"wVV’"i

■ a>' i-Av/;. sE

DILUVIUM AQVARUMUNIVERsALE,

Adnuentibus ad Auram Philosophis,sub:wV 'nWssnVt w4s's«. ; aa

v AURAViri

s' Admodum Rt\>ertndi atty. Cthherrimi, < ■M- IsA aciOcienr. Ling* Pjrosessons Regii

■ <i-r **ir & «*•» v*s • • •

6i Ordinarii.In

Auditorium superius,candidis

»\&hU HortisolttUy '.raiwrPrid. No».Nov. A- properantis m.dcxcjx..■. • .• :s; examinandunL.i' r

deducitNt 4 v,* ♦»*.* ut u w ,u - -

MICHAEL J.sADELIUs, Aust.Fin,' V Esc, apud Jo,L. WaliiUiar

sACR£ REGIAE MAJEsTATIssummae Fidei

.

; Viro ,

IN CHRIsTOReverendissimo Patri acDominct)N. J O H A N N

; Geze lio,s.s. Theologia: Dociori conium

' ;-matissimo,excellentissimG,Inclyta; Dicecest ADoensisEviscb^\ J ■v '

.•. t* -- \ ■erainentillimoy

Academia ibid. ProV Cancella■amplissimo,

Consistorii Ecclesiastici Pr/esigravissimo,

In lingulis officiis.Pietate, meritis & vigilanti^

Celeberrimo,Maecenati & Promotori maximo

ANNOs! FELICITATEM!!

luos harctare juvat terras 1 Eryman-: thidos ursae

Quoscp sub austrssio tecta tenere polo:Hos tenebris spissis piceis & claudier.

'v ' ‘ - ; umbris, - 1

Frigoribusqj premi sama vetusta tulit.1

Hic tn.Auriades quavis sub Parrhaside uria,Mulas.no tenebrae nec sera bruma premiit;

Nam nitet his nitidus nunc altet?Phoebuss■" •' in oris, %’c

Lumine qui Aonides quiqj calore sovet.scilicet,utTitanbqsi.eas cum illuminatoras,

Triste procul frigus tristis & umbrafugit.sic estAbqdicis tum Mulis luxqj calorcp

Cii tuo amoreisoves Maxime Praesui eas.Nunc igitur boreae Magnum & Vene rabi'

le sidusUt quocp mi saveas supplice mente rogo:

Alpice luctantem me in fluctibus, alpiceservum, ;_ ■ i ,' s i :• i v _ '

Lumine pacato respice quaeso silum.Gratior haud alter, monuroeta savorisQui canet, aut humili mente reponet,erit.

1 Reverendiss: Tu* Dignitatis

servus hami limusMichael sadelius.

; ' VIIAmodutn Reverendis (

Perquam Reverendis

Dn.M.TORsTANO ruueen,Pocseos ProsessbrLPublico & Ordinario Ce-ItbratilTlmo , coctus facti qui ex Pemaren-sibus DEO csl collectos, Pastori.laudatis-simo, Concilii Academici Adieflori dex-terrimo. *

'

Dm. M. JOHANNI RUNGIO): v ss. Theol.. Prosessori Extraordinario in-

clyto, animarum Lundenstum Paflori diignissimo. \

Dn. M. GABR. sTEENBERGIQEcclesir Ingoensts Pastori dignissimo.

Maecenatibus Magnis, Patronis & Prolingularibus s| submissa, pia & osii

' - suipicOmnigenam coi

Rls& Amplissimis,& ClarislrmTs, |

1)N. M. IsAACO<P36£3J>39I9I/L. L Orient.' Prosicton Ordin. Celeberrimo,

si,Ecclesiae Finnicae Ab,sipastori longe meritisll»nio,utnu?qiConiict.Adsector i atcjvis(imo,Fac.Phil. h.t. Decano spectatissimo, j«m per inte-grum lacteum Nutritio libcralissimo.

Dn. M.EIUCO sTHHNBERGIO,pallori ia /jaltcso mecitissimo ,

Dn.M. ;ECO INDRENIO,In Ecclesia Halichoensi sacellano vigilantisisimo.

motoribus certissimis , Benefactoribus'ciosa mente colendis ,'venerandis,endis, '

ii Benedictionem !

A Isaerant nuhes Loreae nitesierePhoebuj■“ Coeperat efradiis cunsla'sovere suis\

Cum tento placidis considere carbasa Ventis ,

Caruleasqtte cita sindere puppe vias.Jumsasere in medium pistus contigerat aquor

GcstiVitque metu plena subire simis ; ■

Cum'rubet ex ortu caelum (terribile nautisAEplus (s Validoslaxat ab'axe,sonos:

Oceano nebula tum singunt agminedenso T

Nuibibus (ssptssis aura repente tumet. '

Me miseru quanti volvuntur inaequarestußus!£)ua(satur crebro verbere parva ratis ;

Franguntur remi rumpuntur lintea ventis'.solvitur &validis a£ia carina notis'

■ Forte quide parva tabula tum servor abundisIn [copulo sati mansit imago tamen*

; £)uidfacio? madidis tustro miser■ aquora ocellissi qua seriari spesue sinusue snant.. ,

Nulla diu adparent (heu qua miser dichdi)Lictor asised Vasius pontus übique tumet. ~

Anxius hic igitur satorum saucibus harensi Hac deseturis mussito labris:

Nunc mihi Mufaru quondam dulcissima turba,separera Inibis hisce vorandus aquis.

Dixi: (stum procul En! clementi culmine collesIncipiunt oculis forte patere meis.

Hic dubiuspendens interspem intere£ timorem,

Hac mecutn tacito pedore verba loquor: >

ijlarn forte mihi monsirat fortuna Ja!utem lAd ne istos au(imfragmina ferre rati si

Hac santi vacuas Venit Vox missa per aurasVerba serens trepidis auribus bacce meis:.

frage quid dubitas tuta siat potiri .

‘

; Vertere qitidbe ad tam lumina ses/a ‘times?esi cunelis Phoebi qui caslra sequuntur asylum

sst etiam advtr/is portus (s ara tuis, ■sii annum mediis Janus jactatus in undisCaucaseis movit lintea sessa jugis '■

DeucalionPastis s tumpremeretur abundis ■

Parnasum petiit, jusjit ut ipsa Themis, k

Hactenus ilia: ego mox monitu bae (eqmraffero'

parVoNaufragus (5 tabulampendere meam.

Hic femper cupio pia sundere pedore vota,Possit ut incolumisPestra manere salae.

Vestr. Adm. & perquam Rev: Dignis.Humilmus citeris '

Michael saepius.

Lector stedosi mcit

Qui colui magnos > humili modo triente Pa./■>!', - i : •

"• tronos, •

. Ceu potuit tremulam Musa movere lyramIpse ego jam saedus prorepsi ad Apollinis arae

Rcsponsa aUsuseram & postere Magna senitPectora Lectorum m h ve» bts ...candida jkrarri

„a Queis mukenda forent quove movenda pedeProtinus Aonio geminas de fonte puellas",,. Mislt Apollo suas, qu^.bona'verba darent,Uni, quae celeri hoc caneret pede candido armet

'■'Carmen: Nos internullacolatur Eris i -.VAct aliam, Mornum quae! r.-a hac sige teneret

Ne preme , tolle taput\ siMeIterM sapis* v

Candidi

Candide nunc igitur qui hanc volvis Lector o-$ i‘

' pellam, '■ ,i, Pacato vultu ’ perlege.quasso.meam.siquc rudi in primo hoc fuerit molimine culpa,

. Non tamen inser nos bella Movenda stent./ ,

st Niger j: .. ' V-; ,:

Tardo ast morabor Morae tt jpse carmine,Porro & monebo desinas laccssVrc

Ne, quae premit tergum tuum, ipsa manticaCulpa gravis, (pectetur & crimen stuat.Ergo hinc abeflo livor & bonam petoFerto bona de Mente dcin sententiam;

Neptunus alto invitat en / Minax saloJam vela pando, jam Mare altum nunc seco,

C2TIbN iTIT'md rscs ; nvsioN mos iaVansyseh /is'i u-d rscv bN mo'r~v in‘2 v>’ /Ni mbisD |llj, -dbnn '■ •; . ,•idd nnOFater&Fili cum sinsio Flamine ab aliiA J Mentibus 77 iassemper amanda piis,Cum mea parva ratis Noachi navigat 'aequor'" Caeruleum premit Deucalionis, iter,

jubila disjicito nimbos js aquilone sugatot '' |Molit rapidos tu preme lege fontis*

