akkoord voor december
TRANSCRIPT
Pag
ina1
de hemel
geeft de aarde
stem Het is opnieuw de donkerste tijd van het jaar en Advent. Op vele plaatsen dichtbij en veraf... wordt het adventsverlangen naar licht in het donker heel concreet. Kan het weerloze kind Jezus ook vandaag in ons hart geboren worden en tot leven komen? De vier kaarsen op de adventskrans (aan het onthaal) in scholen, de serene adventsmomenten samen met
leerlingen en collega’s, de aandacht voor elkaar in deze tijd van het jaar waar velen ook te kampen krijgen met gemis en eenzaamheid... Het zijn allemaal maar kleine symbolen en stappen op de weg naar vrede en toch zijn ze relevant om de hoop levend te houden. Het is een bescheiden schoolpastoraal van
„la petite bonté‟ die licht en warmte binnenbrengt in de leefgemeenschap van onze scholen. Dank aan allen die zich hier dag in dag uit in stilte voor inzetten.
Buiten is het winter: bij elk seizoen horen speciale geluiden. Zoemen de bijen in de zomer; in de winter kraakt het ijs op de sloten, knerpt de sneeuw onder je voeten en tinkelen de ijskegels aan de dakgoten. Ja, ook in de winter zingt de schepping op zijn eigen manier.
Pag
ina2
aanzetten
voor adventscelebratie met verwijzing naar Kerst (B)BaO (p. 2-13)
kruisteken adventskrans In december kort voor Nieuwjaar na het speelgoed en het snoep van Sint-Maarten en Sint-Nikolaas vieren vele mensen over de ganse wereld de komst van een kind. Ook wij sluiten ons daarbij elk jaar aan. En om te beginnen met we een kruisteken… Het is bijna Kerstmis. Op onze adventskrans ontsteken we de vier kaarsen. Ben je akkoord, dat we eerst met Maria uitzingen:
Ik voel me blij, ik voel me vrij, ik jubel en ik zing
want diep in mij groeit leven, dat leven door zal geven aan elke kleine mens...
Wie honger heeft, wie angstig leeft, wie aan de kant moet staan,
die mag opnieuw gaan hopen, zal rechtstaan en zal lopen naar elke kleine mens...
Het is een droom, ook onze droom, al eeuwen doorverteld,
van God die komt bevrijden, die deelt in al het lijden van elke kleine mens...
En wat doe wij, zijn wij erbij, met handen en met hart,
om die droom waar te maken, Gods wereld goed te maken, voor elke kleine mens…
Pag
ina3
God, waarom vechten grote mensen voor de vrede? Waarom moorden mensen voor geluk? Waarom schieten mensen zonder reden? Waarom maken ze wat mooi is, steeds weer stuk? Iedere dag, ook vandaag, stel ik iedereen de vraag: “breng je vrede door een moord?” Ik vraag maar steeds: ‘waarom’, God? Waarom sterven kleine kinderen zonder reden? Of heeft een kind misschien iets heel erg stouts gedaan? Waarom vechten grote mensen voor de vrede? Zou ’t niet gewoon met liefde gaan?
Dit jaar werken we rond ‘muziek’.
Als Jezus was geboren, zongen de engelen: ‘Gloria’. In deze viering -vlak voor Kerst-
vertellen we een oud verhaal over Kerst en muziek… Luister je mee?
Pag
ina4
de kleine trommeljongen, the little drummer boy Heel lang geleden, vlak bij de stad Bethlehem, leefde eens een kleine jongen wiens familie heel arm was. Zijn kleren waren versleten, soms had hij honger, want er was niet genoeg te eten. Maar de jongen had één ding waardoor hij toch gelukkig kon zijn: hij had een trommel, die trommel was van zijn vader geweest en daarvóór van zijn opa. Jaren geleden, toen zijn opa nog jong was, had die de trommel gekregen van rondtrekkende muzikanten. Toen de kleine jongen oud genoeg was leerde zijn vader hem ‘param pampam pam’ spelen, op de trommel. Nu was hij van de kleine jongen en die hield heel veel van zijn trommel. Elke dag speelde hij erop en liep door zijn dorp. De andere kinderen volgden hem, terwijl hij speelde, zongen mee en marcheerden in de maat. Soms liepen er zelfs dieren mee in de parade! De kleine jongen speelde zo vaak op de trommel dat hij er heel goed in werd. De mensen in het dorp noemden hem al gauw: ‘de kleine trommeljongen’. In dezelfde tijd, in het stadje Nazareth, moesten Jozef en Maria op reis. Maria was in verwachting, maar ze moesten naar Bethlehem voor de volkstelling die keizer Augustus bevolen had.
