akcija deset eura za medresu - islam montenegro“ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i...

“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

• Podgorica • godina V • broj 18 • jun 2005. •viti V • numri 18 • qershor 2005. 1

Akcija

Deset eura za Medresu Na proširenom sastanku predstavnika Mešihata iodbora Islamske zajednice odlučeno je da sepokrene akcija za prikupljanje sredstava za nas-tavak radova na objektu medrese u Podgorici.Ova generacija muslimana je počašćena i poz-vana da doprinese finalizaciji radova i stavljanjau rad ove jedine vjersko-obrazovne institucije uCrnoj Gori. Medresa predstavlja naš dug prema budućnostiislama na ovom prostoru.

ODUŽIMO SE!

SSrreebbrreenniiccaa zz ll oo čč ii nn „„ hh ee rr oo jj aa ””

Jedanaestog juna navršava se deset godina od zločina u Srebrenici

Reisu-l-ulema BiH, dr Mustafa ef. Cerić boraviće od 28. do 30. jula u posjeti Crnoj Gori. U tokutrodnevnog boravka, koji slijedi na poziv reisa IZ Crne Gore, Rifata ef. Fejzića, predviđena je pos-jeta Podgorici, Ulcinju, Rožajama i Plavu, gdje će prisustvovati otvaranju novoizgrađene džamijeSultanije.

Očekuje se da će reisu-l-ulema imati susrete sa najvišim crnogorskim zvaničnicima, zatim mus-limanskim intelektualcima, kao i gostovanja na državnom i lokalnim medijima.

U posjeti muslimanima i Mešihatu islamske zajednice Crne Gore, uz visokog gosta, boraviće idesetočlana delegacija uglednih alima i islamskih autoriteta iz BiH i užeg okruženja.

Reisu-l-ulema dr Mustafa ef. Cerićposjetiće Crnu Goru krajem jula

Shqipëriaedhe me njëxhami tjetërmadhështoreTë premten e fundit tëqershorit u përuruaxhamia e qytetit te Fierit,ndër më të mëdhajat nëBallkan, e cila me sallën esaj të madhe mundëson3000 persona të falenpërnjëherë.

XXhhaammiiaa ee FFiieerriitt

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 2AKTIVNOSTI

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajošević, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: [email protected]: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (210434035)

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem Demirović

Tuzi, 16. juna – Pokretanjeakcije »10 eura za Medresu« injeno realizovanje do početkaramazana, zaključak je sjedniceMešihata sa svim glavnim ima-mima i predsjednicima OdboraIslamske zajednice Crne Gore.Sjednicom, održanom u prosto-rijama Odbora IZ Tuzi, rukovo-dio je reis Rifat ef. Fejzić, kojije prisutne upoznao sa nastav-kom radova na Medresi, kao isa najavljenom posjetom CrnojGori reisu-l-uleme dr Mestafeef. Cerića, krajem jula. Govore-ći o značaju Medrese, reis je ka-zao da Islamska zajednica CrneGore nema drugog prioriteta izatražio da se sve akcije i ene-rgija usmjere u tom pravcu. Onje apelovao na imame da put-em hutbi i ostalih vidova ko-munikacije sa vjernicima što vi-še aktuelizuju ovaj projekat ka-ko bi se dobila široka podrška ineophodna pomoć. Muftija Ju-suf ef. Đoković je takođe ista-kao značaj informisanja širokihmasa, naglasivši da je to jediniput za njihovo uključenje u pro-jekat. Sekretar Mešihata, Bajro

ef. Agović upoznao je prisutnesa dosadašnjim uloženim sred-stvima na izgradnji Medrese.On je podsjetio da je donacijaIslamske banke za razvoj iz Dži-de u iznosu od 398 000 USD.uplaćena 2001. g. od pomenute

Banke na račun izvođača rado-va, kao i da je ta faza radova upotpunosti zaokružena. Te istegodine Mešihat je ispunio oba-veze otkupa zemljišta u iznosuod 158 000 DM, kazao je Ago-vić i dodao da je nedavno pot-

pisan novi Ugovor sa građevin-skom firmom »Fidija« u vrijed-nosti od 90 000 eura, kojim jepredviđeno kompletiranje učio-ničkog bloka Medrese.

Prisutni imami i predsjedni-ci Odbora predložili su izradu

reklamnog filma i jaču market-inšku angažovanost na promoci-ji projekta. Oni su, takođe, na-glasili važnost transparentnostiu radu na projektu i potrebu zafinansijskim izvještavanjem štobi, kako su rekli, ojačalo povje-renje potencijalnim donatori-ma, odnosno vjernicima. Poredovih prijedloga, koji su usvojeni,najavljeno je i da će Mešihat po-dijeliti Odborima proporcional-no 4 000 Kur'ana Časnih, kojiće se dijeliti besplatno.

Na sjednici je bilo riječi i onajavljenoj posjeti reisu-l-ulemeBiH, dr Mustafe ef. Cerića.Očekuje se da će dr Cerić u svo-joj trodnevnoj posjeti obići Po-dgoricu, Ulcinj i sjeverni dioCrne Gore, gdje bi trebalo daprisustvuje otvaranju »Sultani-je« u Plavu. Ulcinjani su najav-ili veliku svečanost u novootvo-renom Domu kulture povodomnjegovog dolaska.

Nakon sjednice, prisutni suobišli Medresu, izrazivši zado-voljstvo njenom dosadašnjomizgradnjom i osmišljenim pro-jektom. M.Demirović

Podgorica, 20. juna - Adnan Tekšen, pot-predsjednik Uprave za saradnju i razvoj priVladi Republike Turske i Ekrem Firatli, slu-žbenik ove institucije, posjetili su MešihatIslamske zajednice Crne Gore. Reis Rifat ef.Fejzić se zahvalio na posjeti i upoznao mu-safire o razvoju vjerskog života, organizaci-ji, kao i izgradnji vjerskih objekata s poseb-nim osvrtom na izgradnju Medrese u Pod-gorici i drugim aktivnostima koje poduzimaova zajednica. Ova je posjeta iskorišćena i zaobilazak medrese u izgradnji, zatim obila-

zak Starog Bara, Plava, Gusinja i Rožaja.Musafiri su pozitivnim ocijenili napore

koje čini Islamska zajednica na unapređen-ju i razvoju vjerskog života, obnovi i izgrad-nji vjerskih objekata.

Ovo je uzvratna posjeta, jer je reis Fejziću višednevnoj posjeti Turskoj, odnosnoAnkari, u maju, zijaretio i ovu visoku insti-tuciju.

Ugledni musafiri su imali i zvaničan sus-ret u Vladi RCG.

B. Agović

Adnan Tekšen, potpredsjednik Uprave za saradnju i razvoj Republike Turske u posjeti Mešihatu

Na sjednici Mešihata i predstavnika svih Odbora odlučeno da se pokrene akcija za prikupljanje sredstava za Medresu

Po deset eura za Medresu

SSaa ssjjeeddnniiccee uu TTuuzziimmaa

PPrriijjeemm uu MMeeššiihhaattuu

EELLIIFFjun 2005.islamske novine

gazetë islame3 ISPOVJEST

- Rekli su mi da su našlidio trenerke moga muža. Jasam pitala da li je u trenerciostala bar jedna kost. Sjelismo u auto i krenuli prema Vi-sokom. Groznica nije prestala.Ruke su mi se toliko tresle dasam ih morala pokriti tašnom.Sjećala sam se šta sam pre-živjela.

Preživjeli smo teške pat-nje. Kakva je to borba za opst-anak i preživljavanje bila mo-žda može reći činjenica dasam sedam puta pješice išla uVoljavicu i druga sela pohranu. Pješačila bih po dvadana kako bih kući donijeladvadesetak kilograma kuku-ruza. O stalnoj opasnosti odgranata i bombi nije potrebnoni govoriti.

11.jula 1995.godine okopodneva u stanu na Baratovojbili smo moj muž, brat i snahasa djecom i ja kada je utrčaomoj sin i pitao nas štačekamo.

- Evo ih silaze s brda u gr-ad, hoćete li da vas pokolju?

Kad smo izašli na ulicegranata je pala u blizini. Mo-rali smo se skloniti, a onda po-novo krenuti u pravcu Poto-čara. Negdje kod benzinskepumpe, muškarci su se odva-jali u pravcu šume. U čitavojgužvi bila sam zaboravila dase pozdravim sa sinom. Okre-nula sam se i vidjela ga kakose udaljava. Uspjela sam ga do-zvati i reći:

- Samire, sretno sine!On se okrenuo i samo mi

mahnuo rukom. Njegov profili podignuta ruka je jedinaslika s kojom i danas živim.

Žurili smo dalje prema Ve-zionici i bazi UN-a. Tamo namnisu dozvolili da uđemo ukrug UN-a, da bi masa narodanasilno provalila preko kapijei ograde. Vojnici UN-a su se upanici počeli povlačiti premaPotočarima. Narod se počeokačiti na kamione. Tri granatesu pale u i oko baze. Primije-tila sam da su NATO-avioninadletjeli Srebrenicu. Na trensam odahnula, pomislivši, barćemo živi doći do Potočara.

U Potočarima sam sa po-rodicom bila u krugu Fabrikeza pocinčavanje. Nismo mogli

zaspati jer su granate padale uokolini. Ujutro oko 9 sati, pre-vodioci su nas obavjestili da ćesrpski vojnici ući među nas ida se ne trebamo bojati jer ćeoni tražiti samo neke informa-cije. Sjedili smo u grupi, mužSead, brat, snaha i dvije kće-rke bratove i ja i šutjeli smo.Nismo imali snage za priču.Svako je bio sa svojim mislimai strepnjom. Nisam osjećala niglad, ni žeđ, ni vrućinu. Bilasam bez nade da ću preživjeti,ali i bez volje da preživim. Je-dino olakšanje mi je došlo kadje neko pronio vijest da su mu-škarci preko šume bezbjednostigli do slobodne teritorije.Mnogo kasnije, saznaću da jeto bila laž.

Negdje oko 11 sati četnicisu počeli šetati između nas.Mene je poznao komšija (stari-ji Gargijin sin) i pitao me da liga poznajem. Rekla sam da jeprošlo puno vremena, i da jeon narastao. Drugi me isto pi-tao da li ga poznajem i onda jerekao da je on sin Srećka saSoločuše. Pitali su me gdje mije muž i sin. Odgovorila samda je muž tu, a za sina ništa neznam. O svemu su zapravo bilidobro obavješteni, ali su nassamo provocirali. Na kraju sumi rekli da se ne brinem, jerću stići na slobodnu teritoriju.

Oko 17 sati toga dana četn-ici su mi odveli brata Ekrema.

Ubrzo se vratio po jaknu i re-kao nam je da ga ništa ne pita-mo. Otišao je ne osvrćući se.Nismo se ni oprostili. Njegovakćerka Sabina je samo lilasuze. Mi smo je tješili, ali nisami nismo mogli prestati pla-kati. Drugu noć su nas sabilijedne uz druge. I danas, kadase sjetim te noći, u meni se ja-vlja neka zebnja i strah. Vidje-la sam vojnike UN-a kako šeta-ju između nas. Tada sam osje-tila neko olakšanje, misleći danas oni čuvaju. Umor mesavladao i bila sam u polusnu.Odjednom vrisak i krikoviljudi. Trgla sam se. Oko meneje nastala vriska. Pokušavalasam smiriti neke žene mislećida su ti krikovi s kasete.

Malo se stišalo, a onda sečulo pomaganje jedne žene:

- Ljudi, UNPROFOR-cinam kolju djecu. Eno zaklašemoje dijete!

Mislila sam da je žena do-bila nervni slom. Ali, nažalost,stvarno su joj zaklali trinaesto-godišnjeg sina, samo neUNPROFOR-ci, nego četniciu UN uniformama. To smo uj-utro i saznali. Jauci i vrisak suse više puta ponavljali tokomnoći. Četnici su odvodili djev-ojke, mlađe žene i dječake. Pr-enosili smo šapatom, od uhado uha, jedni drugima šta sezbiva.

U ranu zoru 13.jula probu-

dila sam muža i krenuli smoprema parkiranim vozilimakoje su četnici odredili za tra-nsport. Rekla sam da ovakvunoć više neću moći preživjeti.Probili smo se do rampe na iz-lazu. Kada smo prešli rampu,kao da sam dobila novu volju inadu za život. Mislila sam dasmo spašeni. Muž, bratovekćerke, snaha i ja krenule smoprema autobusima. Međutim,tri-četiri autobusa do rampebila su zatvorena. Iz jednogautobusa vozač nas je zovnuo.Pošli smo na tu stranu ubrzan-im koracima, ali jedna grupačetnika u crnim odjelima za-ustavila je moga muža. Odgu-rnuo ga je jedan s puškom uruci i on je brzim korakom,sav u šoku, krenuo na drugustranu. Nije se ni okrenuo.Bez riječi sam gledala za njim.Otišao je prema grupi muška-raca okupljenih na livadi po-red Fabrike akumulatora.

Taj događaj me vratio u po-nor. Bila sam potpuno izgu-bljena za prostor i vrijeme ukojem se nalazim. Kada je vo-zač autobusa uključio, pa isklj-učio muziku, mozak mi je pro-radio.

U Kravici sam vidjela kolo-ne zarobljenika s obje straneceste. Negdje oko Konjević-Po-lja, na livadi s desne strane, za-robljenici su klečali na koljen-ima sa rukama iza vrata. Ni-

sam smjela ni zagledati punoiz straha da ne bi vidjela sinaili brata Mustafu s kojim se ni-sam ni vidjela na rastanku. Po-tajno sam se nadala da će mo-žda muškarce iz Potočara eva-kuisati na kraju.

Kada sam stigla u Tuzlu,nikoga od svojih nisam zate-kla. Obilazila sam bolnice, ra-spitivala se na raznim mjesti-ma, ali ni o jednom nisam do-bila informaciju. Nadu nisamizgubila i još uvijek ih očeku-jem, jer ne može biti istina dami je rat uzeo sina, muža i dv-ojicu braće. Ponekad me uhva-ti panika da možda ni za njihneću ništa saznati, kao što ni-sam saznala ni za oca koji jenestao u aprilu 1945.godine uII svjetskom ratu.

Preživljavala sam ponovoposljednje sate naše tragedije.Muž je u kući bio u trenerci.Kada su četnici sa svih stranaušli u grad morali smo na brz-inu napustiti kuću. Muž je ob-ukao nove cipele. Ja sam gaopomenula da ne oblači novecipele na šta mi je on odgovo-rio: "Vidiš da je rat, ko zna dali ću više moći kupiti takvecipele."

Kada Hotić je na identi-fikaciji prepoznala muža potrenerci i tim cipelama.

* * *Pravu dimenziju srebreni-

čkog zločina spoznali su samonevino nastradali šehidi. Njihpreko osam hiljada. Dio tihsvjedoka leži u Potočarima.Dio drugih je još razasut pozemlji bosanskoj, bez adrese.Njihovi preživjeli se već desetgodina odvažno nose s bolom,teškim kao Srebrenica. S dru-ge strane, zločinci su i dalje naslobodi, ponosni na imidž he-roja kod ne malog broja svojihsunarodnika. Ali i stid od zlo-čina «heroja» se širi. Stid kojiće nadživjeti i bol nanesenSrebrenici.

Ispovjest Kade Hotić dataje Društvu za ugrožene narodeza BiH nakon poziva da iden-tifikuje muža, pet godina pos-lije njegove egzekucije. Komentar je autorski.

MMuuhhaarreemm DDeemmiirroovviićć

Jedanaestog juna navršava se deset godina od zločina u Srebrenici

Srebrenica - zločin „heroja”

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 4ISLAMSKE TEME

SSUURREETTUU--LL--FFAATTIIHHAA

Kur’an Časni je Allahovariječ. On je zadnja Objava upu-ćena čovječanstvu i najveća bla-godat kojom smo počašćeni odstrane Uzvišenog Allaha. On jejedina čovjekova uputa za ovaj ibudući svijet, i samo sa njimživot dobija svoj pravi smisao.Ovo se može razumjeti samo na-kon dubokog i kontemplativnogpristupa Allahovim riječima ko-je se nalaze u Njegovoj Knjizi.

“U ime Allaha, MilostivogSamilosnog,

Hvala Allahu Gospodarusvjetova,

Milostivog Samilosnog,Vladaru Dana sudnjeg,Samo Tebi robujemo i samo

od Tebe pomoć molimo,Uputi nas na Pravi put,Na put onih kojima si blago-

dati podario, a ne onih na kojese srdžba izlila i koji su zalu-tali».

Prvo poglavlje se zove «El-Fatiha». Ona je mekanska sura iima sedam ajeta. Peta sura je poredoslijedu objavljivanja.

Šta je tajna ove sure? Zaštoje Kur’an baš njome započet?Zašto je čak četrdeset puta dne-vno učimo u namazu, i zašto jenamaz bez nje nevažeći?

Tajnu predstavljaju i njenaimena: «Početak Knjige», «Maj-ka Knjige», «Majka Kur’ana»,«Sedam sličnih ajeta», «Lijek»,«Duševni lijek», «Zaštitnica»,«Dovoljna», «Molitva», «Rizni-ca», «Osnova Kur’ana».

Sam broj imena ukazuje nanjenu sveobuhvatnost i veliči-nu. Značaj ove sure Allah potv-rđuje 87. ajetom sure «Al-Hi-džr»:

«Mi smo ti dali sedam (aj-eta) koji se ponavljaju (i hvaleBoga) i veliki Kur’an».

Iz ovog ajeta može se uočitida je Sveznajući u istom ajetunaveo Fatihu i Kur’an. Znači daje Fatiha odraz svakog poglavljai cijelog Kur’ana.

Valja spomenuti da je od nje-nih posebnosti i to da je prviajet ovog poglavlja «Bismillahir-rahmanir-rahim», koji stoji ispr-ed svake sure, osim devete sure«At-Tevbe», a to znači ispred113 poglavlja. Mudrost ponavlja-nja ovog ajeta zna samo Svezna-jući.

Ova veličanstvena sura je ob-javljena samo Muhammedu, a.s.,a nijednom drugom Božjem po-slaniku prije njega. Tirmizi pren-osi da je Muhammed, a.s., jed-

nom prilikom došao kod Ubejdaibn Ka'ba i rekao mu: «Hoćeš lida te podučim surom kojoj sličnanije objavljena u Tevratu, Indži-lu, Zeburu, niti u Furkanu?» Udrugom senedu od Imama Ah-meda i Muslima se prenosi odEbu Hurejre da je Muhammed,a.s., rekao: «Ko klanja namaz ukome nije proučio «Majku Kur’a-na, namaz mu nije potpun». Ta-kođe se navodi da je Muham-med, a.s., jednom od ashaba rek-ao: «hoćeš li da te podučim najv-ećom surom u Kur’anu? Koja jeto Božji Poslaniče? Muhammed,a.s., tada prouči Fatihu do kra-ja».

Poglavlje Fatiha počinje bis-millom koja se nalazi na poče-tku svih poglavlja, osim devetesure. Božja imena Er-Rahman iEr-Rahim se spominju dva putai upućuju na milost Allahovukoja obuhvata sve. Allah, odmahna početku uvoda, nas upućujena Njegovu milost i ljubav, jer jeNjegova milost trajna i stalnoobuhvata Njegove robove. El-Fa-tiha kao Kur'an i molitva sadrživeliku vrijednost. Svaki vjernikse moli Rabbu svom, a El-Fatihukoju uči na svakom namaskomrekatu (po četrdeset puta dne-vno) obraća se na savršen i dos-tojan način Stvoritelju koji je svestvorio, ističući Njegovu svemoći veličajući Ga. Molitva koja je sa-držana u El-Fatihi je najuzvišeni-ja molitva od svih koje se nalazeu Kur'anu. Na početku ove sureAllah, dž.š., opisuje Njegovo gos-podarstvo i izriče slavu i hvaluSvome Velikom Biću kome pri-padaju sva stvorenja.

Jedna od tajni i vrijednostiEl-Fatihe jeste što su cijelo zna-čenje i svrha Kur'ana sadržani unjoj. Može nam se nametnuti pi-tanje kako to? Ako studioznoposmatramo, na momente ćenam se ukazati zadivljujući fen-omeni prve kur'anske sure. Po-smatrano logički, ajeti BožjeKnjige nas upućuju na vjerovan-je, obrede i program života. Ku-r'an poziva ka iskrenom vjero-vanju u Allaha i ispravnom oba-vljanju ibadeta, a to dvoje, ust-vari, čini jedan način života kojije sveobuhvatan i kompletan.On nudi sreću i blagostanje naoba svijeta.

Navedeni ciljevi Kur'ana susadržani u suri El-Fatihi. Kadakažeš: «Hvala Allahu Gospoda-ru svjetova, Milostivom, Samilo-snom», odmah se iskazuje zah-valnost Jedinom Bogu koja jefundament vjerovanju koje kori-

sti na oba svijeta. A kada kažeš:«Samo Tebi robujemo i samo odTebe pomoć tražimo», s ovimiskazuješ obožavanje i robovan-je jedino Allahu. U ovom je kon-statacija da je jedna od glavnihveza na relaciji Stvoritelj – rob,rahmet Božji.

Ponavljanjem riječi Er-Rah-manir-Rahim, nam ukazuje naradosnu vijest mu'minima danam jedino preko Njegovograhmeta dolazi nagrada. Inače,našim trudom i zalaganjemnikad ne bismo zaslužiliDžennet. Ovo nam je prenioMuhammed, a.s.

«Uputi nas na pravi put», naput onih koji uče i studiraju Ku-r'an i Hadis i po njemu se up-ravljaju, klanjaju namaz, poste,daju zekat, obavljaju hadž i stal-no su u kontaktu sa Stvoritelj-em. Jer u protivnom, otvoriće-mo put stranputici, nevjerstvu,šejtanu, a rezultat toga će bitiAllahova srdžba i kazna.

Ustrajnost na pravom putuje stalna potreba mu'minu. Onamu pruža duševnu i tjelesn sta-loženost koja će mu koristiti naovom i budućem svijetu.

Vrlo je bitna zahvalnost imolba Allahu, dž.š., u El-Fatihi,koja počinje zahvalnošću i zavr-šava se dovom Allahu, dž.š.

Poglavlje El-Fatiha nam gov-ori da je svaki vjernik obavezanda moli za sve vjernike (um-met), kao za sebe.

Studiozno posmatrajući sva-ku riječ kojom se obraćamo Stv-oritelju sa zahvalnošću ili molb-om, pogotovo dovom, u El-Fati-hi dolazi u formi množine. Kadbi čovjek u svojoj sobi sam klan-jao, namaz mu ne bi bio ispra-van ako bi rekao «Tebi robujemi od tebe pomoć tražim, uputime na pravi put». Dakle, u jed-nini. Ispravno je reći: «Tebi rob-ujemo i od Tebe pomoć traži-mo. Uputi nas na pravi put».

Iz ovoga se vidi, da su svaobraćanja u množini, pa ako bise obraćao kao jedinka, dovumoraš uputiti za množinu, a ni-kako samo za sebe, jer u suprot-nom molba i namaz neće bitiprihvaćeni. Ovdje se vide Allah-ova uputa i mudrost koje upuću-ju mu'mina da se osjeća da je usklopu jednog ummeta a da nijesam na ovom dunjaluku i da jekao jedinka manje važan, te danema mjesta kod Allaha za se-bičnost i egoizam.

Allah nas edukuje najvećimstepenom morala koji je jedinovaljan i prihvaćen kod Njega.

Ova sura je podijeljena nadva podjednaka dijela, prva po-lovina zahvalnost Allahu do «Ijj-ake neste'in». Druga polovinado «Ve led-dallin». Suretu-l-Fati-ha se smatra dvodijelnom, jer jepodijeljena na zahvalnost i mo-lbu Allahu dž.š., a ta dva dijelaimaju istovjetni broj slova, što setakođe smatra Allahovom mu-drošću.

Ova sura uči mu'mina kakoda se obraća Allahu, dž. š., za-hvalnošću i molbom. Nakon to-ga slijedi salat i selam na Muha-mmeda a.s., onda slijedi tvojaželja upućena Allahu, i uz Božjiemer ta će dova biti uslišana.

Učenjem Fatihe i Kur'ana,vjernici su počašćeni najvećimstepenom časti, jer se tada otva-raju vrata dijaloga sa Allahom,dž.š.

Učeći suretu-l-Fatihu u tokupet vakata dnevnih namaza i na-fila uspostavljaju se veze sa Rab-bom. Osim obaveznih, ima idrugih namaza i kontakata saAllahom kao što je učenje Kur'a-na, zikr i upućivanje dove. Vjer-nik stiče duševnu smirenost i iš-čekuje uslišanje molbe od Alla-ha, dž.š. Zar ima veće časti odlijepog dijaloga koji se odvija iz-među Allaha i roba; ti mu robu-ješ i ibadet činiš, a On te nagra-đuje i odaziva se na tvoju mo-lbu, a ti nisi došao sa ničim no-vim, niti si nešto doprinio, osimšto si učinio ono čime te Allahpodučio.

Užitak Omera ibn Abdulazi-za bio je takav da, kada je učioEl-Fatihu, odmorio bi na svak-om ajetu. Kada su ga pitali orazlogu odmora, on bi rekao dauživa na odziv svog Gospodara.