Eripe eam cani Neptuni susiihus altis.Ne aquoreis siat pisctbus ipsa cibus. -

A

Kt saeles ne scylla Vorax , nec JaVa Charybdi*Absorbere illam sauce sananti queat:

stellans velis placidum illa utirdnseat aquor,salPa.% sio tandem Uttora grata petat*

hi Mibt Reflor eris , tu Dassor, Tu CynosuraJuqVe Gubernator, tu Mea Jova salus.WICIssITUDO 'PRIMA,*

Mom. i..Mnia si non, multa saltam, uti propter hominem a lapien-is tissimo creatore producta, ita

paximo eidem, si in sanctitate & re-

2ctitudine coaeva ‘permansisset, futurausni, delapso vero ab eadem magnumquandoque fuisse malum, res est. ejjtradubitationis aleam tamen id gratisdictum effo videatur,unum ejus rei suntodocumentum, aquae, mundi constitutimateries haut minima, quas DEUsmaximus, primo creationis puncto,, exnulla praejacente materia creatas, se-cundo ejusdem operis die, intra duosalveos, vastissimo intervallo' seu agge-re , expanso scilicet, interjecto,.colligivoluit & suis quassiripis intercludi, utad universi integritatem non solum ta-cerent, sed simul homini maximo esseri!commodo, jam ad promovendos friatu-randosque fructus ejus vitae sustentan-dae necessarios & ad irrigandam uni-versae terrae faciem virtute siderura (u-------------supra aera elevatae, ibique beneficio fri-goris condensaraej iterum opecalorisresolutae defluerent; jam pisces variigenerik, hominis essii aptos, in .fluviis,lacubus & stuminibus alerent: tum uni-ones pretiosisiimos, salemque praecipe

3am edulii panaceam, In simi soverent,indeque exudarent; mox sitim anima-lium restingnerent non modo & resi-cerent eadem servore languida, sed et-iam sordes eorum eluerent iterum aduniversum orbem navibus viam aperi-rent: Omnia denique ut verbo dicam,mortalibus , bona suppeditarent. sed.qvae homini a diabolo seducto & in ae-ternam perniciem prolapso, non mini-ma, volente sio summo rerum arbitro,damna accelerare coeperunt; quoties e-nirn pestisera & Circea pocula miserisministrasse mortalibus ?quoties Tegetem& omnem terrae virorem in eorum e-scam destinatum male depavisse? qvo-•sies naves in mercium portationem sibicreditas, cum earum rectoribus, miseredegluriisse , magistra rerum, quotidi-ana plus. facis teihtur experientia...Quam horrende ad nutum creatoris luisemel exundantes totam terrae faciem,cora omnibus eandem'inhabitantibus,exceptis paucis in una quaque lereviventium specie, quae renascqurimun-

**a r •

4di seminaria esse Divina voluit provi-denda, absorpsiile & devastasie Gen. 6,7. & 8> Capitibus sacrae docent lirera?.C;rca quarum exundationem teneras& primas ingemi vires hac vice peri-clitaturus,ne navicula omni sere instru-chone aliorum, qui hoc vadum velnon tentarum, ve! (a/um quos videreme non contigit, exciusa, in turbulen-tissimo & vastissimo hocce pelago, ad-verso vento, ignotos inter fluctus agi-tata & jactata,(copulisque adlssa, opta-to portu abesse cogatur,- verum tandemredux ad noram adpellatur terram, itacynoluram ejus dirigere, ita sunes ru-dentesque explicare decrevi, ut solutaanchora, incrementum aquarum emen-sa, summiratem & altitudinem earun*dem explorer, decrescentibus deindeaquis, ad portum tendens, quandam,more reducam, hujus periculi, apudgentes, mentionem faciat. In NomineJEsU.'.sam jam caeruleit vires capit ausier &h antris

Ei madido multas ore minatur aquas'.

Jam tibi parva ratis coelis esl rector ah altis.Jam tibi di roclts e/l adaperta Via,

Extrema 0 igitur jam'dicere Verba Valej{Repit, jam Ventis pandere vela juvat.

Tantarum primos fontes inquirere aquarum,Festina , dulci jam Mage sijlve sinu.

Mom. 2. ' ■Quo terram, quam quaerere(ernei mi-

hi proposui, facilius inveniam, no-minis , quod geminum lubstrato ar-gumento prima facies assignavit, innatales, significara & synonyma cala-mum stringerem, methodi Phiiosophisdecantatae,postularent leges, verum,

cum illa de vocibus cura, ad rneumpro-posicum parum vel nihil faciat: tum, de-nominationes in Latio frequentatae: ut,diluvium vel diluvies ( ita enim Lucre-tius Libro VI. & Horatius Carro. Lib.IV. hoc mominis' flectunt) illuvies, in-undatio, & si quae aliae esse pofflinsscv.a.izettXvirsies Graecorum etiam lippientifint planae & obviae, adeo ut sCTyts

N- iOiVC 2 i, e. lucerna in meri-'ite quid prodefl ? . merito cum Hebraeis

6nu(>aiuta?ouui, deinde Hebraeorum t«sL“)', exponendo, infra ansam dari

iD&cs i. e. (igm bono 'augurer:ex supra dictis denique, titulo scilicet& sermone praeliminariy.in hoc, vadotentando, non niti ex bona occasione,circa porrum hujus navigationis, departiculanbusdiluviis,Ogygi? in Acha-ja, & Deucalionis in Thessalia (sc . mul-to minus de diluvio Metaphorice, quo,jam Baptismus, ut P(al. 29 v. 10, jamafflictiones & poenae spirituales, ut Plal.32, v. 6. & alibi signantur in scripturis:sed de illa illuvie, qua, universa ternemoles semell' inundata periit, agerevelle me, candido Lectori perspasumesse sperem, supersedebo isto labore, se-stinans ad ea quae hoc argumentumpropius concernunt. Ad ea autem, me-thodo, qua procedere statui, commo*dissicile venire daretur a consideratio-ne eorum, quae cataclysmo occasionempraebuerunt, a quibus etiam spiritussanctus deseriptionem ejus aggreditur,ut sunt; multiplicatio hominum,inde-

7que vana in genere humano peccata,speciatim autem, in siam oeconomico,soeda & ■ cccca libido: raptos & injuri»in statu Politico;insidelitas &, comem*ptus verbi DEI in siam Ecdesiasiico: i-(erum sanctitas & insima DEI vindi-Jcativa, qua, peccaris lacessitus non po-,jute non indignari ferrique in poenamimpiorum. Caeterum, cum haec e cathe-dra Theologorum, ceu e propria sede,commodius quam in provincia Philo-logorum doceantur,Theologis, ne,velucsalcem in alienam messern inurens,eoruvirgam censoriam sentiam, explicandarelinquo, contentus.ea saltem nominasiecontraT.Burnetium in suaTeiluris The-oria sacra, Petrum de Aliaca & alios,qui, ;ex*naturae decretis, ut sideram; motu& constellationibus , caulas diluvii ar-ccssunt. Missis itaque iis, i Itirn causassecundas, quibus DEO O. M. in protra-hendis aquis . diluvii uti placuit, in-dagabo. In his autem inveniendis, nuncsundum petere, nunc auras captare li-cet, ut autem eas felicius occupem, im-

8primis varias 'variorum recensebo opi-niones, deinde adjiciam eam, cui meumteruncium addere proposusi Quidamaquas superas derivant ad operiendamterram, ut Gregorius Oxomensis, Ole.Asser & EugeHinus ; sed, issae aquae, inextima supersicie sphaerae fixarum, sic-ut a non paucis in dubium revocantur,sio eas tempore diluvii inde esse dela-‘psas non facile putandumcum in si-niendo diluvio Bc, exsiccanda terra,aquis inserioribus in pristinos alveosredeuntibus, bae non nili cum" mira-culo, quod pro lubitu non est singen-dum

,ascendere & priores sedes re-

petere poruissent. Quidam novas a-quas creatas credunt, ut Tirinus; sednonne DEUM sexto die creationis a no-vae alicbjus speciei productione cesiallesciunt?T. Humectus in sua TellurisThe-oria s.ac: lib. 1. c. 5. aliam existimat an*te diluvium fuisse terrae faciem & con-stituctonem, ita ut suprema illa crusta,subter quam aqua latuit in primd cre-atione, juxta hypothesin subtilis cujus-

9Jam Philosophi, tempori diluvii subla-p(a fuerit, aqua interea'in ejus locumadsuVgehte& ex ejus demum coalitioneprognatos effo montium aggeres & val-lium luturas quibus prima tellus ceuundiquaque plana, carueiit i -quae. sen-tentia,, ut venslpecie' puera, ita ejus*sectae sequacibus arrideri Turi {simumsore consido scripturam (equi ducem,quae geminos hisie aquis Gen. 7.V. ir.