Pag
ina5
In Bethlehem was het heel druk, zo druk dat ze geen plaats konden vinden om te slapen. Ze werden naar een kleine stal gestuurd door een herbergier. Jozef en Maria waren zo moe en hadden zo koud dat ze blij waren dat ze in het stro in de stal konden gaan liggen. Die nacht werd Jezus geboren, en Maria legde hem voorzichtig in een kribbe met stro. Buiten op het veld waren de herders. Ze pasten op hun schapen. Het was een heel gewone nacht. Toen opeens ... was er een helder licht, alsof het dag werd. En daar stond een engel in het licht. De engel zei: 'Wees maar niet bang. Ik kom jullie een boodschap brengen van God. Jullie zullen allemaal erg blij zijn. In Bethlehem is een bijzonder Kindje geboren. Een Kind dat alle mensen gelukkig zal maken. Ga Hem zoeken.’ De herders gingen Hem zoeken en vonden Jezus. Ze vertelden het grote nieuws aan iedereen. Iedereen had het over de kleine Jezus. Ook de trommeljongen hoorde van Jezus. Hij wou ook graag naar het Kindje kijken, maar hij had niks om te geven. Die nacht zag hij een heldere ster schijnen. Even later kwamen er drie vreemde mannen op kamelen door de straat, ze hadden mooie kleren aan en mooie dingen bij zich, het waren koningen. Zouden zij ook naar Jezus gaan kijken? De kleine trommeljongen besloot hen te volgen. Hij hoorde de drie mannen praten over de ster. Ze waren de ster al van heel ver gevolgd en nu scheen de ster boven een stal. De drie koningen gingen de stal binnen. Toen ze Jezus zagen bogen ze en gaven hun mooie geschenken: mirre, wierook en goud.
Pag
ina6
De kleine trommeljongen stond buiten en zag dat allemaal gebeuren. Wat kan ik doen dacht hij, ik heb niks om te geven, verdrietig draaide hij zich om en liep terug naar huis. Toen zag hij de trommel die daar hing. Plotseling wist hij wat hij de kleine Jezus kon geven. Hij zou voor Hem op de trommel spelen. Hij ging terug en toen hij de stal weer zag begon hij zacht te spelen en te zingen:
kinderen zingen Ik ga naar Bethlehem,
param pampam pam en sla mijn trom voor Hem,
param pampam pam want voor de sterren scheen,
param pampam pam is plaats voor iedereen,
param pampam pam ram pam pampam ram pam pampam.
Jezus de koning kwam, param pampam pam
in de stal, param pam pampam param pam pampam
en Maria zei: param pampam pam
je slaat je trom zo blij, param pampam pam
en kijk, mijn Kindje lacht, param pampam pam
het heeft op jou gewacht, param pampam pam ram pam pampam ram pam pampam.
Sla je trommel maar, param pam pampam
in de stal, param pam pampam param pam pampam
en hij sloeg de trom, param pampam pam
het werd al stil alom, param pampam pam
de engelen waren heen, param pampam pam
ook de herders een voor een, param pampam ram pam pampam ram pam pampam.
Maar hij sloeg de trom, param pam pampam
in de stal, param pam pampam param pam pampam
Pag
ina7
Pag
ina8
100 jaar geleden woedde in onze streken een oorlog. Een erge oorlog, die aan miljoenen jonge mensen het leven kostte. 14-18 wordt overal herdacht. Maar vergeten wij niet: ook vandaag nog is er oorlog en geweld. Ook wij maken ruzie en sluiten mensen uit. Soms lijkt alles wel donker. Ook nu. Donker in de wereld. Donker in ons hart. En toch... dromen wij allemaal van een andere wereld. Een wereld zonder ruzie en geweld. Een wereld vol vriendschap en vreugde… Misschien moet daarom Jezus straks opnieuw geboren worden. Om ons die vrede te brengen. DRAMATISATIE Christmas Truce
Begingeluid CD - gure wind.
“Soldaten” aan beide kanten podium. Verkleumd.
Zitten stil dicht bij elkaar.
Kind cello zacht te spelen (of CD). Verteller
Kerstavond 1914. Het is oorlog in Europa. Een Groote Oorlog. Alles ligt plat.
Aan het front is het stil. Ongewoon stil. Vredig stil.
De soldaten dachten met Kerst terug thuis te zijn.
“De oorlog zou vlug voorbij zijn”, hadden ze gezegd.
Pag
ina9
Maar nu zitten ze vast.
Ver van huis, in de streek van Ieper.
Ze verschuilen zich in de loopgraven.
De Duitsers aan de ene kant – de Geallieerden: Engelsen, Fransen en Belgen aan de andere kant.
Het leven in de loopgraven is zwaar, zeer zwaar.
Het water, de honger, de ratten, luizen en vlooien maken het leven haast onmogelijk. Het is bitter koud, bitter koud.
Soldaten wrijven hun handen van de koude. Aan de kapotgeschoten bomen hangen ijspegels.
Eén soldaat houdt de wacht.
Kijkt met verrekijker naar ‘de vijand’.
Schrijven gaat moeilijk, met verkleumde vingers.
