REPUBLlKA E KOSOVES - PEnYliJlMIv\ KOCOBO - REPUBLIC OF KOSOVO

GJYKATA KUSHTETUESEYCTABHII CY,[(

CONSTITUTIONAL COURT

Prishtine, me 11qershor 2018Nr. Ref.: RK 1269/18

AKTVENDIM PER PAPRANUESHMERI

ne

rastin nr. KI19/18

Parashtrues

FatmirSyla

Vleresim i kushtetutshmerise se Aktvendimit te Gjykates Supreme teKosoves, Rev. nr. 237/2017, te 9 nentorit 2017

GJYKATAKUSHTETUESEE REPUBLlKES sit KOSOvES

e perbere nga:

Arta Rama- Hajrizi, kryetareIvan Cukalovic, zevendeskryetarAltay Suroy, gjyqtarAlmiro Rodrigues, gjyqtarSnezhana Botusharova, gjyqtareBekim Sejdiu, gjyqtarSelvete Gerxhaliu-Krasniqi, gjyqtare dheGresa Caka-Nimani, gjyqtare.

Parashtruesiikerkeses

1. Kerkesa eshte dorezuar nga Fatmir Syla, me vendbanim ne fshatin Bresalc,Komuna e Gjilanit (ne tekstin e metejme: parashtruesi i kerkeses).

1

Vendimi i kontestuar

2. Parashtruesi i kerkeses konteston Aktvendimin [Rev. nr. 237/2017] e GjykatesSupreme te Kosoves, te 9 nentorit 2017.

Objekti i ~eshtjes

3. Objekti i c;eshtjes se kerkeses eshte vleresimi i kushtetutshmerise se vendi mitte kontestuar, me te cilin pretendohet te jane shkelur te drejtat e parashtruesitte kerkeses te garantuara me nenet 21 [Parimet e Pergjithshme], 22 [Zbatimi idrejtperdrejte i Marreveshjes dhe Instrumenteve Nderkombetare], 53[Interpretimi i Dispozitave per te Drejtat e Njeriut] dhe 54 [Mbrojtja Gjyqesoree te Drejtave] te Kushtetutes se Republikes se Kosoves Cnetekstin e metejme:Kushtetuta), si dhe nenin 6 CEDrejta per nje proces te rregullt) te KonventesEvropiane per te Drejtat e Njeriut Cnetekstin e metejme: KEDNJ) dhe nenin 15te Deklarates Universale per te Drejtat e Njeriut Cne tekstin e metejme:DUDNJ).

Baza juridike

4. Kerkesa bazohet ne paragrafin 7, te nenit 113 [Juridiksioni dhe Palet eAutorizuara] te Kushtetutes, ne nenin 22 [Procedimi i kerkeses] dhe 47[Kerkese Individuale] te Ligjit per Gjykaten Kushtetuese te Republikes seKosoves, nr. 03/L-121 Cne tekstin e metejme: Ligji) dhe ne rregullin 29[Parashtrimi i kerkesave dhe pergjigjeve] te Rregullores se punes se GjykatesKushtetuese te Republikes se Kosoves Cne tekstin e metejme: Rregullorja epunes).

Procedura ne Gjykaten Kushtetuese

5. Me 15shkurt 2018, parashtruesi e dorezoi kerkesen ne Gjykaten Kushtetuese teRepublikes se Kosoves Cnetekstin e metejme: Gjykata).

6. Me 15 shkurt 2018, Kryetarja e Gjykates, caktoi gjyqtarin Bekim Sejdiu gjyqtarraportues dhe Kolegjin shqyrtues, te perbere nga gjyqtaret: Altay SuroyCkryesues),Arta Rama-Hajrizi dhe Gresa Caka Nimani.

7. Me 21 shkurt 2018, Gjykata njoftoi parashtruesin per regjistrimin e kerkesesdhe dergoi nje kopje te kerkeses ne Gjykaten Supreme te Kosoves.

8. Me 25 maj 2017, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin e gjyqtarit raportues dheme shumice votash, i rekomandoi Gjykates papranueshmerine e kerkeses.

