ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin...

42
* II RAJARANG 1 AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA. ELIJAKO RIMNA RAJANI'^ATATA. TOKRANGKO SAL- GIONI WAALCHI KAMA. Aro Ahabni siani jamano Moab Israelna bamgija dakaha. 1 2 Aro Ahazia Samariao .donggipa antangni kosakgipa nokdringni kelldni cheng- sriko gaakone jimaha. Aro ua manderangko watate uamangna agan- aha, Anga ia saaoni nampilgenma nampiljawa, 2 reange, Ekronni isol Baal-zebubo singebo. 3 3 Indiba Isolni sagre Tishbi mande Elijana 4 aganaha, Chakatbo, Samariani rajani watat- gimin manderangko grongna doangbo am uamangna aganbo, Israelo Isol dongjani' gimin, Ekronni isol Baal- zebubo singna nasimang reama? 4 Uni gimin dao, Jihova indine agana, Naa nangni gakatgimin tuchakanidni ong- °*-jawa, indiba sichongmotgen. Aro E -ija reangaha. 5 Aro watatgimin manderang uona pil-batfa ua uamangna aganaha- Na- s «nang niairia rebapila? 6 Unon ua- man g una aganaha, Saksa mande c «ingko grongna dobae, chingna agan- a "a, Reangbo, nasimangko watatgipa fajaona repilange una aganbo, Jihova ujdine agana, Israelo Isol dongjani 8-min Ekronni isol Baal-zebubo singna 0a . a w . atat ama? uni gimin naa nangni ? akat g'mih tuchakanioni ongonjawa; •ndiba sichongmotgen. 7 Unon ua "aniangna aganaha, Nasimangko f n gna rebagipa, aro nasimangna ia >nanri a 9 SkD a g an g*P ara maironggipa tte ' 8 Aro uamang una agan- Kaja " ' 7 : l ; 21:17. chakaha, Ua kimilko gangipa mande, 1 aro uni kangkareo bigilni kangkare kaaniko kaa. Aro ua aganaha, Uan Tishbi mande Elija. 9 Unon raja saksotbongani pamongko uni saksot- bonga baksa uona watataha. Aro ua uona doangaha. Aro nibo, ua akim- brio dongachim. Aro ua una agan- aha, O Isolni mande, 2 Ongonbabo ine raja aganaha. 10 Aro Elija saksotbong- ani pamongna aganchake inaha, Anga Isolni mande ongode, salgioni waal ongonbae nangko aro nangni 'saksot- bongako kamchina. 3 Unon salgioni waal ongonbae uko aro uni saksdt- bongako kamaha. 4 11 Aro piltaie ua gipin saksotbongani pamongko uni saksotbonga baksa uona watataha. Aro ua una agane inaha, O Isolni mande, raja indine aganaha, Bakbakan ongonbabo. 12 Unon Elija uamangna aganchake inaha, Anga Isolni mande ongode, salgioni waal ongonbae nangko aro nangni saksotbongako kamchina. Unon Isolni waal salgioni ongonbae uko aro uni saksotbongako kamaha. 13 Aro ua piltaie gitamgipa saksotbongani pamongko uni saksot- bonga baksa watataha. Unon gitam- gipa saksotbongani pamong doange Elijani mikkango jasku dipane uko molmole una aganaha, O Isolni mande, anga nangko molmola, angni janggi, aro ia nangni nokol saksotbongani janggi nangni nikanio gamchatchina. 14 Nibo, salgioni waal ongonbae skanggipa saksotbongani pamong sak- gniko uamangni saksotbongarang baksa kamaha ; indiba dao angni janggi nangni nikanio gamchatchina. •—Zek. 13 :4; Mati 3 :4; Mark 1 :6. 2—Bi. 13 :6; 1 Sam. 2:27. s—i Raja. 18 :36-3&; Luk 9 :54. *"—Job 1 :16. H85

Upload: others

Post on 10-Aug-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

* I I R A J A R A N G

1

AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA. ELIJAKO RIMNA RAJANI'^ATATA. TOKRANGKO SAL­GIONI WAALCHI KAMA.

Aro Ahabni siani jamano Moab Israelna bamgija dakaha.1 2 Aro

Ahazia Samariao .donggipa antangni kosakgipa nokdringni kelldni cheng-sriko gaakone jimaha. Aro ua manderangko watate uamangna agan­aha, Anga ia saaoni nampilgenma nampiljawa,2 reange, Ekronni isol Baal-zebubo singebo.3 3 Indiba Isolni sagre Tishbi mande Elijana4 aganaha, Chakatbo, Samariani rajani watat­gimin manderangko grongna doangbo am uamangna aganbo, Israelo Isol dongjani' gimin, Ekronni isol Baal-zebubo singna nasimang reama? 4 Uni gimin dao, Jihova indine agana, N a a nangni gakatgimin tuchakanidni ong-°*-jawa, indiba sichongmotgen. Aro E-ija reangaha.

5 Aro watatgimin manderang uona pil-batfa ua uamangna aganaha- Na-s«nang niairia rebapila? 6 Unon ua-m a n g una aganaha, Saksa mande c«ingko grongna dobae, chingna agan-a"a, Reangbo, nasimangko watatgipa fajaona repilange una aganbo, Jihova ujdine agana, Israelo Isol dongjani 8-min Ekronni isol Baal-zebubo singna 0 a .a w.atatama? uni gimin naa nangni ?akatg'mih tuchakanioni ongonjawa; •ndiba sichongmotgen. 7 Unon ua "aniangna aganaha, Nasimangko f ngna rebagipa, aro nasimangna ia

>nanria9SkD ag a ng*P a r a maironggipa t t e ' 8 Aro uamang una agan-

K a j a" '7: l ; 21:17.

chakaha, Ua kimilko gangipa mande,1

aro uni kangkareo bigilni kangkare kaaniko kaa. Aro ua aganaha, Uan Tishbi mande Elija. 9 Unon raja saksotbongani pamongko uni saksot­bonga baksa uona watataha. Aro ua uona doangaha. Aro nibo, ua akim-brio dongachim. Aro ua una agan­aha, O Isolni mande,2 Ongonbabo ine raja aganaha. 10 Aro Elija saksotbong­ani pamongna aganchake inaha, Anga Isolni mande ongode, salgioni waal ongonbae nangko aro nangni 'saksot-bongako kamchina.3 Unon salgioni waal ongonbae uko aro uni saksdt-bongako kamaha.4 11 Aro piltaie ua gipin saksotbongani pamongko uni saksotbonga baksa uona watataha. Aro ua una agane inaha, O Isolni mande, raja indine aganaha, Bakbakan ongonbabo. 12 Unon Elija uamangna aganchake inaha, Anga Isolni mande ongode, salgioni waal ongonbae nangko aro nangni saksotbongako kamchina. Unon Isolni waal salgioni ongonbae uko aro uni saksotbongako kamaha. 13 Aro ua piltaie gitamgipa saksotbongani pamongko uni saksot­bonga baksa watataha. Unon gitam­gipa saksotbongani pamong doange Elijani mikkango jasku dipane uko molmole una aganaha, O Isolni mande, anga nangko molmola, angni janggi, aro ia nangni nokol saksotbongani janggi nangni nikanio gamchatchina. 14 Nibo, salgioni waal ongonbae skanggipa saksotbongani pamong sak­gniko uamangni saksotbongarang baksa kamaha ; indiba dao angni janggi nangni nikanio gamchatchina.

•—Zek. 13 :4; Mati 3 :4; Mark 1 :6. 2—Bi. 13 :6; 1 Sam. 2:27. s—i Raja. 18 :36-3&; Luk 9 :54. *"—Job 1 :16.

H85

Page 2: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

i : 15-18; 2 : 1-1*3 II RAJARANG • '

15 Aro Jihovani sagre1 Elijana agan­aha, Un baksa ongonangbo; una kennabe. Aro ua chakate un baksa rajaona ongonangaha. 16 Aro ua una aganaha, Jihova indine agana, Ekronni isol Baal-zebubo singna na-a mande­rangko watatara, uni katako singna Israelo Isol dongjani gimin ongama? Iani gimin na-a nangni gakatgimtn tuchakanioni ongonjawa, indiba sichongmotgen.

17 Aro Elijani agangimin Jihovani kata gitan ua siaha. Arouni depante dongjani gimin uni pal Jehorarrf, Judani raja Jehoshaphatni depante Jehoramni gnigipa bilsio,2 raja ong-chengaha. 18 Dao Ahaziani dak­gimin gipin dongspa kamrangko Tsraelni rajarangni serikani kitapo sejahama?

ELIJA SALGIONA RIMDOANGAKO MANA. ELISHA UNI KAMKO MANRIKA.

2 Aro Jihova Elijako balmandurichi , rimdoangnakon3 indake ongaha,

elija Elisha4 baksa Gilgaloni5 reang­aha. 2. Aro Elija Elishana aganaha, Iano dongkubone ;6 maina Jihova angkot Beth-elona7 watataha. Unon Elisha aganaha, Jihovani tanga gita, aro nangni janggini tanga gita, anga nangko watjawa.8 3 Aro Beth-elo donggipa katchinikgiparangni depante­rang9 EHshaona rebae aganaha, Daa-salo Jihova nangni kambeoniko nangni riokgipako rimanggen ine naa uiama? Aro ua aganaha, Oe, anga uko uia ; nasimang jrip dongbo. 4 Aro Elija una aganaha, Elisha, naa iano dong­kubone ; maina Jihova angko Jeri-koona10 watataha. Aro ua aganaha, JUiovani tanga gita, aro nangni

*—p, 3. ,*•—3:1; 8:16. 3—Aba. 5:24; Ibri. 1! :5. *—1 Raja. 19:16-21. ' fl—Josh. 4:19. fl—Ruth 1 :15. 7—1 Raja. 12:28. 29. e—p. 4, 6. •—4:1, 38; 5:22. "—Josh.-6:26; 1 Raja. 17:24.

janggini tanga gita, anga nangko watjawa. Unon uamang Jerikoona reangaha. 5 Aro Jerikoo donggipa katchinikgiparangni depanterang Elishani sepangona rebae una aganaha, Daasalo Jihova nangni kambeoniko nangni nokgipako rimanggen ine naa uiama? Aro ua aganchakaha, Oe, anga uko uia ; nasimang jrip dongbo. 6 Aro Elija una aganaha, Na-a iano dongkubone ; maina Jihova angkp Jordanona1 watataha. Aro ua aga**-aha, Jihovani tanga gita, aro nangni janggini tanga gita, anga nangko watjawa. Aro uamang sakgnian reangaha. 7 Aro katchinikgiparangni depanterangoni saksotbonga3 uamang­ko mikkangchake chel-ao chadengaha. Aro uamang sakgni Jordanni sambao chadengaha. 8 Unikoa Elija antangni chingopaniko rae,3 uko feme chirangko dokaha,4 aro uarang iachi aro uachi tangsamgniaha, unon uamang sakgni aa ran-ako reangaha. 9 Aro uamang batangahaoa indake ongaha, Elija Elishana aganaha, Angko nangoniko rimangna skang, anga nangna maiko dakgen uko bibo. Unon Elisha agan­aha, anga nango molmola, nangni gisikni duna gni angni kosako c-ng-china.5 10 Unon ua aganaha, Naa rakako biaha ; [indioba] angko nang­oniko rimangmitingo, na-a ang* nikode, indaken nangna ongg-"*1 • indiba nikjaode indake ongjawa-11 Aro uamang reangkue agangrikon indake ongaha, nibo, waalni rot, a waalni gurerang6 uamang sakgn* k dingtang dakataha ; aro Elija b-V mandurio salgiona doangaha. 12 -7 Elisha uko nikaha, aro gam-bee inaha. Apa, apa7 Israelni rotrang aro uni g11

gakatgiparang ! y a

Aro ua uko niktaijajok. 7Vro . antangni bararangko rime uarang

-—Josh. 3 :8, 15-17. 2—p. 15, 16-3—I Raja. 19:13, 19. *—p. 14; Reo. 14:21, 22. s—Deut. 21 :17. 6—6:17. *—13 :H.

486

Page 3: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 2 : 13-25; 3 : i-7

;ni dake chitaha.1 13 Ua Elijaoni cbagipa uni chingopaniko ra-e

raingpilaha, aro Jordanni rikamo cftadengaha. 14 Aro ua Elijaoni gaak­gipa chingopaniko ra-e chirangko doke3

inaha Elijani Isol Jihova bao? Aro uaba chirangko dokoa, uarang iachi uachi tangs'amgniaha ; aro Elisha batangaha.

15 Aro Jerikbp donggipa katchinik­giparangni depanterang3 uko mikkang-chakao' nike uamang inaha, Elijani gisik Elishani, kosako dongenga. Aro uamang uko grongna rebae uni mik­kango aao tubamaha. 16 Aro uamang una* aganaha, Dao, nibo, nangni, nokolrang baksa bilakgipa saksotbonga, gnang. Uamang reange nangni, nokgipako am-echina, ne. Jihovani gisik'uko rimdoange badiaba abrini kosako, ba badiaba akongo "ko galengnaba gnang.4 Aro ua aganaha, Nasimang watatnabe. 17 Aro uni kratchapilaona kingking5

uamang uko didiahaoa, ua aganaha, Watatbo. Unon uamang mande sak­sotbongako, watataha ; aro uamang sal gitamna, kingking am-aha, indiba "ko nikjaba. , 18 Aro uni Jerikoo

-dongengon, uamang uona rebapilaha ; unon ua uamangna aganaha, Reang-nabe ine , anga nasimangna agan-Jachimma?

19 Arp songjinmani manderang fcushana aganaha, Nibpne, angni gitelni nikenga. gita, ia songjinmani

•ap nama.; indiba chi namja aro aa b.alsepa. 20 Aro ua aganaha, Medik d" iT °' a n £ o n a rabae uno kariko °nbo. Aro uamang uko uona

fabaaha. 21 Aro ua chirangni jm*kona reongkatange uano kariko

s te. aganaha, Jihova indine agana, . §a ia chirangko namataha ; ianoni a a r o talsepani ongjawaha. 22 Uni

O H * 37 :34- Job 1 =20. 2—p. 8. •-Jl ,V *~I Raja. 18:12; Wat. &M

*''- 6—4:4l; 6:6; Reo. 15 :25,- 26.

gimin EHshani agangimin kata gitan .ia salona kingking ua chirangko namataha.

23 Aro ua unoni Beth-elona doangaha. Aro ua ramako doang-mitingo chongipa panterang songjin­maoni ongkatbae uko kadingsteke una aganaha, Doangbo kodarok ; doangbo kodarok. 24 Unon ua nipile uamangko nike Jihovani bimungo uamangko sao on-aha.1 Unikoa burungoni mapil bima manggni ong­katbae uamangoni saksotbri gni panterangko chiktongtongaha. 25 Aro ua uanoni Karmel abriona2

reangaha, aro unoni Samariaona repilangaha.

MOAB JEHORAMNA -BAMGIJA DAKA ARO AMAKO MANA.

O Dao Judani raja Jehoshaphatni *•* chichetgipa bilsio3 Ahabni depan­te Jehoram Samariao Israelni kosako raj a ongna abachengaha, aro bilsi chigni ua raja ongaha. 2 Aro ua Jihovani nikanio namgijako dakaha ; indiba antang pagipa gita aro antang magipa gita ongj achim ; maina ua antang pagipani dakgimin4 Baalni bimang dakako galataha.3 3 Indioba Israelko pap dakatgipa6 Nebatni depante Jeroboamni paprango ua magapaha ;T ua uarangoni reekjaha.

4 Dao Moabni raja Mesha mes-rangni nokgipa ongachim ; aro ua mes bisa manghajalritchasako, aro mes bipa manghajalritchasani kimil­ko Israelni rajana onrongachlm.8

5 Indiba Ahab siahaoa0 indake ongaha, Moabni raja Israelni rajana bamgija dakaha. 6 Aro uororo Jehoram raja Samariaoni reongkat­ange Israel gimikko chanaha. 7 Aro ua Judani raja Jehoshaphatona mande

*—Neh. 13:25-27. 2—4:25; 1 Raja. 18:19, 20. 3—1:17. --—Raja. 16:31. 32.

5—10:18. 26-28; Reo. 23:24. «—1 Raja. 14: 9. 16. •—1 Raja. 12:28-32.

»—2 Sam. 8:2. •—1:1.

487

Page 4: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

3 : 8-25 II RAJARANG

watate aganataha, Moabni raja angna bamgija dakaha ; na-a Moabko dak­grikna ang baksa regenma? Aro ua aganaha, Anga doanggen ; anga nang gitan onga, angni manderang nangni manderang gitan, angni gurerang nangni gurerang gitan onga.1 8 Aro ua aganaha, Anching badia ramako doangna? Aro ua aganchakaha, Edomni bakrani ramako. 9 Unon Israelni raja,2 Judani raja,3 aro Edomni raja4 reangaha. Aro uamang reduule sal snini ramako reangaha. Aro sipai kotokna aro uamangko jarikgipa jillanirangna chi grichim.

10 Unon Israelni raja aganaha, Him­angai ! Moabni jako onna ine Jihova ia raja sakgitamko okam chimongaha. 11 Indiba Jehoshaphat aganaha, Anching Jihovao singna manna gita Jihovani katchinikgipa iano grima?s

Unon Israelni rajani nokolrangoni saksa aganchake inaha, Elijani jak­rango chi rugipa6 Shaphatni depante Elisha7 gnang. 12 Aro Jehoshaphat aganaha, Jihovani kata un baksa gnang. Unon Israelni raja, Jehosha­phat, aro Edomni raja uona ongon­angaha.

13 Aro Elisha Israelni rajana aganaha," Angni nangmung mai nangpara? Nangni pagipani kat-chinikgiparangona aro nangni magip­ani katchinikgipar angona reangbo.-1

Unon Israelni raja una aganaha, Ongja ; maina Moabni jako on-na ine Jihova ia raja sakgitamko okam-chimongaha. 14 Aro Elisha aganaha, Jeni mikkango anga chadengenga, ua Kotokrangni Jihovani tanga gita, Judani raja Jehoshaphatni mikkangko nijagenchimode, anga nangchiko nian nijawachim, aro nangko nibebejawa-

22:4. -p. I. -1 Raja. 22 :47.

]—I Raja. 3-p. 7. 5—1 Raja. 22 :7. Joh. 13:4, 5, 13, 14. "--2:25.

••—Ezek. 14:3-5. a—I Raja. 18:19; 22:6-11, 22-25.

-1 Raja. 19:21;

chim. 15 Indiba dao knal mogipako angona rimbabo.1 Aro knal magipa mooa indake ongaha, Jihovani jak uni kosako ongaha.2 16 Aro ua agan­aha. Jihova indine agana, Ia akawe-ko donggerangchi gapatbo. 17 Maina Jihova indine agana, Nasimang bal­wako nikjawa, aro nasimang mikkako nikjawa, indiba ia akaweo chi gap-gen *. aro nasimang ringgen, nasimang aro nasimangni jillanirang, aro nasim­angni janggi gnanggiparang. 18 Aco iade Jihovani nikanio nengraengpiti; ua Maobrangkoba nasimangni jako ongen. 19 Aro nasimang guare gnanggipa songjinma pilakkon aro nambatgipa songjinma pilakkon dok­gen,3 aro namgipa bol pilakkon denpegen, aro chini chimikrangko dapgen, aro aa namgipa pilakkon roongrangchi ongsiatgen. 20 Aro pringo, boli on-ani somoemango,_ indake ongaha, nibo, EdomchipakoiU chi sokbaaha, aro ua asongo chian gapaha.

21 Dao antangmangko dakgrikna rajarang dobaaha ine pilak Moabrang knaoa, kangkare kaaniko kana changgipa aro una batgipa pilakai* damsan chimonge ario chadengaha-. 22 Aro uamang pringo pringni chakat­aha, aro sal chini kosako tengdapenga-chim, aro Moabrang ua chiko antang­mangni mikkango anchi gita gitchak*? nikaha. 23 Unon uamang Inaha, I***1

anchi j rajarang chadrapgrikchong-motaha, aro saksa sakgipinko sootaha. Daode rasekna hai, Moab. 24 Ar<> uamang Israelni atipona rebaoa, Israel-rang chakate Moabrangko dokaha, aro uamang uamangni mikkang kataha. Aro uamang naproroang*~ Moabrangko dokaha. 25 Aro uamang songjinmarangko nisiataha :5 aro _ namgipa pilakon uamang sakantia ^ roongko goe uno gapataha j aro

' — 1 Sam. 16:23; I Se. 25:1. „, 2— 1 Raja. 18:46; Ezek. 1 :3. 3—P- 2*>-4—Reo. 29:39, 40. *—p. 19.

488

Page 5: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 3 : 26-27; 4 : 1-16

mang chini pilak chimikrangko dapaha, aro pilak namgipa bolrangko denpeaha ; Kir-harasetosan,1 uni roongrangko dongkuataha ; indioba bengjuri gogiparang uko reduule uko dokaha.

26 Aro Moabni raja, ua dakgrikani antangna bilongdugaaha ine nikoa, Edomni rajaona chapretna ine tonualko rimgipa sakritchasni manderangko antang baksa rimaha ; indiba uamang amjaha. 27 Unon ua antangni pal raja onggnigipa antangni depante dejakrako rim-e uko guareni kosako hom on-aha.2 Aro Israelni kosako namen kaonangbeani ongaha ; aro uamang uoni rechakatange antang­mangni asongona pil-angaha.

ELIJA SEGRI MECHIKNI TOKO BANG-ATA. UA SHUNAM MECHIKNI DEPANTEKO TANGCHAATA.

A Dao katchinikgiparangni dedrang­ni3 jikgiparangoni badiaba mechik

saksa Elishana grape inaha, Nangni nokol angni segipa siaha ; aro nangni nokol Jihovana kenachim me naa "•"••a ; aro gro nokgipa4 antangna nokol Una angni depante sakgniko rimangna rebaaha. 2 Unon Elisha una agan-ana, Anga nangna maiko dakgen? angna aganbo; nangni noko mai gnang? Aro ua aganaha, To todili Sana agre nangni nokol mechikni noko jjamungba gri. 3 Unon ua aganaha, Keange, apaloniko nangni pilak •"•oksulrangoniko donchakanirangko, ^aragipako ra-chakebo ; banggija rachakainabe. 4 Aro naa napange

angko aro nangni depanterangko Sa chipchange ua pilak donchakani-_go tubo ; aro gapgumnko na-a

a n i l t e "onbo. 5 Unon ua uoni reange

chi3"*? a r o un* depanterangko doga *^Cnatlgaha ; uni rumitingo uamang

"A l6:7* J : ^ 2 : l ; Miki'677.

Jer. 48:31, 36.

„ , —Lev. 25:39-41, 48; 1 Sam. *•*••'•; Neh. 5:2-5.

donchakanirangko ra-rikrikbaaha. 6 .Aro donchakanirango gapahaoa indake ongaha, ua antangni depantena agan­aha, Angna donchakaniko rabakubo. Aro ua una aganaha, Donchakani gesamangba griaha. Unon to tipaha. 7 Unikoa ua rebae Isolni mandena uko aganaha. Aro ua aganaha, Reangbo, toko pale nangni groko chotbo ; aro na-a aro nangni depanterang dong-spachi janggi tangbo.

8 Aro sal sao indake ongaha, Elisha Shunemona batangaha. Aro uano dalgipa mechik1 saksa gnangchim ; aro ua cha-aniko cha-china uko mong-beaha. Aro indake ongaha, ua repakantin chaaniko cha-na unona nappakangachim. 9 Aro ua antangni segipana aganaha, Dao nibo, anching­ko repakrongenggipa Isolni rongtal­gipa mande2 onga ine anga uia. 10 Imo, anching guareo chongipa kuturiko dakna ; aro uno una tuchakani gesa, mej gesa, asongchakani gesa aro tochri sochakani gesako donna. Aro ua anchingona rebaoa indake onggen, ua unona napanggen. 11 Aro sal sao indake ongaha, ua unona rebaaha, aro ua kuturiona napange uano tuaha. 12 Aro ua antangni nokol Gehazina-1

aganaha, Ia Shunam mechikko okambo. Aro ua uko okamahaoa ua uni mikkango chadengaha. 13 Unon ua una aganaha, Dao ua mechikna aganbo, Nibo, ia pilak simsakanichi na-a chingni gimin simsakaha ; nangna maiko dakgen? Rajana ba kotokni pamongna nangni gimin maikoba aganani gnangma? Aro ua aganchak­aha, Anga antangni manderangni gisepo dongenga. 14 Unon ua agan­aha, Indide ua mechikna maiko dak­gen? Aro Gehazi aganchakaha, Uni depante grichongmot, aro uni segipa budepaaha. 15 Aro ua aganaha, Uko okambo. Aro ua uko okamoa ua dogacholo chadengaha. 16 Unon ua

-1 Sam. 25 :2; 2 Sam. 19:32. -p. 7. a—P. 29-31; 5:20-27; 8:4, 5.