Enkele soldaten schrijven. Zelfs slapen lukt niet.
Enkele soldaten gaan liggen. Enkele soldaten bekijken nog eens de kerstcadeautjes die ze kregen.
Halen geschenk uit hun doos. Aangebracht in grote kisten uit het vaderland. Nuttige geschenken vooral. Een doosje sigaren, een tabakszakje, polswarmers.
En ja, Friedrich kreeg een bal!
Wrijft over de bal. Een echte voetbal. Het doet hem denken aan thuis, aan zijn kleine broer, aan school.
In de loopgraaf staat een kleine kerstboom. Mooi versierd met papiersnippers. En een blank gepoetste helmspits als piek er bovenop. Soldaat Ernst kapte de spar in de buurt.
Soldaat brengt boompje aan - komt bij de anderen zitten. “Geen Kerst zonder kerstboom!”; zei hij, en sprong zomaar over de borstwering,
Pag
ina1
0
om een boom te zoeken. Niemand schoot.
Het kleine boompje zorgt voor wat kerstsfeer. En veel heimwee naar huis.
Cello stopt. En dan, opeens, begint Karl te zingen… STILLE NACHT, HEILIGE NACHT….
Kind soldaat zingt enkele zinnen luidop. De Engelsen spitsen hun oren. Zingt daar iemand? Bruce staat recht, om beter te horen.
Soldaat staat recht, spitst de oren. Ja, hij hoort goed! Stille nacht! Hij stapt zijn loopgraaf uit, hands up.
Soldaat stapt naar middenstrook-handen omhoog. Midden niemandsland blijft hij staan. De handen in de lucht. De Duitsers kijken nieuwsgierig toe. Wat doet die man? Karl stapt uit zijn loopgraaf, recht op de man af.
Gaat naar niemandsland, blijft staan - 1 m afstand tussen beide mannen. Anderen kijken gespannen toe.
Heel even blijven ze afwachtend staan. En dan vallen ze in elkaars armen. En wensen elkaar: Frohe Weichnachten! Merry Christmas! Zalige Kerst.
En dan, één na één, volgen alle soldaten hun voorbeeld.
Ze stappen uit hun loopgraaf en wandelen “niemandsland” in, op zoek naar de ander.
Ze omarmen elkaar en wisselen geschenken uit.
Een droge koek voor een slokje wijn. Een sigaar voor wat gin.
Wisselen uit. Blij tonen ze elkaar de foto’s van hun liefsten, ver weg in het vaderland.
Fritz haalt het kleine kerstboompje uit de loopgraaf. Ook Friedrich haast zich terug en haalt zijn pasgekregen voetbal. Spontaan beginnen enkelen een partijtje voetbal. Anderen bekogelen elkaar speels met sneeuwballen.
Heel even is de oorlog ver weg. Daar, op die smalle strook,
Pag
ina1
1
in niemandsland…
En dan… dan zingen ze samen, schouder aan schouder , ‘Stille Nacht’.
Samenzang of beluisteren. Ondertussen kan een stukje film uit ‘de Christams Truce’ worden geprojecteerd.
Stille nacht Heilige nacht Alles schläft Einsam wacht Nur das traute hoch heilige Paar Holder knabe im lockigen Haar Schlaf in himmlischer Ruh Schlaf in himmlischer Ruh Stille nacht Heilige nacht Alles slaapt Eenzaam wacht Le mystère annoncé s'accomplit Cet enfant sur la paille endormi Sleep in heavenly peace Sleep in heavenly peace
BELGEN
Stille nacht
Heilige nacht
Alles slaapt
Eenzaam waakt
Bij het kindje
' Hoogheilige paar
Rond de kribbe
Klinkt engelenschaar
Slaap in hemelse rust!
Slaap in hemelse rust!
DUITSERS
Sille nacht
Heilige nacht
Alles schläft
Einsam wacht
Nur das traute
Heilige Paar
Holder Knab
Im lockigen Haar
Schlafe in himmlischer
Ruh!
Schlafe in himmlischer
Ruh!
BRITTEN
Silent night
Holy night
All is calm
All is bright
Round yon Virgin
Mother and Child
Holy infant
So tender and mild
Sleep in heavenly
peace!
Sleep in heavenly
peace!
FRANSEN
Douce nuit
Sainte nuit
Tout s'endort
Plus de bruit
Le mystère annoncé
s'accompli
Cet enfant sur
La paille endormi
C'est l'amour infini!
C'est l'amour infini!
Pag
ina1
2
a.dilcdn.com
voor iedereen… Voor iedereen die licht wil zien in lange donkere nacht: Een kindje uit de hoge, een kindje wordt verwacht. Voor iedereen die iemand mist, en last heeft van de kou: het kindje van de liefde, het kindje komt voor jou. Voor iedereen die vrede wil, geen ruzie meer voortaan: het kindje van Maria, het kindje komt eraan. Voor iedereen die droevig is of boos, of bang of moe: het kindje van de vrede, het kindje komt naar ons toe!