Kada bi srca vjernika osjeća-la i znala da se njihov Gospodarna svaki ajet koji oni proučeodaziva, poletjeli bi od sreće.

O veličini El-Fatihe, Ibn Ka-jjim el-Dževzi, kaže: «Allah,dž.š., je objavio 104 knjige i sje-dinio značenja tih knjiga uTevrat, Zebur, Indžil i Kur'an;Sjedinio je značenje ovih knjigau Kur'anu. Također je sažeoznačenja Kur'ana u El-Fatihi.Samo značenje sure El-Fatihe jesažeto u ajetu: «Ijjake nabudu veijjake nestei'n».

Ovaj ajet je podijeljen na dvadijela koja islam smatra prijekopotrebnim:

Ibadet Allahu kroz teoriju ipraksu traženje pomoći od Alla-ha, dž š.

Dakle, sve što je Allah stvo-rio na zemlji, stvorio je radi čov-

jeka. Odnosno, da njemu budepotčinjeno i da mu olakša usp-jeh na dunjaluku i ahiretu, uskladu s Božjim emerom i zako-nom. To se može vidjeti u suriel-Beqare.

Ashabi Božjeg poslanika suovaj ajet dobro shvatili i prim-jenjivali ga u svom životu i takobili uspješni na dunjaluku iahiretu.

Mi danas gledamo kakoneki muslimani primjenjujuajet: «Ijjake na'budu« ograniča-vajući svoje shvatanje samo navjerskoj osnovi, a na žalost vidi-mo kako Zapad primjenjujeajet: «ve ijjake neste'in«. Podči-njavajući sebi sve što je na Ze-mlji da bi upravljali svim njenimdobrima. A islam naređuje bal-ansiranje između dunjaluka iahireta. Tu sliku najbolje namobjašnjava i pokazuje suretu-l-Fatiha. Jedno od približnihznačenja jeste to što Mushafpočinje s njom a drugo dubljeznačenje jeste da je ona ključKur'ana. Sva kur'anska blagaodnosno riznice se nalaze uFatihi. Kad bi čovjek razumioFatihu, shvatio bi sve kuranskesure koje slijede iza nje.

Od veličine i važnosti ovesure jeste slijed i lančanost uznačenjima i intencijama nared-nih sura koje su povezane jednas drugom.

Poglavlje El-Fatihe je izuze-tak, jer kad bi ona došla ispredsvake sure, našlo bi se značen-je sure povezano sa značenji-ma El-Fatihe. Dakle, one bi sedopunjavale bez kontradik-tornosti.

Zato kad započnemo namazsa El-Fatihom, pa izučimo bilokoju suru posle nje, značenjaostaju usklađena. Zbog važno-sti, nije na odmet da zapazimopovezanost El-Fatihe sa suromkoja se uči iza nje, u skladu saredosljedom u Mushafu, a to susure Al-Bekare i Alu-Imran.

U Fatihi čitamo: «Ihdines-sirata-l-mustekim», a napočetku El-Bekare: «zalike-l-kitabu la rejbe fihi huden li-l-muttekin». Iz ovog ajeta se vidida će, «Ihdines-sirata», bitiobjašnjeno u suri El-Bekare,kao i «gajri-l-magdubi alejhim»,a «ve led-dallin», bit će objaš-njeno u suri Ali-Imran, što uoba značenja i poglavljaobjašnjavaju se svojstva i pon-ašanja ljudi koji su zaslužiliAllahovu srdžbu i kaznu i kojisu skrenuli sa pravog puta.

Jusuf Đoković, muftija

KUR’ANSKE UPUTE I MUDROSTI


gazetë islame5 EDUKACIJA

1111.. ŠŠttaa ććee ssee ddooggooddiittii ssaa""nneevvjjeerrnniicciimmaa"" ppoosslliijjee ssmmrrttii iiiimmaa llii ggrriijjeehhoovvaa kkoojjee BBoogg nneeoopprraaššttaa??

Kurán jasno kaže:"Onaj ko bude uradio koliko trun dobra - vidjeće

ga, a onaj ko bude uradio i ko-liko trun zla - vidjeće ga".(Kurán, 99:7-8)

Time se misli da ljudi kojine vjeruju, ali koji na ovomsvijetu dobro čine, da će na os-novu toga na ovom svijetu bitii nagrađeni. Ljudi koji su mus-limani i koji dobra djela čine,biće ne samo u ovom svijetuveć i na onom svijetu nagrađ-eni. Konačnu presudu će do-nijeti Bog (Kurán 2:62). Gr-ijeh kao što je Njemu nekogravnim smatrati, Bog neće op-rostiti.

"Allah neće oprostiti daMu se neko drugi smatra ravn-im, a oprostiće manje grijeho-ve od toga, kome On hoće. Aonaj ko drugog smatra Allahuravnim čini, izmišljajući laž,grijeh veliki." (Kuràn 4:48)

"Allah sigurno neće opros-titi da Njemu druge smatrajuravnim, a oprostiće kome ho-će ono što je manje od toga. Adaleko je zalutao onaj ko sma-tra da je Allahu neko ravan".(Kuràn, 4:116)

1122.. ZZaaššttoo mmoorraajjuu mmuusslliimmaa--nnkkee ddaa ppookkrriivvaajjuu kkoossuu??

Muslimani treba da pazena skromnost i u pogledu odi-jevanja. Da bi se izbjeglo to dase ljudi smatraju objektom po-žude, postoje u islamu propisiodijevanja kako za muškarce,tako i za žene. Odjeća ne smi-je biti ni tanka ni uska, da nebi došlo do vidljivosti tjelesnihformi. Odjeća muškarca moranajmanje da pokriva dio tijelaod pupka do koljena, a kodžena odjeća mora da pokriva

cijelo tijelo osim lica i ruku.Prekrivanje lica nije propisa-no. Ovi propisi proizlaze izKuràna (24:31), a preciziranisu kroz izjave Poslanika Mu-hammeda a.s. Ova pravila,kao i ostala pravila u islamuobavezni su za muslimane odpuberteta, pošto to predstavljaulazak u punoljetstvo .

1133.. JJee llii uu iissllaammuu ssaammoo ssvvii--nnjjsskkoo mmeessoo zzaabbrraannjjeennoo??

Muslimanima je zabran-jeno svinjsko meso, produktiod svinje i strv (Kuràn, 5:3).Uz to, i meso od divljih život-inja koje jedu strv nije do-zvoljeno. Muslimanima je za-branjeno i pijenje alkoholnihpića kao npr. vino, pivo, a istotako im je zabranjeno i uzi-manje droga.

1144.. PPoossttoojjii llii ""ssvveettii rraatt"" iilliiššttaa jjee ""ddžžiihhaadd""

U medijima često sespominju i poistovjećujupojmovi kao "sveti rat" idžihad. U islamune postoji pojam"svetog rata". Misli se nariječ džihad što znači na-prezanje, ili još tačnije"naprezanje na Bo-žjem putu". Svaka up-ornost koja se preduzima usvakodnevnici da bi se po-stiglo Božje zadovoljstvo, mo-že se smatrati džihadom. Jed-an od najvećih stepena dži-hada je dignuti se protiv vlada-vine nekog tiranina i reći muistinu. Borba protiv sopstven-og samoljublja i udaljavanjeod loših načina ponašanja,može se isto tako smatrati "na-prezanjem na Božjem putu".

Pod pojmom džihad istotako se podrazumijeva i uzetioružje u ruke za odbranu isla-ma ili neke muslimanske zem-lje. Ovaj način džihada morase proglasiti od religioznog

vođstva neke zemlje ili od ne-kog muslimanskog državnogpoglavara, koji slijedi put Ku-ràna i Sunne (primjer Posla-nika Muhammeda s.a.v.s.).

1155.. KKoojjee pprraazznniikkee ppoozznnaajjeeiissllaamm??

Sa Id-ul Fitr (Praznik pre-kidanja posta, turski: ramazanbayrami) završava se post umjesecu Ramazanu. Ovaj pra-znik muslimani slave javnommolitvom, posebnim jelom iuzajamnim posjećivanjem i sapoklonima. Praznik Id-ul Ad-ha (žrtveni Praznik, Kurbanbajram) slavi se krajem hadža,znači svakogodišnjeg hodoča-šća u Mekku. Poslije javne mo-litve, muslimani koji materija-lno bolje stoje, zakolju kur-ban, da bi se podsjetili i dovelido izražaja poslušnost Poslani-ka Abrahama (Ibrahima), kojije čak bio spreman sina Isma-ila da žrtvuje Bogu. (Kuràn37:101-107)

1166.. SSttaa jjee ŠŠeerriijjaatt??Šerijat je sveobuhvatni za-

kon muslimana, koji proizilaziiz dva izvora:

a) iz Kurànab) i iz Sunne (zapisane iz-

reke, djela i odobrenja Poslan-ika Muhammeda a.s.).

Ona obuhvata sva područ-ja ličnog

i društvenog života u svakod-nevici. Cilj islamskog zakonaje zaštita os-novnih prava ljudikao individue. Ovo obuhvatapravo na život i posjed, na po-litičku i religioznu slobodu,zaštitu prava žena, i manjina.Mala stopa kriminala u musli-manskim društvima je krozprimjenu islamskog zakonaočigledna.

1177..DDaa llii ssee iissllaamm pprrooššiirriioossaa ""vvaattrroomm ii ssaa ssaabblljjoomm"" ??

U Kurànu se kaže:"U vjeru nije dozvoljeno si-

lom nagoniti" (Kuràn 2:256),zato niko ne smije biti prisil-jen da pređe na islam. Tačnoje da su muslimanske vojskenosile sablje pri pohodima dase oslobodi neki narod ili ne-ka zemlja. Ali islam se nije sa-bljom proširio, jer na mnogimmjestima gdje sada muslimanižive, npr. na Dalekom Istoku,u djelovima Kine i u mnogimpodručjima Afrike, nema nijednog izvještaja da su musli-manske vojske umarširale u tezemlje. Kad se kaže islam sesa sabljom proširio, moralo bida se kaže da se hrišćanstvoproširilo sa oružjem, F-16bombarderima i sa atomskombombom, što je isto tako ne-tačno. Hrišćanstvo se proširilokroz djelatnost misionara, dokse islam proširio kroz trgovcei putnike. Deset procenataArapa su još uvijek hrišćani. Iu drugim muslimanskim ze-mljama se radi tolerantnostimuslimana održalo preživlja-vanje nemuslimanskih manji-na. I danas u skoro svim mus-limanskim zemljama postojenemuslimanske manjine.

U Njemačkoj, Njemci pre-laze svojevoljno i iz ubjeđenjau islam. Oni i drugi muslima-ni žele da u miru žive sa svo-jim sugrađanima i ne posjedu-ju nikakve sablje da bi drugeprimorali da pređu na islam-sku vjeru.

1188.. ŠŠttaa kkaažžee iissllaamm zzaa ssiilluuii tteerroorriizzaamm??

Islam je religija mira ipredanosti Bogu i cijeni nepo-vredivost ljudskog života.

Jedan ajet u Kurànu kaže:"Ako neko ubije neko-

ga koji nije ubio nikoga,ili onoga koji na Zemljinered ne čini - kao da je

sve ljude poubijao; a akoneko bude uzrok da se nečijiživot sačuva, - kao da je svimljudima život sačuvao" (Ku-ràn 5:32)

Islam osuđuje svaki obliksile, kao npr. Krstaške ratove,vrijeme Inkvizicije u Španiji,2. svjetski rat ili grozote kojesu Srbi počinili u Bosni. Onajko provodi silu ne može isto-vremeno praktikovati religiju.Ponekad je upotreba sile ljud-

ska reakcija potlačenog naro-da. Terorizam i upotreba silepostoji i tamo gdje nema iliskoro da nema muslimana,npr. Sjeverna Irska, LatinskaAmerika i Šri Lanka. Ponekadse javlja upotreba sile u borbibogatih protiv siromašnih ilipotlačenih protiv tiranina.Mora se izdvojiti i pronaći ra-zlog zašto ljudi primjenjuju te-rorizam. Terorizam kao sred-stvo za postizanje nekih odre-đenih ciljeva se protivrječi os-novama islama. Čak u ratu jePoslanik Muhammed a.s. za-branio borbu protiv ljudi kojinijesu uključeni u borbenadejstva. Čak je išao još dalje izabranio u ratu uništavanježetve protivnika.

1199.. ŠŠttaa jjee ""iissllaammsskkii ffuunnddaa--mmeennttaalliizzaamm""??

"Islamski fundamentaliz-am" koji je u očima Zapadapočeo sa revolucijom u Iranu,poistovjećuje se sa terorizm-om i zapadni svijet vidi u to-me poslije sloma SovjetskogSaveza najveću opasnost zasebe. Ali za ogromnu većinumuslimana na čitavom svijetuje pojam "islamski fundamen-talizam" pogrešan. Oni prih-vataju da žive po fundamentuvjere, ali ne i da su ekstrem-isti.

Teroristički napadi koji sesa islamom obrazlažu, medijiprikazuju kao akt "islamskogfundamentalizma". Terorizamse protivrječi osnovama isla-ma i atentati sa bombama nemogu biti islamski ako postojimogućnost mirnog rješavanjaproblema. Islam ne podržavarat. Islamska vjera i njena kul-tura je doživjela procvat u vrij-eme mira, a ne u vrijeme rata.Zato bi se trebala podvući raz-lika i ne optuživati i ostalemuslimane kroz zloupotrebupojedinaca.

2200.. IImmaa llii iissllaamm ssooppssttvveennoorraaččuunnaannjjee vvrreemmeennaa??

Islamski kalendar počinjesa iseljavanjem (Hidžra) Posla-nika Muhammeda a.s. iz Me-kke u Medinu godine 622. p.Hr. Islamska godina je mjese-čeva godina sa 354 ili sa 355dana. Prvi mjesec se zove Mu-harrem.

(nastavlja se)

Pripremio:MM.. DDeemmiirroovviićć

Nekoliko pitanja o islamuDDrr SShhaahhiidd AAtthhaarr

Autor brošure «25 pitanja o islamu» (Twenty-Five Questions askedabout Islam) profesor je interne medicine i endokrinologije na medic-inskom Univerzitetu Indianapolis u Indiani (SAD) i predsjednik jeIslamskog udruženja ljekara Sjeverne Amerike. Dr Shahid Athar jeautor velikog broja knjiga i publikacija iz oblasti medicine i islama.- Ovo je pokušaj da se na najjednostavniji način daju odgovori nanajčešće postavljana pitanja o islamu od strane nemuslimana, odnos-no da se isprave pogrešne predrasude koje naši susjedi na Zapaduimaju o vjeri koju slijedi 1.25 milijardi ljudi širom svijeta, od kojih jepreko 8 miliona u SAD. Pogrešna je slika da su muslimani teroristi,da svi imaju četiri žene..., stoji, pored ostalog, u uvodniku autora tek-sta koji slijedi.

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 6KULTURNA BAŠTINA

Za muslimana je avlija oduvjek pre-dstavljala posebnost. Ljepotu avlije skr-ivala je velika kapija, na njoj mandali ialka kojom se nagovještavao dolazakmusafira, prijatelja i komšija. Ljačevićaavlija nije posebna samo zbog svoje lje-pote koju odaje starinska kuća, cvijeće,drvena kapija i kaldrma. Ljepota se krijeu šarenoj šamiji, u dimijama stare Po-dgoričanke Adlije hanume, u njenom na-boranom licu i drhtavim rukama i u lju-bavi koju gaji prema cvijeću i avliji. Adl-ija hanuma rođena je 1907. godine u Po-dgorici, od oca Muharem-bega Osmana-gića i majke Hanke (Muharembeginice),rodom Burazerović. Potiče iz ugledneporodice, poznate u Podgorici po svojim

vakufima i hajratima, među kojima sp-adaju Osmanagića džamija, Sahat-kula,most na rijeci Ribnici i dr. Iz braka kojegje 1925. godine sklopila sa MustafomLjačevićem rodilo se petoro djece, četirikćerke i sin. Adlija je tokom cjelog životagajila cvijeće. Njena avlija uvijek je bilapuna raznovrsnog cvjeća. Neizmjerno jevoljela karanfile, fisliđen a hanuminu ru-ku gaji već 80 godina. Kod Ljačevića uv-ijek navraćaju gosti i komšije željni lije-pog sohbeta sa Adlijom, meračeći uzfildžan kahve u avliji ispod hanumine ru-ke. Često traže savjet a ponekad i neki st-ari recept što Adlija hanuma nesebičnodijeli. U narodu je poznata kao Musta-finica, dok joj se bližnji, u znak poštovan-

ja, obraćaju sa Anko-Adlija. Do nedavnoje i klanjala, posti ramazane i poznaje ar-apsko pismo koje je naučila još kod pod-goričkog hafiza Murata Vodopića. U pos-ljednjih 10 godina Adlija je imala desetmoždanih udara. I nakon svakog udarabrzo se oporavljala iako je svaki najavlji-vao najgore. Allah joj je zaista podariosnagu i dug život. Svakodnevno smognesnage da nalije cvjeće, da drhtavom ru-kom dotakne fisliđen od kojeg zamirišecijela avlija. Zamolimo dragog Allaha dajoj podari zdravlja i rahatluka jer zaista jeAdlija jedna od rijetkih osoba, danas sablizu sto godina, pravo oličenje muslima-nke, davna slika iz prošlosti.

Ajdin Rakić

Poslije smrti cara Dušana,bjelopoljska oblast ulazi u sastavposjeda kneza Vojislava Vojino-vića, koga je poslije njegove smrtinaslijedila njegova žena Gojislava.Najverovatnije je da je oblast da-našnjeg Bijelog Polja krajem XIV-og vijeka bila u posjedu Vuka Bra-nkovića, s obzirom da se zna da jeBrodarevo sa okolinom u to vrije-me bilo u njegovom posjedu. Na-kon sloma Vuka Brankovića1396. g. Turci su zaposjeli i dje-love Srednjeg Polimlja kojem pri-pada i oblast bjelopoljskog krajakoji nastavlja dalje da živi podupravom vojnog zapovjednikaIsa-bega Ishakovića.

U slivu rijeke Ljuboviđe nai-lazimo na brojno pleme stočaraVraneši. Turski defteri iz vreme-na stabilizacije turske vlasti na ov-om području bilježe vlašku nahi-ju kneza Heraka. Popisom Herce-govačkog sandzaka iz 1477. go-dine, uočava se da je jedan sinkneza Heraka Vraneša islamizir-an i u službi je Turaka, a drugi jestajao na čelu dosta brojnog dže-mata. Povjerenje kod turskih vla-sti, knez Herak je sticao odnosomprema toj vlasti kao i njegovi si-novi, knez Đorđe i Ibrahim kojisu takođe bili lojalni saradniciTuraka. Pleme Vraneši iz nahijeLjuboviđa, vezali su se za turskifeudalni sistem, što je uslovilo daproces islamizacije u XV vijekuzahvati ovaj rod. Istina je, da isla-mizacija nije zahvatila rod (Vra-neši) u cjelini. Prihvatanje novevjere još je bilo stvar pojedinca, amožda i taktički potez roda ilipojedine porodice da se stečene

privilegije očuvaju. Koristeći sesaradnjom sa Turcima, pojedinipripadnici ovog roda, posebno is-lamizirani, sticali su nove timare iposjede druge vrste na širem po-dručju Srednjeg Polimlja i Pota-rja. Za uže područje Potarja, kojeje u neposrednoj blizini bjelopo-ljskog kraja, presudna je u tompogledu bila uloga turskog grada– tvrđave Kolašina, osnovanogsredinom XVII-og vijeka. Islamiz-acija je na ovoj teritoriji tekla do-sta sporo, a izgleda da je takvostanje bilo i na okolnim područji-ma, naročito kod seoskog stanov-ništva. Suštinski su u tom pogle-du podaci o stanovništvu poje-dinih sandžaka u prvoj poloviniXVI-og vijeka, izvedeni na osnovudeftera iz tog perioda u Turskoj.Na osnovu tih podataka, istinarelativne vrijednosti, moglo bi sezaključiti da područje Polimlja iPotarja tada uglavnom nije bilozahvaćeno procesom islamizacije,već da je ona više bila sporadičnapojava, a tako je bilo i u susjed-nim regionima. Izgleda da je čita-va oblast Bihora, Srednjeg Polim-lja i Potarja, te sve do Pljevalja,izuzev okoline Prijepolja, uglav-nom bila naseljena hrišćanskimstanovništvom. Od ukupno 90popisom obuhvaćenih sela sa po-dručja današnjeg bjelopoljskogkraja obuhvaćena su 34 sela. Sa-mo je u selu Gornji Sutivan zabil-ježeno da žive dva islamiziranahrišćana: Vuk Nezir i Memi De-mir.

Kada je riječ o vjerskom sas-tavu bjelopoljskog kraja u XVI-omi XVII-om vijeku, poznato je da je

proces islamizacije najprije zahva-tio varoši što je imalo uticaja nacjelokupan dalji razvitak društve-nog života stanovništva ovog re-giona. Ne može se u pojedinosti-ma utvrditi na koji se zapravonačin odvijao proces islamizacije,toliko značajan za razvoj duhovn-og života. Po shvatanjima novijihhistoričara, Turci su se u prvimdecenijama vladavine svim snaga-ma trudili da se prilagode auto-htonim kultirnim prilikama, stim da asimilaciju stanovništvaprepuste vremenu. Cjelokupna si-tuacija stvorena najezdom Tu-raka, kao kompleks uzajamno po-vezanih psiholoških i materijal-nih činjenica, stavila je stanovniš-tvo pred dilemu: ili u svojim ruka-ma zadržati zemlju i vlast ili sveizgubiti i postati raja bez prava iposjeda. Savremena istraživanjaukazuju “da su hrišćani zbog so-cijalnog uspona dijelom svojevo-ljno pralazili na islam, dok su sdruge strane, iz različitih razlogabili prisiljeni na prihvatanje isla-ma”. Kraj XVII-og i čitav XVIIIvijek, pa i prve decenije XIX-og vi-jeka, protiču na prostoru Polimljau znaku pojačane islamizacije.Taj proces tada podstiču turski lo-kalni organi vlasti u svim krajevi-ma. Proces islamizacije podsticanje spregom različitih momenata,kao što su: prethodna konsolida-cija i učvršćivanje turske vlasti,podizanje pod njenu zaštitom vla-sti i uz njenu podršku, musliman-skih vjerskih, prosvjetnih, kultur-nih, dobrotvornih i drugih insti-tucija, dovođenje sa strane vjers-kih obrazovanih ljudi za službu u

džamijama, školama, upravi i sud-stvu, djelovanje i borba tih ljudi iinstitucija za nove vjernike, sla-bljenje i sputavanje u radu odgo-varajućih hrišćanskih institucija,davanje punih građanskih pravanovim muslimanima, materijaln-ih privilegija i niza prednosti kojesu proizilazile iz pristupanja vjerivladajuće klase i države. U takvimuslovima prelaženje na islam zas-nivalo se u načelu na dobrovol-j-nosti, ali bilo je slučajeva prisilja-vanja.

Krajem XVII-og i početkomXVIII-og vijeka u bjelopoljski krajse naseljavaju Hajdar-paša i Meh-med-Ćor paša, spahije iz predjelapreko Save i Dunava. Dobili suposjede u koritskom kraju, Zato-nu, Radulićima, Ivanju, Crnči, gd-je su radili na propovijedanju iširenju islama. Širenje islama ubjelopoljskom kraju u to vrijemese intenzivira. Islamizacija se po-sebno pojačava doseljavanjem isla-miziranih porodica iz Stare CrneGore, koje su oslobodilačka borbaCrnogoraca, s vladikom DanilomPetrovićem na čelu, prinudile danapuste zavičaj i potraže utočištepod zaštitom turskih gradova -Kolašina, Bijelog Polja, Bihora.

Osiromašenje pravoslavnogstanovništva i njegov veoma težaksocijalni položaj, kao i u svimdrugim oblastima pod Turskomupravom, primorao ih je da prih-vate čifčijske obaveze. Odnosi agai begova sa čifčijama nisu bili ure-đeni nikakvim zakonom, već je tobio predmet usmenog dogovorakoji je često bio na štetu čifčija.To je trajalo dok se islam nije uč-

vrstio i preovladao u svim oblasti-ma Polimlja. Od sredine XIX-ogvijeka zemljoradnici, age i begovi,više nisu imali nikakvog interesada stanovnoštvo u plodnoj doliniLima prelazi na islam. Musliman-sko stanovništvo, mada i samo unezavidnom ekonomskom polo-žaju, nije bilo obavezno da dajeonoliko dohotka sa zemlje kolikoje davala hrišćanska raja. To je iz-među ostalog uticalo da age i be-govi u Polimlju više ne insistirajuna prelasku pravoslavnih seljakau islamsku vjeru.

U drugoj polovini XIX-og vije-ka bjelopoljski kraj je bio zaostalikraj Osmanskog carstva, bez pu-teva i saobraćajnica. Rijeka Limje bila granica između varoši Bi-jelo Polje i nahije Bihor. U uslovi-ma stalnih sukoba na crnogorsko-turskoj granici, i opštih nemira uHercegovini, i bjelopoljski kraj jebio izložen upadima hajdučko-us-kočkih četa s područja Crne Go-re. Crnogorske pobjede na Gra-hovcu i Kolašinu snažno su od-jeknule u bjelopoljskom kraju ali,pojačan je i teror turskih vlastinad pokorenim stanovništvom.