Permbledhja e fakteve

9. Me 10 shkurt 2017, parashtruesi i kerkeses paraqiti padi ne GjykatenThemelore ne Gjilan Cne tekstin e metejme: Gjykata Themelore) kunderQeverise se Republikes se Serbise per kompensimin e demit material dhe jomaterial qe i ka ndodhur ndermjet 10 prillit 1999 deri me 12 dhjetorit 1999.

2

10. Me 14 shkurt 2017, Gjykata Themelore me Aktvendimin (N. nr. 37/2017), eshpalli veten pa kompetence territoriale, ne piken e pare te dispozitivit dhe eudhezoi palen te paraqese padi ne gjykaten kompetente ne Republiken eSerbise ne piken e dyte te dispozitivit.

11. Me 13 mars 2017, parashtruesi i kerkeses u ankua kunder Aktvendimit teGjykates Themelore ne Gjykaten e Apelit te Kosoves (ne tekstin e metejme:Gjykata e Apelit) per shkelje thelbesore te dispozitave te procedureskontestimore, duke pretenduar se disa dispozita te procedures kontestimorenuk ishin marre parasysh dhe nuk ishin zbatuar nga gjykata e shkalles se pare.Parashtruesi kerkoi qe Aktvendimi i Gjykates Themelore te anulohej dhe sekerkesa e tij te shpallet e pranueshme.

12. Me 26 qershor 2017, Gjykata e Apelit me Aktvendimin (Ac. nr. 2041/17) evertetoi piken e pare te dispozitivit te Gjykates Themelore me te cilen u shpallpa kompetence territoriale dhe e ndryshoi piken e dyte te dispozitivit, duke ehedhur poshte padine e parashtruesit te kerkeses.

13. Me 10 gusht 2017, parashtruesi paraqiti kerkese per revizion ne GjykatenSupreme per shkelje thelbesore te dispozitave te procedures kontestimore. Aikerkoi qe te aprovohet revizioni i tij, qe Aktvendimi i Gjykates se Apelit dheGjykates Themelore te anulohen dhe <;eshtja t'i kthehet ne rishqyrtimit dherivendosje Gjykates Themelore.

14. Me 9 nentor 2017, Gjykata Supreme me Aktvendimin (Rev. nr. 237/2017),hodhi poshte revizionin e parashtruesit te kerkeses si te pabazuar. GjykataSupreme ne vendimin e saj arsyetoi se ne rastin konkret behet fjale per kontestjuridiko-pasuror ne shtetin e huaj dhe se zbatohen rregullat e se drejtesnderkombetare, per te cilin kontest gjykata e vendit nuk eshte kompetente perte vendosur.

15. Gjykata Supreme ne vijim arsyetoi se dispozitat e nenit 28 te LPK-se nuk mundte zbatohen, sepse ne rastin e parashtruesit nuk merremi me person te huajfizik apo juridik, por me nje shtet te huaj me te cilin shteti i Kosoves neterritorin e te ciUt u shkaktua demi nuk ka lidhur asnje marreveshjenderkombetare lidhur me juridiksionin e gjykatave te rregullta per kete lloj tekontesteve.

Pretendimet e parashtruesit te kerkeses

16. Parashtruesi i kerkeses pretendon se me vendimin e Gjykates Supreme i janeshkelur te drejtat e garantuara me nenin 21 [Parimet e Pergjithshme], 22[Zbatimi i drejtperdrejte i Marreveshjeve dhe Instrumenteve Nderkombetare],53 [Interpretimi i Dispozitave per te Drejtat e Njeriut] dhe 54 [MbrojtjaGjyqesore e te Drejtave] te Kushtetutes, nenin 6 (E drejta per nje proces terregullt) te KEDNJ-se dhe nenin 15 te DUDNJ-se.

17. Parashtruesi i kerkeses pretendon se gjykatat e rregullta "e kane zbatuargabimisht ligjin e aplikuar referuar juridiksionit territorial te Gjykates

3

Themelore [...J, nga se, gjykate territorialisht kompetente per gjykime teveshtjeve juridike, kurdohere eshte gjykata ne territorin e se ciles eshte kryerkrimi, demtimi moral perkatesisht material! Ky definim e vendrim juridikvalid perkon edhe me interesin e pales se demtuar, parimin e ekonomise neprocedurat gjyqesore dhe administrative, si dhe ne perputhje me principinnderkombetar per loci!".

