AKTYWNOŚĆ RUCHOWA-JAK PRZECIWDZIAŁAĆ SIEDZĄCEMU TRYBOWI ŻYCIA ?

AKTYWMOŚĆ RUCHOWA JAKO JEDEN Z CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH

CZŁOWIEKA

TO, JAKIM STAJE SIĘ DOJRZAŁY CZŁOWIEK ZALEŻY OD WIELU CZYNNIKÓW, KTÓRE DETERMINUJĄ, STYMULUJĄ I MODYFIKUJĄ JEGO OSOBNICZY ROZWÓJ, SPRAWOŚĆ I ZDROWIE.

SĄ TO CZYNNIKI GENETYCZNE ORAZ ZEWNĄTRZPOCHODNE-ŚRODOWISKOWE, SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ORAZ STYL ŻYCIA CZŁOWIEKA, W TYM TAKŻE JEGO AKTYWNOŚĆ RUCHOWA.

CZYNNIKI ZEWNĄTRZPOCHODNE, SZCZEGÓLNIE RUCH, DZIAŁAJĄ TYM EFEKTYWNIEJ, IM CZŁOWIEK JEST MŁODSZY.

GŁÓWNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZDROWIE CZŁOWIEKA

- GENETYCZNE - ok. 15%

- MEDYCYNA KLINICZNA I OPIEKA ZDROWOTNA - ok. 10%

- ŚRODOWISKO - ok. 20%

- STYL ŻYCIA - ok. 53%

„DZIECI NIE SŁUCHAJĄ DOROSŁYCH ALE ICH WIERNIE NAŚLADUJĄ”

ZACZYNA SIĘ W RODZINIE I W SZKOLE

Jeżeli dziecko od samego początku nie znajdzie dostatecznego wsparcia i przykładu wśród swych najbliższych a następnie w szkole nie uczestniczy w atrakcyjnych , intensywnych i częstych zajęciach powoli wrasta w stan hipokinezy.Małe dzieci w rodzinach hipokinetycznych mają z reguły tyle ruchu ile, naciskane potrzebami genetycznymi, same sobie wywalczą a niedobre nawyki przenoszą z pokolenia na pokolenie.To właśnie ten okres w życiu warunkuje w znacznym stopniu, czy ludzie młodzi wstępują w swoje dorosłe życie z kapitałem zdrowia czy też bagażem czynników ryzyka chorób.

„RUCH MOŻE ZASTĄPIĆ NIEMAL KAŻDE LEKARSTWO, ALE WSZYSTKIE LEKI RAZEM NIE ZASTĄPIĄ RUCHU” W. Oczko

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA KORZYSTNIE WPŁYWA NA:

-METABOLIZM LIPIDÓW I WĘGLOWODANÓW

-PROCES KRZEPNIĘCIA KRWI

-UKŁAD NERWOWY

-UKŁAD KRĄŻENIA

-UKŁAD ODDECHOWY

- UKŁAD RUCHOWY

HIPOKINEZJA-BRAK RUCHU

-UPOŚLEDZENIE MOTORYCZNOŚCI I WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

-ZMNIEJSZENIE ILOŚCI KRĄŻĄCYCH CZERWONYCH KRWINEK-OBNIŻENIE PUŁAPU TLENOWEGO

-WADY POSTAWY

-OTYŁOŚĆ

-CHOROBY PSYCHOSPOŁECZNE: NERWICE, LĘKI, DEPRESJE

- ZMNIEJSZENIE ODPORNOŚCI

Człowiek jest przede wszystkim istotą biologiczną. W ciągu tysiącleci ewolucji jego aktywność ruchowa była niezbędnym warunkiem przetrwania i stała się częścią ludzkiej natury. Człowiek pierwotny musiał być silny, sprawny, zdrowy, czyli odporny na choroby i zmienny klimat oraz czujny i orientujący się w terenie. Sprawność ta była bardzo ważna w jego życiu.

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA JAKO CZĘŚĆ LUDZKIEJ NATURY

RYS HISTORYCZNY

CHINY

Dzieci i młodzież uprawiały: gry i zabawy, łucznictwo, tańce, muzykę. Sporty przygotowywały młodzież do służby wojskowej i życia w grupie. A były to jazda na rydwanach, łucznictwo, rzut kamieniem, oszczepem. Bardzo popularne były zapasy i boks. Powszechne było także pływanie. Znali również od dawna gimnastykę.