489

Page 6: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

T

4 : -7-37 II RAJARANG

aganaha, Ia kario, bilsi soktaio,1 na-a depanteko gipakgen. Aro ua agan­aha, Ongja, angni gitel ; naa Isolni mande, nangni nokol mechikna tol-nabe.2

17 Aro ua mechik oko kee Elishani una aganaha gitan, ua kario, bilsi soktaio, ua depanteko baaha. 18 Aro ua bisa dalbaoa sal sao indake ongaha, ua ragiparangona, antangni pagipaona reongkatangaha. 19 Aro ua antangni pagipana aganaha, Angni sko, angni sko. Unon ua antangni nokol pantena aganaha, Uko uni magipaona detom-angbo. 20 Aro ua uko detomange uni magipaona rimbaaha, aro ua saljatchiona kingking uni japmgo asongaha, unikoa ua siaha. 21 Unon ua mechik doange Isolni mandeni3

tuchakanio uko tuataha,4 aro dogako chipchange ongkatangaha. 22 Aro ua antangni segipako okame aganaha, Isolni mandeona daariange pil-bana manna gita angna nokol saksa aro gada mangsako watatbone. 23 Unon ua aganaha, Maini gimin naa daalo uona reanggen ? ja gital5 ongja, aro nengtakani salba ongja. Aro ua mechik aganaha, Namgen. 24 Unon ua gadako tarie antang nokolna agan­aha, Mobo, rebo ; angni geetgijade angni reaniko kasinatnabe, 25 Indake ua reange Isolni mandeona, Karmel abriona6 sokaha. Aro Isolni mande uko chel-ao niksoon indake ongaha, ua antangni nokol Gehazina aganaha, Nibo, hiwa Shunam mechik. 26 Dao uko grongna daariangbode, aro una aganbo, Na-a namengama? Nangni segipa namengama? Bisa namengama? Aro ua aganchakaha, Namenga. 27 Aro ua Isolni mandeona, ua abriona rebaoa, ua uni jaako rim-aha. Unon Gehazi uko jitpakatna sepangona rebaaha ; indiba Isolni mande agan­aha, Ua dongchina ; maina uni janggi

-Aba. 18 :I4. 2—p. 28. a—p. 7. -p. 32. »—Chan. 10:10; 28:11 ; I Se. 23:31. 6—2:25.

simbraenga ; aro Jihova uko angonifco donnuaha, aro angna aganjaha. 28 Unon ua aganaha, Anga angni gitel-oniko depanteko biahachimma? Angko tolnapnabe1 ine anga aganjaha-chimma? 29 Unon ua Gehazina agan­aha, Naa nangni kangkareko kae2 aro nangni jako angni goldikko rae3 , reangbo. Na-a sakoba grongode uko salam kanabe ;4 aro saoba nangko salam kaode una aganchaknabe. Aro angni goldikko bisani mikkango donbo.5 30 Aro ua bisani magipa . aganaha, Jihovani tanga gita, aro I nangni janggini tanga gita, anga nangko watjawa.6 Aro ua chakate ua mechikko jarikangaha. 31 Aro Gehazi uamangna skang reange bisani mik­kango ua goldikko donaha ; indiba kurangba, gisik onaniba grichim. Unon ua uko grongna reangpile una agane inaha, Bisa mikrakjaha.

32 Aro Elisha nokona rebaoa, nibo, | bisa siaha, aro uni tuchakanio uko donaha. 33 Unon ua napange ua­mang sakgnikon doga chipchange Jihovao biaha. 34 Aro ua gakate I bisani kosako tuaha,8 aro antang**' kusikko uni kusiko, aro antangni mikronrangko uni mikronrango, an­tangni jakrangko uni jakrango donaha. Aro ua uko bamdapaha ; aro bisa**1 ^ been ding-baaha. 35 Unon ua pilang'* noko changsa iachi uachi ree roaha ( aro doange uko bamdapaha. Aro u I bisa changsni atchingaha, aro ua bis*

i antangni mikronrangko oaha. I Unon ua Gehaziko okame aganaha* ; Ua Shunam mechikko okambo. At I ua uko okamaha. Aro ua uon I napbaoa ua aganaha, Nangni depan I ko detombo. 37 Unon ua napa-*g | uni jao gaake aao tujolaha, aro a I tangni depanteko detome0 ongkatang' i t aha. __,—-

i_p. 16. 2—p. 9:1 ; 1 Raja. 18:46. -i—2 :14 ; Reo. 4:17. ---Luk 10:4. 5—Reo. 7:19, 20; 14:16. fi—2 :2, 4. 7—p. 4; Mati 6:6; Luk 8:51. 8—1 Raja. 17:21-23. B—Ibri. 11:35-

490

Page 7: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 4 • 3S-44: 5 • 1-10

<58 Aro Elisha Gilgalona1 rebataiaha. Aro asongo karap ongengachim ;3 aro katchinikgiparangni depanterang3 uni mikkango asongengachim.4 Aro ua antangni nokolna aganaha, Dalgipa samdikko chan ate katchinikgiparangni depanterangna bijak song-bo. 39 Aro saksa samjakrangko chimongna patalona ongkatange burungni buduko nikaha, aro unoni laurangko kondilao gape chimongaha, aro rebae uarangko repe bijakni samdiko sikaha. Maina uamang uarangko uijachim. 40 Unon uamang uko cha-china manderangna pakaha. Aro indake ongaha, ua bi jakko chamitingo uamang chrike aganaha, O Isolni mande, samdiko siani gnang. Aro uamang unoniko cha-na manjaha. 41 Indiba ua agan­aha, Indide gindeko ra-babo. Aro ua uko samdikona galate5 aganaha, Cha-cnina manderangna pakbo. Aro samdiko namgija griaha.

42 Aro Baal-shalishaoni mande saksa rebae Isolni mandena mincheng-gipa bherangni chaaniko jobni pita dotkolgrikko aro dokrao bite dambe-rangko ra-baaha. Aro ua inaha, Ua­mang cha-china manderangna on-bo.6

•> Aro uni dangdike on-gipa aganaha, Maisa sakritchasa mandena anga iako °ngenma? Ua aganaha, Uamang cha-china manderangna on-bo ; maina Jihova indine agana, Uamang chagen, « o unoniko donanggen. 44 Unon ua

0 uamangni mikkango donaha, aro amang cha-aha, aro Jihovani kata

S*tan donangaha. *^HA NAAMANNI KONCHIRITAMKO "AMATA. GEHAZINI MIKBOKE SASTI MANA.

5 P a ° Naaman,7 Syriani rajani nj0 , ot°kni pamong, giteltangni nika-m ,a §*Pa aro manderaako mangipa ——-5li'_"gachim, ; maina uchin Jihova H :i r — — — -6:1.

2%\ V L u k ,0:39; Wat. 22:3. r / 1 ; Reo. 15-25 lvlat' 14 -.16-21 ; 15 :32-38. 7—Luk 4 :27.

Syriana jokataniko on-manaha. Aro ua bilakgipa ka-rakgipa mandechim, indiba ua konchi ritamgipachim. 2 Aro Syriani rasekgiparang tok tok dake,1 ongkatange Israelni asongoniko chongipa metrako rim-gittangbaaha-chim ; aro ua Naamanni jikgipana dangdike on-achim. 3 Aro ua an­tangni nokgipana aganaha, Angni gitel Samariao donggipa katchinikgipani mikkango dongosamung! indide ua uko uni konchi ritamoniko namatgen-chim. 4 Aro ua napange antangni gitelna agane inaha, Israelni asongoni metra indake indake aganaha. 5 Unon Syriani raja aganaha, Reangbo, anga Israelni rajana chiti kingsako onatgen. Unon ua reangaha, aro antang baksa rupa muan chikung,2 aro sona sekel hajaldok, aro ganding chinding jora chikungko3 rabitangaha. 6 Aro ua indake sea chitiko Israelni rajana ra-baaha, Dao, ia chiti nangona sok-baon, nibo, anga angni nokol Naa-manko, na-a uko uni konchi ritamoniko namatchina ine, nangona watataha. 7 Aro indake ongaha, Israelni raja ua chitiko poraimanoa, baratangko chite4

inaha, la mande, mande saksako konchi ritamoniko namatchina, angona watatara, angan sootna aro tangpilatna amgipa Isolma ?5 Indiba nasimang chanchie nipaboching, maikai ua ang baksa kajia anvenga.6

8 Aro Israelni raja baratangko chitaha ine Isolni mande7 Elisha knaoa, ua rajaona mande watate aganataha, Maini gimin naa baratangko chitaha? ua angona rebachina, aro Israelo kat­chinikgipa gnang ine ua uigen. 9 Unon Naaman antangni gurerangko aro antangni rotrangko rae reangeElishani nokni cholgugao chadengaha. 10 Unon Elisha uona mande watate agan-

•—6:23; 13:20. 2_4 :42; 1 Sam. 9:7. 3—P. 22, 23: Bi. 14 :12. 4—Aha. 37:29. <•—Aba. 30:2; 1 Sam. 2:6. 6—1 Raja. 20:7; Luk 11 :54. i—\ Raja. 12 ;22.

491

Page 8: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

5 : ii-25 II RAJARANG

ataha, Reange Jordano changsni auebo,' unon nangni been nangona pil-bagen, aro na a rongtalgen. 11 Indiba Naaman kaonangaha, aro reange aganaha, Nibo, ua angona ongkatbachongmotgen, aro chadenge antangni Isol Jihovani bimungo bie parini kosako jaktangko wingwange konchi ritamko namatgen ine anga chanchiachim. 12 Damaskusni chibi-marang, Abana aro Pharpar, Israelni pilak chirangna bate nambatjama? Anga uarango aue rongtalna manja-wama? Unon ua kaonange anpile reangaha. 13 Unon uni nokolrang sepangona rebae una agane inaha,2

Apa,3 katchinikgipa nangna maiba dalgipa kamko dakchina aganahaode na- a uko dak j agenchimm a? Indide badita batesa, Aue rongtalbo ine uni nangna aganon [dakna nanga.] 14 Unon ua ongonange, Isolni mandeni agana gitan, Jordano an­tangko changsni sim-bolaha. Aro uni been chongipa bisani been gita ong-pilaha,* aro ua rongtalaha.5

15 Ato ua Isolni mandeona rcang-pilaha, ua aro uni dol gimikan ; aro rebae uni mikkango chadenge agan­aha, Dao nibo, Israelona agre agilsak gimikon Isol dongja ine anga uiaha.6

Uni gimin dao, anga nangko molmola, nangni nokolni onaniko ra-bo.7

16 Indiba ua aganaha, Jeni mikkango anga chadengenga, ua Jihovani tanga gita, anga mamungkoba ra-chakjawa.'1

Aro uko rachina ua uko molmol-beaha : indiba ua jechakaha. 17 Aro Naaman aganaha, Ongjaode, anga nango molmola, kotchor jora sani bal amangko* n angni nokolna r a • a ngna on-bo; mama Jihovana agre nangni nokol gipin isolrangna homko ba boliko

'-Joh. 9:7. -CTSanTlalH! "—2 :12; 6 :21 ; 8 :9. '—p. 10; Job 33 :25. ''-Luk 4:27. 5:13. •-—p. 8; Joah. 2 :9-16; 1 Sam. 17 :46. 47. ~~~ 1 Sam. 25 ;27. 8—P. 20, 26: Aba. 14:22. 23. 3—Reo. 20 :24.

on-jawa. 18 Ianosa Jihova nangni nokolko watchina ; angni gitel Rimonnt nokona uko olakina reangon, aro ua angni j ako dandanon ,*• aro anga Rimmonni noko bamgopon; ianosa anga Rimmonni noko bamgopon, Jihova nangni nokolko watchina. 19 Unon ua una aganaha, Tomtome reangbo."

20 Aro ua uoni adita reangahaoa, Isolni mande EHshani nokol Gehazi* aganaha, Nibo, ia Syriani Naamanko, uni rabagiminko uni jakoniko ra- ( chakgija angni gitel kasae watataha. \ Jihovani tanga gita,4 anga uko rikange uoniko maikoba ragen. 21 Unon Gehazi Naamanko jarikangaha. Aro Naaman antangni kisangchi mande saksani daaribaengako nikoa, ua uko grongna rotoni ongone aganaha, Pilakan namengama? 22 Aro ua agan­aha, Pilakan namenga.5 Angni ptc\ indine aganate angko watataha, Nibo, Ephraimni abri jolonia pante sakg*« katchinikgiparangni depanterang dao-san angona rebaaha ; rupa muan sako aro ganding chinding jora gniko ua­mangna on-pabone.7 23 Unon Naa­man aganaha, Kasapae muan gniko rabo.8 Aro ua uko molmolchae, rupa muan gniko ganding chinding jora g1"' baksa dokra gnio kae uarangko an­tangni nokol sakgnio gatataha ; ato uamang uarangko uni mikkang0

ra-angaha. 24 Aro ua abriona sokoa ua uarangko uamangni jakoniko ra-noko ripinge donaha.* Aro ua u

manderangko watatoa uamang reang' aha. 25 Aro ua napange a n t a a?£, gitelni mikkango chadengaha. £ . Elisha una aganaha, Na-a bacW-1

rebaa, Gehazi? Aro ua aganana-Nangni nokol pilakchiba reangj-u*3'^

' - 7 :2. 17. e , . 2—Reo. 4:18; 1 Sam. 1:17; Mark 5:34. *•--4:12, 31. 36. *•—Reo. 20:7. •--A :26. '•-Josh. 24 :33. •_p. 5. \ - 6 :3 •—JOKI-. 7:1. 11. 12. 21:

1 Raja. 21 =16. -<•—p. 22.

492

Page 9: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

I I KAJARANG 5 : 26-27; 6 : t-18

26 Unon ua una aganaha, Ua mandeni nangko grongna rottangoni pil-baon angni gisik reangjahama? Ian tangka­ko rachakani, gana chinani bara­rangko, aro jottun bolrangko, aro' drafca barirangko, aro mes aro matchurangko aro nokol measa aro nokol mechikrangko ra-chakam sal ongama?1 27 Uni gimin Naamanni konchi nango aro nangni bitchrio pangnan magapgen. Aro ua, konchi ritam suuri gita boke, uni mikkangoni reongkatangaha.2

RUANI B1SILK0 BALBOATA. ELISHA ANTANGKO RIM'NA SYRIAN! RAJANI WATATGIMIN KOTOKKO MIKGK'ATA. SAMARIAO KARAP OXGBEA. ELISHA-KO SOOTNA AM-A.

C Aro katchinikgiparangni depante-rang3 Elishana aganaha, Nibo,

dao, nangni mikkango chingni dong-chakenggipa biap chingna apchondu-gaa. 2 Anching dongchakna manna g-ta • chinga J ordanona ree u noniko sakantian krong dotsako ra-e uano anchingna biapko rikna, ne. Unon, Reangbo ine ua aganchakaha. 3 Aro saksa aganaha, N a a kasapae nangni nokolrang baksa repabone. Aro ua aganchakaha, Anga regen. 4 Aro ua "atnang baksa reangaha. Aro uamang Jbrdanona rebaoa uamang bolko ^ipeaha. 5 Aro saksa krongko •J^peoa ruani bisil chio gaakangaha. „ r ° . U a grape aganaha, Himangai,

gni gitel ! maina uan rachakgiminsa. A5° J»olni mande aganaha, Ua bano

ah T ^ t o u a u n a D l apk° mesok-u!t: 0 n u a bo**«> demote* uko «cnina galate ua silgrakko balboataha. t_ 5?_ ua aganaha, uko antangona uko ^ n o n u a jaktangko snile

ra-aha. 8 Dat kgrik«

-P- 16. ^ R ^ 4 . 6 ; C W 12;"l0!

(jak 7?ao Syriani raja Israel baksa S^kengachim : aro ua antantmi igachim ; aro ua antangni

-2:3, -2'-1*' 4:41 j R eo. 15:25.

nokolrang baksa kumonge aganaha, Indaka indaka biapo angni atip onggen. 9 Aro Isolni mande1 Israelni rajaona mande watate aganaha, Gisik rakbo, n a a indaka biapko repaknabe ; maina uona Syriarang ongonbaenga. 10 Aro Israelnj raja ua Isolni mandeni una agane uko mikrakatgipa biapona mande watataha; aro changsa ba changgnisan ongaigija uano antangko jokataha. 11 Aro iani gimin Syrian! rajani katong namen jajrengaha ; aro ua antangni nokolrangko okame ua­mangna aganaha, Anchingoni sawa Israelni rajana chakgipa onga, nasim­ang uko angna mesokjawama? 12 Unon uni nokolrangoni saksa aganaha, O raja, angni gitel, pilakba ongja ; indiba Israelo donggipa katchinikgipa EUsha, nangni antangni turam kuturio aganani katarangko Israelni rajana agane on*a.

13 Unon ua aganaha, Anga mande­ko watate uko rinvena manna gita, reange uni dongramko niebo. Aro, Nibo, ua Dothano dongenga3 ine una agane on-aha. 14 Uni gimin ua gure­rangko, rotrangko, aro bangbea kotokko uchina watataha. Aro ua­mang walo rebae songjinmako chang-duuiaha. 15 Aro ua Isolni mandeni nokol pringni chakate reongkatoa, nibo, gurerang aro rotrang baksa kotok songjinmako dongduulengachim. Aro uni nokol una aganaha, Aiao, angni gitel'. anching maiko dakgen? 16 Aro ua aganchakaha, Kennabe f maina anching baksa donggipa uamang baksa donggipana bate bang-bata."* 17 Unon Elisha bie inaha, O Jihova, ua nikna manna gita, uni mikronrangko obo5

1 ine anga nango molmola. Aro Jihova \ ua panteni mikronrangko oaha ; aro ua

nikaha ; aro nibo, Etishani samtang-| tangchi waalni gurerang aro rotrangan I abrio gapachim." 18 Aro uamang

1-L4:!. 7- •""-.Aba. 37:17. "-—Reo. 14.13. *—2Se. 32:7, 8: Rom. 8:31. "'—p. 20. •~2*U; Git. 68:17; 7«k. 6:1-7,

493

Page 10: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

6-: ig-33 II RAJARANG

uona ongonbaoa,. Elisha Jihovao bie inaha, la manderangko mikgriatachi dokbo ine anga nango molmola. Aro ua EHshani kata gitan uamangko mikgriatachi dokaha.1

19 Aro Elisha uamangna aganaha, Ian ua rama ongja, aro ian ua song­jinma ongja. Angko jarikbo'y aro anga nasimangko nasimangni amenggipa mandeona rimanggen. Aro ua ua­mangko Samariaona dilangaha. 20 Aro uamang Satnariaona sokoa indake ongaha, Elisha aganaha, O Jihova, uamang nikna manna gita, ia mande­rangni mikronrangko , obo,2 Aro Jihova uamangni mikronrangko oaha, aro uamang nikaha ; aro nibo, uamang Samariani jatchio ongaha. 21 Aro Israelni raja uamangko nikoa Elishana aganaha, Apa,3 anga uamangko dok-boma? dokboma? 22 Unon ua agan­chakaha, Na-a uamangko doknabe. Naa nangni tonualchi aro chrichi rim-gittanggiparangko dokrongama?4

Uamang cha-e ringe antangmangni nokgipaona reangna manna gita, ua­mangni mikkango cha-aniko aro chiko donbo.5 23 Unon ua4 uamangna dala alaniko tariaha, Aro uamang cha-man ringmanoa, ua uamangko watat­aha, aro uamang antangmangni nok­gipaona reangaha. Aro 'Syriani ra-sek-gipa tokrang Israelni asongoha rebataijajok.6

24 Aro iani jamano indake ,ongaha, Syriani raja Ben-hadad7 antangni pilak kotokko chimonge, doange, Samariako chipchangduulaha. 25 Aro Samariao bilongbegipa karap ongachim. Aro nibo, gadani skoko rupa tong sot-chetna, aro paroani kimj kab sani bak brini bak sako rupa tong bongana paljana kingking uamang uko chip­changduulaha. 26 Aro Israelni. raja

•—Aba. 19:11. 2—p. 17. 3—2 ; 12 ; 5:13; 8:9. 4-rDeut. 20:11-16; 2 Se. 28:8-15. 5—Rom. 12 ;20. a—5 :2 ; 24 :2. ••—Raja. 20:1.

guareni kosako repakengmitingdj mechik saksa una- grape aganaha, 0 raja,- angni gitel-, dakchakbo. 27 Aro ua aganaha, Jihovaan nangko dak-

' chakjaode, anga haoniko dakchakgen? nakramonichima, ba draka sepramoni-chima? 28 Aro raja una aganaha, Nangna maiko nanga? Aro ua agan­chakaha, Ia mechik angna aganaha, Daalo anching nangni depanteko cha-na iiko on-bo, aro knalo anching angni depanteko chagen. 29 Unon chinga angni depanteko song-e cha-aha.1 Aro sal gipino anga una aganaha, Anching nangni depanteko chana uko onbo. Indiba ua uko donnuaha.

30 Aro raja ua mechikni katako knaoa indake ongaha, ua antangni barako chitaha ;3 aro ua guare kosako roengachim ; aro manderang nikaH"a, aro nibo, ningo antangni beeno chalja gnangchim. 31 Unon ua aganaha, la salo Shaphatni depante Elishani sko uo dongkuode Isol angna ua gita ba una bateba dakchina.3

32 Unon Elisha noktango asong-engachim, aro meaparang un baksa asongengachim ;* aro raja antang"1

mikkangoniko mande saksako watat­aha. Aro watata mangipa mafl<--e

uona sokbana skangan, Elisha meapa­rangna aganaha, Maikai ia maridc

sootgipani depante angni sk:<** ra-angna watataha nasimang nikama ' Nibo, watatgimin mande spkbaoi* dogako chipbo, aro uko doga sinking; bo. Uni nokgipani jabirang "J*1' jamano grinia? 33 Aro uni uamang" mung aganpition, nibo, watatgjp mande uona ongonbaaha. Aro [**aJ*'4 aganaha, Nibo, ia namgija Jihovao ^ onga ; anga maina Jihovana kugen.

seiig'

'—Lev. 26 :27-29 • Deut. 58':52, 56. 57; Kalim. 4:10. 2—l Raja. 21 -27. 3— 1 Raja. 19 '2.

*—Ezek. 18:1; 14:1; 20:1. 5—1 Raja. 18:4, 13, 14; 21 :I0, 13.

494

Page 11: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG • 7 - I-I3

KARAP BONGNIKO AGAKSOA. jBOBILRANG KATANGOA EtANG"BEA ICHAANIKO* DONANGA.

7 Aro Elisha -aganaha, Nasimang Jihovani katako knabo. Jihova

indine agana, *Knalo, ia somoemango, sekel sana rinokgipa ginde don sako, ato sekef' sana1 job mi don gniko Samariani* cholgugao palgen.1 2 Unon jeni .jako raja' dandanengachim ua pamong2 Isolni mandena aganchake inaha, Nibo, Jihova salgio nokdechol-rangko dakgehoba, ian ongna man-genma?3 • Aro, ua aganaha, .Nibo,. naa mikrontabgchi uko nikgen, indiba unoniko* cha-jawa.