aperit fontes, primo fontes ahysti, i. e.baratrum subterraneum, aquis conci-nendis& fontium fluviorumque gene-rationi inde a prima creatione ex Gen.r.v 9.coliae cum Job-38 v. g- a creatore de-stinarum,quale desenbit Piato in Phcedroex Homero his verbis: «s rsr> to %a<ru»;> * s / / * ''•*.» * 1 /

nppsXssj Tk 7TB.V ii mi7es.pt'ci} K&t W 7#T# tiv.-

, t ■ 1 C'< ■ ’hymnes 6*j>lxo!, quod nunc, non ur an-tea, per exhalationes naturales & sue-tas, (ed ingenti vi ventorum subterra-neorum concussum, ruptis quali orisi-ciis & repagulis, ingentes aquas eructa*vir & evomuit,.aere interea lorum ea-rum replente. Deinde secundo cararrKi-

10ctas Caeli, id essi phrasi scripturae conti-nua, non constellationes, diluvium por-tendentes, secundum miram Petri deaffleo sententiam, in quaest. in Gen. h.!.sed soramina, fragmina & rupturas nu-bium. Aquae scilicet, extra alveos suosebullientes saHedine, qua in illis com-primebantur, levatae & liberatae, virtu-te siderum agminatim in nubes ele-vatae sccondensatae, deinde vero calorelolis rarefactae, & volente sic creatore,per nubifragia propulsae, quadragintadierum pluviis (ossecerunt usque dumuniversam terrae faciem, ad determina-tam in scripturis (ummitatem inunda-rent. Hic ultro le ossert quaestio illacuriosa potius quam utilis, quare nimi-rum hoc potius medio, aquarum scilicetexundatione, quam alio, ut igne, velalio aliquo sibi soli noto, primum mun-dum plectere supremum Numen voluit?sed quam quaestionem, nisi illud con-venientissimum stude dixerim, memoristius: quis novit mentem Domini ? &

tritae Ebraeorum sententiae inTrad

11

Cliagigah soi 15 «nViry^N"|0£j. C. ahio/a A tene quaras: & vicissiiTUrpnn Vn nOlsDs *pD i. e. ahsconditas te ne investiges , ne quando in medi*uni transeundi maris jam actus,ceu ca-meram cbnsiiiorum divinorum ingres-sus & (cruraror majestatis, si gloria op-primar &. triste patiar naufragium, c-ruditis relinquo solvendam,sic notus e madidis barbagratois etoolat antris,

Contoocat en nubes duplicat aere aquas,Annuit ex vaflo Neptunus gurgite canus.

At j, tridente (uo stumina pandit aquisFit fragor: en ! dmfl coguntur in athere nimbi3

Terra undis tegitur pondere Mer/a suis.Mom. 5.

Deductis sic in saenum causis diluviisecundis, dispucanda occurrunt an-

nus &. mensis, quo diluvii aquae terrasinundarunt. Circa quorum/umimqj ac-riter digladiantur aurores, doctrina &

sama pariter insignes. Primo in an-num postea in mensem inquirendum.Ia determinando anno, ut arram Chal-daeorum, qui, ut antiquitatis laude spin*

12

tui sancto notabiles Jer. 5. v.15, ira, ne ulligentium in vetultace,cederent, no sa-ros 1. e. 432000 annos ( sarum juxtanonnullos 3600. annis consicientibus) aprimo luo Rege Aloro, ad Xissithrunidecimum Regem tfluxtsie jactarunt, Cic-co, ut aiunt, pede praeteream: & ae-mulantium eos AEgypnorum & sinen-sium, qui pariter infinitos tere

;annos

numerant, calculos taceam, invenio tresponssimu samosiores calculationes, mul-tis annorum numeris a (e invicem discre*partes, samaritanam scilicet, GraecamLXX viralem & Hebraicam, de quibusantequam quid pronunciaverim , placeteasdem in brevi tabula ( prohibente ma-jorem & iussiciennorem, qualem tamenerigere, sine animus, paucitate chara-cterum apud Typographum ) ex Gen.5. Capite sistere, quo ue c* cwuTpi con-flet benevolo lectori quid distent *ra k-finit. Inveniuntur aurem, si saltem an-ni, quos, vixerunt parces ante dssuvianiantequam genuerunt, in unam sum*mam colligantur hoc Jrnudo :

Juxra 13Gvi,; . Cap.v» vn.

sawar.Gr<ec LXK.Hebr. hers. v,

■AdAt» 11501 250 150 3'

schtih ' i 105 205 10£ 6Enoscb <. 90 ' 190 90 9Katnan 2. 70 ; 170 •70 • 12 :Akhsll. w 65 i 165 65 ; 15Jared ■ sl 62 162 -162 18Cbanoch .

'

6$ i i 165 65 21

Mtthus. |, 67 \ViVj ' lB7 25Vi * ‘ /

|' ■55 jr * 182 287

Mar/; ! 500 ' | 500 500. 52inde adDiluvium I1507; 2262 1656 *

i<cM / 2242 v:,.: j

}‘ jJ, || ;' 2256 I, |a Ed. Gr. Commens.B Hier. Eisseb. Aug.

Quibus sio collectis, adpares calculumsamaritanorum, qui 1307, secundum Eu*

14sebiiim

,& qui cum Tecutus est Geor-

gium syncellum, Joh.,Morin in praesariad EditsParis. LXX vir: & Goliurn,abesse ab ; aera -'diluvii Ebriorum .349annis,.,detractis a tribus posterioribusPatriarchis, Jaredo ioo,Methisschalach6isp &. Lamecho 119, qui additi, faci-unt 549, quem numerum scaliges irilibro de emendatione temporum & no-tis ad Eisseb, addendo ex Chronogra-phico quodam samaritano 20 annos'mirum in modum turbat. sed huic rpsisamanitariorum calculo, meum adderecalculum non polium, verum potiuse-mehdandum,censeo, ceu eum, qui lapsalibrariorum potius, quam consulto, tri-bus hisce Patriarchis (cum in reliquisexacte cum Hebraeo convenit ) 349annos est sussuratus, adsentiente Hiero-nymo, qui in quaest: super Gen: übisamosam qvaestionem solvit, qui potueritMethuscbalacb juxta ica/culum liun LXX t>i~,xissi annos 14. post diludium, testatur tamin Hebraei;,' quam in samaritanorum libris[tripum inveniri) Pixijje Mttbusibalacb is?

15wnit ante gaulum LaniecbaM , Lam echumautem )>ixissc i s 2 annos ante natum Noach,

Calculus autem Graecus LXX vira-lis in annis vitae Patriarcharum cum cal-culo--Hebraeo quidem consentit, sed an-nis (ex Patriarcharum, priorum quin-'que & Chanochi, qui ordine est septi-mus, ante mctJajtviav 100 annos ad-dendo, & eosdem rursus post scholisgenerationem iisdem detrahendo, ae-ram diluvii Ebraeorum 1656, secundumEuseb. in Chronico Graeco, Hierony-mum in traditionibus Hebraicis inGt-n: August; lib: 5. de Civ. DEI & Ge-orgium syncellumMemschalacho ante-quam genuit Lamechum, 167 annos tri-buentes, exedit annis 586: secundumAffricanura autem & Epiphani re-llante scaligero in notis ad Eu(eb; 187udem largientes, 606 .annis; vel deni-que, juxta Jolephum , qui, Lamechoante Noe nativitatem non 188» sed 182intabula asserisco notatos secundum ca!=culum Hebraeum numerat quem nu-merum in primis editionibus, LXX

16versionis eriam fuisse (uspicatur IsaacusWossius in dissert: de aerate mundi,600 annis. sed neque hunc calculum,ur ut Joseph. hb. antiq; 4- & s. Patribusomnibus sere retineatur, & Isaaco Wos-sii in opere modo citaro, eo quod pro-portionem inter annos generationis &

totius vitae sAu«p'&iaiKis patrum antedilu-vianorum observare videatur egregi-am. suppurationi Hebraeae omnino prae-seratur', album judicare audeo; quia se-cundum’ eos, (equeretur Metnschala-chum 14 annis post diluvium adhuc vi-xisse, contra apertam Petri lireram in,1. 'Epist, 3. v. 2o.s'collatam cum Genesisecundum hos autem 6, vel aliquot sal-tem annis diluvium morte anricipade,contra samaritani & Hebraeorum cal-culum, qui ambo, ip(o diluvii anno eumobiisse colligunt. Remanet iraque mi-hi leqnendus calculus Hebraicus, pla-nus, expeditus. & facilis, In quo,- nullavel a Masorethis deprehensa est vari*atio} cuique ceu'propter tempus incar-nandi salvaron&tam adjurate, & toties

