაცია–ხელების,ფეხების,თავისდასხეულისმოძრაობები;შეხება–ხელისჩამორთმევა,მხარზეხელისდადებადაა.შ.მსუბუქიგამომხატველობითიმოძრაობები–წარბებისშეკვრა,გრიმასები,ღიმილი,ტუჩებისკვნეტადაა.შ.მხედველობითიკონტაქტი;ფიზიკურიდისტანცია,რომელიცარსებობს4ტიპის: –ინტიმური:0-45სმ,ახლოემოციურიკონტაქტისშემთხვევაში; –პერსონალური:45-120სმ,ნორმალურიკომუნიკაციისდროს; –სოციალური:120-360სმ,ოფიციალურიშეხვედრებისანსაქმიანიურთიერთობებისშემ-
თხვევაში; –სახალხო:360სმ-ზემეტი,მიტინგებისადაკონფერენციებისდროს.პოზა–რამანერითზის,დადისანდგასადამიანი;პარალინგვისტურიხმები:ტირილი,სიცილი,ჩურჩული,ხველადაა.შ.;საუბრისმანერა–ხმისინტონაცია(თბილი,ცივი),ტემპი(მონოტონური,დინამიური),ნათქვამისიტყვები(ნერვიულად,მძიმედ,ადვილად,დაგვიანებითდაა.შ.);გარეგნულიმახასიათებლები–სახე,თმები,სხეული,ჩაცმულობა,სქესიდაა.შ.
3
ნაწილიკო მუ ნი კა ცია
98 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
2. მი ნი ლექ ცი ა: იდე ის პრე ზენ ტა ცი ის ხე ლოვ ნე ბა
სხვადასხვატიპისპრეზენტაციებისჩატარებაბიზნესსაქმიანობისგანუყოფელინაწილია.ამი-ტომყველაიმადამიანს,ვინცსაკუთარიბიზნესიდეისგანხორციელებასგეგმავს,აუცილებლადმოუწევსამიდეისსხვებისთვისგაცნობა.ესშეიძლებამოხდესსხვადასხვაფორმით.ჩვენახლაპრეზენტაციისრამდენიმეფორმისშესახებდეტალურადვისაუბრებთ.მანამდეკიმნიშვნელოვა-ნია,კიდევერთხელდავუბრუნდეთკომუნიაციისთემატიკას,რომელიცწინაშეხვედრებზენაწი-ლობრივგავიარეთ.პრეზენტაციაცხომსწორედკომუნიკაციისპროცესისნაწილია?
3. პრე ზენ ტა ცი ის ფორ მე ბი: Elevator Pitch
3. 1. რა არის პი ჩინ გი?
როდესაცსაქმებიზნესიდეისპრეზენტაციასეხება,შესაძლოა,ხშირადგაიგონოთ“ელევეითორპიჩი”(ElevatorPitch),რაცსიტყვა-სიტყვით„ლიფტშიჩაწოდებას”ნიშნავს.სწორედასეეძახიანსაკუთარიბიზნესიდეის,რაცშეიძლებადროისმცირემონაკვეთში(30,60წამი)სხვისთვისგაც-ნობას.პიჩერი,ბეისბოლისისმოთამაშეა,რომელიცმოედნისცენტრიდანბურთსაწოდებს.ამიტომაც„იდეისჩაწოდებას”(ბურთისჩაწოდებისმსგავსად)პიჩინგიუწოდეს,მაგრამ,ალბათ,დაგაინტე-რესებთრაშუაშიალიფტი?
აღნიშნულმატერმინმა სათავე ჰოლივუდშიდაიდო,როდესაცსცენარისავტორებიცდილობ-დნენ, კინოკომპანიის მფლობელები გამოეჭირათ სადმე (თუნდაცლიფტში) და მათ ძალიანსწრაფდროშითავიანთსცენარზემოეყოლათ,რათაკინოსტუდიასსცენარიეყიდადაფილმიგადაეღო.