Opšta zaostalost i haotične dr-uštvene promjene imale su za po-sljedicu da se za dugo nije moglomisliti o otvaranju škola, kakopravoslavnih tako i musliman-skih. Nepismenost stanovništvabila je opšta, jedini pismeni ljudisu bili sveštenici, kaluđeri i poneki trgovac, dok su zanatlije i se-ljaci gotovo svi bili nepismeni.Škola u to vrijeme nije bilo.

Pripremili:N. Mušović, R. Hamidović

Starom Podgoricom

Ljačevića avlija i Adlija hanuma

Bjelopoljski kraj kroz istorijuPeriod od kraja XIV do prve polovine XX vijeka

AAddlliijjaa hhaannuummaa


gazetë islame7 IBADET

((11)) -- PPOOŽž UURRII KKAA SSTTIICCAANNJJUU ZZNNAANNJJAA OO SSVVOOJJOOJJ VVJJEERRII

Muhammed s.a.v.s. je re-kao: Traženje znanja je strogaobaveza svakog muslimana.(Hasen) To znanje je ono kojeje nužno i neophodno kako biispunili ono što se od nas traži,bilo da su to stvari vezane zadunjaluk ili za ahiret.

Allahov Posalnik s.a.v.s. ka-že: Kome Allah dž.š. hoće do-bro poučiće ga propisima vjere.(Muttefekun alejh) Stoga, budibrži, brate muslime, u sticanjuislamskog znanja, a posebnoonoga koje se odnosi na namazi ostale ibadete, kako bi znaoda ih obaviš na najpotpuniji inajljepši način.

Poslanik s.a.v.s. je rekao:Klanjajte kao što vidite meneda klanjam. (Sahihul-Buhari)Nećeš znati kako je Poslaniks.a.v.s. klanjao, osim ako budešpitao kompetentne ljude za toili one koji su dublje proučavališerijatske propise, uz neophod-no čitanje knjiga koje posebnoobrađuju tu tematiku, kao štosu propisi tahareta (čišćenja),namaza …

((22)) -- MMEEĐĐUUSSOOBBNNOO SSAAVVJJEETTOOVVAANNJJEE PPOO PPIITTAANNJJUU NNAAMMAAZZAA

S obzirom da je Din (vjera)savjet i nasihat, kako nam je torekao Poslanik s.a.v.s., i s obz-irom da namaz ima posebnuvažnost i mjesto u vjeri - oba-veza je svakog muslimana da,kada vidi osobu koja, ili klanjas vremena na vrijeme, ili paknikako ne klanja namaz, a mus-liman je, obavezan je posavjeto-vati ga i podučiti ga namazu,kao što je to uradio Poslaniks.a.v.s. sa osobom koja je brzoklanjala, kada mu je rekao: Vra-ti se i ponovo klanjaj, jer nisiklanjao! Pa se on povratio, i po-novio isto to tri puta, poslije če-ga je rekao: Tako ti Onoga kojite je poslao sa istinom, ja boljene umijem - poduči me. (Mutte-fekun alejh) Dalje se u predaji

navodi da ga je Poslanik s.a.v.s.podučio osnovnim djelovimanamaza (ruknovima).

Mejmun b. Mehran kaže:Primjer onoga koji vidi čovjekakako griješi pri klanjanju i neopomene ga, je poput onogakoji vidi čovjeka koji spava,zmija mu se primakla, a on gane budi!

Pripisuje se imamu Ahmedb. Hanbelu rhm. da je rekao:Znajte, ako čovjek bude obavl-jao namaz bez i jedne greške,potpuno i bez ikakva nedostat-ka, a potom spazi nekog kojigriješi prilikom klanjanja, ilipretiče imama u namazu, paprećuti i ne poduči ga isprav-nome, ne ukaže mu na njegovugrešku, ili na preticanje ima-ma, ne zabrani mu to, i ne pos-avjetuje ga, učestvovaće, zajed-no s tim čovjekom, u njegovomgrijehu, i imaće udjela u njego-vim greškama ako ga ne budespriječio od toga!

Kaže imam Ibnu Kesirrhm.: Jednoga dana je Hadž-džadž b. Jusuf klanjao poredSeid b. el-Musejjiba, i to prijenego li je postao valija. Klanjaoje na taj način tako što bi sepodigao sa ruku'a prije imama iotišao na sedždu prije njega - pakada je predao selam, Seid b.el-Musejjib ga ščepa za kraj nje-gova ogrtača, i tako, držeći ga,nastavi svoj zikr poslije nama-za, sve dok ne završi. Kada zav-rši sa zikrom, okrenu se Seid b.el-Musejjib Hadždžadžu, i vi-knu mu: Lopove!!! Varalico!!!Ovako se klanja, je l'?! Umalošto te nisam udario ovom cipe-lom po glavi! Hadždžadž mu neodgovori ništa. Nakon toga jeHadždžadž otišao obavitihadždž, poslije čega se vratio uŠam (Sirija). Odmah zatim bipostavljen za namjesnika Hi-džaza. Kada je ubio Ibnu el-Zu-bejra, zaputio se ka Medini, ka-ko bi je stavio pod svoju kontro-lu. Kada je ušao u Poslanikovs.a.v.s. mesdžid (harem), tamoSeid b. el-Musejjib rhm. držašehalku (predavanje). Hadždžadžse zaputi k njemu, a ljudi seprepadoše da ne učini nešto na-žao Se'idu. Dođe Hadždžadž do

Seida, sjede pred njega, pa mureče: Jesi li ti onaj što mi jeonda galamio?! Seid ga udarišakom po prsima, i reče: Jes-am! Hadždžadž mu odgovori:Allah da te nagradi za to što sime podučio. Poslije onoga ni-sam obavio namaza, a da se nis-am prisjetio tvojih riječi, a po-tom ustade i ode. (El-bidaje vel-nihaje, 9/119-120.)

Ako čovjek malo bolje ra-zmisli o navedenom, vidjeće dakriminal onoga koji krade odsvoga namaza, nije u njemuprisutan i smiren, prelazi i naostale koji su u njegovoj nadle-žnosti, jer ako se pokvari vla-dar, pokvarenost će se preni-jeti i na ostale kojima onupravlja!

Od Fudajla b. 'Ijada r.a. seprenosi da je rekao: Malik b.Dinar je vidio čovjeka kako lo-še klanja, pa reče: Moram uči-niti dobročinstvo prema njego-voj porodici! Rekoše mu: EbuJahja, ovaj toliko griješi u svo-me namazu, a ti hoćeš da mupripaziš porodicu?! Reče: Onje za njih odgovoran, i akoovako nastavi cijela njegovaporodica će klanjati kako onklanja?!!!

((33)) -- OOBBAAVVLLJJAATTII NNAAMMAAZZNNAA PPOOČČEETTKKUU NNJJEEGGOOVVAAVVRREEMMEENNAA

Allah dž.š. kaže: … namazje propisan vjernicima u odre-đenim vremenima. (el-Nisa:103) Poslanik s.a.v.s. kaže: Na-jbolje djelo je klanjati namaz unjegovom vremenu. (Muttefe-kun 'alejh)

Kada god se u Kur'anu i Su-nnetu spomene obavljanje na-maza znajte da se pod tim, naprvom mjestu, podrazumjevaobavljanje namaza na početkunjegova vremena. Allah dž.š.kaže: Njih smijeniše generacijekoje namaz napustiše i za požu-dama se povedoše; oni će pro-past susresti. (Merjem: 59)

Omer b. Abdul-Aziz rhm. jerekao: Napuštanje namaza odstrane navedenih u ajetu, nijese ogledalo u njegovom potpu-

nom izostavljanju, nego su sa-mo bili neredovni po pitanjuobavljanja namaza!!!

Mesruk rhm. je rekao: Ne-će biti upisan u gafile (nema-rne), onaj koji bude obavljaopet vakat namaza, a ko budenemaran prema namazu – pro-pašće, a nemar se ogleda u ne-obavljanju namaza u njegovompravom vremenu.

Allah dž.š. kaže: Pa teškoklanjačima koji su nemarniprema svome namazu. (el-Ma-un: 4,5)

Sa'ad b. Ebi Vekkas r.a. ka-že: Bili su toliko nemarni pre-ma namazu, da ga ne bi klan-jali sve dok ne bi prošlo njego-vo vrijeme.

Klanjač se svojim namazomspašava džehennemske kazne,i za uzvrat dobija Džennet, alikada se neodgovorno odnosiprema njemu, zaslužuje kaznui boravak u Džehennemu.

((44)) -- OOBBAAVVLLJJAATTII SSAABBAAHH--NNAAMMAAZZ UUDDŽž AAMMIIJJII II DDŽž EEMMAATTUU

Ako želite vidjeti, draga bra-ćo, kakav je naš odnos premaAllahu dž.š., i kako se odnosi-mo prema Njegovim propisima- pogledajte samo u prazne sa-fove za vrijeme sabah-namaza uvećini naših džamija, izuzevonih kojima se Allah dž.š. smi-lovao, i dao da budu budne ka-da sve ostale kuće ''spavaju''.

Predstavi sebi Allahovedž.š. riječi:

O kako su ljudi jadni. (Ja-sin:30)

Kao da je sabah-namaz pro-pisan i naređen drugima, a nenama, ili se ponašamo da tajnamaz, u pogledu nas, više nevaži, i nije propisan. Srca su takoja su ogrubjela, i oči su te izkojih više suza ne može kanuti.Oni koji klanjaju su postalimanjina u odnosu tolikog broja'muslimana', koji su ogromnavećina, a koji ne klanjaju goto-vo nikako. Velik je broj onihkoji klanjaju, ali se slabo intere-suju za džemat, i više nisu negošto jesu u džematu. Oni koji

obavljaju sabah-namaz u dže-matu su tkđ. manjina u odnosuna one koji klanjaju sabah-na-maz u svojim kućama - a velikli je broj onih koji uopšte i neklanjaju sabah -namaza!!!

AAllllaahh,, AAllllaahh …… ŠŠttaa llii ssee ttooddeeššaavvaa ss mmuusslliimmaanniimmaa??!!

Šta li je to snašlo najboljuzajednicu koja se ikada pojavilana zemaljskoj kugli do Sud-njega dana?! Zar nismo ondazaslužili sve ovo što nam se da-nas događa, i to što nam je All-ah dž.š., a zbog naših grijehanaravno, stavio nad glavamaone koji Ga se ne boje, niti im-aju milosti prema nama?! Zarželimo snagu, moć i vlast, a na-še stanje je gore nego što smoga opisali. Da li smo na trenu-tak izvukli glavu iz pijeska, ipogledali u ono što se radi okonas, a i među nama samim.

Kad se prisjetite dići iz zim-skog sna, otiđite pred ogledaloodgovornosti, pogledajte se unjega - zaprepastićete se od pri-zora! Koliko ste samo bili neod-govorni prema sebi, a o drugi-ma da i ne pričamo. Allah dž.š.kaže: Allah neće izmijeniti sta-nje jednog naroda, sve dok onsam sebe ne izmijeni. A kadaAlllah hoće jedan narod kazni-ti, niko to ne može spriječiti,osim Njega nema mu zaštitni-ka. (el-Ra'ad:11)

Znaj da put ka uspjehu ispasu počinje od tvoga mihra-ba!!! Moramo požuriti ka po-mirenju sa Allahom dž.š., daMu se iskreno pokajemo, prijenego li se na nas izlije Njegovasrdžba, i prije nego li navuče-mo na nas Njegovu ljutnju. Pr-ije nego li počnemo vapiti zapomoć.

Grijesima samo produžava-mo naše muke,

Allah će ih uskratiti - ako sebudemo pokajali!

(nastavlja se)S arapskog preveo:

Sead Jasavić

Muhammed b. Ahmed b. Ismail el-Mukaddem

Neophodna upozorenja ioporuke vezane za namaz

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 8POGLEDI

Islam je skup poruka sadrža-nih u Kur'anu, hadisu i drugimizvorima. Ali isto tako, islam jenaziv za jednu historijsku pojavukoja se odigrala i odigrava u stvar-nom svijetu, za čenje koje je stvo-rilo zakonodavstvo, državu i civi-lizaciju. Bez obzira na plime i ose-ke koje su pratile njegov razvoj onnije slabio. Naprotiv, danas jednačetvrtina čovječanstva pripadaislamu.

Čovjek je biće koje pripada ci-jelom ljudskom rodu, želio on toili ne. Ta njegova pripadnost cije-lom svijetu je realnost i zbog togaon ne može da živi u samovoljnojili nametnutoj izolovanosti oddogađaja koji se dešavaju u tomnjegovom svijetu i koji se tiču pr-ije svega njega, njegove sudbine, atim i sudbine cijelog čovječanst-va.

Čovječanstvo danas pliva usmutnjama nagomilanih zabludai teških iskušenja koja pogađajusve narode, a posebno islamskisvijet.

Svijet je krcat modernim sred-stvima za uništavanje i rat.

U isto vrijeme svijet se danassukobljava sa drugim mnogobro-jnim problemima na svim polji-ma njegova djelovanja: u ekono-miji, sociologiji, politici. Razlogtih problema je prije svega u uniš-tavajućoj čovjekovoj borbi da nad-vlada drugog i želje da on samuživa u svim dobrima ove planetešto ima odraza na islamsku zajed-nicu uopšte, pa i na prostoru biv-še Jugoslavije. Uzrok je gubljenjeopšte ljudske savjesti i osjećaj sva-koga ko je jak da je on slabiji, nje-gova žrtva i da se on prema tomslabom biću može odnositi kakohoće.

Ako je za postojeće problemeu današnjem svijetu u islamskojzajednici uzrok gubljenje čovjeko-ve savjesti, lijek bi bio u vraćanjute savjesti, i tu se ponovo javlja po-treba za vjerom, - za čistom Alla-hovom vjerom.

Božje najuzvišenije djelo jeste

i ostaje čovjek. Dovršiti to djelozadatak je svakog od nas. A to ijeste i najteži posao. Jer čovjek jenajzreliji od stvorenja koja posto-je: izložen je svim opasnostima,loše pripremljen za životne bor-be, svejedno radilo se o životu uafričkoj džungli ili u onoj velegra-dskoj, radili se o Balkanu ili Ira-ku… Tek polako čovjek uči hodatiuspravno: no u duhovnom pogle-du katkada mnogi i ne nauče ho-dati…

Mala je korist od slijepog vje-rovanja, u kojem se ne shvaća uz-višeni cilj vjere i ne vide njeni ple-meniti plodovi. Zbog toga i Ku-r'an, a.š., ističe da su «uputa i opo-mena za razumne».

Jedna od najčešćih opštih ko-nstatacija o islamu glasi: «Islamnije samo religija, on je više do to-ga. On je «din», što znači načincjelokupnog, ne samo ličnog, ne-go i društvenog života i ponašan-ja čovjekova». Dakle, islam je sve-obuhvatan sistem ljudskog života,vjera mira.

Islamski poredak se zasnivana čvrstim temeljima jednakosti,saradnje, zbližavanja, pravednostii zaštite dobra u odnosima međusvim ljudima. Ovi principi odre-đuju da u ljudskim odnosima, dau islamskoj zajednici dominiraljubav, zajedničko nastojanje i lju-dska sloga. Islam smatra sve ljudebraćom. Nema razlike između bi-jelca i crnca. Islam je ukinuo sverazlike među ljudima po osnovuboje kože, porijekla, klase geogra-fskog područja, ekonomskog idruštvenog statusa. Ljudi su u st-varanju jednaki. Oni su jedna veli-ka porodica.

Međutim, u islamskoj zajedni-ci uopšte, prisutni su društveni,pravni, ekonomski, politički idrugi problemi. Uzroci uspona ipropadanja jednog naroda, jednezajednice uvijek su složeni i mno-gostruki. Samo jedan dio tih uzro-ka su objektivni i kao takvi dos-tupni analizi i saznanju. Drugidio faktora su nedokučivi jer se

nalaze u srcima i volji ljudi. Danas su muslimani, pripad-

nici islama u zaostatku. Ako za-ostala sredina ne slijedi islam, isl-am se ne može činiti odgovornimza njeno stanje. Jer, kada zaluta-mo ne možemo kriviti vodiča ko-ga nismo slušali.

U prošlosti islamski narodi, ilibarem velika većina njih, nisu bilizaostali. U sadašnjosti postoji za-ostajanje, postoje problemi zatošto muslimani dosljedno ne slije-de islam. Za prvo uzimamo kaosvjedoka historiju: za drugo kaosvjedoci smo svi mi zajedno.

Kur'an ne sadrži, niti treba dasadrži, gotova rješenja za svekonkretne detaljne probleme čov-jekova društveno-političkog živo-ta, a još manje gotove naučne is-tine o prirodi, njenim pojavama iodnosima koji je definišu. Kur'ansadrži fundamentalne isitne kojeopredjeljuju čovjekov položaj i su-dbinu u svijetu. «Ako nema Boga,nema ni čovjeka». Ta temeljna is-tina odnosi se na vjeru, na posto-janje čovjeka kao Božjeg stvoren-ja. Po Kur'anu nema odabranognaroda, niti više, izabrane rase.Ljudi su jedna zajednica.

Kur'an nedvosmisleno upozo-rava i traži od ljudi da žive živo-tom dostojnim čovjeka, jer «čov-jek je namjesnik Božji na Zemlji».Današnji islamski svijet prolazikroz osjetljivi dio svoje historije.On je u prošlom stoljeću iskusiogorke i bolne događaje. Otudanaše averzije prema destruktivn-im događajima u prošlosti i željaza časnom, blistavom, mirnom iduhovnom budućnošću: želja zamirom i razumijevanjem međuljudima, kako bi se izbjegli ruši-lački sukobi; zelja da ljudi razgo-varaju jezikom razuma da se razu-miju i da prestanu da namećudrugima ono što ne žele samimasebi. Posmatrajući iz današnjeperspektive može se reći da i daljepostoje brojni problemi u islam-skom svijetu, u islamskoj zajedni-ci. Za nepoznavanje i nepriznava-

nje velikog doprinosa islama opš-tem razvoju ljudske misli, najvećidio odgovornosti snose ipak samimuslimani. U periodu dekadencekoji je bio vrlo dug, znatan dugogromnog nasljeđa muslimani suzanemarili, uništili ili predali zab-oravu. Otuda se stvarala pogrešnapredstava o islamu. Mlađe gene-racije, školovane u savremenimsistemima obrazovanja, optereće-ne su kompleksom manje vrijed-nosti: tuđe poštuju i oponašaju, asvoje potcjenjuju i napuštaju. Jošje Ibn Haldun otkrio zakon pokojem slabiji uvijek oponašajujačeg i stoje pod njegovim uticaj-em. Pobjednik nameće pobijeđe-nom svoje ideje, kulturu i načinživota. Riječ je o muslimanskimnarodima Srednje Azije i Balkanakoji su pet do sedam decenija ži-vjeli u intelektualnom, ideološk-om i političkom okviru komuniz-ma. Položaj muslimana uslovljenje mnogim činiocima i razlikujese u većoj ili manjoj mjeri od dru-štva do društva, od zemlje do ze-mlje. Uzevši uopšte, najpovoljnijipoložaj muslimani, pored musli-manskih društava i većih skupi-na, imaju u zemljama razvijenedemokratije u kojima se najmanjaopterećenja i predrasude spramislama, kao što su Austrija, Austr-alija, Njemačka, Švajcarska, SADi Kanada.

Islamska civilizacija je jednaod poznatijih civilizacija kojom jeuređena opšta historija svijeta ikoja je svojim blistavim djelimapopravila vječne stranice histori-je. Islamski svijet nije nikada rani-je brojčano bolje stajao nego da-nas. Geografski se prostire od Ma-roka do Indonezije i od Nigerijedo Malezije. Materijalne mogućn-osti islamskih zemalja su ogro-mne. Po strategijskom položaju is-lamski svijet takođe stoji dobro.Duhovna povezanost ovog pros-torno i brojčano zaista velikog svi-jeta nije za potcjenjivanje. Kodmuslimanskih masa u svim kraje-vima svijeta, snažno je naglašen

osjećaj islamske povezanosti. Ovajosjećaj, uprkos svih nedaća kojesu preživljavali muslimani zad-njih stoljeća naspram perioda op-šte zaostalosti, ostao je jak i ne-oslabljen. On je uvijek predstavl-jao ogromnu snagu, koja se nažalost gotovo nikako nije koristila.Ona se još uvijek dovoljno nekoristi. Bilo kako bilo, jedno jetačno: i pored duhovnog jedinst-va i osjećaja zajedničke povezano-sti, islamski sivjet je u velikoj mj-eri razjedinjen i politički poci-jepan. Današnji svijet u cjelini jesvijet koji se ubrzano mijenja.Kretanje u tradicionalnim podru-čjima islama su kretanja koja obil-ježavaju vjerske vrijednosti i moti-vi. Kretanja u nemuslimanskimdruštvima uglavnom su kretanjakoja se dešavaju u okrilju nereligi-jskog ponašanja i mentaliteta.Zato su danas prisutni nesporazu-mi, predrasude i različiti oblicinetrpeljivosti prema islamu i mu-slimanima u mnogim nemuslima-nskim društvima. Međutim, da-našnji muslimani nisu u situacijida se moraju braniti ni opravdatizato što su muslimani. Muslimaniu BiH, Hrvatskoj, Makedoniji, Al-baniji, Kosovu, Srbiji i Crnoj Gorii Sandžaku, napokon doživljavajupreporod: vjerski, kulturni i poli-tički. Oživljavaju gotovo zamrznu-tu duhovnu snagu koja ih je i sa-čuvala proteklih desetljeća. Žar is-lama, koji se nije ugasio, budi na-du da muslimani ovih prostoraimaju perspektivu, srećniju i bo-lju budućnost. Vremena koja pre-življavamo su još mučna, teška ibremenita, ali istovremeno znača-jna i odgovorna za nas muslima-ne, cjelokupnu islamsku zajedni-cu. Danas islamska zajednica usvijetu, Evropi i Balkanu, te i na-šim prostorima, postaje sve višesvjesna vlastite uloge u novomsvjetskom poretku. Na tom putujedinstva i jačanja islamske zajed-nice svako ponaosob je dužandati svoj doprinos.

Alija Matović, 2003.

Brak u islamu jeste blagos-lovljeni ugovor sklopljen izme-đu muškarca i žene. Sklapa-njem braka na islamski načinmladenci bivaju jedno drugomhalal i bračni odnos međunjima je dozvoljen.

Međusobnu slogu, ljubav,privrženost, povjerenje i razu-mijevanje i sam Uzvišeni All-ah dž.š. opisuje Kur’anskimriječima sure Er-Rum 21. ajet

gdje kaže “I jedan od dokazanjegovih je to što za vas od vr-ste vaše stvara žene da se uznjih smirite i što između vasuspostavlja ljubav i samilost, tosu pouke za ljude koji razmišl-jaju.”

Dobra supruga jeste stubporodice, njen najčvršći oslon-ac i najstabilniji temelj, ako ježena kao takva labilna, slaba,neislamski odgojena onda su

doista i djeca i kuća takvi. Po-tvrdu za to nalazimo u hadisuResulullaha a.s. gdje kaže:

”Ovaj svijet je užitak a na-jbolji ovosvjetski užitak jestedobra i čestita žena”. Žena jedoista najveća blagodat datačovjeku u emanet i taj emanettrebamo čuvati, voljeti i razum-jeti kako bi postigli zadovoljst-vo Uzvišenog Allaha, a i ženatreba biti dostojna položaja kojijoj je Uzvišeni dao, preko pošto-vanja muža i njegovom udovol-javanju. Na taj način će najbržedoći do dženneta. A to je sušti-

na islamskog braka, a ne onošto, nažalost, rade naši mladivjenčavajući se “kod hodže” inastavljajući živjeti džahilskimživotom bez obzira na obavezekoje svaki imam pri vjenčavan-ju kaže. Zaboravljamo na Alla-ha i na obaveze prema njemu iprema onima za koje nam jeOn naredio i dao nam ih u em-anet. Svrha sklapanja islamsk-og braka jeste na prvom mjestuispunjenje Allahovih uputa, jerje i to vid ibadeta – pokornostAllahu dž.š., a tek zatim svrhareprodukcije ljudske vrste i

zadovoljenje seksualnih strasti(“da se uz njih smirite”).

Što se tiče izbora bračnogdruga, uslovi su da je on islam-ski odgojen i da osoba koja želistupiti u brak ima svijest o po-tencijalnom bračnom drugukao roditelju buduće djece.

Navedeno možemo najboljesagledati kroz riječi Muhamm-eda a.s.:

“Žensko se udaje zbog slje-dećih stvari – zbog bogatstva,ugleda, ljepote i vjere, a ja vamoporučujem ovo zadnje”.

Amela Bećirović

Brak u islamu

Islam - vjera mira i sistem ljudskog života

9 qershor 2005.

Ditën e shtunë me datën 18 qershorë, Sho-qata Kulturore AMANET, mbas namazit të Ak-shamit, në xhaminë e Qazim Beut në Tuz, orga-nizoi ligjëratë fetare me temën Shoqëria Islamepërballë sfidave të aktualitetit, me çrast ligjëru-es ishte myftiu Bledar Myftari, zëvëndëskryet-ari i Bashkësisë Islame të Shqipërisë.