18. Parashtruesi i kerkeses, me tej, thekson se "nuk i eshte lejuar e as ofruarmundesia per tju trajtuar e njejta ne proceduren ligjore, sipas ligjit aplikuarne Kosove, [...J dhe praktikave gjyqesore te mira te rajonit."

19. Parashtruesi i kerkeses, duke u referuar nenit 21, paragrafit 2 te Kushtetutes,pretendon se gjykatat e rregullta "nuk i kane aplikuar standardet e avancuaranderkombetare per te drejtat e njeriut. Njera nga standardet eshte dhenia emundesise pales se demtuar per inicimin e veshtjes se kompensimit te demitmoral dhe material te shkaktuar si rezultat i veprimit direkt nga ana eautoriteteve serbe".

20. Parashtruesi i kerkeses, duke u referuar nenit 54 te Kushtetutes, gjithashtupretendon se i eshte "mohuar e drejta per mbrojtje gjyqesore, e drejta perqasje ne drejtesine vendore si dhe garancia institucionale per mbrojtjen e tedrejtave te qytetareve".

21. Parashtruesi i kerkeses i referohet rasteve kur viktimave te Luftes se DyteBoterore i jane Iejuar "qe ti paraqesin aktpadite individuale ne gjykatatvendore per kompensim te demit te shkaktuar nga RF e Gjermanise ". NeIidhje me kete, ai precizon se ne rastet e Greqise, Italise dhe Shtet e Bashkuarate Amerikes, u eshte mundesuar te kerkojne kompensim te "demeve teshkaktuara nga Gjermania gjate luftes se II boterore ne perputhje meprincipin nderkombetar "per loci."

22. Ne fund, parashtruesi kerkon nga Gjykata ta aprovoj kerkesen e tij, t'i anulojvendimet e gjykatave te rregullta dhe qe Gjykata Kushtetuese te kerkoj nga"Gjykata Themelore ne Gjilan [...J per te riproceduar dhe gjykuar konform meligjin e aplikuar dhe praktikat e mira gjyqesore veshtjen juridike perkompensim te demit moral e material te Paditesit!!"

Pranueshmeria e kerkeses

23. Gjykata se pari shqyrton nese kerkesa i ka plotesuar kriteret e pranueshmerise,te percaktuara me Kushtetute, te parapara me tej ne Ligj dhe te specifikuarame Rregullore te punes.

24. Ne kete drejtim, Gjykata i referohet paragrafeve 1 dhe 7, te nenit 113[Juridiksioni dhe Palet e Autorizuara] te Kushtetutes, te cilet percaktojne:

"1. Gjykata Kushtetuese vendos vetem per rastet e ngritura para gjykatesne menyre ligjore nga pala e autorizuar.(...)

4

7. Individet jane te autorizuar te ngrene shkeljet nga autoritetet publike tete drejtave dhe lirive te tyre individuale, te garantuara me Kushtetute,mirepo vetem pasi te kene shteruar te gjitha mjetetjuridike te pereaktuarame ligj".

25. Gjykata gjithashtu i referohet nenit 49 [Afatet] te Ligjit, i cili parasheh qe:

"Kerkesa parashtrohet brenda afatit prej kater (4) muajve. Afati filion teeee qe nga dita kur parashtruesit i eshte dorezuar vendimi gjyqesor".

26. Gjykata konsideron se parashtruesi i kerkeses eshte pale e autorizuar e cila ekonteston aktin e autoritetit publik pasi ka shteruar mjetet juridike nedispozicion dhe ka parashtruar kerkese brenda 4 (kater) muajve te percaktuarne Ligj.

27. Megjithate, Gjykata me tej i referohet nenit 48 te Ligjit [Saktesimi i kerkeses], icili percakton:

"Parashtruesi i kerkeses ka per detyre qe ne kerkesen e tij te qartesojsaktesisht se eilat te drejta dhe liri pretendon se ijane eenuar dhe eili eshteakti konkret iautoritetit publik te cilin parashtruesi deshiron ta kontestoj."