რასაჭიროაპიჩი?მიუხედავადიმისა,რომსტარტაპიდეის პრეზენტირება (პიჩინგი),ტერმინის წარმომავლობი-დანვეგამომდინარე,ინვესტორისდაინტერესებასდაიდეისრეალიზებისთვისსაჭიროთანხისმოზიდვასგულისხმობს,აუცილებლადუნდაგვახსოვდეს,რომიდეისსწორადდაეფექტურადპრეზენტირებასხვა,არანაკლებმნიშვნელოვანიმიზნებისთვისაცარისსაჭირო.ახლადდაწყებულიბიზნესისწარმოებისას (განსაკუთრებით,თუესბიზნესიინოვაციურია)ხში-რადმოგიწევთ:
დაარწმუნოთსაჭიროადამიანები,რომთქვენგუნდსშემოუერთდნენდათქვენიპარტნიორე-ბიგახდნენ
დაარწმუნოთმომხმარებლები,რომგამოიყენონთქვენიპროდუქტი დაარწმუნოთჟურნალისტები,რომგააშუქონთქვენისტარტაპიდაა.შ.
3
ნაწილიკო მუ ნი კა ცია
99ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
უმეტესშემთხვევაში,თქვენგექნებათძალიანმცირედრო,რომაუხსნათსხვებს,რასწარმოად-გენსთქვენისტარტაპიდარატომარისისსაინტერესო.სწორედამიტომ,თქვენწინასწარ,კარ-გადუნდაიყოთმომზადებული,რათადააინტერესოთინვესტორებითუჟურნალისტები,იმდე-ნად,რომმათმოუნდეთუფროვრცლად,მშვიდატმოსფეროშიდაუფროდეტალურადგაეცნონთქვენინოვაციურბიზნესს.
ინვესტიცია–სტარტაპისსაწვავი!პიჩინგისდროს,ყოველთვისუნდაგვახსოვდეს,თუვისთვისვაკეთებთპრეზენტაციას.მაგალი-თად,თუესჟურნალისტია,შესაძლოა,არვესაუბროთიმაზე,თუკომპანიისრამდენიპროცენ-ტისსანაცვლოდგსურთსასურველიინვესტიციისმიღებადააქცენტისტარტაპისმხოლოდისეთმხარეებზეგააკეთოთ,რომელიცსაინტერესოდმოსაყოლიიქნებაჟურნალისტისთვის.მეორემხრივ,ინვესტორსუფრომეტადაინტერესებსწილობრივიგადანაწილება,მოთხოვნილიინვეს-ტიციისმოცულობა,სტარტაპისზრდისტემპიდაა.შ.
მიუხედავადიმისა,რომმედიაგაშუქებაიქნებაესთუბიზნესპარტნიორისპოვნა,ძალიანმნიშ-ვნელოვანია,ხშირშემთხვევაში,უფროკრიტიკულისტარტაპისდასაწყებადანსწრაფადგანსა-ვითარებლადსაჭიროინვესტიცია.სწორედამიტომაღნიშნულიტექსტიუფრომეტადინვესტო-რებისთვისსტარტაპიდეისწარდგენაზეამორგებული.თუმცაუნდააღინიშნოს,რომმთავარიწყობადასათქმელი(ჩონჩხი)ნებისმიერშემთხვევაშიერთიდაიგივეა.
3. 2. პრე ზენ ტა ცი ის ფორ მა: სა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი
ამეტაპზე,ახალგაზრდამეწარმეთასკოლისმონაწილეებმაუნდაშეძლონთავიანთიმომავალიკომპანიისშესახებკონკრეტულისურათისწარმოსახვა,კერძოდ:რადანიშნულებაექნებამას,მისიარსიდაფუნქციები,სტრატეგია, ნიშაბიზნესისსფეროში,დაფარვისარეალი,შესაძლოკონკურენტები, სამოქმედოგეგმა.როგორც ამ პროგრამისფასილიტატორი, შეეცადეთ,რომრამდენიმემნიშვნელოვანსაკითხზედისკუსიაგამართოთდაყურადღებაგაამახვილოთსაინ-ვესტიციომემორანდუმისშედგენისფორმატზეც,რაცმსენელებისდამატებითდაფიქრებასდაბიზნესისდაწყებისსტრატეგიებისსაბოლოოდახვეწასშეუწყობსხელს.