17in senpturis texto & retexto, ita in-vigilavit provida DEI cura ur nullusin eo iapsus consingerer. Ponit auremis teram diluvii annum mundi 1656, in-euntem sexentedmum aetatis Noe, Id-uus hic suboriri porest scrupulus ex ec,quod Noach cum acciperer mandatumde extruenda arca, suit 5C0 annorum,ast Gen: 6. v. concessi sunt ad poe-nitentiam no anni, unde sequerecun_.Jaut anno aeratis Noach i 6:0, adeoqueA° Mandi 1676 contra Gen; 7. v. 11. a-quas inundasTe; aut DEUM per no an-nos poenitentiam eorum non expectosle,quod posterius,Hioron: in tradit; superGen; & Gap. 9. Dan: ChrysostorhusHomil. 25 in Gen: Hugo & Lvranus(ut Josephum, in iib.i. antiquir; Gap. 4,de numero annorum vitae humarae er-ronee hoc exponentem taceam ) arri-piunt, dicentes propter invalescentemhominum malinam decurtatum essepaenitentiae terminum 20 annis, licquelonganimitatem DEI maie decollant,cum tamen potius aliquid, adjicere eum

18solitum esse tam ex exemplo sicus a-pnd Luc: i;, c. descriptae, quam RegisHsschiae ostendi postit. Commodiusidcirco August; qu$st, 47. hunc nodumsolvit, dicendo: Noachum cum decretuesTet de diluvio,non suisFe complete quin-gentorum annorum, sed 480, unde se*quitur decretum diluvii & annos ge-nenerationis Noachi gratis conjungi;quin potius illud in scripturis t 'repov np

dici & calculum Ebraeum sic satissidi collare. Jam ad investiganduramensem diluvii mea delabitur curariquem quod adrinet, scio autores (siTorniellum statuentem mensem incipi-entis diluvii susflo Januarium, quempropterea gentiles postmodum Noa-esso consecrarunt, & ab eo, utpote aliasJano bffronte dicto, Januarium deno-minarunt, praetervehar ) duo sentivCj,Primo quidem, mensem hunc anni se-cundum, suisTe alioquin bta di-ctum) respondentem noslro partim 0-dtobri partim Novembri docent R: E-liezer & ejus sequaces, ut Joleph. lib. 1.

19antiq. c. 4. Josepli; scaliger, & alii rati-onibus ducti non contemnendis, nt: siVere cospislet diluvium, unde habuisTetNoachus (Ibi, suis & animalibus in ar-cam receptis, escam per totum annumin arca consumendam: deinde blDD ainense bts quo secundum eos evenitdiluvium, etiam nomen habere. sed utsileam, a notatione infirma duci argu-menta, dico cum R. D. Kimchi injer. 3. v. ct potius bts dici a Ci-

ta autem ille: TDDH pTi WDITI sTObo m*' swrrnpa w1—P2D pOVD id esi: ut plurimum multapltipia decidit in Ossiobri, idcirco Vocatur rntn-

(Is Bul ex signiscatiom Mabbul) utrumqueautem dici a b23 ceidit notatione utri-que rei satis conveniente; sicut enimmulta aqua, autumno ex naturae placi-tis decidens, & omnia, praecipue soliaarborum decidere faciens & slacces-sere, mensi quo cadere incipit, nomendedit, ira, vere, vi superiori in altumelevata & ructus demisia, omnia absor-bens diluvio nomen secit. Relicta ergo

20bae sententia, ut ut' suos etiam habeatPatronos, alteram arripio, quae men-,lem hunc secundum, dicit su i sle velT“'N respondentem nostra Aprili par.tim, partim Majo, adeoque in aequino-ctio verno pronuncio * contigisse dilu-vium, sequentibus stipatus £ argumen-tis. Primo: Mense Nisan vel Abib seuMartium, dici primum Exod: 12. Etconcessb; duplex dari in Hebraeis ini-tium anni, Nisan in sacris, & vwn inprosanis ; hic tamen sermonem - esso de're {aera, exemplo scilicet, conservae*in Noacho Ecclesiae: deinde geminoargumento ex Clar. Ger. Wossio inChron: sac: Primo-, credibilius ejjct a-vernalia adgenus silum inflaurandum eo testu

pare suissc emissa, quo natura generationi ma-xime essit idonea, at quis neget Vernale tem-pus potitu tale tjsej i: quam autumnale, cumhyme in/eqnente", juxta illud Virgilii:

....... -- . vere nubunt alitessecundo :si autumno exiissent , tota hytrnefacile esiam ipsis desuissi; at Verno temporeorbis quasi reVirefat ■(5 nova facits ptundi

21

‘se. aperit , 'quo suppeditajsi terram, quantumsatis tsjt poterat non tantum [late, in u-

sum animalium (s hominum, sed etiam 'ut'abunde in autumnum & hytrnem reconde-rent: Tum: quo magis tempore* in>piqsantediluvianos, temporis amoeni-tatem ad luxum & libidines abusos,& tunc vel maxime abutenres, eden-do, bibendo, nubendo & nuptui elo-cando, Macto. .24. 'Lue. 17. sapierit.' 2,v. 6. 7. g- quam eo, quo minime co-gitarent, DEUM voluisle perdere. I-terum: ur hoc pace Theologorum ad-jiciam, 'Ecclesiae Noachicas liberatio-

nem, ceu typum, antitypum suum, li-berationem ecdesiae univerlalem',' tem-pore Paschatos passione Christi- in N.,T. acquisiram, ,in circumflantia tem-poris adumbrasse Denique Amoresmagni nominis, R.Jpsuam cum suissequacibus, B. Lussierum & quem an-tea citavi C! G.Wossium & alios pe-ne multosconctanter eandem propugna-re sententiam. Vere itaque & qui-dem- mensis »7 dis, id ect nostro nu-

22inero 26 vel 27 Aprilis aquas exundasserotunde prositeor.sut causas, sontes , (at mensem forte mtasti ;

£)iu potuere undas ; cymba moVere seras,Littorejam pulsaes medias, 0pinus! in undas,

Undas , per quas non veU reserre licet.Tergos xquoreos ergo dissindere montes

Excipiet grata te modo Meret sinus.

VICIssITUDO sECUNDA.Mom. r.

Consecto sio primo vadi quod ten-tare sura ingressus miliari, in me-

,dium sere tranvectus, & memor

pensi quod in lirtore promisi, alia cata*clysmi circumflantia mentis bolide ex-plorabo. Primum autem se sistit de-terminata in scripturis ad 15 cubicos'supra altisllmos montium altitudo. Hoscubitos varie mensurant interpretes:Quidam ut Origenes & s. Augustinusvolunt Mosen utpote in omni sapientiaAEgyptiorum .eruditum intehdisse hiccubitum Geometricum, sex cubitis vul-garibus, hoc esl, 9 pedibus «qualem.

23Quidam de cubito (aero, quem com-munirer cubito communi & palmo de-siniunt, qualernque ad delineationemtempli apud Ezecssi c. 43. adhibent, ser-monem esse adserunt. Ast praeter id,quod talem cubitum geometricum, a-pud AEgyptios, vel Judaeos vel deniquein scriprura usitatum suisse, est incer-tum, (ciendum etiam est in hoc locoscripturae, tales omnino inteliigendosesle cubitos, quales in dimensione arcae& alibi passim: at cubitus geometricus,in extractione arcae ad ;oo in long. 50inlatirud : & 50 cubitorum in aititud.aDEO definitae intellectus, proh! quan-tae molis aedificium 1800 (cilicet cubirtcommunium in long: 500 in lat: &igoin ait: progigneret? certe! non ni-si cum miraculo contignabile, & na-vigationis in undarum murmure im-patiens; & altare in Exodo trium cu-bitorum, cubito geometrico mensuran-dum, in quantam altitudinem, ascen-

prosecto non nisi admotis (calisuiu futurum, quod in usiscus (aeris

24horridum', Exod. 20. v. 26.! cubitoscommunes itaque heic loci esse omni-no intelligendos, quorum quisque se-,squipede est definitus, teneo. Ad hancautem; altitudinem aquas excrescerevoluisse DEUM O. M. puto (si |tacenWscriptura de placito supremi Numinisconjectare quid, res est extra piacu-lum ) ideo,ne vaita gigantum corpora,si forte ad montium summa consuge-rent,vim aquarum eluderent,e contra: utarca (quam , ceu tot animalibus & escaeorum onustam, sere 15 cubitis, aquiscarina sua innarasse ex eo conjicit se-tus Calvssius in Ilag; suae cap. 3?, quod*7 die mensis septimi, ventis agitata& jactata, quieta stetit in uno mon-tium Ararat) in libero (alo tura erra-ret. Ex bae supra montium juga al-titudine, aliquid-etiam ad planiciemconjicere licet, nimirum: si altissimosmontium, ur celebransiimum Olym-pum,, sesquimiltari ad perpendiculumXenocratis in Plut; AEmilian;! protu-berantem, Caucasum, duobus, si Cl.