Een kind mag het Jezusbeeld nemen uit de kerststal en ronddragen door de kerk/ruimte
om te tonen aan alle kinderen op de tonen van feestelijke muziek.
Kinderen met brandende kaars(jes) kunnen begeleiden.
Pag
ina1
3
Het lied dat we samen zingen om deze viering samen zingend af te sluiten werd geschreven in de tweede wereldoorlog. Een tijd waar met recht kon worden gesproken over een winternacht. De hongerwinter, de bezetting: veel mensen leden onder het duister die deze tijd met zich meebracht, in het bijzonder in de gevangen- en vernietigingskampen van Nazi-Duitsland. En dan wordt juist dit lied geschreven en gecomponeerd als een soort tegenstem, dat het licht het altijd van het duister wint.
Midden in de winternacht: door herders en vogels wordt gezongen en op citers, fluiten, trom en beltrom gespeeld.
Midden in de winternacht, ging de hemel open. Die ons heil der wereld bracht, antwoord op ons hopen. Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet?
Laat de citers slaan, blaast de fluiten aan. Laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen:
Christus is geboren!
Vrede was er overal, wilde dieren kwamen. Bij de schapen in de stal, en zij speelden samen.
Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet? Laat de citers slaan, blaast de fluiten aan.
Laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen: Christus is geboren!
Ondanks winter sneeuw en ijs bloeien de bomen. Want het aardse paradijs is vannacht gekomen.
Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet? Laat de citers slaan, blaast de fluiten aan.
Laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen: Christus is geboren!
Zie daar staat de morgenster, stralend in het duister. Want de dag is niet meer ver, bode van de luister.
Die ons weldra op zal gaan, herders blaast uw fluiten aan. Laat de bel bim-bam, laat de trom rom-bom.
Kere om, kere om, laat de bel-trom horen. Christus is geboren!
op YouTube vind je de pianobegeleiding
https://www.youtube.com/watch?v=jaU-msIHerc&feature=fvst
of ook https://www.youtube.com/watch?v=lOyEmKJozc0&list=RDlOyEmKJozc0#t=3
Pag
ina1
4
tekstbundel
voor adventscelebratie / Kerstwake (B)SO (p. 13-28)
Als delen van een geheel goed samengaan, als tonen aangenaam samenklinken, spreekt men van harmonie. Drie of meer tonen die harmoniëren, vormen een akkoord. Dissonanten geven wrijving. Ze verstoren een bepaald concept van harmonie. Daarom noemen sommigen ze wanklank of valse toon. Ze zijn al enkele decennia zeer populair. Dissonanten brengen spanning, bieden weerwerk en lokken nieuwe harmonie uit. Tegenstemmen worden vaak als dissonant gezien. Ze stellen heersende inzichten en normen in vraag. Ze klinken vaak profetisch en zijn meermaals hun tijd ver vooruit. Het vraagt moed en durf, lef en kracht uit te komen voor je diepste overtuiging. Om soms tegen de stroom in te gaan. We vieren Jezus’ geboortefeest. In de aanloop daartoe klinken in de liturgie profetische stemmen. Jezus’ boodschap van Liefde was controversieel, een dissonant in zijn tijd en cultuur. Ze bracht hem tot op het kruis. Maar ze trotseerde de eeuwen tot op vandaag. Steeds opnieuw geloven mensen in zijn verhaal en nemen ze tot leidmotief voor hun leven. In dialoog met hun medemensen.