3
ნაწილიკო მუ ნი კა ცია
100 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
საინვესტიციომემორანდუმისსექციებისქვეშმოცემულიშეკითხვებისაორიენტაციოხასი-ათისაა.ახალგაზრდამეწარმეთასკოლისმონაწილეებსთავადშეუძლიათგანსაზღვრონშესაბამისისექციისშიგნითტექსტისშინაარსიდასტრუქტურა.გთხოვთ,დაიცვათტექსტისრეკომენდირებულიმოცულობა.
1. სა კონ ტაქ ტო ინ ფორ მა ცია
ა.დასახელებაბ.ბიზნესისმოკლეაღწერა(მაქსიმუმ50სიტყვა)გ.ფოტო/ვიდეობმული/ვებ-გვერდიდ.თქვენსადათქვენიგუნდისშესახებე.საკონტაქტოინფორმაცია(სავალდებულო*) 1.მისამართი 2.მობილურიტელეფონი* 3.ელ.ფოსტა* 4.Facebook: 5.LinkedIn: 6.Twitter:
2. პრობ ლე მის გა დაწყ ვე ტა
რაპრობლემასანსაჭიროებასპასუხობსთქვენიბიზნეს-იდეა(მაქსიმუმ50სიტყვა)
3. პრო დუქ ტი სა და ბაზ რის თან ხ ვედ რა
დამატებითიღირებულებადამომხმარებლისსეგმენტ(ებ)ი(მაქსიმუმ150სიტყვა)ა.რაღირებულებასქმნითმომხმარებლისთვის?ბ.მომხმარებლისრომელპრობლემასაგვარებთანრომელსაჭიროებებსაკმაყოფილებთ?გ.რაპროდუქტსანმომსახურბასსთავაზობთმომხმარებელთათითოეულსეგმენტს?დ.რაზომისბაზარიარსებობსდამისირანაწილისათვისებასგეგმავთ?ე.ვინარიანძირითადიკონკურენტები?ვ.რაიქნებათქვენიუპირატესობაკონკურენტებთანშედარებით?
4. არ ხე ბი და მომ ხ მა რე ბელ თან ურ თი ერ თო ბა
მომხმარებელთანურთიერთობა(დაახლოებით100სიტყვა)ა.როგორიზიდავთ,ინარჩუნებთდაზრდითმომხმარებლებს?ბ.რაურთიერთობებიგექნებათჩამოყალიბებულიმომხმარებლებთან?გ.რაარხებითსურთმომხმარებლებსთქვენთანურთიერთობა?დ.რადაგიჯდებათმომხმარებლებთანურთიერთობა?
3
ნაწილი
4. სა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მის ფორ მა
101ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
5. შე მო სავ ლის ნა კა დე ბი და სა ფა სო ტაქ ტი კა
(მაქსიმუმ50სიტყვა)ა.რეალურადრაღირებულებისათვის/სარგებლისათვისარიანმზადმომხმარებლებიგადაიხა-დონფული?
ბ.რაშიიხდიანისინიფულსდღესდღესდღეობით?გ.რაარისთქვენიშემოსავლებისმოდელი?დ.როგორიასაფასოტაქტიკა?
6. მნიშ ვ ნე ლო ვა ნი პარ ტ ნი ო რე ბი
(მაქსიმუმ50სიტყვა)ა.ვინარიანთქვენიმნიშვნელოვანიპარტნიორებიდამიმწოდებლები?ბ.რასაკვანძორესურსებსმოიპოვებთჩვენიპარტნიორებისგან?