25Kaaco, Wossio credendum, qnatuor siGassendoadnuendum,miliaribus altum,,montem istum Tenarissae, dictum aliasPica de Tartaria, quo nullus in mundo,side Warenii,mons alnor, quatuor. rnil-jiaria*altum, 15 cubitis aquae superarint,

.quanti; concipiendi lunt fuissejn plani-cie & vallibus montes, aquarum ? Jamjam. tasturos sidere summa putes ! Nampraeter quam quod naturaliter, (nec enim

DEUs intersit ni dignus vindice - nodus■sisi. inciderit ---- -i’ A' r *

sequeretur: si altissimi montes 15 cubi-tis occultarentur, protinus loca depreC-'siora & valles aliquot mille pasiiiumaquis sinsfe immersa: etiam natantem

.arcam fregissent isti aquarum aggeres,,istae, voragines vallium ! Et quid quae-(o, fp. sanctum issa lupra altissimosmontium determinata aquarum altitu-dine aliud innuere voluisse, quam a ma-jori ad minus claudere ? Imo,necmiraculosam in aquis inaequalitatem,filentio voluisse involvere.

26sicque novipul slant montana 'cacumina fluctu

Et saperis servens bella minatur aqua'.Pelius ut scandat stuper ossa impostus ($ Hamo,

Nesiet ille tamen membra jubare virum.Non juvat bic Pindus , Taurus, non altus 0-

lympusC asis en Ifluviis nunc Madet Ipse suis,

Mom: 2,

Quod in aquis diluvii in summa alti-tudine constituris secundum nota*

re juvat, est vexata inter eruditos con-troversia de univer salitate diluvii, quaquaeritur, num tantum tum temporishabitata terrae facies ( omnes siquidempartes terrae tunc temporis fuisse habita-tas, minime est credibile) obtecta fuerit?vel num totus terrae globus aquis innata-verit? priusarripiunt multi, ut Abi : My*lius, qusitesteD. s.g.strauch.Biaev. Cslro-nol. pag. 411. geometricis argumentisdemonstrare ausus est, etiam si omnesaquae in aere aut afflere suspensae de-scendisTent, non tamen propterea veluno sesquipede aquae supersiciei]! , al-

27tissimorum montium vertices obtege-re potuisse. similiter IsaacusWossius inditi; de state mundi cap. 12, p, 293. e*anclem propugnat sententiam & qui-dem inter alia hoc argumento: stulcumesle, putare homines ante diluvium iratuisse multiplicatos, ut omnes angulosoccuparent, curn de haere etiam numhodie dubitare licear: bruta autem, siomnino ponatur, magis aucta snisse_»quam homines, qui tamen participarede Poena, hominibus propter peccatainflicta: imo, sicut pisces in sua patriaextra hanc poenam suerant, ita oportu-isse etiam alia animalia alicubi terra-rum conservari. Ast posteriorem, ceueam, cui seriptura videtur connivere,acceptant viri non minoris autoriratis &

eruditionis, ad quorum etiam Cynosu-ram mei navigii cursum dirigo, hocpraeprimis doctus argumento; Nimi-rum : quid opus suisse exrruere arcam,si quas telluris pars aquis eminuisset?imo vero, tantum absuisle,urNoachurrvcum suis arcam ingredi,ut potius eo

28se recipere usqj dum terra juri suored-demur, sapientissimum & henignissimsijussiire conservatosiem,&. posito hoc gra-ve suille, quid tamen suille e re, ut No-achus septem paria mundorum & ti-

num par immundorum ex specieoraniuquae in sicco vivunt, ad se in arcam reci-perer, extante alicubi terrarum, spatioaliquo ab aquis immuni, & ad conser-■yationem eorum apro: & iterum, ut ani-nimalium interitu, homines, in quorumcommodum creata erant / punirentur,omnia animalia perire, justum suffietiraey; omnia pontus erant deerant quo% httonponto !

'

sicExpatiata ruunt per apertos stumina campos

Terraqaeum£ tegunt undttsa laxa globum:Quocunsy assicias nihil esi ntsi pontus & aerVFlutttbus is tumidus nubibushicce minax,TJejperides . inter-; (s metas silis Eoi Vs,Ibulemd, (s Meroen Mersit avara Thetis.■ Mom. 5. t ' - s s*sTErtium quod in bae vice aquarum■ **■-tentarum effo volo, esi: effectus dilu-yii3 quidem duplexesi,Noachi scilicet,

29, . rcum familia (ua & brutorum in arcam

receptorum conlervatio, & omniumextra arcam animatorum devastatio ;

sed posteriorem saltim ego, directe, sedverbo tantum tangam. Primo itaquepuro, ipsam terram violentia aqua-rum, pinguedine sua misere suisse de-pa{tam,adeo ut non minima, decurtataepost diluvium victe humanae causa, iit i-p(a terrae macies , nec supercilium c-mnino mereatur quorundam pronun-ciatum, venas & scaturigines sontium indiluvio esse obstructas & ab uno loco inalium transportatas. Deinde omnia 0-mnino animalia in terra viventia, ratio-nalia, grtssilia, reptilia & volatilia extraarcam, penisle, quod contra NicolaumDamalcenum &Mna(eam,quorum verbaex hist: uoivl. lib, 96. in Baride monte Ar-meniae,remporediiuvii multos suisse ser-vatos,reserentia, adducit Jos. lib. 1. anr.c.5.'imo A"MlyvuciJa (Milyada vocant strabo& Plinius) 'Aenei 7yjy Aslttslar

A tjrtstsvsV) «s o TrcTha? evstQvjvpjus st»Vsl A b%£s vstruJmiat,

30Non tamen cum Rabbinis quibsdarn, ni-mis liberalibus, nequidern pisces hoc sa-tu potuisse eludere, verum cum proptervehementes imbres,tum calidas therma-rum aquas, mortuos suisse credentibus,est pronunciandum. Nam si omnia ani-malia adaeque etiam pisces interiissent,nonne sussecisset spiritui sando univer-laliter id dicere, nec restridionem hanc:omne quodin stcco viVit &C. quae V. 20. 21.

&3.2.C.J. est cbvia, adhibre.sicpereunt homines,pereunt sic pinguia terra:

sic arbusta cadunt: omnia in alta ruunt.Quid prosunt cervo sita tume velocia crura?

Quid Volucri penna ? singula pontus habet.Qtudve umbrosa juvantViride(pineta,Uctrtui

Inrapidum curvus Mergitur Ip/t salum,

Mom, 4.

Quarto inhacstatione aquarii deciden-davenitquaestio illa: Num (cil. aqua

diversis anni temporibus, in Zonis tem-peratis & frigidis,(eptentrionalibus & au-straiibus frigore adusta,congelaverit? ad

quam quaestionem adfirmare sortasieproclive sorer; si saltim supponeretur,prouti etiam re vera est supponendum,eandem solis tum suisTe calorem, ac a-lioquin, eundem terrae, situm ac antea,ita ut in illa parte terrae quae & quandosupersiciem suam rectis & perpendicu-laribus solis radiis avertit, aqua nonpotuerit non conglaciare., Verum, si ad-tenditur,omne,quo magis movetur, eoeffo calidius, mox aliud de hac quaestio-

ne judicandum venit, aquas nimirum di-luvii, ceu nullis ripis coercitas ; sed ex-tra suos alveosprolapsas & coelo quasi in-hiantes, perpetuo & servidissimo, a presi

siderum adjuto motu, vehementis-sims suisTe agitatas, non pctuisseglacie durari, cui rei sidem conciliattim non dubiam, adcurata quorundamconjectura,qui,audito societatem Hispa-nicam, per regiones subbqreales & ma-

re glaciale, ut vulgo appellatur marehyperbolaeum, ad Japan in India orien-tali superiori sectile,viam & quidem bre-viorem quam alioquin per Caput Bonae

32spei pater, detecturam, ubi ad gradumLar* 87 adpuieric a continuis niviumgtacierumque aggeribus quaslatara pe-riisse, salvisquibusdam hujus taci nun-ciis , conjectarunt : aut auri ponde-re corruptos reduces,glaciem ibi re-pertum iri adserenres: aut si glacie ictaperiit, exeo, quod litton se adplicarevoluerit, hoc sati passam, aliud exper-turam,si in alto mari se continuisTet, nul-lam autem sub poto unquam videri gla-ciem, sed potius continuos & reciprocoscum poio antarctico cieri aestus. Et, sia-qua glacie tunc suisset affricta, quomodoarcam,a nullo rectore, nulla pyxide ma*

gnetica directam, sed inter ignotos stu-ctus jactaram illos glacierum montes e-lusisle & traniuectam suisse ? nec fortespiritum sanctum, tantam conservaeinter tantos glacierum cumulos aresmiraculum, silentio suisle transiturum.Ingenue itaque & rotunde negativammeam facio sententiam, ira tamen,utnemini eam invito.pertinax credendamobtrudam,verum cuivis veritatis amanti

33suanrrnbdeste relinquam opinionem^Cur scythia gelidi sit nunc nonfrigora prosunt ?