Me një analizë të hollë, myftiu i trajtoi sfi-dat, vështirësitë dhe problemet nëpër të cilat pokalon shoqëria muslimane në mbarë botën du-ke u përqëndruar më shumë në problemet tëcilat po e mundojnë shoqërinë muslimane shqi-ptare.

Ai jo vetëm që i identifikoi problemet poredhe tregoi se cila është mënyra për tu bal-lafaquar me to, e që patjetër, thotë ai, është bes-imi i sinqertë dhe puna në rrugë të All-llahutxh.sh..

Më pas, zotëri Myftari iu përgjigj ftesës sëanëtarëve të Amanetit që së bashku të kalojnënjë mbrëmje bisede të lirë, me çrast tregoi mënë detale gjendjen në Shqipëri dhe peripecitënëpër të cilat po kalojnë hoxhallarët dhenëpunësit e Bashkësisë Islame duke treguargjithashtu edhe sukseset dhe arritjet e tyre.

O.K.

Myftiu i Tiranës në Tuz

Dy të shtunat e para tëmuajit qershor – më 04 dhe11.06.2005, në Ulqin ishtemusafir Dr. Shefqet Krasniqi,profesor i Fikhut në Fakulte-tin e Studimeve Islame nëPrishtinë. Ai me këto rastembajti dy ligjërata.

Ligjëratën e parë e mbajtinë Xhaminë e Mezjahut(04.06.2005), mbas akshamit.Xhamia ishte përplot me xhe-matë të të gjitha moshave dhegjinive, disa bile qëndruan ed-he në këmbë. Fillimisht foliImami i xhamisë, Rexhep ef.Lika, i cili pasi e prezantoi, iadha fjalën ligjëruesit, tema etë cilit ishte Domosdoshmëriae besimit të njeriut.

Ligjëratën e dytë e mbajtinë Xhaminë e Bregut(11.06.2005), po ashtu mbasakshamit, me temën Kapunifort për fjalën e Allahut dhe

mos u përçani. Kjo ligjëratë iishte dedikuar rinisë dhe shu-mica e xhematit ishte nga kjomoshë, megjithëse ishin pre-zent edhe disa të moshuar siedhe disa motra. Disa xhema-tlij, që ishin prezent në nama-zin e akshamit, shëtitjen nëajër të pastër e panë më të do-bishme se sa dëgjimin e kësajligjërate!? Të dy ligjëratatishin të nivelit të pritur, dhelanë përshtypje të madhe.

S.U.

Dr. Shefqet Krasniqi në Ulqin

Të premten e fundit tëqershorit u përurua xhamia eqytetit te Fierit, ndër më tëmëdhajat në Ballkan, e cilame sallën e saj të madhe mu-ndëson 3000 persona të falenpërnjëherë. Punimet zgjatëntre vjet me vlerë rreth860.000 dollarësh amerikantë financuar drejtpërdrejtënga Arabia Saudite përmesShoqatës së Vakufit Islam.

Forma e rrumbullakët dheminaret me stil të veçantë ar-ab, të gjata rreth 80 metra, ebëjnë xhaminë një margaritarpër muslimanët e Shqipërisë.Të gjithë ata që kanë pasurrastin të shohin xhaminë ma-dhështore të Shkodrës, xham-inë Ebu Bekr, dhe kur shohintani xhaminë e re të Fierit evërejnë variatetin e llojllojsh-ëm që ka arkitektura Islameanë e mbanë botës.

Në ceremoninë e përurim-it u bashkuan pothuajse të

gjithë myftinjët e Shqipërisë,shumë Imamë dhe përfaqë-

sues të institucioneve të ndry-shëm si atyre fetare, shtetëro-

re, si dhe diplomatike. Porgjithashtu nuk munguan asmusafirët nga diaspora, nëmesin e të cilëve ishin edhepërfaqësues të Bashkësisë Is-lame të Malit të Zi.

Të pranishmit i përshën-deti si dhe të merituarit i fal-enderoi Kryetari i BashkësisëIslame, Haxhi Selim Muça, kunë mes tjerash tha "T’i dhur-osh këtij populli një xhami tëpërmasave të tilla të mëdha,muslimanëve të Shqipërisë,muslimanëve të Fierit, nëveçanti është një nga më tëbukura të mbarë shoqërisëshqiptare, Ne nuk do të mundt’i shpërblenim të gjithë ataqë kontribuan, por jemi të lid-hur me thënien profetike:"Kush ndërton një xhami nëkëtë dynja, Zoti i ndërton njëpallat në atë dynja.”

Omer Kajoshi

Shqipëria edhe me një xhami tjetër madhështoreXXhhaammiiaa ee FFiieerriitt

MMyyffttiiuu ii TTiirraannëëss nnëë xxhhaammiinnëë ee TTuuzziitt

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 10AKTUALE qershor 2005.

NGA: AIJAZ ZAKA SYED

Ekspertët dhe shkrimtarëtmë të shquar të Perëndimit du-ken me të vërtetë të hutuar ngareagimi i jashtëzakonshëm imuslimanëve kundrejt raport-eve për sjelljen poshtëruese nd-aj Kur’anit. Ata nuk e shprehinnë shumë fjalë por është e qartëse shpërthimi i mllefit tek mus-limanët që nga Maroku e derinë Malajzi, ka lënë Perëndimintë hutuar dhe të menduar. Ç’kë-rkon kjo bashkësi? Si mundetqë një incident i vogël që preklibrin e shenjtë i bën ata kaq ne-vrik? Poblemi qëndron tek pe-rëndimi i cili kurrë nuk mundtë kuptoj tërësisht lidhjen dhesimpatinë e muslimanëve mebesimin e tyre. Shumica e mus-limanëve besojnë që parimet efesë duhen të praktikohen në tëgjitha sferat e jetës së tyre tëpërditshme, meqë janë dërguarnga Allahu i gjithfuqishëm përtë mirën e të gjithë njerëzimitdhe ai duhet të shërbejë si bu-rim i përhershëm udhëzues përtë gjitha kohrat.

Nga ana tjetër, Perëndimi

apo bota krishtere ka krijuarnjë skeptizëm të vrazhdë, apopërbuzje, kundrejt çdo gjëje qëështë fetare. Çdo gjë që është eshenjtë për pjesën tjetër tëbotës nuk është e shenjtë nësytë e Perëndimit.

Nëse shumica e Perëndimitkristian ka patur gjatë shekujvenjë zhgënjim të shqetësuar mebesimin e tyre dhe sot në përgj-ithësi e shikon atë më shumë sinjë çështje private e cila më sëmiri duhet të mbetet brendakatër mureve të një kishe loka-le, vetë kisha është fajtore përkëtë.

Kontrolli i tepruar i Kishësndaj bashkësisë së saj gjatë she-kujve shtypës, (Epokës së Errët)e deri në Rilindjen Evropjane (ekujtoni Inkuizicionin Spanjollapo, si Kisha persekutoi GalileGalileun për besimet e tij shke-ncore?), dhe kundërshtimet esaj të palogjikshme kundrejt tëgjitha kërkimeve shkencoreshkaktuan një lëkundje të mad-he tek masat. Si rrjedhim, sho-qëria perëndimore dëboi Kish-ën përgjithmonë nga jeta e tyredhe nga ekzistenca e përdit-

shme. Çfarë është më e rëndësi-shme, është që ky konflikt i pa-shpresë me kishën shkaktoi ed-he mosbindje të thellë dhe për-buzje për të gjitha religjionet etjera tek mendjet perëndimore,dhe kjo vështirë që mund tëndryshohet.

Ky është shkaku pse shoqë-ria perëndimore nuk reagonkur religjioni i tyre, dhe çdo gjëqë simbolizon atë, përqeshet,dhe poshtërohet. Asnjë nuk ha-bitet në Perëndim kur Jezusiapo nëna e tij Maria përçmohennga profetët e rinj të kulturëspop. Asnjë nuk ndjehet ofend-ues nëse gjysëm–metali siç ësh-të Madona përdridhet dukeshkërryer kryqin në dysheme.Nuk ka pasur protesta në rrugëtperëndimore kur filmat siç ësh-të edhe “Yshtësi” (The Exorci-st), shfaq adhuruesit e djallit du-ke njollosur kryqin dhe dukepërqeshur Jezusin. Këto gjërainjorohen në perëndim meqë ja-në pjesë e të ashtuquajturës liriartistike apo liri fjale.

Përkundrazi, në shoqërinëmuslimane, sjellje të tilla ndajfesë e madje edhe ndaj atyre që

e predikojnë atë, shkaktojnëshqetësime dhe neveri.

Perëndimi nuk mund të ku-ptoj se sa shumë dhimbje dhe an-kth, një shprehje e parespektue-shme ndaj Profetit, dhe Libritmund të shkaktojë tek muslima-nët. Nderimi i fesë dhe gjithçkaqë lidhet me të është pjesë esen-ciale dhe fundamentale e besimitdhe e psiqikës së muslimanit.Dhe ky respekt nuk është i kuf-izuar vetëm në Kur'anin e shen-jtë dhe në Profetin Muhamed,paqja qoftë mbi të, por ështëedhe për të gjithë të Dërguarit eZotit dhe të gjitha Shkrimet eshenjta të dërguara nga Ai.

Nëse perëndimi kërkon tëkuptojë këtë aspekt të psiqikësmuslimane, ai kurrë nuk mundtë vlerësojë pse vargjet e SalmanRushdisë (Vargjet Satanike) nxo-rrën në rrugë besimtarët anë embanë botës muslimane. Apopse afganistanezët përballuanme guxim zjarrin e policisë nëKabull për të protestuar nëpë-rkëmbjen e Kur'anit në Guan-tanamu Bay.

Por edhe sikur të themi qëushtarët amerikan nuk ishin në

dijeni për këtë sensibilitet tëmuslimanëve, është e vështirëtë pranohet fakti se sjellja posh-tëruese ndaj Kur'anit ishte akt ipakujdesshëm i ushtarëve të pa-dijshëm. Dua të them se sa ze-mërgur dhe sa indiferent mundtë bëhesh për këtë? Dhe sa herëautoritetet amerikane do të fajë-sojnë kësilloj aktesh fyese mbi“disa molla të kalbura”? Që ngaAfganistani në Abu Ghraib e de-ri në Guantanamu Bay është njëvarg i pafund me “molla të kal-bura”, i gjithë koshi duket se,është prekur nga kalbësira.

Çfarëdolloj shpjegimi qëmund të ketë Washingtoni përkëto akte të pajustifikuara, kjopa dyshim nuk është mënyrapër të fituar luftën ndaj zemravedhe mendjeve muslimane. Nësekjo është çfarë kishte në mendjePresidenti amerikan Xhorxh W.Bush, kur ai premtoi “liri njerë-zore dhe demokraci” për njerëz-it në tokat muslimane, bota Isl-ame do t'ia kalonte më mirë padhuratat amerikane. Faleminde-rit por jo faleminderit!

Shqipëroi nga anglishtja:Brunilda Brasha

A është kjo mënyra për të fituar luftën ndaj zemrave dhe mendjeve muslimane?

Lufta ndaj mendjeve dhe zemrave muslimane

NNAAMMAAZZII SSII NNEEVVOOJJËË

Përse namazi na duhet përçdo ditë dhe përse përherë? Zotixh.sh. kërkon nga ne rreth njëorë çdo ditë për këtë aktivitettejet të këndshëm.

4:103. … ppssee nnaammaazzii ëësshhttëëoobblliiggiimm ((ppëërr 55 kkoohhëë)) ii ccaakkttuuaarrppëërr bbeessiimmttaarrëëtt..

Prej 24 orëve gjatë ditës, iLartësuari nga ne kërkon, për tëmirën tonë, vetëm një orë. Përse5 herë në ditë dhe përse ky zinx-hir i namazeve nuk ndërpritet qëprej moshës madhore e deri sa tëjemi gjallë? Nëse falemi, namazitek ne do të lëjë aq gjurmë pozi-tive sa që nuk do të bëjmë gjyna-he të mëdhaja në këtë botë. Ekur të mos bëjmë ne gjynahe,shkojmë në atë botë me punë tëmira. Por si na ruan namazi ko-nkretisht prej punëve të këqija?

Ne marrim abdest dhe e për-cjellim atë me këtë aktivitetetshpirtëror (namaz), dhe pikër-isht këto ndikojnë në epshin (ne-fsin) tonë duke zvogluar fuqinë endikimit të tij tek ne, sepse epshi

është shkaku më i shpeshtë përçka njeriu bën mëkat. Në këtëmënyrë mendja bëhet më e ven-dosur dhe më e holluar, ndërsaenergjia negative që është mble-dhur në trupin tonë sa vjen e do-bësohet! Mbas namazit jemi gatipër një sjellje dhe një punë tëmirë, derisa përkohësisht largo-hemi nga e keqja.

Pse përherë kështu? Epshiapo nefsi është gjithnjë prezenttek ne, gjatë tërë jetës, me ndi-kim dhe veprim më të madh apomë të vogël. Nëse kjo është e vë-rtetë, dhe është, atëherë ne naduhet diçka me të cilën mund tadobësojmë atë vazhdimisht. Kyështë namazi, përherë, sa të jemigjallë! Kjo është si aksion dhekundëraksion, do me thënë dik-ush ju sulmon e ju mbroheni.Pra, nëse njeriu don që të mbro-het nga ky sulmues – nefsi, atë-herë s’ka mbrojtës më të mirë sesa namazi, vetëm ky na ruanshpirtin tonë nga të irituarat dheprishja e tij. Me këtë armë ne embajmë epshin tonë në kontroll,nuk e mbysim fare, por e kon-

trollojmë atë! E, që të jetë kësh-tu, atëherë këtë armë duhet takemi gjithmonë pranë.

Thënia e Muhammedit a.s.se lufta me nefsin është lufta mëe vështirë dhe më e madhe (xhi-hadul ekber) gjegjësisht na bëntë kuptojmë se sa i jep feja jonërëndësi luftës kundër tij, sepsevetëm kështu del si rezultat ndë-rtimi i njeriut dhe i moralit të tijtë lartë. Dhe, mos harroni se,morali i lartë është vepër e cilanë Ditën e Kijametit do të pesho-jë më së rëndi në peshojën eveprave të mira.

Hz. Alia përcjell se Muha-mmedi a.s. pas betejës së Hen-dekut ka thënë: “Na penguannga ikindia, Zoti jua mbushtë mezjarr varret dhe shtëpitë e tyre!”E çdo të thotë kjo? Në luftën eashpër kundër mushrikëve dhepabesimtarëve, muslimanët ishintë nxënë me luftë, dhe nukarritën ta falnin namazin eikindisë në kohë. Dhe a munde-mi ne ta analizojmë reagimin eashpër të Muhamedit a.s.? Kjotregon rëndësinë e madhe të na-

mazit. Nëse dimë se lufta kundërpabesimit dhe mosdijes Islameështë një nga më të rëndësishmetnë Islam, dhe nëse këtë e quajmëxhihad, luftë në rrugën e Allahut,dhe nëse e dijmë se të vrarët nëatë luftë quhen shehida- dësh-morë apo martirë, atëhere e kemitë qartë rëndësinë e kësaj lufte –luftës kundër epshit.

Muslimanët ishin të zënë meluftë dhe me arsye nuk e falënnë kohë namazin e ikindisë, ekjo, në shikimin e parë, duketnormale, megjithatë reagimi iProfetit tregon për veprën e cilaështë në një shkallë më të lartëse lufta në rrugën e All-llahutxh.sh., e ky është namazi.

E ne vëllezër të nderuar nukmerremi as me luftë në rrugën eAll-llahut xh.sh., as me luftë ku-ndër mushrikëve, dhe megjitha-të, pa asnjë arsye e neglizhojmënamazin. E paramendoni, se çkado të na kishte thënë i Dërguaria.s., kur ai u hidhërua që lufta ipengoi të falin namazin në kohë,ndërsa neve, çka na pengon?Mos ndoshta na mungojnë xha-mitë apo ato janë larg nesh? Jovallahi! Neve na pengon gjumi(nuk çohemi për namazin e Sa-

bahut - filmat deri vonë), kafja emëngjesit apo Barcelona (asn’jasi – eventualisht, loja në bas-tore) apo jo?

Namazi, njëri pranë tjetritdhe xhumaja poashtu, na mba-jnë po ashtu edhe në formë tëmirë psiqike. Nëse njeriu e prak-tikon namazin, atëherë nuk mu-nd të jetë depresiv, i pashpresë, itrishtuar, i pavullnet. Ai gjithnjëështë në plotësimin e njërit na-maz dhe pritjen e namazit tjetër.Kjo gjithmonë është një pritje ebukur dhe e gëzueshme plotshpresë. Dhe, me të drejtë kynjeri, mbas namazit të jacisë mekënaqësi e pyet veten: “Çka dotë bëjë Zoti im nesër me mua?”

All-llahu xh.sh. qoftë i këna-qur me namazet tona! Baftë Aiqë ne të jemi prej atyre që kapenfort për Të, e kjo arrihet, ndërtjera, më së shumti me namaz.

Zoti na e forcoftë imanin to-në, na plotësoftë mungesat tona!Zoti i ndihmoftë të gjithë besim-tarët dhe besimtaret kudo qëndodhen.. Veçanërisht e lusimqë ndihmën e Vet t’ia dhurojëatyre të cilëve iu bëhet zullumdhe e padrejtë! Amin!

Suad Ukoshata

PSIKOLOGJIA E NAMAZIT (3)

EELLIIFFislamske novinegazetë islame11 NGA JETA FETAREqershor 2005.

“Kalendarët – përcaktimi iriteve dhe festave fetare

Islame në trojet shqiptaro-ballkanike”

Në organizimin e Bashkësi-së Fetare Islame të Maqedonisëdhe Institutit Shqiptar të Mend-imit dhe Qytetërimit Islam, ngaTirana, të hënën, më 13 qer-shor 2005, në hotelin Diplo-mat, në Veleshtë të Re, komunae Strugës, Maqedoni, u mbajtsimpoziumi shkencor me temë““KKaalleennddaarrëëtt –– ppëërrccaakkttiimmii ii rriittee--vvee ddhhee ffeessttaavvee ffeettaarree IIssllaammee nnëëttrroojjeett sshhqqiippttaarroo--bbaallllkkaanniikkee..””

Në këtë simpozium morënpjesë përfaqësuesit e Bashkësi-ve Islame të Bosnjës dhe Herce-govinës, Kosovës, Shqipërisë,Malit të Zi dhe Maqedonisë. Siligjërues, në skenë dolën:

11.. DDrr.. MMeettiinn IIzzeettii: “Muva-kit’hanet në periudhën Osm-ane (Maqedoni)

22.. PPrrooff.. RReesshhaatt MMeexxhhiiddii:“Përcatimi i datave, muajvedhe viteve të hixhretit” (Koso-vë)

33.. FFaaiikk KKaassoolllljjaa: “Takvimëtdhe udhëzimet në ta” (Shqipë-ri)

44.. DDrr.. RRaammiizz ZZeekkaajj: “Kush-tet astronomike dhe juridikeislame si faktorë të përcaktimittë muajve hënor” (Shqipëri)

55.. BBaahhrrii AAlliiuu: “Rëndësia etakvimit në kryerjen e ibade-teve në Islam” (Maqedoni)

66.. RRiiffaatt FFeettiićć: “Pasojat e da-llimeve në takvimet tona” (Bo-snje dhe Hercegovinë)

77.. SSuuaadd UUkkoosshhaattaa: “Përpun-imi i takvimit në Mal të Zi, anal-izë dhe propozime” (Mali i Zi)

88.. DDrr.. IIbbrraahhiimm GGaasshhii: “Ba-zimet astronomike në ritet dhefestat fetare Islame” (Shqipëri)

99.. HHaajjrruullllaahh HHooxxhhaa: “Përpi-limi i takvimit të parë në Koso-vë” (Kosovë)

Në mesin e ligjëruesve du-het të ishin edhe prof. MevludDudić, përfaqësues nga Sanxha-ku, si edhe Prof. Ilhami Ashëk-Kaja, përfaqësues i Diyanet-itnga Turqia, por për shkaqe ob-jektive nuk mund të ishin pr-ezent në simpozium. Simpoziu-mi që ishte paraparë të zgjasëdy ditë, u reduktua në një ditë,për shkak të numrit jo të plotëtë ligjëruesve. I gjithë programiu zhvillua në dy seanca, një pa-radite në orën 10:00, dhe një

pasdite në orën 15:30. Pas sean-cave pati diskutime të ndrysh-me rreth temave të elaboruara,nga ana e të pranishmëve, nu-mri i të cilëve ishte rreth 50 –60 persona.

Me ftesën e organizatorëvetë lartpërmendur, drejtuar Kë-shillit të Bashkësisë Islame nëUlqin, si përfaqësues në këtësimpozium u delegua Suad ef.Ukoshata, punimi i të cilit u bënë bashkëpunim me autorin eTakvimit për vitin 1995/96,Mr. Idris Demirin, duke e shfry-tëzuar ate për literaturë bazë tëelaboratit. Elaborati në fjalë vu-ri në pah faktin se nëpër qytetete Malit të Zi përdoren takvimetë ndryshëm për faljen e kohë-ve të namazit dhe se nuk ekzis-ton një unik për të gjithë. U bëpropozim që eventualisht të

fomohet një trup koordinues ikëtyre trojeve i cili do të konsul-tohej me rastin e përpilimit tëtakvimeve, dhe rezultatet pëfu-ndimtare të tij mund t’i marrënga Instituti për enciklopedinëIslame (Islam Ansiklopedisi) nëStamboll, nga i cili mund tëmerren edhe kohët e namazevepër secilin qytet të viseve tona,Opservatoriumi astrologjik iHamburgut, Astronomsko druš-tvo Ruđer Bošković nga Beogra-di, Hidrometeorološki ZavodHrvatske nga Zagrebi, etj.

Në mbyllje të simpoziumit,u mblodhën të gjithë ligjëruesitdhe nga të gjihtë elaboratet nxo-rën këto konkludime:

Bashkësitë Islame mundë-sisht të formojnë një KKoommiissiioonnttëë ppëërrbbaasshhkkëëtt në të cilin përf-shihen njohës të mirë të sheri-atit dhe të astronomisë të cilëtdo të punojnë në përcaktimin eparimeve të përbashkëta përbotimin e takvimeve. Selia e kë-tij komisioni do të jetë në Tira-në. Fillimisht udhëheqës i këtijkomisioni do të jetë Dr. Ibra-him Gashi. Luten BashkësitëIslame brenda afatit tre mujor,udhëheqësit e komisionit t’idërgojnë emrin e një anëtarit tëkomisionit në fjalë, si përfaqë-sues të vetin në këtë Komision.

Të hapet një web-site i ve-çantë në internet për këtë qël-lim

Bashkësitë Islame të formo-jnë parakushtet për fomimin esoftwerëve, që do të jenë në

shërbim të besimtarëve të Bash-kësive Islame përkatëse.

Të gjithë elaboratet e këtijsimpoziumi të botohen në njëpërmbledhje të veçantë

NNëë bbaazzëë ttëë kkëëttyyrree ppëërrffuunnddii--mmeevvee,, lluutteett MMeesshhiihhaattii ii BBaasshhkkëë--ssiissëë IIssllaammee nnëë MMaall ttëë ZZii qqëë ttaaccaakkttoojjëë nnjjëë ppeerrssoonn aaddeekkuuaatt,, ii ccii--llii ddoo ttëë jjeettëë aannëëttaarr ii KKoommiissiioonniittnnëë ffjjaallëë..

Në mesin e personalitetevetë shquara Islame që ishin pr-ezent ishin edhe Reisi i Maqe-donisë hfz. Arif ef. Emini, My-ftiu i Strugës Dr. Ferat Polisi,Muftiu i Ohrit Ismail ef., për-faqësuesi i F.SH.I. Shkup Dr.Ismail Bardhi, përfaqësuesit eKryesisë së B.I. të Kosovës Mr.Naim Tërnava, Resul Rexhepi,Sabri Bajgora, Ahmet Sadriu,përfaqësuesit e F.S.I. PrishtinëDr. Rexhep Boja, Xhabir Ha-miti, etj. Krahas programit tësimpoziumit Muftinia e Strugësorganizoi për musafirët një da-rkë të veçantë si edhe vizitën enjë xhamie e cila ishte në ndër-timin e sipër në Strugë.

Nga simpoziumi dolën tëgjithë të kënaqur, aq më tepërdisa shprehën emocione tëveçanta që bashkësitë islame tëish-Jugosllavisë përsëri ishinbashkë! Pritet që frytet e këtijsimpoziumi të jenë konkrete, du-ke pasur si qëllim kryesor elimin-imin e dallimeve ditore që viteme rradhë po na ndodhin në lid-hje me Ramazanin dhe festat eBajrameve. Suad Ukoshata

Simpozium shkencor

DDeettaajj nnggaa ssiimmppoozziiuumm

Në mes dy rrrugëve udhëkryq Tivar -Shkodër dhe Ulqin – Shkodër ndodhetKrytha. Po të krahasojmë Krythën e ta-shme me atë të të dikurshmen, do të sho-him se sot ajo ka një pozitë gjeografikemjaft të përshtatshme për jetën e fsha-tarëve, ujësjellësi ndodhet në çdo shtëpidhe ajo rënditet ndër të dytët për ngapopullsia në Anën e Malit.