Pag
ina1
6
Met Kerstmis wordt een kind geboren. De afkomst is niet helemaal duidelijk. De omstandigheden zijn erg gebrekkig. Een vluchteling die asiel zoekt. Het leven zelf, dat zijn liefde te vondeling legt. Zou je niet eens willen kijken of het niet op jouw drempel is achter gelaten? Vind je het, laat je dan wekken door je eigen lichtglans. Neem het op en koester het. Voed het met je solidariteit. Laat het groeien. Maar… vertel het niet aan de machtigen, ook niet aan die in jezelf. Ze zullen het kind doden… Als je wilt dat het groeit, zal je risico’s moeten nemen, overtolligheid afleggen, vertrouwde wegen verlaten, langs een andere weg naar huis gaan. Misschien kom je wel in de woestijn terecht. Vrees dan niet, je bent er niet alleen. Twee of drie, of twaalf, of zeventig… en een menigte, die niet te tellen is, gaan met jou mee. Het kind zal volwassen worden in jou en onweerstaanbaar zal je een mens van gemeenschap worden, een asielplaats, misschien wel een stuk brood dat gebroken en gedeeld wordt... Daniël Alliët
Pag
ina1
7
“Er was eens een koning die zielsveel hield van een eenvoudig volksmeisje. Dolgraag wou de koning met haar trouwen. En dat was niet eens zo moeilijk. Want niemand durfde de koning tegenspreken, laat staan tegenwerken. Elke staatsman had ontzag voor de koning en naburige staten vreesden zijn macht. Niemand durfde het ook maar aan hem gelukwensen te onthouden. Maar op een dag ontwaakte in het hart van de koning een angstaanjagende gedachte: kan dat volksmeisje ooit de gunst beantwoorden die ik haar verleen door met haar te trouwen? Kan ze wel echt ja of nee zeggen op mijn verzoek? Zal ze ooit in staat zijn te vergeten dat ik koning ben en zij maar een eenvoudig volksmeisje? Zou ze niet gelukkiger zijn als ze kon trouwen met een gelijke? Kortom, zal ze wel gelukkig worden aan mijn zijde? Maar hoe kan er gelijkheid groeien tussen mezelf en een meisje van het volk? Twee antwoorden zijn mogelijk op de vraag naar gelijkheid. 1 Je kunt je voorstellen dat de koning het meisje in de adelstand verheft. De koning tilt als het ware het meisje op zijn niveau. Hij hangt zich over het balkon van zijn paleis en trekt haar zijn koninkrijk binnen. Eenmaal binnen, past het meisje zich aan en verwerft ze een nieuwe identiteit. Zo wordt het meisje opgenomen in majesteitelijke kringen. Het meisje moet echter een prijs betalen. Ze moet haar afkomst loochenen om te kunnen huwen. Maar is daarmee echte gelijkheid bereikt? Is daarmee de kloof tussen koning en volksmeisje gedicht? (…) 2 Er is ook een andere optie: de koning daalt neer. Hij mengt zich onder het volk. En natuurlijk gaat overal waar hij komt, de mensenzee uiteen. Maar is dat genoeg om de weg vrij te maken naar het hart van het meisje? Is afdalen voldoende om het meisje de echte vrijheid van de keuze te schenken? Moet hij niet eerder, radicaler ook, afstand doen van zijn koningschap? Want als hij zeker wil zijn van haar liefde, dan moet hij haar toch als een gelijke tegemoet treden en zo de voorwaarden scheppen dat zij in alle vrijheid ook nee kan zeggen op zijn aanzoek! Kan het meisje ‘nee zeggen’ zolang hij koning blijft? Ten slotte is weigeren voor een volksmeisje niet echt een optie als een koning een aanzoek doet. Het is dus niet genoeg dat de vorst afdaalt. Alleen als hij erin slaagt als een doorsnee burgerjongen onder de mensen te komen, kan hij zijn geliefde de vrijheid schenken om te kiezen. De koning moet dus afstand doen van zijn identiteit als hij zijn geliefde voluit wil respecteren. Als hij voor het meisje echte liefde en niets dan liefde voelt, dan moet hij bereid zijn het koningschap voorgoed op te geven. (…) Het is de koning, en niet het meisje die een prijs moet betalen!” Ter vergelijking: God (de Vader), die zijn Zoon (via een mens Jezus) met Kerstmis laat neer- of afdalen uit de positie van God-zijn, uit grote Liefde voor de mensen. "God wordt mens en gelijke aan ons ..." S. Kierkegaard
Pag
ina1
8
God is ook klein begonnen
Evangelie van de keizer van Rome: Judea is ingenomen. Onze legers hebben de Galliërs verpletterd.
Evangelie van de keizer: een koningskind is geboren! Hij zal morgen heersen op aarde.
Zijn leven zal van begin tot einde één successtorry zijn. Hij is geboren in het centrum van de macht, in het paleis van de keizer, temidden van bodemloze rijkdom, marmeren kamers, fluwelen stoffen, gouden lambriseringen.
Hij zal door dienaars en slaven in kostbare zijden doeken gewikkeld worden speciaal overgebracht vanuit het Oosten.
Hij zal omringd en beschermd en bewierookt worden door de groten der aarde.
Hij zal onkwetsbaar zijn en meedogenloos, over 'bovennatuurlijke' krachten beschikken, hij zal onaanraakbaar en oppermachtig zijn.
Hij zal carrière maken, volkeren onderwerpen, de wereld veroveren met paarden en wagens.
Er zullen magistrale monumenten en hemelshoge paleizen in zijn naam opgericht worden.
Mensen zullen zich aan zijn voeten werpen, angstig en gedwee.
Evangelie van de keizer.
Wij kennen een ander verhaal.
Evangelie van Jezus!
De geboorte van een mensje, kwetsbaar en bedreigd,
een niemendalletje, in godvergeten velden met herders en een kribbe,
temidden van chaos, repressie, armoe en uitzichtloosheid.
De geboorte van een mensje, in de krottenwijken van de wereld.
Altijd opnieuw.
Gloria in excelsis Deo!
Een bijna ondenkbaar verhaal!
Hij deed stof opwaaien door zich te verbinden met het uitschot, de marginalen, het gemeen volk, de armsten,
de aan de kant geschovenen, de uitgebuitten, leeggezogenen, kromme, besmette, aangetaste mensen.