3 Dao dogacholni napramo konchi ritamgipa mande sakbri. gnangchim ; am uamang saksa- sakgipinna aganaha, Anching^ maina -iano siaona kingking asonge donga? 4- Anching songjin­maona napangna* ine inoba, songjin­mao karap ongenga; aro anching uano sigen ; anching iano asonge dongoba anching sigen. Uni gimin. dao, hai, anching Syriarangni atipona reangna.4

Uamang anchingko tange jokatode anching tanggen, indiba uamang anchingko tfootode anching siaigen. 5 Aro Syriarangni atipona rena ua-mang andalsimsimon chakataha. Aro uamang Syriarangni atipni rikam anpagipaona sokoa, nibo, uano mande grichim. > 6 ''Maina Jihova rotrangni gam-ako, gurerangni gam-ako, aro bangbea -kotokni gam-akoba Syria-ra«gni kotokko -knaataha.5 Aro ua-mang saksa sakgipinna aganaha, Nibo, ^chingko chabana Israelni raja "^tttrangni, rajarangko,6 aro Egypt-^ngni rajarangko7 bhara 'raaha. ch i!" ' ^ m m uaniang andalsimsimon gakate katangaha. Aro antang-

angnj. tamburangko, antangmangni re rangko, aro antangmangni gada-

3^Ak'8' 2—P- '7. 19; 5:18. ""Al?a- 7:11; Mal. 3:10. 4~6 :24. -2Sa , *««n. 3:24. 6—1 Raja. 10:29.

ie- >2:2, 3; Is. 31 :1;.36:9.

rangko, atipni ongachim gitan watej antangtangni - janggina katangaha. 8' Aro ia konchi ritamrang atipni rikamona sokoa, uamang tambu gesaona napange .cha-a ringaha, aro unoni rupa aro sona, aro ganding chindingko ra-ange1 donnu­aha. Aro uamang rebataie gegipin tambuo napaha, aro unonikoba ra-ange donnuaha. 9 Unikoa uamang 'saksa sakgipinna agane inaha, Anching name dakja ; ia sal nama katani sal, aro anching jrip jrip donga. Pring sengaona kingking anching dong-kuode, sasti anchingko srapgen. Uni gimin "dao anching reange rajani noko aganna hai.2 10 Unon uamang rebae songjinmani cholguga dongtimgipako okamaha. Aro uamang uamangna agane inaha, Chinga Syriarangni atipona reangaha, aro nibo, mande aro mandeni gam-aba griaha ;, indiba gurerangko kaa, aro gadarangko kaa, aro tamburang skangni gitan dong­enga. 11 Aro ua cholguga dongtim-giparangko okamaha ; aro uamang uko rajani nokningo aganaha.

12 Unon raja walon chakate antangni nokolrangna aganaha, Dao, Syriarang anchingna maiko dak­manaha, uko anga nasimangna aganna onbo. Anching okkrienga ine uamang uia ;3 uni gimin uamang patalo dongnuna4 atiponi ongkatange inenga, Uamang songjinmaoni ong-katbaon anching uamangko rim-gittanggen aro songjinmao napgen. 13 Aro uni nokolrangoni saksa agan­chake inaha, Anga nangko molmola, songjinmao dongkuenggipa dongspa gure mangbongako saoba saoba ra-china, '(nibo, uaranga uno dongspa gita Israelni gimik gita apsan ; nibo, uamanga chon-atgimin Israelni gimik gita apsan ;) aro mande watate nina

1—Josh. 7 :21. 2—6 :30. 3—6 :25-29.

j '—Josh. 8:4-12.

495

Page 12: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

7*: 14-20; 8 : I-IO II RAJARANG

hai, 14 Aro uamang rot gegniko gurerangmung ra-aha ; aro raja Syriani kotokko jarikna jamano mande watate aganaha, Reange nibo. 15 Unon uamang Jordanona kingking uamangko jarikangaha. Aro nibo, Syriarangni skelangon galanggipa ganding chindingrang aro jafckalam-rangan rama gimikon gapaha. Aro ua watatgimin manderang pil-bae rajana aganaha.

16 Aro manderang ongkatange Syriarangni atipko rasekaha. Unon Jihovani agana gitan,1 rinokgipa ginde don sako sekel sana, aro job mi don gniko sekel sana palaha.

17 Aro raja, antangni dandangipa pamongko2 cholgugani nokgipa dake donaha. Aro manderang cholgugao uni kosako gadapdapaha, aro rajani unona ongonbaani salo una agangipa3

Isolni mandeni aganmanaha gitan, ua siaha. IS Aro knalo ia somoemango Samariani cholgugao job mi don gniko sekel sana, aro rinokgipa ginde don sako sekel sana palgen ine rajana ua Isolni mandeni aganaha gitan ongaha ; 19 aro, Dao nibo, Jihova salgio nokdecholrangko dakgenoba4 ian ongna mangenma? ine ua pamong Isolni mandena aganchakoa, Nibo, na-a uko antangni mikronrangchi nikgen, indiba unoniko chajawa, ine Isolni mandeni aganaha gitan una ongaha ; 20 maina manderang cholgu­gao uko gadapdapaha, aro ua siaha.

SHUNAM MECHIK AATANGKO MANFILA. JEHORAM RAJA ONGE NAMGIJA DAKA, AHAZIA RAJA ONGE NAMGIJA DAKA.

O Aro je mechikni depanteko Elisha C tangchaataha,5 una indine Elisha

aganmanaha, Chakate reangbo, naa aro nangni nok gimikj aro nangni songdongna manao songdongebo. Maina Jihova karapko okamaha ;B aro

•—p. ]. 2_p. 2. 3—6:32. *—P. 2. 5—4=18. 31-35. <•—Git. 105:16; Hag. 1 -11.

ia songo bilsi snina - kingking uan" onggen.1 2 Aro ua mechik chakate Isolni mandeni- agana gitan dakaha. Aro ua antangni nokgimikmung reange Philistirangni asongo bilsi sni song-dongeaha. 3 Aro bilsi snini bonao indake ongaha, ua mechik Philisti­rangni asongoni rebapilaha • aro antangni nokni aro antangni aani gimin rajao molmolna ua reongkatangaha: 4 Aro raja Isolni mandeni nokol Gehazi2 baksa agangrike indine inengachim, Elishani dakgimin pilak dalgipa kamrangni gimin angna aganbone. 5 Aro ua sigiminko tang­chaataha ine uni rajana agatimitingo, indake ongaha, nibo, jeni depanteko ua tangchaataha, ua mechik antangni nokni gimin aro antangni aani gimin rajao molmolaha. Aro Gehazi agan­aha, O raja, angni gitel, ian ua mechik, aro EHshani tangchaatgipa uni depante ian. 6 Aro raja ua mechikko sing03

ua una uko aganaha. Unon raja una pamong saksako on-e aganaha, Unin onggipa pilakkon, aro uni aako wat* angani sal intaltal daona kingking abani pilak biterangko una on-pilbo.

7 Aro Elisha Damaskusona J** baaha ;3 aro Syriani raja Ben-hadad saengachim ; aro Isolni mande iachina rebaaha ' ine5 una aganaha. 8 ~n?n

raja Hazaelna6 aganaha, Nngni jako on-aniko rae7 reangbo,- Isolni mandeko grongebo, aro, Anga ia saaoni nam-pilgenma ine Jihovao uachi singb0* 9 Unon Hazael uko grongna reang­aha, aro jaktango onaniko, ar Damaskusni pilak namarangko » mangsotbrini balko ra-angaha, a

sokangoa uni mikkango cha «®n*£ aganaha, Nangni de Syriani raja E^" hadad»9 angko nangona watate aga-1 „ aha, Anga ia saaoni nampilgen1**3

10 Unon Elisha una aganaha, Reang

i—Aba. 41:27. 54. -*~4:12;' 5:20-27. 3—1 Raja. 11 :24. **•—6 :24. 3—5:20. «_4 Raja. 19:15, 17. 7— 1 Raja. 14:3. B— 1 :2. *•—5 :13.

496

Page 13: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II. RAJARANG 8 : II-*29*

aganbo, Naa'nampilna amchong-;L indiba \ ua sichongmotgen

iae'Jihova angna mesokaha.2 11 Aro us kratchapilaona kingking3 ua uko nkatchaaha. Aro Isolni mande grapaha. 12 Unon Hazael aganaha, Maina grapa, angni gitel? Aro ua aganchakaha," Anga Israelni dedrangna nangni namgij a daknasiako uiani gimin.4 Na-a uamangni machakani-rangko.waalchi so-gen, aro naa ua­mangni panterangko tonualchi soot­gen, uamangni bisarangko bnekatgen,5

aro angbanggipa mechikrangko raprakgen.' l'3l Unon Hazael agan­aha, ia dalako dakna nangni nokol achakari6 mai? Aro Elisha agan­chakaha, Na a Syriani kosako raja onggen ine Jihova angna mesok-manaha.7 14 Unon ua Elishaoni reange antangni gitelona sokaha j aro ua una aganaha, Elisha nangna maiko aganaha? -Unon ua aganchakaha, Naa nampilchongmotgen8 ine ua angna aganaha. 15 Aro sal sagipao '"dake* ongaha, ua-kombolko rae uko cnio sinvbblaha; ard;uko'uni mikkango P-ngripe ukp siataha,9 Aro Hazael un" pal raja ongaha.

16 Aro Israelni raja Ahabni depante Jwamni borigagipa bilsio,10 Jehosha-P"at Judani raja ongon, Judani raja Jehoshaphatni depante raja ongna abachengaha. 17 Ua raja*origna- aba-chengon uni< ^,itsi bilsi k&latchi 'gni °"gahachim j*11 aro ua Jerusalemo "bilsi ^ raja ongaha. 18 Aro Ahabni •nachongni dakaha gita, ua* Israelni ALa'if.nSn* r-imao reaha ; maina ua aro demechikko jik manachim ;' J_, ,Ua Jihovani nikanio namgijak igijako di* ~* .x=r J-I*UIODa antangni desu-

ango pilak salrango tochriko on-gen • ana* _ 19 Indioba antangni desu-

***• !4- 2-P. 15. 3-2:17. 12:17; 13:3, 7

S*r* ---I Sam. 17:43; 2 Sam. 9:8. Ka - -

MO £ ,-P* ,5* 3^2:17. «J?S-33: 12:17; 13:3. 7. •,5_16. •_"_ »J" aJ a- '9:15. ». ,*T"' :17- 1 .1 .„ ^ 10.

_2q : 3-k10-r-2Se. 21 :5-10., *'— p. 27. •• a-n. 7 : 12 | 15. i < R a K n :36. GARO

in_ ubi aganaha gitan, ' Jihova" -an-". tangni? nokol Daudni - asel Judakd. nisiatjawachim.

20 Uni salrango Edom Judani jakni ningoni bamgija dakaha,1 _ro antang­mangni kosako rajako donaha. 21 Unon Joram, aro un baksa unL pilak rotrang Zairona batangaha. Aro ua walo chakate antangko chip-chanduulenggipa Edom- manderangko aro rotrangni pamongrangko dokaha ; aro manderang antangtangni tambu-i*angona katangaha.3 22 Indake ia salona kingking Edom Judani jakoni bamgija dakaha.3 Unon apsan salo Ljbna bamgija dakaha.4 23 Aro Joramni gipin kamrangko, aro uni pilak dakanirangko Judani r^jarangiu. serikani ,kitapo * sejahama? 24 Aro Jojcam antangni ,s pagiparang, Jbaksa tusiaha, aro paudbi songjinmao uni pagiparang baksa, uko .gopaha'.5 Aro uni i paj uni depante Ahazia raja ongaha.8

25 Israelni raja_ Ahabni v depante Joramni bilsi ,chignigipao Judani raja^ Jehoramni .depante Ahazia raja ,6ngna abachengaha ;>j26 aro; raja ongchengon, Ahaziafij. bilsi .bjjsi k.olgrik\gnjt onga-, cfiim^ aro jja .Jerusalemo bilsi sa -raja, ongaha. Aro uni magipani burning-; Israelni raja (Dmrini> demechik .A'thalia' ongachim. 27 Arp ua Ahabni machongni ramao reaha, aro Ahabni machongni dakaha { gita Jihovani nikanio namgijako dakaha. .Maina ua Ahabni machongni chawari, ongachim.

28 Aro ua Ramoth-gileado8 Syriani raja Hazaelko9 dakgrikna Ahabni depante Joram baksa reangaha j- aro Syriarang Jdramko matataha. 29 Arq Syrian! raja Hazael baksa dakgrik-mitingo Ramao * Syriarangni matat-

i—P. 22; 3:9. 26; 27; 1 Raja. 22:47. **—2 Sam. 18:17; 19:8*. a—Aba. 27:40. **~ 19:6; Josh. 21 :!3. a—2Se. 21 :20. 8—2 Se. 21 :1. 17. •'—2Se. 22:1-6. *- * s—1 Raja. 22 :3, "*29. "—p. 15.

O. T.—32.] 497

Page 14: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

g : I - I 6 II RAJARANG

giminoni Jezreelo namatako manna ine Joram raja rebapilaha.1 Aro ua saengani gimin Judani raja Jehoramni depante Ahazia2 Ahabni depante Joramko nina Jezreelo ongonangaha,

JEHUKO EAJA ONGCHINA TO NONGA. JEHU* JORAM, AHAZIA, ARO JEZE-EELKO SOOTA.

Q Aro Elisha katchinikgipa kat-*** chinikgiparangni depanterangoni saksako okame3 una aganaha, Naa kangkare kae1 nangni jako ia toni todiliko ra-e3 Ramoth-gileadona8

reangbo. 2 Aro naa unona sokoa Nimishini depante Jehoshaphatni depante Jehuko7 ame uona napange uni jongadarangni giseponiko uko chakatate8 uko ningogipa kuturiona rimangbo ; 3 aro toni todiliko rae uko uni skoo rudape inbo, Jihova indine agana, Anga nangko Israelni kosako raja ongchina to nonga.9 Unon doga­ko oe katbo, aro dongdiknabe.

4 Aro ua pante, ua katchinikgipani nokol,'" Ramoth-gileadona reangaha. 5 Aro ua sokoa, nibo, kotokni pamong­rang asongengachim ; aro ua aganaha, O pamong, nangna agangni kata ango gnang. Aro Jehu aganaha, Chingni gimikni giseponi sana? Aro ua agan­aha, O pamong, nangnan. 6 Unon ua chakate nokningona reangaha ; aro ua uni skoo toko rudape una aganaha, Israelni Isol Jihova indine agana, Jihovani manderangni kosako, chong­motan Israelni kosako, raja ongchina anga nangko to nongaha.11 7 Aro angni nokol katchinikgiparangni anchina,12 aro Jihovani pilak nokol­rangni anchina, Jezebelni jakoniko13

ajak sokna manna gita,14 na-a nangni

*—9 :I5. 2—9:16. ••>—2 :3. -*—4 -29. "—I Sam. 10:1; 16:1; I Raja. 1:39. 6-8:28. 29. 7—p. 14. 20; 1 Raja.

19:16 17. fl—p. 5, II. *—.2Se. 22:7. ll)—p. 1. "—p. 3. '-— 1 Raja. 18:4; 21 :15, 21, 25. 13—p. 32-37. "-De-it. 32:35. 43.

'—14:26; Deut. 32:36. -*—1 Sum. 25 l2• 3—10:17; I Raja. 21 :21. ,/. 4—1 Raja. 14:10, 11; 15:29. *•— I Raja. 1° *

3-5, II, 12. e—p. 35. 36; 1 Raja. 21 =•"; 7—P. 17, 19. 22. «—Jer. 29:26; Hos. 9 •'• Mark 3:21. a—Mati 21 :7. 8; Mark 11 :7, 8. '»-2 Sam. 15:10; 1 Raja. 1 :34. 39. ll—8 :28; 1 Raja. 22 :3. *•••- 8 :29.

gitel Ahabni machongko dokna nanggen. 8 Aro Ahabni machong gimik gimagen ; aro anga Israelo nokol aro jakgitelko1 aro measa sakantiko2

Ahaboniko densotgen.3 9 Aro anga Ahabni machongko Nebatni depante Jeroboamni machongko gita* aro i Ahijani depante Baashani machongko gita5 dakgen. 10 Aro achakrang | Jezebelko Jezreelni aao cha-gen,6 aro ' uko gopna darangba dongjawa. Uni­koa ua dogako oe katangaha.

11 Unon Jehu antangni gitelni nokolrangona ongkatbaaha. Aro saksa una aganaha, Pilakan nam­engama ?7 Ia pagla mande3 maini gimin nangona rebaaha? Aro ua uamangna aganaha, Ua mandeko aro uni aganako nasimang uia. 12 Aro uamang aganaha, Tolasa; dao chingna aganbo. Aro ua agan­aha, Ua angna indake indake agane inaha, Jihova indine agana, Israelni kosako raja ongchina anga nangko to nongaha. 13 Unon uamang gong­rake sakantian baratangtangko ra-e uko pindapani grigipa jangkini kosako uni ningo anaha,9 aro singgako sike inaha, Jehu raja ongaha.

14 Indake Nimshini depante Jehoshaphatni depante Jehu Joram11* kosako melapruaha. (Dao Jorarn. ua aro Israel gimik, Syriani raja Hazaeloni Ramoth-gileadko rakienga-chim -11 15 indiba Joram raJa> Syriani raja Hazael baksa dakgrik-mitingo Syriarangni matatgimino'J Jezreelo namatako manna ine rebap*1* ahachim.) 16 Aro Jehu aganaha' Nasimang indake namnikode, indite Jezreelo uko aganena saksakoba

4 9 8

Page 15: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 9 : 17-32

^pngjinmaoni j oke reongkatangna onnabe ; aro Jehu roto gakate Jezreelona reangaha, maina Joram uano tuengachim. Aro Judani raja Ahazia Joramko nina ongonbaman-aha.1

17 Dao nitimgipa Jezreelo nok chugipao chadengengachim. Aro ua Jehuni kotokni rebaengako nikataha aro aganaha, Anga kotokko nikataha. Unon Joram aganaha, Saksa gure gakatgipako rime uamangko grong-china watatbo, aro ua inchina, Tom­tom ongama? 18 Aro uko grongna saksa gureo gakate reange aganaha, Raja indine agana, Tomtom ongama? Aro Jehu aganaha, Tomtoma baksa nangni kam mai?2 Naa angni kisangchi anpilbo. Unon nitimgipa agane inaha, Watatgimin mande uamangona sokaha, indiba ua rebapilja. 19 Unikoa ua gnigipa gureo gakatgipako watataha ; ua uamangona sokange inaha, Raja indine agana, Tomtom ongama? Aro Jehu aganchakaha, Tomtoma baksa "angni kam. mai? Naa angni kisang­chi anpilbo. 20 Aro ua nitimgipa agane inaha, Ua uamangonan sok-angaha, indiba rebapilja. Aro chalai-engako3 Nimshmi depante Jehuni4

«*<alaia gita nika : maina ua kating da*<e chalaia.

21 Aro Joram aganaha, Taribo. j "aniang uni rotko tariaha. Aro ^raelni raja Joram aro Judani raja At*azia sakprak rottango ongkat-

gaha ;5 a r o uamang Jehuko grong-

aa °ngkatange Jezreel mande Nabotni •""j"- uko grongaha. 22 Aro Joram

a-? 1? b*koa indake ongaha, ua Tjatlana, Tomtom ongama, Jehu?

n ua aganchakaha,- Nangni M-I^? J^ebelni dari daka aro montol dak; anirang bangengon7 tomtomam

4-1D • 2—P- •--. 22. 3—2 Sam. 18:27. £a"a. 19:17. s_2Se. 22:7. «_P. 26;

•j,"**-*. 21:1-7. 15-19. i—1 Raja. 16:30-i 3 ; '8:19: 2S_. 21:13.

bao? 23 Aro Joram jaktangko anpile katange Ahaziana aganaha, Tolnapani ongaha,1 O Ahazia. 24 Aro Jehu antang bil kakket chri chitea Joramko uni jakbrakrangni gisepo gooa uni katongko bra najokaha, aro ua antang roto gitilaha. 25 Unon [Jehu] antangni pamong Bidkarna aganaha, Detome uko Jezreel mande Nabotni abani bako galebo ;•• maina gisik ra-bo, na-a aro anga damsan gakate uni pagipa Ahabni jamano remitingo, Jihova uni kosako iako gataha.4 26 Mejalo anga Nabotni anchiko aro uni depante­rangni anchiko nikchongmotmanaha^ ine Jihova aganaha ; aro, Ia " aao anga nangna on-skagen, inea Jihova agana. Uni gimin dao, Jihovani agana gitan, uko detome ua aao uko galebo.

27 Indiba Judani raja Ahazia iako nikoa5- barini nokni rama gita katangaha. Aro Jehu uko jarikange inaha, Ukoba, roto dokbo ; aro Ibleamni8 sepango donggipa Gurona doanganio [uamang uko dokaha.] Aro ua Megiddoona katange uano siaha. 28 Aro uni nokolrang uko roto Jerusalemona ra-angaha,y aro Daudni songjinmao uni pagiparang baksa uni gopramo uko gopaha.

29 Aro Ahabni depante Joramni chisagipa bilsio1" Ahazia Judani kosako raja ongna abachengaha.

30 Aro Jehu Jezreelona rebaaha, aro Jezebel uko knaaha ; aro ua mikrontangko simataha,11 aro skoko nitoate kelkiko niataha. 31 Aro Jehu cholgugao napahaoa ua mechik aganaha, Tomtom, ongama, gitel-tangko sootgipa,12 naa Zimri ? 32 Unon ua kelkichina nichaoe aganaha, Angchi chakgipa sawa ?

i_1J :34. -*—1 Raja. 22:34. 3—1 Raja. 21 :1. •—-1 Raja. 21 :19, 24-29. 5—I Raja. 21 :13. 6—P. 21. 25. •—2Se. 22:7, 9. »—Josh. 17:11; Bi. 1 :27. 9 -23:30. '''—8:25. "-Jer . 4:30; Ezek. 23:40. •3- p. 18 :22; I Raja. 16:9-20.

499

Page 16: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

^ 1

9 : 33-37; io : i- ia IJvRAJA-RANQ

sawa ? aro sakgni sakgitam kasirang niwatatQg, 33 ua aganaha, Uko galonatbo. Unon uamang uko galon-ataha ; aro uni anchi pakmao aro gurerango tangseldapaha. Aro pa uko gabelaha. 34 Aro ua napange cha a ringaha ; aro ua aganaha, I?ao reange, ia sao mangipa mechikko nibo1 aro uko gopbo ; mania ua rajani demechik onga.2 35 Unon tjamang uko gopna reangaha. Indiba uni sko bikrok aro jaarang aro uni jakni jakparangna agre uni mamung­koba manjaha". 36 Unon uamang pil-bapile una aganaha. Aro ua inaha,, Ian" Jezreelni aao achakrang Jezebelni^ beenko ncha-gen3 ine antangni nokol Tishbi mande Elijachi Jihovani agan­gimin onga. 37 Aro Jezebelni mang-gjsi Jezreelni aani kosako kii gita o n gg e n ;4 maikai ian Jezebel ine aganani ongjawa.

JEHU AHABNI DEPANTERANG ARO AHAZIANI JONGADARANG ARO BAALKO OLAKIGIPARANGKO SOOTATA.

*l (\ Aro Samariao5 Ahabni deoante •**•" saksotsni gnangchim. Aro

Samariaona, Jezreelni sason kagipa-rangnaf, meaparangna,, aro Ahabni depanterangko sangipa/angna Jehu indine chitiko see watataha, 2 Aro dao, nasimangni gitelni depanterang nasimang baksa dongenga, aro nasim-ango rotrang' aro gurerang, guare. gnanggipa songjinmaba aro silchidare-rang dongani gimin, ia chiti nasim­angona sokarion ; 3 nasimangni gitelni depanterangoni nambatgipa sronggipa mandeko am-e uko uni pagipani singhasono asongatbo, aro nasjmangni gitelni machongna dak-grikbo,, 4 Indiba uamang namen kenbee aganaha, Nibo, raja sakgni, uni mikkango chadengjaha ; indide anchinga maikai. chadenggen ? 5 Aro

-—1 Raja, 21 :25. a—1 Raja. 16 :31. 3—1 Raja. 21 :23. 4—Jer. 8:1-3'. *— I Raja. 16 :24-29.

nokgimUcni kosakogjpa, -*iro songjin-marii .kosakogipa, 'apo meaparangba, aro ua bisarangko sangiparang Jehuona mande tyatate aganaha, Chjnga nangni nokolrang,1 aro nangni chingko geeta pilakkon chinga dak­gen * chinga darangkoba raja don-jawa. Naa nangni namnikako dakbo. 6 Unon ua gnigipa chitiko see aganataha, Nasimang angchi chak-ode, aro nasimang angni kurangko" knachakode, nasimang nasimangni gitelni depanterangni skorangko ra-e Jezreelona knasalni ia somoeo angona rebabo. Dao rajani depante sak­sotsni antangmangko sangipa song­jinmani dalgipa manderang baksa-chim. 7 Aro uamangna chiti sokbaoa indake ongaha, uamang rajani depanterangko rime uamang saksotsni manderangko sootaha,2 aro uamangni skorangko kokrango sike uona Jezreelona *watataha.

