1

2

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

2012

2012

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----

ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

մեխանիզմները

2 | P a g e

գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

Սեղմագիր ................................................................

Ներածություն ................................................................

1. ՀԲԱԿ-ի նախատեսվող դերակատարությունը

արտադրության և արտահանման

2. Հայաստանի բանջարեղենի արտադրության

ՀԲԱԿ-ի տեսլականը ................................

3.Բանջարաբուծական արտադրության

ՀԲԱԿ-ի ռազմավարությունը ................................

4.Նախագծի իրականացումից ակնկալվող

5.ՀԲԱԿ-ի առաջիկա հիմնական անելիքները

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությռազմավարությռազմավարությռազմավարությ

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ԲովանդակությունԲովանդակությունԲովանդակությունԲովանդակություն

................................................................................................

................................................................................................

դերակատարությունը և անելիքները բանջարաբուծական

զարգացման բիզնես գործընթացներում ..............................

արտադրության զարգացման հեռանկարների վերաբերյալ

................................................................................................................................

արտադրության և արտահանման համախմբի (կլաստեր

................................................................................................

ակնկալվող սոցիալ-տնտեսական հիմնական արդյունքները

անելիքները. ................................................................

մեխանիզմները

3 | P a g e

ՆախագիծՆախագիծՆախագիծՆախագիծ

ռազմավարությռազմավարությռազմավարությռազմավարությունըունըունըունը

...............................................….4

............................................ 8

բանջարաբուծական

.............................. 11

վերաբերյալ

................................ 2

կլաստեր) ստեղծման

................................................ 20

արդյունքները ... 2

................................................... 2

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ՍույնՍույնՍույնՍույն ռազմավարությանռազմավարությանռազմավարությանռազմավարության

բանջարաբուծականբանջարաբուծականբանջարաբուծականբանջարաբուծական արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության

ձևավորմանըձևավորմանըձևավորմանըձևավորմանը ևևևև կազմակերպելկազմակերպելկազմակերպելկազմակերպել

մասնակցություննմասնակցություննմասնակցություննմասնակցությունն այդայդայդայդ համախմբիհամախմբիհամախմբիհամախմբի

Փաստ է, որ արտաքին

նկատմամբ պահանջարկը: Միաժամանակ

ճանաչվածությունն ու դրա պահանջարկը

կազմավորմանն ուղղված ծրագրերի

ՀամախմբիՀամախմբիՀամախմբիՀամախմբի կազմավորումըկազմավորումըկազմավորումըկազմավորումը ենթադրումենթադրումենթադրումենթադրում

• ստեղծել բանջարեղենի

ժամանակակից տեխնոլոգիական

տնտեսություններով, տեսակավորման

համալրված մոտ 500 հա

սպասարկող հարակից

բանջարեղենի արտադրության

շուրջտարյա և ապահովելով

առնվազն 600-700 հազ. տոննա

• ստեղծել հայկական բերքի

• աջակցել ներքին և արտաքին

ու դրա համար անհրաժեշտ

զարգացմանը,

• աջակցել բանջարեղենի

անկողմնակալ և արագագործ

ՍեղմագիրՍեղմագիրՍեղմագիրՍեղմագիր

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ռազմավարությանռազմավարությանռազմավարությանռազմավարության ստեղծմանստեղծմանստեղծմանստեղծման հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական նպատակննպատակննպատակննպատակն էէէէ աջակցելաջակցելաջակցելաջակցել

արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ևևևև արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման կլաստերիկլաստերիկլաստերիկլաստերի

կազմակերպելկազմակերպելկազմակերպելկազմակերպել ““““ՀայկականՀայկականՀայկականՀայկական բերքիբերքիբերքիբերքի առաջմղմանառաջմղմանառաջմղմանառաջմղման

համախմբիհամախմբիհամախմբիհամախմբի բիզնեսբիզնեսբիզնեսբիզնես գործընթացներումգործընթացներումգործընթացներումգործընթացներում: : : :

արտաքին շուկաներում շարունակ աճում է

իաժամանակ, տարեց-տարի ընդլայնվում

պահանջարկը: Այդ հանգամանքը հիմք է

ծրագրերի մշակման համար:

ենթադրումենթադրումենթադրումենթադրում էէէէ առաջիկաառաջիկաառաջիկաառաջիկա 7777----10 10 10 10 տարվատարվատարվատարվա ընթացքումընթացքումընթացքումընթացքում

բանջարեղենի արտադրությամբ և արտահանմամբ

տեխնոլոգիական հագեցվածությամբ` պահեստային

տեսակավորման և փաթեթավորման

հա ջեռուցվող և 1500-2000 հա չջեռուցվող

հարակից տնտեսությունների նոր կլաստեր

արտադրության ներկա ծավալները, արտադրությունը

ապահովելով արտահանման պահանջներին

տոննա ապրանքային պաշար,

բերքի “հովանոցային” ընդհանրական բրենդ

արտաքին շուկաներում բուսաբուծական արտադրանքի

անհրաժեշտ տրանսպորտային ցանցի

որակի գնահատում և մոնիթորինգ իրականացնող

արագագործ ոչ պետական մարմնի կազմավորմանը

մեխանիզմները

4 | P a g e

աջակցելաջակցելաջակցելաջակցել ՀայաստանումՀայաստանումՀայաստանումՀայաստանում

կլաստերիկլաստերիկլաստերիկլաստերի ((((համախումբհամախումբհամախումբհամախումբ) ) ) )

առաջմղմանառաջմղմանառաջմղմանառաջմղման կենտրոնկենտրոնկենտրոնկենտրոն” ” ” ” ՓԲԸՓԲԸՓԲԸՓԲԸ----իիիի

է պարենամթերքների

ընդլայնվում են հայկական բերքի

ծառայում համախմբի

ընթացքումընթացքումընթացքումընթացքում`̀̀̀

արտահանմամբ զբաղվող,

պահեստային, սառնարանային

փաթեթավորման կարողություններով

ջերմատների և նրան

կլաստեր` կրկնապատկելով

արտադրությունը դարձնելով

համապատասխանող

բրենդ,

արտադրանքի իրացմանն

ցանցի կարողությունների

իրականացնող անկախ,

կազմավորմանը,

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

• մշակել և գործադրել

արտահանման համախմբի

նպատակով արտաքին

ներգրավման համար,

• մշակել գիտական և գործարար

ի համագործակցության

խորհուրդ:

ՆերկաՆերկաՆերկաՆերկա իրավիճակըիրավիճակըիրավիճակըիրավիճակը....

1. ՀՀ հողային և ջրային

վարելահողերի շուրջ 33%

նպատակային նշանակությամբ

քաղցրահամ ջրային պաշարներից

2. Հայաստանն ունի 8 կլիմայական

դեպքում հնարավորություն

կազմակերպել բազմատեսակ

Միաժամանակ, արևափայլի

ժամ), արևային օրերի մեծ

ինտենսիվությունը (տարեկան

ջերմատնային արտադրության

3. Չօգտագործելով վերոնշյալ

հնարավորությունները`

• Հայաստանում արտահանման

բանջարեղենի և արմատապտուղների

արտահանվում է համախառն

• արտադրությունը խիստ

կանոնավոր ամսական

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

մեխանիզմներ` բանջարաբուծական

համախմբի կարողությունների ստեղծման

ֆինանսական շուկաներից ֆինանսական

գործարար շրջանակների ու պետական կառույցների

համագործակցության մեխանիզմները և կազմավորել

ջրային ռեսուրսներն ամբողջովին չեն օգտագործվում

33%-ը կամ 150 հազ. հեկտարը տարբեր

նշանակությամբ չի օգտագործվում, իսկ մոտավորապես

պաշարներից տարեկան օգտագործվում է միայն

կլիմայական գոտի, ինչը արտադրության

հնարավորություն է ընձեռում էապես մեղմել

բազմատեսակ ու բարձրարժեք բույսերի մշակությունը

արևափայլի տարեկան ընդհանուր տևողությունը

մեծ թիվը (տարեկան միջինը` 316 ) և ճառագայթման

տարեկան միջինը` 5100-8100 ՄՋ/քմ) շատ

արտադրության զարգացման համար :

վերոնշյալ ռեսուրսներն ու թերագնահատելով

արտահանման համար պահանջվող խոշոր

արմատապտուղների արտադրություն

համախառն բերքի մինչև մեկ տոկոսը,

սեզոնային է, և բացակայում են արտահանման

խմբաքանակներով ապրանքային պաշարներ

մեխանիզմները

5 | P a g e

բանջարաբուծական արտադրության և

ստեղծման ու զարգացման

ֆինանսական ռեսուրսների

կառույցների հետ ՀԲԱԿ-

համագործակցության

օգտագործվում: Այսպես,

տարբեր պատճառներով

մոտավորապես 7.3 մլրդ մ³

միայն 2.1 մլրդ. մ³:

արտադրության ճիշտ շրջանացման

սեզոնայնությունը և

մշակությունը:

տևողությունը (մոտ 2000-3000

ճառագայթման բարձր

շատ նպաստավոր են

թերագնահատելով արտահանման

խոշոր քանակներով

չի կազմակերպվում,

արտահանման համար

պաշարներ` շուրջտարի

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

արտահանում իրականացնելու

(սառնարանային տնտեսությունների

տրանսպորտային և վաճառահանման

• արտադրության մանրատվածության

պաշարներն անբավարար

չափանիշների, առաջին հերթին

• արտադրությունը կազմակերպվում

տեխնիկական զինվածությամբ

ծախսերն օպտիմալացված

չեն:

ՍոցիալՍոցիալՍոցիալՍոցիալ----տնտեսականտնտեսականտնտեսականտնտեսական ազդեցություննազդեցություննազդեցություննազդեցությունն

1. Նախագծի մասշտաբայնությունը

Տարբեր մարզերում կարող

կդանդաղեցնի ուրբանիզացման

գյուղական համայնքների

աղքատության կրճատմանը

2. Կմեղմվեն բանջարեղենի

դրանց ներմուծման քանակները

3. Կստեղծվեն տնտեսության

կարողություններ: Գյուղատնտեսական

կավելանան 600-700 մլն

ծավալները կաճեն 35-41 %

ով:

4. Նախատեսվող կարևոր

“հովանոցային” հայկական

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

իրականացնելու համար, դեռևս անբավարար

տնտեսությունների, տեսակավորման և

վաճառահանման) հզորությունները,

մանրատվածության և փոքր ծավալների պատճառով

անբավարար են նաև արտաքին շուկաներում պահանջվող

հերթին ապրանքային տեսակավորման

կազմակերպվում է հնացած տեխնոլոգիաներով

զինվածությամբ, որի արդյունքում բերքատվությունը

օպտիմալացված չեն, և հաճախ գներն արտաքին շուկաներում

ազդեցություննազդեցություննազդեցություննազդեցությունն ուուուու օգուտներըօգուտներըօգուտներըօգուտները....

այնությունը կունենա զգալի սոցիալական

կարող են ստեղծվել մոտ 35-40 հազ. նոր

ուրբանիզացման (քաղաքակենտրոնացման) գործընթացը

համայնքների կենսամակարդակի բարելավմանն

կրճատմանը:

բանջարեղենի գների սեզոնային տատանումները

քանակները:

տնտեսության նոր համախումբ և արտաքին շուկաներ

Գյուղատնտեսական արտադրանքի և արտահանման

մլն. ԱՄՆ $-ով կամ 2010թ. համեմատ

41 %-ով, իսկ երկրի ընդհանուր արտահանումը

կարևոր արդյունքներից մեկը պետք է

հայկական բրենդի ստեղծումը: Արտադրանքի

մեխանիզմները

6 | P a g e

անբավարար են լոգիստիկ

և փաթեթավորման,

պատճառով ապրանքային

պահանջվող որակական

առումով,

տեխնոլոգիաներով և ցածր

բերքատվությունը մնում է ցածր,

շուկաներում մրցունակ

սոցիալական ազդեցություն:

աշխատատեղեր: Սա

գործընթացը, կնպաստի

բարելավմանն ու գյուղական

տատանումները, և էապես կնվազեն

շուկաներ մուտք գործելու

արտահանման ծավալները

այդ արտադրության

արտահանումը կաճի 59-69%-

լինի բանջարեղենի

Արտադրանքի որակական

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

պահանջների բավարարման

տնտեսությունները, այնպես

5. Սառնարանային պահեստավորման

բեռնափոխադրումների

ջերմատների արտադրանքի

կմատուցի նաև սեզոնային

լոկոմոտիվի դեր կկատարի

գյուղացիական տնտեսությունների

6.6.6.6. Արտահանման նման ծավալներով

տնտեսությունը կապող տրանսպորտային

ու սխեմաների ստեղծմանը

մյուս ճյուղերի շուկաների

համալրված կարողություններ

մրցունակ ընկերությունների

ինքնարժեքի նվազմանը:

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

բավարարման դեպքում դրանից կօգտվեն

այնպես էլ մանր ու միջին գյուղացիական տնտեսությունները

պահեստավորման, տեսակավորման,

և վաճառահանման լոգիստիկ շղթայի

արտադրանքի իրացման խնդիրները լուծելուց, նման

սեզոնային բնույթ կրող մյուս արտադրողներին

կկատարի բուսաբուծության հետագա զարգացման

տնտեսությունների ամրապնդման, գյուղի զարգացման

ծավալներով ավելացումը կնպաստի արտաքին

տրանսպորտային և վաճառահանման նոր

ստեղծմանը, որոնք կարող են մեծ ազդակ ու հարթակ

շուկաների ընդլայնման համար: Մոտ 2000

կարողություններ ունեցող մի քանի խոշոր բեռնափոխադրումային

ընկերությունների ստեղծումը կնպաստի բեռնափոխադրումների

:

մեխանիզմները

7 | P a g e

կօգտվեն ինչպես խոշոր

տնտեսությունները:

, փաթեթավորման,

շղթայի ստեղծումը, բացի

նման ծառայություններ

արտադրողներին և աստիճանաբար

զարգացման և մանր ու միջին

զարգացման գործում:

արտաքին շուկաների հետ

նոր կարողությունների

հարթակ դառնալ նաև

2000 ավտոմեքենայով

բեռնափոխադրումային

բեռնափոխադրումների

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ՄԱԿ-ի պարենի և գյուղատնտեսության

գյուղատնտեսության ոլորտում

պարենի և գյուղատնտեսական

պիկերը, սակայն դեռևս մնում

սննդամթերքի արտադրությունը

շրջաններում (բացառությամբ

պարենի գների ճգնաժամը

անվտանգության խոցելիության

արտադրական պոտենցիալը

Գյուղատնտեսությունն աշխարհում

մյուս կողմից` զարգացող տարածաշրջանների

գների հետագա բարձրացման

կարևոր գործոնների ազդեցությամբ

Նախ, դա կապված է աշխարհում

Երկրորդ, երկրագնդի կլիմայի

էքստրեմալ եղանակային պայմանները

պարենային շուկայի համար շոկային

Երրորդ, իրավիճակի վրա

բնակչության ընդհանուր թվաքանակի

երկրների արագ տնտեսական աճը

Այս բոլոր հանգամանքները

կազմակերպությունների և բոլոր

շրջանակների համար:

ՆերածությունՆերածությունՆերածությունՆերածություն

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

գյուղատնտեսության կազմակերպության «Իրավիճակը

2010-2011թթ.» զեկույցում արձանագրված

գյուղատնտեսական հումքի համաշխարհային գները թեև հաղթահարել

են բարձր և, ինչպես երևում է, երկար

արտադրությունը վերջին տասնամյակում աճել է աշխարհի

բացառությամբ Արևմտյան Եվրոպայի, Ճապոնիայի

լուրջ հիշեցում դարձավ համաշխարհային

խոցելիության, ինչպես նաև, հատկապես զարգացող

բարձրացնելու և կայունացնելու կարևորության

աշխարհում բախվում է մի կողմից արտադրության

տարածաշրջանների սպառողների պահանջարկի

հետ: Այդ միտումներն ավելի են սրվում

ազդեցությամբ:

աշխարհում կենսավառելիքի արտադրության

կլիմայի շարունակվող փոփոխությունների

պայմանները դառնում են ավելի հաճախակի

շոկային սպառնալիքներ:

վրա իրենց ազդեցությունն են թողնում

թվաքանակի կանոնավոր աճը և մեծաքանակ

աճը:

հանգամանքները կարևոր ուղերձներ են ոչ

բոլոր երկրների կառավարությունների

մեխանիզմները

8 | P a g e

Իրավիճակը պարենի և

արձանագրված է, որ 2010թ.-ից

հաղթահարել են 2008թ.

ժամանակով: Չնայած

աշխարհի գրեթե բոլոր

Ճապոնիայի և Օվկիանիայի),

արհային պարենային

զարգացող երկրներում,

կարևորության մասին:

արտադրության ծախսերի աճի,

պահանջարկի արագ աճի և

սրվում նաև մի քանի այլ

արտադրության ընդլայնման հետ:

փոփոխությունների առաջ բերած

հաճախակի և պարունակում են

թողնում նաև երկրագնդի

մեծաքանակ բնակչությամբ

միայն միջազգային

կառավարությունների, այլև գործարար

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

«Հայկական բերքի առաջմղման

առկա նախադրյալները գնահատում

գործարարների համար ՝ գյուղատնտեսության

ճյուղը տեխնիկապես և տեխնոլոգիապես

ծավալները բազմապատկելու

ստանձնելու առումով: Այդ նպատակն

շրջանակների և պետական կառույցների

ուղղորդել դեպի արտաքին մեծածավալ

Փոքր տարածքներ և

փորձառությունն ապացուցում

մեծաքանակ գյուղատնտեսական

ներքին տարածքի ու ներքին

նախապայմաններից չեն:

«Հայկական բերքի առաջմղման

բավարար նախադրյալներ՝

արտահանման ծավալների

օգտագործելով հողային ու

տեխնոլոգիապես վերազինելով

փոփոխություններ: Ակնհայտ է

իրատեսական չէ ոլորտային նման

ձեռնամուխ լինելը: Հետևաբար

թիրախավորված հատկապես

ոլորտներում: Համագործակցելով

Կենտրոնը նպաստելու է տեղական

նախապատրաստելու է այդ ոլորտի

դրանց իրականացումը, մասնավոր

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ռաջմղման կենտրոնը» նշված միտումները

գնահատում է նպաստավոր տեղական

գյուղատնտեսության մեջ ծավալուն ներդրումներ

տեխնոլոգիապես նորացնելու, արտադրության

բազմապատկելու, արտաքին շուկաներում նկատելի

նպատակն իրագործելու համար անհրաժեշտ

կառույցների մտասևեռումը ներքին փոքրածավալ

մեծածավալ շուկաներ:

փոքրաթիվ բնակչություն ունեցող

ապացուցում է, որ միջազգային շուկաների համար

գյուղատնտեսական արտադրության ու ծառայությունների

ներքին շուկայի մեծությունն ամենևին

առաջմղման կենտրոնի» գնահատմամբ

գյուղատնտեսության ոլորտում

մեծապես ավելացման համար` առավել

ջրային ռեսուրսները, բնակլիմայական

վերազինելով ճյուղը և իրականացնելով

է, որ որևէ հասարակական կամ բիզնես

նման ընդգրկուն դաշտի խնդիրների լուծմանը

Հետևաբար, Կենտրոնի գործունեությունը բիզնես

բանջարաբուծական արտադրության

Համագործակցելով պետական կառույցների և մասնավոր

տեղական և արտերկրյա ծավալուն ներդրումներ

ոլորտի խոշոր ու նորարարական ծրագրեր

մասնավոր ներդրումների ներգրավումը, արտաքին

մեխանիզմները

9 | P a g e

միտումները և Հայաստանում

տեղական և արտերկրի

ներդրումներ կատարելու,

թյան և արտահանման

նկատելի դերակատարում

անհրաժեշտ է գործարար

փոքրածավալ շուկայից

բազմաթիվ երկրների

համար մրցունակ և

ծառայությունների մատուցման համար

ամենևին էլ առաջնահերթ

Հայաստանն ունի

արտադրության և

առավել արդյունավետ

բնակլիմայական պայմանները,

իրականացնելով ինստիտուցիոնալ

բիզնես կառույցի համար

լուծմանը միանգամից

բիզնես նախաձեռնություն է՝

արտադրության և արտահանման

մասնավոր ներդրողների հետ`

ներդրումներ ներգրավելուն,

ծրագրեր, կազմակերպելու է

արտաքին շուկաներում

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

հայկական բերքի հեղինակության

բարձրացումը:

Այդ ճանապարհին կան

առևտրապայմանագրային, ենթակառուցվածքների

վերազինման, մարքեթինգային

ներգրավման և այլ բազմաբնույթ

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

հեղինակության և ճանաչվածության ընդլայնումը

կան լուծելու ինստիտուցիոնալ, օրենսդրական

ենթակառուցվածքների ստեղծման,

մարքեթինգային, որակի ստանդարտների ներդրման

բազմաբնույթ ու բարդ խնդիրներ:

մեխանիզմները

10 | P a g e

ընդլայնումը, մրցունակության

օրենսդրական, միջպետական

, տեխնոլոգիական

ներդրման, ֆինանսավորման

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

Նախաձեռնվող բանջարաբուծական

ստեղծման ծրագրի մասշտաբայնությունը

լուծումների ու մեխանիզմների

տարաբնույթ ֆունկցիոնալ

փոխհարաբերությունները և

փոխհամաձայնեցված գործողությունների

ստեղծումն ու ֆունկցիոնավորումը

կարողություններով օժտված

առկայություն և մշտապես թիրախավորված

ծրագրի ստեղծողի ու իրագործման

առաջմղման կենտրոնը»:

Կենտրոնն առևտրային

համագործակցությամբ կառույց

մասնակցում է Հայաստանի «

կենտրոն» հիմնադրամը:

Նախատեսվում է որպես

ռազմավարական ներդրողների

ներկայացուցիչներ, սելեկցիոն

բեռնափոխադրող ընկերություններ

կառույցներ և այլն:

Համախմբի բոլոր մասնակիցների

առևտրային սկզբունքներով` պահպանելով

1. 1. 1. 1. ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի նախատեսվողնախատեսվողնախատեսվողնախատեսվող դերակատարությունըդերակատարությունըդերակատարությունըդերակատարությունըարտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ևևևև արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

բանջարաբուծական արտադրության և արտահանման

մասշտաբայնությունը, ֆինանսավորման նոր

մեխանիզմների ստեղծման անհրաժեշտությունը

դերակատարությունը, դրանց

միաժամանակ ամբողջ համախմբի

գործողությունների անհրաժեշտությունը ենթադրում

ֆունկցիոնավորումը կազմակերպող բավարար

ինստիտուտի, մանրազնին ու լավ

թիրախավորված գործունեություն: Գաղափարի

իրագործման կազմակերպողի դերը ստանձնել

առևտրային սկզբունքներով գործող պետ

կառույց է: Նրա կապիտալում ամենախոշոր

«Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության զարգացման

որպես բաժնետերեր ներգրավել համախմբի

ներդրողների` ջերմատներ արտադրողներ

սելեկցիոն-սերմնաբուծական և գիտական կազմակերպություններ

ընկերություններ, վաճառահանող կազմակերպություններ

մասնակիցների միջև հարաբերությունները

պահպանելով յուրաքանչյուրի լիակատար

դերակատարությունըդերակատարությունըդերակատարությունըդերակատարությունը ևևևև անելիքներըանելիքներըանելիքներըանելիքները բանջարաբուծականբանջարաբուծականբանջարաբուծականբանջարաբուծականարտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման զարգացմանզարգացմանզարգացմանզարգացման բիզնեսբիզնեսբիզնեսբիզնես գործընթացներումգործընթացներումգործընթացներումգործընթացներում

մեխանիզմները

11 | P a g e

արտահանման համախմբի

նոր ինստիտուցիոնալ

անհրաժեշտությունը, մասնակիցների

միջև բազմաշերտ

համախմբի ներդաշնակ ու

ենթադրում են համախմբի

բավարար պրոֆեսիոնալ

լավ մշակված ծրագրի

Գաղափարի հեղինակի,

ստանձնել է «Հայկական բերքի

պետական-մասնավոր

ամենախոշոր բաժնեմասով

զարգացման ազգային

համախմբի մեջ մասնակցող

արտադրողներ, ջերմատների

կազմակերպություններ,

կազմակերպություններ, ֆինանսական

րաբերությունները կառուցվելու են

լիակատար ինքնուրույնությունը

բանջարաբուծականբանջարաբուծականբանջարաբուծականբանջարաբուծական գործընթացներումգործընթացներումգործընթացներումգործընթացներում

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

և միաժամանակ, իրավահավասարության

շահերի ու ծրագրերի հետ կապված

Կենտրոնի առևտրային

վճարովի ծառայությունների (ֆինանսական

և այլն) մատուցման, ինչպես նաև

նախագծերում հնարավոր մասնակցությունից

ճանապարհով:

Համախմբի մասնակիցների

վստահության ու հեղինակության

մեխանիզմների ապահովման

որպեսզի Կենտրոնի որևէ բաժնետ

վերցրած, երեք տարի անց չպետք

Այդ նույն նպատակներով

կառույցների ներկայացուցիչներից

ռազմավարական նշանակության

նախաձեռնությունների փորձագիտական

հաղորդակցման զարգացումը և

որ այն կդառնա համախմբի գործնական

«Հայկական բերքի առաջմղման

1. բանջարաբուծական արտադրության

ստեղծման ու զարգացման

կազմակերպում,

2. վաճառահանման արտաքին

3. արտաքին շուկաներ հայկական

քաղաքականության ու դրա

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

իրավահավասարության հիման վրա համատեղ լուծելով

կապված խնդիրները:

շահերն ապահովվելու են համախմբի

ֆինանսական, ինժենիրինգի, տրաստի, բրենդի

նաև համախմբի արժեշղթայի տարբեր օղակների

մասնակցությունից սպասվելիք շահաբաժինների

մասնակիցների և արտաքին գործընկերների շրջանում

հեղինակության ստեղծման, հավասարակշիռ որոշումների

նպատակով ռազմավարական մոտեցում

բաժնետեր և նրա հետ փոխկապակցված

չպետք է տնօրինեն Կենտրոնի բաժնետոմսերի

նպատակներով Կենտրոնում ձևավորված է նշված և

ներկայացուցիչներից կազմված համագործակցության խորհուրդ

նշանակության հարցերի, զարգացումների նոր

փորձագիտական քննարկումը, համախմբի

և համատեղ գործողությունների նախանշումը

գործնական համախմբման ու ուղղորդման

կենտրոնի» գլխավոր խնդիրներն են լինելու

արտադրության և արտահանման համախմբի

զարգացման «մաստեր պլանի» պատրաստում

արտաքին շուկաների ուսումնասիրության իրականացում

հայկական բերքի մուտքի և վաճառահանման

դրա իրագործման պլանի պատրաստում,

մեխանիզմները

12 | P a g e

լուծելով ընդհանրական

համախմբի մասնակիցներին

բրենդի օգտագործման

օղակների ներդրումային

շահաբաժինների ստացման

շրջանում անհրաժեշտ

որոշումների կայացման

մոտեցում է որդեգրված,

փոխկապակցված անձինք, միասին

բաժնետոմսերի 20 %-ից ավելիին:

համագործակցող այլ

խորհուրդ, որի խնդիրն է

նոր գաղափարների ու

մասնակիցների միջև

նախանշումը: Ենթադրվում է,

ուղղորդման հարթակ:

լինելու`

համախմբի (կլաստեր)

պատրաստում և իրագործման

իրականացում,

վաճառահանման ընդհանուր

,

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

4. պետության և մյուս

քաղաքականության ու ծրագրերի

այդ թվում` յուրաքանչյուր

նյութերի ներմուծման ժամանակ

ժամկետների հետաձգման

պատրաստում,

5. արտաքին ֆինանսական

զարգացման նպատակով

մեխանիզմների մշակում,

6. համախմբի արժեշղթայի

միջազգային դոնոր կազմակերպությունների

աջակցության կազմակերպում

7. ջերմատներում և բաց բնահողի

«մաստեր պլանի» պատրաստաման

8. ջերմատների կոնստրուկցիաների

արտադրողների հետ

քաղաքականության մշակում

բանակցում և գնումների

խորհրդատվական աջակցության

9. ջերմատնային գոտիների

• անհրաժեշտ հողատարածքների

կազմակերպում, տարածքի

գլխավոր հատակագծերի

• ջերմային և էլեկտրական

ջրահեռացման ընդհանուր

աղբյուրների կառուցապատման

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

կառույցների հետ համախմբի

ծրագրերի ստեղծում, համագործակցության

յուրաքանչյուր ներդրումային ծրագրի մասով անհրաժեշտ

ժամանակ մաքսային սահմանին գանձվող

հետաձգման մասով կառավարության որոշումների

ֆինանսական շուկաներից համախմբի արժեշղթայի

նպատակով ֆինանսական ռեսուրսների ներգրավման

, ներդրումների ներգրավման կազմակերպում

ստեղծման ու զարգացման ծրագրերի պատրաստման

կազմակերպությունների տեխնիկական

կազմակերպում,

բնահողի վրա բանջարաբուծական արտադրության

պատրաստաման և իրագործման կազմակերպում

կոնստրուկցիաների ու տեխնոլոգիաների հիմնական

հետ համախմբի համագործակցության

մշակում, գնումների առավել նպաստավոր

գնումների գործընթացում համախմբի մասնակից

աջակցության տրամադրում,

գոտիների համար`

հողատարածքների հատկացումների կամ

տարածքի օպտիմալ օգտագործման լուծումների

հատակագծերի պատվիրում,

էլեկտրական էներգիայի, գազի ու ջրի

ընդհանուր մայրուղային հաղորդագծերի

կառուցապատման կազմակերպում,

մեխանիզմները

13 | P a g e

համագործակցության

համագործակցության կազմակերպում,

անհրաժեշտ ապրանքների և

գանձվող հարկերի վճարման

որոշումների փաթեթների

արժեշղթայի ստեղծման ու

ներգրավման համար

կազմակերպում,

պատրաստման համար

տեխնիկական- մասնագիտական

արտադրության զարգացման

կազմակերպում,

հիմնական արտասահմանյան

համագործակցության ընդհանուր

նպաստավոր պայմանների

մասնակիցներին տեխնիկական-

մատչելի գնումների

լուծումների մշակում և գոտու

մատակարարման և

կամ արտադրության

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

10. մանր և միջին գյուղացիական

կազմակերպությունների

մեխանիզմների մշակում

11. բանջարաբուծական արտադրանքի

երթուղիների զարգացման

իրագործման կազմակերպում

ներկայացում,

12. համախմբի խնդիրների

փորձարարական, սելեկցիոն

արտադրող կառույցների

կազմակերպում,

13. բանջարաբուծության մեջ

արտադրության կազմակերպման

կազմակերպում:

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

գյուղացիական տնտեսությունների հետ

երկարատև պայմանագրային

և իրագործման նկատմամբ մոնիթորինգի

արտադրանքի բեռնափոխադրումների

զարգացման, հուսալիության բարելավման ծրագրերի

կազմակերպում, պետությանը տվյալ հարցերում

խնդիրների լուծման գործում երկրի գիտահետազոտական

սելեկցիոն-սերմնաբուծական, բույսերի պաշտպանության

կառույցների կարողությունների ու մշակումների

մեջ օգտագործվող նյութերի ու կոնստրուկցիաների

կազմակերպման ծրագրերի պատրաստում

մեխանիզմները

14 | P a g e

հետ վաճառահանող

համագործակցության

մոնիթորինգի իրականացում,

կարողությունների և

ծրագրերի պատրաստում և

հարցերում առաջարկների

գիտահետազոտական,

պաշտպանության միջոցներ

մշակումների ներգրավման

կոնստրուկցիաների տեղական

պատրաստում և իրագործման

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

2006-2010թթ. Հայաստանում բանջարեղենի

արտահանման և ներքին սպառման

ՑանքաՑանքաՑանքաՑանքա----տարածքըտարածքըտարածքըտարածքը ////հազհազհազհազ. . . . հահահահա////

բանջարեղենբանջարեղենբանջարեղենբանջարեղեն 24,3

կարտոֆիլկարտոֆիլկարտոֆիլկարտոֆիլ 31,9

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը 56,2

Հայաստանում վերջին

մշակաբույսերի միջին տարեկան

250 կիլոգրամ, որը բավական բարձր

տվյալները փաստում են, որ Հայաստանում

ծավալներն ընդհանրության մեջ

վերամշակման, սերմնարտադրության

համար պահանջվող խոշոր

արմատապտուղների արտադ

արտահանվում է արտադրված

Հայաստանում առկա է մոտավորապես

ը` ոռոգվող: Վարելահողերի

պատճառներով նպատակային

երկրում գյուղատնտեսությունը

Համապատկերն ավելի ակնառու

ռեսուրսների ոչ լիարժեք օգտագործման

քաղցրահամ ջրային պաշարներից

2. 2. 2. 2. ՀայաստանիՀայաստանիՀայաստանիՀայաստանի բանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենի արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրությանՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի տեսլականըտեսլականըտեսլականըտեսլականը

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

բանջարեղենի և կարտոֆիլի փաստացի

սպառման միջին տարեկան ծավալները հետևյալն

ՀամախառնՀամախառնՀամախառնՀամախառն բերքըբերքըբերքըբերքը ////հազհազհազհազ. . . . տոննատոննատոննատոննա////

ՆերքինՆերքինՆերքինՆերքին տարեկանտարեկանտարեկանտարեկան պահանջարկըպահանջարկըպահանջարկըպահանջարկը ////հազհազհազհազ.... տոննատոննատոննատոննա////

795,6 750-800

569.5 550-580

1365,1 1300- 1380

վերջին հինգ տարիների կտրվածքով

տարեկան արտադրանքի ծավալը մեկ շնչի հաշվով

բարձր ցուցանիշ է: Միաժամանակ, բերված

Հայաստանում բանջարեղենի և կարտոֆիլի

մեջ գլխավորապես բավարարում են

սերմնարտադրության և այլ պահանջները: Ըստ էության

խոշոր քանակներով Հայաստանում

արտադրություն չի կազմակերպվում: Բնեղեն

քանակության մոտ 0,3 %-ը:

մոտավորապես 450 հազ. հա վարելահող

շուրջ 33.0 տոկոսը կամ 150.0 հազ

նշանակությամբ չի օգտագործվում: Ստացվում

գյուղատնտեսությունը հողօգտագործման առումով

ակնառու է դառնում, երբ ի նկատի է առնվում

օգտագործման հանգամանքը: Տարեկան մոտավորապես

պաշարներից օգտագործվում է միայն 2.1 մլրդ

արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության զարգացմանզարգացմանզարգացմանզարգացման հեռանկարներիհեռանկարներիհեռանկարներիհեռանկարների

մեխանիզմները

15 | P a g e

փաստացի արտադրության,

հետևյալն են.

ԱրտահանումըԱրտահանումըԱրտահանումըԱրտահանումը ////հազհազհազհազ. . . . տոննատոննատոննատոննա//// 1,9

2,8

4,7

կտրվածքով բանջարանոցային

հաշվով կազմել է մոտ 240-

բերված վիճակագրական

կարտոֆիլի արտադրության

են ներքին սպառման,

էության, արտահանման

բանջարեղենի և

Բնեղեն հաշվարկներով

վարելահող, որից 232 հազ. հա-

հազ. հա-ը տարբեր

Ստացվում է, որ մեր

մեծ ներուժ ունի:

առնվում նաև առկա ջրային

մոտավորապես 7.3 մլրդ մ³

մլրդ. մ³, որից ոռոգման

հեռանկարներիհեռանկարներիհեռանկարներիհեռանկարների վերաբերյալվերաբերյալվերաբերյալվերաբերյալ

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

նպատակներով` 1-1,1 մլրդ. մ³: Մեծ

պայմանավորված արտադրության

արտադրության տարածքային առավել

գիտական հիմքերի զարգացման

«Հայկական բերքի առաջմղման

արտադրության զարգացման այս

գլխավոր պատճառը ամբողջովին

հնարավորությունները թերագնահատելն

կազմակերպված աշխատանքների

արտադրությունը արտաքին շուկաների

համապատասխանեցնելու համար

• արտաքին շուկաներում

պակաս կա, թեև դրա արտադրության

• արտադրությունը խիստ

կանոնավոր ամսական

իրականացնելու ապրանքային

• արտադրության մասնատվածության

պաշարներն անբավարար

չափանիշների, առաջին հերթին

• նաև այդ նույն պատճառներով

տեխնոլոգիաներով և

բերքատվությունը մնում

արտաքին շուկաներում մրցունակ

Հարյուր հազարավոր գյուղացիական

պահանջների վերաբերյալ` մա

մատակարարման գրաֆիկների

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

Մեծ պոտենցիալ կա 8 կլիմայական գոտիների

արտադրության բազմազանեցման, գոտիականության

առավել ինտենսիվ գրաֆիկների մշակման

զարգացման գործում:

առաջմղման կենտրոնի» գնահատմամբ

այս և այլ պոտենցիալ հնարավորությունները

ամբողջովին ներքին շուկային միտված լինելը

թերագնահատելն է: Պահանջվում է մեծածավալ

աշխատանքների կատարում Հայաստանի

շուկաների կողմից թելադրվող հետևյա

համար`

պահանջվող մեծ քանակներով

արտադրության համար անհրաժեշտ ռեսուրսներն

խիստ սեզոնային է, և բացակայում են

խմբաքանակներով շուրջտարի

ապրանքային պաշարներ, լոգիստիկ հզորություններ

մասնատվածության և փոքր ծավալների պատճառով

անբավարար են նաև արտաքին շուկաներում պահանջվող

հերթին ապրանքային տեսքի և արտաքին

պատճառներով արտադրությունը վարվում

ցածր տեխնիկական զինվածությամբ

է ցածր, ծախսերն օպտիմալացված չեն

մրցունակ չեն:

գյուղացիական տնտեսություններն արտաքին

մասնավորապես արտադրանքի տեսականու

գրաֆիկների, որակական պահանջների մասով բավարար

մեխանիզմները

16 | P a g e

գոտիների առկայությամբ

գոտիականության զուգորդմամբ

մշակման և արտադրության

գնահատմամբ բուսաբուծական

հնարավորությունները չօգտագործելու

լինելը և արտահանման

մեծածավալ և լավ

Հայաստանի բուսաբուծական

հետևյալ պահանջներին

արտադրանքի լուրջ

ռեսուրսներն առկա են,

են արտահանման

մատակարարումներ

հզորություններ,

պատճառով ապրանքային

պահանջվող որակական

արտաքին չափերի առումով,

վարվում է հնացած

զինվածությամբ, որի արդյունքում

չեն, և հաճախ գներն

արտաքին շուկաների

տեսականու, քանակների,

բավարար ուղղորդում չեն

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ստանում: Գյուղատնտեսական

գլխավորապես կազմակերպված

բացառապես ներքին շուկայի

տեխնոլոգիաներով և արդյունավետությամբ

զարգացումներից, և որևէ չափանիշով

մասին խոսք լինել չի կարող:

հաշվով տատանվում է 15-25

տեխնոլոգիական հագեցվածության աստիճանից, կարող են ապահովել 45

արտադրանք: Բացառություն

ժամանակակից ջերմատները (

Արտահանման մեծ ծավալների

չեն համապատասխան արժեշղթայի

տնտեսությունների, տեսակավորման

համակազմի մասով:

««««ՀայկականՀայկականՀայկականՀայկական բերքիբերքիբերքիբերքի առաջմղառաջմղառաջմղառաջմղ

բավարարբավարարբավարարբավարար հնարավորություններհնարավորություններհնարավորություններհնարավորություններ

աաաա) ) ) ) առավելապեսառավելապեսառավելապեսառավելապես մասնավորմասնավորմասնավորմասնավոր

բանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենի արտադրությամբարտադրությամբարտադրությամբարտադրությամբ

հիմնվածհիմնվածհիմնվածհիմնված մոմոմոմոտտտտ 500 500 500 500 հահահահա ջեռուցվողջեռուցվողջեռուցվողջեռուցվող

13 13 13 13 հազհազհազհազ. . . . հահահահա լրացուցիչլրացուցիչլրացուցիչլրացուցիչ շրջանառությանշրջանառությանշրջանառությանշրջանառության

նորնորնորնոր համախումբհամախումբհամախումբհամախումբ ((((կլաստերկլաստերկլաստերկլաստեր

ծավալներըծավալներըծավալներըծավալները, , , ,

բբբբ) ) ) ) զուգորդելովզուգորդելովզուգորդելովզուգորդելով բացբացբացբաց բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի

արմատապտուղներիարմատապտուղներիարմատապտուղներիարմատապտուղների

պահանջներինպահանջներինպահանջներինպահանջներին համապատասխանողհամապատասխանողհամապատասխանողհամապատասխանող

պաշարովպաշարովպաշարովպաշարով, , , ,

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

Գյուղատնտեսական արտադրությունը կրում է խիստ սեզոնային

կազմակերպված է բաց բնահողի վրա: Գործող ջերմատները

շուկայի պահանջարկի բավարարմանն են

արդյունավետությամբ հետ են մնացել աշխարհում

չափանիշով արտաքին շուկաներում դրանց

: Առկա ջերմատներում բանջարեղենի բերքատվությունը 1քմ

25 կգ, մինչդեռ ժամանակակից ջերմատները` կախված

տեխնոլոգիական հագեցվածության աստիճանից, կարող են ապահովել 45

են կազմում միայն վերջին 1-2 տարիներին կառուցված

(մոտ 3-4 հա):

ծավալների բացակայության արդյունքում հատկապես

արժեշղթայի կարողությունները, այդ թվում

տեսակավորման և փաթեթավորման, բեռնափոխադրող

առաջմղառաջմղառաջմղառաջմղմանմանմանման կենտրոնըկենտրոնըկենտրոնըկենտրոնը» » » » գտնումգտնումգտնումգտնում էէէէ, , , , որորորոր

հնարավորություններհնարավորություններհնարավորություններհնարավորություններ առաջիկաառաջիկաառաջիկաառաջիկա 7777---- 10 10 10 10 տարիներիտարիներիտարիներիտարիների ընթացքումընթացքումընթացքումընթացքում

մասնավորմասնավորմասնավորմասնավոր ներդրումներիներդրումներիներդրումներիներդրումների ներգրավմաններգրավմաններգրավմաններգրավման ճանապարհովճանապարհովճանապարհովճանապարհով

արտադրությամբարտադրությամբարտադրությամբարտադրությամբ զբաղվողզբաղվողզբաղվողզբաղվող նորագույննորագույննորագույննորագույն տեխնոլոգիաներիտեխնոլոգիաներիտեխնոլոգիաներիտեխնոլոգիաների

ջեռուցվողջեռուցվողջեռուցվողջեռուցվող ևևևև 1500150015001500----2000 2000 2000 2000 հահահահա չջեռուցվողչջեռուցվողչջեռուցվողչջեռուցվող ջերմատներիջերմատներիջերմատներիջերմատների

շրջանառությանշրջանառությանշրջանառությանշրջանառության մեջմեջմեջմեջ դրվողդրվողդրվողդրվող բացբացբացբաց բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի

կլաստերկլաստերկլաստերկլաստեր)` )` )` )` կրկնապատկելովկրկնապատկելովկրկնապատկելովկրկնապատկելով բանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենի արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության

բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի ևևևև ջերմատներիջերմատներիջերմատներիջերմատների հզորություններըհզորություններըհզորություններըհզորությունները

արտադրությունըարտադրությունըարտադրությունըարտադրությունը դարձնելդարձնելդարձնելդարձնել շուրջտարյաշուրջտարյաշուրջտարյաշուրջտարյա

համապատասխանողհամապատասխանողհամապատասխանողհամապատասխանող առնվազնառնվազնառնվազնառնվազն 600600600600----700 700 700 700 հազհազհազհազ. . . .

մեխանիզմները

17 | P a g e

սեզոնային բնույթ և

ջերմատները նույնպես

են միտված: Դրանք

աշխարհում տեղի ունեցող

դրանց մրցունակության

ռկա ջերմատներում բանջարեղենի բերքատվությունը 1քմ

կգ, մինչդեռ ժամանակակից ջերմատները` կախված

տեխնոլոգիական հագեցվածության աստիճանից, կարող են ապահովել 45-100կգ

տարիներին կառուցված

հատկապես զարգացած

թվում` սառնարանային

բեռնափոխադրող մեքենայական

որորորոր ՀայաստաննՀայաստաննՀայաստաննՀայաստանն ունիունիունիունի

ընթացքումընթացքումընթացքումընթացքում` ` ` `

ճանապարհովճանապարհովճանապարհովճանապարհով ստեղծելստեղծելստեղծելստեղծել

տեխնոլոգիաներիտեխնոլոգիաներիտեխնոլոգիաներիտեխնոլոգիաների վրավրավրավրա

ջերմատներիջերմատներիջերմատներիջերմատների ևևևև մոտմոտմոտմոտ 12121212----

բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի տնտեսություններիտնտեսություններիտնտեսություններիտնտեսությունների

արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ներկաներկաներկաներկա

հզորություններըհզորություններըհզորություններըհզորությունները, , , , բանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենիբանջարեղենի ևևևև

շուրջտարյաշուրջտարյաշուրջտարյաշուրջտարյա` ` ` ` արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման

. . . . տոննատոննատոննատոննա ապրանքայինապրանքայինապրանքայինապրանքային

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

գգգգ) ) ) ) զարգացնելզարգացնելզարգացնելզարգացնել նմաննմաննմաննման ծավալներովծավալներովծավալներովծավալներով

ամբողջամբողջամբողջամբողջ արժեշղթանարժեշղթանարժեշղթանարժեշղթան` ` ` ` սկսածսկսածսկսածսկսած

պահպանմանպահպանմանպահպանմանպահպանման կարողություններիցկարողություններիցկարողություններիցկարողություններից

տեղափոխմանտեղափոխմանտեղափոխմանտեղափոխման ուուուու

կարողություններըկարողություններըկարողություններըկարողությունները,,,,

դդդդ) ) ) ) ջերմատներիջերմատներիջերմատներիջերմատների ուուուու բացբացբացբաց բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի

միջոցովմիջոցովմիջոցովմիջոցով ապահովելապահովելապահովելապահովել

արդյունավետությունըարդյունավետությունըարդյունավետությունըարդյունավետությունը

ծավալներիծավալներիծավալներիծավալների ներկաներկաներկաներկա բացասականբացասականբացասականբացասական

հավասարազորհավասարազորհավասարազորհավասարազոր էէէէ բուսաբուծակբուսաբուծակբուսաբուծակբուսաբուծակ

ծավալներնծավալներնծավալներնծավալներն առնվազնառնվազնառնվազնառնվազն

արտաքինարտաքինարտաքինարտաքին առևտրիառևտրիառևտրիառևտրի հաշվեկշռումհաշվեկշռումհաշվեկշռումհաշվեկշռում

ծավալներիծավալներիծավալներիծավալների 2010201020102010թթթթ. 13,5 . 13,5 . 13,5 . 13,5

փոխարինելփոխարինելփոխարինելփոխարինելունունունուն ::::

ՆշվածՆշվածՆշվածՆշված նախագծումներինախագծումներինախագծումներինախագծումների համարհամարհամարհամար

� պարենամթերքի արտաքին

� Հայաստանի բնակլիմայական

բարձրությունների վրա ինչպես

այնպես էլ բաց բնահողի

� նախկինում ավանդաբար

վերջին տասնամյակներում

հաջողությունները,

� սննդամթերքի արտահանմամբ

ամրապնդված հայկական

անընդհատ ընդլայնման

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ծավալներովծավալներովծավալներովծավալներով արտահանումարտահանումարտահանումարտահանում կազմակերպելուկազմակերպելուկազմակերպելուկազմակերպելու

սկսածսկսածսկսածսկսած տեսակավորմանտեսակավորմանտեսակավորմանտեսակավորման, , , , փաթեթավորմանփաթեթավորմանփաթեթավորմանփաթեթավորման

կարողություններիցկարողություններիցկարողություններիցկարողություններից մինչևմինչևմինչևմինչև որակիորակիորակիորակի մոնիթորինգիմոնիթորինգիմոնիթորինգիմոնիթորինգի

արտաքինարտաքինարտաքինարտաքին շուկաներումշուկաներումշուկաներումշուկաներում իրացումըիրացումըիրացումըիրացումը

բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի արարարարտադրությանտադրությանտադրությանտադրության վերոհիշյալվերոհիշյալվերոհիշյալվերոհիշյալ ծավալներիծավալներիծավալներիծավալների

արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման ընդլայնվողընդլայնվողընդլայնվողընդլայնվող լոգիստիկլոգիստիկլոգիստիկլոգիստիկ

ևևևև ավտոտրանսպորտիավտոտրանսպորտիավտոտրանսպորտիավտոտրանսպորտի ներմուծմաններմուծմաններմուծմաններմուծման

բացասականբացասականբացասականբացասական հաշվեմնացորդիհաշվեմնացորդիհաշվեմնացորդիհաշվեմնացորդի հաղթահարումըհաղթահարումըհաղթահարումըհաղթահարումը

բուսաբուծակբուսաբուծակբուսաբուծակբուսաբուծականանանան արտադրանքիարտադրանքիարտադրանքիարտադրանքի արտահանումներիարտահանումներիարտահանումներիարտահանումների

40 40 40 40 անգամանգամանգամանգամ ավելացնելունավելացնելունավելացնելունավելացնելուն ևևևև այդայդայդայդ ապրանքայինապրանքայինապրանքայինապրանքային

հաշվեկշռումհաշվեկշռումհաշվեկշռումհաշվեկշռում ներմուծումներիներմուծումներիներմուծումներիներմուծումների համեմատհամեմատհամեմատհամեմատ

. 13,5 . 13,5 . 13,5 . 13,5 անգամանգամանգամանգամ պակասուրդըպակասուրդըպակասուրդըպակասուրդը առնվազնառնվազնառնվազնառնվազն 2,82,82,82,8---- 3 3 3 3

համարհամարհամարհամար հիմքհիմքհիմքհիմք ենենենեն ծառայելծառայելծառայելծառայել`̀̀̀

արտաքին շուկաներում տեղի ունեցող զարգացումները

բնակլիմայական նպաստավոր պայմանները

ինչպես ջեռուցվող ու չջեռուցվող ջերմատների

մշակաբույսերի աճեցման համար,

ավանդաբար արտաքին շուկաներում դերակատարում

ամյակներում մեծապես ակտիվացած առանձին

արտահանմամբ զբաղվող առանձին ընկերությունների

հայկական բերքի նկատմամբ արտաքին շուկաներում

հանգամանքը:

մեխանիզմները

18 | P a g e

կազմակերպելուկազմակերպելուկազմակերպելուկազմակերպելու համախումբիհամախումբիհամախումբիհամախումբի

փաթեթավորմանփաթեթավորմանփաթեթավորմանփաթեթավորման, , , , սառնարանայինսառնարանայինսառնարանայինսառնարանային

մոնիթորինգիմոնիթորինգիմոնիթորինգիմոնիթորինգի ուուուու գնահատմանգնահատմանգնահատմանգնահատման, , , ,

իրացումըիրացումըիրացումըիրացումը կազմակերպելուկազմակերպելուկազմակերպելուկազմակերպելու

ծավալներիծավալներիծավալներիծավալների ստեղծմանստեղծմանստեղծմանստեղծման

լոգիստիկլոգիստիկլոգիստիկլոգիստիկ կարողություններիկարողություններիկարողություններիկարողությունների

ներմուծմաններմուծմաններմուծմաններմուծման ուուուու արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման

հաղթահարումըհաղթահարումըհաղթահարումըհաղթահարումը, , , , որըորըորըորը

արտահանումներիարտահանումներիարտահանումներիարտահանումների տարեկանտարեկանտարեկանտարեկան

ապրանքայինապրանքայինապրանքայինապրանքային խմբերիխմբերիխմբերիխմբերի գծովգծովգծովգծով

համեմատհամեմատհամեմատհամեմատ արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման

