Akılcı İlaç Kullanımı‘Diyabet ve Böbrek’

Doç.Dr. Özkan GÜNGÖRKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

NEFROLOJİ YAN DAL OKULU

14 OCAK 2017

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

TANIM Kişilerin hastalığına ve bireysel

özelliklerine göre;

Uygun ilacı,

Uygun sürede,

Uygun dozda,

En düşük maliyetle

kolayca sağlayabilmeleridir.

AMAÇ

Sağlık hizmetinin kalitesini arttırmak

Tedavi maliyetini azaltmaktır.

3

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yanlış ve gereksiz ilaçkullanımı, tedavi maliyetleri ve halk sağlığını etkileyen ciddi birsorun olarak devam etmektedir.

Bu nedenle akılcı ilaç kullanımı konusunda halkın ve sağlıkçalışanlarının bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi son dereceönemlidir.

Akılcı ilaç kullanımı, ilacın üretiminden-imhasına kadarki sürecinher aşamasını kapsamaktadır.

Hekim, hemşire

Eczacı

Diğer sağlık personeli

Hasta/ hasta yakını

Üretici

Düzenleyici Otorite

Diğer (Medya, Akademi vb.)

Hastaların tedaviye uyumunun azalmasına,

İlaç etkileşimlerine,

Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine,

Hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına,

Advers olay görülme sıklığının artmasına,

Tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur.

AKILCI OLMAYAN İLAÇ KULLANIMI

TANI VE TEDAVİ SÜRECİNDEAKILCI İLAÇ KULLANIMI

Hekim tarafından doğru tanının konulması,

İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması, hasta ve

hasta yakını tedavi hakkında bilgilendirilmelidir

Güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır,

Tedavinin gerçekleşebilirliğinin ve maliyetinin değerlendirilmesi,

Tedavinin başarısı ve hastanın uyumunun değerlendirilmesi,

Eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa uygun ilaçların seçimi, uygun doz ve

süre seçilmesi

Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimlerin öngörülmesi.

6

ÜLKEMİZDE

Sağlık Bakanlığı bünyesinde, akılcı ilaç kullanımı ile ilgiliçalışmalar, yaklaşık 20 yıldır sürmektedir.

12 Ekim 2010 tarihinde Bakan Oluru ile, Akılcı İlaç KullanımıBirimi kurulmuştur.

19 Mart 2012 tarihinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz KurumuBünyesinde Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi veTanıtım Dairesi kurulmuştur.

7

DSÖ’nün tahminlerine göre, ilaçların:

% 50′sinden fazlası uygun olmayan şekilde reçetelenmekte, temin

edilmekte veya satılmaktadır.

Tüm hastaların yarısı da ilaçlarını doğru şekilde

kullanamamaktadır.

8

Diyabette durum nasıl?

DM tedavisine uyum %23-77

OAD’ye uyum %36-93

İnsülin alan Tip 2 DM’li hastaların çalışmada reçete edilendozların %63’ünün alındığı gösterilmiş.

2 yıl boyunca insüline devam edenlerin oranı %80

Diyabette akılcı ilaç kullanım ilkeleri

Tedavi hedeflerini belirle

Hedefe ulaştıracak kişisel tedaviyi-ilacı seç

Sonuçları izle

Olumsuz sonuçlarda basamakları gözden geçir

ANTİDİYABETİK İLAÇ

Hipoglisemi riski düşük olmalı!

Obesite yapıcı etkisi olmamalı!

Renal fonksiyonlara göre düzenlenebilmeli!

Olgu 1

74 yaşında kadın hasta, 5 yıllık tip 2 DM

Metformin 2x1000 mg alıyor

Genel durum bozukluğu

KŞ:160, cr:1.7,HbA1c:9

GFR:29 ml/dk (Evre 4 KBY)

PH:7.15, Laktat:6.3, HCO3:15

TEDAVi ???

Olgu 2

52 yaşında erkek hasta

10 yıldır Tip 2 DM, düzenli ilaç kullanmıyor. KKY mevcut

1x30 mg pioglitazon alıyor

AKŞ:556, HbA1c:12.2, cr:1.3

SİPK:2.3 gram/gün

MDRD: GFR:58 ml/dk (Evre 3 KBY)

TEDAVi ???