8' Aro .watatgipa mande rebae una agane inaha, XJamang rajani depante-rangni skorangko ra-baaha. Aro ua aganaha, Nas,imang pringona kingking uarangko chqlgugani napramo dan?-, gni dake chonge donbp. 9 Aro pringo indake ongaha,, ua reongkataha aro. cha.denge pilak manderangna aga"" aha, Nasimang kakketgiparang. Niboj angade angni gitelni kosako melaprue

uko sootaha.3 Indiba ia pilakko sawa sootaha ?4 10 Dao Ahabm. machongni gimin Jihovani agangim*-1* Jjjjpvani katani mamungba aaona gaakjawa ine uibo.5 Maina #J-."*?vi] antangni nokol EHjachi agangiminko dakmanaha. 11 Aro Jehu Jezreelo Ahabni machongna, Jezreelo dong­gipa pilakkon, aro uni dalg*p man4eran'g pilakkon, uni ripengrang-ko aro, ,uni kamafrangko, una sa $amangba watghangmana dongja" ona kingking, dokaha. 12 Aro

-—18:14; Josh. 9:8, II; 1 Raja. 20:4. 32-*•— II :l; Bi. 9:5. 3—9 :14-24. 4—p. *-*• ••—9:7-10; «—1 Raja. 21 :19-29.

500

Page 17: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG io': 13^8

cWkate rechakatange Samariaona reangaha. Aro ua ramao mes. nirik-giparangni dongrimani noko 6ngon, Jehu, 13 Judani raja Ahaziani jong­adarangko gronge1 aganaha, Nasim­anga saWa? Aro uamang agan­chakaha, Chinga Ahaziani jongada­rang. Chinga rajani aro ranini dedrangko salam ka-na reenga. 14 Aro 'ua' aganaha, Uamangko rim­gittangbo. 'Unon uamang uamangko rimgittange hirikgipani dongrimani nokni akolo uamangko, saksotbri gni mandeko, sootaha ; uamangoni sak­sakoba donjaha.

15 Aro' ua unoni rechakatangoa antangko grongna Tebaenggipa Rek-abni2 depante Jehonadabko3 grong-aha. Aro ua uko salam ka-e una aganaha, Angni katong nangni katongna onga. gita nangni katong sronggipa origania ? Aro Jehonadab aganchakaha, ©nga. Ongode nangni jakko angna" onbo.4 Unon ua jakko on-aha. Unon [Jehu] uko antangona rotona gakatataKa. 16 Aro ua agan­aha, Ang baksa repae Jihovana angni bl*nchipak6 nibo.5 Unon uamang uko uni roto "gak'atataha. 17 Aro ua •jamariaoria-sokoa -Samariao Ahabna apngspa pilakkon, Elijani agangimin Jihovani agana gitan6 uko nisiat-kujana kingking,. dokaha.7

lo Aro Jehu' pilak manderangko AK°uaD c m m o n*ge uamangna aganaha, ? , a b Baalko1 6'ntiti mariiaha ;B indiba Je,-u uko bang,e manigen. 19 Uni gm-n dao" Baalni pilak katchinik-

fanata n s U o ' u k o P i I a k m a n iS-Pa-8ko> aro uni pilak kamalrangko o n

g ? n a ° tambo;9 'saksaba donggija bee?8 I 8 , ' M a i n a Baalna anga* dal­

gipa boliko 'on-na nanga ; saoba "gjaode ua tangjawa. Indiba Jehu

4 -E^ ,V5,5* S—Jer. 35; 6-19. *Ml£*10,:i9* Ez<*- 17:18-6-D m l9:1°-' - 1 R«* V 9 :8- 8 -1 Rai - '6 =31. 32. Ka-a- '8:15;, 22:6.

Baalko olakigiparangko nisiatna uko paske dakaha.

20 Aro Jehu aganaha, Baalna gisik nange tomaniko-aganprakatabo,? Aro uamang uko aganprakataha.2

21 Aro Jehu Israel gimikchinan mande watataha. Aro Baalko olaki-gipa pilakan rebaaha, aro rebagija-gipa mande saksaba dong jaha. Aro uamang Baalni nokona rebaaha ;3

aro Baalni noko samsaoni samsaona gapaha. 22 Unon ua gananirangko dontimgipafta aganaha, Baalko olaki-gipa pilaknah gananirangko raongkat-babo. Aro ua uamangna ganani­rangko ra-ongkatbaaha. 23 Unon Jehu aro Rekabni depante Jehonadab Baalni nokona reangaha ; aro ua Baalko olakigiparabgna aganaha* Iano Baalko olakigipana agre Jihova­ko olakigipa nasimang baksa ctongama dongja am-e nibo. 24 Aro uamang bolirangko aro homrangko on-na napangaha. Dao* Jehu saksotchet mandeko apalo donsom'anaha. Aro ua aganaha, Nasimangni jakrangona angni rimbagimin manderangoni sak­sako kate jokangna on-ode,* uni jang-gian uni janggini pal onggen. 25 Aro uni hom onaniko nVatchotarion indake ongaha, Jehu nitimgipana5

aro pamongrangna aganaha, Napange uamangko sootbo ;6 saksaba ongkat-bajachina. Aro uamang uamangko tonualni kupachi dokaha ; aro nitim­gipa aro pamongrang uamangko apalchi gale Baalni nokni songjinmani killaona reangaha. 26 Aro uamang Baalni nokoniko mite dakanirangko7

ra-ongkatbae uarangko so-aha. 27 Aro uamang Baalni bimang dakako peaha, aro Baalni nokko pee uko la salona kingking kigongdam dakaha.8 28 In­dake Jehu Baalko Israeloniko nisiat­aha.

-—Joel 1 :14. 3—Reo. 32 :4-6. 3—11 :18; 1 Raja. 16:32. 4—1 Raja. 20:30-42. s - 1 Sam. 22:17. «— 1 Raja. 18:40. *•—3 :2; 1 Raja. 14:23. 8—Ezra. 6:11; Dan. 2=5; 3:29.

50H

Page 18: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

io : 29-36; n : I-IO II RAJARANG -

29 Indioba Israelko pap kaatgipa Nebatni depante Jeroboamni pap-rangoni,1 chongmotan Beth-elo dong­gipa aro Dano donggipa sonani mat­chu bisa manggniko3 jarikaoni Jehu ekangjaha. 30 Aro Jihova Jehuna aganaha, Na-a angni nikanio kakket­ko name chusokatahani gimin, aro angni gisiko pilak donga gitan Ahabni machongna dakahani gimin, nangni depanterang chasong brina kingking Israelni singhasono asonggen.3 31 In­diba, Jehu antangni pilak katongchi Israelni Isol Jihovani niamo rerurana gisik on*jaha. Israelko pap ka-atgipa Jeroboamni paprangoni ua ekang­jaha.4

32 Ua salrango Jihova Israelko denchongdikna abachengaha.5 33 Aro Israeloni pilak arirango Hazael uamangko, Jordanoni sal naram-chipak Gileadni asong gimikko, Gadni aro Reubenni aro Manasseni mande­rangko, Arnonni chikareni sambao donggipa Aroeroniko, chongmotan Gilead aro Bashankoba6 dokaha.7

34 Dao Jehuni gipin katrfrangko, aro uni dakgimin pilakkon; aro Uni pilak bilko, Israelni raj arangni serikani kitapo sejahama ? 35 Aro Jehu antangni pagiparang baksa tusiaha. Aro uamang uko Samariao gopaha. A'ro uni depante Jehoahaz uni pal raja ongaha. 36 Aro Samariao Israelni kosako Jehuni raja ongani sal kolgrik chet bilsi ongachim.

ATHALIA RAJANI MADRANGKO SOOTE JUDAO RAJA ONGANIKO. RA-SEKA. UNONI DONGNUGIPA BISA JOASHKO RAJA DONATA. UA JLHOVAKO OLAK-IANIKO ONGATTAIA.

I -I Dao Ahaziani magipa Athalia * *• antangni depante siaha ine nikoa8 ua chakate rajani pilak bitchri-

*—1 Raja. 12:28-30; 13:33, 34. 2—I Raja. 12 -29. 3—15 :12. •*—p. s—13:25; 14:25. '-Amos 1 :3-5. 7—8:12; 13; 22; 1 Raja. 19:17. 8—2Se. 22:10-12.

29.

rangko nisiataha. 2 Indiba Ahaziani nogipa, Joram rajani demechik Jehosheba Ahaziani depante Joashko , rime,1 chongmotan sootako mangipa rajani depanterangoniko uko aro uko sangipa mechikkoba chauange turam kuturio uamangko donaha ; aro uamang uko Athaliaoniko donnuaha, aro ua sootako manjaha. 3 Aro ua Jihovani noko bilsi dokna kingking dongnuako mane ua sangipa mechik baksa ongachim. Aro Athalia asongni kosako rani ongaha.

4 Aro bilsi snigipao Jehoiada mande watate Karitrangni2 aro nitim­giparangni kosakogipa subidarrangko Jihovani 'nokona antangona rimbaat-aha ;3 aro ua uamang baksa songgi-grike Jihovani. noko uamangko mik-chetate rajani depanteko uamangna mesokaha. 5 Aro ua uamangko geete inaha, Ian nasimangni dakna nanggni. Nengtakani salo napbagipa nasim­angoni bak gitamni bak sa4 rajan* nokko nitimaniko rakigipa onggen; 6 aro bak gitamni bak sagipa Sum' cholgugao donggen ; aro bak gitamni bak sagipa mtimgipani kisangchm* cholgugao donggen. Indake nasim­ang champenganl onge nokko nitim­aniko rakibo. 7 Aro nasimang dol gni", chongmotan nengtakani salo ongkatanggipa pilakan rajani sam­tangtangchi Jihovani nokko nitim­aniko rakibo. 8 Aro nasimang sakprakan jaktango silchidareko ra-e rajako dongduulbo j aro ritingn-ningona napbagipa mande sootako manchina. Aro nasimang uni ongka " angon aro uni napbaon raja baksa ongbo. 9 Aro subidarrang Jehoiada kamalni pilak geetgimin gitan dakaha-Aro uamang sakantian nengtakai* salo napbagnigipa aro nengtaka t salo ongkatgnigipa antangtang manderangko rime Jehoiada kama -ona rebaaha. 10 Aro ua kamal

*—p. 21 i 12:1. 2—p. 19; 2 Sam. 20:23-3—2Se. 23:1-21. •*—I Se. 9:25.

502

Page 19: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG I I : 11-21; 12 : 1-5

Jtfaovani noko donggipa Daud rajani selji aro danllrangko subidarrangna otg-aha.1 1*1 Aro nokni jakraoni nokni jakasiona^r ganchiona aro nokona, nitimgiparang jaktangtango silchidare-rangko'ra-e rajako duule chadengaha. 12 Unikob ua rajani depanteko rimongkatbae, uko mukut stikate2 una niamko onaha ;a aro uamang uko raja donaha aro to nongaha ; aro uamanga -antangtangni jakparangko doke inaha, $aja tangbangchina.4-

13 Aro Athalia nitimgiparangni aro manderangni- gam-atako knaoa, ua Jihovani ,nokona ' manderangona rebaahai Ig Aro ua maha, nibo, dakbewat gita raja chadengramo5

chadengengachim, aro pamongrang aro singga'silc'giparang rajani sepango chadengengachim ; aro asongni pilak manderang katchae6 singgarangko sikengachim^ 'Unon Athalia bara­tangko chitej7 Tolnapani, tolnapani,8

ine chrike aganaha. 15 Aro Jehoiada kamal subidarrangko, kotokni pa­mongrangko, geete uamangna agan­aha, Ritingranghi gisepo uko rimong-•catangbo ; aro uko jarikglpako tonualchi sootbd. Maina kamal agan­aha, Jihovani noko ua mechik sootako manjaching. 16 Unon uamang una samgnichinin ramako wataha ; aro ua gurerangni napram ramako ree rajani nokona reangaha. Aro uano ua sootako manaha.

17 Aro Uamang Jihovani man-ang onggen-ine Jihovani aro rajani

a r ° manderangni gisepo Jehoiada S°nSg-grikaniko> dakataha ;° rajani aro ^manderangni gisepoba10 [songgigrika-"'.-5° dakataha]. 18 Aro asongni P l l ak manderang Baalni nokona11

n ap a n g e u k o r u a h a . uni ganch*_

2 Sam. 8:7; 1 Se. 18:7. 4_7q " 1:10. a—Reo. 25:16; 31:18. "— D?1, l0 :24- 5—23:3; 2Se. 34:31. -_AkJa-, ' :39* 40. •—iT-k* oJ :29 ' 44 :13- 8-9:23. 10_Josh. 24:25; 2Se. 15:12-14; 34:31.

Sam-. 10:25; 2Sam.-5:3. *•*—10:26,27

rangko aro uni bimang dakanirangko uamang bekningatsrangaha j1 aro uamang ganchini mikkango Baalni kamal Mattanko sootaha.3 Aro ua kamal 'Jihovani nokni kosako nirok-giparangko donaha. 19 Aro ua subi­darrangko aro Karitrangko,3 aro nitimgiparangko aro asongni pilak manderangko rimbite, uamang Jihovani nokoniko raj ako rimonb ae nitimgipani cholgugani4 ramako ree rajani nokona rebaaha. Aro ua raja** rangni singhasono asongaha. 20 Aro asongni pilak manderang katchaaha aro songjinma tomtomangaha. Aro uamang Athaliako rajani noko tonu­alchi sootaha.

21 Raja ongna abachengon Jehoashni bilsi5 bilsi sni ongaha.

JOASH TOROM NOKKO TARIATA. UA NOKOLTANGCHI SOOTAKO MANA.

"I O Jehuni bilsi snigipao Jehoash •*- *"*•*•• raja ongna abachengaha ; aro

ua Jerusalemo bilsi sotbri raja ongaha. Aro uni magipani bimung Beer-shebaoni Zibia ongachim. 2 Aro Jehoash Jehoiada kamalni una ski-miting uni pilak salrango Jihovani nikanio kakketko dakaha. 3 Indiba chugipa biaprangko chelatjachim.6

Chugipa biaprangd manderang boliko on-kuengachim, aro chachatko so-kuengachitn.

4 Aro Jehoash kamalrangna aganaha, Jihovani nokona ra-ba-gimin7 rongtalatgiminrangni pilak tangkako, chongmotan changimin sakprakni tangkako8 mande sakprak-' ko gamchatnikgimin tangkako,9 aro Jihovani nokona saniba namnike rabagimin pilak tangkako, 5 kamal­rang sakantian antangtangni uigimin mandeoniko antangtangna rachina. Aro uamang be-ako jeo nikoba, nokni

i_Deut. 12:2. 3. 2—1 Raja. 18:40. 3_p 4. 4__p_ 6 .5_2Se. 24:1-14. e_H:4; 15:35. *•—22 :4. «—Reo. 30:13. 9—Reo. 35:5, 22, 29; 1 Se. 29:3-9.

503

Page 20: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

12 : 6-2i; 13 : i-2- II RAJARANG

be-giminko tarichina. 6 Indiba indake ongaha, Jehoash rajani kolgrik gitamgipa bilsio, kamalrang nokni be-anirangko tarikujachim. 7 Unon Jehoash raja Jehoiada kamalko aro gipin kamalrangko okame uamang­na aganaha, Nasimang maina nokni be-anirangko tarija ? Uni gimin dao, nasimangni uigiminrangortiko tang­kako ra-nabeaha, indiba nokni be-anirangna uko on-bo. 8 Aro manderangoniko tangkako rajawaha, aro nokni be-anirangko tarijaWaha ine kamalrang kurachakaha. 9 Unikoa Jehpiada kamal bakosko ra-e1 uni pindapanio 'akolko pue Jihovani nokona napbaam ' jakrachipak, gan­chini sambao uko donaha. Aro gabatramko rakigipa kamalrang Jihovani nokona rabagipa pilak tangkako uno donaha. 10 Aro indake ongaha, ua bakoso tangka bang-beaha ine nikoa, rajani setimgipa3

aro kamal dalbatgipa dobae Jihovani noko mangimin tangkako katome uko chanaha. 11 Aro uamang togimin tangkako kamko kagiparangni, chpngmotan Jihovani nokko nirok-giparangni jako on-aha. Aro Jihovani noko kam ka-gipa mistrirangna aro rikgiparangna, 12 aro roongni mistri­rangna,3 aro roongko sol-giparangna, aro krongko aro sol-gimin roongko brena, aro Jihovani nokni be-gimin-rangko tarina aro nokko tarina donsogimin pilakna uamang uko bikote on-aha. 13 Indiba Jihovani nokna rupani rangkarerangko, kesi-rangkp, ra-chakanirangko, singgarang­ko, sonani jakkalani ba rupani jakkalanirangko4 Jihovani nokona ra •bagimin tangkaoniko dak j achim.5

14 Maina uamang uko kam ka-gipa-rangna on-aha, aro uchi Jihovani nokko tariaha. 15 Aro kam kagipa-. rangna tangka ongiparangoniko

•—Mark 12:41; Luk 21 :1. 2—19:2; 22:3. 4, 12; 2 Sam. 8:17. s—22 :5. 9.

*_] Raja. 7:48. 50. 5—2 Se. 24:14.

hisabko ra-jaha.1 Maina uamang kakket dake dakachim. 16 Brangani onani tangkako, aro papna onani tangkako2 Jihovani nokona ra-baja* chim. Ua kamalrangnin ongachim.3

17 Aro Syriani raja Hazael4

doange Gatko dakgrike uko ra-aha. Aro Hazael Jerusalemchina doangna mikkangaha.3 18 Aro Judani raja Jehoash antangni pagitchamrang, chongmotan Judani raj arang Jeho­shaphat aro Jehoram, aro Ahaziani rongtalatgimin pilakkon,6 aro antangni rongtalatgiminfangko,5' aro Jihovani nokni aro rajani nokni chimongram-oniko mangipa pilak sonako ra-e uko Syriani raj a Hazaelona watataha. Unon ua Jerusalemoni pilangaha.

19 Dao Joashni gipin kamrangko, aro uni dakgimin pilakkon Judani rajarangni serikani kitapo sejahama . 20 Aro uni nokolrang chakate melaprue8 Sillachina dakongongipa ramao Milloni noko9 Joashko soot­aha.10 21 Maina uni nokolrang, Shimeatni depante Jozakar, sto Shomemi11 depante Jehozabad, uko dokoa ua siaha. Aro uamang Daudni songjinmao uni pagiparang baks3 uko gopaha. Aro uni depante Amazia uni pal raja ongaha.13

SAMARIAO JEHOASH RAJA ONGE NAMGIJA DAKA. ELISHANI SI ANI.

1 O Ahaziani depante, Judani raja 1 0 Joashni kolgrik gitamgip*-

bilsio, Jehuni depante Jehoahaz Samariao Israelni kosako raja •?*1Sfl, abachengaha ; aro ua bilsi chisni raj ongaha. 2 Aro ua Jihovani nikani namgijako dakaha, aro Israelko paP ka-atgipa13 Nebatni depante Jeroboaffl'

»_22:7. 2—Lev. 4:24. 29. s—Lev. 7 :7'. Ghan. 18:19. 4^8:12; 10:32, 33: 1 Raja. 19:17. «—2 Se. 24 :23 24. 6—16:8; 18:15, 16; 1 Raja. 14:26: 1*>-'0

r_p . 4. 8—2 Se. 24 :25-27. ,, , , -*—Bi. 9:6; 2 Sam. 5:9; 1 Raja. 11 •*-'• io__i4:5. n_2Se. 24:26. ia_14:l. 13—1 Raja. 12:26-33.

504

Page 21: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 13. '3-21

ni paprangkb jarikaha ; ua uarangoni ekjaha. 3 Aro Jihovani kaonanga Israelni kosako ching-chae1 ua uamangko Syriani raja Hazaelni3

jako aro Hazaelni depante Ben-hadadni3 jiafco jringnan on-ahachim. 4 Aro Jehoahaz Jihovao molmoloa4

Jihova uko knachakaha. Maina Israelko onia-dakako, Syriani rajani uamangko onia dakako, ua nika-chim.5 5 (Aro- Jihova Israelna jokat-gipako on-ahai6 indake uamang Syria­rangni jakoni reongkatangaha. Aro Israelni 'dedrang skang gitan antang­tangni tamburango dongaha. 6 Indi-j oba uamang, Israelko pap ka-atgipa JerobQamni machongni paprangoni ekanggija, uarango reruraaha ; aro Samariao Asheraba dongengpiti-chim.7) 71 Maina gure gakatgipa saksotbonga, rot "gechikung, aro jachi regipa sakhajalchikungna agre Je-hoahazna ua* donangjaha ; maina --•yriani raja uamangko nisiate nakani adimuko gita uamangko dakaha.

o Dao Jehoahazni gipin kam­rangko, aro uni" dakgimin pilakkon, aro uni bilko Israelni rajarangni serikani kitapo -sejahama? 9 Aro Jehoahaz antangni pagiparang baksa •Jsiaha; aro uamang uko Samariao

gopaha. Aro uni depante Joash uni PaI raja ongaha. g . .° Judani raja Joashni kolatchi n*gipa bilsio Jehoahazni depante

on f s n Samariao Israelni kosako raja U A *' a r ° ^^Sm cn'^0*^ r a J a *>ngaha. d t u* U a Jmo"^an» nikanio namgijako N*et .' a r o Israelko pap ka-atgipa Pan

atn.- depante Jeroboamni pap-**aab°ni U a e*^anSS4a uarango reru-t a ?* -"•*• Dao Joashni gipin kam-ar_S |°\ af0 u " i dakgimin pilakkon,

Judani raja Amaziako uni dak-

i Bi• 2 :24.~~Z_i_T^ M 4 S £* 4-Chan. 21 :7-9.

Ncfc 'A0' 3 :7- 9- 6-P- 25= , 4 : 2 5 . 27 = ~~» ^ 9 f u U R a i a - 1 6 : 3 3 -

grikani bilko Israelni rajarangni serikani kitapo sejahama ? 13 Aro Joash antangni pagiparang baksa tusiaha ; aro uni singhasono Jero­boam asongaha. Aro Joash Samariao Israelni rajarang baksa gopako manaha.

14 Dao Hlishani siani saa uo napaha. Aro Israelni raja Joash uona ongonbae uni mikkango bamdape aganaha, Apa, apa, Israelni rotrang aro uni gure gakatgiparang I1 15 Aro Elisha una aganaha, Chriko aro brarangko ra-bo. Unon ua chriko aro brarangko ra-aha. 16 Unon ua Israelni rajana aganaha, Nangni jak­ko chrio donbo. Unon ua antangni jakko uno donaha. Aro Elisha antangni jakrangko rajani jakrango donaha. 17 Aro ua aganaha, Sala-ramchipakni nokdecholko obo, Aro ua uko oaha. Unon Elisha aganaha, Gobo ; aro ua goaha. Aro ua aganaha, Ian Jihovaoni jokatani bra, aro Syriako warachake jokatani bra ; maina Syriarangko bonatsrangjana kingking na-a uamangko AphpkS2

dokgen. 18 Aro ua aganaha, Brarang­ko rabo. Aro ua uarangko ra-aha. Aro ua Israelni rajana aganaha, Aako dokbo. Aro ua changgitam doke dondikaha. 19 Unon Isolni mande uko kaonange aganaha, N a a chang-bonga ba changdok dokna nanga-chim ; unosa Syriako bonatsrangjana kingking na-a uko dokgen him. Indiba* daode naa Syriako chang-gitamsan dokaigen.3

20 Aro Elisha siaha, aro uamang uko gopaha. Aro bilsini sokbaoa Moabrangni ra-sekgipa tokrang4

asongo chanapaha. 21 Aro uamang mande saks'akd gopmitingo indake ongaha, nibo, ra-sekgipa toksako nikatoa uamang ua mandeko Elishani gopramo donaha. Aro ua mande Elishani grengrangko nangdikarion ua

J—2:12. *•— 1 Raja. 20:26. 3„p. 25. *—3:7; 24:2.