EGIPT

Istniały już wtedy, w czasach starożytnych szkoły wojskowe, w którychchłopcy uczyli się sztuki walki ale nie tylko, bo także tańcówwojennych, które później upowszechniały się i wśród ludności cywilnej.Popularne były walki na kije, ćwiczenia atletyczne a także zapasy.Uprawiano boks pływanie i wioślarstwo.

INDIE

Hindusi wielką wagę przywiązywali do czystości ciała. Myli ręce izęby przed każdym posiłkiem. Ćwiczenia fizyczne uprawiane były głównie wcelu usprawnienia organizmu i dla obronności kraju. Ćwiczono powożenierydwanów, jazdę na słoniach a także strzelanie z łuku, używanie dzid, mieczy i toporów. Polowano na lwy, jelenie, ptactwo. Ze sportów, znane byłyzapasy. Hindusi stosowali także specyficzne techniki masażu jako środekleczniczy i usprawniający. Popularny był również taniec.

CESARSTWO RZYMSKIE

Młodzi rzymianie ćwiczyli ciało, gdyż uważali, że sprawne ciało tonajlepsze zabezpieczenie na starość. Podstawowe ćwiczenia to strzelanie złuku, polowanie, rzucanie dzidą. Rozpowszechnione pływanie, którebyło uznawane za sport o dużych walorach zdrowotnych. Palestry, czyliczworokątne boiska, na których odbywały się rozmaite ćwiczenia połączoneczęsto były z łaźniami.Maksyma, która dotyczyła życia codziennego „mens sana in corpore sano”.

STAROŻYTNA GRECJA

Grecja „od zawsze” była kolebką piękna i rozumu. To właśnie „wynalazkiem” Greków są igrzyska sportowe, teatr, filozofia. To oni dostrzegli jak szczególne znaczenie ma połączenie dobra z pięknem ciała. Platon połączył te dwa wątki, aby uzyskać obraz człowieka doskonałego i nazwał ten ideał kalokagatią. Harmonia doskonałości cielesnej i duchowej, której efektem miało być wychowanie prawego i uczciwego obywatela. Sport i nauka były elementami tego wychowania. Liczyło się nie tylko zgłębianie wiedzy w zakresie nauk ścisłych, ale szczególną rolę przywiązywano do sprawności fizycznej.

Wszędzie gdzie pojawiali się Grecy wraz z nimi pojawiały się gimnazjony, stadiony, sprzęt sportowy oraz nauczyciele wychowania fizycznego zwani pajdotrybami. Znali oni nie tylko sztukę trenerską, zasady higieny i tajniki ówczesnej medycyny, naczelnym ich zadaniem było wychowanie młodego pokolenia i budzenie w nim zamiłowania do różnego rodzaju dyscyplin sportowych.

To właśnie w starożytnej Helladzie zrodziły się podstawy systemu wychowawczego, na którym opiera się do dzisiaj cała cywilizacja zachodnia.

NA PRZESTRZENI WIEKÓW

Umiłowanie piękna ciała ludzkiego, kult dla sprawności fizycznej i zdobyczami cywilizacyjnymi oraz kulturą starożytnych Greków zamarło na ponad tysiąc lat.

Epoka Średniowiecza całkiem pogrzebała starożytne ideały, ciało ludzkie nie tylko nie było podniesione w tym okresie do rangi piękna i fascynacji, ale wręcz było czymś wstydliwy i pieczołowicie skrywanym. Sprawność fizyczna miała znaczenie jedynie w wychowaniu rycerskim.

W epoce Odrodzenia pojawiły się próby wskrzeszenia we Włoszech szkół –gimnazjonów opartych o grecki model wychowania.Odrodzone w epoce humanizmu antyczne ideały spowodowały rozwój dbałości o doskonałość fizyczną.

Druga połowa XIX wieku to rozwój prywatnego szkolnictwa angielskiego, które zaczęło przeżywać swój rozkwit w Europie, właśnie dzięki wykorzystaniu wychowawczej roli sportu-w tym przypadku przede wszystkim gier sportowych.Rozwój angielskiego sportu szkolnego i międzyszkolnego opartego na zasadzie„fair play” wywarł szczególny wpływ wychowawczy na osobowość i moralną postawę młodzieży.

Idea sportu i zainteresowanie starożytnymi koncepcjami wychowawczymi opartymi na ćwiczeniach gimnastycznych, w XIX wieku obejmuje swym zasięgiem całą Europę- w tym i ziemie polskie.Ćwiczenia fizyczne zostają wprowadzone do szkół jako przedmiot obowiązkowy. Związane to jest ze wzrastającą świadomością wartości płynących ze sportu oraz postępem wiedzy o człowieku, jego zdrowiu i korzyściach płynących z aktywnego trybu życia.