7. ძი რი თა დი საქ მი ა ნო ბა და საკ ვან ძო რე სურ სე ბი
(მაქსიმუმ50სიტყვა)ა.რაძირითადსაქმიანობასდასაკვანძორესურსებსმოითხოვსთქვენგან: 1.დამატებითიღირებულებისშექმნა? 2.დისტრიბუციისარხებისგამოყენება? 3.მომხმარებლებთანურთიერთობა?ბ.აღწერეთთქვენიგუნდიდაშესაბამისიკომპეტენციები.
8. ფი ნან სუ რი ნა წი ლი
ა.თვითღირებულებადაგასაყიდიფასიბ.მოგება-ზარალისუწყისი(მინიმუმ1წელი)გ.კომპანიისშეფასება(საბაზროღირებულება)დ.ბიზნესისდასაწყებადსაჭიროფინანსურირესურსები(საერთომოცულობადაინვესტირების
გრაფიკი)ე.საინვესტიციოშეთავაზება(კომპანიისრაწილსსთავაზობთინვესტორსინვესტიციისსანაცვ-ლოდ)
სა სურ ვე ლი და ნარ თე ბი:
1.ბიზნეს-მოდელისტილო(საბოლოოვარიანტი)2.პრეზენტაციისფაილი(PowerPointPresentation)–მაქსიმუმ12სლაიდი3.ფოტო/ვიდეომასალისშემცველივებ-ბმულები4.თუგაქვთ–ბიზნესისვებ-გვერდი,Facebookანსხვაგვერდი.
3
ნაწილისა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი
102 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
5. რა აინ ტე რე სებთ ინ ვეს ტო რებს?
ინვესტორებს ძალიან ბევრი იდეის მოსმენა უწევთ. რთულია, მოუსმინო სხვადასხვა იდეებსსხვადასხვაფორმატში,ამასთან,დროის,რაცშეიძლება,მცირემონაკვეთში.აღნიშნულიშეზღუდვებიდანგამომდინარე,მოხდაინვესტორებისთვისწარსადგენიპრეზენტა-ციისსტანდარტიზებადაიმძირითადითემებისგანსაზღვრა,რომელიცინვესტორებისთვისყვე-ლაზესაინტერესოდასაჭიროა.
პიჩინგი,როგორცწესი,5წუთსგრძელდებადამას,ხშირად,კითხვა-პასუხისსესიამოჰყვება.თქვენიწინადადებისშეფასებასინვესტორებიმოგვიანებით,დახურულკარსმიღმაახდენენ.ინ-ვესტორისთვის წარსადგენი პრეზენტაციისთვის, სასურველია, მოამზადოთრამდენიმე საპრე-ზენტაციო„გვერდი”(სლაიდი),თუმცადროისსიმცირისგამოარაუმეტეს4-ისა.განსაკუთრებითრეკომენდებულია,მოახდინოთთქვენიპროდუქტისანმომსახურებისნიმუშებისდემონსტრაციაანფოტოდავიდეოჩვენება.პიჩისშინაარსი,სასურველია,მოიცავდესშემდეგს:
1.კომპანიისმთავარიარსიდადანიშნულება–გამომსვლელებთანმისალმებისდასაკუთარითავისეფექტურიწარდგენისშემდეგერთ,მოკლეწინადადებაშიჩატეული,კომპანიისმთავარიარსი.
2.პრობლემა – ნებისმიერი ინოვაციური იდეა, რომელსაც მომხმარებლები ჰყავს, გარკვე-ულ პრობლემას აგვარებს. ზუსტად დაახასიათეთ თქვენი ბიზნესის მიზნობრივი სეგმენტი(მომხმარებლისპერსონა)დაისპრობლემათუსაჭიროება,რომლისმოგვარებაცგაქვთგან-ზრახული.