..j ln glaciem% gelu non modo Vertit 'aquas?'Miratur forfan difflas,Erymanthidos ursa.

Longa vas solitus' tundere calce nivesMiratur certe, at timet cum pellier undas Os'• sub pedibiit rapidas considi ipse siis.Miror ego! (s meditorponto suhduc ere cymbam,

Pars sed adhuc restat. Magna Meanda saliiVIsIssITUDO TERTIA.

Mom*. i.

Illud itineris spatium, jam iemensus, 1utlittora ex aleo mari, |ceu |edita,rupe,*Jprospicereyjme/credam

, vela ali-quantum contraham, sed ne somnus in-terea luminibus, litrpra identidem avideexpectatus, imponar, AEoiusque iratus,ruptis 'ventorum lagenis &essusis ventis,navigium ad alta repellar, tarda velisi-catione;:(omno obluctabor & reliquumiter, quod derectura, decremento & du-ratione. aquarum diluvii est, consiciam.Quia autem decrementum, & ductionistempus,conjunctivi a spiritu (aucto insi-.

34nuantur, placebit etiam mihi eadem unohoc momento, sed - verbo saltim notare;ita quidem, ; ut de causis siatCautes moventes DEUM. O. M, ut inni-tendi ita exciccandi diluvii principalem,ad deducendum aquasdiluvii, externam,quaemisera terrae devastatae facies, & in-ternam , quae DEI misericordia, Theolo-gis relinquo dsscutiendas. secundas au-tem causas quod adtiner, quasDEUs (a--------pientissimus (licet etiam sine iis,ut No-achum cum suis sine arca conservare, itaaquas* diluvii • uno ictu • oculi5 - absorberepotuisset) adhoc negotium adhibere vo-luit, sunt eae primo obstructio fontiumabyssi;& catarractarum coeli, quae, nonamplius ut antea, agminatim & {silia*rim aquas eructarunt & deflillarunt, sedcontinuerunt; deinde ventus & is qui-dem urens subsolanus, vel boreas, ventiAeci & ad exhauriendas 1 & exiccandasaquas aptissimi, qui, aquas in' nubes e-levatas in aere librarentP abigerent* &

ad | pristinos alveos 1compellerent. Ekquib9 jam,siretro respekero ad id;quod

antea, in invesiigando modo, quo aquaeadcreverint obtinendoq; aequali tumoreaquarum in surnmoconstiturarurh,inges:minavi, robur accedit, scilicet; non esse ad;miracula confugiendum übi mediis na-turalibus est locus, nirhirii,- quemadmo-dum' ad deducendas aquas -diluvii, na-rutae'vires non contemsit DEUs poten-tissimus, ita nec. opus fuisse'extraordi-naria potentia easdem ad 'accelerandas;nec: enim magis inlucescere potentiamdivinam, si extraordinarie «st sine crea-turis suis, quam! si per easdem; agerecredatur. - sed hac sententiae benevoleLector, ne’ offendaris, 1nisi quid sinistrede potentia DEI latam offenderis. < Du-ctio diluvii ex gradibus quibus aquaein scripturis1 minutae leguntur,'* ira col-ligitur : A 17 die mensis Ts quo illuviesingruit, ad mensis septimi ab initio an-ni numerati, & Ebraeis nobis se-ptemb; partim 1 Octob: dicti,* 17 diem,,quo aqua jam sta ; decreverat, ut arcasuper montibus Ararat quiesceret; sue-

re. 150 dies, quibus (ut unguem latum

36digrediar ) ii LXX, qui, ii&ljjus, yp «-

xdA r5 .vitae vertunt, & eos secuta- vul-gara, adjiciunt io dies, quos cum He-braeis ad conciliandos, varii varia con-jectant. ; Cornelius a Lapide , IsaacusWossius .

& .Ludovicus• Capellus lib.Crir. 4. cap. 14. relicto Hebraeo: calcu-la, ceu corrupto,-(-loquor ad mentemeorum ) Graecum, ceu genuinum & ve-rum amplectuntur. tAlii, ut fixtus se-;nensis in Biblith: sancta, LXX 'inter-,pretibus hic errorem tribuunt, conjici-;untqj eos, urpote codicibus procul du-bio non|punctatis usos, Vau <in vocel».CDV' non animadvertisse, indeque faci-le duas voces, CTDV» & conjunctimlegisTe tzbvwy i.e, Viginti. fixtus Ama-maMercerum secutus, putat LXX huncnumerum non lapsu, (ed consulto mu:tasse, Nimirum; cum vidissent ex Cap.7. v. n, mensis secundi' die 17 pluviasccepisse, e versu : vero .ultimo ejusdemCap. aquas per 150 dies auctas fuisse_>:Capite, autem 8- v. 4, arcam 17 die qui-evisse in: montibus Armeniae, non po-

potuisle videre,'quomodo aquae, eodemdie,‘quo ad summum excreverant, ira:

vident, ut arca: 17 die super mon-tes A rarae residerer, iraque decem diesadjecisse,:qiio aquis aliquod defluendi;spatium concederetur. - setus Calvisiusnobis jam antea;citatus. in Isagsisuae c.35. cui adnuit B. Ter(erus in adnotat; in.Gen: jsalvat . quidem, textum' Ebraeum:ab errore, sed aquas in summa Tua sta-tione, 17 die mensis septimi nihil mura-tas putat , verum arcam quindecim cu-bitis, quibus aqua; altissimos \ montiumsuperavit, aquis innatantem,.carina suamontis cacumen terigissie. V Iple; si quiddicere licet,Hebraeum quidem calculumceu eum, cui etiam omnes aliae versio-ines orientales adstipulanturv maxme si-bi conflare pronundo, sed quod aquae;per 150 dies auctae dicantur, non sio. ac-cipiendum, quali in eadem statione man»,sissenr, sed quod per tot dies ira superterram.invaluerunt, ut eandem obtege-!rent,ne conspici: posset. 150 dtes'stacs ira:ede dividendos,• ut 40 continuis im-

38bribus,' 70 duarationi aquarumin eademsere starione, 40 denique dies paulatimfacto defluxui' tribuantur, quo, dicto 17die, arca in monte.'.reqsiiescerejpQsset,adpiasidente mihi ad haecceß.Gesihardoluper ,Gen; Hisce.lso: diebus (;. ur rede-am unde digressus ssim ) adduntur dies4;, numerati ad diem primum mensis de-cimi riDXO sive nostri Decembris, quo a-quae ita decreverant, ut cacumina mon-tium eminerent;:conslabat enim men-sis 30 diebus: deinde;40 ;dies ad emisisionem ; corvi v. 6 & 7. cum inde ad pri-mum columbae exitum 7 -dies; quibuscorvus ( qui claissuram- annuam in ar-ca pertaesus & cadaveribus detentus,'nonrediit 1 ) expectabatur:lseptimo autemdie a corvi avolatu, prima columba e'milia evincitur ex versu ic, übi Noa-chus emissurus columbam , squae jrt-diit, .dicitur' expectatio adhuc alios se-ptem, dies.-Iterum 7 diespoil quos co-lumba iterato emisla , circa vesperanirediit, adserensr in ore suo solium olivae»'puro, non ex Paradiso, uti nugantur qui-

39dam Rabbinorum adplaudente Bellar-mino in Lib. de gratia primi hom:nec ex ir.onse oliveti, ceu singit R Leviin Genesi magna (ilia enim loca ab a-quis libera suisie credant ) sed ex mon-

te quocunque proximo decerptum,ubiolea, quae secundum Phr: lib. 16. cap. 20.(emper viret, virebat, vel decrescenri-bus jam per complures dies aquis, vi-rere &. gemmas protrudere coeperatLj,Ec iterum 7 dies ad tertiam columbae e-missionero, e v. 12. Tandem a tertia co-lumbae emissione, primo die mensis 12"Y1N nostro Februario & Martio respon-dentis,sadta,adprimum diemmensis pri-

mi, anni sequentis, aetatis Noae 601, quorectum arcae removit Noachus & terraefaciem aruisse viditex v.15.29 dies. De-nique a 1 die mensis primi ad 27 diemmensis secundi, cujus 17 die ante an-num in arcam erat ingressus, quo & ter-ra pristino juri suit reddita ex v. 14,57 dies. Qui omnes, si in unam sum-mam colliguntur, faciunt 570 dies, hocest, annum solarera & aliquot dies.

40sic übi fat longum Titan compiti nat"Annuma r' st potuit, bis (ex signa sidere/eme),lum Deus AEoliis aquilonem adduxit ab antris:... Atque sugabit aquas sortiter, ipse Juus. >

Etce\. side insidus tum fraudat' corvus alen■

Is Chaonia asi ales En! Meliora sapit. . ( tem

Mom. 2.