505

Page 22: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

13 : 22-25; H * 1-13 II RAJARANG

tangpile antang jaarango chadengaha. ' 22 Aro Syriani raja Hazael Jeho­

ahazni pilak salrango Israelko onia dakaha.1 23 Indiba Abraham, Ishak aro Jakob baksa uni kumonggrikani niamni gimin,*' Jihova uamangna kassaha3 aro uamangna kasachakaha, aro uamangko mande mingaha,* aro uamangko nisiatjahachim, aro unona dipet uamangko antang mikkang­oniko galatkujachim. 24 Aro Syriani raja Hazael siaha * aro uni depante Ben-hadad uni pal raja ongaha. 25 Aro Jehoahazni depante Jehoash, antangni pagipa Jehoahazni jakoniko dakgrike ra-gimin songjinmarangko Hazaelni depante Ben-hadadni jako­niko ra-pilaha.-- Joash changgitamna kingking uko doke Israelni songjinma­rangko manpilaha.9

JERUSALEMO AMAZIA RAJA ONGE NAMGI­JAKO DAKA. AMAZIA JEHOASH BAKSA DAKGRIKE AM AKO MANA. AMAZIAKO SOOTA. JEROBOAM RAJA ONGE NAMGIJAKO DAKA.

"I A Israelni raja Jehoahazni * * depante Joashni gnigipa

bilsio7 Judani raja Joshni depante Amazia raja ongna abachengaha. *

2 Aro ua raja ongna abachengon uni bilsi bilsi kolgrik bonga ongaha ; aro ua Jerusalemo bilsi kolgrik sku raja ongaha. Aro uni magipani bimung Jerusalemoni Jehoaddin ongachim. 3 Aro ua Jihovani nikanio kakketko dakaha, indiba ua uni pagitcham Daud gita ongjachim. Ua antangni pagipa Joashni pilak dakgimin gita dakaha. 4 Indiba chugipa biaprangko chcl-atjaha.3 Manderang chugipa biaprango boliko on-engpitichim aro chachatko so-engpitichim.1''

'—8 =12, 13. a—Aba. 13:16, 17; 17:2-5. 3—14:27. *~l Raja. 8:28. "—10:32, 33: 14.25. "—p. 18, 19. "—2Se. 25:1. "—13:10. B—12; 8. "•—16 :4.

5 Aro songnokko uni jako mang-rakatarion indake ongaha, ua antang! ni pagipa rajako sootgipa antangni nokolrangko sootaha.3 6 Indiba ua sootgipa rangni dedrangko siatjaha j maina Moseni niamni kitapo seaha gita, Jihovani indine geetaha gita, Pagiparang dedrangni pal sootako manna nangja, aro dedrang pagipa* rangni pal sootako manna nangja,*5 I indiba sakantian paptangni asel [ sigen.3 7 Ua Edomoniko sakhajal- | chikungko Karini Akaweo* sootana,i | aro dakgrike Selako rae, ia salona I kingking uni bimungko Joktheel j mingaha. 1

8 Aro Israelni raja Jehuni J depante Jehoahazni depante Jeho* I ashona Amazia manderangko watate' I aganataha, Hai, anching mikkang- -chakgrikna.' 9 Aro Israelni raja | Jehoash Judani raja Amaziaona j mande watate aganataha, Lebanono donggipa busu chagipa sam8 Lebanono donggipa eresh bolna aganataha-Nangni demechikko angni depantena jik onbo. Unon Lebanono donggjp3

matburung repakbae ua busu chag'p*1

samko ga-belaha. 10 Na-a EdbmW"* dokaha bebe, uni gimin nangra

katong nangko chutaha.' ^tlt] rasong chac noktango dongbo» maina n a a antangko aro nang baks Judako gaakatna gita naa ma'f'J dukona antangko didiata ? 11 I*1"** Amazia knachakjachim. Unon *srae" ni raja Jehoash doangaha ; aro Judani raja Amazia Judani oflS§jP™ Beth-shemesho mikkangchakgr»kal-3-12 Aro Juda Israelni mikkango o°* ako mane, sakantian tambutantanr ona katangaha."1 13 Aro Israelni raj. Jehoash Ahaziani depante J6"0^5^,. depante Judani raja Amaziako **e^

-—12-20. 2~~Deut, 24:16. n-J>**; 3i l3 ' Ezek. 18:4.20. *—1 Sam. 8 .-13: I Sc. 18:12. s—2Se. 25:11.

*—2Se. 25:17-24. <— 2 Sam. 2 -J4-1/; ^ "—Bi. 9:8-15. -*—Deut. 8:14; 2 Se. •» ' '"—2 Sam. 18:17.

506

Page 23: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 14 : 14-29; 15 : 1-2

shemesho rime, Jerusalemona rebae Ephraimni cholgugaoni- kitikhi chol­gugaona3 kingking Jerusalemni guare mik ritchabriko peaha. 14 Aro ua pilak sona aro rupako, aro Jihovani noko aro rajani nokni chimongramo mangipa pilak jakkalanirangko ra-e,' aro jaminna manderangko rime, Samariaona reangpilaha.

15 Dao Jehoashni dakgimin gipin kamrangko, aro uni bilko, aro ua maikai Judani raja Amaziako dak­grikaha, uko Israelni rajarangni serikani kitapo sejahama ?4 16 Aco Jehoash antang pagiparang baksa tusiaha, aro Samariao Israelni raja­rang baksa gopako manaha. Aro uni depante Jeroboam uni pal raja ongaha.

17 Aro Israelni raja Jehoahazni depante Jehoashni siani jamano, Judani raja Joashni depante Amazia btlsi chibonga tangaha.5 18 Dao Ama-siani gipin kamrangko Judani rajarangni serikani kitapo sejahama ? 19 Aro uamang Jerusalemo uni kosako jnelapruaha ; aro ua Lakishona* katangaha. Indiba uamang uko rik-a"_t*ta Lakishona mande watate uano "Ko sootaha. 20 Aro uamang uko gwerango ra-baaha. Aro ua Daudni s°ngjinmao uni pagiparang baksa Jerusalemo gopako manaha.

21 Unikoa Judani pilak man* erang, bilsi chidok onggipa Azariako •^e uni pagipa Amaztaru pal uko

***Ja donaha. 22 Raja antangni Papparang baksa tusimano ua Elatko

Kaha," a r o uj,-0 Judana manpilaha. A 25_ Judani raja Joashni depante *Vna2tani chibongagipa bilsio, Israel­'s raja Joashni depante Jeroboam aro n 3 ° . ra--a o n g n a abachengaha, 24 AUa ^^s* sot--*" s a r a i a ongaha.

**"° Jihovani nikanio ua namgijako

! - ? i ' i : i 6 ' 12:39. ^-11 i-i25'23- 3~12:18; 1 Raja. 14:26-•-4«K 'dh 3 - 2 5 c * 25=25-28-

61 -R»ia. 9:26; 2Sc. 8:17.

dakaha. Aro ua Israelko pap ka-atgipa Nebatni depante Jeroboamni pilak paprangoni ekangjaha. 25 Is­raelni Isol Jihovani Gath-hephero donggipa katchinikgipa Amittaini depante antangni nokol Jonachi1

agangimnin *kata gitan uan Hamat-ona napramoni2 intal, akaweni sagalona kingking Israelni ariko manpilaha.3 26 Maina Israelko onia dakani namen bilongbea ine Jihova nikaha ;4 maina nokol aro jakgitel griaha,ti aro Israelna dakchakgipa saksaba dongjachim. 27 Aro salgini ka-maoniko Israelni bimungko kimit-gen ine Jihova agankujachim ;a indiba ua Joashni depante Jeroboamni jakcbi uamangko jokataha.

28 Dao Jeroboamni gipin kam­rangko aro uni dakgimin pilakkon, aro uni bilko ua maikai dakgrikaha, aro ua Damaskusko* aro Judani onggipa Hamatko8 Israelna maikai manpilaha, uarangko Israelni raja­rangni serikani kitapo sejahama ? 29 Aro Jeroboam antangni pagiparang baksa, Israelni rajarang baksa, tusi­aha ; aro uni depante Zekaria uni pal raja ongaha.

JERUSALEMO AZAR r A RAJA ONGE NAMAKO DAKA. SAMARIAO ZEKARIA, SHALLUM. MENAHEM, PEKAHIA, PEKA, ARO HQSHEANI RAJA ONGANI. ASSYRIANI RAJA ISRAELI SONG­JINMARANGKO RA-A. JERUSALEMO JOTHAM RAJA ONGE NAMAKO DAKA.

1 EL Israelni raja Jeroboamni kol-1 *J grik snigipa bilsio Judani raja

Amaziani depante Azatia raja ongna abachengaha." 2 Raja ongna aba-chengon uni bilsi bilsi chidok ongaha ;10 aro ua Jerusalemo bilsi sotbonga gni raja ongaha. Aro uni magipani bimung Jerusalemoni Jeko-

--joh. 1 :' : Mati 12 :39. 40. 2—I Raja. 8:65. *—10:32; 13:25. <—-3 :4. •**—Deut. 32:36. B—13-.23. '—1 Raja. II :24. »~2Se. 8:3. »—14 1*7. '»—2S«. 26:3. 4.

L 5<>7.

Page 24: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

15 : 3-24 5P RAJARANG

Ua ongachim. 3 Aro uk ahtangrii pagipa' Amaziani pilak dakgimin gitan Jihovani nikanio kakketko dakaha. "4 Indiba chugip'a biap-rangko chel-atj achim ~;1 manderang chugipa biaprango boli on-engpitichim aro chachat so-engpitichim.

5 Aro Jihova ua raj ako dokoa ua uni siani salona kingking konchi ritam onge2 riktegipa noko donga­chim.3 Aro rajani depante Jotham nokni kosako onge asongni mande­rangko bichal ka-achim. 6 Dao Azariani gipin kamrangko, aro uni dakgimin pilakkon Judani rajarangni serikani kitapo sejahama ? 7 Aro Azaria antangni pagiparang baksa tusiaha ; aro uamang- uko uni pagit-chamrang baksa Daudni songjinmao gopaha. Aro uni depante Jotham uni pal* raja ongaha^

8 Judani raja Azariani kolatchi chetgipa bilsio4 Jeroboamni depante Zekaria Samariao Israelni kosako ja dok raja ongaha. 9 Aro uni pagipa­rangni dakaha gitan ua Jihovani nikanio namgijako dakaha. Israelko pap ka-atgipa Nebatni depante Jeroboamni paprangoni ua ekangjaha. 10 Aro Jabeshni depante Shallum urii kosako melaprue manderangni mikkango uko doke sootaha,5 aro uni pal raja ongaha. 11 Dao Zekariani gipin kamrangko, nibo, Israelni rajarangni serikani kitapo seaha. 12 Jihovani Jehuna indine agangipa kata ian,8 Nangni depanterang chasong brina kingking Israelni sing­hasono asonggen. Aro ua indaken ongaha.

13 Judani raja Uzziani kolatchi skugipa bilsio Jabeshni depante Shallum raja ongna abachengaha ;7

aro ua ja sa gimik Samariao8 raja ongaha. 14 Aro Gadini depante

*—12 :3. 2—2Se 26:21-23. 3—Lev. 13:46; Chan. 12:14. •*—P- I. s—Amoa 7:9. •_ 10 :30. **—p. 1, 18. s_ | Raj-a, ]6;24.

Menahem Tirzaoni1 doarige Samaria. ona sokaha ; ato Jabeshni depante

doke uko raja ongaha.

Shallumko Samariao sootaha, aro uni pal 15 Dao Shallumni gipin kamrangko, aro uni dakgimin melapruaniko, nibo, Israelni rajarangni serikani kitdpb seaha. 16 Aro Menahem Tiphsako, aro uno donggipa pilakkon, a'ro Tirzaoni uni arirangko dokaha, maina uamang una ojaha, uni gimin ua uko dokaha ; aro uano donggip"a angnanggipa mechikrangko ra-prakaha.3

V7 Judani raja Azariani kolatchi skugipa bilsio,3- Gadini depante Menahem Israelni kosako raja ongha abachengaha, aro ua Samariao bilsi chikung raja * ongaha. 18 Aro ua Jihovani nikanio namgijako dakaha. Aro Israelko pap ka-atgipa ua Nebatni depante Jeroboamni paprangoni an­tangni pilak ' salrango ekangjaha. 19 Assyrian! raja Pul4 asongni kosak­ona rebaaha ; aro Slenahem antangni jako sdngnokko m'angrakatna g|ta* uni jak arttang baksa dongchina rupa muan hajalsako Pulna on-aha. 20 Assyriani rajana onna ine Mena­hem Israeloniko ra-aha, chongmotafl gamo bilakgipa pilak mande sak-prakoniko rupa shekel sotbongak0* Uni gimin- Assyriani raja ua asong donggija abpile reangaha. 21 " a

Mebahemni gipin kamrangko aro un dakgimin pilakkon Israelni raJaranJ'rt) serikani kitapo sejahama ? 22 -7 Menabem antangni pagiparang haks tusiaha ; aro uni depante Pekan uni pal raja ongaha.

23 Judani raja Azariani sotbong^ gipa bftsio3 Menahemni ^ePa1.„ Pekahia Samariao Israelni raja ongna abachengaha ; bilsi grii- raja ongaha. 24 Jihovani nikanio namgijako Israelko pap ka-atgipa

kosako aro »* Aro f dakaha; NebaW"!

•—IRaja. 14:17. 2—8:12. 3—1 :8. 13.

*— 1 Se. 5:25, 26. s—p. I, 8, 13, 17.

I

508

Page 25: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II -RAJARANG 15 : 25-38; i6s: 1-5

depante Jeroboamni, paprangoni ,ua ekaagjaha. , '?5 Aro. uni pamong RemaUani depante. Peka uni kosako melaprue, Samariao, rajani nokni killap1 Argob aro yArie baksa uko dokaha ; aro un b a k s a Gileadni manderang saksotbonga gnangchim : aro ua uko soote -uni pal raja ongaha. 26 Dao Pekahiani gtpjp .kamrangko, aro uni dakgimin * pilakkon, nibo, Israelni rajarangni serikani kitapo seaha.

27 Judani. raja.'Azariani sotbonga gnigipa bilsjoa* Remalianj depante Peka Samariao. Jsraelni kosako raja ongna abachengaha..; aro ua bilsi kolgrik raja'_ ';qrjgqha. 28 Aro ua Jihovani f nikaniQ,.namgijako dakaha. Aro Israelkp p;ip ^a-atgipa Nebatni depante .Jeroboainnj paprangoni ua ekangjaha. 2%t JsraelnJ raja Pekani salrango Assyriani raja, Tiglath-pileser3 , rebae ijonko arp Abel-bethT maakako, arq, Janoako, arp {fadesh-ko, aro Hazorko^ .ai*Q Gileadko, aro Galiliko, Hap^talini ' pilak asong-rangko ra-a^a \\, haro uamangko Assyriaona rinT-gittangangha.*1/ 3Q Aro Uzziani depa^te^Jolhanini koigrikgipa bUsio Elani. depapteJHloshea Remaliani

pante Peka^-kpsako melaprue uko P so°taha, aro^'urii pal raja ong-

a. 31 DJJO Pekani gipin kamrangko, ° upi ,dakgimin j>ilakkon, nibo,

se'h rajarangni serikani kitapo

p •; . s rae-ni raja Remaliani depante lj2 . . gnigipa-' 'bilsio Judani raja .Z 1?m depante J6tham raja ongna acnengaha. 33 Raja ongna aba-

t^r1!011 uni bilsi-bUsi kolgrik bonga ^ilsf S m ;5 a r o u a Je.rusa-enio *».a_in^*0_. **& o n g a h a - - A r o u n i

JerTi u bV,iung -^adokni demechik vani .°?Sach-m, .34 Aro ua Jiho-

wkanio kakketko daka,ha.°

, *ia. 16:18. a-p. 23. 3-P- 19--17:6. *-2Se. 27M. 6-P- 3* 4 :

2 Se. 26 :4, 5. ,-

Antangni pagipa- Uzziani pilak dakaha; gitan ua dakaha. 35 Indiba chugipa^ biaprangkp ua chel-atjaha.1 Mande-rahg, chugipa biaprango boli on-engpiti-chjm aro chachat soengpitichim. Jihovani nokni kosakgipa cholgugako ua rikaha.2 36 Dao Jothamni gipin kamrangko aro uni dakgimin pilakkon Judani raj arangni serikani kitapo sejaframa,? 37 Ua salrango Jihova Syriani raja Rezinko aro Remaliani depante Pekako Judani kosakona watatna abachengaha.3 38 Aro Jotham antangni pagiparang baksa tusiaha. Aro, uni pagitcham Daudni songjin­mao antangni pagitchamrang baksa gopako manaha. Aro uhi depante Ahaz uni pal raja ongaha.

JERUSALEMO AHAZ RAJA 'ONGE NAM­GIJAKO DAKA. SYRIANI ARO ISRAEL­NI RAJARANG JUDANI KOSAKO DOBAA. AHAZ ASSYRIANI RAJA BAKSA NAFGRIMA. AHAZ PITOLNI GANCHIKO

' JITATE DINGTANG GANCHIKO DON-SKAA.

1 6 Remaliani depante Pekani c,hisnigipa bilsio_ Judani raja

Jothanuy depante Ahaz raja pngna abachengaha. 2 Raja ongna abacheng-on Ahazni bilsi bilsi kolgrik ongaha-chim,;"1 aro ua Jerusalemo bilsi chidok raja, ongaha. Aro 13a antangni pagitcham Daud gita antangni Isol Jihovani nikanio kakketko dakjaha. 3 Jpdiba ua Israelni rajarangni reanio reruraaha, oe, Israelni dedrangni mikkangoniko Jihovani arikatgimin jatrangni dakgimin mitchianirang gitan3 antangni depanteko waalko repretataha.6 4 Aro chugipa biap­rango aro abrirango, aro bijimgipa bolantini japango ua boli on-aha aro chachat so*-aha.,7

5 Unon Syriani raja Rezin8 aro

i_12:3. 2—2Se. 23:20; 27:3. ••—16:5; Is. 7:1. *=—2 Se. 28:1-4. ••—21 :2. 11; Deut. 12:31. «—17:17; 21 :6;

Lev. 18:21. **_14:4; Deut. 12:2. 8—15:37; Is. 7:1.

5Q9

Page 26: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

i6 : 6-20; 17 : 1-2 II RAJARANG

Israelni raja Remaliani depante Peka dakgrikna Jerusalemona doangaha. Aro uamang Ahazko chipchang-duulaha, indiba uamang uko dak­grikna amjaha.1 6 Uororo Syriani raja Rezm Elatko2 Syriana manpilate Elatoniko Judirangko arikataha ; aro Syriarang Elatona rebae ia salona kingking uano songdongaha.

7 Unon Ahaz Assyriani raja Tiglath-pileserona3 manderangko watate' aganataha, Anga nangni nokol aro nangni depante. Dobabo aro angni kosako chakatgipa Syriani rajani jakoniko, aro Israelni rajani jakoniko, angko jokatbo. 8 Aro Ahaz Jihovani nokoniko aro rajani chimong-ramoniko mangimin rupa aro sonako ra-e on-aniko Assyriani rajana watataha,'' 9 Aro Assyriani raja uko knachakaha." Aro Assyriani raja Damaskusni kosakona doange uko ra-aha ;7 aro manderangko Kirona rim-gittangangaha, aro Rezinko sootaha.

10 Aro Assyriani raja Tiglath-pileserkoh grongna Ahaz Damaskusona reange Damaskuso donggipa ganchiko nikaha. Aro Ahaz raja ganchini bimangko, aro uko dakaniko, uko pilak dakanirangko Urija9 kamalona watataha. 11 Aro Damaskusoniko Ahaz rajani pilak watatgimin gitan Urija kamal ganchi gesako rikaha ; Ahaz raja Damaskusoni rebana skangan Urija kamal uko dakaha. 12 Aro raja Damaskusoni rebaaha. Aro raja ua ganchiko nikeaha. Aro raja ganchiona reange uano onaniko on-aha. 13 Aro ua ganchini kosako homko aro cha-ani onaniko onaha, aro ringani on-aniko ruaha, aro antangni namgrikani onanirangni anchiko satkikiaha. 14 Aro nokni mikkangoniko antangni ganchini aro

*-2S«>. 28:5, 6. 2—14:22; 2 Se. 26:2. 3—15.-29. -~-2S<-. 28:16. •'-12:17. 18; 18:15. **—2 Se. 28:21. 7—Amos 1:3-5. "—15:29. »~~Is. 8:2.

Jihovani nokni giseponiko Jihovani mikkango donggipa pitolni ganchiko1

ua ra bae uko antangni ganchini salgrochipako donaha. 15 Aro Ahaz raja Urija kamalko geete inaha, Dal­gipa ganchini kosako pringo onani homko,- aro atamo cha-ani onani aro rajani on-ani homko, aro uni cha-ani on-aniko, asongni pilak manderangni hom, aro uamangni cha-ani on-ani aro uamangni ringani onani baksa on-bo ; aro uni kosako homni anchiko aro bolini pilak anchiko satkikibo. Indiba pitolni ganchina angni chanchiant onggen. 16 Indake Ahaz rajani pilak geetaha gitan Urija kamal dakaha.

17 Aro Ahaz raja donchakam-rangni pakmarangko densotaha3 aro unoniko susrangchakaniko raangaha; aro uni kokkimao donggipa pitolni matchurangoniko sagalko ra-one* roongchi angimino uko donaha. 18 Nengtakani salna uamangni noko rikgimin pindapgtmin ramako, ar<* apalo donggipa rajani napraniko, Assyriani rajani asel Jihovani *-ok-> ongataha, 19 Dao Ahazni dakgin*"** gipin kamrangko Jihudani rajarang*"* serikani kitapo sejahama ?'' 20 Ar° Ahaz antangni pagitchamrang baksa tusiaha, aro Daudni songjinms*0

antangni pagitchamrang baksa gopa* manaha." Aro uni depante Hez-**13

uni pal raja ongaha.

HORHEA SAMARIAO RAJA 'INC '1^ ASSYRIANI ISRAELRANGKO R1-\0

GITTANGANGA. GIPIN JA rKAfK* RIM-BAE SAMARIAO DONGKAMA"*" • UAMANGNI MITE OLAKIANI.

1*7 Judani raja Ahazni cn'S"'?£! 1 • bilsio Elani depante H*»»^

Samariao Israelni kosako raja OP^'t abachengaha,7 aro bilsi sku ua T lg ongaha. 2 Aro ua Jihovani n**311

'—Reo. 40 :6. 29. =—Reo. i—\ Raja. 7 :27. 28, 38. *-•*—2Se. 28:26. «—2 Sc. 28:27.

29:39-41. ^ L 15:30-

510

^rf-fi]

Page 27: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 17 : 3-I-?

namgijako dakaha, indiba una skang­gipa Israelni rajarang gitade dak-j achim.

3 Assyriani raja Shalmaneser uni kosakona dobaaha ;' aro Hoshea uni riokol ongbae una kajinako ra-baaha. 4 Aro Assyriani raja Hosheao sriksrik kumonganiko nikaha ; maina ua Egyptni raja Soona mande watataha, aro bilsi anti dakronga gita Assyriani rajana kajinako ra-bajaha. Uni gimin Assyrian! raja uko kae patoko chipchangaha.