3.გადაწყვეტა–მასშემდეგ,რაცპრობლემისშესახებისაუბრებთდაკარგადდაანახებთყველას,თურამდენადმტკივნეულიაესპრობლემათქვენიმომხმარებლისთვის,შეგიძილათახსნათ,რაშიმდგომარეობსთქვენისტარტაპისმეშვეობითმისიგადაწყვეტისარსი.მოიყვანეთფაქ-ტებიდადაასაბუთეთთქვენიჰიპოთეზაიმისშესახებ,რომთქვენიბიზნესმოდელისაკმარისმომხმარებელსმოიზიდავს.
4.რატომახლა?–რაგარემოფაქტორებიდაწინაპირობებიარსებობს,რომელიცთქვენისტარ-ტაპისწარმატებასშეუწყობსხელს?
5.ბაზრისმოცულობა–რამოცულობისააბაზარი,რომელზეცაღნიშნულიპროდუქტისთუსერ-ვისისგაყიდვასაპირებთ?რატენდენციებია,იზრდებათუარაისდარამდენიპროცენტით?
6.კონკურენტები–კონკურენტებისმიმოხილვა,რაუპირატესობაგააჩნიათქვენსტარტაპსკონ-კურენტებთანშედარებით?
7.პროდუქტი–პროდუქტისაღწერასურათისანვიდეოსმეშვეობით.
8.ბიზნესმოდელი–რაშემოსავლისნაკადებსდასაფასოპოლიტიკასირჩევთ?როგორიადის-ტრიბუციისდამომხმარებელთანურთიერთობისგეგმა?
3
ნაწილისა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი
103ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
9.გუნდიდაპარტნიორები– ვისთან ერთადაკეთებთსტარტაპს,რაუნარ-ჩვევები აქვთმათ,რომელიცაღნიშნულისტარტაპისწარმოებაშიდაგეხმარებათ?ვინარიანთქვენისაკვანძოპარტნიორები?
10.ფინანსები–რარაოდენობითინვესტიციისმიღებაგსურთდარაშიიქნებაესთანხადახარ-ჯული?თქვენსმიერდღემდეგანხორციელებულიინვესტიციის,მოზიდულირესურსებისდაგაწეულიძალისხმევისმოკლეშეჯამება.რასიდიდისუკუგებასსთავაზობთინვესტორსაღ-ნიშნულინვესტიციაზე?
უნდაგვახსოვდეს,რომაღნიშნულჩამონათვალშიდასაშვებიამცირეცვლილებები.შეგიძლი-ათ,დაამატოთანგამოაკლოთრომელიმეთემა,შეცვალოთთანმიმდევრობა,თუესთქვენპრე-ზენტაციასუფროსაინტერესოსდაეფექტურსგახდის.მაგრამსამითემა–კონკურენტები,პრო-დუქტიდაგუნდი–პრეზენტაციაშიაუცილელბლადუნდაიყოს,რადგანროგორცსხვადასხვაგამოკითხვებითდგინდება,ისინიყველაზემეტადაინტერესებთინვესტორებს.
მნიშვნელოვანია,თურაგვერდებისგანუნდაშედგებოდესპრეზენტაცია,როგორიუნდაიყოსმათითანმიმდევრობადაა.შ.ამინფორმაციისმოძიებაინტერნეტშიცმარტივადშეიძლება.
თუმცაარსებობსგარკვეულინიუანსები,რომელიცგამოცდილებასთანერთადგროვდე-ბადარომელთა გათვალისწინება,თქვენს პრეზენტაციას განსაკუთრებითდახვეწილსდაეფექტურსგახდის.
წესი#1არარსებობსპრეზენტაციისიდეალურიშაბლონიდაგვერდებისგანლაგებანებისმიერშემთხვევაშიუნდაგაითვალისწინოთთქვენირეალობა,თქვენისტარტაპიდეადასტარტაპისპრეზენტაციაცამისშესაბამისადააწყოთ.