W tym okresie następuje odrodzenie ruchu olimpijskiego, a w 1896 igrzyska zostają wznowione.

CZY MY JESTEŚMY AKTYWNI ?

Udogodnienia cywilizacyjne, środki komunikacji, automatyzacja, różnego rodzaju maszyny-zmniejszają do minimum aktywność fizyczną w życiu codziennym ludzi. Z roku na rok telewizja i komputeryzabierają człowiekowi coraz więcej czasu i zmuszają go do siedzącego trybu życia. Postępujący proces urbanizacji i uprzemysłowienia powoduje zmniejszenie się terenów zielonych, zanieczyszczenie gleby, wód i powietrza oraz kurczenie się przestrzeni wykorzystywanych do rekreacji.

DLACZEGO JEST TAK JAK JEST ?

- POLSKA NA 99 MIEJSCU NA ŚWIECIE JEŚLI CHODZI O AKTYWNOŚĆ RUCHOWĄ

- JEDNO Z CZOŁOWYCH MIEJSC W EUROPIE POD WZGLĘDEM UMIERALNOŚCI NA CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA I CHOROBY NOWOTWOROWE

- WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKOLNEJ CO CZWARTY UCZEŃ WYKAZUJE ODCHYLENIA OD PRAWIDŁOWEGO STANU ZDROWIA

NIE ZADAWALAJĄCA KONDYCJA BIOLOGICZNA I SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA

SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO

ILE RUCHU

Ruch wtedy jest skuteczny, gdy realizowany jest w odpowiedniej częstotliwości, intensywności i objętości.

UNIWERSALNY WZORZEC AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ DLA DOROSŁYCH

3 X30 X130

DLA DZIECI-2-3 GODZINY DZIENNIE

3-4 X 10-15 X 140-150

JAKI RUCH

ZASADA I

Decydujące znaczenie wspomagające i stymulujące ma ruch czynny; taka aktywność, która uruchamia większość układów i organów naszego organizmu.

ZASADA II

Z wszelkich form aktywności fizycznej, bez względu na to jak są zachwalane i reklamowane, najwszechstronniejsze i najkorzystniejsze są ćwiczenia wytrzymałościowe angażujące duże grupy mięśniowe, układ krążenia i procesy metaboliczne.Takie kryteria najlepiej spełniają różne formy marszu, truchtu i biegu, biegu na nartach, pływanie, jazda na rowerze, taniec.

ZASADA III

Zmiany, jakie powoduje aktywność fizyczna w rozwoju osobniczym są odwracalne. Ich efekty zanikają po zaniechaniu aktywnego ruchowo stylu życia.

PODSTAWOWE ZADANIE

Zadaniem zmierzającym do poprawy sytuacji w polskim społeczeństwie powinno być (wg. Z. Cendrowskiego) przyjęcie zasady, że „wdrażamy dzieci do ruchu nie dlatego, że w przyszłości mogą zdobywać medale, ale dlatego, że jest im to potrzebne dla zdrowia i budowania swej pozycji w życiu jest zasadne, podobnie jak i uznanie, że dobrze organizowany sport dzieci i młodzieży może przyczynić się do jednego i drugiego.

ZADANIA NAUCZYCIELA W PROMOCJI AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

-EFEKTYWNE PROWADZENIE ZAJĘĆ

- WYJAŚNIANIE ZNACZENIA RUCHU DLA ZDROWIA I ŻYCIA

- WYKAZYWANIE ZAGROŹEŃ Z NIEDOBORU RUCHU ORAZ Z NADMIERNEJ INTENSYWNOŚCI

- NIE SKUPIAĆ SIĘ WYŁĄCZNIE NA OSIĄGNIĘCIACH SPORTOWYCH

- ROZBUDZANIE POTRZEBY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

OPRACOWANO NA PODSTAWIE

-Janusz Bielski - „ Życie jest ruchem”

- Zbigniew Cendrowski - „ Przewodzić innym”

- Anna Myszkowska - „ Historia sportu i kultury fizycznej”

- Katarzyna Gurmińska - „ Starożytne i współczesne znaczenie kalokagatii”

- Jerzy Piwoński - „ Aktywność ruchowa – jak przeciwdziałać siedzącemu trybowi życia”