aktualne trendy w przekazywaniu wiedzy drogami...
TRANSCRIPT
(c) W. Cellary 2009, slajd 1
Wojciech Cellary
Katedra Technologii Informacyjnych
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Mansfelda 4, 60-854 Poznań
www.kti.ue.poznan.pl
Aktualne trendyw przekazywaniu wiedzydrogami elektronicznymi
(c) W. Cellary 2009, slajd 2
Twarde fakty o Internecie
122 miliony witryn internetowych
433 milionów komputerów zarejestrowanych w systemie DNS
1,1 miliarda internautów
2,4 miliarda użytkowników telefonów komórkowych
Świat, w którym miliard ludzi informuje i komunikuje sięprzez Internet, nie jest już światem papieru
(c) W. Cellary 2009, slajd 3
Internet w Polsce
54% gospodarstw domowych jest wyposażonych w komputer
39% gospodarstw domowych madostęp do Internetu
komputer ma 81% małżeństw z dwójką dzieci, a tylko 28% małżeństw bez dzieci
dostęp do Internetu ma 62% małżeństwz dwójką dzieci, a tylko 22% małżeństw bez dzieci
77% młodzieży w wieku 16-24 lat korzysta intensywnie z Internetu
Młode pokolenie jest w Internecie w szkole i w domu
(c) W. Cellary 2009, slajd 4
Zmiana pokoleniowa
Osoby w wieku 45-60
Pokolenie rządzących „Przyszłość narodu”Osoby w wieku 19-24
11%
ma wyższe wykształcenie
49%
studiuje na uczelniach
Wykształcenie
współczynnik skolaryzacji
netto
współczynnik skolaryzacji
brutto
(c) W. Cellary 2009, slajd 5
Społeczeństwopokolenia dzisiejszych studentów
Połowa społeczeństwa będzie mieć wykształceniewyższe
Połowa społeczeństwa będzie pracowaćw sektorze usług opartych na wiedzy,czyli będzie tworzyć, adaptować i przekazywać wiedzę
Całe (prawie) społeczeństwo będzie musiało ciągle uzupełniać swoją wiedzę zgodnie z zasadą „uczenia się przez całe życie” (ang. Life-Long Learning)
Całe społeczeństwo będzie miało do swej dyspozycji powszechny, bardzo tani, multimedialny Internet
Sposób pozyskiwania, wykorzystania i tworzenia wiedzybędzie diametralnie inny niż to ma miejsce obecnie
(c) W. Cellary 2009, slajd 6
Dwoista naturainformacji i wiedzy
Informacjawiedza
• zainteresowanie
• efektywność przyswajania
• dostępność (miejsce i czas)
• koszt
• adaptacja do indywidualnych potrzeb
treść forma
o to chodzi
od tego zależy
(c) W. Cellary 2009, slajd 7
Zmiany w obszarzeprzekazywania wiedzy
Trend 1:od dokumentu papierowego do dokumentu elektronicznego
Trend 2:od odrębnych sieci do konwergencji sieci cyfrowych
Trend 3:od tekstu do multimediów
Trend 4:od bierności do interaktywności
Trend 5:od produktu do usługi
Trend 6:od pojedynczości do wirtualnych społeczności
Trend 7:od ostrej granicy między autorem i odbiorcą do współtwórczości
(c) W. Cellary 2009, slajd 9
Obiektywna wyższość formy elektronicznej nad formą papierową
dostępna niezależnie od położenia geograficznego czytelnika
dostępna niezależnie od czasu: pory dnia i nocy
roku jej wytworzenia
tania w przechowywaniu i dostępie
multimedialna
automatycznie przetwarzalna, w efekcie personalizowalna
nieliniowo uporządkowana (hipertekst i hipermedia)
interaktywna
książka (treść książki)w postaci elektronicznej
jest:
Dysk 200 GB kosztuje 200 zł
Można na nim zmieścić 111 mln stron
Ułożone jedna na drugiej miałyby 11 km
Ułożone jedna za drugą miałyby 33.000 km
Kosztowałyby (sam papier) 4 mln zł
(c) W. Cellary 2009, slajd 10
Biblioteki cyfrowe
Uwolnienie od posiadaniaczyli