28. Pervec; kesaj, Gjykata gjithashtu i referohet paragrafeve (1) (d) dhe (2) (d) terregullit 36 [Kriteret e pranueshmerise] te Rregullores se punes, te cilatpershkruajne:

"(1) Gjykata mund ta shqyrtoje nje kerkese nese:[ ...J(d) kerkesa nuk arsyetohet prima facie ose nuk eshte qartazi epabazuar. "

"(2) Gjykata do te deklaroje nje kerkese si qartazi te pabazuar, nese bindetse:

[...](d) parashtruesi nuk deshmon ne menyre te mjaftueshme pretendimin

e tij."

29. Gjykata rikujton qe parashtruesi i kerkeses pretendon se gjykatat e rregulltashkelen te drejtat e mbrojtura me Kushtetute, KEDNJ dhe UDLJP, kryesishtato qe kane te bejne me gjykim te drejte dhe te paanshem dhe mbrojtjegjyqesore te te drejtave.

30. Ne lidhje me kete, Gjykata veren se parashtruesi i kerkeses pretendon segjykatat e rregullta kane zbatuar gabimisht ligjin ne fuqi kur jane referuar nejuridiksionin territorial te Gjykates Themelore, duke pretenduar se gjykata neterritorin e se ciles ishte shkaktuar demi eshte gjykata kompetente pergjykimin e c;eshtjesse tij juridike.

5

31. Gjykata konsideron se pretendimet e parashtruesit te kerkeses ne fakt lidhenme interpretimin e dhene nga gjykatat e rregullta per dispozitat proceduralelidhur me kompetencen e tyre territoriale dhe kompetencen e tyre per t'umarre me kerkesen e parashtruesit.

32. Gjykata thekson se nuk eshte detyre e saj te merret me gabime ne fakte apo neligj qe pretendohet te jane kryer nga gjykatat e rregullta me rastin e vleresimitte provave ose zbatimit te ligjit (ligjshmeri), me perjashtim te rasteve kur atomund te shkelin te drejtat dhe lirite e mbrojtura me Kushtetute(kushtetutshmeri). Ne fakt, roli i gjykatave te rregullta eshte te interpretoje dhezbatoje rregullat relative te se drejtes procedurale dhe materiale (shih: mutatismutandis, Aktgjykimi i GJEDNJ-se, te 21 janarit 1999, Garcia Ruiz kunderSpanjes, nr. 30544/96, paragrafi 28).

33. Vertetimi i plote i gjendjes faktike dhe zbatimi i drejt i ligjit eshte nejuridiksionin e plote te gjykatave te rregullta (c;eshtje e ligjshmerise). Prandaj,Gjykata Kushtetuese nuk mund te veproje si "gjykate e shkalles se katert"(shih: Rastin e GJEDNJ-se, te 16 shtatorit 1996, Akdivar kunder Turqise, nr.21893/93, paragrafi 65, shih: dhe mutatis mutandis, Rastin e GjykatesKushtetuese KI86/11, parashtrues i kerkeses: Milaim Berisha, te 5 prillit 2012).

34. Gjykata veren se Gjykata Supreme ka vleresuar interpretimin e Gjykates seApelit dhe Gjykates Themelore mbi dispozitat procedurale qe kane te bejne mekompetencen e tyre per t'u marre me kerkesen e parashtruesit.

35. Gjykata Supreme gjate shqyrtimit te pretendimeve te parashtruesit te kerkeses,arsyetoi se Gjykata Themelore dhe Gjykata e Apelit drejt zbatuan dispozitat enenit 18, paragrafi 3 dhe nenit 39, paragrafet 1 dhe 2 te Ligjit per procedurenkontestimore, kur theksuan se nuk ishin kompetent per kete c;eshtje ligjore.Prandaj, Gjykata Supreme e hodhi poshte pretendimin e parashtruesit, pasi qekompetenca e pergjithshme territoriale eshte per gjykaten ne territorin e seciles ndodhet Kuvendi i Republikes se Serbise dhe nuk gjendet ne territorin egjykatave ne Kosove.

36. Gjykata Supreme me tej precizoi se ne rastin e parashtruesit te kerkeses " ...kompetenca e gjykatave tona ne kontestet me element nderkombetar (tehuaj), nuk mund te zbatohet ne rastin konkret, nga se, ketu nuk kemi te bejmeas me persona Jizik te huaj, e as me persona juridik te huaj, por me shtet tehuaj, me te cilin deri ne momentin aktual shteti i Kosoves ne territorin e seciles eshte shkaktuar demi, nuk ka te lidhur kurrfare marreveshjenderkombetare ( bilaterale etj. ) per kompetencen e gjykatave vendore perketo lloje te kontesteve."