Pag
ina1
9
Ziek- en kapotgemaakt door het systeem, door de Pax Romana,
de opgelegde vrede van het Romeinse Imperium, door de tempelreligie die reinheid boven menselijkheid
en dogma boven gerechtigheid plaatste.
Hij onderwierp niet, hij deed opstaan, hij veroverde niet, hij openbaarde het geweld,
hij zoog niet uit, hij herverdeelde.
Hij stierf een roemloze dood aan het kruis, geliquideerd als staatsgevaarlijke terrorist.
Hij was geen mens die de ambitie had God te worden.
Hij was een mens die ernaar streefde mens te worden.
Hij opende in de werkelijkheid het venster van de kwetsbaarheid.
Een venster dat telkens opnieuw wordt dichtgemetseld
met een muur tussen joden en Palestijnen, met oorlogvoering tegen dissidente volkeren,
met grenzen rond de Europese welvaart, met de militarisering van onze hersenen,
met aangeleerde gevoelens van onveiligheid, met georganiseerde angsten voor moslims,
met afbraak van de sociale zekerheid met afdanking en uitbuiting van honderdduizenden arbeiders
met bezuinigingen in de zorgsector en op ontwikkelingssamenwerking, en op…
Wij sluiten ons aan
bij die troep uit Egypte gevluchte slaven en bij alle gedeporteerden van alle tijden,
alle vluchtelingen en asielzoekers die eindelijk veilig zoeken terug te keren naar huis en bij alle onderdrukte, achtergestelde, gediscrimineerde vrouwen en mannen.
Samen met hen
een grote stroom, een aanzwellend lied,
trekken wij richting vrijheid, richting wijd, bewoonbaar land.
Gedragen door een visioen, dat ook de doden aanraakt.
Van onder de puinhopen van de geschiedenis zullen zij opstaan
en zich voegen bij de alomvattende beweging voor het leven,
tegen de dood. De steppe zal bloeien!
De beweging van Jezus Messias
wil altijd opnieuw geboren worden, kwetsbaar
en onweerstaanbaar, zoals een kind geboren wordt.
Pag
ina2
0
Maria kun je zien als ‘dissonant’, een tegenstem. God kiest immers een ongehuwde vrouw uit om zwanger te worden van zijn Zoon. Er gebeurt iets waarvan iedereen opkijkt, wat anders is dan gewoon. Heel de situatie is ‘ongewoon’! De geboorte zelf is ook dissonant. Niet in een herberg of huis wordt Gods Zoon geboren maar in een stal. De engelen zingen het uit en vertellen het eerst aan het uitschot van die tijd. Niet aan koningen of keizers, maar aan herders en schapen wordt de boodschap het eerst verkondigd. En dan komen er wijzen, uit verschillende streken. Vreemdelingen zijn ze. Niet het eigen volk maar vreemden komen het kind groeten en begrijpen de boodschap! Het is alsof God met de geboorte van zijn Zoon zegt: “Als je wil weten waar het op aankomt, kijk dan naar hen die geen naam, geen faam, geen rechten hebben. Spiegel je aan hen, neem hen als toetssteen voor je handelen. Zij gaan ons voor naar een manier van leven waar mensen ‘herderen’ voor medemensen. En dat is altijd voor de laatsten eerst en voor de minsten het meest.” Carlos Desoete
Pag
ina2
1
de kleine vrede in de grote oorlog 24 December 1914. Het front strekte zich uit van Vlaanderen tot aan de Zwitserse grens. Een lange linie van sombere loopgraven. Aan de ene kant lagen de Duitse soldaten, aan de andere kant de Britse. Soms was er maar 100 meter tussen hen. Aan de Duitse kant begon een soldaat te zingen: ‘Stille nacht; Anderen namen het lied over. Al snel klonk vanuit de loopgraaf een prachtig gezang. Aan de Britse zijde neuriede men mee. Na het lied applaudisseerden de Britten. ‘More, more!’ riepen ze. De Duitsers zongen een ander lied. Toen begonnen de Britten te zingen. Aan de Duitse zijde stak een soldaat een bord omhoog. ‘You no shoot, we no shoot’ stond erop. De soldaten vergaten dat het oorlog was. Ze klauterden uit de loopgraven. En in het niemandsland tussen de beide linies, omhelsden Britse en Duitse soldaten elkaar. Ze deelden Duitse bratwurst en Engels Christmaspudding. Iedereen zong en dronk. Met Kerstmis begroeven ze samen alle doden die in het niemandsland tussen de loopgraven lagen. Niemand schoot. Iedereen was veilig. Even leek de oorlog niet meer te bestaan. Maar na Kerstmis ging alles weer zijn gewone gang. De soldaten, die de dag ervoor nog broederlijk met elkaar zongen en aten, kregen van hun generaals het bevel om elkaar te beschieten. Anders werden ze zelf neergeschoten. Maar zij die het overleefden, hebben deze kerst nooit vergeten. Uit ‘Een parel voor elke dag.’ – Chantal Leterme