წესი#2გაითვალისწინეაუდიტორიაყოველთვისგახსოვდეს,ვისთვისაკეთებპრეზენტაციას.ვინარიანაუდიტორიაში–ჟურნა-ლისტები,პოტენციურიმომხმარებლებითუინვესტორებიდასაკუთარიპრეზენტაციაცაუდი-ტორიასმოარგე.ეცადე,გადმოსცეამაუდიტორიისთვისმაქსიმალურადსაინტერესო.
წესი#3თუთვალებიარგიბრწყინავს,შეეშვისტარტაპიდეისრეალიზებასდიდიძალისხმევასჭირდება.ესარისსირთულეებითსავ-სეგზა.ამიტომაცპრეზენტაციისდროსთვალებიუნდაგიბრწყინავდეთდა„ანთებული“იყოთსაკუთარიდეაზესაუბრისას.
18 წე სი იდე ა ლუ რი პრე ზენ ტა ცი ის მი სა ღე ბად!
3
ნაწილისა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი
104 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
18 წე სი იდე ა ლუ რი პრე ზენ ტა ცი ის მი სა ღე ბად!
წესი#4პირველიშთაბეჭდილებაგადამწყვეტიაროგორცწესი,ინვესტორებსრამდენიმესტარტაპისპრეზენტაციისერთდროულადმოსმე-ნაუწევთ.ბუნებრივია,ასეთდროს,იყოგამორჩეულიდათავიდაამახსოვროინვესტორს,ძალიანმნიშვნელოვანია.ამიტომთქვენიმისალმებაუნდაიყოსმკვეთრი,თავდაჯერებულიდაომახიანი.
ჩვეულებისამებრ,მისალმებაშიამბობენსახელს,კომპანიისსახელსდაერთმოკლეწი-ნადადებას,რომელიცაღწერსთქვენბიზნესს.
წესი#5არაიძულომსმენელი,ჩაფიქრდესპრეზენტაცია, საინტერესო ამბავივით უნდა ისმინებოდეს.თქვენ მაქსიმალურად უნდაშეეცადოთ,ყველაფერიძალიანმარტივიიყოსაღსაქმელად,მარტივადგასააზრებელი.მსმენელსარუნდადასჭირდესდაფიქრება,რთულირიცხვებისკალკულაციადაა.შ.იმი-სათვის,რომგაიგოს,რაზესაუბრობთ.
წესი#6პრეზენტაციისერთგვერდზეგადმოცემულიუნდაიყოსმხოლოდერთიმთავარიშინა-არსიზოგჯერჩვენვცდილობთ,ერთგვერდზეგადმოვცეთრამდენიმეგანსხვავებულიშინაარ-სი.ასეთდროსსჯობს,რამდენიმეგვერდიგამოვიყენოთ.პრეზენტაციისგვერდებირაცშეიძლებამარტივიუნდაიყოს.
წესი#7მოჰყევიამბავსმიუხედავადიმისა,რომპრეზენტაციისგვერდები,აზრობრივადმკვეთრადგანსხვავდებაერთმანეთისგან,ეცადეთ,ისინიერთიისტორიისნაწილიიყოს,რომელსაცპრეზენტაცი-ისპირველგვერდზედაიწყებთდაბოლოგვერდზედაასრულებთ.ესუნდაიყოსამბავისტარტაპზე,მისკონკურენტებზე,გუნდზე,რომელიცმასაკეთებსდაა.შ.