37. Gjykata konsideron se konkludimet e Gjykates Themelore, Gjykates se Apelitdhe Gjykates Supreme u arriten pas nje shqyrtimi te hollesishem te te gjithaargumenteve te paraqitura nga parashtruesi i kerkeses. Ne kete menyre,parashtruesit te kerkeses iu dha mundesia te paraqese ne te gjitha fazat eprocedures argumentet dhe provat qe ai i konsideron te rendesishme per rastine tij.

6

38. Te gjitha argumentet e parashtruesit te kerkeses, te cilat ishin relevante perzgjidhjen e kontestit, u shqyrtuan dhe degjuan ne menyre te drejt nga gjykatat.Te gjitha arsyet materiale dhe ligjore lidhur me vendimin e kontestuar janeparashtruar ne menyre te detajuar nga ana e parashtruesit te kerkeses dheGjykata konkludon se procedurat ne gjykatat e rregullta, shikuar ne teresine etyre, ishin te drejta (shih, mutatis mutandis, Aktgjykimi i GJEDNJ-se, te 21janarit 1999, Garcia Ruiz kunder Sp anjes , nr. 30544/96, paragrafet 29 dhe30).

39. Vete fakti se parashtruesi i kerkeses nuk eshte i kenaqur me rezultatin evendimeve te Gjykates Supreme ose permendja e neneve te Kushtetutes nukeshte e mjaftueshme per te ndertuar pretendimin per shkelje kushtetuese. Kurpretendohen shkelje te tilla te Kushtetutes, parashtruesi i kerkeses duhet teparaqese pretendime te arsyetuara dhe argumente bindese (shih: mutatismutandis, Rastin e Gjykates Kushtetuese KI136/14, Abdullah Bajqinca,Aktvendimi per papranueshmerine, te 10 shkurtit 2015, paragrafi 33).

40. Gjykata me tej veren se faktet dhe pretendimet e paraqitura nga parashtruesi ikerkeses jane identike me disa kerkesa te cilat jane shpallur te papranueshmenga Gjykata (shih: rastet e bashkuara te Gjykates Kushtetuese KI73/17 KI78/17dhe KI85/17, Istre! Rexhepi dhe 28 te tjere, Aktvendimi per papranueshmeri,te 30 nentorit 2017.

41. Si permbledhje, Gjykata konsideron se parashtruesi i kerkeses nuk ka ofruarprova, fakte dhe argumente qe tregojne se procedurat ne gjykatat e rregullta neasnje menyre nuk perbenin shkelje kushtetuese te te drejtave te tij tegarantuara me Kushtetute, perkafesisht nenet 21 [Parimet e Pergjithshme], 22[Zbatimi i drejtperdrejte i Marreveshjeve dhe Instrumenteve Nderkombetare],53 [Interpretimi i Dispozitave per te Drejtat e Njeriut] dhe 54 [MbrojtjaGjyqesore e te Drejtave] te Kushtetutes, nenin 6 te KEDNJ-se ose nenin 15 teDUDNJ-se.

42. Prandaj, kerkesa e parashtruesit eshte qartazi e pabazuar ne baza kushtetuesedhe duhet te shpallet e papranueshme ne pajtim me nenin 48 te Ligjit dherregullin 36 (1) (d) dhe (2) (d) te Rregullores se punes.

7

PER KETO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, ne pajtim me nenin 113. 1 dhe 7 te Kushtetutes, nenin 48 teLigjit dhe ne pajtim me rregullin 36 (2) (d) dhe 56 te Rregullores se punes, me 25maj 2018,

VENDOS

I. TA DEKLAROJE kerkesen te papranueshme;

II. T'UA KUMTOJE kete vendim paleve;

III. TA PUBLIKOJE kete vendim ne Gazeten Zyrtare ne pajtim me nenin20-4 te Ligjit;

IV. Ky vendim hyn ne fuqi menjehere.

Bekim Sejdiu.I

Gjyqtari raportues,/

L~-

8