Olgu 3 48 yaşında, kadın hasta

15 yıllık Tip 2 DM

3x100 mg akarboz ve 1x3 Gliklazid alıyor

GFR:6 ml/dk, 1 aydır hemodiyalize giriyor (Evre 5 KBY)

Bilinç bulanıklığı ve terleme ile geliyor

KŞ:34, HbA1c:11.4, cr:6.1

TEDAVi ???

Biguanidler

Sülfonilüreler

Glitazonlar

İnkretinler

DPPD inh.

SGLT-2 inh.

İnsülin

Biguanidler

Metformin Öneri

Evre 1-3 Evre 1-2 doz ayarlaması gerekmez

Evre 3: GFR:30-45 arası 850 mg/gün

GFR:45-60: 1.5 gr/gün

Evre 4-5 Kullanılması tercih edilmez

Diyaliz Kullanılması tercih edilmez

GliklazidGlimepiridGliburid

Öneri

Evre 1-2 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 3-5 Kullanılması tercih edilmez

Diyaliz Kullanılması tercih edilmez

Sülfonilüreler (2.kuşak)

Glipizid*

Evre 1-5 Bütün evrelerde güvenle kullanılabilir

Akarboz Öneri

Evre 1-3 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 4-5 GFR

Glitazonlar Öneri

Evre 1-3 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 4-5 Doz ayarlaması gerekmez

Diyaliz Doz ayarlaması gerekmez

Tiazolidininonlar

Repaglinid Öneri

Evre 1-5 Doz ayarlaması gerekmez

Diyaliz Sınırlı tecrübe

Glinidler

Nateglinid Öneri

Evre 1-3 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 4-5 Kullanılması tercih edilmez

Diyaliz Kullanılması tercih edilmez

SitagliptinVildagliptin

Öneri

Evre 1-2 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 3 50 mg/gün

Evre 4-5, Diyaliz 25 mg/gün

DPP4 İnhibitörleri

Bu hasta için uygun mu? Repaglinid? Olabilir..İlk tercih??

Saksagliptin

Evre 1-2 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 3-5, Diyaliz 25 mg/gün

Linagliptin

Evre 1-2 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 3-5, Diyaliz 2.5 mg/gün

EksenatidLiraglutid

Öneri

Evre 1 Doz ayarlaması gerekmez

Evre 2-5, Diyaliz Sınırlı tecrübe, kullanılmaz

İnkretinler-SGLT2 inhibitörleri

DapagliflozinKanagliflozin

Öneri

Evre 1-3 Azalmış etkinlik, sınırlı deneyim

Evre 4-5 Önerilmez

Diyaliz Önerilmez

İnsülinler

Hızlı etkili Doz

RegülerLisproAspart

GFR:10-50: Doz 25 azaltılırGFR

Olgu Uygun Tedaviler

Olgu 1 (74 yaşında, GFR:29ml/dk)

1)Laktik asidoz mevcut, Metformin kesilmeli

2)Glipizid, Glitazonlar, Repaglinid, DPP4 inh, insülin

Olgu 2 (52 yaş, GFR:58 ml/dk)

1)Diyabetik nefropati,KKY, Pioglitazon tercih edilmemeli

2)Metformin, Akarboz, Glipizid, Glinidler, DPP4 inh, insülin

Olgu 3 (48 yaş, GFR:6 ml/dk)

1)Diyaliz hastası, hipoglisemi mevcut, ilaçları kesilmeli

2) Glipizid, Glitazon, Repaglinid, DPP4 inh( doz ayarlı), İnsülin

Sonuç olarak; diyabetik hastalarda antidiyabetik tedavidüzenlenirken renal fonksiyonlar mutlaka dikkate alınmalıdır

Hipoglisemiye, laktik asidoza ve ödeme mutlaka dikkat edilmelidir

Diyabetik böbrek hastalarında her evrede en güvenilir tedaviinsülindir!!