Pag
ina2
2
Kerstmis
We steken een kaars aan maken eigenhandig licht en zien uit naar licht dat niet verbleekt, nooit dooft. We zoeken sfeer willen warmte in en om ons die niet bekoelt hartverwarmend is. We willen samen zijn zoeken gezelschap en we vieren een band die niet breekt, niet loslaat. We zingen al doen we dit nog maar zelden en we hopen dat ons lied niet eindigt, nooit verstommen zal. We zetten een boom levend groen in dorre winter en hopen dat het leven niet voorgoed verdort, afsterven zal. We zetten een stal armoe troef, amper onderdak en we vertrouwen op een thuis waar we voor altijd geborgen zijn. Peer Verhoeven
Pag
ina2
3
GEMEENSCHAP GROEIT WAAR ONVERSCHILLIGHEID WIJKT De Bijbelse profeet Jesaja roept alle naties van de aarde op: ‘Ga mee, laten we opgaan naar de berg van Jahwe. Daar zal Hij ons Zijn wegen wijzen. Hij zal rechtspreken tussen de vele volken. Dan smeden zij hun zwaarden om tot ploegscharen, en hun speren tot snoeimessen. Geen volk heft nog het zwaard op tegen een ander, en de oorlog leren ze af voorgoed…’ (Jes. 2, 2-4). Niet voor niets staat deze tekst in grote letters geschreven op het gebouw van de Verenigde Naties in New York – om nooit meer te vergeten. Diezelfde boodschap herkennen wij in het evangelie, dat tegenover het militair-economisch machtssysteem van het toenmalige Romeinse keizerrijk het toekomstvisioen oproept van het ‘Koninkrijk Gods’, de ‘nieuwe wereld’ waarin alle gangbare machtsverhoudingen zijn opgeheven. Die wereld zal er één zijn van wederzijdse dienstbaarheid, zonder armen en verdrukten. Stel je dat eens voor…! Maar dat stéllen wij ons als christenen toch voor, week na week in onze liturgie – daar is toch precies de zondag voor, wanneer wij samenscholen rond de Schrift, en telkens weer het gebaar stellen van breken en delen, doen wat niet kan… De joodse wijsgeer Levinas heeft mij geleerd: ‘Met elk ander mens die ik ontmoet begint mijn wereld op-nieuw als vraag, als uitnodiging en roeping. Voor het kwetsbare aangezicht van de ander word ik telkens weer tot ‘hoeder van mijn broeder’ aangesteld. Tussen mij en die ander die mij aankijkt gaapt aanvankelijk een bodemloze afgrond. Die kloof overbruggen begint met de niet-onverschilligheid, het opnemen van verantwoordelijkheid. Alleen zo kan er iets van gemeenschap groeien tussen mensen. Alleen aan de niet-onverschilligheid is de broederschap onder de volkeren te danken…’ ‘Het diepste atheïsme bestaat er in dat we onszelf machteloos verklaren en zeggen dat we niets kunnen doen tegen de oorlog, de honger, de bewapening, de uitsluiting…’, zei Dorothee Sölle ooit. Zo’n soort atheïst kan en wil ik absoluut niet zijn. Steeds meer zou ik een ‘volwassen gelovige’ willen worden in de Geest van Jezus van Nazareth en van de Schrift. In de jaren die resten wil ik mij dan ook steeds meer toeleggen op en toewijden aan dat moeilijke (vredes)proces van ‘gods-dienst en mensen-dienst’, van ‘menswording’ en ‘levenslang leren’. Zo moge het zijn – kome wat komt… Geert Dedecker
Pag
ina2
4
Ze waren op de vlucht... hun leven, het leven, hun toekomst werden bedreigd. In de drukke herberg was er alleen maar plaats voor glans en glitter, voor culinaire hoogstandjes... geen plaats voor hun ’dagelijkse kost’ van twijfels en onzekerheden. Halverwege Bethlehem vonden ze een open huis, een onderdak voor hun boosheid en broosheid, een onderdak voor hun gebroken dromen... Een open huis waar herders en koningen mensen en engelen lotgenoten zijn, tochtgenoten worden.
Een open huis waar gouden sterren stilstaan
in donkere stille nachten en kleine tekens worden van toekomst en hoop...
Een open huis
waar engelen van mensen iedereen van goede wil
vrede, alegria, alle goeds toezingen...
Een open huis waar mensen zijn als mirre,
helend en zalvend voor mensen met krassen op hun ziel...
Een open huis
waar mensen elkaar bewieroken eren en waarderen zoals ze zijn,
gekwetst, verminkt misschien, waar mensen, ondanks alles,
nog durven juichen en jubelen...
Een open huis waar ook vandaag nog, misschien ook voor jou...