Në Krythën e atëhershme, në kohëne ardhjes së Islamit, egzistonin vetëm 14shtëpi. Nevoja për një xhami në këtë ve-nd detyroi disa besimtarë nga këto sht-ëpia të kërkonin ndihmë në Shkodër përndërtimin e një xhamie. Myftia i atëher-shëm i Shkodrës i refuzoi ata pasiqë Kr-ytha nuk i kishte kushtet për ndërtimin

e saj, nuk plotësohenin kushtet për faljene namazit të xhumasë. Kërkesa e dytë qëbënë atë, të paktën të përdorej vetëmgjatë muajit të Ramazanit, pasiqë xhamiae Shkodrës ndodhej shumë larg këtij ve-ndi, bëri që Myftia ta pranonte atë, dhetë ndërtohej e para xhami në Krythë.

Në vitin 1878, nga një luftë e ashpërhistorike (lufta e rrezikaqeve) kjo xhamimori flak dhe u dogj, dhe po ashtu edhenjë Tyrbe, ajo e Hanit. Në këtë kohë ba-norët e Krythës jetonin buzë malit, kuaty kishin ujin dhe kullosat. Me kalimine kohës, pas tërmetit të vitit 1979, fsha-tarët e Krythës u ulën nga aty, dhe u ven-dosën afër rrugës. Xhamia e vjetër poth-uajse e shkatërruar, mbeti pa asnjë shtë-

pi për rreth dhe për këtë banorët kishinnevojë për një tjetër.

Në vitin 1884 Ali Cobi, Qazim Pali,Beqir Hoti, Zoti i mëshiroftë, edhe Ibra-him Tagani sëbashku me imamin Haxhief. Bajram Hajdarin dhe shumë xhema-tlinjë të tjerë morën iniciativën për ndër-timin e një xhamie të re. Riza Cobi e lë-shoi tokën për ndërtimin e xhamisë serë, në vitin 1988, kjo u bë në mënyrë so-lemne, dhe aty morën pjesë Reisi i ish-Ju-gosllavise dhe Reisi i Malit të Zi. Në këtëkohë u formua edhe këshilli nga bashkë-atdhetarët amerikan për ndërtimin e xh-amisë, nga i cili u përbë nga Muho Dur-aku, Hamdi Capriqi, Elez Pali dhe shu-më të tjerë.

Në vitin 2004 Xhamia e vjetër u ri-novua dhe u rikonstruktua nga ky këshilldhe ajo tani shërben në raste vdekje dhepër faljen e ikindisë. Po ashtu, si venda-sit ashtu edhe bashkatdhetarët, kryesis-htë në SHBA, ndërtuan edhe një shkollëtë re dhe do angazhohen në në rindër-timin e Tyrbës së Hanit, ku aty ndodhenedhe varret e dëshmorëve.

Xhamia e Krythës ka 34 nxënës qëmësojnë në mejtep, dhe gjatë muajit tëRamazanit aty mbahen ligjerata të shum-ta fetare, nga Reisi Rifat ef. Fejziq, Myf-tiu Jusuf Gjokaj, Myftiu i Shkodrës Ar-ben Halluni, studentë nga Kraja e Ulqinidhe shume musafirë të tjerë.

Përgatit: Fadil Zeneli, Ulqin

Bisedë me Haxhi ef. Bajram Hajdarin, Imam në xhaminë e Krythës në Ulqin

Krytha me dy xhami

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12GJURMIME qershor 2005.

NEXHAT S. IBRAHIMI

Periudha e artë e kulturësdhe e qytetërimit të vjetërgrek, kap vitet duke filluar

prej shekullit të 7 p.e.r. deri nëvdekjen e Aleksandrit të Madh,një vit më vonë. Shkaku i kësaj nd-ërprerjeje ishte mungesa e një aut-oriteti në vend të Aleksandrit tëvdekur dhe lufta për pushtet ndër-mjet dijadosëve të tij. Në këtë luftëpër pushtet pësuan një numër imadh mendimtarësh e shkencëta-rësh. Bartja e selisë së perandorisënë Aleksandri tërhoqi me vete lar-gimin e shumë dijetarëve nga ish-qendrat kulturore të Greqisë së Vj-etër dhe vendosjen e tyre në Alek-sandri, të cilët ishin ithtarë tëshkencës dhe mecenë të shkencët-arëve. Ngritja e lartë kulturore rez-ultoi edhe me themelimin e Unive-rsitetit të Vjetër të Aleksandrisë,që ndikoi në krijimin e një kulturetë lartë të diturisë. Ky institucionnë përbërjen e vet kishte edhe bib-liotekën me qindra e mijëra vël-lime, pastaj muzeumin, laboratorëtë ndryshëm shkencorë, kopshtinzoologjik dhe kopshtin botanik.Në këtë qytet vinin urtakët dhemendimtarët nga tërë bota antikeqë t’i mësojnë tekstet e vjetra ngapapirusët. Ata i përshkruanin nëqetësi këto dorëshkrime, shkru-anin libra dhe këto përshkrime imerrnin me vete. Në këtë kohëlindi edhe Septuaginta, përkthimimë i rëndësishëm i Besëlidhjes sëvjetër, sipas së cilës këtë përkthime bërën 72 përkthyes. Aleksandriaishte qendër e diturisë dhe ku-lturës, ndërmjetësues dhe urëlid-hëse ndërmjet Lindjes dhe Perën-dimit dhe pas Romës ishte qytetimë i madh i periudhës parakristia-ne dhe kristiane të hershme.

Kështu, Aleksandria mori nëdorë vravashkën e rilindjes kultur-ore dhe shkencore dhe mbeti qen-dër e diturisë disa shekuj me radh-ë. Në Universitetin e Aleksandrisësidomos u dalluan disa emra: Ptol-omeu, Arkimedi, Galeni, Dioskori-dsi, Oribasiosi, Berklisi, Theoni etj.

Biblioteka e Aleksandrisë, fat-keqësisht, disa herë u dogj e u shk-atërrua. Mirëpo, edhe pse për dijene mirëfilltë është e njohur se kushështë autori i këtyre veprave piro-mane e neveritëse, në mjetet e inf-ormimit publik të shkruar dhe ele-ktronik, në publikime të ndryshmetë shkollave fillore, të mesme, uni-versitare, literaturë të lirë, këtë aktbarbar shpeshherë ua ngjesin mus-limanëve, si në literaturën botëroreashtu edhe në tokat shqiptare.( Di-sa gazeta shqiptare, por edhe Buj-ku i dt. 15 shkurt 1996, Prishtinë,

fq. 12, shkruan: “... kur kalifi ngaOmari urdhëroi të shkatërrohejbiblioteka në zë e Aleksandrisë, nëvitin 604 p.e.s. librat nga bibliote-ka u shfrytëzuan për nxehjen e ba-njove publike të qytetit. Sipas disahistorianëve, kjo ‘lëndë djegëse’ zg-jati plot gjashtë muaj.”) Herë-herëky paragjykim është rezultat i dile-tantizmit intelektual e shkencor, eherë-herë është rezultat i servilizm-it të intelektualëve para punëdhën-ësve apo është rezultat i islamofo-bisë që ndiejnë intelektualë të cak-tuar. Këtë qëndrim joparimor dheantishkencor e shohim vetëm si njëekzemplar në raportet evroprendi-more kristiane – islame, në tërës-inë e quajtur “islami dhe muslima-nët si trup i huaj në tërësinëbotërore”.

Kjo është arsyeja që më shtyritë bëj këtë hyrje diç më të gjatë serëndom në shkrimet e këtij lloji,pasi që kjo bibliotekë është temëkyç e këtij shkrimi.

GGjjeenneezzaa ee ppaarraa//ggjjyykkiimmiitt sseeBBiibblliiootteekkëënn ee AAlleekkssaannddrriissëë ee sshhkkaatt--ëërrrruuaann ddhhee ee ddooggjjëënn mmuusslliimmaannëëtt!!

Ky mendim zë fill në gjoja letr-ën e Amr ibn Asit, guvernator i Eg-jiptit, drejtuar Umer ibn el-Hattabit(vdiq 23 h./644), halifit të dytë mu-sliman, se ç’të bënte me Bibliote-kën mbretërore të Aleksandrisë?Në këtë pyetje, kinse Umeri ishtepërgjigjur: “Nëse shkresat grekepajtohen me Kur’anin, atëherë janëtë padobishme, të tepërta dhe nukduhet lexuar ato, e nëse janë në ku-ndërshtim me thelbin e Tekstit tëShenjtë (Kur’anin, NI.), ato janë tërrezikshme dhe duhet të zhduken”.

Tash shtrohet pyetja:Kush e lansoi këtë njoftim ndj-

ellakeq?Si përgjigje në këtë pyetje mu-

nd t’i vëmë në pah tri versione:1) Sipas njërit prej orientalist-

ëve më të spikatur kristian të shek-ullit 20, libanezit Filip Hiti (PhilipHitti), këtë gënjeshtër i pari e lan-soi Abdul-latif El-Bagdadi (vdiq më629 hixhrij/ 1231 gr.).

2) Hasan Ejjubi pohon se IbnEl-Kaftij (646 h./1248 gr.) ështëburimi vijues që i shërbeu përhap-jes së gënjeshtrës se Amr ibn Assi edogji Bibliotekën e Aleksandrisë.

3) Sipas versionit tjetër, të ciline vuri në spikamë Eduard Gibboni(1737 - 1794), fajin për djegien ekësaj biblioteke Umerit ia ngjitihebreu i pagëzuar, Abdulferexh El-Malatij (1226 - 1286).

Së këndejmi nënkuptohet senjë shpifje e këtillë buron nga prop-aganda kristiane mesjetare. Për kë-të kujtojmë thënien e Papës Nik-olla I (858-867) RReessppaannssee NNiiccoollaaii IIPPaappaaee aadd kkoonnssuullaattaa BBuullggaarroorruumm,,

kreu CIII, e cila thuajse është për-shkrim i asaj thënies që i përshkr-uhet Umerit r.a., nga e cila ështëmarrë, duke ndërruar rolet dheemrat. Për krahasim do ta citojmëkëtë thënie të papës:

TThhëënniiaa ((kkiinnssee)) ee UUmmeerriitt“Nëse shkresat greke pajtohen

me Kur’anin, atëherë janë të pado-bishme, të tepërta dhe nuk duhetlexuar ato, e nëse janë në kundërsh-tim me thelbin e Tekstit të Shenjtë(Kur’anin, NI), ato janë të rrezik-shme dhe duhet të zhduken”.

TThhëënniiaa ee ppaappëëss“Ju pyetni se ç’duhet bërë me

librat heretikë të cilët, pohoni, gjen-den tek ju kurse i keni marrë ngasaracenët. Ato, natyrisht, nuk duh-et ruajtur sepse sikur që është shkr-uar (në Enciklikën mbi Korinasit),kuvendimet e këqija prishin mora-lin e shëndoshë, e për këtë si të dë-mshme dhe heretike dorëzojani zja-rrit.”

Së fundi, të dhënat ekzistueseflasin se Abdul-latif El-Bagdadi dheAbdulferexhi kanë qenë bashkëko-hës dhe se kanë jetuar rreth gjashtëshekuj pas depërtimit të muslima-nëve në Egjipt, përkatësisht në Ale-ksandri. Del se akuza e tyre është evetmuar dhe pa kurrfarë mbështet-je burimore.

TTëë ddhhëënnaatt bbuurriimmoorree kkuullttuurroo--hhii--ssttoorriikkee ssii ppëërrggjjiiggjjee nnëë kkëëttëë aakkuuzzëë

Mendimet dhe dëshmitë eintelektualëve kulturorë eminentë,ofrojnë një pasqyrë më objektivepër shkaktarët e shkatërrimit tëBibliotekës së Aleksandrisë.

Të dhënat historiografike fla-sin se edhe sikur data e djegies sëBibliotekës së Aleksandrisë të ishtepërputhur me datën e ekspansionitmusliman në Egjipt gjatë hilafetittë Umerit, ai këtë vandalizëm nukdo ta kishte bërë kurrë, ngase dihetse ka qenë ithtar i parimit të njo-hur islam: “Urtësia është gjë e hum-bur e besimtarit - ku ta gjejë le tamarrë,” (hadith). Ose: “Diturinëkërkoje qoftë edhe në Kinën (e lar-gët e pagane),” (hadith), pra edhenë Egjiptin pagan. Këto virtyte tëmira të tij na i dëshmon edhe faktise filozofia dhe dituritë e tjera gre-ke erdhën në Evropë kryesisht në-përmjet muslimanëve.

Madje mund të konstatohet sembarë familja e Umerit është shqu-ar për nga arsimimi edhe në periu-dhën e xhahilijetit, e të mos flasimpër periudhën e mëvonshme isla-me.

Halifi Umer ishte i njohur përndërrimet radikale e liberale nëçdo sferë të jetës. Në kohën kur ku-ndërthëniet ndërfetare, ndërnacio-nale e veçmas ndërfisnore në Arab-inë e atëhershme ishin të acaruara,

Beladhuri Ensabi shënoi një tëdhënë për jetën e Umerit: “Një ditëai i shkroi një letër guvernatorit tëtij në Siri: “Na dërgo një grek i cilimund t’i rregullojë llogaritë e të ar-dhurave.” Dhe kështu një i krisht-erë u vendos në krye të asaj admin-istrate në Medine.”

Madje Umeri, përveç sjelljes sëkuadrit administrativ e financiarnga jashtë, dërgoi në Greqi, Persi,Egjipt e gjetkë shumë individë qëdituritë e fituara t’i rishqyrtojnë, pl-otësojnë dhe jetësojnë në rrethanatdhe njerëzit tjerë me specificitetetmuslimane.

FFaakkttee ddhhee ffaattkkeeqqëëssii –– ffaannaattiizz--mmii ffeettaarr kkrriissttiiaann

Është fakt se në Aleksandri gje-ndej biblioteka më e madhe e koh-ës së vjetër e themeluar nga Ptole-my Soter. Siç dihet, qysh në kohëne ngritjes së saj nga Demetrius Pha-lercus kishte 50.000 kokorrathë,ndërsa gjatë kohës së Zenedotusit,Aristarehusit të Bizantit, Apolloni-us Rhodiusit e të tjerëve kishte rre-th 400.000 deri 700.000 kokorra-thë (rule). Pjesa më e madhe e titu-jve ishin vepra letrare të Romës,Greqisë, Indisë dhe Egjiptit. Në tëkanë punuar njerëzit më të ditur tëkohës, kurse katalogun e kësaj bib-lioteke e kishte punuar Kalimahu.Gjatë rrethimit të Aleksandrisë ngaJul Qesari në vitin 48 ose 47 p.e.r.,pjesa më e madhe e kësaj bibliote-ke u shkatërrua nga zjarri.

Pjesa tjetër e bibliotekës qëshpëtoi ishte në Serapion, faltorja eJupiter Serapios, e cila qëndroideri në kohën e Theodosiut tëMadh (379-395). Më 391 Theodos-iu urdhëroi që të gjitha faltoret pa-gane në Perandorinë Romake tëshkatërrohen. Fatkeqësisht, nëkëtë fushatë barbare kristiane nukshpëtoi as faltorja madhështore eJupiter Serapios. Në të vërtetë, njëturmë fanatikësh të krishterë të ud-hëhequr nga kryepeshkopi Theop-hilos, rrënuan çdo gjë me vlerë nëkëtë bibliotekë.( A. Stipçeviq lid-hur me djegien e bibiotekës nga Te-ofili shkruan: “Ditë të zeza do tëpërjetojë Biblioteka e Aleksandrisënë perandorinë e vonë, në kohënkur të krishterët bëhen forcë kryeso-re ideologjike e politike. Si simbol iditurisë pagane, biblioteka ishte ha-lë në sytë e predikuesve intrasigjen-të të fesë së re dhe ishte vetëm çësht-je kohe kur edhe kjo bibliotekë dota pësonte fatin e kulturës pagane edo të flijohej për kohën e re.Asgjësimi i kësaj biblioteke nga anae patriarkut të Aleksandrisë, teofil-it, në vitin 391 është pasojë logjikee disfatës që pësoi kultura paganenë konflikt me kulturën e re, të kr-ishterë.”) Të gjitha këto djegie e ba-

rbarizma kristiane kanë ndodhurpara se të paraqiten Islami, Umeri,Amr ibn El-Asi e të tjerët në ske-nën islame historike.

HHiissttoorriiaa fflleett:: MMuusslliimmaannëëtt nnuukk eeddooggjjëënn bbiibblliiootteekkëënn

Historiani anglez Edward Gi-bboni, në veprën e tij Rënia dheshkatërrimi i Perandorisë Romake,për këtë shkatërrim të Bibliotekëssë Aleksandrisë flet në dy vende:

Në kreun XXIII pohon se Bibli-otekën e Aleksandrisë e ka shkatër-ruar kryepeshkopi i Aleksandrisë,Theophilo, kurse në kreun LI, du-ke folur për gjoja letrën e Amritdhe përgjigjen e Umerit, E. Gibb-oni pohon: “Sa më përket mua,dua t’i përgënjeshtroj si faktinashtu edhe pasojat të cilat i për-shkruhen (Amrit). Vetë fakti ështëvërtet i çuditshëm. Raporti i vetmu-ar i një të huaji (Ebulferexhit, N.I.)i cili... ka shkruar gjashtëqind vjetpas këtij rasti, është neutralizuarme heshtjen e dy historianëve të da-tës më të hershme, të dytë kristianëdhe egjiptianë të lindur, prej të cil-ëve më i moshuari, patriarku Euti-hijusi, hollësisht e ka përshkruarpushtimin e Aleksandrisë. Vendimii rreptë i Umerit, përveç kësaj, e ku-ndërshton domethënien literaredhe frymën e kazuistëve muslima-në: ata shprehimisht konfirmojnëse kurrë nuk duhet djegur librat re-ligjiozë të hebrenjve dhe kristian-ëve, të cilët bien në duart e musli-manëve si pre lufte, dhe se mundenligjërisht të përdoren në dobi të mu-slimanëve veprat profane të histori-anëve dhe të poetëve, mjekëve dhetë filozofëve.”

Kimisti dhe historiani anglezme famë botërore John William Dr-aperi (1811-1882), në veprën Histo-ria e zhvillimit ideor të Evropësshkroi se gjatë sundimit të Theodo-siut të Madh, perandorit romak,“janë rrënuar së bashku edhe religj-ioni pagan edhe shkenca pagane.Në atë kohë (391 e. r.) në karrigenarkipeshkvore në Aleksandri kaqenë njëfarë Theophilo, njeri brutaldhe i keq, të cilit këtë punë ia besoimbreti. Theophilo e ka filluar këtëpunë me plaçkitjen dhe shkatërrim-in e bibliotekave, e kur erdhi radhanë faltoren pagane Serapion, e cilaçdoherë ka qenë halë në sytë e tij,prudenca e shenjtë e Theophilosnuk u qetësua derisa godina nuk urrënua deri në themel. Ari dhe arg-jendi i cili gjendej në faltore me ku-jdes është mbledhur, objektet më tëvogla janë thyer ose janë hedhur nëzjarr. Vetë ndërtesa në të cilën kaqenë biblioteka mbase nuk qe rrën-uar, sepse njëzet vjet më vonë Oro-zie (autor kishtar nga Hispania,autori i pasqyrës së Historisë së pë-

Qyteti i Aleksandrisë para pushtimit musliman

Biblioteka e Madhe e Ptolomeutnë Aleksandri - Kush e dogji?

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 ISLAMI DHE SHKENCAqershor 2005.

Natyra njerëzore barazpeshohet sipas normavetë realitetit. Edhe pse ajo bashkëjeton me tëgjitha mundësitë civilizuese të jetës materi-

ale, me të gjitha prurjet e saj shfrenuese, përsëri nje-riu ndihet i hutuar dhe i tronditur. Ai është i goditurnga shqetësimi, pasiguria, konfuzioni. Sot njeriunuk po gjen dot vetëveten, për shkak se nuk po gjendot qëllimin e ekzistencës së vet.

Në kohën e sotme fatkeqësia nga e cila vuan nje-rëzimi është diferenca midis diturisë dhe praktikësnë zhvillimet jetësore. Lëshimi i papërmbajtur drejtidesë për të zëvëndësuar vitet e varfërisë me përpjek-je dhe rrugë që prishin emrin dhe personalitetin enjeriut nuk është gjë tjetër veçse humbje e ndërgjegj-jes në favor të interesave të ngushta e maksime përtë fituar në pak kohë atë që bota, ku ne duam tëshkojmë, e ka arritur me vite. Duke ecur në këto rru-gë pa ndërgjegje e pa mëshirë njerëzore, u pasqyruaimazhi që sot ndodhemi nën ndikimin e drejtpër-drejtë të asaj që lëviz në mes politikës dhe biznesit,papunësisë dhe krimit. Dhe ajo që e quajmë progresmaterial nuk u harmonizua në zhvillimet tona njerë-zore. Bota materiale nuk kuptoi dhe nuk deshti tëkuptojë se qënia njerëzore nuk përbëhet vetëm prejtrupit, se ajo ka nevojë për jetën, por para se të gjith-ash ajo mendon, ndjen, dhe vuan në anën shpirtër-ore.

Qytetërimi njëanshëm, qoftë edhe në stadet e la-rta, kurrë nuk do të jetë motivi kryesor në zhvillimetnjerëzore. Sado që të jemi të pasur, paqen shpirtëro-re kurrë nuk do të mundemi ta blejmë me të holla.Ajo nuk është mall që shitet e blihet. Vetëm kur int-elekti i njeriut të arrijë të hulumtojë njeriun si qënie,si krijesë, si trup dhe si shpirt, nevojat dhe interesate tyre dhe kur këto interesa t’i barazpeshojnë në njëekuilibër, atëhere kualiteti dhe personaliteti i tij dotë bëhet dominues. Atëherë njeriu do të gëzojë lirinëe tij brenda doktrinës së tij. Pikërisht në kohën e so-tme, në botën e shfaqur, kjo dukuri, ky intelekt ësh-të mënjanuar për të mos i lënë kohë njeriut me shpi-rtin e tij.

Dihet se njeriu ekziston natyrshëm si qënie fizi-ke, por ai ekziston po aq natyrshëm edhe hyjnisht, siqënie shpirtërore. Të dy këta elemente ushqehen nërealitetin jetësor. Por njeriu është i krijuar. Ai nukmund të krijojë vetveten, gjithçka në botë i shërbennjeriut, ndërsa njeriu vet duhet t’i shërbejë vetëmKrijuesit të tij. Kjo është skema e krijimit, prandajqënia njerëzore është e nevojshme ndaj asaj QënieSupreme në të cilën është i lidhur ngushtë gjithë jetae tij, nga i cili merr udhëzimet për mendimin, synim-in e veprimin nëpërmjet normave jetësore dhe ritua-leve adhuruese. Kjo është esenca e thellë njerëzore,e brendshmja dhe përbërja e tij. Është përfaqësimi itij edhe kur ai nuk do të ekzistojë si qënie fizike.

Ky udhëzim është feja. “Ky udhëzim është njësqarim për njerëzit, është udhëzim dhe këshillë për tëdevotshmit”. (AAllii IImmrraann::113388)

Feja është një përmbledhje e parimeve hyjnoreqë i prin njerëzimit drejt së mirës, sigurimit, dhe për-parimit shpirtëror e material, ku njeriu gjen paqen,lirinë dhe kënaqësinë.

Islami nuk është as nuk paraqet thjesht një det-yrë rituale. Në përbërjen e tij qëndrojnë një grup lid-hjesh dhe normash që menagjojnë gjithë jetën njerë-zore në aktivitet fizike, mendore, trupore, shpirtëro-

re, individuale e shoqërore, për të inspiruar konce-pte të drejta dhe humane për botën dhe jetën si dhetë relacionit midis njeriut dhe Krijuesit të tij. Ështënevojë për të mbrojtur qëllimet të cilat janë më tëlarta se realiteti i tij njerëzor.

Edhe pse feja Islame është udhëzim hyjnor në fa-vor të njeriut për jetën dhe mënyrën e të jetuarit, ajosupozon që t’i sigurojë atij vetëm mirëqënie, famë,apo pozitë. E nuk merr përsipër dhe as nuk premtonse do ju japë anëtarëve të saj nga një pulë për çdo te-nxhere dhe as që çdo njeri ta bëj mbret. Ajo merr pë-rsipër të drejtojë aktivitetet jetësore duke mbajtur ek-uilibrin midis detyrës dhe interesit, trupit dhe shpir-tit, tokës dhe qiellit. Ajo synon që njeriu në aktivit-etet jetësore të paraqesë të vërteten dhe qëllimin ekrijimit të tij.