dostęp do treści nieuwarunkowany posiadaniem nośnika
W przyszłości – e-papierczyli
na jednej e-kartce treść wszystkich książek świata
(c) W. Cellary 2009, slajd 11
Biblioteki cyfrowe
Cechy pojedynczej książki elektronicznej zastosowanena poziomie biblioteki (zbioru bibliotek)
dostępność niezależna od położenia geograficznego czytelnika
dostępność niezależna od czasu:
niski koszt przechowywania i dostępu
multimedia
automatyczne przetwarzanie, w efekcie personalizowalność
nieliniowe uporządkowanie (hipertekst i hipermedia)
interaktywność
Wyszukiwalność książek i treści – web semantyczny
Cała biblioteka jedną wielką książką
(c) W. Cellary 2009, slajd 12
Biblioteki cyfrowe
10% internautów – powyżej 20 godzin tygodniowo,
19% polskich internautów – od 5 do 20 godzin tygodniowo,
44 % polskich internautów – od 1 do 5 godzin tygodniowo
Czas spędzany w Internecieprzez polskich internautów:
Polacy spędzają w Interneciecztery miliardy godzin rocznie
(c) W. Cellary 2009, slajd 13
Czytelnictwo książek
51% Polaków powyżej 15 roku życia nie czyta książek wcale
32% Polaków czyta książki sporadycznie(do 6 książek rocznie)
17% Polaków czyta ponad 6 książek rocznie
Polacy spędzają na czytaniu książekczterysta milionów godzin rocznie
(c) W. Cellary 2009, slajd 14
Porównanie
13 milionów surfujących Polaków spędza w Internecie 10 razy więcej czasu
niż 15 milionów czytających Polaków na czytaniu książek
9 milionów Polaków i surfuje, i czyta
4 miliony Polaków surfuje, ale nie czyta
5 milionów Polaków nie surfuje, ale czyta
ALE:
(c) W. Cellary 2009, slajd 16
Konwergencja
Internet TelewizjaTelefonia
komunikacja każdego z każdymza pomocą głosu, obrazu, tekstu i danych komputerowych
powszechna,szerokopasmowa,
multimedialna,dwukierunkowaSIEĆ CYFROWA
jednolitość technologii cyfrowej
(c) W. Cellary 2009, slajd 17
Po konwergencji
Cechy telewizyjne: komunikacja na skalę społeczną
wysoka jakość treści i serwisów
zaanonsowana z góry struktura programu
Cechy internetowe: komunikacja personalna i w małych grupach
wspólnych zainteresowań
prawo do opublikowania przez każdego dowolnej treści (wiadomości, nagrań, filmów, programów)
wybór interesującej jednostki programowej na podstawie wyszukiwania
Użytkownik: widz, słuchacz, interlokutorbędzie miał równolegle do wyboru
dowolnie duży zestaw jednostek programowycho cechach bardziej telewizyjnych lub bardziej internetowych
(c) W. Cellary 2009, slajd 19
Multimedia
Przez multimedia rozumiemy oprogramowanie, które komunikuje się z człowiekiem za pomocą co najmniej:
tekstu
głosu
obrazu
W bardziej zaawansowanych formach multimedia oddziałują przez:
dotyk
węch
poczucie równowagi
Cechą nowoczesnych multimediów jest:
interaktywność
trójwymiarowość
(c) W. Cellary 2009, slajd 20
Formy multimediów
1. Prezentowanie tych samych co do istoty treści w nietradycyjnych mediach:
ekranizacje powieści
czytane książki
- bajki dla dzieci
- dzieła do słuchania w trakcie jazdy samochodem
2. Wzbogacone media:
udostępnianie tekstów dialogów w filmachi tekstów piosenek
tłumaczenia symultaniczne na kilka języków
3. Wzbogacone treści:
oferowanie oprócz samego utworu dodatkowych treści:
- wywiady z autorami, wykonawcami i komentatorami,
- niewykorzystane fragmenty filmów,
- film o kręceniu filmu, nagrywaniu koncertu itp.
(c) W. Cellary 2009, slajd 21
Formy multimediów (cd.)