5 Unon Assyriani raja pilak asongko dobae Samariaona doangaha, aro uko bilsi gitamna chipchang-duulaha. 6 Hosheani skugipa bilsio Assyriani raja Samariako rae- Israelko Assyriaona rim-gittangange3 Halao. aro Gozanni' chibimao Haboro, aro Mediarangni songjinma rango*- ua­mangko donaha. *

7 Aro indake ongaha,7 Egypt asongoniko Egyptni raja Pharaoni jakoniko rimdobagipa" uamangni Isol jihovani kosako Israelni dedrang papko dakaha, aro gipin isolrangna

" a n a-8 8 aro Israelni dedrangni •wkkangoniko Jihovani arikatgimin |?7 a n?n i aro Israelni rajarangniIU

oakaru'1 niamrango rerurhaha.'*5 9 Aro sraelni dedrang sriksrik uamangni

d _ . - ' i n o v a n i kosako kakketgijako n ' t ? ' aro nitimgiparangni chugipa

on-'3 kaduulgimin songjinmaona ^amangni pi[ak songjinmarango

ainang antangmangna chugipa biap-jmgko ttkaha. 10 Aro uamang pilak : *-'1Pa abrio aro bijimgipa bolantini arftA8? antangmangna kosirangko

uam 5 a r a n g k ° U s o n g a h a - 1 5 u A r o angni mikkangoniko Jihovani

"IS •9-12. K

2*tg-*?--Hoa. 13:16. 3—Deut. 28:64; •Ms. 37:12. »—Is. 13:17;

iS :1V; 1 Se. 5:26. Reo. 14 :15-30, Cfe'V23"'6->P ,'* *:10. io

arikgimin jatrangni dakgimin gita uamang uano pilak chugipa biaprango chachatko so-aha ; aro Jihovako kaonangatna uamang namgijako dakaha ; 12 aro, Nasimang iako dak­nabe' ine Jihovani uamangna beng-gimin mite dakanirangko uamang maniaha. 13 Indioba Jihova Israel­ko, aro Judako katchinikgipa sakan-tichi3 aro nisogipa sakantichi3

saki one inaha, Nasimang antangtangni namgijagipa ramarangoni anpilbo,4 aro nasimangni pagitc'nam-rangna angni geetgimin aro angni nokol katchinikgiparangchi angni nasimangna watatgimin pilak niam­rang gita angni geetanirangko aro angni segimin niamrangko rakibo. 14 Indiba uamang knachakgija, ua­mangni Isol Jihovao bebe ragijagipa uamangni pagitchamratigni gitokreng gita antangtangni gitokrengko rak­ataha.3 15 Aro uni segimin niam­rangko, aro uamangni pagitchamrang baksa uni dakgimin kumonggrikani niamko,1' aco uamangna saki on-gimin unt sakirangko uamang jechakaha ;7

aro uamang onggramaiamko jarike" onggramaigiparang ongaha," aro, Uamang gita daknabe'" ine Jihovani geetgimin uamangni samtangtangchi donggipa jatrangko jarikaha. 16 Aro uamang antangmangni Isol Jihovani pilak geetanirangko watgalaha, aro antangmangna rugimin bimangrangko, chongmotan matchu bisa manggniko dakaha ;'* aro uamang Asherako dakaha1" aro salgini pilak kotokrangko olakiaha'*' aro Baalko maniaha.'' 17 Aro uamang antangtangni depante­rangko aro antangtangni demechik­rangko waalko repretataha,15 aro sima

i_p, 23. a—1 Sam. 9:9. *•—NVfh. 9:29. 30. 4_j„, 7:3-7; 18:11; Ezek. 18:31. •'—Reo. 32:9; 33:3; Wat. 7:51. 6—Reo. 24:6-8; Dput 29:25. -—Jer. 8:9. S~-Deut. 32:21. ••'—jet. 2:5: Rom. 1:21-23. "'—Deut. 12:30. 31. *'—1 Raja. 12:28. •--IRaja. 14:15.23," 21 :i; Deut. 4 :!5,

19. *'—1 Raja. 16:31. l j~I6 :3,

511

*-£*____

Page 28: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

17 : 18-34 II RAJARANG

nianiko aro muni ptaniko jakkalaha,1

aro Jihovako kaonangatna uni nikanio namgijako dakna antangtangko palaha.2 18 Uni gimin Jihova Israel­ko kaonangbee uamangko antangni mikkangoniko chel-ataha.3 Judani machongna agrede saksaba dong-jaha,-1

19 Judaba antangmangni Isol Jihovani geetanirangko rafcigija* Israelni dakgimin niamrango reru-raha.6 20 Aro Jihova Israelni pilak bitchriko jechake uamangko duk onaha, aro antangni mikkangoniko uamangko galatsrangjana kingking ra-sekgiparangni j ako uamangko onaha.7 21 Maina ua Israelko Daudni machongoniko chitaha ;s aro uamang Nebatni depante Jeroboamko raja donaha.3 Aro Jeroboam Israelko Jihovako jarifcaoniko reekate uamang ko dalbegipa papko dakataha.1" 22 Aro Israelni dedrang Jeroboamni dakgimin pilak paprango reruraaha 23 Jihova, antangni pilak nokol kat chinikgiparangchi aganaha gita,' Israelko antangni mikkangoniko chel atjana kingking,'12 uamang uarangoni ekangjaha. Indake ia salona king-king, Israel asongtangoni Assyriaona rimangako manaha.

24 Aro Assyriani raja Babylon, oniko, aro Kuthaoniko, aro Avva-oniko,,3 aro Hamatoniko,1'1 aro Sepharvaimoniko manderangko rim­bae,1*' Israelni dedrangni pal uamang­ko Samariani songjinmarango donaha. Aro uamang Samariako mankame uni songjinmarango dongkamaha. 25 Aro uamangni uano songdongani aba-chengao indake ongaha, uamang Jihovana kenjachim, aro Jihova uamangni gisepona singhorangko

*—Lev. 19:26; Deut. 18 :10-I2. 2—1 Raja. 21 :20. "—p. 6. ->—I Raja. II :I3. 32, 36. *-~lRaja, 14:22, 23. "—16:3. T—15 -.29. "—I Raja. II :H. 31. 3—1 Raja. 12:20. *'•— 1 Raja. 12:28-33. n— p. 13. i»~p. 6. i-1*—18:34. w—I Raja. 8 :65. •=—Ezra 4 :2, 10.

watatoa, uamang uamangoni mitamko chikaha. 26 Unon uamang Assyriani rajana agane inaha, Nangni tim--gittangange Samariani songjinma­rango dongimin jatrang ua asongni isolni bewalko uija. Uni gimin ua uamangni gisepona singhorangko watataha, aro nibo,- uamang ua asongni isolni bewalko uijani gimin uamang uamangko chikaha.

27 Unon Assyriani raja geete inaha, Unoniko nasimangni riin-gittangbagipa kamalrangoniko sak­sako uchina rimangbo ; aro uamang reange uano songdonge, ua asongni isolni bewalko uamangna skichina. 28 Uno uamangni Samariaoniko rimgittanganggimin kamabrangoni sak­sa rebae Beth-elo songdonge uamangni Jihovana kenna nangako uamangna skiaha. 29 Indiba jatantin antang­tangni miteko dakaha, aro uamangko Samariarangni dakgimin chugipa biaprangni nokrango1 jatantian antang­tangni songdongenggipa songjinma­rango donaha. 30 Aro Babylonni manderang Sukkoth-benotko dakaha. aro Kutni manderang Nergalko dakaha, aro Hamatni manderang Ashimako dakaha, 31 aro Avvara**g Nibhaz aro Tartakko dakaha, a*J> Sepharvaimrang Sepharvaimni *s* rang1 Adrammelek aro Anatnmeic^ na* antangtangni dedrangko waS

so-aha. 32 Uandake uamang J&oV,0 na kene*' antangmangni g?seP°°!rnj antangmangna chugipa biaprai-s™ kamalrangko donaha," aro usm*-"* chugipa biaprangni nokrango uania*1? na boli on-achim. 33 U-iffl*** Jihovana kenachim, aro u a m a n | n i rim-gittangbaako mangipa J*^1-*. dakbewal gita antangmangni isolrang ko maniachim. ng

34 la salona kingking u a ^ skangni dakbewalrang gita

*—t Raja. 12:31: 13:32. "—p. 21. '—p. 24. t—19:37. *—Zek. 1:5. fl—I Raja. 12:31.

512

r d

Page 29: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARAMG 17 - 35-4i; 18 : x-io

Uamang Jihovana kenja, aro uamang­ni segimin niamrang aro uamangni bichal kaanirang aro Jihovani Israel ine minggimin1 J akobni de­drangna geeta aro niam gita uamang dakja * 35 jen baksa Jihova kumong­grikani niamko dake uamangko beng-e inaha, Nasimang gipin isol­rangna kennabe,2 aro uamangna tubamnabe,3 aro uamangko maninabe, aro uamangna boli onnabe ; 36'indiba dalgipa bilchi aro snilgimin jaktong-chi* nasimangko Egypt asongoniko rimdobagipa5 Jihovana kenbo,0 aro una nasimang tubambo, aro una nasimang boliko onbo, 37 Aro uni nasimangna seani segimin niamrang aro bichal kaanirang aro skianirang aro geetanirangko jringjrotna kingking dakna ukon manibo j* aro nasimang gipin isolrangna kennabe, 38 aro nasimang baksa angni dakgimin songgigrikani niamko nasimang gual-nabe ja arb gipin isolrangna kennabe ; 39 indiba nasimangni Isol Jihovana nasimang kenbo * aro ua nasimangni puak bobilrangni jakoniko nasim-j«-gko jokatgen. 40 Indiba uamang knachakjaha, batesa antangtangni skangni dakbewalrang gita uamang -jakaha. 41 Iandake ia jatrang

1 8

JUDAO CIIANAPA. RABSHAKE JlHO-VAKO RA-BIE AGANA.

Dao Israelni raja Elani depante Hosheani gitamgipa

bilsio1 indake ongaha, Judani raja Ahazni depante Hezekia raja ongna abachengaha.2 2 Ua raja ongna abachengon uni bilsi bilsi kolgrik bonga ongahachim ;a aro Jerusalemo ua btlsi koikrik sku raja ongaha. Aro uni magipani bimung Zekariani demechik Abi ongachim. 3 Aro ua

: uni pagitcham Daudni pilak dakgimin gita Jihovani nikanio kakketko dakaha.* 4 Uade chugipa biaprangko chel-ataha,s aro kosirangko peaha ; aro Asherako denpeaha ; aro Moseni dakgimin pitolni chipuko pekning-aha ;* maina ua salona kingking Israelni dedrang una chachatko so-achim ; aro ua uko Nehushtan mingaha. 5 Ua Israelni Isol Jihovao kadongaha ; r aro uni jamangipa Judani rajarangni gisepo, aro una skanggiparangoniba ua gita pilakba grichim.8 6 Maina ua Jihovao magapaha ; uko jarikaoni ua ekang-gija Jihovani Mosena geetgimin uni geetanirangko rakiaha. 7 Aro Jihova un baksachim j8 jechina reongkat-angoba ua chusokahachim. Aro ua

IJL "- *-*««-•««- •«• j -»—s angooa ua cnusoKanacnxm. ft.ro ua j novana kenachim, aro antangmang- Assyriani rajana bamgija dakaha, aro ach* 8imjn* b l m a n g dakaniko mam- ufc0 manijaha. lu 8 Ua Philistirangko man? -; , u a m a n S n i dedrang aro ua- Gaza aro uni simarangona kingking, mancT* d w f c a n8 n» dedrangba. Ua- I chongmotan nitimgiparangni chugipa uam u P a g I p a r a n s n i d a k a h a 8 a a n ' j nokoni'- kaduulgimb songjinmaona

"angba i a salona kingking daka. \ kingking, dokaha.'-J^SALEMO HEZEKrA RAJA ONGE

"AMARO DAKA. IsKAELRANGKO KlW-GITTANGANGA. SENNAKESIB

C R ° * 2 0 =5-C R ° ' 6 * . 9:15. -wi °" -4H5-30 '-D?- *9:3*-. Deut. 6:13.

^ W - -*:23;6:12. ^ h - *'5- Mati 6:24.

9 Israelni raja Elani depante Hosheani snigipa bilsio, uan Hezekia rajani brigipa bilsio, indake ongaha, Assyriani raja Shalmaneser Samariani kosakona dobae uko chipchang-duulaha.1-' 10 Aro bilsi gitamni bonao uamang uko ra-aha ; Hezekiani dok-

i_I7:I, *'_2Se. 28:27. ^—2Se. 29:1. 2. -•—20 :3* 2 Se. 3! :29. •*•—j>. 22; ZSe. 31 :1. n~-Ckan. 21 ;8, 9, •—19:10. B—23 :25. 9—Aba. 39:2,3; 1 Sam. 18:14. *°—16 :7. -•—17:9. •**—2Se. 28:18; la. 14:29. •--•—17 :3-7.

QASO O. •_.__33.] 513

*w_*_.

Page 30: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

i8 : 11-27* II^'tUJAEANC

gipa bilsiode, uan Israelni raja Hosheani skugipa bilsio, Samaria ra-ako manaha. l l Aro Assyriani raja Israelko Assyriaona rim-gittange Halao, aro Gozanni chibima 4Haboro, aro Mediarangni songjinmarango uamangko donaha. 12 Maina ua-, mang antangmangni Isol Jihovani kurangko manijaha, aro uni kumong­grikani niamko, chongmotan Jihovani, nokol Moseni pilak geetgiminko peaha, aro uko knachakj aha, aro uko dakaba dak jaha.

13 Dao Hezekia- rajani chibrigipa bilsio' Assyriani raja Sennakerib Judani pilak kaduulgimin song-jinmarangni kosakona dobae uarang­ko ra-aha. 14 Aro Judani raja Hezekia Lakishona, Assyriani rajaona mande watate aganataha, Anga papko dakaha ;3 angoni repilangbo. Angni kosako nangni donako anga chak-chikgen. Unon Assyriani raja Judani raja Hezekiao rupa muan ritchagitam aro- sona muan kolatchiko gataha. 15 Aro Jihovani nokoniko aro rajani nokni chimongramoniko mangmin pilak rupako Hezekia una on-aha. 16 Ua salon Hezekia Jihovani torom nokni dogarangoniko, aro Judani raja Hezekiani padapglmin krongrangoniko sonako densote ra-e uko Assyriani rajana onaha.3

17 Aro Assyriani raja Lakishoniko Tartanko,4 Rab-sarisko, Rabshakeko, bang-bea kotok baksa Jerusalemona, Hezekia rajaona watataha. Aro uamang doange Jerusalemona sokaha. Aro uamang dobahaoa, uamang rebae dhubini patalni soroko donggipa kosakgipa pokkrini dongge5 sepango chadengaha. 18 Aro uamang rajako okamoa, nokni kosako onggipa Hilkiani depante Eliakim,0 aro setim-gipa Shebna,7 aro serikgipa Asaphni depante Joa uamangona ongkatbaaha.

*^h. 36 :1-39 :8; 2 Se. 327h a—p. 7. 3—12 :18; 16 :8; -1 Raja. 15 :18. 19. 4—Is. 20:1. ••"—20:20; Is. 7:3. 8—19:2; Is. 22 :20. -—Is. 22:15.

19 Aro Rabshake uamangna aganaha, Dao nasimang Hezekiana aganbo, Raja dalgipa, -Assyriani raja indine* agana, Nangni. tadongengara, uara maironga kadongani ? 20 Dakgrikna kupatiani aro bil gnang ine naa agana, indiba uarang onggramaigipa katarangsan onga. Dao angna bam-gijako dakara1 na-a sao kadongenga ? 21 Dao nibo, na-a ia bekrepgimin tiluni goldiko, chongmotan Egypto, kadongenga y2 uno saoba dandanode ua uni jako nape uko bugen. Egyptni raja Pharaoo kadonggipa pilak mandenan indake ongaha. 22 Indiba, Chinga chingni Gitel Jihovao kadonga ine nasimang angna aganode ; Heze­kiani ra-anggimin3 chugipa biaprang aro ganchirang, unin aro Jerusalemo ia ganchini mikkango nasimang olakibo ine Juda aro Jerusalemm agangimin uan ongjama ? 23 Un<

gimin dao, anga nango molmola, angni gitel Assyriani raja baksa kurachakgrikbo, aro anga nangna gure manghajalgniko ongen, na-an uarango " gakatgiparangko onna amgenchimode. 24 Indide naa ma'; kaisa angri gitelni nokolrangow chonbatgipa pamong saksani mik­kangko anpilatna mangen ? Indiba naa rotrangni aro gure gakatgipa-rangni gimin nangni kadoflgako Egypto dona. 25 Anga dao ia biapn-kosakona uko nisiatna Jihova g**is*' dobaahama ? JiKova angna aganaha-Ia asongni kosakona doange ulc

nisiatbo.

26 Unon Hilkiani depante Eli-ak*"1' aro Shebna, aro Joa Rabshakena aganaha, N a a nangni nokolrang11

Syria kusikchi4 aganpabone; ma--1

chinga uko uia ; aro guareo d°n£|»!" manderangni nachikolrango cijl * baksa Jihudirangni kusikchi -a£a

nabe. 27 Indiba Rabshake uamang*^ aganaha, Angni nokgipara ang

*—p. 7. 9_I8. 30:2. 3. 7; Ezek. 29:6- ?• **—p. 4; 2 Se. 31 :1. --—Ezra 4 :7; Dan. 4 •*"

514

Page 31: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 18 : 28-37; ig.: 1-6

habgni nokgipabna ard nangona ia katarangko aganchina watatahama ? Guareo asongenggipa manderangko nasimang baksa antangtangni kiiko chaatchina aro antangtangni subuko ringatchina ua angko uamangona watatjahama ? 28 Unon Rabshake chadenge Jihudirangni kusikchi gam-bee inwate agane inaha, Nasim­ang dalgipa raja, Assyriani rajani katako knabo. 29 Raja indine agana, Hezekia nasimangko tolpinikj achina ; maina ua nasimangko uni jakoniko jokatna amjawa. 30 Aro, Jihova anchingko jokatchongmotgen, aro ia songjinma Assyriani rajani jako on-ako manjawa ine Hezekia nasim­angko Jihovao kadongatj achina. Hezekiana knachaknabe. 31 Maina Assyriani raj a indine agana, Ang baksa nangni nangrimaniko dake angona ongkatbabo ; 32 aro nasimang SIgija tangna manna gita, anga rebae, nasimang antangtangni asong gita1

oakgipaona, chongmotan, mi aro draka bitchini asbng, cha-ani aro draka barini- asong, joitun to ongkat-atgipa Jit bolni, aro bija bitchini asongona, nasimangko rimangjana kingking nasimang sakantian draka nudutangoniko, aro sakantian dumbur bcHtangoniko2 cha-bo, aro nasimang sakantian chiakoltangni chirangko "ngbo. Aro Jihova anchingko jokat­gen me- Hezekia n'asimangko didiaton p ° knachatnabe. 33 Jatrangni isol-i a t 8 0 ? kadiaba Assyriani rajani i l asongtangko basakoba jokat-

anama ?* 34 Hamatni aro Arpadni* «>lrang bao ? Sepharvaimni, Henani r(> Ivvani^ isolrang bao ? Uamang amarlako angni jakoniko jokat-

j * 5-* Jihoava angni jakoniko pilaf 1 k ° i° . k a t n a S i t a- asongrangni anff /I!!0|rangni giseponia asongtangko

S"1 jakoniko jokatgipa sawa ?

'—-D 3-~-\9*k 8.:7"9; U -•*-• 2—1 Raia* 4:20. 25. '—1?!24: , 0 :10 ' '*• "—U- l0:9*

36 Indiba manderang jrip dongaha; aro kata mingsakoba una aganchak-jaha. M'aina, Una aganchaknabe ine rajani geetani ongachim. 37 Unon nokni kosakogipa Hilkiani depante Eliakim,1 aro setimgipa Shebna, aro serikgipa Asaphni depante Joa antang­tangni bararang grina gnang3 Heze-kiaona rebae Rabshakeni katarangko una aganaha.

HEZEKIA ISAIANI BICHAKAKO AM-A. ISAIA UKO KADONGATA. SENNAKERIB HEZEKIANA CHITKO SEA. HEZEKIA ISOLO BIA. ISAIA ISOLNI JOKAT-GNIKO AGANA. ISOLNI SAGRE ASSYRIANI SIPAIRANGKO BANG-E SOOTA.

Aro Hezekia raja uko knaoa indake ongaha,3 ua bara­

tangko chite,4 chaljako gane5 Jihova­ni nokona napangaha. 2 Aro nokni kosako onggipa E_liakimko,;aro setim­gipa Shebnako, aro kamalrangni meaparangko, chaljako 'ganate, Amozni depante Isaia katchinikgipa-ona6 ua watataha. 3 Aro uamang una aganaha, Hezekia indine agana, Ia sal jajrengani, aro manengani, aro chonnikani sal onga ; maina bisarang atchianiona sokaha, indiba anpakani bil dongja. 4 Haida, tanggipa Isolko rabichina,7 giteltang Assyriani rajani watatgipa Rabshakeni katarangko Jihova nangni Isol knanaba donga ; aro nangni Isol Jihovani knagimin katarangna manengnaba* donga. Uni gimin dongspa bangkina8 na-a bichakbo.

5 Uni gimin Hezekia rajani nokol­rang Isalabna rebaaha. 6 Aro Isaia uamangna indine' aganaha, Nasimang1

nasimangni giteltangna indine aganbo, Jihova indine agana, Nangni knaginiin Assyriani rajani nokolrangni angko

-_p . |8, 26. 2—6:30. 3—2 Se. 32--20-22; Is. 37 :l-38. . 4—18:37.

6_1 Raja. 21 :27. »_Is. 1 :1 ; 2:1. T_ia. 36; 15, 18, 20. <*—Is. 10:20-22.

515

Page 32: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

****-a- hirT-*-'''-•••• • »- i •- ^ f*'• ^-• " ^ *' :^ ' ^ " fTThl**

19 : 7-26 II RAJARANG

kalstapani katarangna kennabe.* 7 Nibo, anga uno gisikko dongen, aro ua katarangko knagen, aro ua asong­tangona pilanggen ;2 aro anga uko asongtango tonualchi gaakatgen.

8 Uni gimin Rabshake repil­angaha, aro Assyriani rajani Libnako dakrikengako nikaha ;a maina ua Lakishoni* reangmanaha ine ua knasoahachim. 9 Aro nang baksa dakgrikna ua reongkataha ine Ethi-opiani raja Tirhakani gimin ua knaaha. Aro uko knaoa, ua Hezekia-ona baltigiparangko watate aganaha, 10 Nasimang Judani raja Hezekiana indine aganbo,. Jerusalem Assyriani rajani jako on-ako manjawa ine nangni kadonga, nangni Isol nangko tolnapj achina- 11 Nibo, Assyrian! rajarangni pilak asongrangfco nisiat-srange uarangna dakako na-a knaaha;5

aro naa jokatako mangenma ? 12 Angni pagitchamrangni nisiatgimin jatrangni [chongmotan] Gozan,*' aro Haran,T aro Rezeph, aro Telassaro donggipa Edenni dedrangni isolrang uamangko jokatahama ? 13 Hamatni raja, aro Arpadni raja, aro Sephar-vaim songjinmani, Henani, aro Iwani raja bao ?

14 Aro Hezekia watatgipa mande­rangni jakoniko chitiko rae uko poraiaha ; aro Hezekia Jihovani nokona doange Jihovani mikkango uko badalaha. 15 Aro Hezekia Jihovao bie inaha, O Jihova, Israelni Isol chrubrangni kosako donggipa," na-an, naa saksan, agilsakni pilak songnokrangni Isol onga ;B naa sal-giko aro aako dakaha.1 u 16 O Jihova nangni nachilko soonchoke knabo j " O Jihova nangni mikronrangko oe nibo ; aro tanggipa Isolko rabichina watatgipa Sennakeribni katarangko knabo. 17 Beben, O Jihova, Assyri-

-—la, 7:4. *•—Is. 37.38. 3~-j03H 10 :29. -—Josh. 10:31, 32. •**—ia. 36:18-20. *•— 2Raja. 17:6. 8. <*—Aba. 11:31;

Wat. 7:2. •»—Reo. 25:22. •U-Deoi. 10:17. -°-I3. 45:12. '*~2S-*. 6:40.

ani rajarang pilak asongrangko, arc uarangni aarangko nisiataha,1 18 ato uarangni isolrangko waalo galaha; maina uarang isolrang ongjachim, indiba manderangni jakrangchi dak­gimin bol aro roongsan ;" uni gimin uamang uarangko nisiataha. 19 Uni gimin dao, O chingni Isol Jihova, uni jakoniko chingko jokatbo,3 maikai naa, chongmotan naa saksan mang­mang, Jihova onga ine agilsakni pilak songnokrang uina mangen.*-

20 Unon Amozni depante Isaia Hezekiaona watate aganataha, Israelni Isol Jihov.a indine agana, Naa Assyriani raja Sennakeribni kosako ango biahani gimin, 21 Jihovani uani gimin agana kata ian ; Zionni demechik metra nangko chonnikaha aro kadingstekaha j Jerusalem**! demechik nangni kisangchi sko rokrekaha.*' 22 Na-a sako ra-biaba aro kalsiapaha ? aro sani kosako nangni kurangko inwataha, ^ nangni mikronrangko nichaoaha • Israelni Rongtalgipani kosakosan.' 23 Nangni nokolrangchi na*a Gttefj*-" ta-bie inaha, Anga rot bang-beak-** ra-e abrirangni kambeona,8 Lebanonni ningtubatgipa bakrangona dobaa r aro anga uni chubatgipa eres b*»* rangko, aro uni nambatgipa gon$m bolrangko denpegen j 24 aro ang^ uni chelbatgipa kamberangona, **•*• bite nanggipa bolgrim bariona, nap anggen ;a anga choe chiko ring****! aro angni japarangchi anga Egyp pilak chibimarangko ran-atgen.