წესი#8რთულიპრობლემისთვისსაჭიროაბრწყინვალეგადაწყვეტაეცადეთ,მკვეთრადდამთელისიმძაფრითწარმოაჩინოთპრობლემა,რომლისგადაჭ-რასაცთქვენ ცდილობთ. ეცადეთ, პრობლემის არსირიცხვებითგაამყაროთ. აჩვენეთ,რამდენ ადამიანს ეხება ის,რამდენი ადამიანისთვისაა ეს პრობლემათავისტკივილი.ასევე ეცადეთ, სრულფასოვნად წარმოაჩინოთ თქვენი გადაწყვეტილება. გახსოვდეთ,რომთქვენიგადაწყვეტაუნდაიყოსძლიერი„ტკივილგამაყუჩებელი”დაარა„ვიტამინი”.
3
ნაწილისა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი
105ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
18 წე სი იდე ა ლუ რი პრე ზენ ტა ცი ის მი სა ღე ბად!
წესი#9წარმოაჩინეთთქვენისტარტაპისპოტენციალითუთქვენსტარტაპსგანვითარებისდიდიპერსპექტივადაპოტენციალიაქვს,წარმოაჩი-ნეთეს.ეცადეთ,მოსაზრებებისანდორიცხვებითგაამყაროთ,რიცხვებსკიყოველთვისმიუთითეთსანდოწყაროები,საიდანაცისინიმოიპოვეთ.
წესი#10ბიზნესიარარსებობსშემოსავლისგარეშემარტივად,სასურველია, კონკრეტულიმაგალითითაჩვენოთ,საიდანდაროგორმიი-ღებსთქვენიბიზნესიშემოსავალს.მაგალითებშითავიაარიდეთდიდირიცხვებისმოყვა-ნას.ინვესტორისთვისნათელიიქნება,რომამასმაგალითისსიმარტივისთვისაკეთებთ.
წესი#11ყველასჰყავსკონკურენტიიდეისმფლობელებიხშირადამბობენ,რომკონკურენტიარჰყავთ,რაცხაზსუსვამსმა-თიიდეისუნიკალურობას.სინამდვილეში,რაცუნდაინოვაციურიდაუნიკალურიიყოსიდეა,მასმაინცჰყავსპირდაპირიანირიბიკონკურენტი(რაცსულაცარარისცუდი).
კონკურენტებისსრულფასოვნადდახასიათებაპრეზენტაციაში,ერთიმხრივ,ხაზსუსვამსრომთქვენკარგადიცნობთაღნიშნულსფეროს,მეორემხრივ,კიწარმატებულიკონკურენტებიინვესტორსსაფუძველსაძლევს,იფიქროს,რომმსგავსიბიზნესიმომგებიანია.მთავარია,აჩ-ვენოთის,თქვენრითიგანსხვავდებითკონკურენტისგანდარაარისთქვენიუპირატესობა?
წესი#12ფინანსებსაცშეუძლიაისტორიისმოყოლაერთი შეხედვით, რიცხვები მშრალი ინფორმაციაა. სინამდვილეში ამ რიცხვებითთქვენ შეგიძლიათ მოჰყვეთ ამბავს, მაგალითად: რამდენი იქნება შემოსავალი დაროგორ გაიზრდება ის?რა იქნება ამის მიზეზი?რატომდაიხარჯება მოთხოვნილიბიუჯეტის60%მარკეტინგშიდაარაპროდუქტისგანვითარებაზე?დამრავალისხვა.ეცადეთ,ახსნათრიცხვებისწარმომავლობადამათშინაარსსმოჰყვეთისე,რომპრე-ზენტაციისერთიანობადათხრობაარდაარღვიოთ.
წესი#13წარმოაჩინეშენიგუნდისაუკეთესომხრიდანსტარტაპისპრეზენტაციანამდვილადისშემთხვევაა,როდესაცთავმდაბლობაგვერდითუნ-დაგადადოთ.თქვენიამოცანაა,წარმოაჩინოთსაკუთარითავიდათქვენიგუნდისაუკეთესომხრიდან;აჩვენოთმათიძლიერიმხარეებიდაუნარები,რომელთაგამოცსტარტაპიწარმატე-ბულიგახდება.თუგყავთმრჩეველი(მენტორი),არდაგავიწყდეთმისიხსენებაც.ეცადეთ,გუნ-დისთითოეულწევრზეთქვათმხოლოდსტარტაპისთვისაუცილებელი,მათისხვაღირსებებიკიდროებითგადადეთ–არდაგავიწყდეთ,პრეზენტაციისთვისძალიანცოტადროგექნებათ.