3 3 3 3 անգամանգամանգամանգամ հավելուրդովհավելուրդովհավելուրդովհավելուրդով

զարգացումները,

պայմանները` 500-2500մ

ջերմատների զարգացման,

դերակատարում չունեցած, սակայն

առանձին ոչ մեծ երկրների

ընկերությունների փորձով

շուկաներում պահանջարկի

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

Նշված համախմբի անհրաժեշտ

1. Բանջարաբուծական մթերք

• հանրապետության բոլոր

գյուղացիական տնտեսությունները

• բանջարաբուծական խոշոր

• գործող և նոր ստեղծվող ջերմատնային

2. Բանջարեղենի սելեկցիոնսելեկցիոնսելեկցիոնսելեկցիոն

կարողություններն ու մասնագիտացված

3. Բանջարաբուծական

փաթեթավորմանփաթեթավորմանփաթեթավորմանփաթեթավորման կարողություններն

4. Բանջարաբուծական ապրանքային

սառնարանայինսառնարանայինսառնարանայինսառնարանային կարողություններն

5. Բանջարաբուծական ապրանքային

գնահատումնգնահատումնգնահատումնգնահատումն իրականացնող

ընկերությունները,

6. Բանջարաբուծական

բեռնափոխադրողբեռնափոխադրողբեռնափոխադրողբեռնափոխադրող կարողություններ

(ավտոտրանսպորտ, լաստանավեր

7. Արտաքին շուկաներում

ընկերությունները:

3. 3. 3. 3. ԲանջարաբուծականԲանջարաբուծականԲանջարաբուծականԲանջարաբուծական արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրությանստեղծմանստեղծմանստեղծմանստեղծման ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

անհրաժեշտ բաղկացուցիչներն են`

մթերք արտադրողներըարտադրողներըարտադրողներըարտադրողները`

բոլոր մարզերում տեղաբաշխված բաց բնահողի

տնտեսությունները,

խոշոր և միջին ապրանքարտադրողները,

ջերմատնային տնտեսությունները,

սելեկցիոնսելեկցիոնսելեկցիոնսելեկցիոն----սերմնաբուծականսերմնաբուծականսերմնաբուծականսերմնաբուծական ևևևև գիտագործնականգիտագործնականգիտագործնականգիտագործնական

մասնագիտացված կառույցները,

ապրանքային արտադրանքի տեսակավորմանտեսակավորմանտեսակավորմանտեսակավորման

կարողություններն ու մասնագիտացված ընկերությունները

ապրանքային արտադրանքի պահպանությունն

կարողություններն ու մասնագիտացված ընկերությունները

ապրանքային արտադրանքի որակիորակիորակիորակի

իրականացնող կարողություններն ու

ապրանքային արտադրանքն արտաքին

կարողություններն ու մասնագիտացված

լաստանավեր և այլն),

վաճառահանմանվաճառահանմանվաճառահանմանվաճառահանման կարողություններն ու

արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ևևևև արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման համախմբիհամախմբիհամախմբիհամախմբիռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

մեխանիզմները

19 | P a g e

բնահողի վրա աշխատող

գիտագործնականգիտագործնականգիտագործնականգիտագործնական, , , , կրթականկրթականկրթականկրթական

տեսակավորմանտեսակավորմանտեսակավորմանտեսակավորման ուուուու

ընկերությունները,

պահպանությունն իրականացնող

ընկերությունները,

մոնիթորինգնմոնիթորինգնմոնիթորինգնմոնիթորինգն ուուուու

մասնագիտացված

արտաքին շուկաներ

մասնագիտացված ընկերությունները

ու մասնագիտացված

համախմբիհամախմբիհամախմբիհամախմբի ((((կլաստերկլաստերկլաստերկլաստեր) ) ) )

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

Ապակեպատ

Ֆերմերայինտնտեսություններ

ընկերություններ

ԲանջարեղենիԲանջարեղենիԲանջարեղենիԲանջարեղենիարտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման

ԳործակցողԳործակցողԳործակցողԳործակցող կառույցներկառույցներկառույցներկառույցներ

Գոր

ծակց

ող կ

առո

ւյցն

եր

Գործակցող

Ջրամատակարարման

կարողություններ

Տեսակավորման ու փաթեթավորման

կարողություններ

Բույսերի աճեցման նյութեր

արտադրող և մատակարարող

կառույցներ

Սառնարանային և պահպանման

կարողություններ

Ջերմատներ արտադրող ընկերություններ

Սելեկցիոն- սերմնաբուծական և ինովացիոն կառույցներ

Գործակցող

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

Ապակեպատջերմատներ

Թաղանթապատջերմատներ

Ֆերմերայինտնտեսություններ

Գյուղացիականտնտեսություններ

ԱրտադրողներԱրտադրողներԱրտադրողներԱրտադրողներ

Իրացնողընկերություններ

Բեռնափոխադրողընկերություններ

ԱրտահանողներԱրտահանողներԱրտահանողներԱրտահանողներ

ԲանջարեղենիԲանջարեղենիԲանջարեղենիԲանջարեղենի արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ևևևև արտահանմանարտահանմանարտահանմանարտահանման հայաստանյանհայաստանյանհայաստանյանհայաստանյան

ԿԼԱՍՏԵՐԿԼԱՍՏԵՐԿԼԱՍՏԵՐԿԼԱՍՏԵՐ

կառույցներկառույցներկառույցներկառույցներ ԱջակցողԱջակցողԱջակցողԱջակցող կառույցներկառույցներկառույցներկառույցներ

Գործակցող կառույցներ

Ջրամատակարարման

Էներգիայի արտադրողներ

և մատակարարներ

Նախագծային և

շինարարական

ընկերություններ

Որակի մոնիթորինգի և

գնահատման

կառույցներ

Ֆինանսական

կառույցներ

Գործակցող կառույցներ

մեխանիզմները

20 | P a g e

կառույցներկառույցներկառույցներկառույցներ

Պետական կառույցներ

Հայկական բերքի առաջմղման

կենտրոն

Միջազգային կառույցներ

Կրթական հաստատություններ

Գյուղատնտեսության ոլորտի

հասարակական

կազմակերպություններ

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ԲանջարաբուծականԲանջարաբուծականԲանջարաբուծականԲանջարաբուծական մթերքներիմթերքներիմթերքներիմթերքների

2006-2010 թթ. Հայաստանում

կանաչեղենի փաստացի միջին

պահանջարկի համադրությունը

ՑանքաՑանքաՑանքաՑանքա----տարածքըտարածքըտարածքըտարածքը ////հազհազհազհազ. . . . հահահահա////

կաղամբ բոլոր կաղամբ բոլոր կաղամբ բոլոր կաղամբ բոլոր տեսակներիտեսակներիտեսակներիտեսակների

3.6

վարունգվարունգվարունգվարունգ 2.4

լոլիկլոլիկլոլիկլոլիկ 6.7

պղպեղպղպեղպղպեղպղպեղ 1.7

սմբուկսմբուկսմբուկսմբուկ 1.1

սեղանի ճակնդեղսեղանի ճակնդեղսեղանի ճակնդեղսեղանի ճակնդեղ 0.7

սեղանի գազարսեղանի գազարսեղանի գազարսեղանի գազար 1.0

գլուխ սոխգլուխ սոխգլուխ սոխգլուխ սոխ 2.2

սխտորսխտորսխտորսխտոր 0.9

ԿանաչեղենԿանաչեղենԿանաչեղենԿանաչեղեն -

Ինչպես երևում է բերված

տեսակների և կանաչեղենի մասով

գերազանցում ներքին սպառման

կանաչեղենի, պղպեղի և սխտորի

Այսինքն, արտահանման համար

անհրաժեշտ ապրանքային քանակություն

արտադրության խիստ սեզոնայնությունը

գերազանցում է ներքին սպառման

որոշակի քանակություն: Այդ

սահմանափակվում են արտադրանքի

թերությունների պատճառով: Եվ

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

մթերքներիմթերքներիմթերքներիմթերքների արտադրուարտադրուարտադրուարտադրությությությությունընընընը....

Հայաստանում թարմ բանջարեղենի հիմնական

միջին տարեկան արտադրության

համադրությունը.

ՀամախառնՀամախառնՀամախառնՀամախառն բերքըբերքըբերքըբերքը ////հազհազհազհազ. . . . տոննատոննատոննատոննա////

ՆերքինՆերքինՆերքինՆերքին տարեկանտարեկանտարեկանտարեկան պահանջարկըպահանջարկըպահանջարկըպահանջարկը ////հազհազհազհազ. . . . տոննատոննատոննատոննա////

128.6 125-130

74.1 74-75 293.0 290-295 50.0 54-55 38 40-41

15.0 15-15.5 22.8 20-21 53.8 60-65 9.1 9-9.5 60.0 60-70

բերված աղյուսակի տվյալներից, թարմ բանջարեղենի

մասով հանրապետության արտադրանքի

սպառման առավելագույն պահանջները, իսկ հատկապես

սխտորի մասով առկա է նաև արտադրության

համար նաև բանջարեղենի առանձին

քանակություն չի արտադրվում: Իհարկե

սեզոնայնությունը, ամռան և աշնան ամիսներին

սպառման ծավալները, և առաջանում է արտահանման

Այդ քանակներն էլ, խիստ սեզոնայնությանը

արտադրանքի ապրանքային տեսքի,

Եվ հակառակը` հատկապես բաց բնահող

մեխանիզմները

21 | P a g e

հիմնական տեսակների և

և ներքին սպառման

ՏեղականՏեղականՏեղականՏեղական արտադրարտադրարտադրարտադր. . . . բաժինըբաժինըբաժինըբաժինը ներքիններքիններքիններքին

պահանջարկիպահանջարկիպահանջարկիպահանջարկի մեջմեջմեջմեջ (%)(%)(%)(%) 98,9

98,8 99,3 90,9 92,7 96,8 99,0 82,9 95,8 85,7

բանջարեղենի հիմնական

արտադրանքի ծավալները չեն

հատկապես գլուխ սոխի,

արտադրության զգալի պակաս:

տեսակների մասով

Իհարկե, հաշվի առնելով

ամիսներին արտադրությունը

արտահանման համար

սեզոնայնությանը զուգահեռ,

, արտաքին չափերի

բնահողի սեզոնից դուրս

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

գտնվող ժամանակահատվածում

մոտ 20-21 հազ. տոննա բանջարեղեն

հաշվին:

Հանրապետությունն, իհարկե

և արմատապտուղների արտադրության

գերազանցելու համար: Կենտրոնի

ծավալները գնահատված են այն

խիստ սեզոնայնության ու հանրապետության

արտահանման ծավալների ներկա

նաև արտահանման լոգիստիկ կարողությունների

ԿենտրոնիԿենտրոնիԿենտրոնիԿենտրոնի գնահատմամբգնահատմամբգնահատմամբգնահատմամբ այդայդայդայդ ուղիներըուղիներըուղիներըուղիները

1.1.1.1. ԲացԲացԲացԲաց բնահողիբնահողիբնահողիբնահողի վրավրավրավրա արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության

վարելահողերի մեծ տարածքներն

թույլ են տալիս լրացուցիչ առնվազն

բանջարեղենի, կանաչեղենի

գտնվում է ծովի մակարդակից

արտադրել բազմատեսակ և բարձրարժեք

առկայությունն էլ հնարավորություն

կազմակերպման գործում և

տևողությունը:

2.2.2.2. ԺամանակակիցԺամանակակիցԺամանակակիցԺամանակակից ջերմատնայինջերմատնայինջերմատնայինջերմատնային

բուսաբուծական արտադրության

ցրտահարության հետ կապված

սեզոնայնությունը, բերքատվության

պաշարների պակասը հաղթահարելու

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ժամանակահատվածում ներքին շուկայի պահանջարկի որոշակի

բանջարեղեն և արմատապտուղ) բավարարվում

իհարկե, ունի հնարավորություններ բանջարեղենի

արտադրության` Կենտրոնի նախանշած տարեկան

Կենտրոնի նախանշած տարեկան առնվազն

այն ենթադրությամբ, որ ապահովեն արտադրության

հանրապետության ավտոտրանսպորտի

ներկա բացասական հաշվեմնացորդի հաղթահարումը

կարողությունների արդյունավետությունը

ուղիներըուղիներըուղիներըուղիները հետևյալներնհետևյալներնհետևյալներնհետևյալներն ենենենեն. . . .

արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ընդլայնումընդլայնումընդլայնումընդլայնում.... Ժամանակավորապես

տարածքներն ու ջրային առկա պաշարները Կենտրոնի

առնվազն 12- 13 հազ. հա բաց բնահողի

և արմատապտուղների արտադրությունը

300-4000 մ բարձրության վրա, որը հնարավոր

բարձրարժեք մշակաբույսեր, իսկ 8 կլիմայական

հնարավորություն է տալիս հերթագայություն սահմանել

տարվա մեջ զգալիորեն երկարացնել

ջերմատնայինջերմատնայինջերմատնայինջերմատնային արտադրությանարտադրությանարտադրությանարտադրության ինտենսիվինտենսիվինտենսիվինտենսիվ զարգացումզարգացումզարգացումզարգացում

արտադրության չորս հիմնական թույլ կողմերը` կարկտահարության

կապված բերքի մեծ կորուստները, արտադրո

բերքատվության ցածր մակարդակը և արտահանման

հաղթահարելու կարևոր միջոց կարող է դառնալ

մեխանիզմները

22 | P a g e

որոշակի մաս (տարեկան

բավարարվում է ներմուծումների

բանջարեղենի, կանաչեղենի

տարեկան ծավալները

600-700 հազ. տոննա

արտադրության ներկա

ավտոտրանսպորտի ներմուծման ու

հաղթահարումը, ինչպես

արդյունավետությունը:

Ժամանակավորապես չմշակվող

Կենտրոնի գնահատմամբ

բնահողի վրա ընդլայնել

արտադրությունը: Հայաստանը

հնարավոր է դարձնում

կլիմայական գոտիների

սահմանել արտադրության

երկարացնել բերքահավաքի

զարգացումզարգացումզարգացումզարգացում.... Հայաստանի

կարկտահարության և

արտադրության խիստ

արտահանման ապրանքային

դառնալ ջեռուցվող և

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

չջեռուցվող ջերմատնային

Մասնավորապես, լոլիկի, պղպեղի

բերքատվությունը առնվազն 10

վարունգի դեպքում` նույնիսկ

բարենպաստ պայմաններ ջերմատներում

ծաղիկների մրցունակ արտադրության

արևափայլի տևողությունը, տարվա

ճառագայթման ինտենսիվությունը

ջերմատների արդյունավետ շահագործման

ցերեկային և գիշերային ժամերին

բույսերի աճի խթանման և համային

Կենտրոնի գնահատմամբ

կլիմայական գոտիներում,

ամենաժամանակակից տեխնոլոգիական

1500-2000 հա չջեռուցվող ջերմատներ

Մասնավորապես, Կենտրոնն

կազմակերպչական աշխատանքներ

ջերմատնային գոտու ստեղծման

տարիների ընթացքում կառուցել

տեսակավորման ու փաթեթավորման

Նշված գոտու ընտրությունը պայմանավորված

ռեսուրսների առկայությամբ և

առավել մատչելի հնարավորություններով

Կարևոր հանգամանք է,

կանոն լինի ոչ թե կամայական

գոտիներում: Դա հնարավորություն

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

խոշորամասշտաբ արտադրության

պղպեղի, սմբուկի մասով ջեռուցվող

10 անգամ գերազանցում է բաց բնահողի

նույնիսկ 20-25 անգամ: Կլիմայի առումով

ջերմատներում բանջարեղենի, կանաչեղենի

արտադրության համար: Մասնավորապես

տարվա ընթացում արևային օրերի

ինտենսիվությունը և այլ համապատասխան գործոններ

շահագործման համար: Միևնույն ժամանակ

ժամերին էապես տատանվում է, ինչը կարևոր

համային որակների համար:

Հայաստանի մարզերում, որոնք տեղաբաշխված

, հնարավոր է 5-7 տարվա ընթացքում

տեխնոլոգիական լուծումներով հագեցած մոտ

ջերմատներ:

Կենտրոնն արդեն կոնկրետ նախապատրաստական

աշխատանքներ է իրականացնում Երևանի ՋԷԿ-ին

ստեղծման ուղղությամբ: Առաջին փուլում նախատեսվում

կառուցել մոտ 50-53 հա ջերմատներ` իրենց

փաթեթավորման, սառնարանային և այլ լոգիստիկ

պայմանավորված է հողատարածքների,

Երևանի ՋԷԿ-ից կենտրոնացված համակարգով

հնարավորություններով:

, որ երկրի տարածքում ջերմատների

տեղաբաշխմամբ, այլ կենտրոնանա թվով

հնարավորություն կընձեռի ինչպես էներգետիկ ու

մեխանիզմները

23 | P a g e

արտադրության կազմակերպումը:

ջեռուցվող ջերմատներում

բնահողի ցուցանիշները, իսկ

առումով Հայաստանն ունի

կանաչեղենի, հատապտուղների և

Մասնավորապես, օրվա ընթացքում

քանակը, արևային

գործոններ խիստ կարևոր են

ժամանակ, ջերմաստիճանը

կարևոր հանգամանք է

տեղաբաշխված են տարբեր

ընթացքում կառուցել

մոտ 500 հա ջեռուցվող և

նախապատրաստական և

ին հարող տարածքում

նախատեսվում է երեք

իրենց համապատասխան

լոգիստիկ կարողություններով:

, ջրային և էներգետիկ

համակարգով ջեռուցման

ջերմատների կառուցումը որպես

թվով 6-7 ջերմատնային

ջրամատակարարման

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ենթակառուցվածքների, այնպես

սառնարաններ, տեսակավորում

ներդրումների զգալի խնայողության

գնումների և վաճառահանման

համատեղման ճանապարհով

ԲանջարեղենիԲանջարեղենիԲանջարեղենիԲանջարեղենի ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

կարողություններըկարողություններըկարողություններըկարողությունները....

Բանջարեղենի արտադրության

մրցունակության բարձրացումը

արտադրողի համար: Հաշվի

առանձնահատկությունները,

համապատասխանեցումը տվյալ

սերմնաբուծական կարողությունների

զարգացումն անհրաժեշտ նախապայման

բարձրացման, այնպես էլ

բեռնափոխադրելիության հատկանիշների

սննդարարության ու համային որակների

Հատկապես արտադրության

պայմաններում մեծապես աճելու

Սերմերի ու սածիլների արդյունավետ

Հայաստանում դրանց արտադրության

ուղղությամբ գիտահետազոտական

Առավել ևս, որ Հայաստանում նախկինում

կիրառումն արտադրության մեջ

մասնավորապես ՀՀ գյուղատնտեսության

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

այնպես էլ գոտու լոգիստիկ կարողությունների

տեսակավորում, փաթեթավորում և այլն) ստեղծման

խնայողության, տեխնոլոգիական նոր լուծումների

վաճառահանման խնդիրներում կարողությունների

ճանապարհով սիներգիկ արդյունքի ստացման

սելեկցիոնսելեկցիոնսելեկցիոնսելեկցիոն----սերմնաբուծությանսերմնաբուծությանսերմնաբուծությանսերմնաբուծության ևևևև

արտադրության արդյունավետության և արտաքին

բարձրացումը մշտական խնդիր է ցանկացած երկրում

Հաշվի առնելով յուրաքանչյուր երկրի

, մշակաբույսերի կոնկրետ

տվյալ պայմաններին հնարավոր է

կարողությունների զարգացման միջոցով: Այդ

նախապայման է ինչպես մշակաբույսերի

ցրտադիմացկունության, բերքի

հատկանիշների բարելավման, արտաքին

որակների բարելավման համար:

արտադրության և արտահանման ծավալների նախատեսվող

աճելու են սերմերի ու սածիլների օգտագործման

արդյունավետ մատակարարման ուղին

արտադրության կազմակերպումը: Դա իր հերթին

գիտահետազոտական և փորձարարական գործի արմատական

նախկինում կատարվել են արդյունավետ

մեջ այսօր էլ այժմեական է: Այդպիսի

գյուղատնտեսության նախարարության համակարգում

մեխանիզմները

24 | P a g e

կարողությունների (սածիլների աճեցում,

համար անհրաժեշտ

լուծումների մշակման,

ու աշխատանքների

ստացման համար:

գիտագործնականգիտագործնականգիտագործնականգիտագործնական

արտաքին շուկաներում

երկրում և յուրաքանչյուր

երկրի բնակլիմայական

կոնկրետ տեսակների

դառնում սելեկցիոն-

Այդ կարողությունների

մշակաբույսերի բերքատվության

պահպանության ու

արտաքին չափերի,

նախատեսվող կտրուկ աճի

օգտագործման ծավալները:

ուղին պետք է դառնա

հերթին պահանջում է տվյալ

արմատական բարելավում:

արդյունավետ մշակումներ, որոնց

Այդպիսի մշակումներ կան

համակարգում գործող

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

“Բանջարաբոստանային և տեխնիկական

«Հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների

կառույցների մշակումները բանջարաբուծության

դառնալու են ավելի ու ավելի

դառնալու են նրանց կարևոր առևտրային

պետք է հաշվի առնել լոլիկի ու

համային բարձր հատկանիշները

հեռանկարներ ապահովել ջերմատներում

համար:

ՈրակիՈրակիՈրակիՈրակի մոնիթորինգնմոնիթորինգնմոնիթորինգնմոնիթորինգն ուուուու գնահատումըգնահատումըգնահատումըգնահատումը

Սա համախմբի ձևավորման

հարցում հիմնական անելիքները

տեխնիկական: Առաջինում կարևոր

ունենա արտադրության և արտահանմ

ճանաչվածության ընդլայնման

առանցքային սկզբունքն այդ կառույցի

գնահատում կատարելու հարցերում

արտադրողների, սպառողների

բացառումը: Նշված անկախությունն

(արտահանողների) միջև

համակարգի զարգացման համար

արտադրողները, հատկապես մանր

կարողանում մթերող-գնող կառույցների

պահպանել իրենց շահերը

գնահատումն իրականացնելու

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

տեխնիկական մշակաբույսերի գիտական կենտրոնում

պրոբլեմների ինստիտուտում» և այլ հաստատություններում

բանջարաբուծության համախմբի զարգացմանը

ավելի պահանջված: Արտադրող խոշոր կազմակերպությունները

առևտրային գործընկերներն ու պատվիրատուները

ու վարունգի տեղական կամ տեղում բարելավված

հատկանիշները, որոնց հետագա բարելավումները

ջերմատներում և բաց բնահողի վրա արտադրության

գնահատումըգնահատումըգնահատումըգնահատումը....

ձևավորման ու զարգացման առանցքային հանգույցներից

անելիքները բաժանվում են երկու խմբի`

կարևոր սկզբունքներից է ունենալ կառույց

արտահանման զարգացման, հայկական բերքի

ընդլայնման ու դրանք մշտապես բարձր պահելու

կառույցի գործունեության մեջ` մթերքի

հարցերում լիակատար անկախության

սպառողների, այլ գնորդների, պետական կառույցների

անկախությունն էական է հատկապես արտադրողների

երկարաժամկետ, կայուն պայմանագրային

համար: Հայտնի է, որ այսօր գյուղատնտեսական

մանր գյուղացիական տնտեսությունները

կառույցների հետ հարաբերություններում

արտադրանքի որակի հետ կապված

իրականացնելու գործընթացում գնորդը դեռևս շարունակում

մեխանիզմները

25 | P a g e

կենտրոնում”, ՀՀ ԳԱԱ

հաստատություններում: Այդ

զարգացմանը զուգընթաց

կազմակերպությունները

պատվիրատուները: Հատկապես

բարելավված տեսակների

բարելավումները կարող են լավ

արտադրության զարգացման

հանգույցներից մեկն է: Այս

` ինստիտուցիոնալ և

կառույց, որն էական շահեր

բերքի հեղինակության ու

պահելու հարցում: Մյուս

որակի մոնիթորինգ և

անկախության ապահովումն է և

կառույցների միջամտության

արտադրողների ու գնորդների

պայմանագրային-պատվերային

գյուղատնտեսական արտադրանք

տնտեսությունները, որպես կանոն, չեն

հարաբերություններում փաստել ու

կապված հարցերում: Որակի

շարունակում է մնալ

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

միակողմանի թելադրողի դերում

կառույց:

Այս գործում մյուս կարևոր

զինվածությամբ լաբորատոր կարողո

առևտրում սահմանված նորմերին

գնահատումներ իրականացնել

համակարգի հետ միասին, մի

կողմից արտաքին շուկաներում

հնարավորություններն ու հայկական

հայկական բերքի ընդհանուր բրենդի

Համակարգի ինստիտուցիոնալ

է ապահովեն նաև նրա արագագործության

հագեցվածության հետ միասին

ծառայությունների մատուցման

ԲանջարեղեննԲանջարեղեննԲանջարեղեննԲանջարեղենն արտաքինարտաքինարտաքինարտաքին շուկաներշուկաներշուկաներշուկաներ

Հայաստանից ապրանքների

ըստ էության, պահանջ չի

ավտոտրանսպորտային կարողությունների

Հայաստանյան բեռնափոխադրող

կարողություններն առնվազն 8-

բեռնափոխադրումներ իրականացնելու

կառաջանա պահանջ բուսաբուծական

տեխնիկապես հագեցված մոտ

ունենալու համար: Այդպիսի ծավալների

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

դերում: Այդ առումով անհրաժեշտ է ունենալ

կարևոր նախադրյալը համապատասխան

կարողությունների ստեղծումն է, որը

նորմերին ու ստանդարտներին համապատասխան

իրականացնել: Դա` արտադրության ընթացքում

կողմից ճիշտ ազդակներ կհաղորդի արտադրողներին

շուկաներում կբարձրացնի վաճառահանողների

հայկական բերքի հեղինակությունը, պայմաններ

բրենդի ստեղծման ու առաջմղման համար

ինստիտուցիոնալ լուծումները և տեխնիկական կարողությունները

արագագործության բարձր մակարդակը: Այդ առումով

շատ կարևոր է այդ կառույցի պատասխանատվության

հստակ ու դյուրին կանոնակարգերի ամրագրումը

շուկաներշուկաներշուկաներշուկաներ բեռնափախադրողբեռնափախադրողբեռնափախադրողբեռնափախադրող կարողություններըկարողություններըկարողություններըկարողությունները

ապրանքների արտահանման ծավալների փոքր

չի եղել խոշորածավալ և տեխնիկապես

կարողությունների ստեղծման ու զարգացման

բեռնափոխադրող ընկերությունների ներկա քանակական

-10 անգամ պակաս են տարեկան 600-700

իրականացնելու համար: Արտահանման նման

բուսաբուծական արտադրանքի բեռնափոխադրումների

2000 միավոր ժամանակակից ավտոմեքենաների

ծավալների դեպքում միանգամայն իրատեսական

մեխանիզմները

26 | P a g e

ունենալ անկախ և անաչառ

համապատասխան տեխնիկական

թույլ կտա արտաքին

համապատասխան որակական

որակի մոնիթորինգի

արտադրողներին, մյուս

վաճառահանողների բանակցային

պայմաններ կստեղծի

համար:

արողությունները պետք

առումով տեխնիկական

պատասխանատվության և նրա

ամրագրումը:

կարողություններըկարողություններըկարողություններըկարողությունները....