T ibenter jam ad lictus adpellerema ventis st fluctibus quassara ar-

cae tabulata, nili promistum in primo an-chorae jactu factum, memoriam lubiretpartim, partim hujus periculi inter gen-tes notitiam, oiim in vado meminissejuvaret; lubet itaqj in ultimo hoc mem-bro, antequam ad littus memet recipiosciscitari a gentibus: an postmodum a-pud eos alia aliqua diluvia sive univer-(alia, qualia certe jactant, sive particu-laria contigerint.*7 vel an ipsis, per coni-tnercia cum populo Dei, diluvium Noa-chi innotuerit, adeoque illi, ut huic gen-ti in nulla re cederent, talia mox com-menti suerint? si Gt aecis st Latinis nar-rationibus pauliiper aures st sidem com'

41nictare vacaverit, pius (arisdiluviorumaudire si credere ■ licebit, . Ut autem;Chaldaeos, •antiquitas ccssien-daturjer.“s v. 15, quique ipsi jactandis su-

-2 vetustatis laudibus non delunt,primos,audiam eradunt illi tempore, Xisutri,Regis sili Decimi,-id e st, Noachi,ab Alo-ro Rege stuo pruno ( Adamo u ) con,gille diluvium, cujus historiae sponsoripiisest Berosg/ejus genrisHistoricus an-tiqui siimus, qui, in lib.deNoa, postquamtotam de delucto narrationem texuisser,addit haec verba conservata ajoseph. l;r.antiq.C* 4. Atytvu ai k. ia nAcia cr rp Appe-na, roctj t&) oeet rtoc K lUM ili i-tvajs

,

igyluw(<<£&» WUsWsii a.e(pa\t\s a^aupuiTieor,XsWTM ii s/.uttsU et kv&tiiJVll *t 0) kc/ui(^o~'/<£»«* arcte tag ~>KrrP;(‘Cynae u%<;. ’ I ein Aby-denus : Assyriorum scriptor, cujus ver-ba nobis parsit Euseb. lib. 9. praeparocap. 12. & Cyrillus hb, 1. contra Julian;Mts' «specte Vsjrctt ncy Zetm&pcs, ii Koay(^k® tysiajvct ■ /Av indEg' 7rAr/3'@* i/Jesisvj Astrii!sssiisly svn sma, KsAsvtt is zmv 'O , 77 py.p-pi.7Cu¥ j*jV t%op.tvov 011 11/ si* rp en "Zinco-

42avoimy amvpvipiy. Izinsct', Tt rav'#. adiinXUTroiya&s iv&ectig sm A-os&miss a^ajrAge

<s£cpj%Ka, .sth Ka]e?\.asi&etv£ tu Ck @sa. TpJt>iV;£ isiepqjmtjs r . ,

/ustihstup epvi&aidi Itistj iTTsI/e OOV Vsy.OTtZCtn, /AirUt TUV «sViCTa*Tmuuc/oi) ety.x ytjp IJcki/ tu 'v cu-

3'jaui. riis, itiJexosisvx.crCpexi mAuyeo; a^a,,VMs 'hTTstiVXattt OKI} KcCTop^rjasP, Ous , m‘Zhti&qov cTrvrca KOsAisyiiT&i, vgs s7nciVTycrt tu,

sy.i, u$ iieTtjen TgiTtjcri cv]v%,is {U7n%,sun 'dsg»tJm,KarairMot txs TaptriisJ &tii sAv g£ ai-

s-pCPTTUV a(pci!/i?_H(rt ro st 57A ile/ CV Ajisioiij’ss%'sJ.7r\u £6\&)P Ci\e£l<pu9stU>CU tciti cJ?nKCtl(Jl*'om ,msa*g}e;, Iterum Alexander Polyhi-stor, cujus verba Cyrillo in modoCitato haec superluhtj ssnapra is n\mij-oup]@^: TCP litet otors slrx&gev siciaiXyjcui 2a-

gisst iexuoju). Im iirii txv ui}av (paen j*;£-

CisKCt7iZKXv<rsAOV. &rzi cranii at Kiyn TOII 2t-£T2.9’£si', clv\m t 2 K/wks neavutuov kjH \upvaM,Ha) o/ax arjivoli , eaTrsjoti 7= K&l ttasiv bi

haec illi. si jam ad AEgyptios,antiqui-tate Chaldaeis non-impares, deseendereluber, etiam apud eos vetulas ad colum

43de diluviis sermocinari audire licet, &

quidem inter alia duo, unum sub Her-cule & Prometheo /Fgypriis menstruii:alterum trimestre sub Proreo Aegy-ptio memorantur. • Graecos si adhucconsulere placer, non solum ipsi, sed si-mul cum eis.Romani, duocelebriora eo-

ruro reserunt diluvia. Primum bimestrein Achaja sub Ogyge Attico, Ogygeillo priscO’ Phoronei aequalis cujus ae-tate etiam unum-diluvium no,vimestrecontigisse sertur quodi| cum nostro intemporis circumflantia maxime conve-nit) 400 sere annis recentiore, de quoEusebius in Praepar Evang. lib 9. Piat:in lib. 5. de leg: irem in Timaeo, Warrolib:de pop. Rom: &c: 'alterum in Thes-)salia trimestre sub Deucalione Prome-thei & Pandorae silio ejuscp scrore Pyr-rha Epimethaei silia. Hujus diluvii me-'moriam apud Graecos resert Lucia-dus, in iib.de Dea syria, cuna de templovetustissimo quod Hierapoli erat, agitprolixius quamut meapagina capiat: de

quo etiam Graeci apud salraasium ira mi-

44gansur rivcusux t5 Kct^r.Pivrs*x ts c$n Aiv

scwMs Jit0jTX,?s-mv. AvtZy&cpsaanoi t Yji ss}syO Ziv; vitx.U>Oi. tu llaoss.qsset ntsj A%vxtid'&\a ZJ&Trhaatii CK-risTrqt.ii ncy vt&sKciAiaci,-

txc uvebas estepvaiicrar, ttt/.ttv **«>.tvat r,£«>(£ Meminit & hujus Plu-tarch. in lib.de solere;anima!: itemWirgi-lius passien, Pausanias & alii: optime vero&vivo quasi colore, id depingit Ovidiuslib i Metamorph: sab 7: sed quae omnia,si adducerem, ''''£0 NWs3 “ViDn pN.i/?»wmn serret librum -meum, ut adhuc semel aRabbinis verba mutuer. Qui jam ex soe-dere, Deum inter &Ncachum inito iri.deqj confirmato, ex Gen. 9 v, 11 & seqq;nullum diluvium universale, qualia ta.men ab autoribus circumteruntur, con-tingere postea potuisse, persuasum ha-bet, ille, haec recensita diluvia, si non intorum sictitia & ab illo universali pernarrationes orca, laltirn particularia su-isTe, facilis dabit, qualia naturae taris, utimpultui ventorum, sive irnpressionisideris sc materiei, mare proxime am-bientis, vehementibus imbribus & ni-

45vium resolucionibus & liquefactionis,(nam debent originem: Quale est an-niversaria & menstrua, (ole in siderecancri & Leonis, Nili exundatio, ex m-sibus montium Lunae liquefactis (uostrahens liquores. Quale etiam sub Caro-lo V. imperatore. Germano in Hollan-dia & Zelandis anno-Dni 1531'. & aliis in

locis saepe contigisie perhibetur. Porropatebit aliqua, ratione ex sequentibusmomentis, diluvii nnivertalis apud o-rnnes sere gentes, manisesta adparuissevestigia. 1, quod easdem übique agno-scunt caulas impellentes; giganrnm e-nim libidines & feritatem & ccelestiumiras, Euseb. & Berosus in !ib, jam cita-to; raptus, caedes, gigansomachiam &

saturni indignationem Ovidius sio lib.Metaphct. sab.s, 6. & 7. Commemorant.