Njeriu është krijesë shumë domethënëse dhe menjë krijim shumë funksional. E nuk është kafshë poras engjull. Ai është në mes tyre. Feja Islame është aiudhëzim, ajo dije hyjnore, ajo menquri qiellore, e ci-la barazpeshon këtë pozicion të njeriut në botë.“Thuaj: Unë nuk ju them juve se i kam ne kompeten-cë depotet e All-llahut ( e të ju sjell mrekulli), as nukpretendoj se i di fshehtësitë e as nuk them se jamengjull…..” ((EEll--EEnnaamm:: 55))

Tek feja, njeriu, nuk do të gjejë konceptin për tëpërmbushur çdo dëshirë të tij, apo të eliminojë fatete tij, por tek feja, nëse ai do të besojë bindshëm dhesinqerisht, do të gjejë tek e mira e tij nevojën për tafalenderuar All-llahun, për atë që Ai i dha. Dhe teke keqja e tij mënyrën për tu penduar dhe larguar ngaajo. Në këtë mes feja është nevojë dhe domosdosh-mëri, sepse ajo është dija dhe menquria për ti lënënjeriut të kuptojë se ai është i pafuqishëm të qëndro-jë larg Zotit dhe të jetojë pa Zot. Kjo sepse vetë njeriuështë qënie dhe dëshirë e Zotit, e mëshirës së Tijdhe nuk mund të qëndrojë asnjanës dhe as të polem-izojë rreth detyrimeve të tij kundrejt Krijuesit të tij.Ato nuk diskutohen por vetëm zbatohen. Sinqeritetidhe bindja jonë janë masa e shpërblimit, përndrysheata që i përbuzin udhëzimet hyjnore, që neglizhojnëapo tallen me to, guximin e gjejnë tek iniciativaambicioze për të jetuar pa dinjitet si qënie që vë nëdyshim mënyrën e krijimit.

Tek njeriu shpirti synon, trupi vepron. Shpirtisynon që e sotmja të jetohet e të fitohet pa lënë pengtë nesërmën, pa e shitur shpirtin për të blerë trupin,pa e shitur qëllimin për të blerë nevojën, pa e shiturdetyrën për të blerë interesat.

Feja është nevojë dhe demosdoshmëri për njeri-un, është menquri dhe ai që e mohon nevojën përtë, i mungon menquria.

E ardhmja i takon deminimit të fesë mbi njeri-un. Gjithë njerëzimi bashkëkohor po e ndjen dhe poe kërkon.

Shpirtëmirësia, bukuria, humanizmi, dashurianjerëzore, toleranca, mirëkuptimi, virtyti dhe mora-li, puna, paqja dhe dashuria për atdheun përbëjnëthelbin e fesë si udhëzim për gjininë njerëzore.

Çfarëdo që të ndodhë, njerëzimi një ditë do tëarrijë të kuptojë se feja është në natyrën e tij dhe ne-vojë jetësore e tij, kështu që asgjë nuk do të mund tëpengojë atë t’i kthehet besimit.

“Në fe nuk ka dhunë, rruga e vërtetë dallohetnga e gabuara…..” (EEll--BBeekkaarree:: 225566)

Nga: BBeessiimm CCuurrrraa

A është feja nevojë për njerëziminbashkëkohorë?

rgjithshme prej fillimit të botës derimë 417), qartë pohon se i ka parëraftet dhe sirtarët e zbrazët.”

Në artikullin Prej Gnomonitderi te dylbini i Galileut, prof. B.M. Shevarliq do të shkruajë: “KurKrishterizmi u bë religjion zyrtar nëPerandorinë Romake, nën të cilënra edhe Aleksandria, u pamundë-sua puna e shkencëtarëve të vjetërpaganë dhe u shpërnda Muzeumi ebiblioteka e tij u dogj (...). Populli iri arab në fushatën e tij ekspansion-iste nëpër Afrikën Veriore, e pushtoiedhe Aleksandrinë në vitin 642. Tëetshëm për dituri, arabët mësuanatë që Aleksandri mundohej e pas-taj i tubuan shkrimet e harruara tëvjetra greke dhe u hodhën në përk-thimin e tyre në gjuhën arabe.”

Njëri prej bashkëkohësve tëshkatërrimit të Bibliotekës së Ale-ksandrisë është edhe historiani Os-oriusi, i cili e vizitoi Aleksandrinëpas shkatërrimit të faltores Serap-ion nga kristianët. Ai rrëfeu se i ki-shte parë raftet krejtësisht të thata.

Me Bibliotekën e Aleksandrisëu mor edhe dr. Milutin Milankoviq(1879 - 1958), profesor i mekanikësqiellore dhe fizikës teorike në Uni-versitetin e Beogradit. Në librin etij Nëpër gjithësi dhe shekuj, midistjerash shkroi:

“Historikisht është dëshmuarse Biblioteka e madhe e Muzeumittë Aleksandrisë është djegur gjatëkohës së luftërave qytetare të JulQesarit. Fatkeqësisht, për këtëdëshmitar i sigurt është vetë Qesari.Biblioteka tjetër e madhe, ajo e cilaështë e vendosur në Serapion, ështëplaçkitur dhe rrënuar nga të krisht-erët... Për një bibliotekë të tretëaskund nuk është bërë fjalë. Asnjënga dëshmitarët të cilët kanë lënëgjurmë të shkruara për pushtimin eAleksandrisë nga arabët, nuk për-mend me asnjë fjalë rrënimin e nd-onjë biblioteke. Legjenda e cila fat-keqësisht ka hyrë në të gjithë librate shkollës së mesme, është krijuargjashtë shekuj pas pushtimit të Ale-ksandrisë; autor i saj është pes-hkopi i krishterë Abu-i-feragius BarHebrens (Ebulferexhi, N. I.), që dotë thotë, i biri i Hebreut. Atij kon-vertiti të fesë nuk duhet besuar. Por,sikur rrëfimi i tij të ishte i sigurt, asatëherë ne të krishterët nuk do tëguxonim t’i gjykojmë arabët, sepseata në rastin e atillë do ta bënin atëqë të krishterët e kanë bërë me sig-uri dy shekuj e gjysmë para tyre.”

Korrespondenti i gazetës sara-jevase Oslobogjenje, Dejan Gjorgje-viq, lidhur me Bibliotekën e Alek-sandrisë, me titullin Lufta, shkru-an: “Është fakt, ndërkaq, se Biblio-tekën e dogjën Romakët qysh nëshekullin e parë të erës së re, porKisha katolike me çdo forcë ështëorvatur që barbaria për një nga çu-ditë e botës antike t’i përshkruhet‘arabëve’ të egër.”

Edhe një tjetër jomusliman,Dragi Nedeljkoviq mbron muslima-nët nga akuzat duke shkruar:

“Dhe deri sa luftëtarët fanatikëtë Muhamedit e pushtonin botën,pas tyre në hapë, shkuan njerëzit,

të qertë, të mençur, të ditur. Ata mekujdes tubuan dokumentet e vjetrapërgjatë Lindjes së pushtuar. Nëseato dokumente duhej paguar nukkursenin para. Ari rrjedhte si për-ronjë.

Në qetësinë e oazave shkretin-ore e zbërthyen një nga një nga atotë vërteta nga dokumentet e vjetra.Matematika, astronomia, gjeogra-fia, kimia dhe medicina e tyre arr-itën shkallë të cilin Evropa barbareprej kohës antike deri atëherë asnuk ka mund ta imagjinojë.

Kështu deri sa Evropa ‘kristia-ne’ shkallmohej në luftëra dhe gja-kderdhje absurde për dhe kiundërpushtetit papnor, në rërishten shk-retinore doli një kulturë e cila ditur-inë e vet e bazon në dokumentet evjetra me kujdes të studiuara tëtubuara përgjatë tërë perandorisë.Që është edhe më interesante, atasikur dinin se ku gjenden ato doku-mente dhe pagabueshëm drejto-heshin aty ku mund t’i gjenin.

DDhhee ii ggjjeettëënn..””Sipas mendimtarit musliman

dr. Abdulhalim Muntasirit, Bibliot-ekën e Ptolomeut në Aleksandri edogji Jul Qesari, me rastin e ikjessë tij nga Aleksandria, ose këtë ve-për e bëri masa vendëse që ta dety-ronte Qesarin në ikje. Më vonë, meqëllim të sanimit të gjendjes në Bi-bliotekën e Aleksandrisë, sundim-tari romak Marko Antonio i dhuroiKleopatrës, sundueses së Egjiptit,200.000 vëllime nga biblioteka Pe-rgana e Azisë së Vogël. Pas kësaj,kjo bibliotekë do të pësojë në zjarredhe disa herë dhe do të shkatërro-het tërësisht. Për shkak të konflik-teve ndërmjet të krishterëve dhepoliteistëve, shkencëtarët eminen-të do të detyrohen në emigrim, përtë dytën herë, ku pas një prehjejetë shkurtër në Lindje, u nisën nëdrejtim të qendrave islame: në Ba-gdad, pastaj në Basrë, Kufë, Buh-arë, Damask etj.

PPëërrffuunnddiimmDuke përfunduar mund të po-

hojmë se muslimanët me depërtim-in e tyre në Afrikë, përkatësisht nëAleksandri në vitin 641-642, nukgjetën asnjë bibliotekë me rëndësi.Andaj, përfundimi i F. Hitit se “rrë-fimi që, sipas urdhrit të halifit, Am-ri gjatë muajve i ka ndezur furrat eshumta të banjave publike me shkr-imet e Bibliotekës së Aleksandrisë,është një prej informatave për njëtregim interesant e për një histori tëligë.”

Të dhënat e prezentuara trego-jnë qartë se kjo vepër neveritëse, epaqytetëruar dhe kulturocide s’ësh-të bërë nga Amri, Umeri apo Isla-mi. Shkatërrimi dhe djegia e Bibli-otekës së Aleksandrisë është vepëre qytetërimit centrist kristian, tëngritur mbi gërmadhat e qytetërim-it heleno-romak dhe pagano-judeo-kristian.

Islami është kreativ dhe inte-grues i të mirave kulturore e mate-riale që nuk ndeshen me parimet emonoteizmit islam, pa dallim ngafeja, vendi e raca.

Islami nuk është bibliofobik!

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 14IZ VJERSKOG žIVOTA

Sarajevo, 3. maja – DrAli Muhamed, generalni di-rektor Islamske banke za ra-zvoj (IDB) iz Džide i reis Ri-fat ef. Fejzić potpisali su ug-ovor kojim se odobrava bes-povratna finansijska pomoćza opremanje novootvorenogporodilišta u Ulcinju u izno-su od 95 000 USD. Potpisi-vanju ovog značajnog ugovo-ra prisustvovali su muftijaJusuf ef. Đoković, prim. drGani Karamanaga, direktor

ulcinjskog Doma zdravlja iOmer Kajošević, PR Mešiha-ta.

Porodilište u Ulcinju jepočelo s radom 5. februaraove godine i u njemu je, pre-ma riječima dr Karamanage,do početka juna rođeno če-terdeset petoro zdrave djece.On je kazao da će ova pomoćkompletirati opremanje po-rodilišta savremenom medi-cinskom opremom i ukazaona njegov značaj za širi ul-

cinjski region, čiji stanovnicisu do sada ove usluge tražiliu susjednim opštinama. S

druge strane, ovaj Ugovor ta-kođe ukazuje na svestranuaktivnost Mešihata i Odbora

IZ Ulcinj, kazao je dr Kara-managa.

ELIF

Odobrena pomoć Islamske banke za razvoj (IDB) iz Džide

95.000 dolaraza porodilište u Ulcinju

RReeiiss FFeejjzziićć ii ddrr KKaarraammaannaaggaa ssaa ddiirreekkttoorroomm IIDDBB,,ddrr AAllii MMuuhhaammeeddoomm

Pljevaljsko kulturno nasljeđeje u posljednje vrijeme sve višepredmet interesovanja raznihinstitucija, grupa i pojedinaca.Tako je proteklog mjeseca velikibroj maturanata srednjih i svrše-nika osnovnih škola iz užeg i šir-eg okruženja, posjetilo Pljevlja.Cilj ovih putovanja je posjeta Hu-sein-pašinoj džamiji, koja je uvr-štena u turističku ponudu kul-turnog nasljeđa Crne Gore.

Grupa profesora Osnovneškole ''Dašo Pavičić'' iz HercegNovog je 18. juna posjetila Plje-vlja sa naročitim ciljem obilaskaHusein-pašine džamije. Ovu gr-upu predvodio je direktor školeprof. Žarko Mandić, književnik.Za vrijeme posjete, prof. Mandićje svoje kolege vrlo stručno i zn-

alački upoznao sa islamskom ci-vilizacijom i kulturnim nasljeđ-em ovih prostora. U srdačnomrazgovoru prof. Mandić nam jekazao da je redovan čitalac lista''Elif'' i ocijenio ga kao vrlo struč-no i sadržajno glasilo Islamskezajednice Crne Gore. Ovaj vrsniknjiževnik je više puta pisao oislamskoj kulturi i civilizaciji, a usvom radu, objavljenom u listu''Svitanja'', u aprilu 2004. godi-ne, praktično je dao pečat svojimviđenjima i bogatom znanju onastanku i razvoju islamske kul-ture.

Tokom proteklog mjesecaHusein-pašinu džamiju posjetilaje i grupa profesora srednjih ško-la iz Bijelog Polja, kao i učeniciVIII razreda Osnovne škole ''Vuk

Karadžić'' iz Kladnjice kod Sjeni-ce, sa svojim profesorima. Ovugrupu je predvodio direktor šk-ole Murat Kadrić, a vođa putabio je Salih Selimović, istoričar.U grupi su bili i Mensur Hami-dović, vjeroučitelj, zatim profeso-ri: Vehbija Zornić, Ćemal Ibro-vić, Svetlana Gluščević, Esad Zo-rnić, Arif Vejsilović, Alma Halilo-vić i Elvir Ramović. Istoričar Sa-lih Selimović je bio i učesnik dv-odnevnog naučnog skupa u Plje-vljima, koji je u organizaciji zav-ičajnog muzeja održan 4 i 5 juna,na temu ''Razvoj pljevaljskogkraja kroz istoriju''.

Ovom naučnom skupu pris-ustvovale su eminentne ličnostiiz ove oblasti, Beograda i Podgo-rice. J.D.

Taslidža – mjestoprožimanja kultura

Uprava Rudnika uglja Plje-vlja, jednoglasno je donijela odl-uku da za rekonstrukciju Hus-ein-pašine džamije u Pljevljimadodijeli 275 000 eura, što značida će finansirati kompletne ra-dove na džamiji koji su predvi-đeni projektom.

Inicijativa za rekonstrukcijui zaštitu Husein-pašine džamije,potekla je prije nekoliko godinaod grupe uticajnih ljudi, kojisvojim položajem na razne nač-ine utiču na razvoj Pljevalja.Već 2002. godine, kao nosilacovih aktivnosti i investitor javiose Rudnik uglja Pljevlja. Počelaje izrada projektne dokumenta-cije postojećeg stanja svih obje-kata u vlasništvu Islamske zaje-dnice Pljevalja, sa predlozimanjihove sanacije.

Urađeni su projekti za četiripljevaljske džamije, minaret naJaliji i aneks gasulhane u sklo-pu džamije Rizvanija. Projekt-nu dokumentaciju je uradioGrađevinski fakultet iz Podgo-rice, a projekte vrijedne 30 000eura u potpunosti je finansiraoRudnik uglja Pljevlja. Nakonurađene revizije projekata, ras-pisan je tender za prikupljanjeponuda za izvođenje ovih vrlosloženih radova, koji još traje.

Svečanost povodom ovogprojekta održana je 23. juna uPljevljima. Prijem je priredio

bord direktora Rudnika uglja,na čelu sa predsjednikom Đor-đem Džuverovićem. U ime Me-šihata IZ Crne Gore, prijemu suprisustvovali reis Rifat ef. Fej-zić, muftija Jusuf ef. Đoković isekretar Bajro ef. Agović.

Prilikom uručenja ove od-luke reisu Fejziću, direktorDžuverović je govorio o motivi-ma koji su rukovodili ovaj pri-vredni subjekt da iznađe mogu-ćnost da se Husein-pašina dža-mija, kao jedinstveni biser isla-mske arhitekture na ovim pros-torima, zaštiti i sačuva.

- Svi subjekti koji na nekinačin utiču na razvoj ovoga gr-ada, imaju obavezu da sačuvajukulturno nasljeđe ovih prostorai da ga na valjan način valorizu-ju, kazao je Džuverović. U imeMesihata IZ Crne Gore, reis Fe-jzić se zahvalio na ovoj velikojpomoći i kazao da je Husein-pa-šina džamija u Pljevljima, bašti-na svih stanovnika koji žive naovom prostoru i da će uvijekbiti dobrih ljudi koji će čuvatiovaj kulturni spomenik isto on-ako kao što su znali da ga čuva-ju u proteklih 435 godina.

Restauracija Husein-pašinedžamije će početi nakon što seodabere najpovoljniji izvođačovih vrlo složenih i obimnih ra-dova.

Jakub Durgut

Pljevaljski Rudnik uglja finansiraće sa 275 000 eurarekonstrukciju Husein-pašine džamije

Obnova Huseinpašine džamije

Reis Rifat ef. Fejzić i predsjednik Udruženjailmije za sjever Crne Gore, Ramiz ef. Hot posjetilisu, 28. juna, ambasadora Republike Indonezije uSCG, gospodina Ladjurisa. Razgovarali su o stan-ju muslimana na ovom području i u najmnogolju-dnijoj islamskoj državi, Indoneziji. Reis Fejzić jepozvao zvaničnike Ambasade da posjete Islamskuzajednicu u Crnoj Gori. Delegacija Mešihata je ov-om prilikom uručila ambasadoru skromnu po-moć od 6 000 eura, namijenjenu za muslimane

stradale u cunamiju, koji je prije šest mjeseciodnio preko 200 000 ljudskih života.

Istoga dana, reis Fejzić je posjetio ambasado-ra Republike Turske, gospodina Hasana OktemServeta. Između Republike Turske i Islamske zaj-ednice Crne Gore postoji dobra saradnja na planustipendiranja naših studenata. Ovo pitanje je bilopredmet razgovora na prijemu, kada je predatopet zahtjeva za stipendije u srednjim medresamau Republici Turskoj. Ramiz Hot

Reis Fejzić posjetio ambasade Indonezije i Turske


gazetë islame15 IZ VJERSKOG žIVOTA

Radnim akcijama i pomoćibratstva Drešević i drugim ra-znim donacijama na «Starojdžamiji» u Tuzima završeni sugrubi građevinski radovi. Ovihdana Dino, Bajram i Elvis,poznata grupa majstora zamunare iz Jajca, privode krajuizgradnju munare. Još u sep-tembru 2000. g. mještani supokrenuli inicijativu za rekon-strukciju, odnosno obnovuove džamije. Tim povodomprikupljena su na dobrovoljnojosnovi određena finansijskasredstva. No, predstoji jošmnogo truda i dosta sredstavada bi se džamija stavila ufunkciji i služila vjernicimaove lijepe varoši.

Džamija se nalazi jugois-točno od naselja, prema brduDečiću. Podignuta je počet-kom XVIII vijeka, dvijesta god-ina prije postojeće Ćazim-be-gove džamije.

A. Jovićević je zabilježio daje podignuta carevim novcem.U narodu je poznata kao Niza-mska, Carska i Stara džamija.Ako se ova predanja uzmu kaorelevantna za određivanje go-dine, odnosno vijeka njenegradnje, zasigurno se može re-ći da ona spada među najstari-

je džamije na ovim prostorima.Na to ukazuju i pojedini nišani

na kojima su ispisana imenadoseljenika, odnosno progna-

nika iz Herceg Novog i Risna,a koji su se ovdje nastanili. Po-znato je da su muslimani izHerceg Novog prognani 1687.a iz Risna 1684. godine.

Džamija je prestala da radisa tragičnim događajem koji seu njoj desio 9. februara 1931.,na lejletu-l-kadr, da bi se, pre-puštena zubu vremena, 1945.godine sama obrušila.

Bila je to mala džamija, ozi-dana kamenom i pokrivena će-ramidom. Imala je drveno mu-nare. Pored džamije postojaoje mekteb, koji je bio u funkci-ji još nekoliko godina poslijeprestanka rada džamije.

U njenom haremu nalazise veliko mezarje sa različitimoblicima nišana, što predstavl-ja rijetkost na našim i širimprostorima. Nišani su unajviše slučajeva obilježenilijepo isklesanim turskimepitafima (natpisima). Godine1945. tadašnje vlasti supokušale da ove nišane uklonesa mezarja da bi ih upotrijebiliza zidanje zadružnog doma,ali se stanovništvo ove varošipobunilo protiv takve namjerevlasti, pa su i nišani ostalisačuvani.

Bajro Agović

Na temeljima „Stare džamije”u Tuzima, u izgradnji je nova

U njemačkom gradu Man-nheimu 29.maja održano jemektebsko takmičenje iz opš-teg znanja i kiraeta. U katego-riji opšteg znanja takmičilo seoko 40 polaznika iz 8 džem-ata oblasti Hessen.

Prvo mjesto osvojio je dže-mat Wiesbaden, drugi je biodžemat Frankfurt/M. a trećemjesto osvojio je džemat Ma-nnheim.

U Mannhaimskoj džamiji,gdje je održano takmičenje izkiraeta, u prisustvu džematli-ja, roditelja, polaznika mek-tebske nastave, imama i mual-lima, takmičilo se 8 najboljihpolaznika u učenju Kur´ana,koji su predstavljali svoje dže-mate. Prvo mjesto iz kiraeta,u grupi do 16 godina, osvojilesu Amina Kajošević iz dže-mata Frankfurt/M. i Šeherza-

da Arifi iz džemata Hanao.Drugo mjesto osvojio je AmarHarambašić, džemat Offen-bach, a treći je bio IbrahimSpahić iz džemata Frankfurtam Main (IBC).

Komisija za kiraet: Fahru-din ef. Džinić, Nedžad ef. Lja-ić i Asim ef. Jelovac, uistinuje imala težak zadatak da iza-bere najbolje.

Takođe je održano takmi-

čenje i u sportskim disciplina-ma: mali fudbal i šah.

Džemat Frankfurt/M. osv-ojio je prvo mjesto u malomfudbalu, tako da su iz Mannh-eima odnijeli dvije nagrade zaprvo i jednu za drugo osvo-jeno mjesto.

Svi učesnici na takmičen-ju dobili su zahvalnice, a pob-jednici i novčane nagrade.Aid ibn Ahmed, Frankfurt\M

U njemačkom gradu Mannheimu, među našim muslimanima

Takmičenje mekteblijaU prisustvu velikog broja ko-

mšija, prijatelja i rodbine, 4. ju-na ove godine u Plavu, sklopljenje šerijatski brak između Dže-mala Hamdije Purišića (1975) izPlava i Mersihe Izeta Koljenović

(1986) iz Podgorice. Vjenčanjeje obavio glavni imam, Sinan ef.Latić, koji je mladencima pože-lio hairli brak i poručio prisutni-ma, koji to još nijesu učinili, daslijede ovakve primjere.

Odboru IZRožaja poklonjenopogrebnovozilo

Početkom juna od njema-čke humanitarne organizacijeOdbor IZ Rožaja dobio je vozi-lo na poklon, koje je namjens-ki opremljeno za pogrebne us-luge. Ovaj poklon je od velikogznačaja, kako za Odbor tako iza sve muslimane Rožaja, koji-ma su usluge dženaze čestopotrebne u okolnim selima. Zaovu donaciju posredovao jeMuamer Kujević, a troškovecarinjenja i registracije vozilaplatio je Darvin Redžović, pri-vatni preduzetnik iz Rožaja.

Dž. Dacić

Šerijatsko vjenčanje u Plavu

DDžžaammiijjaa uu iizzggrraaddnnjjii

AAhhmmeedd eeffeennddiijjaa ssaa ppoollaazznniicciimmaa vvjjeerroonnaauukkee

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 16IZ VJERSKOG žIVOTA

22.juna 2005. godine prese-lio je na Ahiret u 60-toj godiniživota Bećir Tahira Ćubić, izPečurica, kod Bara.

Životni put odveo je Beća,od rane dobi, preko Bara i Po-dgorice, do Sarajeva, za sticanjeobrazovanja, a, preko Beča, uČikago, trbuhom za kruhom,kao mnoge njegove zemljake.Iskusio je siromaštvo i bogatst-vo, tugu i radost, toplinu svogakraja i nostalgiju iseljeništva.Duboka vjera u Allaha, tradici-onalno kućno vaspitanje u du-hu iskrenosti i plemenitosti i či-stota duše kojom ga je Stvoriteljobdario, vodile su ga kroz plimei oseke života, katkad ranjenog,ali nikad poraženog na ispitučovječnosti. Na ovom ispitu bioje najbolji! Kod onih koji su gapoznavali, iz njegovog kraja iCrne Gore, Bosne i regiona doČikaga sa iseljenicima iz svihkrajeva svijeta, ime Bećo pred-stavljalo je oznaku za bogobo-jaznost, plemenitost, darežljiv-ost, gostoprimstvo, skromnost,vjernost i širokogrudost. U sva-koj boguugodnoj akciji, bila onavjerskog, vjerskoprosvjetnog,

obrazovnog, kulturnog ili opšte-društvenog karaktera, za koju jesaznao, Bećo je ličnim doprino-som i organizacijom ugradio se-be. Premda je najviše volio svojkraj, njegovi hajrati nemaju gra-nice. Pomagao je izgradnju vjer-skih i školskih objekata, putevai vodovoda u Mrkojevićima i Ba-ru, ali i vjerske institucije u Cr-

noj Gori, Bosni, Čikagu i širomsvijeta.

Njegovu humanu priroduteško su pogodile i urušavale

ljudske rane iz Domovine kojuje nosio u duši. Učestvovao je unjihovom ublažavanju.