4. Utwory od początku projektowane jako multimedialne, zawierające tekst, głosi obraz wideo (wstawki)
5. Utwory bogato multimedialne (ang. rich media), o wysokim poziomie interakcyjności, dla przykładu:
serwis internetowy Google Maps zawierający mapy różnej rozdzielczości całego świata
serwis internetowy Visible Human Dissectorsłużący do wizualizacji ciała człowieka oraz symulacji operacji chirurgicznych w celach edukacyjnych
(c) W. Cellary 2009, slajd 22
Formy multimediów (cd.)6. Multimedia strumieniowe
W multimediach strumieniowych dane, w szczególności głos i obraz, są na bieżąco pobierane ze zdalnego serwera przez sieć
Treść multimedialna może mieć charakter archiwalny i być przechowywana na serwerze, lub może mieć charakter transmisji na żywo
Przykładem multimediów strumieniowych jest serwis internetowy YouTube, umożliwiający publikację w Internecie amatorskich filmów, wideoklipów i mini-produkcji
Innym przykładem jest serwis internetowy Last.fm, który jest zarówno systemem muzycznych rekomendacji, jak i zbiorem spersonalizowanych, internetowych stacji radiowych
(c) W. Cellary 2009, slajd 23
Formy multimediów (cd.)7. Wirtualna rzeczywistość
Wirtualną rzeczywistość uzyskuje się przez opracowanie matematyczno-informatycznego modelu pewnego rzeczywistego lub abstrakcyjnego środowiska
Na jego podstawie komputer generujeobrazy dające obserwatorowizłudzenie trójwymiarowości
wirtualny = pozorny
(c) W. Cellary 2009, slajd 24
Interakcje
Z trójwymiarowymi obiektami w wirtualnym świecie użytkownik może wchodzić w interakcje
W prostym przypadku interakcji użytkownik może obracać obiekty i oglądać je z różnych stron zmieniając swoje położenie w modelu przestrzeni
W zaawansowanych przypadkach interakcji, „dotknięcie” odpowiedniego punktu może wywołać efekt: dźwięk, obraz, animację obiektu lub jego transformację, a także reakcje innych obiektów
(c) W. Cellary 2009, slajd 25
Reprezentacja
Trójwymiarowe obiekty wirtualne mogą reprezentować:
obiekty rzeczywiste,
- widzialne i niewidzialne
obiekty abstrakcyjne
obiekty fantastyczne
Obiekty wirtualne można animować:
na podstawie zarejestrowanej sekwencji ruchów istniejącego obiektu (ruchy ptaka w locie)
na podstawie sekwencji wymyślonej przez twórcę (sześcioskrzydły smok w locie)
(c) W. Cellary 2009, slajd 26
Wizualizacja (1)
Wizualizacja na monitorze komputera, lub ekranie, który wówczas daje wrażenie głębi
W celu nawigacji, użytkownik posługuje się:
klawiaturą i zwykłą myszką
myszką wielowymiarową
manipulatorem przestrzennym
rękawicami
(c) W. Cellary 2009, slajd 29
Wizualizacja (2)
Wizualizacja za pomocą specjalnych okularów separujących osobne obrazy przeznaczone dla prawego i lewego oka
Po ich założeniu, użytkownik uzyskuje pełne wrażenie trójwymiarowości –wirtualne obiekty wydają się „wychodzić” przed monitor komputera lub ekran
(c) W. Cellary 2009, slajd 31
Wizualizacja (3)
Wizualizacja za pomocą hełmu, w którym są wyświetlane obrazy i odtwarzane dźwięki
Wizualizacja w urządzenia zwanym CAVE(ang. Cave Automatic Virtual Environment)
W przyszłości, do wizualizacji będą służyć specjalne symulatory umieszczone na mechanicznych manipulatorach, do których użytkownicy będą wchodzić
„Otaczająca” wirtualna rzeczywistość(ang. immersive virtual reality)
(c) W. Cellary 2009, slajd 37
Od pasywności do aktywności
Odchodzenie od pasywnych form odbioru treści:
czytanie książek
oglądanie klasycznej telewizji
chodzenie do kina
na rzecz form interaktywnych, charakterystycznych dla przekazu cyfrowego realizowanego za pomocą komputera
Pod pojęciem „interaktywności” kryją się trzy, znacząco różniące się scenariusze aktywności:
interaktywność: człowiek – komputer
interaktywność: człowiek – człowiek przezkomputer i sieć
interaktywność w wirtualnej rzeczywistości –sterowanie awatarami (reprezentantami ludziw wirtualnych światach)
(c) W. Cellary 2009, slajd 38
Interaktywnośćczłowiek – komputer
nawigacja (hipertekst i hipermedia)
personalizacja
asysta
komputer ogólnego przeznaczenia
utwór interaktywny
serwis internetowy
e-książka
telewizor nowej generacji
radio nowej generacji
Komputer
Interakcja
(c) W. Cellary 2009, slajd 39
Interaktywnośćczłowiek – człowiek
przez sieć
„jeden do jednego”
poczta elektroniczna
komunikatory (Gadu-Gadu)
SMS i MMS
telefonia internetowa (Skype)
wideotelefonia internetowa
„wielu do wielu”
listy dystrybucyjne
tele i wideokonferencje
fora dyskusyjne w Internecie
programy z udziałem widzów w radiu i telewizji
(c) W. Cellary 2009, slajd 40
Integracja przeciwieństwkomunikacyjnych
Indywidualizm i masowość
Bierność i aktywność
Synchronizm i asynchronizm
Natychmiastowość i opóźnienie reakcji
Intelektualizm i emocjonalność
(c) W. Cellary 2009, slajd 41
Interaktywność:sterowanie awatarami
Awatary są reprezentantami ludziw wirtualnych światach
SecondLife
Microsoft Flight Simulator X
Atrakcyjność tej formy interaktywności wynika z możliwości zmiany własnej tożsamości – na lepszą, choć tylko fantastyczną
(c) W. Cellary 2009, slajd 43
Produkt czy usługa?