փոքր լինելու արդյունքում,

տեխնիկապես հագեցված

զարգացման համար:

քանակական և տեխնիկական

700 հազ. տոննա բերքի

նման ծավալների դեպքում

բեռնափոխադրումների համար

ավտոմեքենաների համակազմ

իրատեսական պետք է

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

գնահատել արտադրող ֆիրմաներից

լիզինգի կամ այլ եղանակով մեքենաների

Արդեն այժմ, երբ դեռևս

ճանապարհային սխեմաների և

գործընթացների կանոնակարգման

հաստատում է, որ միանգամայն

համակազմի ստեղծումը, դրանցով

շահավետ վաճառահանումը: Սկսված

դրանց ծավալման և կայունացման

Իհարկե, բեռնափոխադրումների

են անելիքները: Մասնավորապես

արտահանելու միայն մեկ ճանապարհ

անցուղով, որը հայտնի է իր կլիմայական

անկայունությամբ: Օդային

թանկության առումով կիրառելի

կարող ծառայել: Արտահանման

երթուղիների գործարկում: Ակներև

Վրաստանի, Իրանի և ՌԴ-ի հետ

այլընտրանքային երթուղիների

հուսալիությունը, կնպաստի

նվազմանը և առկա միակ երթուղուց

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ֆիրմաներից հայաստանյան մի քանի ընկերությունների

մեքենաների ձեռք բերումն ու շահագործումը

դեռևս շատ անելիքներ կան բեռնափոխադրման

և այլ երկրներ բուսաբուծական արտադրանքի

նակարգման առումով, առանձին ընկերությ

միանգամայն իրատեսական է ամենաժամանակակից

դրանցով բուսաբուծական մթերքների

Սկսված այդ դրական գործընթացները

կայունացման տեսակետից:

բեռնափոխադրումների ճանապարհային սխեմաների

Մասնավորապես, մինչ այժմ դեպի ՌԴ շուկաներ բուսաբուծական

ճանապարհ է առկա` Վրաստանի տարածքով

կլիմայական և այլ պայմաններից խիստ

փոխադրումները ծավալների սահմանափակության

կիրառելի են մթերքների աննշան մասի համար

Արտահանման ծավալների ավելացումը կպահանջի

Ակներև է, որ այդ լուծումները հնարավոր

հետ միջպետական հարաբերությունների

երթուղիների ստեղծումը կամրապնդի բեռնափոխադրումների

մրցակցության ավելացմանը, փոխադրումների

երթուղուց միակողմանի կախվածության էապես

մեխանիզմները

27 | P a g e

ընկերությունների կողմից

շահագործումը:

բեռնափոխադրման կայուն

արտադրանքի ներմուծման

ընկերությունների փորձը

ամենաժամանակակից մեքենաների

մթերքների արտահանումն ու

գործընթացները պետք է զարգացնել`

առումով դեռևս շատ

բուսաբուծական մթերք

տարածքով, Վերին Լարսի

խիստ կախվածությամբ ու

սահմանափակության և

համար և այլընտրանք չեն

կպահանջի այլընտրանքային

հնարավոր կլինեն միայն

մակարդակում: Նման

բեռնափոխադրումների

փոխադրումների ծախսերի

էապես մեղմմանը:

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ԱրտաքինԱրտաքինԱրտաքինԱրտաքին շուկաներումշուկաներումշուկաներումշուկաներում վաճառահանմանվաճառահանմանվաճառահանմանվաճառահանման

Որպես հայկական բերքի

շուկաներ Կենտրոնը դիտարկում

շուկաները: Այդ շուկաներ մուտք

իրատեսական և մանրազնին

ներդրումն ու վերահսկումը: Ընդորում

երկրում յուրաքանչյուր ապրանքատեսակի

իրականցնում է այդ շուկաների

թույլ կողմերի, վտանգների

հետազոտություններն ու վերլուծությունները

յուրաքանչյուր շուկայում հայկական

ակնկալիքները, որից կախված

ծրագրերն ու քաղաքականությունը

Հաշվի առնելով մրցակից

արտադրության ծավալների փոքրությունը

շրջանակի ստեղծումը, որը

վաճառահանումը տարբեր սուբյեկտների

քաղաքականությամբ ու գործողություններով

հայկական բերքի ընդհանրական

վարկանիշի պահպանումը: Կենտրոնն

գործընթացը, որն այնուհետև

վաճառահանողներին` միասնական

Վաճառահանման հաջողության

վերաբերյալ տեղեկատվության

մասնակիցներին մշտապես բավարար

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

վաճառահանմանվաճառահանմանվաճառահանմանվաճառահանման կարողություններըկարողություններըկարողություններըկարողությունները

բերքի արտահանման- վաճառահանման հիմնական

դիտարկում է ՌԴ, Մերձավոր Արևելքի և եվրոպական

մուտք գործելու և հաջողությամբ ընդլայնվելու

մանրազնին մարքեթինգի իրականացումը, որակի

Ընդորում, պետք է ի նկատի ունենալ, որ որպես

ապրանքատեսակի գծով մրցակիցները տարբեր

շուկաների ուսումնասիրությունը: Մրցակցային առ

ու հնարավորություների վրա հիմնված

վերլուծությունները հնարավորություն կտան

հայկական բերքի արդյունավետ հնարավոր

կախված էլ ավելի կհստակեցվեն արտադրական

քաղաքականությունը:

մրցակից երկրների համեմատ սկզբնական շրջանում

փոքրությունը, շատ կարևոր է ինստիտուցիոնալ

որը հնարավորություն կտա հայկական

սուբյեկտների կողմից իրականացնել

գործողություններով: Մասնավորապես, նպատակահարմար

ընդհանրական բրենդի ստեղծումն ու դրա միասնական

Կենտրոնն այժմ նախաձեռնել է այդպիսի

այնուհետև կներկայացվի պոտենցիալ արտադրողներին

միասնական որոշումների կայացման համար:

հաջողության համար մյուս կարևոր նախադրյալը

տեղեկատվության հուսալի աղբյուրների կազմակերպումը

բավարար տեղեկատվական հոսքով

մեխանիզմները

28 | P a g e

կարողություններըկարողություններըկարողություններըկարողությունները....

հիմնական պոտենցիալ

եվրոպական երկրների

ընդլայնվելու համար կարևոր է

որակի ստանդարտների

որպես կանոն, ամեն մի

տարբեր են: Կենտրոնն այժմ

առավելությունների ու

հիմնված մանրազնին

կտան ճշգրտորեն որոշել

հնարավոր դիրքավորումն ու

արտադրական և ներդրումային

շրջանում հայաստանյան

ինստիտուցիոնալ այնպիսի

հայկական արտադրանքի

փոխհամաձայնեցված

նպատակահարմար է

միասնական զարգացումը,

այդպիսի բրենդի ստեղծման

արտադրողներին ու

նախադրյալը շուկաների

կազմակերպումը և համախմբի

ապահովումն է: Դա

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

նույնպես արդյունավետ կարող

գործողությունների միջոցով:

Հաջորդ կարևոր նախադրյալը

կազմակերպման լոգիստիկ կարողությունների

փաթեթավորում, բաշխման մեջ

ՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումների ներգրավմաններգրավմաններգրավմաններգրավման

Միջազգային փորձը վկայում

4-6 հա միջև: Այդպիսի ջերմատան

պայմաններով թելադրված կոնստրուկտիվ

լուծումների և մշակաբույսի

ներդրումներ: Նման 100-125 ջերմատների

ռեսուրսներն առաջին հերթին իրատեսական

Այստեղ խոսք կարող է

Սակայն, իրատեսական չէ

ամբողջությամբ ներդնել այդքան

տեղական ֆինանսական շուկաներից

ներդրողները ծրագրի սկզբում Հայաստանում

Առավել հավանական սցենարն

շրջանակներից: Դա են փաստում

Կան գործարարներ, որոնք սեփական

%-ը, մնացած գումարները

շուկաներից: Այս դեպքում պետք

մատչելի դարձնելու խնդիրը: Դա

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

կարող է լինել համախմբի մասնակիցների

նախադրյալը վաճառահանման երկրներում

կարողությունների պլանավորված ստեղծումն

ներգրավված տրանսպորտ և այլն):

ներգրավմաններգրավմաններգրավմաններգրավման հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական մոտեցումներըմոտեցումներըմոտեցումներըմոտեցումները

վկայում է, որ մեկ ջերմատան օպտիմալ չափերը

ջերմատան ստեղծման համար` կախված

կոնստրուկտիվ լուծումներից, տեխնոլոգիական

ընտրությունից, կպահանջվեն 6-13

ջերմատների կառուցման համար պահանջվող

իրատեսական չէ ակնկալել պետական բյուջեից

է գնալ գլխավորապես մասնավոր ներդրումների

նաև ակնկալել, որ նման ռեսուրսներ

այդքան թվով տեղական ներդրողներ կամ

շուկաներից: Իրատեսական չէ նաև, որ օտարերկրյա

Հայաստանում նման ծավալուն ծրագրեր

սցենարն այն է, որ ներդրումները կսկսվեն

փաստում Կենտրոնի քննարկումները որոշ

սեփական միջոցներով կֆինանսավորեն ծրագրի

կներգրավվեն առավելապես արտաքին

պետք է լուծել այդ շուկաները հայաստանյան

Դա ՀԲԱԿ-ի կարևոր անելիքներից է:

մեխանիզմները

29 | P a g e

մասնակիցների ընդհանրական

երկրներում գործընթացի

ստեղծումն է (սառնարաններ,

չափերը տատանվում են

կախված բնակլիմայական

տեխնոլոգիական հագեցվածության

13 մլն. ԱՄՆ դոլար

պահանջվող ֆինանսական

բյուջեից:

ներդրումների մասին:

ռեսուրսներ կկարողանան

դրանք կներգրավվեն

օտարերկրյա մասնավոր

ծրագրեր կիրականացնեն:

կսկսվեն տեղական գործարար

գործարարների հետ:

ծրագրի արժեքի 15-20

արտաքին ֆինանսական

հայաստանյան գործարարներին

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

Այստեղ կարող են կիրառվել

տեղական գործարար շրջանակները

լինեն, որ Հայաստանի պետությունը

իրականացմանը: Մասնավորապես

այդպիսի քաղաքականության

դիտարկվել կոնկրետ ներդրումային

երաշխիքի տրամադրումը` ֆինանսական

Ծրագրի իրագործման սկզբնական

կդառնա հետագա տարիներին

մեխանիզմների կիրառման համար

Ներդրումային գրավչության

իրողությունները.

• Հայաստանից արտահանվող

դրույքաչափ,

• գյուղմթերքների անմիջական

ստացվող շահույթների հարկումից

• ՀՀ կառավարությունը կիրառում

ծրագրերի շրջանակներում

ժամկետները երեք տարով

• ՌԴ և ԱՊՀ այլ երկրներ

մաքսատուրքից` ի տարբերություն

Իսրայելի, Հոլանդիայի,

երկրների,

• Կենտրոնը լուծում

հողահատկացումների, հողերի

գոտին ջերմային և էլեկտրական

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

կիրառվել բազմաթիվ գործիքներ: Սակայն,

շրջանակները, և´ արտաքին ֆինանսական

պետությունը կարևորում է այդ ծրագիրը

Մասնավորապես, ծրագրի սկզբնական 2-3 տարիների

քաղաքականության նյութականացման տարբերակների

ներդրումային ծրագրի արժեքի 20-25 տոկոսի

ֆինանսական շուկաներից ներդրումների ներգրավման

սկզբնական տարիների հաջող պատմությունը

տարիներին ֆինանսավորման առավել գործնական

համար:

գրավչության գործոնների թվում պետք է հաշվի

արտահանվող ապրանքների համար կիրառվում

անմիջական արտադրողներն ազատված են դրանց

հարկումից,

կիրառում է 300 մլն դրամը գերազանցող

կներում ներմուծվող ապրանքների

տարով հետաձգելու պրակտիկա,

երկրներ Հայաստանից արտահանումներն

տարբերություն ԱՊՀ-ին չանդամակցող

, Իսպանիայի, Մարոկոյի, Չինաստանի

է ջերմատնային գոտիների

հողերի նկատմամբ իրավունքների գրանցման

էլեկտրական էներգիայի, բնական գազի ու ջրի

մեխանիզմները

30 | P a g e

, շատ կարևոր է, որ և´

կառույցները վստահ

և աջակցում է դրա

իների ընթացքում որպես

թվում կարող է

տոկոսի չափով պետական

ներգրավման համար:

պատմությունը բավարար հիմք

գործնական և դյուրին

հաշվի առնել հետևյալ

կիրառվում է ԱԱՀ-ի 0-ական

դրանց իրացման մասով

գերազանցող ներդրումային

ԱԱՀ-երի վճարման

արտահանումներն ազատված են 15%

Թուրքիայի, Իրանի,

նման արտահանող

ստեղծման համար

գրանցման, ջերմատնային

ջրի մատակարարման և

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ջրահեռացման ընդհանուր

արտադրության աղբյուրների

այդ գործընթացների հետ

հեռու խնդիրների լուծումներից

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ընդհանուր մայրուղային հաղորդագծերի

աղբյուրների կառուցապատման հարցերը` ներդրողներին

հետ կապված ժամանակատար և նրանց

լուծումներից` նաև զգալիորեն նվազեցնելով ծախսերը

մեխանիզմները

31 | P a g e

կամ էներգիայի

ներդրողներին ազատելով

նրանց մասնագիտացումից

ծախսերը:

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

Սույն նախագծի իրագործումը

կարող է ունենալ բազմաշերտ դրական

• Համախմբի արժեշղթայի

ակնկալվում են մոտ 1 մլրդ ԱՄՆ

• Գյուղատնտեսական արտադրանքի

մլն. ԱՄՆ $-ով կամ 2010թ. համեմատ

ինչը համազոր է երկրի ընդհանուր

• Սառնարանային պահեստավորման

բեռնափոխադրումների և

ջերմոցային և հարակից գյուղացիական

խնդիրները լուծելուց, նման

մյուս տարածքների արտադրողներին

բուսաբուծական արտադրության

• Ջերմատների տարածքում

տոննա տարողությամբ) և

տարողությամբ կենտրոնացված

նախադրյալ կդառնա փոքր

արտադրանքների պահպանման

• Նախատեսվող կարևոր

«հովանոցային» տեսակի հայկական

• Արտահանման նման ծավալներով

բարելավումից, կնպաստի

տրանսպորտային և վաճառահանման

ազդակ ու հարթակ կհանդիսանան

4.4.4.4.ՆախագծիՆախագծիՆախագծիՆախագծի իրականացումիցիրականացումիցիրականացումիցիրականացումից

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

իրագործումը երկրի հասարակական-տնտեսական

դրական ազդեցություններ:

ստեղծման ընթացքում հանրապետության

ԱՄՆ $-ի ներդրումներ:

արտադրանքի և արտահանման ծավալները

համեմատ այդ արտադրության ծավալները

ընդհանուր արտահանման 59-69%-ով աճին

պահեստավորման, տեսակավորման,

վաճառահանման լոգիստիկ շղթայի

գյուղացիական տնտեսությունների արտադրանքի

նման ծառայություններ կմատուցի նաև սեզոնային

արտադրողներին և աստիճանաբար լոկոմոտիվի

ության հետագա զարգացման գործում:

տարածքում մոտ 150 ապակենտրոնացված (յուրաքանչյուրը

դրանց տարածքից դուրս ընդհանուր

կենտրոնացված 5-6 սառնարանային տնտեսությունների

փոքր ու միջին գյուղացիական

պահպանման և հետագա իրացման համար:

կարևոր արդյունքներից մեկը պետք է

հայկական բրենդի ստեղծումը:

ծավալներով ավելացումը բացի երկրի վճարային

արտաքին շուկաների հետ երկրի տնտեսությունը

վաճառահանման նոր կարողություններ ու սխեմաներ

կհանդիսանան նաև մյուս ճյուղերի շուկաների ընդլայնման

իրականացումիցիրականացումիցիրականացումիցիրականացումից ակնկալվողակնկալվողակնկալվողակնկալվող սոցիալսոցիալսոցիալսոցիալ----տնտեսականտնտեսականտնտեսականտնտեսական հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական

մեխանիզմները

32 | P a g e

տնտեսական կյանքի համար

հանրապետության տնտեսության մեջ

ծավալները կավելանան 600-700

ծավալները կաճեն 35-41 %-ով,

ն:

, փաթեթավորման,

շղթայի ստեղծումը բացի

արտադրանքի իրացման

սեզոնային բնույթ կրող

լոկոմոտիվի դեր կկատարի

յուրաքանչյուրը 100-150

ընդհանուր 50-60 հազ. տոննա

տնտեսությունների ստեղծումը

գյուղացիական տնտեսությունների

լինի բանջարեղենի

վճարային հաշվեկշռի

տնտեսությունը կապող

սխեմաներ, որոնք մեծ

ընդլայնման համար:

հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական արդյունքներըարդյունքներըարդյունքներըարդյունքները

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

• Թվով մոտ 2000 ավտոմեքենա

խոշոր բեռնափոխադրումային

բեռնափոխադրումների ինքնարժեքի

Հայաստանի բեռնափոխադրումների

ավտոտրանսպորտով ներմուծման

անգամ, և ներմուծվող բեռների

վերադառնում առանց բեռի,

մեկ ուղղությանը: 2010թ. ավտոմեքենաներով

ներմուծման ֆիզիկական ծավալների

տոննա:

• Նախագծի իրականացումը

որոշակի մեղմացման վրա:

աշխատատեղերի ստեղծում

• Նախագիծը դրական ներգործություն

բանջարաբուծական արտադրանքի

դրանց ներմուծման քանակները

• Տեղի կունենա շղթայի

ինովացիոն, ինչպես նաև ընդհանուր

պատվերների ավելացում և

• Նախագծի ամենակարևոր

արժեշղթա ստեղծելու և

գործիքակազմ ու փորձառություն

խոշորամասշտաբ ծրագրեր

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

ավտոմեքենայով համալրված կարողություններ

բեռնափոխադրումային մրցունակ ընկերությունների ստեղծումը

ինքնարժեքի նվազմանը: Դա թույլ

բեռնափոխադրումների ներկա ամենախոցելի կողմերից

ներմուծման ծավալները արտահանմանը

բեռների երեք քառորդի դեպքում մեքենաները

, և ամբողջ տրանսպորային ծախսերը

ավտոմեքենաներով բեռնափոխադրումների

ծավալների բացասական հաշվեմնացորդը

իրականացումը դրականորեն կազդի նաև երկրում զբաղվածության

: Ակնկալվում է ստեղծվող համախմբում

ստեղծում:

ներգործություն կունենա նաև տեղական շուկայի

արտադրանքի գների սեզոնային տատանումները

քանակները:

մաս կազմող նախագծային, շինարարական

ընդհանուր ֆինանսական և ապահովագրական

նրանց կարողությունների հզորացում ու

ամենակարևոր արդյունքներից մեկը տնտեսական նոր

արտաքին շուկաներ մուտք գործելու

փորձառություն ունեցող ինստիտուցիոնալ կառույցի

ծրագրեր ստեղծելու և իրագործելու գրավականներից

մեխանիզմները

33 | P a g e

կարողություններ ունեցող մի քանի

ստեղծումը կնպաստի

կտա հաղթահարել

կողմերից մեկը: Ներկայում

գերազանցում են 3,7

մեքենաները հետ են

վերագրվում են միայն

բեռնափոխադրումների արտահանման և

հաշվեմնացորդը կազմել է 569 հազ.

զբաղվածության խնդրի

մոտ 35- 40 հազ. նոր

շուկայի վրա` մեղմելով

տատանումները: Էապես կնվազեն

շինարարական, կրթական,

ապահովագրական կառույցների

ու արդիականացում:

նոր համախումբ և դրա

գործելու կարողություններ,

կառույցի ձևավորումն է, որը

գրավականներից մեկն է:

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

1. Ջերմատնային արտադրանքի

ստեղծման «master-plan»-ի

խորհրդատվական աջակցությամբ

2. Ջերմատնային արտադրանքի

համապատասխան հողահարթակների

փաթեթների նախապատրաստում

3. Երևանի ՋԷԿ-ին հարակից

ջերմատնային գոտու ստեղծման

4. Նիդեռլանդների, Իսրայելի,

ջերմատների կոնստրուկցիաների

ուսումնասիրության իրականացում

հետ համագործակցության

տեխնիկական աջակցություն

5. Ռուսաստանի, եվրոպական

ուսումնասիրության իրականացում

6. Համախմբի ներսում բուսաբուծական

մոնիթորինգի ոչ պետական կ

7. Հայկական արտադրանքի ընդհանրական

ինստիտուցիոնալ-իրավական

8. Արտաքին ֆինանսական

դարձնելու սխեմաների

բանակցությունների վարում.

9. Համախմբի մասնակիցներին

աջակցություն տրամադրելու

5.5.5.5.ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի առաջիկաառաջիկաառաջիկաառաջիկա հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

արտադրանքի արտադրության և արտահանման տնտես

պատրաստում` միջազգային կազմակերպությունների

աջակցությամբ.

արտադրանքի արտադրության 6-7 գոտիների

հողահարթակների տեղորոշման գործընթացի

նախապատրաստում.

տարածքի վրա մոտ 50-53 հա արտադրական

ստեղծման ծրագրի մեկնարկ.

, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Կորեայի

կոնստրուկցիաների և տեխնոլոգիաների ու

իրականացում, արտադրողների հետ կապերի

համագործակցության օպտիմալ մեխանիզմների մշակում

աջակցություն տրամադրելու նպատակով.

և Մերձավոր Արևելքի երկրների բանջարեղենի

իրականացում և վաճառահանման բանակցությունների

բուսաբուծական արտադրանքների որակի

կարողություների ստեղծման ծրագրի պա

ընդհանրական «հովանոցային» բրենդի

իրավական մեխանիզմների ստեղծման ծրագրի պատրաստ

աղբյուրները հայաստանյան ներդրողներին

մշակում և դրանց կազմակերպ

.

մասնակիցներին ՀԲԱԿ-ի կողմից մասնագիտական

տրամադրելու կարողությունների ստեղծում` հետևյալ

հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական անելիքներըանելիքներըանելիքներըանելիքները....

մեխանիզմները

34 | P a g e

տնտեսական համախմբի

կազմակերպությունների

գոտիների ստեղծման համար

գործընթացի և ներդրումային

արտադրական մակերեսով

Կորեայի և այլ երկրների

սարքավորանքների

հաստատում և նրանց

մշակում` ներդրողներին

բանջարեղենի շուկաների

բանակցությունների վարում.

որակի գնահատման և

պատրաստում.

և դրա օգտագործման

պատրաստում.

ներդրողներին հասանելի

կազմակերպման ուղղությամբ

մասնագիտական-տեխնիկական

հետևյալ հարցերում.

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

• ջերմատների և սառնարանային

սարքավորումների, փաթեթավորման

ավտոմեքենաների ու դրանց

• արտասահմանյան ֆիրմաներից

ֆինանսական միջոցների ներգրավման

• ջերմատներում բույսերի

կազմակերպման ու զարգացման

արտասահմանյան և տեղական

• վաճառահանման շուկաներ

շուկաներում համախմբի մասնակիցների

• վաճառահանման շուկաներում

քաղաքականություն վարելու

• համախմբի մասնակիցների

ֆինանսական կառավարման

կազմակերպման.

10. Համախմբի զարգացման

դրամաշնորհային ծրագրերի

դոնորների հետ բանակցությունների

“fast start” մեխանիզմների օգտագործման

11. Գիտական և գործարար

համագործակցության մեխանիզմների

կազմավորում:

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

սառնարանային տնտեսությունների տեխնոլոգիաների

փաթեթավորման նյութերի, սարքերի ու տարաների

պահեստամասերի, դրանց մատակարարների

ֆիրմաներից նյութատեխնիկական միջոցների

ներգրավման սխեմաների ընտրության,

բույսերի աճեցման տեխնոլոգիաների ընտրության

զարգացման հարցերում` միաժամանակ

տեղական հաջողված փորձառությունը,

շուկաներ մուտքի և պայմանագրերի

մասնակիցների շահերի պաշտպանության

շուկաներում արդյունավետ և ներդաշնակ

վարելու,

մասնակիցների բիզնես-ծրագրերի ու ֆինանսական

կառավարման, հաշվապահական ու հարկային

զարգացման ծրագրերին տեխնիկական աջակցության

ծրագրերի նախապատրաստում, շնորհների

բանակցությունների վարում, այդ թվում CDM-ի քվոտաների

օգտագործման լուծումների մշակում.

գործարար շրջանակների, պետական կառույցների

մեխանիզմների մշակում և համագործակցության

մեխանիզմները

35 | P a g e

տեխնոլոգիաների ու

տարաների, բեռնատար

մատակարարների ընտրության,

միջոցների ձեռքբերման և

ընտրության, արտադրության

միաժամանակ տարածելով

կնքման, արտաքին

պաշտպանության,

ներդաշնակ գնային

ֆինանսական հոսքերի մշակման և

հարկային հաշվառման

աջակցության նպատակով

ներգրավման համար

քվոտաների վաճառքի և

կառույցների հետ ՀԲԱԿ-ի

համագործակցության խորհրդի

Երևանի ջերմատնային գոտու ծրագրի

ՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿՀԲԱԿ----իիիի գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության

ծրագրի ներդրումների կատարման աջակցման գործունեությանգործունեությանգործունեությանգործունեության ռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունըռազմավարությունը

բանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծությանբանջարաբուծության ոլորտումոլորտումոլորտումոլորտում

մեխանիզմները

36 | P a g e