25 Anga maikai skangon •"* dakaha, aro gitcham salrango u• t tik daksoaha,"* uko naa knakujamaf Dao anga uko chusokataha, ma* ,Q guare gnanggipa songjinmarang* gimaatani dandakanirang dake ru nangnin onggen. 26 Uni g*

'—2 Raja. 15:29. -*—*•*. 41:24. 29. 4 *—la. 35 :4. ---Ezek. 36 :23. **—J-* '°g "•—Is. 2:11. *•—Hab. 1:12. *~h- 5i/,° •-—la. 10:18. '"—Wat. 4:27, 28. "•—hi. 40:21. 28.

5*6

J

Page 33: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 19 : 27-37; 20 : 1-6

uarango songdonggiparangni bil bang-gijasan ongaha, uamang kengokaha aro kratchaaha ; uamang abani sam gita,1 tangsekgipa samjak gita, nok-kingrangni kosako donggipa sam gita,2 brigijagipa mini aba gita ongaha. 27 Indiba nangni asongako, aro nangni reongkatako, aro nangni napbaako, aro angni kosako nangni kaonangrakako anga uia. 28 Angni kosako nangni kaonanga, aro nangni gaoradea vangnt nachikolrango napani gimin, nangni gmgtingo angni akurako tekgen8 aro nangni kuchilrango angni iagamko anga patgen,4 aro nangni "xbagimin ramako anga nangko repii-angatgen. 29 Aro ian nasimangna chin onggen ; daabilsi antangtangan chagiparangko,3 aro gnigipa bilsio uanoni nakattaigipako nasimang cha­gen ; aro gitamgipa bilsio nasimang hitchri satbo, aro rabo, aro draka barirangko gebo, aro unoni biterangko cha-bo. 30 Aro Judani machongoni dongspa jokgipa pilbataie aa ningchi Jadil su-taigen,* aro kosakchi bite nanggen. 31 Maina Jerusalemoni flongspa, aro Zion abrioni jokgipatang feongkatanggen. Kotokrangni Jiho-Vani bimchipara iako chusokatgen.T

# 32 Uni gimin Assyriani rajani gimm Jihova indine agana, Ua ia ^gjinmaona rebajawa, aro uano bra f^jV**1 aro ua danil gnang uni ^kkangona rebajawa, aro uko dak-Sfke atimbo gatjawa.8 33 Uni reba-pmm rarnakon ua repilanggen, aro y, songjinmaona ua rebajawa ine MM?* a8 a n a* 34 Maina antangni ^h aro angni nokol Daudni asel, ia ch ?'i,nma'-*:o' jokatna Ine anga wara-

J-L *v° u a walo indake ongaha, t v ? n i sagre ongkatange Assyria-- . ^ J ^ a u p o saklaksa hajalsotchet

t f e j H 3-~-GiTT29":6. ' - S ' - i ? * 4 - *~~1*- 30:28.

I bongako dokaha ; aro manderang 1 pringo pringni chakatoa, nibo,

uamang pilakan sigimln manggi­sirang ongaha. 36 Aro Assyriani raja Sennakerib reange repilangaha, aro Nineveo* dongkamaha. 37 Aro uni

* mite Nisrokni noko olakimltingo j indake ongaha, uni depanterang,

Adrammelek aro Sharezer2 tonualchi uko sootaha ; aro uamang Araratni asongona3 kate jokaha. Aro uni pal uni depante Esar-haddon4 raja ong-

, aha.

I HEZEKIA BIACHI JANGGI TANGANIKO ' BAKROATA. ISAIA JUCAKO BABY-

LONCHI RIM-GITTANGAXGGNIKO AGAN-SOA.

O r | Uororo Hezekia sinasie saa-•*•*••'" chim.5 Aro Amozni depante

j Isaia katchinikgipa uona rebae una aganaha, Jihova indine agana, Nangni

; nokni gimin geetbo ;6 maina na-a sigen aro tangjawa. 2 Unon ua pak-machina mikkange Jihovao indine biaha, 3 O Jihova* anga nango molmola, anga maikai bebeo aro katong sronge nangni mikkango reruraaha,7 aro nangni nikanio nama­ko dakaha, uko dao gisik rabo.8

Unon Hezekia grapbeaha. 4 Aro Isaiani j atchigipa saraona reongkatang-kujaon mdake ongaha, Jihovani kata uona sokbae aganaha, 5 Anpilange, angni manderangni pamong Hezeki­ana9 aganbo, Nangni pagitcham Daudni Isol Jihova indine agana, Anga nangni biako knamanaha,lu anga nangni mikchirangko nikmanaha ;11

nibo, anga nangko ansengatgen ; gitamgipa salo naa Jihovani nokona doanggen. 6 Aro anga nangni sal-rangna bilsi chibongako on-dapgen ; aro nangko aro ia songjinmako

3~~Jona 1:2. 3—17 :3t. •*—Aba. 8:4. *-Ezra 4 :2. 5~~2 Se. 32 :24; Is. 38 :l-22. fi—2 Sam. 17:23. -'—18:3-6. »—N-di. 5:19; 13:14; 22:31. •—I Sam. 9:16; 10:1. *°~!9 :20. "—Git. 39:12.

517

Page 34: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

20 : 7-2i; 2i : i?3 II RAJARANG T

Assyriani rajani jakoniko anga jokat­gen : aro anga antangni asel aro angni nokol Daudni asel ia songjin­mako chelchakgen.1 7 Aro Isaia aganaha, Dumbur biteni kaprangko ra-ebo. Aro uamang uko ra-e giroto donoa ua nampilaha.

8 Aro Hezekia Isaiana aganaha, Jihovani angko ansengatgnini aro sal gitamgipao Jihovani nokona angni doanggnini chinara mai onggen ? 9 Aro Isaia aganaha, Jihova antangni agangiminko dakgen ine Jihovani Ia chin nangna onggen ; jagringa mik­kangchi jangki chikung regenma, ba kisangchi jangki chikung regenma ? 10 Aro Hezekia aganchakaha, Jangki chikung ongonangna jagringna altuani "onga. Ihing, indiba jagring kisangchi jangki chikung pilchina. 11 Aro 'Isaia katchinikgipa Jihovao biaha ; aro uan Ahazni jangkirango ongonanggimln jagringko" kisangchi jangki chikung pilataha.a

12 Ua salrango Babylonni raja Baladanni depante Berodak-baladan chitirangko aro on-aniko Hezekiaona watataha *,*' mama Hezekia saenga ine ua knaaha. 13 Aro Hezekia uamangko knachakaha, aro antangni gaihchatako donani nok gimikko, rupakoj aro sonako, aro moslarangko, aro 'gamchatgipa toko, aro antangni silchidareni nok gimikko, aro antangni gain chimongramo nikgimin kakketko uamangna mesokaha.4 Aro Hezekiani uamangna mesokgijagipa, antangni noko aro antangni songnok gimiko, mamungba dongjachim.

14 Unon Isaia katchinikgipa Hezekia rajaona rebae una aganaha, Ia manderang maiko 'aganaha ? aro uamang nangona banoni rebaaha ? Arb Hezekia aganaha, Uaniang chel-begipa song, Babylononi rebaaha. 15 Aro ua aganaha, Nangni noko

*—19:34. 3—Josh. 10:12-14. •*—2Se. 32:31; Is. 29:1-8. *—2 Se. 32 :27.

uamang maiko nikaha ? Aro Hezekia aganchakaha, Angni noko donggipa kakketko uamang nikaha. Angni gam chimongramo angni uamangna mesokgijagipa mamungba griaha. 16 Aro Isaia Hezekiana aganaha, Jihovani katako knabo. 17 Nibo, nangni noko donggipa pilakkon, aro ia salona kingking nangni pagit-chamrangni chimonggiminrangko, Babylonona ra-angani1 aro mamungba dongrikgijani sal rebagen ine Jihova agana. 18 Aro nangoni ongkatgnigipa nangni bagnigipa depanterangko uamang rinranggen y2 aro Babylonni rajani rajanoko uamang kasirang onggen.3 19 Unon Hezekia Isaiana aganaha, Nangni agangimin Jihovani kata nama.* Aro ua aganaha, Angni salrango tomtom aro kakket ongode namjama ?

20 Aro Hezekiani gipin kam­rangko,5 aro uni pilak bilko, aro ua maikai pofckriko aro donggeko dake chiko songjinmaona ra-baaha, ua­rangko Judani raj arangni serikani kitapo sejahama ? 21 Aro Hezekia antangni pagitchamrang baksa tusi­aha ;6 aro uni pal uni depante Manasse raja ongaha. MANASSE JERUSALEMO RAJA ONGA-

UNI MITE KRITACHI ISOLKO KAO NANGATA. MANASSE SIA ARO TTT"1

PAL AMON RAJA ONGA. UA NAMGIJ* ONGE SOOTAKO MANA.

0 1 Raja ongna abachengon Ma*1* •*" 1 asseni bilsi bilsi chigni ongaha; chim, aro ua Jerusalemo bilsi sotbonga Bonga raja ongaha.7 Aro uni in*MJ-P' ani bimung Hephziba ongachim-2 Aro ua Jihovani nikanio namgija*4

dakaha, Israelni dedrangni *mlkka*1p* oniko Jihovani arifcatgimin jatrang f daka gita mitchigniko dakaha. 3 Maina ua uni pagipa Hezekia

"—24:13; 25 :13-I5; Jer. 52:17-19. 2—24:12; 2 Se. 33:11. 3—Dan. 1 :>/• •"—1 Sam. 3:18. s—2 Se. 32:32. 6—2 Se. 32 :33. -"—2 Se. 33 :I-9. _16 :3-

5.i8

Page 35: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 21 : 4-21

nitsktgimin chu|-ipa -biaprangko dak-taiaha j1 aro' ua' Baalna ganchirangko rikaha, aro Israelni raja Ahabni daka gita Asherako dakaha ;2 aro salgini pilak kotokko olakiaha,3 aro uarangko maniaha. 4 Aro Jerusalemo anga angni bimungko dongen4 ine Jihovani agangimin Jihovani noko ua ganchi­rangko rikaha.5 5 Aro Jihovani nokni sara damgnio6 salgini pilak kotokna ua ganchirangko rikaha.7 6 Aro ua antangni 'depanteko waalko repretata-chim,s aro sima nianiko aro muni pianiko jakkalachim,9 aro memang muni pigiparangko aro montol dak-giparangko dakachim. Aro Jihovako kaonangatna ua uni nikanio nam­gijako- dakbeaba-t 7 Aro Israelni pilak machongrangoniko angni segimin Jerusalemo aro ia noko10 anga angni bimungko jringj rotna dongen ine Jihova Daudna aro uni depante Solomonna agangimin noko, ua antangni solgimin Asherani bimangko songdoaha.11 8 Angni uamangni pagiparangna ongimin asongoniko

' anga Israelni jaarangko reattaijawaha ; uamang angni uamangna pilak geet­gimin gita", aro angni nokol Moseni uamangna geetgimin pilak niam gita manina gisik nangmangmangode. 9 Indiba uamang knachakjaha ; aro Manasse Israelni dedrangni mikkang-onilco Jihovani msiatgimtn jatrangni uakana -bate namgijako dakbatna "amangko brangataha. , 10 Aro Jihova antangni nokol

atchinikgiparangchl agane inaha, Judani raja- Manasse ia mitchignl-

«ngko dakahani gimin,12 aro una d 1,°^° "*--ong_tpa Amorrangni pilak

k a n a bate namgijako dakaha,13 aro

-1 "Raja. 16:31-33. s—17 :18; ^ T J / * 2 - 5 - *-* R a - a - 8 : 2 9 -

O V , 1 6 - 6—23:12; 1 Raja. 7:12.-B - i I s 4 'A 5—16:3; 17:17; Lev. 18:21. •Ofb , 0 :26- 3 l : Deit- 8:10-14.

r[ Kajs'. 8:29; 9:3. -1—23:6; ._ UP- • - --?_-• 16:21. I-"—p. 2; 24:3, 4.

-Ah*- 15.-16; Raja. 21 :26.

Judakoba uni mite' dakanirangchi1* pap dakataha ;a 12 uni gimin Israelni Isol Jihova indine agana, Nibo, Jerusalem-ni aro Judani kosako indakglpa namgijako anga ra-baenga, maikai uko knagipa pilakni nachil samgni kajrogen.3 13 Anga Samariani budu-ko aro Ahabni machongko toaniko Jerusalemni kosako sringgen.4 Aro mande talako ipake bikpilata gita anga Jerusalemko ipakgen. 14 Aro anga angni manrikani dongspa ko watgalgen, aro uamangko uamangni bobilrangni jako on-gen ; aro uamang uamangni pilak bobilrangna ra-sek-gimin aro radragimin onggen ; 15 maina uamang angni nikanio namgijako dakaha, aro uamangni pagiparangko Egyptoniko rimongkat-baa intaltal ia salona kingking angko kaonangataha.

16 Aro Manasse Jihovani nikanio namgijako dakate Judako pap dakat-ani papna agreba,5 kitik saoni kitik gipinona Jerusalemko gapatjana king-king dosi gri anchiko ongatbeaha."

17, Dao Manasseni gipin kam­rangko,7 aro uni dakgimin pilakko, aro uni kagimin papko Judani raja­rangni serikgimin kitapo sejahama? 18 Aro Manasse antangni pagitcham­rang baksa tusiaha,8 aro Uzziani bario,0 antangni nokni bario, gopako manaha ; aro uni pal uni depante Amon raja ongaha.

19 Raja ongna abachengon Arnonni bilsi bilsi kolgrik gni ongahachim, aro ua Jerusalemo bilsi gni raja ongaha. Aro uni magipani bimung Jotbani Haruzni demechik Meshullemet onga­chim. 20 Aro uni pagipa Manasseni dakaha gita10 ua' Jihovani nikanio nam­gijako dakaha. 21 Aro uni pagipani regimin pilak ramao ua reaha, aro uni pagipani manigimin mite dakanirangko

j „ p . 21, **—P. 16. 3—1 Sam. 3 :11; Jer. 19:3. *—Is. 34 :11 ; Amos 7 :7, 8. 5—p. 11. . e—24 :4. 7—2 Se. 33 :11-19. »~2 Se. 33 :20. B—p. 26. **•<*—P> 2-6, 11. 16.

519

Page 36: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

~1

21 : 22-26; 22 : 1-15 II-RAJARAN&

manie olakiaha. 22 Aro ua antangrti pagiparangni Jihova Isolko Watgal-aha,'L aro Jihovani ramao rajaha.

23 Aro Arnonni nokolrang uni kosako melaprue rajako unl< rioktango sootaha.3 24- Indiba asongni mande­rang Anion rajani kosako melaprugipa pilakkon sootaha ;3 aro uni p*al asongni manderang uni depante Josiako -raja ddnaha. 25 Dao Arnonni dakgimin gipin kamrangko Judani rajarangni serikani kitapo sejahama? 26 Aro ua Uzzani bario4 antangni gopramA gop­ako manaha. Aro uni pal uni deriante Josia raja ongaha.

JOSIA. RAJA ONGA. UA TOROM NOKKO TARIATA. HlLKlA NIAMNI KITAPKO NIKA. HULOA KATCHINIKGIPANI AGANANI;

O O Raja ongna abachengon Josianj *?•**•• bilsi bilsi chet ongahachim,a aro ua Jerusalemo bilsi kolatchi sa raja ongaha. Aro. uni magipani bimung Bozkatni Adaiani demechik Jedida ongachim. 2 Aro ua* Jihovani nikanio kakketko dakaha, aro uni pagitcham Daudni pilak- ramao- reaha, aro jakra-chiba 'jakasichiba ekjaha.6

3 Aro Josia rajani chichetgipa bilsio indake ongaha, raja Meshullamni depante Azaliani depante 'setimgipa Shaphanko Jihovani -nokona watate aganataha, 4 Kamal dalbatgipa Hilkiaona doangbo,7 maikai- ua Jiho­vani nokona ra-bagimin tangkako gabatramko dongtimgiparangni mande-rangoniko* chimonggiminko chandlme, 5 Jihovani nokko nirokgipa* kamko ka-giparangna on-na mangen,8 aro uamang nokni bearangko tarina Jiho­vani noko .donggipa kam kagipa mistrirangna, 6 aro rikgiparangna,- aro roongni mistrirangna, aro nokko tarina krong aro solgimin roongko brena uko

!—22:17; 1 Se. 28:9. 2—12:20; 14 :19. 3—14 :5. *—p. 18. 5—1 Se. 34:1. 6—Deut. 5:32; Josh. 1 :7. 7— 12:4, 9. 10. -»_12:11-14.

onchina. 7 Indioba uamangni jako on-gimin tangkani hisabko ra-nabe,1* maina uamang kakket onge dakgipa.

8 Aro Hilkia kamal dalbatgipa setimgipa Shaphanna aganaha, Niamni kitapko anga Jihovani noko nikman-aha,2 Aro Hilkia ua kitapko Shaphanna on-oa ua uko poraiaha. 9 Aro setim­gipa Shaphan rajaona rebae rajaona katako ra-bapile aganaha, Nangni nokolrang noko mangimin tangkako pakmanaha, aro uko Jihovani nokko nitimgipa kam ka-giparangna on-aha. 10 Aro setimgipa Shaphan rajana agane inahaf Kamal Hilkia kitap kingsako angna onaha. Aro Shaphan uko rajani mikkango poraiaha. 11 Aro raja niamni kitapni katarangko knahaoa indake ongaha, ua antangni bararangko chitaha.3 12 Aro raja kamal Hilkiako, aro Shophanni depante Ahikamko,4 aro Mikaidni depante Akborko5 aro setimgipa Shaphanko, aro rajani nokol Asaiako geete inaha, 13 Nasimang reonge, B nikmangimin kitapni katarangni giniin, angni asel aro manderangni asel, aro Juda gimikni asel Jihovao singebo; maina anchingni kosako chingchagipa Jihovani kaonanga dala *6 maina anchingna manichina pilak segtm'*1

gita dakna anchingni pagiparang I3

kitapni katarangna knachakjaha-14 Uni gimin kamal Hilkia, a-*0

Ahikam, aro Akbor, aro Shaphan, aro Asaia, ganding chindingko dontimg*Pa

Harhasni depante TifcvaniT depa«tc

Shallumni jikgipa Hulda katchinikgipa mechikona reangaha ; (uan Jerusalem" ni bak gnigipao8 dongachim;) a

uamang un baksa agangrikaha.

15 Aro ua uamangna aganaha. Israelni Isol Jihova indine agana? Nasimangko angona watatgipa ma

'—12:15. 2—Deut. 31 :24-26; 2 Se. 34:14, 15-3—Aba. 37:34; Josh. 7:6. 4—25 :22; Jer. 26 :24. 5—2 Se. 34 :20. 6—Deut. 29:25-28; 31 :17. 18. 7—2 Se. 34:22. 8—Zeph. I :10.

'520

Page 37: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

K RAJARANG 22 : 16-20 ; 23 : 1-7

den* aganbo, jihova indine agana, "16 Nibo,; ia biapni kosako, aro uno doaggiparangni kosako namgijako, chongmotan Judani rajani poraigimin kitapni pilak katarangko anga raba­gen. 17 Maina uamang angko watgal-aha, aro uamangni jakrangni pilak kamrangchi uamang angko kaonang­atna gipin isolrangna chachatko soaha ;*• uni gimin ia biapni kosako angni kaonanga ching-chagen, aro kimitako manjawa. 18 Indiba Jihovao singchina nasimangko watatgipa Judani rajana nasimang aganbo, Israelni Isol Jihova indine agana, Nangni knagimin katarangni gimin ian. 19 Nangni katong nomgipa onga,2 aro ia 'biapni kosako arb1 uno donggiparangni kosako, uaniang anskitatani3 aro sao tnangipa4 onggen ine angni agan-giminko knaon na-a Jihovani mikkango antangko onataha,5 aro baratangko cnitaha,6 aro angni mikkango grapa-hjuu gimin angaba nangko knaaha ine Jihova agana. 20 Uni gimin nibo, anga nangko nangni pagitcham-rangona chimonggen, aro naa nangni gopramona tomtome chimongako'man-Sen ;T aro ia biapni kosakona angni pilak namgij ako rabagniko nangni •nikronrang nikjawa. Aro uamang rajaona katako, ra-bapilaha.

NIAMKO PAEAKE PORAIA. JOSIA PILAK *-NTE DAKANIRANGKO NISIATA, ARO G^CHIRANGKO ONGSIATA. UA WAT­CHANGANIKO MANIATA. JOSIA EGYPT-N* RAJA BAKSA DAKGRIKAO SOOTAKO MANA. JEHOAHAZ UNI PAL RAJA OI^GA. EGYPTNI RAJA UKO RIM-A N G E JEHOIAKIMO UNI PAL RAJA 0t GATA.

•WO ^*"° r a J a mande watataha, aro pilak U a m a n S Judani aro Jerusalemni aha8 meaParang-* :o uona chimong-____J^2 Aro ua raja aro un baksa

M'-{? ! ?eut- 29;25. 26. Mar -J* ¥ :5= G**- 51 =17. 3—Lev. 26 :31. Mi li ' 5—Reo. 10:3; 1 Raja. 21 :29.

"' "• T—23:30. 8—2 Se. 34:29-32.

Judani pil'ak manderang aro Jeru­salemo donggipa pilakan, aro kamal­rang aro katchinikgiparang, aro pilak manderang, chona aro dalaba, Jiho-vafti nokona doangaha. Aro Jihovani nokoniko mangipa1 kumonggrikani niam kitapni pilak katarangko ua uamangni nachikolo poraialha.21

3 -Aro raja chadengramo3 chadeng­aha, aro Jihovako jarikna,4 aro uni, geetanirangko aro uni sakirangko aro uni niamrangko katong gimikchi aro janggi gimikchi rakina, aro ia kitapo segimin la kumonggrikani niamni katarangko dakna ine Jihovani mik­kango kumonggrikaniko dakaha. Aro pilak' manderang kumonggrikaniko ra-chakaha.

4 Aro raja Baalna aro Asherana aro salgini kotokrangna dakgimin pilak jakkalanirangko Jihivani torom nokoniko ra-ongkatbo,s ine kamal dalbatgipa Hilkiako aro uni drandran-gipa kamalrangko,a aro gabatramko dongtimgiparangko geetaha. Aro ua uarangko Jerusalemni apalo Kidrpnni patalrango so-e7 uarangni tapprarangko Beth-elona 'ra-angaha. 5 Aro Judani songjinmarango chugipa biaprango aro Jerusalemni samtangtangni biaprangko, chachat sochina Judani rajarangni dongimin miteni kamalrangko, Baalna, salna, aro jajongna, aro askirangna, aro pilak salgini kotokrangna chachat so-giparangkoba ua galonaha. 6 Aro ua Asherako Jihovani nokoniko Jeru­salemni apalona, Kidron chiringona ra-ongkatbae Kidron chiringo uko soaha, aro ginchi* dake8 dokkningaha, aro ua ginchiko mande ramramrangko gopramrangko galaha.9 7 Aro ua Jiho­vani nokni sambao donggipa mechik­rangni Asherana tamburangko dakani10

measaskako nangrimgipani, nokrangko

1—22:8. 2—Deut. 31 :10-13. 3—11 :14, 17. ••—Deut. 13 :4. 5—21 :3. 7. *•—25:Io; Jer. 52:23. •—p. 15. 8—p-. 15. 9—2 Se. 34:4. io—Reo. 35:25. 26;

Ezek. 16:16.