Treść cyfrowa może być udostępniana w formie
produktu (pliku), lub
usługi (serwisu internetowego)
Techniczna różnica między produktem cyfrowym a usługą cyfrową jest pomijalna
Funkcjonalna i biznesowa różnica między produktem cyfrowym a usługą cyfrową jest znacząca
(c) W. Cellary 2009, slajd 44
Zalety usług cyfrowych
Usługa daje lepsze możliwości ochrony praw autorskich
Usługa może być automatycznie personalizowanaw trakcie komunikacji z odbiorcą
Większe są możliwości powiązań między różnymi usługami, w szczególności komplementarnymi
Większe są możliwości stosowania promocyjnegomodelu biznesowego (prezentowania reklam)
Większe są możliwości wpływania na usługobiorcę przez usługodawcę, dzięki pozostawaniu z nim w kontakcie komunikacyjnym
Z różnych powodówi wydawcy, i odbiorcy treści cyfrowych
wolą usługi od produktów
(c) W. Cellary 2009, slajd 46
Sam – czy nie sam ?
Nawiguję sam hipertekst
wyszukiwarki
Nawiguję wspólnie folksonomiaCzytanie
Pisanie Komentuję fora
Współtworzę wiki
blogi
raporty
Sam Wspólnie
(c) W. Cellary 2009, slajd 47
Tworzenie wirtualnych społeczności wokół treści
społeczności ad hoc
społeczności trwałe
społeczności ukierunkowane na komunikację
społeczności ukierunkowane na współtwórczość
(c) W. Cellary 2009, slajd 49
Wirtualne społeczności współtwórców
Przykład z informatyki:
W 1991 Linus Torvald zaprosił do współpracy wszystkie osoby zainteresowane jego systemem operacyjnym Linux, który miał około 10 tysięcy linii kodu
Efektem współpracy 2219 programistów jest system operacyjny Linux, w którym samo jądro zawiera aktualnie prawie 6 milionów linii kodu
Co to jest utwór ?
• skończone dzieło o zamkniętej formie ?
czy
• miejsce nieustannego rozwoju i współtwórczości ?
(c) W. Cellary 2009, slajd 50
Narzędzia do współtwórczości w Internecie
Wikis – specjalny rodzaj stron internetowych, które wielu użytkowników może współbieżnie tworzyć, edytować i zmieniać bezpośrednio za pomocą przeglądarki internetowej
Wikipedia – wielojęzyczna internetowa encyklopedia
istnieje w 253 językach, w tym polskim
zawiera ponad 1,9 miliona haseł po angielsku
zawiera 400 tysięcy haseł po polsku
zawiera 8 milionów artykułów
8 milionów zarejestrowanych użytkowników
1 milion odwiedzających dziennie
13 milionów odsłon stron dziennie
Blogi – internetowe pamiętniki tworzone i publikowane na bieżąco
każdy blog ma swego autora, ale:
czytelnicy blogów mają możliwość komentowania wpisówi odsyłania do nich z innych dokumentów elektronicznych
W maju 2007 roku – 71 milionów blogów w Internecie
(c) W. Cellary 2009, slajd 51
Twórczość literackaw przyszłości
twórczość będąca wytworem społecznym
powrót do form twórczych znanych z przeszłości
trójstopniowe doznania artystyczne:
zapoznanie się z dziełem
interpretacja dzieła
kontynuacja tworzenia dzieła
twórczość wielowersyjna
twórczość wielokontekstowa (wielokulturowość)
Oprócz twórczości tradycyjnej, jednoautorskiej –
twórczość społeczna
(c) W. Cellary 2009, slajd 53
Dwie obserwacje
Dla iluminatorów pergaminudrukowany papier był barbarzyństwem
Teatr dominował w kulturze dopóty,dopóki nie było technologii filmowej
(c) W. Cellary 2009, slajd 54
Wyzwania dla nauczycieli
Sukces życiowy i zawodowy młodych Polaków będzie zależał od ich umiejętności współpracy –głównie przez Internet – a ta od ich zdolności do komunikacji
Polakom język polski jest potrzebny w Internecie:
elektroniczna forma pisemna
elektroniczna forma ustna
W multimedialnym Internecie każdy powinien wysławiać się i prezentować jak aktor telewizyjny
Połowa społeczeństwa powinna być pisarzami
(c) W. Cellary 2009, slajd 55
Nauczyciel w krainie multimediów
trochę jak
Alicja w krainie czarów
nic nie jest takie jak być powinno !
nie da się jednak wrócićdo pierwszej strony lustra !!!