God menselijk en mensen goddelijk worden.
Mil
Pag
ina2
5
vreemdelingen buiten
Op een keer, het was enkele dagen voor Kerstmis, schilderden drie mannen op een muur: ‘Vreemdelingen buiten!’ Wat later kon je in de kleine stad horen: ‘Kom. Nu is het genoeg. Wij doen wat op de muur staat. Wij zijn weg!’ Eerst kwamen de pakjes cacao naar buiten, dan de chocolade en de pralines in hun kerstverpakking. Zij wilden naar Ghana en West-Afrika. De koffie volgde. De ananas en de bananen kropen uit hun kisten. Ook de druiven uit Zuid-Afrika. De peperkoek en de koekjes twijfelden. Want wij zijn gemaakt van meel uit België, maar kregen hun pittige smaak van kaneel uit India. Japanse computerspelletjes trokken in lange rijen naar het Oosten. In de lucht zag men kalkoenen terug naar Engeland vliegen, en tapijten die naar Teheran wilden. De stookolie en de benzine vormden beken en vloeiden naar Saudi-Arabië en Koeweit. Auto’s vielen uit elkaar: wat uit aluminium gemaakt was, trok naar Rusland, het koper trok naar Zimbabwe, het ijzer naar Brazilië, de rubberen onderdelen naar Congo. Na drie dagen herinnerde er niets mee nog aan vreemdelingen. Omdat het bijna Kerstmis was, zongen de mensen Stille Nacht, maar dan heel stil omdat het eigenlijk een Oostenrijks liedje is. Maar één stel was gebleven: Maria, Jozef en hun zoontje, Jezus. ‘Wij blijven,’ zei Maria, ‘want als wij ook nog weggaan, wie zal er dan nog de weg naar de menselijkheid kunnen wijzen?’ Uit ‘Een parel voor elke dag’ – Chantal Leterme
Pag
ina2
6
harmonie en dissonanten Als delen van een geheel goed samengaan, als tonen aangenaam samenklinken, spreekt men van harmonie. Drie of meer tonen die harmoniëren, vormen een akkoord. Dissonanten geven wrijving. Ze verstoren een bepaald concept van harmonie. Daarom noemen sommigen ze wanklank of valse toon. Ze zijn al enkele decennia zeer populair. Dissonanten brengen spanning, bieden weerwerk en lokken nieuwe harmonie uit. Tegenstemmen worden vaak als dissonant gezien. Ze stellen heersende inzichten en normen in vraag. Ze klinken vaak profetisch en zijn meermaals hun tijd ver vooruit. Het vraagt moed en durf, lef en kracht uit te komen voor je diepste overtuiging. Om soms tegen de stroom in te gaan. Binnen enkele weken vieren we Jezus’ geboortefeest. In de aanloop daartoe klinken in de liturgie profetische stemmen. Jezus’ boodschap van Liefde was controversieel, een dissonant in zijn tijd en cultuur. Ze bracht hem tot op het kruis. Maar ze trotseerde de eeuwen tot op vandaag. Steeds opnieuw geloven mensen in zijn verhaal en nemen ze tot leidmotief voor hun leven. In dialoog met hun medemensen. Schrijf je in jouw school mee aan dat akkoord? Leeftocht advent 2016
Christenen nemen een aanloop naar Kerstmis met een dubbele beweging. Zij keren zich naar binnen: zo maken zij hun hart klaar om Jezus welkom te heten. En een beweging naar buiten: zij treden zoals Jezus in de tegenstroom van altijd maar meer en delen met wie het minder goed heeft. Kerstmis is een feest van harmonie met zichzelf, met de mensen om je heen en met God. Akkoord? Leeftocht advent 2016
Pag
ina2
7
Er zijn zo van die momenten dat je voelt dat het plaatje klopt, dat je in eenklank bent met jezelf, met je naasten, met wat je overstijgt. Het verlangen naar die eenklank is het streven van de advent. Advent is die harmonie al horen terwijl ze er nog niet is. Ze gaat crescendo door bewuster dan anders Jezus in het vizier te houden, door zicht intens te richten op zijn levenslied – het evangelie -, door zich af te stemmen op de tonen die Hij aangeeft – van elkaar houden -, door ahoe te roepen tegen armoede, die tegenstem in praktijk te brengen en metterdaad te helpen wie in nood is, door een symfonie van hoop in te oefenen om ze met Kerstmis voluit te laten weerklinken en ze lang te laten nazinderen in zeggen, doen en zijn. Leeftocht advent 2016
samen tegen armoede
Er zitten valse noten in onze samenleving. Ze staan een stemmig akkoord in de weg. Welzijnszorg roept iedereen op om die resoluut weg te werken door schouder aan schouder met mensen in armoede te staan, samen te zoeken naar oplossingen, de armoede structureel aan te pakken. Samen met jou! Akkoord?
Pag
ina2
8