>2. eaedem causae secundae apud auctoresfrequentantur quae apud Mosen,marescilicet & aer. 5. Eaedem caulae conser-vationis quorundam, justitia Noachi:pariter Deucalionis, juxta illud Ovidiiin loco citato:;;

,

, . ' •/, .-

46Non illo melior vec amandor equiVir suit, aut illa metuentior ulla Deorum.4. Medium conservandi ubicp idem:Jo-sepho&Eusebio nunc ir^oiov nuncMoli vero arca, quin & 5. nomina (erva,carum personarum, ut:gyges & AvjxatiuK irem locorum con-servationis, nr montes Arararh, mon-tes Gordiaei , Baris super Minyada,Parnasus &c. diversis linguis, si nonplane idem significare , saltim eidemsubjecto ii diversis adtriburis imposira_,esTe, quam plurimi existimantiaudiamusPlatonem in Critia hac de re sio disse-rentem M)« rs?2\ctKig ciKXoujig EA hyuxct /3etsQu/iuiV etvsyoov «Vb&eJst- jzcvsA.dTjTi, tb yxo «<•

litv ituttuv Tnvaei&e. 2eAuv Z/a/iur eti tt/etoi s mlyjcr.v xaQ.xpyaa&cLi Xayu 2^“

ryv ruiv ouosiaTuiV JvUautv, iv-s£ Aiyoirangls ~ 'ng irp&iTxg whvxg dvmsi<n*\ >

~ \ /

ypayctt/jctei auTooy /zemeyoyo-

7«< aviis di trIKu/ iKa-sH 7>;V 2J&voiav cvoitajcgetg ii]v y\u,mpa,v ciyuv Qaurgr a~

my&lipsn. Et de Noacho & Deucali-one disserte Philo in lib. de praemiis &

47poenis: rsr«i» inquit, eaa#* : s£iv amhuM•uva,, cie Niut t<p’ st r*i>

siijdv Hcrnty-XoaruiV nvessj yViieQg. ■ sic ita-que Alexander Polyhistor in Eisseb: I'saacum graeca vocat recura, sio , PDja-'psid Hebraeos .a consolatione , Chalcae-|os a nniD poste.leu limine ( : quod a pmoveri quia .in eo janua movetur )sirv-soast per arct&7rXupv apellatusicrediturGerh.Wosiio in lib.i.de Orig.ldol; cap.ig,quia sicut limen seu postis & extra intra

/

domum oonspicir, sic Noachus, priorem& .posteriorera vidit ; mundum, unde;sortasse patinis Janus ( - nisi' forte a pvino, cujus inventor communiter, estcreditus ( illud commodius; deriveturbifrons dici coepit. 1 Et sic .de caetera.6. Conveniunt . diluvium; universale_»'& diluvia / gentilium in nuncio celV;santis diluvii;? Fabulam de corvo, vi-,de, apud Hyginum in lib. 2. Astron/& plenius apud Ovidium Fast. lib. 2.Columba Noacho siuhciavit cessasse plu-vias & aquas, pariter Deucalioni, ut estapud Plntarchurainlib.de solertia anim:

484et /Kahikri ($d.Ti z&tsisijii' o% t*h AessutuihQtipitVsiv £r,XuJUct 'Keu/.uros /t’*' 1 «r«WAii» i’j<hc(4 J > Irem a-pud Abydenum aves in genere Xisu-rhro diluvii cessantisnunciae reseruntur,quam historiam ex Eusebio modo adtuliEx his inquam, omnibus, constat, samamdiluvii umversaiis,adomnesgentesavo-lasse. Unde mirari subit, nullum horumAugustmo in mentem veniae, cum inhb 18 de oiv. Dei cap 8- scriberet, uni-versalisdiluvii nullam vel in Grsca velLatina historia audiri mentionem; cumtamen eum, vel unius Josephi Flavii me-minisieopormerit, qui in libro toties me-morato adducit Hieron: ssigyptium, Ni-colaum Damalcenum, Berolum, Mna-seam Phoenicem & alios prolixe de di-luvio universali narrantes: Vei si ipsi si-dem adhibere piguiller, lalrim scriptoresEclesiasticos, ut Euseb: in Chron: qui A-lexandrum Polytsistora, Molona, Eupo-!eroum,&c de hoc diluvio introducit dit-putantes,& Lactantium, qui,non ex chri-ihanorum modoj, verum omnium gen-

49sili consensujin lib.2. de Orig.Err:scribit;.conflare inter] omnes ,; facium effo diluviumAd perdendam tellendamque ex orbe terra ma-ctum) audire debuisser. .Er quidni potuitin Chaldaea £s AlTyria,; patria sede Patri-archam, In ssigvpto, loco commoratio-nis Jacobi & populi Dei, tum in Phoeni-cia, vicina Palaestinae regione, deniqt mGraecia, a Phoenicibus omni sere scientiainluminata /per commercia &:conver-lationes, sama cataclysrni universalisadolescerO. Jam itaque & diluvii intergentes susflo & meum de diluviouniversali scriptum claudo ad portumqjwp»# A /».5- ' 1 « • ~-vU-meadpheo, led tamen antequam guber-' t • ’ -j-v rp 1 llys *v « i > t• .

“ ■natori meo, Deo T. O. M. pro ;reditu,gratias solvam, unum detribus subjectis,

a meo negotio non alienis, praedicatum,de '^vihiYitsit 1 scilicet '/ montibus ‘.- sc r lridequod ante diluvium extirennr, adlecturaede volo; vale itaque mare, ave terta'

. '1 .-l iVI .»> •,

Integra quodpotuit meapuppis tangere'urinam*Ntc periit madidis Valde '

agitata notis,•iVi' .-X «>i\ u . %

\*• .> ■■ McVl

50Chriae Gubernator sio'augurer: ipse;sletisti:

Tu 'cjnosiira ejus tu quoque 'rector eras. ‘Propterea laudes tibi nunc icantabo perennes)'j*'Pergratos JEsU nunc tibi Mitto sonos]

caes*

’! i::Mo Ad > %

Illuviem rssJniversalern,; 1 - Litemussimi ■ .' ,

Dn. >MI CHELIs s A DELII,Fautoris & amici honorandi.

spe quampascit amoena sili quasllvula campo', ‘succrescens , liisiu dans 'oculisque citosivi.* 1 ;<3 rii smwaj • > *iMsnTam serietmentes & mox reVocataMluptas, y

l ' Occumbens ferro 'cidua praeli'gravi :

sic indigna dabant pr(lantes Ulcera 'satus-- -V > ,y--.'.v/o£t-/ 7‘ *:.'}>> w» V. •••i

Fatus (ed miseros, queis data curta dies;

scilicet e (im quod turbidaprodidit unda,surpuit hoc iterum Deucalionis aqua.'

silvulas grata-,fuit precio consit a iplantis <■Quin quoque multiplici sarta (übinde pede,'Quo humiliore igitur (arrexerit orbis: hiatu

Indeque succrejcent iverit in cumulor,.

Iristior esi sinis deflendaque. sunera pulcro,s Pyxide ceu promit docta Chiinerva tibi:Cantica jam nuper .morituro cyenea mundo1:Citasi, quorum tradis et ipse typum.

; J • '■■■' Aiiudeb.JOH: Coipo/ s.F,

Psi bae in primis, veterum'sententia clara,l-> ' Ctii<j {silum pulcrum: comprobat tcce sioFabio, saevitus Musarum ‘caslra {tuitus, "

sui quoque Virtutem sedulitate colit. •;

Cui% silum pulcrum, bona dum corradere tentati Dives sini quamvis pernictosx satistui% sutimpulcrum, quando Vorat omnia lurco

Amifflsc]; bonis mox miser ille manet.' ■Fuissilumpulcrum, dum servidaJEtas,esl damni, e(l immemor ipsa sui,

laudet equis , canibus, sidiatur sepepuellasHoc opus hic labor esi, eatera non reseram,

psuid tibi sit pulcrum , Doblisjime s}'tnpatriota• fat probat hiccedies, nunc & opella tua.Dulces delicia sini, invigilare Camcenis

Doblis, ergo, tibi qua facienda facis ■Umbras qvum captant titulos% sugacessympatriota tibi, Nomen (sOmen erit

AciplauckbstGABRIEL HARTMAN; Austro Fini; (Ut

|.|/ DEUs Asiripoteas hominum crmun:*.VvV. ? \ V/. rb lapis >■

v secla priora seris undiq mersit aquisMateriem hanc- calamo tu| desio Vobis amice

MusasA, assulsi* te coluise doces.Ergo Pierium nunc Pergito (candere culmen

Quo tua ie dotium dolia Minerva Vocaliillic Picrides jam nesiunt candidi srt a

,Jj >l|

uttvsor.v -\sc J <ww'v-r w.ti\ ’ v.l;Ut lauru Aenus cingat Apollo caput.'

'vv ViuV iT» • c 5 \ >■.Animi asstchi quam adparatu

' verborumprolixior gratulatur . •\ jOH. «pi(jtgjtann. /..«.

I 1; calamo doctpi fontes inquiris aquarum, v-- Queis periit' mundus, sucVubuitque prior:w‘.i »'375.1'L vX;.

sic quoque <i se.is Praecepto pergis ad undas,. .'■ °

> >•- •» • ;Aonioqmc caput Fonte resers madttum; -,-ssPerge ita perge prVebr/cclsurii quod (candere

* -i & V ',t culmen 'jAssictus} vovco> commoda n*ii|e seras’ Cs

■ •>' -i

... I - 'V

Appisuit ■’ OLAUs Cs3&UV