521

Page 38: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

" T 23 : 8-22 II- RAJARANf?

ua rugalaha.1 ( 8 Aro ua Judani sdngj-

jinmarangoniko pilak kamalrangko rimongkatbaaha, aro Gebaonl2 Beer-shebaona kingking kamalrangni cha­chat so-gipa chugipa biaprangko* ua ongsiataha. Aro songjinmani ch'ol-gugarangni,- chongmotan songjinmani sason ka-gipa Joshuani cholgugani napangramo donggipa, napgiparangni jakasio donggipa chugipa biaprangko ua rugalaha. 9 Indioba chugipa biap­rangni kamalrang Jerusalemo Jijiovani ganchiona doangjaha,3 indiba uamang antangtangni jongadarangni gisepo wanti grigipa pitak'o cha-aha. 10 Aro Hinnomni dedrangni akaweo dong­gipa Tophetko ua ongsiataha,4 maikai pilakba antangni depanteko ba antang­ni demechikko Molekna5 waalko repretatjawa.6 11 Aro ua nokdeo donggipa, nokko nitirrigipa Nathan-melekbi nokdringni sambao donggipa, Jihovani nokona-napanio Judani raja­rangni salna on-gimin gurerangko ra-angaha, aro salni rbtrangko waalchi so-aha. 12 Aro Judani rajarangni dakgimin Ahazni kosakgipa nokdringni nokkingo donggipa ganchirangko7

aro Jihovani nokni sara gegnio Manasseni dakgimin ganchirangko8

faja rugalaha, aro uarangko unoniko pekningate uarangni ginchiko "Kidron chiringo galataha.3 13 Aro so-ani abrini10 jakrao Jerusalemni mikkango donggipa Zidonrangiii mitchigni Ashtoretna11 aro Moabrangni mitchigni Kemoshna,12 aro Ammonni dedrangni mitchigni Milkomna, Israelni raja Solo­monni rikgimin chugipa biaprangko raja ongsiataha. 14 Aro ua koslrangko dokpee,13 aro Asherarangko denpee,

'—1 Raja. 14:24; 65:12. 2—Josh. 21 :17; 1 Raja. 15 :22. 3—Ezek. 44:10-14. *—Is. 20. 33;

Jer. 7:31. 32. 5—1 Ra]_. |* :7> *~~.Lev. 18:21. 7—Jer. 19:13; Zeph. 1 :5. "—21 .5, °—P. 4. 6. 10—I Raja. II ;7. ii—l Raja. 11 :5. 12—Chan. 21 :29. 13_| Deut. 7:5. 25.

uarangni biapo manderangni grengko gapataha.1

15,'Aroba Beth-elo donggipa ganchi,* aro Israelko pap dakatglpa Nebatni depante Jeroboamni dakgipa chugipa biap,3 ua ganchi aro chugipa biapkoba ua ruaha, aro ua "chugipa biapko so-e, ginchi dake dokkningaha,* aro Ashe­rako so-aha. 16 Aro Josia anpiloa abrio donggipa gopramrangko nikaha, aro mande watate gopramrangoniko grengrangko bikotate ganchini kosako uarangko so-e, ia katarangko agan-praksogipa Isolni mandeni aganprak-sogimin Jihovani kata gitan,5 uko ongsiataha. 17 Unon ua inaha, Angni nikenggipa ua kronga badia? Aro songjinmani manderang una aganaha, Uan Judaoni rebae, Beth-elni ganchini kosako nangni dakgimin ia kamrangko aganpraksogipa Isolni mandeni g°p-ram.6 18 Aro ua inaha, Ua dong­china ; pilakba uni grengrangko ra-angj achina. Uni gimin uamang Samariaoni ongkatbagipa fcatchinik-gipani grengrang baksa7 uni greng-

( rangko jokataha. 19 Aro Jihovako kaonangatna Israelni rajarangni dak­gimin Samariani songjinmarango dong-

| gipa8 chugipa biaprangni pilak nok-rangkoba Josia ra-angaha, aro Beth-elo uni dakgimin pilak kamrang g-tan

uarangna dakaha. 20 Aro uano dong­gipa chugipa biaprangni pilak kania -rangko ganchirangrii kosako soote, manderangni grengrangko uarang kosako soenba, Jerusalemona rep"' angaha.

21 Aro raja pilak m a n 4 e r i ! n jS geete inaha, Ia kumonggrikani n i a n T kitapo seaha gita,10 nangni Isol J"1, vana watchanganiko manibo.11 22 . na Israelko bichal ka-gipa bichal kaa

E—p. "18. 2—1 Raja. 13:1. 3 - l Raja. 12 :28-33. *-P . 6. -, 5—I Raja. 13:2. 6—1 Raja. 13:1, W- J1 7—1 Raja. 13:11, 31. 8—2"Se.-34:6. 7. a—10:25; 11 :18. i°—Cnan/ 9:2-4; Deut. 16:2-8. *-—2 Se. 35:1-17.

523

Page 39: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

II RAJARANG 23 : 23-36

safeangoni intal, Israelni rajarangni ba 'jnjjiani rajarangni pilak salrangoba ifptka watchanganiko manljaha j.1

2|indiba Josia raj ani bilsi chichet-$bao Jerusalemo Jihovana ia' wat­changaniko maniaha.

24 Aroba Jihovani noko Hilkia kamalni nikmanglmin kitapo3 segimin niamni katarangko manina manna gita,3 memang muni pigiparang,4 aro montol' dakgiparang, aro teraphim,'' aro mite dakariirang,6 aro Judani aro Jerusalemni asongo nikgipa pilak mitchignirangko Josia galataha. 25 Aro Moseni pilak niam gita, uni katong gimikchi, aro uni janggi gimikchi, aro tmi bil gimikchi Jihovaona anpilgipa una skang" ua gita pilak rajaba gnchitn,;7 aro uni jamanoba ua gita pilakba ongkatjaha.

26 Indioba Manasseni pilak kao-**angatanirangchi uko kaonangatahani g«ninan8 Judani kosako ching-chaachi, Jihova antangni dalgipa kaonangani ckmg-chabeaoni abpiljaha. 27 Aro Jihova aganaha, Israelko chelataha

* gitan, anga 'Judakoba' angni mifc-1 nangoniko chel-atgen, aro ia angni 1 Kgimin songjinma Jerusalemko, aro, I Angni bimung uno donggen ine angni I aSangipa nokko, anga jechakgen.10

78 Dao Josiani gipin kamrangko, I a t o uni dakgimin pilakkon Judani

?Q T an*-*n* ser*-*:ani kitapo sejahama? I Uni salrango11 Egyptni raja Pharao-I eko12 Euphrates chibimaona Assyriani I aJar-i kosakona doangaha. Aro Josia i. paJa uko warachakna reangaha ; aro t Jlara0'A^Ico*'-1*<;o nikoa uko Megiddoo13

m a ^® *^ro un* nokolrang uni ^anggisiko Megiddooniko roto

'angaha,14 " aro uko Jerusalemona

2* Se. 35:18, 19. *-3i!9* 3—Deut. 18:10-12. KJ\ ;(?: Lev. 19:21. 5—Aba. 31 :19.

i V "11, 21. 7—18:5. s—21 :11-13; f ' W }5*- *'—18:11. \\ilt~J :13' l4- 11—2 Se. 35 :20-24. y | | 1 ^ e c - 46:2. I3—Bi. 5:19.

ra-ange uni gopramtango uko gopaha. Aro asongni manderang Josiani depante Jehoahazko rime uko to nonge uni pagipani pal raja donaha.1

31 Raja ongna abachengon Jeho­ahazni bilsi bilsi kolgrik gitam ongahachim j3 aro ua Jerusalemo ja gitam raja ongaha. Aro uni magipani bimung Labnani Jeremiani demechik Hamutal3 ongachim. 32 Aro uni pagitchamrangni pilak dakaha gitan,4

ua Jihovani nikanio namgijako dakaha. 33 Aro ua Jerusalemo raja ongna manjachina gita Pharao-neko uko Hamatni3 asongo Riblaoa

chipchange donaha ; aro asongni kosako rupa muan ritchasa, aro sona muqn sa kajinako gataha. 34 Aro Pharao-neko Josia raj ani depante EHakimko7 uni pagipa Josiani pal raja done uni bimungko Jehoiakim mingaha,8 aro ua Jehoahazko rim-angaha. Aro ua Egyptona rebae uno siaha.9 35 Aro -Jehoiakim rupa aro sonako Pharaona on-aha ;10 indiba Pharaoni geeta gita tangkako on-na asongonlko-ua kajina gilaha. Pharao-nekona onna ine sakprakoniko uni kajinani kri asongni manderangoni ko rupa aro sonako ua ra-aha.

36 'Raja ongna abachengon Jehoia-kimni bilsi bilsi kolgrik bonga ongaha­chim j,11 aro Jerusalemo ua bilsi chisa raja ongaha. Aro uni magipani bimung Rumani Pedaiani demechik Zebida ongachim. Aro uni pagit­chamrangni pilak dakaha gitan,12 ua Jihovani nikanio namgijako dakaha.

JEHOIAKIM NEBUKADNEZZARNA BAMA. UNI SIAO JEHOIAKIN RAJA ONGSKAA. NEBUKADNEZZAR REBAE JERUSALEM­KO CHIPCHANGDUULE RAA, ARO

1—2 Se. 36:1-4. 2—1 Se. 3:15; Jer. 22:11. 3—24 :8. 4—21 :2-7. 5—1 Raja. 8 :65. 6—25 :6. 7—1 Se. 3 :15. 8—24:17. B—Jer. 22:11, 12; Ezek. 19:3, 4. io—P. 33. "—2 Se. 36 :5. I2—p. 32.

(523

Page 40: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

24 : i - i8 I t RAJARANG

"RAJAMANGKO RIM-GITTANGANGAV ZEDEKIA RAJA ONGSKAA.

*)A ^ n i .salrango Babylonni raja • " Nebukadnezzar dobaaha,1 aro Jehoiakim bilsi gnina kingking uni nokol ongaha. Unon ua anpile una bamna jechakaha. 2 Aro Jihova uni kosakona Kaldearangni tokrangko,3

aro Syriarangni tokrangko,3 aro Moab-rangni tokrangko,*1 aro Ammonni dedrangni tokrangko, antangni nokol katchinikgiparangchi agangimin Jiho­vani kata gita,5 uko nisina Judani kosakona uamangko watataha. 3 Beben, Manasseni pilak dakgimin paprangni gimin11" -antangni mikkang­oniko uamangko chel-atna Jihovani geetachisan ia Judani kosakona sok-baaha ;7 4 aroba uni ongatgimin dos gri 'apchini gimin.8 Maina. ua Jeru­salemko dos gri anchichi gapataha ; aro Jihpva kema ka'-jawahachim.

5 Dao Jehoiakimrii gipin kam-rangkp, aro uni dakgimin pilakkon Judani rajarangni serikani kitapo sejahama ? 6 Unon Jehoiakim antangni pagitchamrang baksa tusi­aha.9 Aro uni depante Jehoiakin uni pal raja ongaha. 7 Aro Egyptni raja antangni asongoni rebataimangjaha.10

Maina Babylonni, raja, Egyptni chibimaoni1 - Euphrates chibimaona kingking, Egyptni raj ani pilakkon raangaha.12

. 8 Aro raja ongna abachengon Jehoiakinni bilsi bilsi chichet ongaha-chim *13 aro. ua Jerusalemo ja gitam raja ongaha. Aro uni magipani bimung Jerusalemni Elnathanni deme­chik Nehushta ongachim. 9 Aro uni pagipani pilak dakgimin gitan,14 ua Jihovani nikanio namgijako dakaha.

10 Uororo Babylonni raja Nebu-kadnezzarni nokolrang Jerusalemni

i—2 Se. 36 :6 ; Jer. 25 :1. *•—Jer. 35 :11. s_6 :23, 4—13 :20. e—23 :27. 6—23 :26. 7—18 :25. 8—21 :16. B—Jer. 22 :18, 19. -<*—Jer. 37 :5-7. ii—Aba. 15:18. J**—Jer. 46:2. -3—2 Se. 36 :9. "—21 :2-7.

kosakona dobae ua songjinmako chip-changduulaha. 11 Aro uni nokolrang uko chipchangduulmitiiigo Babylonni raja Nebukadnezzar songjinmaona rebaaha. 12 Aro Judani raja Jehoi­akin,1 ua aro uni magipa, aro uni nokolrang, »aro uni skotongrang, aro uni pamongrang, Babylonni rajaona reongkatangaha ; aro Babylonni raja uko antangni raja ongani bilsi chet-gipao rimaha.2 13 Aro Jihovani aganaha gitan Jihovani nokni pilak gamchatarangko. unoniko ra-angaha,'3

aro Jihovani torom noko Israelni raja Solomonni dakgimin4 sonani pilak jakkalanirangko dentongaha.3 14 Aro ua 'pilak Jerusalemko, aro pilak pamongrangko, arb pilak bilakgipa manderangko, chongmotan sakhajal; chikung rimgittanggiparangko,a aro pilak "mistrirangko, aro silni kamal­rangko7 ua ra-angaha.s Asong­ni kahgalbatgipa rokomni mande­rangna agre9 darangba dongrikjaha, 15 Aro ua Jehoiakinko Babylonona rim-gittahgangaha ;10 aro rajani magip-ako, aro rajani jikgiparangko, aro uni pamongrangko,, aro asongni bilak-giparangko ua Jerusalemoniko Babylonona rim-gittangangaha. 16 Aro bilakgipa pilak mande, chongmofj*" sakhajalsni,11 aro mistrirang aro s»*** kamalrang sakhajalsa, pilak bilakgip3

aro dakgrikna kragipa, uamaflgk0

Babylonni raja Babylonona rim*" gittangangaha. , .

17 Aro Babylonni raja Jehoiakinni pal uni pagipani jonggipa MattaniaK raja donaha, aro tin! bimung* Zedekia ine mingskaaha.12 18 ^a-1. ongna abachengon Zedekiani bilsi kolgrik sa ohgahachim ;13 ar°^ Jerusalemo bilsi chisa raja ongan •

i—Jer. 24 :1 ; 29 :1, 2. 2—2 Se. 36 :10-3—29:17; Is. 39:6. •-— I Raja. 7:48-50. =—25:13-15. *•—p. 16; Jer. 52:28-•—Jer. 24 : *. 8—Jer. 24 :1 ; 29 :2. „ 0„26:12. »_2 Se. 36:10; Jer. 22:24-28-ii—p." 14. i2—2 Se. 36:10-13. ia—.Jer. 52:1.

524

Page 41: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

I I RAJARANG 24 : 19; 25 : 1-15

Aro uni rrfagipani "binning Lib'nani Jeremiani detbechlk Hamutal1* onga­chim. 19 Ar6 Jehoiakirnrfi pilak dak­gimin gita2 ua Jihovani nikanio namgijako dakaha. Maina Jihovani kaonangachi, Jerusalemo, aro Judao uamangko' antangni mikkangoniko galatjana .kingking iarang ongaha.

Aro Zedekia Babylbnni rajana bamgija dakaha.3

ZEDEKIA BAMGI/A DAKA. NEBUKAD­NEZZAR REfeAE SONGGIMIKKO RIM*-GITTANGANGE SONGJINMAKO SO'A. GEDALIAKO PAMONG DAKA. ISHMAEL UKO 'SOOTOA, MANDERANG ECYPTCHI KATANGA. JEHOIAKIN BABYLONO KASAE, DAKAKO MANA.

O C Arb uni raja ongani bilsi skugipao,4 j a chikunggipani

sal cliikunggipao, indake ongaha, Babylonni raja ""Nebukadnezzar, ua aro uni pilak*'1- kotok Jerusalemni kosakona rebae- uko warachake atip dakaha ;3 aro uko warachake uni samtangtangchi killarangko rikaha.6

Aro Zedekia rajani 'chisagipa bilsi­ona kingkingi ua* songjinma chip-fnangduulakoi manaha. 3 Aro [ja

ngtpani] skugipa* salo songjinmao karap ongbeaha,7 'aro asongoni rrfande--"angnai cha-ani grichim. 4 Aro ua Songjinmako pepruaha, aro dakgrik-& Pa pilak manderang rajani bari

pango, s donggipa guare gegnini gisepo cholgugani rama gita walo tan "g t o k a h a ' - ' ) ; A r o Kaldearang sam-

Stangchin songjinmani kosako ra®a, m - A--b raja akawechipakni *W l r e a n S a h a * 5 A r o Kaldearangni ak ' °k rajako rikange Jerikoni sin^e°, uko-srapaha. Aro uni pilak

°«£ah k U O n i b U d i n S b-Wang a- 6 Aro uamang rajako rime9

^Se i ,i~2i*7. 3—2Se. 36:13. 5—& 4:l/-20= J"- 39:1-7. '-4.24 Vj' 2 : ^ e k - •-*• -2- fl-Ezek. 21 :22. *-H£ ' P • Kal-m. 4:9, 10.

^'- J :15. a

Rib'alaona1' Babylonni rajaona uko rimbaaha ;2 aro uano uamang uni kosako bichalko on-aha. 7 Aro uamang Zedekiani depanterangko uni nikaon sootaha,3 aro Zedekiani mik­ronrangko ote4 uko pitolni sildeng gegnichi kae Babylonona rim-angaha.

8 Aro bongagipa jao,5 jani snigipa salo,6 uan Babylonni raja Nebu­kadnezzar rajani bilsi chiskiigipa, Babylonni rajani nokol, rajako nitim-gipani pamong Nebuzaradan Jeru­salemona. rebaaha. 9 Aro ua Jihovani nokko soaha,,aro fajanl nokko, aro Jerusalemni pilak nokrangko, chong­motan dalgipa nok pilakkon waalchi so-aha.7 10 Aro rajako nitimgipani pamong baksa donggipa Kaldearangni pilak sipai kotokrang Jerusalemni samtangtangchlni guarekon peaha.3

11 Aro songjinmao donanggipa dongspa manderang,9 aro Babylonni raj aona kate ,gaakgiparang, ' aro banga mandeni dongsparangko rajako nitimgipani pamong Nebuzaradan rim-gittangangaha. 12 Indiba rajako nitimgipani pamong draka bariko nirokglpa aro aa gamgiparang ong­china kangal manderangko10 dori-angaha. 13 Aro Jih'ovani noko dong­gipa pitolni krongrangko,1! 'aro don­chakanirangko, aro Jihovani ndko donggipa pitolni sagalko Kaldearang doktongtonge iiarangoni pitolko Babylonona -ra-angaha., 14 Aro su-srangchakanirang, 'aro chinchakani-rang, aro raani kesirang, aro chamos-* rang, aro uamangni dangdike- onani pilak *pitolni jakkalanirangko12 uamang/ ra-angaha. 15 Aro so-mikchakanirang,

-Jer. 34:21, 22.

1—33 :33. 2—Jer. 32 :4. -•—Jer. 39:6. 7. 4—Ezek. 12:13. 5—Jer. 39:8-12. B—Jer. 52:12. •— 2 Se. 36:19; Git. 74 :3-7. 8„14:13; Neh. 1*:3. 9—2 Se. 36 :20. ia_24:14; Jer. 40. :7. ii—2 Se. 36:18. I2_1 Raja. 7 :47-50.

525

Page 42: AHAZIA GAAKE JIMANI GIMIN ELIJA UNI SIGNIKO. AGANATA ... · ii rajarang 1 ahazia gaake jimani gimin elija uni signiko. aganata. elijako rimna rajani'^atata. tokrangko sal gioni waalchi

.**&. M-&S -J-J-.

25 : 16-30 II RAJARANG

aro ra-chakam'rang, sonachi dafcgipa-rangni sona, aro rupachi dakgipa-rangni rupa, iarangko rajako nitim­gipani pamong ra-angaha. 16 Jihovani nokna Solomonni dakgimin gegni krongrang, sagal gesa, aro donchak-anirang, ia pilak jakkatanirangni pitolni jrimako tosokjachim.1 17 Krong gesani chua mik chichet ongachim,3

aro uni kosako donggipa skotong pitolni ongachim. Aro ua skotongni chua mik gitam ; aro skotongni sam­tangtangchi chengsri watgipa aro dalim bite dakgiparang pilakan pitolni. Aro gnigipa krong iarang gita chengsri gnanggipa ongachim.

IS Aro rajako nitimgipani pamong kamal dalbatgipa Seraiako,3 aro uni drandrangipa kamal Zephaniako,4 aro gabatramko dongtimgipa sakgitamko rim-aha. 19 Aro songjinmaoniko dak­grikgipa manderangni kosako donggipa pamongko, aro songjinmao nikgimin rajani mikkango donggipa mande sakbongako,s aro asongni mande­rangko changipa kotokni pamong setimgipako, aro songjinmao nikgimin asongni manderangoni saksotdokko ua rimangaha. 20 Aro rajako nitim­gipani pamong Nebuzaradan iamang­ko rim-e, uamangko Rtblaona," Baby­lonni rajaona rimangaha. 21 Aro Babylonni raja uamangko dokaha, aro Hamatni asongo Riblao uamangko sootaha. Iandake Juda asongtangoni-ko rim-angako manaha.7

22 Aro Judani asongo dongrikgipa manderang ; Babylonni raja Nebufcad-nezzarni watanggiminrangni kosako ua Shaphanni depante Ahlkamni depante Gedaliako* sason kagipa dake donaha. 23 Aro sipai kotokni pilak pamong­rang, uamang aro uamangni mande­rang Babylonni raja Gedafiako sason

*—1 Raja. 7:47. a—1 Raja. 7:15-22. **—I Se. 6:14; Ezra 7:1. *~Jer. 21 :1 ;

29:25,29. **-Eatfi. 1 ;14. 6—23:33. ••-23:27; Deut. 28:64. •—;Jer. 39 ;14.

ka-gipa dake donaba ine knaoa,* Nethaniani depante Ishmael, aro Kareani depante Johanan, aro Netophat mande Tanhumetni depante Seraia, aro Maakat mandeni depante Jaazania, uamang aro uamangni manderang Mizpaona3 Gedaliaona rebaaha. 24 Aro Gedalia uamangna aro uamangni manderangna mikchete uamangko aganaha, Kaldearangni nokolrangna kennabe. Asongo dong-kambo, aro Babylonni rajako manibo ; unon nasimangna namgen.

25 Indiba snigipa jao indake ongaha,3 rajani machongni bitchrini Elishamani depante Nethaniani depante Ishmael, aro un baksa mande sakcbi-kung rebae Gedaliako dokoa ua siaha, aro un baksa Mizpao donggipa Jjhiidt-rang aro Kaidearangkoba dokaha. 26 Aro pilak manderang chonaba aro dafaba, aro sipai kotokrangni pamong­rang chakate Egyptona reangaha j maina uamang Kaldearangna kena-chim.

27 Aro Judani raja Jehoiakinko rimgittangangani bilsi kolatchi si-'-gipao5 chignigipa jani kolgrik s«ig'Pa

salo, Babylonni raja Evil-merodafc, uni raja ongani abachengani bils10' Judani raja Jehoiakinni skoko pa-0*"-nokoniko dechaaha ;7 28 aro ua u"a

kasae aganaha, aro Babylono antang baksa donggipa rajarangni singhasonft kosakbatao uni singhasonko donaha » 29 aro ua uni patoko dongani g*u*«j»8 chindingrangko gansreataha. Jehoiak") antangni janggi tangani sal gim**c°J'n! mikkango jringjring chaaniko _ c n a . aha.a 30 Aro una on-ania,1' uni j-**nSSj tangani sal gimiko, rajaoni u"j salantini bakko watchanggija on* ongachim.

J—Jer. 40 :7-9. ••—Jer. 41 :!, 2. •--24-12, 15. «—Jer. 52:31-34. -—Aba. 40:13, 20. 8-~2 Sam. 9 :7. °—Neh. 1! -23; 12-.47.

Josh. 18 :26. -Jer. 43:4-7.

526

• ^