Neumoran je bio u obezb-jeđivanju uslova za vjersko osv-ješćivanje muslimana, njegovan-je tradicionalne kulture i društ-veno organizovanje naših isel-jenika u novoj sredini. Od prvogdana se uključio u izgradnju Isl-amskog Kulturnog Centra uNorthbrooku, Čikago, i aktivnoučestvovao u osnivanju Kultur-nog Centra “Rumija” i bio njendugogodišnji predsjednik. Nep-rocjenjiv je njegov doprinos uorganizaciji vjerskog života ba-rskih iseljenika i okupljanju dij-aspore u u Asocijaciji iseljenikaiz Crne Gore u SAD.

Posljednji od njegovih hajra-ta je gasulhana sa pratećim sad-ržajima koju je Bećo, umjestouobičajenim presijecanjem vr-pce, otvario svojom dženazom iostavio svojim Pečuričanima.

Dženazi, koju je klanjao ha-

dži Idris Demirović, dugogodi-šnji prijatelj rahmetlije, prisustv-ovali su imami Bara i Ulcinja,kao i nezapamćeni broj prisutn-

ih džematlija i pripadnika drug-ih vjera, poštovalaca rahmetlije.

Prisjećajući se života i djelarahmetlije, zahvalnost su muodali predsjednik OIZ Bara, Su-ljo Mustafić, bivši reis hadži Id-riz Demirović, estradni umjetn-ik Šukrija Serhatlić, predstav-nik iseljenika iz Čikaga, VaskoKolčević, gradonačelnica Bara,Anka Vojvodić i rahmetlijin brati prijatelj Jusuf Kalamperović.

SSuulljjoo MMuussttaaffiićć,, pprreeddssjjeeddnniikkOOIIZZ BBaarraa::

- Čast je bila imati Beća Ću-bića za brata u vjeri, i prijateljau nevolji. Čovjeka koji je bio pri-jatelj svakom čovjeku, velikom imalom, bogatom i siromašnom.Islam nas uči da iza čovjeka os-taju samo dobra porodica, do-bra djela i trajni hajrati. BećoĆubić je ostavio sve troje.

HHaaddžžii IIddrriiss DDeemmiirroovviićć::- Upoznao sam Beća na sveč-

anosti otvaranja Fakulteta isla-mskih nauka u Sarajevu 1977.godine. Bio je u društvu dr Ća-mila Abdića iz Čikaga, dr Om-era Nasifa, generalnog sekre-tara Rabite, dr. Halima Mahmu-da, rektora Al-Azhara i drugihvisokih ličnosti. Zahvalio samse rahmetli Đozu i Smajlovićušto su ovim činom počastili mu-slimane Bara i Crne Gore. Odg-ovorili su mi da Bećo nije tu poključu, nego po zasluzi. To medodatno obradovalo. Jedanaestgodina kasnije predvodio samdelegaciju Islamske zajedniceJugoslavije na svečanosti otvara-nja Islamskog Kulturnog Centrau Čikagu. Na svakom koraku, ususretu sa muslimanima iz ra-znih djelova svijeta, osjetio sampočast što sam iz Bećovog kraja.Naš Bećo se nije slučajno našaou koloni pregalaca za islamsko

osvješćivanje, Đoza, Smajlovića,Abdića i Cerića, reisu-l-ulemeBiH, tada imama Čikaga.

AAnnkkaa VVoojjvvooddiićć,, ggrraaddoonnaaččeell--nniiccaa BBaarraa::

- U Bećovoj ličnosti su se sp-ojile sve najbolje osobine koje jeiznjedrio ovaj kraj. Bećo je bio iza volju i za nevolju, za znanogai neznanoga.

JJuussuuff KKaallaammppeerroovviićć::- Bećo je bio najbolji među

dobrima. Za sobom je ostaviospomenike dobrih djela gdjegod se okrenemo. Beća oplaku-ju njegovi brojni prijatelji širomzemaljske kugle.

M. Demirović

Bećir Ćubić preselio na Ahiret

Odlazak velikog dobrotvoraI Bećovamajka Aišapreselilana ahiret

Niko ne zna osim Allahdž.š. kada će ko umrijeti. All-ah dž.š. kaže: „Mi određuje-mo dan kada će ko od vasumrijeti i niko Nas ne možespriječiti“ (El-Vakia', 60).

Svega dvadesetak danaprije preseljenja na ahiretBećira Ćubića, preselila je injegova majka, devedeset-jednogodišnja Aiša, rođenaMačkić. Bećirov otac Tahiriskušan je da u jednommjesecu isprati suprugu isina. Tahir Ćubić rođen je1919. g. i bio je 72 godine ubraku sa rahmetli Aišom.Godine 1999. Tahir i Aišašalju bedele za hadž. Zanjega je hadž obavio imamSenad ef. Agić.

Neka hadži Tahiru i nje-govoj porodici Allah dž.š.podari sabura a rahmetlihadži Aiši i Beću džennet!

M. Martinović

Vrhovni državni tužilac, Ve-sna Medenica, potvrdila je 20.juna da crnogorska policijasaslušava veći broj aktera depo-rtacije Bošnjaka, koji su 1992.godine u Crnoj Gori nezakoni-to uhapšeni i potom izručeniRepublici Srpskoj.

- Pretkrivični postupak uve-liko teče i saslušavaju se svi lju-di koji su na ovaj ili onaj načinbili povezani i preduzimali rad-

nje, da li u okviru službenedužnosti ili van nje - kazala jeMedenica agenciji MINA.

Ona je kazala i da se osnovza isplatu obeštećenja ošteće-nih porodica ne može osporiti,ali da o njegovoj visini trebarazgovarati naknadno.

- Nijesmo sporili osnov i vi-sinu, barem ne u ovom trenut-ku. Ali, postavlja se jedno klju-čno i prethodno pitanje - utvr-

diti individualnu odgovornostza deportaciju koja je bila os-nov za utuženje - rekla jeMedenica.

Podgorički advokat DraganPrelević, koji je zastupnik po-rodica deportovanih Bošnjakau tužbi protiv Crne Gore, ocije-nio je skandaloznom izjavuMedenice da prvo treba utvrdi-ti individualnu odgovornost utom slučaju.

- Ako to bude teza tužilašt-va, predstavljaće jedno skanda-lozno šikaniranje žrtava i ten-dencije da se prolongiraju pos-tupci za naknadu štete zbog pr-avno i relevantne činjenice ind-ividualne odgovornosti, rekaoje Prelević za agenciju Mina.

Iz Crne Gore je 1992. god-ine nezakonito uhapšeno oko150 Bosanaca. Najmanje 48 Mu-slimana crnogorska policija pre-

dala je vlastima Radovana Kar-adžića, a većina njih je ubijena.

Porodice deportovanih Mu-slimana podnijele su do maja26 tužbi za naknadu štete pro-tiv države Crne Gore, dok je upripremi još 12. Ukupna vrije-dnost odštetnih zahtjeva iznosi38 miliona eura.

Osim najviših policijskihfunkcionera u tom periodu,očekuje se da će biti saslušan itadašnji crnogorski predsjed-nik Momir Bulatović i premi-jer Milo Đukanovića, kao i bi-vši potpredsjednik Vlade zadu-žen za kontrolu rada MUP-a,Zoran Žižić.

Saslušanja zbog deportacije Bošnjaka 1992.

Svi će akteri biti ispitani

GGaassuullhhaannaa uu PPeeččuurriiccaammaa

SSaa iisspprraaććaajjaa


gazetë islame17 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Teheran (Rojters) - Konze-rvativni gradonačelnik Tehera-na, Mahmud Ahmadinedžad,ostvario je ubjedljivu pobjeduna predsjedničkim izborima iodmah obećao da će pretvoritiIran u snažnu i primjernu is-lamsku državu.

Ahmadinedžad (48) je do-bio 62 odsto od 27.9 milionaglasova, prkoseći prognozamao tijesnom ishodu i obezbijedi-vši prednost koja je oslabilapritužbe zvaničnika i rivala oizbornim nepravilnostima.

- Naš glavni cilj danas je dastvorimo primjernu, naprednui snažnu islamsku naciju, kaz-ao je on u svom prvom komen-taru od kada je proglašen pob-jednikom drugog kruga izboraodržanog 24. juna.

U kampanji tokom koje se

protivkandidat Rafsandžanizalagao za bolje veze sa Sjedinj-enim Državama, Ahmadined-žad je kazao da odnosi sa Vaši-ngtonom nijesu lijek za sve teg-obe Irana.

Vašington je prekinuo vezesa Iranom 1980. i sada ga opt-užuje da razvija nuklearno oru-žje i podržava terorizam. Iran,četvrti najveći proizvođač na-fte u svijetu, demantuje te opt-užbe.

Ahmadinedžad, koji će po-stati prvi predsjednik Irana,nakon 24 godine, koji nije izredova mula, kada stupi na du-žnost u avgustu, takođe ima tv-rd stav prema nuklearnomprogramu Irana, rekavši da na-cija ima pravo da razvija svojunuklearnu tehnologiju.

Iran kaže da je svrha njego-

vog nuklearnog programa ob-ezbjeđivanje električne energi-je, ali Zapad strahuje da želi daproizvede atomsko oružje.

Teško da će Ahdmadinedž-adova pobjeda odmah dovestido promjena u nuklearnoj pol-itici, jer konačnu riječ o tome idrugim pitanjima daje vrhovnilider, ajatolah Ali Hamnei.

Izbori predstavljaju žestokudarac za Rafsandžanija (70),koji je u političkom vrhu odrevolucije 1979, i nadao se daće ponovo dobiti funkciju kojuje obavljao od 1989. do 1997.

Vrhovni lider Hamnei zabr-anio je pobjedničko slavlje na-kon varničave kampanje obil-ježene tvrdnjama o prljavimtrikovima i pohvalio je Rafsan-džanija, pozvavši ga de ostaneu politici.

Gradonačelnik Teherana novi predsjednik Irana

Ahmadinedžad obećao snažnu islamsku državu

Predstavnički dom Kongr-esa SAD usvojio je Rezolucijukojom je osudio genocid u Sr-ebrenici, pozvao na izvođenjepred lice pravde najodgovorni-jih, naročito Radovana Karad-žića i Ratka Mladića i odao po-čast muslimanskim žrtvama.

- Masakr u Srebrenici jemeđu najgorim od mnogihužasnih zločina koji su se do-godili tokom rata u BiH od ap-rila 1992. do novembra 1995.za vrijeme kojeg su bosanskiSrbi sprovodili politiku agresi-je i etničkog čišćenja, uz direk-tnu podršku režima SlobodanaMiloševića i njegovih sljedbeni-ka - navodi se u Rezoluciji usv-ojenoj povodom 10. godišnjicemasakra u Srebrenici.

Sličnu deklaraciju usvojilaje 23. juna i Parlamentarnaskupština Savjeta Evrope koj-om se osuđuje zločin u Srebre-nici. U deklaraciji se navodi daje prošlo 10 godina od genoci-da nad Bošnjacima iz Srebren-ice a da još nije došlo dosuočavanja sa istinom da suhiljade nevinih ljudi ubijenena orkestrirani i hladnokrvninačin.

- Njihova drugačija imena ivjeroispovest bili su jedini ra-zlozi zbog kojih su postali ne-vine žrtve takvog zločina - ist-iče se u deklaraciji i dodaje dasu izvršioci zločina, "koji su pu-cali u bespomoćnu djecu i sta-rce, nosili srpska imena i srp-sku zastavu". (Beta)

Kongres SAD usvojio Rezoluciju o Srebrenici

Kordoba - Raspravom o diskriminaciji mus-limana, u Kordobi je 9. juna završena konferen-cija Organizacije za evropsku bezbjednost i sa-radnju (OEBS), posvećena borbi protiv antise-mitizma i netolerancije. Dvodnevni skup zavr-šen je u srijedu uveče usvajanjem deklaracije ko-jom će, kako se očekuje, svaki vid netolerancijei diskriminacije biti izričito odbačeni kao prijet-nja demokratiji, a time i bezbjednosti na podru-čju OEBS-a i u čitavom svijetu.

Učesnici skupa u Kordobi, među kojima su mi-

nistri i visoki zvaničnici 55 zemalja članica OEBS-a, desetak azijskih i mediteranskih zemalja i bro-jnih nevladinih organizacija, razmatrali su i načineza borbu protiv diskriminacije hrišćana i drugih vj-erskih zajednica. Jedna od tema bila je i uloga me-dija, obrazovanja i zakonodavstava u sprečavanjurasizma, ksenofobije, netolerancije i diskriminacijesvake vrste. Učesnici skupa postigli su saglasnost uosudama rasne, vjerske, etničke i svake druge net-olerancije i pozivima da se ulože konkretni zajed-nički napori u borbi protiv tih pojava. (Rojters)

Singapur - Države Bliskogistoka apelovale su na izrael-ske i palestinske lidere da ok-ončaju konflikte zarad mira uregionu, dok je Malezija zatra-žila da se ulože veći naporikako bi se islam i muslimaniodvojili od terorizma, navodise u uvodnoj riječi razgovoraizmeđu zemalja Azije iBliskog istoka na Samitu kojije 21. juna održan u Singapu-ru.

Ministri i zvaničnici iz 40nacija i palestinske vlasti raz-govarali su o terorizmu, na-

oružanju za masovno uništa-vanje, o energetskoj politici i

trgovinskim odnosima. (AP)

Održana konferencija OEBS-a u Kordobi

Deklaracija protiv svih oblikanetolerancije i diskriminacije

Samit država Bliskog istoka i Azije u Singapuru

Dr Cerić uručio zahvalnicuiranskom ambasadoru

Sarajevo, 9. juna – Reisu-l-ulema BiH, dr Mustafa Cerić, ur-učio je posebnu zahvalnicu Islamske zajednice ambasadoruIR Iran u BiH, Sayedu Sadriju.

Prilikom uručivanja priznanja dr Cerić je zahvalio iransk-om ambasadoru na njegovom ličnom doprinosu i pomoći na-ročito u obnovi džamija, škola i drugih projekata od značaja zaIslamsku zajednicu BiH.

Reisu-l-ulema je iranskom ambasadoru, koji napušta BiH,zaželio uspješnu dalju diplomatsku karijeru. (MINA)

Položen kamen temeljac zadžamiju u Olovskim Lukama

Olovo, 7. juna – Reisu-l-ulema BiH, dr Mustafa ef. Cerić,položio je kamen temeljac za novu džamiju u Olovskim Luka-ma (Medžlis IZ Olovo).

Nakon učenja Kur’ana i ilahija, na početku svečanosti, obr-atio se glavni imam Medžlisa IZ Olovo, Esad ef. Pepić, a potommuftija sarajevski Husein ef. Smajić. Prigodan vaz održao jereisu-l-ulema dr Mustafa ef. Cerić. Dovu je proučio Muharemef. Hasanbegović, predsjednik GO Udruženja ilmije IZ u BiH.

(MINA)

U julu svečano otvaranjedžamije u Trebinju

U Trebinju će se održati svečanost otvaranja džamije Osm-an-paše Resulbegovića, 10. jula ove godine, sa početkom u11.30 h. Tim povodom Mostarsko muftijstvo i Medžlis IZ-e Tre-binja, posredstvom Mešihata Crne Gore, pozivaju Odbore isl-amske zajednice i pojedince iz Crne Gore da prisustvuju ovojznačajnoj svečanosti. B.A.

BiH

SSiinnggaappuurr

Još smo sa robovima Milostivog u ok-rilju Kur'ana, grupom koju je Allah oda-brao i počastio jer Sobom ih je povezao

i naznačio da Ga obožavaju. To su roboviMilostivog.

Allah ih je opisao najljepšim svojstvimakada se radi o odnosu s ljudima, Allahom iNjegovim stvorenjima, tokom noći i dana.Opisao ih je kao ljude koji rade dobra djela iizbjegavaju loša. Kada drugi čine grijehove,moleći se mimo Allaha nekom drugom, ubi-jajući nedužne, čineći blud, robovi Milostiv-og od toga ne rade ništa. A ko uradi nešto odtoga, iskusit će kaznu: «I oni koji se mimoAllaha drugom bogu ne klanjaju, i koji, onekoje je Allah zabranio, ne ubijaju, osim kadapravda zahtijeva, i koji ne bludniče; - a ko toradi, iskusiće kaznu». (Furkan 68.69). To ćebiti dupla kazna koja će se obnavljati, a kaz-na na Ahiretu će biti još žešća i više poniža-vajuća od kazne na ovom svijetu. Ona nećetrajati dan, mjesec ili godinu, već će biti vječ-na. Pored tjelesne kazne osjetit će i poni-ženje, jer će ostati vječno u patnji poniženi iodbačeni. Bez obzira kakav je status imao naovom svijetu oni će kod Allaha biti poniženii osramoćeni. Takvo će biti stanje onih kojičine grijehove i u njih se upuštaju.

Ali, da li su njima vrata pokajanja zalu-pljena, pa ih patnja neminovno čeka, ili zanjih ima nade i milosti? Da, za njih ima na-de, jer Allah, dž.š., je načinio izuzetak, re-kavši «Ali onima koji se pokaju i uzvjeruju idobra djela čine, Allah će njihova hrđavadjela u dobra promijeniti, a Allah prašta isamilostan je; a onaj ko se bude pokajao idobra djela činio, on se, uistinu, Allahu is-kreno vratio». (Furkan:70-71). Tako je Allahostavio vrata pokajanja otvorena za grje-šnike, a to je znak Njegove milosti. Allahzna njihovou slabost, obuzetost strastima,šejtanova došaptavanja, zna da je čovjek stv-oren slabim i da mnogo griješi i posrće, tebiva pokoran šejtanu; znao je za sve to, paim je otvorio vrata pokajanja.

U sahih hadisu se prenosi: «Tako mi on-oga u čijoj je Ruci moja duša, ako ne bistegriješili, Allah bi vas zamijenio drugim nar-odom koji bi griješio i koji bi nakon toga op-rost tražio, pa bi im Allah oprostio.»

On je «Al-Gaffar", On je "Al-Afuvv", Onje "Ar-Rahim», On je «At-Tevvab», i ne pos-toji ni jedan grijeh, a da ga ne može oprosti-ti, jer je Allahova oprost veća od svakog gri-jeha. Zbog toga su vrata pokajanja otvorenagrešnicima.

Pokajanje potire grijehe i čovjeka čistiod njih, baš kao što voda čisti nečistoću. Kose pokaje od širka, Allah će mu primiti po-kajanje: «Reci onima koji ne vjeruju: ako seokane, biće im oprošteno ono što je prije bi-lo; a ako se ne okane - pa, zna se šta je s dre-vnim narodima bilo.» (Al-Enfal: 38).

Koja će tevba biti primljena?Ta tevba je tevbetun-nesuh, ili iskrena

tevba. To ne može biti tevba onih koji se je-zikom kaju, a srca im ostaju naklonjena gri-ješenju. Da bi tevba bila ispravna u sebi mo-ra sadržati tri stavke:

Prva stavka je pokajanje. «Upitan jeEnes i dr., da li je Poslanik, a.s., rekao: «Ka-

janje je tevba». Reče: «Da». To znači da jeovo najvažnija stavka tevbe. To je identičnoriječima Poslanika, a.s.: «Arefat je hadž».Dakle, najvažniji čin tokom hadža je stajan-je na Arefatu.

Kajanje je griža savjesti, tuga, nemir i ne-spokoj uvijek kada se čovjek sjeti počinjeno-ga grijeha. To su osjećanja vjernika kada seogriješi prema Allahu. Čovjek sakuplja u svo-ja sjećanja grijehe koje je počinio prema Alla-hu, i prisjeća se blagodati kojima ga je Allahobasuo. U hadisu-kudsiju se veli: «Ja, džinnii ljudi smo u velikoj zbilji. Ja stvaram, a dr-ugi se obožava, Ja opskrbljujem, a drugom sezahvaljuje. Moja dobra prema robovimasilaze, a njihova zla prema meni nadolaze.Ja im pružam blagodati iz zadovoljstva, anisu mi potrebni, a oni Mi ljutito grijehovimauzvraćaju, a Ja sam im najpotrebniji».

Allah, dž.š., nam je u suri At-Tevbe opi-sao saosjećajnost pokajnika, rekavši: «A i on-oj trojici koja su bila izostala, i to tek ondakad im je zemlja, koliko god da je bila pros-trana, postala tijesna, i kad im se bilo stisnu-lo u dušama njihovim i kada su uvidjeli danema utočišta od Allaha nego samo u Njega.On je poslije i njima oprostio da bi se iubuduće kajali, jer Allah, uistinu, primapokajanje i milostiv je». (Al-Tevba: 118). Ob-ratite pažnju na dio ajeta: «I to tek onda kadim je zemlja, koliko god da je bila prostrana,postala tijesna». Prostrana zemlja im seučinila tijesnom. «I kada su uvidjeli da ne-ma utočišta od Allaha nego samo u Njega».To su osjećanja pokajnika. To je značenjekajanja i to je prvi segment pokajanja ukojem pokajnik suzama pere svoje grijehe.

Druga stavka pokajanja je čvrsta odlukao napuštanu grijeha. Bez toga neće biti isp-ravnog pokajanja. Ako se čovjek kaje, a nijepotpuno odlučan u tome i vraća se griješen-ju, a srcu mu je još prionulo za grijeh, i pa-met mu razmišlja o tome, onda to nije pravatevba i pokajanje. Trenutak pokajanja morakao mač sasjeći odluka da se nikada ne vra-ti grijehu, kao što se neće vratiti pomuzenomlijeko u vime.

Treća stavka pokajanja je da se čovjekpraktično okani grijeha. Pokajanje je povra-tak iz nepokornosti u pokornost, loših djelau dobra i povratak sa šejtanskog puta naAllahov put. Čovjek tada mora promijenitiput, društvo, mjesto, ljude, drugove, i da na-kon lošeg učini dobro djelo kojim će potrationo loše. Kada se ispune ovi uslovi tevbe,Allah će shodno Njegovom Zakonu prihva-titi pokajanje, jer je to u Kur'anu obećao:«On je poslije i njima oprostio da bi se i ub-uduće kajali, jer Allah, uistinu, prima poka-janje i milostiv je» (Al-Tevbe: 118).

Upitana je Rabija Al-Adevija: «Kada sepokajem hoće li mi Allah oprostiti? Ona od-govori: O mu'mine, kada ti Allah oprosti,tad ćeš se pokajati. Zar nisi čitao Allahoveriječi «On je poslije i njima oprostio da bi sei ubuduće kajali». Dakle, kada ti stvori pret-postavke pokajanja, dao ti je znak da je pri-mio pokajanje.

Pokajanje je potrebno svakom muslima-nu. U Kur'anu se naglašava: «I svi se Allahupokajte, o vjernici, da biste postigli ono što že-

lite». (An-Nur: 31). Također se veli: «O vi kojivjerujete, učinite pokajanje Allahu iskreno».(At-Tahrim: 8). Znači, vjernicima se Kur'anobraća i naređuje da se svi Allahu pokaju.

Od svakog čovjeka se traži da se pokaje.Ko to od ljudi tvrdi da je nepogrešiv?! Svimi nedovoljno poštujemo Allahova prava.Svi kršimo prava ostalih ljudi, pa zbog togatrebamo uvijek da se kajemo.

Poslanik, a.s., iako je poštovao punoAllaha i nije Ga ni za tren zaboravljao, jersu njegove oči spavale, ali srce nije, iako jebio mislima sa Allahom u pokretu i miro-vanju, govorio je «O ljudi, pokajte se Allahui tražite oprost od Njega, jer se ja doista,dnevno kajem i do stotinu puta».

Od robova Milostivog se traži činjenjetevbe, a naročito kada počine neki veliki gr-ijeh, poput onog kojeg Kur'an spominje: «Ioni koji se mimo Allaha drugom bogu neklanjaju, i koji, one koje je Allah zabranio,ne ubijaju, osim kada pravda zahtijeva, ikoji ne bludniče». (Furkan 68-69). Ili bilokoji drugi veliki grijeh.

Što se tiče malih grijehova, stvar je la-kša, jer oni se brišu namazima, postom ilisadakom, ali su veliki grijesi mnogo opasni-ji jer ih ništa drugo ne briše do iskrenogpokajanja.

«Osim ko se pokaje i uzvjeruje». Zašto jeovdje spomenuto prvo pokajanje, pa ondavjerovanje? Zato što veliki grijesi neutrališuvjerovanje i uništavaju ga. U sahih-hadisuse navodi: «Bludnik u činu bluda prestajebiti vjernik, kradljivac u činu krađe presta-je biti vjernik, onaj koji konzumira alkohol,u činu konzumiranja, prestaje biti vjernik».Iman se narušava činjenjem velikih grijeha.Zbog toga vjernik mora sebe rehabilitovatinakon što počini neki veliki grijeh. Odavdenalazimo smisao riječi: «Osim onog koji sepokaje i uzvjeruje». Jer vjernik tada obnavl-ja svoje vjerovanje iskrenim pokajanjem.

Nakon pokajanja i vjerovanja, neophod-no je činjenje dobrih djela: «Ali onima kojise pokaju i uzvjeruju i dobra djela čine». (Al-Furkan: 70). Čovjek mora pobijeljeti stran-icu svojeg života dobrim djelima, nakon štoju je pocrnio činjenjem loših. Mora raditidobra djela i uvećati ih, pokušavajući da na-doknadi ono što ga je prošlo. To je neopho-dno, kao što kaže Allah u drugom ajetu: «Jaću sigurno oprostiti onome koji se pokaje iuzvjeruje i dobra djela čini, i koji zatim naPravome putu istraje». (Ta-ha: 82).