3
ნაწილისა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი
106 ახალგაზრდა მეწარმეთა სკოლა
წესი#14
პირველივეპრეზენტაციაზეთანხისჩარიცხვასარელოდეთდამწყებ მეწარმეებს ხშირად ჰგონიათ, რომ ინვესტორთან პირველივე პრეზენტაციისშემდეგ,მყისიერადმიიღებენფულს.რათქმაუნდა,ასეარარის.პრეზენტაციამხოლოდპირველინაბიჯიაინვესტორისდასაინტერესებლად.შემდეგკიიქნებადეტალებშიგარ-კვევა,ყველაფრისგადამოწმება,მოლაპარაკებები…ინვესტიციისმიღებაარცისემარ-ტივია.
წესი#15არგაუშვაშესაძლებლობა–მოითხოვე!გახსოვდეთ,ყოველსტარტაპპრეზენტაციასუნდაჰქონდესმთავარიმოთხოვნა–იქნებაესგარკვეულიინვესტიცია,თუსურვილი,მსმენელებმათავადგამოსცადონთქვენიპრო-დუქტიდაა.შ.მთავარია,გარდაიმისა,რომინფორმაციასგააცნობთთქვენსტარტაპზე,აუცილებლადმოითხოვეთრაიმეკონკრეტული.
წესი#16პრეზენტაციასრულდებამხოლოდკითხვა-პასუხისშემდეგროგორცწესი,ყოველიპრეზენტაციისშემდეგაუდიტორიაშიჩნდებაგარკვეულიშეკითხ-ვები,რომლისთვისაცმზადუნდაიყოთ.გააკეთეთპრეზენტაციამეგობრებთან,ნაცნო-ბებთან,თუნდაცსრულიადუცხოადამიანებთან.მსგავსიპრაქტიკა,ერთიმხრივ, თავ-დაჯერებულობასშეგმატებთ,მეორემხრივ,კითავადნახავთ,რაადგილებშიუჩნდებათკითხვებითქვენმსმენელებს.ჩაინიშნეთმათიშეკითხვებიდამარტივიდაამომწურავიპასუხებიმოიფიქრეთმათზე.
წესი#17ცოტაუკეთესიასტარტაპპრეზენტაციისმთავარიმოთხოვნაა–სიმარტივე!ეცადეთ,პრეზენტაციისგვერ-დები ზედმეტიტექსტით,რიცხვებითადასურათებითარგადატვირთოთ. ეცადეთ,რაცშეიძლებამინიმალისტურიიყოსისინიდადაიმახსოვრეთ–რაცუფრომარტივიიქნებაპრეზენტაცია,მითმეტიშანსიგაქვთ,რომმანშედეგსმიაღწიოს.
წესი#18დაივიწყეთწესებიმთავარიწესი,რომელიცყველარჩევაზედაწესზემაღლადგას,თქვენიშინაგანიხმაა.თქვენ,ყველაზეუკეთგრძნობთთქვენსტარტაპს,ყველაზემეტადგჯერათმისიწარმა-ტების.ამიტომაც,როდესაცმოამზადებთპრეზენტაციას,კამერისწინმოჰყევით,შემდეგნახეთჩანაწერიდაწარმოიდგინეთ,რომინვესტორიხართ–მისცემთფულსსაკუთართავს?თუ–არა,სასწრაფოდრაღაცგაქვთშესაცვლელი.
18 წე სი იდე ა ლუ რი პრე ზენ ტა ცი ის მი სა ღე ბად!
3
ნაწილისა ინ ვეს ტი ციო მე მო რან დუ მი