Onaj koji je činio loša djela mora činitidobra i promijeniti put, jer onaj koji ne za-uzima sebe istinom zauzimati će je neistin-om, onaj koji ne uposli dušu pokornošću,uposlit će je nepokornošću. Čovjek ne smi-je biti dokon, već mora raditi. Kada prođevrijeme činjenja loših djela, čovjek se moraokrenuti činjenju dobrih.

Vrata činjenja dobrih djela su otvorenai mnogobrojna: «Onaj ko bude uradio koli-ko trun dobra - vidjeće ga». (Al-Zilzal: 7).Kod Allaha se ne gubi ništa: «Allah nećenikome ni trunku nepravde učiniti. Dobrodjelo On će umnogostručiti i još od Sebe na-gradu veliku dati». (An-Nisa': 40).

Na onog koji se pokaje obaveza je da,

koliko god može, ispuni stranicu dobrimdjelima i da pokuša da loša djela nadoknadidobrim djelima. Ako je ogovarao muslima-ne, onda neka moli Allaha da im oprosti.Ako je naudio ljudima svojim rukama i jez-ikom, neka njegova nova dobra djela buduu cilju da im pomogne i bude od koristi, teda im otkloni prepreke, koliko god je u sta-nju. Ako to ne bude u stanju, neka upućujena dobro: «Upućivač na dobro je kao onajkoji ga čini», a «Onaj koji upućuje na dobro,imaće nagradu kao onaj koji ga čini». Akoni to ne može, neka ima dobru namjeru, jermožda dobra namjera ispadne bolja od uči-njenog djela. To se od pokajnika traži:

«Ali onima koji se pokaju i uzvjeruju i do-bra djela čine, Allah će njihova hrđava djelau dobra promijeniti, a Allah prašta i samilos-tan je». (Al-Furkan: 70). Šta znače riječi: «All-ah će njihova hrđava djela u dobra promijen-iti»? Muffesiri navode dva značenja: a) njihovse život promijenio a djela preobrazila, jer suživot u griješenju, pretvorili u život u poko-rnosti, politeizam u monoteizam, ateizam uislam, hipokriziju u iskrenost, činjenje zlaljudima, u njihovom pomaganju, propuštanjenamaza i slijeđenje strasti, u čuvanje namazai izbjegavanje slijeđenja poroka, itd. Hrđavadjela su se preobrazila u dobra, jer im je noviživot preokrenuo tasove terezije i promijenioput, a vjetar je počeo puhati sa druge strane:b) sa iskrenom tevbom, loša djela se pretvara-ju u dobra. To se tako dešava jer kada se is-kreni pokajnik, sjeti grijeha, on se pokaje i za-plače, pa moli za oprost i traži od Allaha pom-ilovanje. On se, dakle, prisjeća svojeg grijehai to prati traženjem oprosta i povratkom Alla-hu, te se na taj način grijehovi pretvaraju udobra djela. To potvrđuju neki hadisi, a Alla-hova blagodat to toleriše.

Allah, dž.š., ne želi da se Njegovi roboviudalje od Njega, već želi da Mu se približe.u hadisi-kudsiju se navodi: «Ko mi se prib-liži za pedalj, približit ću mu se za lakat, komi se približi za lakat, približit ću mu se zazahvat, a ako Mi u susret ide hodajući, jaka njemu idem trčeći».

Ko dođe Allahu s pokajanjem, srest ćega izdaleka, a ko se od Njega udalji, pozvatće ga izbliza, kao što naređuje Svom Posla-niku da govori: «Reci: "O robovi moji koji stese prema sebi ogriješili, ne gubite nadu uAllahovu milost! Allah će, sigurno, sve grije-he oprostiti; On, doista, mnogo prašta i Onje milostiv». (Az-Zumer: 53). Koja je dražes-nija i gracioznija izreka od ove!?

I pored toga što su oni grješnici i zulu-mćari, On ih poziva tim lijepim pozivom: orobovi Moji, dakle iako griješite i posrćete,vi ste ipak Moji robovi, nemojte gubiti naduu Allahovu milost! Allah će, sigurno, svegrijehe oprostiti; on, doista, mnogo prašta iOn je milostiv.

To je opšti poziv koji će za svakog grje-šnika ostati na snazi do Sudnjeg dana. To senavodi u hadisu: «Allah je rekao: O sineAdemov, kad god Me zamoliš i ponadaš seMojoj milosti, oprostit ću ti sigurno. O sineAdemov, kada bi tvoji grijesi ispunili nebe-ske svodove, a zatim kad bi Me zamolio zaoprost, oprostio bih ti sigurno. O sine Ade-mov, kada bi Mi došao sa grijesima velikimkoliko Zemlja, a zatim Me susreo, ne prip-isujući Mi ništa, došao bih ti sa istom količi-nom oprosta». (hadis, Tirmizi).

Bitno je da moliš Allaha za oprost i daMu se vratiš ponizno kucajući na Njegovavrata, a On te neće vratiti, jer Allahovavrata se ne zatvaraju. Njegova vrata se uvi-

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 18SA MINBERE

dr Jusuf el-Karadavi SSVVOOJJSSTTVVAA RROOBBOOVVAA MMIILLOOSSTTIIVVOOGG

Iskreno pokajanje


gazetë islame19 MOZAIK EELLIIFF

OO iinnssaanneeKad sunce sa istoka granei vidiš pticu u letuupitaj sebe... o insanezašto si stvoren na ovome svijetu?

Zar si na zemlji da bi uživao u vinuili ‘pak da budeš i nestaneš?Zar u tome vidiš suštinuili si stvoren na sedždu da pa’neš!?

I pogledaj rijeku kako smireno tečekako veliča Allaha dž.š. žuboromi kako dan zamjenjuje večekako se svako jutro ezan srijeće sa zoromkako oboje slave Milostivog Gospodaraa ti i dalje živiš za ovaj svijet.

Osvijesti se, osvijesti se robeodupri se prolaznosti svijeta i lažnom sjajui okusi slast tevbejer Allah dž.š. voli one koji se kajuoni će inšallah završit’ u raju!

DDaammiirr BBeeggaannoovviićć,, BBeerraannee

Sjeti se duša prošlosti davnekad bijah srećan,kad bijah mlad,kad bijah tamo u domu svom.

Zar srce i dalje kuca tamoa duša žednazavičaja svog.

Sve što se rodi mora nestatia nekad i ja nestaću znaj.Dođe proljeće,život se probudiu mojoj duši čemer i jad.

I neka vatra kroz misli prođe...Kako je lijepo biti srećan i mlad.Bore su sada napale lice,ruka vremena ostavi trag.

Umoran starac sada sam jaA duša moja još čezne tamoa srce tiho još kuca ovamozar nije tuga života mogada ostarim bez Plava svoga.

Sve što se rodi mora nestatii ja sam sve bliži života kraju.Želim od mene samo da ostaneova pjesma o rodnom kraju.

AAddnnaann LLjjaalljjiićć,, CCaallww 22000044..

jek otvaraju kada kažeš: o Gospodaru. Allahonda tebi kaže: Odazivam ti se moj robe!

Bitno je da požuriš sa pokajanjem i da toneodložno učiniš, jer većina džehennemlijasu oni koji su ga odlagali. Oni su govorili po-kajat ću se, a to odlaganje (sewfe) je vojnik odvojske šejtanove. Jer otkud znaš da ćeš živjetido sutra i prekosutra? Odakle znaš da ćeš, ia-ko si u cvijetu svoje mladosti, doživjeti godi-ne starosti? Pa iako ostariš, odakle znaš daćeš duboku starost doživjeti? Ili ako to doži-viš, odakle znaš da ćeš imati volje da se poka-ješ? Možda je konstantno činjenje grijehazapečatilo tvoje srce pa ne možeš naći voljeza pokajanjem, jer kadgod čovjek počini nekigrijeh, ucrta mu se crna tačka na srcu, paako se pokaje srce se oslobodi nje i postanebijelo, u protivnom ucrtavat će se tačka dotačke, sve dok srce potpuno ne pocrni, danas Allah toga sačuva! Allah kaže: «A nijetako! Ono što su radili prekrilo je srca njiho-va». (Al-Mutaffifun: 14). Zbog toga je bojazanda srce ne pocrni i da ne nađe motivaciju zapokajanje. Takva je opasnost odlaganja.

Zatim, smrt dolazi iznenada, a posebnou našem vremenu kad većina ljudi umire unesrećama, od infarkta, angine, itd. Puno jeonih koji osvanu, a ne omrknu, ili omrknu ane osvanu: «Kada omrkneš, ne čekaj jutro, akada osvaneš, ne čekaj veče». (Buhari). Uve-ćaj bogobojaznost, jer ne znaš da li ćeš, kadase spusti noć, dočekati jutro. Odlaganje jeveoma opasno. Pokaj se što prije: «Allahprima pokajanje samo od onih koji učinekakvo hrđavo djelo samo iz lahkosmislenos-ti, i koji se ubrzo pokaju; njima će Allahoprostiti. - A Allah sve zna i mudar je». (An-Nisa': 17). Istina da se tevba prima u svakomstanju, kada se pokaješ prije nego duša dođedo grkljana: «Allah prima pokajanje robusve dok ne počne krkljati». (Tirmizi). Ali, koti garantuje da ćeš se kasnije pokajati?!Pokušaj da požuriš sa pokajanjem i da nekasniš. I nemoj smatrati svoje grijehe malim,jer je Poslanik, a.s., rekao: «Čuvajte se oma-lovažavanja grijeha, jer se oni sakupljajučovjeku sve dok ga nE unište». (Ahmed).

O vjernici, svi se Allahu pokajte. «Svakisin Ademov je griješan, a najbolji griješnicisu oni koji se kaju». Sam Adem, a.s., je po-griješio, pojevši plod sa drveta, ali je taj pri-jestup popravio pokajanjem i od njega se po-tpuno očistio, a to je u oprečnosti onomešto propagiraju kršćanski misionari. Allah,dž.š., veli: «Tako Adem nije Gospodara svo-ga poslušao i s Puta je skrenuo. Poslije ga jeGospodar njegov izabranikom učinio, pamu oprostio i na Pravi put ga uputio». (Ta-ha: 121-122). Adem, a.s., je pojeo plod sadrveta, zatim su on i njegova žena zamolili:«Gospodaru naš"- rekoše oni - "sami smo sebikrivi, i ako nam Ti ne oprostiš i ne smiluješnam se, sigurno ćemo biti izgubljeni». (Al-A'raf: 23), «I Adem primi neke riječi od Go-spodara svoga, pa mu On oprosti; On, doi-sta, prima pokajanje, On je milostiv». (Al-Bekare: 37). Kada je otac pogriješio i učiniogrijeh: «On je zaboravio, i nije odlučan bio»,kao što naglašava Kur'an, nije čudo dapogriješe i njegovi sinovi, ili da padnu u gri-jeh. Ali ono što je Allah dao Ademu, dao jei njegovim potomcima, pokajanje.

Gospodaru, oprosti nam uzrokomiskrenog pokajanja. Oprosti nam što je proš-lo, a popravi nam što je ostalo. MoliteAllaha za oprost, jer On oprašta grijehe iMilostiv je. Molite Ga odazvat će vam se.

S arapskog preveo, DDžžeemmoo RReeddžžeemmaattoovviićć

Objavivši rezultate istraživanja spro-vedenog nad ispitanicima različitih vje-roispovjesti, holandski psiholog VanderHoven, potvrdio je blagotvorno djelov-anje učenja Kur’ana i zikra na ljudskozdravlje. Poseban akcenat svoga istraživ-anja Hoven je stavio na djelovanje čestogizgovaranja riječi Allah na ljudski organi-zam. Nakon trogodišnjeg ispitivanja nadpacijentima, među kojima mnogi nijesubili muslimani niti su govorili arapskijezik, holandski psiholog je došao do fan-tastičnih rezultata, posebno kod pacije-nata koji su se prije ispitivanja žalili naumor i povišen pritisak. Kako je za arap-ski časopis “El Vatan” izjavio profesorHoven, izgovaranje Božijeg imena imaljekovito dejstvo na čovjekovo zdravlje.On tvrdi da izgovaranje svakog slova Bo-žijeg imena ima ljekovito svojstvo.

Tako izgovaranjem slova “A” posti-že se blagotvorni efekat na disajne org-ane, dok se karakerističnim izgovaran-jem slova “L” na arapskom jeziku, post-iže pravilno disanje. Izgovaranjem slo-va “H” na kraju riječi “Allah”, stavarase veza između pluća i srca, čime se ko-

ntrolišu otkucaji srca. Ono što je, za ovo istraživanje, mož-

da i najnevjerovatniji podatak je da ho-landski psiholog nije musliman. Ispitiv-anje je pokrenuo zbog svoje zaintereso-vanosti za islamske nauke i nadnarav-nost Kur’ana.

Za muslimane koji misle da nauka i

islam ne mogu zajedno, za opomenuneka bude i ajet iz Božije knjige: “Mićemo im pružati dokaze Naše u pros-transtvima svemirskim, a i u njima sa-mim, dok im ne bude sasvim jasno daje Kur’an istina. A zar nije dovoljno tošto je Gospodar tvoj o svemu obaviješ-ten?” (Fussilet: 53. ajet) S.Kajoshaj

Frankfurt - Turski romanopisac Or-han Pamuk (53) dobitnik je ovogodišnjeNagrade za mir njemačkih knjižara zasvoje djelo u kome "Evropa i Turska,kao islamska zemlja, uspijevaju da pro-nađu mjesto jedna za drugu", saopštio ježiri za dodjelu ove nagrade u Frank-furtu.

Pamuk, čiji su romani, među koji-ma su najpoznatiji "Snijeg", "Zovem seCrveno" i "Bijela tvrđava", prevedenina više desetina svjetskih jezika, živi iradi u Istanbulu. Nagrada za mir nje-

mačkih knjižara uručuje se svake godi-ne u oktobru, na Sajmu knjiga u Fran-kfurtu, autoru čije djelo doprinosi po-mirenju među narodima i državama.Ovu prestižnu nagradu ustanovilo jenjemačko udruženje izdavača i knjiž-ara "Bersenferajn" i njen novčani iznosove godine je 25.000 eura, javila je age-ncija DPA.

Žiri za dodjelu nagrade, obrazlažu-ći svoj izbor, istakao je da Orhan Pam-uk u svom djelu prati "tragove Zapadana Istoku i Istoka na Zapadu".

Izgovaranje Allahovog imena je ljekovito

Orhan Pamuk dobio Nagradu za mirŽŽeelljjaa zzaa rrooddnniimm kkrraajjeemm

Peticijaza halalproizvode

U toku je potpisivanje pe-ticije koja će biti upućena Me-đunarodnom sudu, kako bi seuvela legalna prehrambenamarka "halal" - koja će garan-tovati proizvode rađene u skl-adu sa šerijatom. Potrebno je5 miliona potpisa kako bi sekao marka registrovala za či-tav svijet. Pozvani ste da uče-stvujete u prikupljanju pot-pisa.

Detaljnije na web stranici: www.petitiononline.com/Hallal/petition.html

EELLIIFF jun 2005.islamske novinegazetë islame 20ZADNJA STRANAEELLIIFF

TRAGOM NEKADAŠNJIH DžAMIJA

Kako je već istaknuto, pros-tor današnjeg Bijelog Polja činilisu Bihor, Limski Nikšići, nahijaVraneš (Ljubovića) dio Koma-rana i Nikolj Pazar. Osmanlijesu Bijelo Polje preveli na svoj je-zik i nazvali ga Akova. Ovo imeće ostati u toku osmanlijske up-rave nad ovim krajem. Akova seprvi put pominje 28. juna 1583.godine, ali ne kao gradsko na-selje nego kao karavanska stani-ca.

Jačanjem Akove prestajesvaki značaj starijih gradovaNikolj Pazara i Bihora. U XVI iXVII vijeku dolazi do ubrzanograzvoja varoši a time i intenzi-vnijeg prihvatanja islama, uspo-stavom osmanlijske vlasti nadovim područjem. To se posebnoodnosi na područje Vraneša iBihora. Varoš se razvija sa svimorijentalnim obilježjima i posta-je sjedište osmanlijske vlasti isudstva u tvrđavi koja je opasa-na zidom kao zaštitom od upa-da ustanika, pljački i pobuna.Ovu varoš u tvrđavi karakterišuuski sokaci, avlije, česme, hano-vi, trgovišta, dućani, zanatskeradnje raznih vrsta i struka, dža-mije, mesdžidi, medresa, ruždi-ja i sl.

Ubrzanim razvijem varoši iformiranjem gradskog centrakojem gravitiraju ostala područ-ja i nahije, (Bihor, Srednje Po-limlje, dio Potarja i nahija Vra-neš) muslimansko stanovništvočinilo je više od tri četvrtine uk-upnog stanovništva. To je utica-lo da se na ovom području sagr-adi i veliki broj džamija. Ovometreba dodati i to, da su ove kra-jeve Osmanlije zaposjeli još1396. godine, što se da konsta-tovati da se i islam kao vjera naovim prostorima vrlo rano prih-vatila.

HHaaddžžiiddaannuuššaa -- ččaarrššiijjsskkaa ddžžaa--mmiijjaa

Ova se džamija nalazila ucentru varoši, u Ašik mahali. Toje, upravo, najljepši dio varoši.Podignuta je krajem XVII vije-ka. Bila je najljepša džamija uvaroši. Iz njenog šljemena izdi-zala se vitka drvena munara, aunutrašnjost je bila dekorisanalijepim ćilimima raznih boja iukrasa, narodne radinosti ovogakraja. U njenom haremu nalazi-lo se mezarje u kome je poko-pan poznati alhamijado pjesniki književnik, Hafiz Salih Gaše-vić. Srušena je u toku Drugogsvjetskog rata bombardovanjemsavezničkih snaga 1944. godi-ne. Posije oslobođenja, tadašnjevlasti uklonile se ostatke džami-je, očistile teren, pa je na dijelugdje se nalazila džamija, sagrađ-en park, a na mezarima spome-nik palim borcima u NOR-u.

Džamija je imala i svojevakufe. Pet dućana, groblje ilivadu u Pape, u Šahovićkoj opš-tini.

Imami ove džamije su bili:Adem Dobardžić, hafiz MustafaGušmirović, Salih Mulabegović.Naravno, bilo je i drugih, ali zasada zbog nedostatka podatakanaveli smo ona imena za koja sezna na osnovu izvora i litera-ture.

HHaazznnaaddaarr MMeehhmmeedd--aaggiinnaaddžžaammiijjaa

Džamija je podignuta uXVII vijeku u Donjoj mahali.Bila je najveća u gradu. Poznataje pod imenom Haznadar ili Me-hmed-agina a kasnije Idrizovićadžamija. Zidana je kamenom aimala je drveno munare. Bila jepokrivena ćeramidom. Na ulazuu džamiju postojao je natkrivenitrijem koji se oslanjao na drvenestubove. Srušena je 1958. go-

dine voljom tadašnjih vlasti, ana njenim temeljima podignutaje zgrada Elektro-prenosa.

Džamija je imala i svoje va-kufe; po jedan dućan u BijelomPolju i Beranama, jednu staruruždiju i groblje.

Službenici ove džamije bilisu: Salih Mulabegović, hafizMustafa Gušmiorović, AdemMeđedović, Mustafa Dizdarevićod 1932. godine.

U Akovu je i vjerska kompo-nenta bila jaka, zahvaljujućiupravo institucijama koje suovdje nastajale i kadrovima kojisu djelovali. Rijetko ćemo sus-resti, u tom vremenu, tako ma-lu varoš, sa velikim brojem poz-natih imena alima, muderisa,hafiza ne samo kod nas nego išire. Tu se posebno izdvajaju:Osman Šehdi Kadić, pjesnik, pi-sac i diplomata. Sin je MehmedSalima efendije Kadića iz Bije-log Polja koji se u izvorima i lite-raturi spominje kao Akovali(Bjelopoljak). Ahmet Hatem Ak-ovali Zade, sin je Osmana Šehdiefendije Bjelopoljaka, a unukMehmed Salim -efendije Kadi-ća. Završio je visoke škole u Ca-rigradu, Misiru (Egiptu), Hidža-zu (Saudijska Arabija), zatimKešfi Ismail-hodža Bivolica izBihora, Nuh ibn. Ahmed ibnAli iz kasabe Akova, Mehmedefendija Emin, poznati bjelopo-ljsko-bihorski kadija. Često sepotpisivao kao Mehmed čatibAkova. Mehmed Šakir Kurtćeh-ajić, Husein efendija Kolić, i dr.U ovoj varoši bilo je i osam ha-fiza.

Na seoskom području posto-jao je veliki broj džamija. Onesu, uglavnom, sve zapaljene uratnim pohodima četničkih od-reda Pavla Đuričića 1943. go-dine i to u selima: Rasovu, Gu-

bavču, Bistrici, Koritima, Iva-nju, Radulićima, Zatonu, Suti-vanu i Kanjama. Godine 1912.zapaljena je džamija u Bioči.Većina od njih su temeljitoobnovljene na istim lokacijamagdje su i postojale osim džamijeu Radulićima, Bioči, Zatonu iIvanju, čiji ostaci i danas govoreo jednom teškom vremenu i de-šavanjima u njemu. (O džamija-ma u Radulićima i Bioči pisalismo u prethodnom broju ''Eli-fa''.)

DDžžaammiijjaa uu ZZaattoonnuu Zaton je jedno od najglavni-

jih sela u Donjem Bihoru. Još usrednjem vijeku pominje se kaožupa koja je obuhvatala neko-liko sela. Pred kraj osmanskevlasti, Selim-beg i Osman-begHajdarpašić držali su kao pos-jed gotovo čitavo selo. Od Balka-nskog rata 1912. godine u Za-tonu su bile i njihove kule, a po-što je Zaton bio jedno od središ-ta u Bihoru, u njemu su Hajda-rpašići podigli i džamiju uKlinac.

Džamija je zapaljena u Dru-gom svjetskom ratu, 1943. go-dine i nije više obnovljena. Ka-men od džamijskog zida je upo-trijebljen za gradnju kuća. Pos-lije rata stanovništvo Zatona seizmijenilo. Muslimani su se isel-javali a doseljavali pravoslavni.Na neka od njih podsjećaju geo-grafski nazivi, kao npr. na Ćera-niće, podsjeća mahala. O njen-im službenicoima se za sada ma-lo zna.

Jedan od poslednjih imamau ovom džematu bio je hafizSalih Nuhodžić.

DDžžaammiijjaa uu IIvvaannjjuuSelo Ivanje smješteno je u

dolini ivanjske rijeke, izmeđukrša koji padaju sa koritske viso-ravni, Gradine i Kulinske kose.U selu je bio centar džemata zaIvanje, Godijevo, Zminac, Ja-sen, Kostiće, Kaševare i Crnča.Džamija je podignuta u prvimgodinama primanja islama uovom kraju. Godina gradnje zasada nije poznata.

Džamija je zidana pritesan-im kamenom a pokrivena čera-midom. Imala je drveno mun-are. U unutrašnjem dijelu od ul-aza, sa desne i lijeve strane pos-tojale su sofe a između njih po-pločani prostor. Između sofa sumahfile sa kojih se ulazilo u mu-nare. Pored džamije postojala jezgrada sibjan mekteba.

Džamija je bila u funkcijisve do Drugog svjetskog rata1943. godine, kada su je zap-alili četnički odredi Pavla Đur-išića.

U haremu ove džamije senalazi veliko mezarje sa raznimnišanima ispisanim osmanskimpismom na kojima je upisana1214, 1274, 1301. h. godina.

Imami džamije su bili: Sule-jman Dizdarević, Teufik Sijarić,Nuro Sijarić. Posljednji imam jebio Asim Prentić, koji je ubijenkod Zminca. Mujezini su bili:Hamzo i Haso Hajdarpašić.

BBaajjrroo AAggoovviićć

Bijelo Polje (III)

Podgorica, 28. juna – Predstavnici izdavačkekuće »El Kelimeh« iz Novog Pazara, MalikNurović, direktor, Sanin Musa, menadžer i pub-licista i Mustafa ef. Fetić, prvi direktor ove kuće,održali su u Starodoganjskoj džamiji promocijunovih knjiga. Oni su pred velikim brojem zain-teresovanih čitalaca dali uvid u neke od najak-tuelnijih naslova ove izdavačke kuće. Gosti iz

Novog Pazara govorili su i o značaju nauke iobrazovanja u islamu, istakavši značaj knjige uširenju znanja. Sanin Musa je ELIFU kazao daje islamska literatura izuzetno tražena i izniozadovoljstvo čitalačkom kulturom muslimanaCrne Gore.

Promocije knjiga održane su i u Tuzima,Baru i Ulcinju. M.D.

Promocija knjiga »El Kelimeh« u Podgorici

PPaarrkk uu BBiijjeelloomm PPoolljjuu,, mmjjeessttoo nneekkaaddaaššnnjjee HHaaddžžiiddaannuuššiinnee ddžžaammiijjee

SSaa pprroommoocciijjee kknnjjiiggaa

akcija deset eura za medresu - islam montenegro“ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i...

Documents