aİle saĞliĞi merkezlerİnde İlk 1000 gÜnde...

AİLE SAĞLIĞIMERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE

BESLENME

DR.GÖNÜL KAYA

AİLE SAĞLIĞI BİRİMİNDE

EKİP

• Aile Hekimi• Aile Sağlığı Elemanı• Sözleşmeli Hemşire-Ebe

BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM

AİLE SAĞLIĞI BİRİMİNDE HİZMETLER

Kayıtlı kişilere,

Kişisel koruyucu sağlık hizmetleri İzlemler :15-49 yaş kadın-gebe-lohusa

bebek-çocuk- ergen-obeziteAşılama

Birinci basamak tanı, tedavi, kronik hastalıklar takibi Rehabilitasyon ,danışmanlık, tarama hizmetleri


İzlemler

15-49 yaş kadın; yılda iki kezGebe; ilk 14 haftaya kadar tespit edilmeli ve gebelik

boyunca en az dört kez Lohusa; en az 3 kezBebek;15. günde, 41. günde, 2., 3., 4., 6., 9. aydaErken çocukluk; 12., 18., 24., 30. ay ve 3 yaşında Okul öncesi; 4, 5 ve 6 yaşındaOkul çağı;7,8,9 yaşındaErgen; 10-21 yaş arası 3 kez izleniyor.


İzlemlerİzlem protokolleri-rehberler doğrultusunda,Rutin uygulamalar (FM, boy, kilo, TA, Hb ölçümü,

beslenme danışmanlığı, vitamin-mineral desteği vb.Risk-sorun tespiti Risk-soruna yaklaşım

GEBELİKTE BESLENMEKadın gebeliği süresince;

Kendi fizyolojik ihtiyaçlarını (enerji ve besin öğelerini) karşılamak Vücudundaki depolarını (besin öğeleri yedeğini)

dengede tutmak, Anne karnındaki bebeğin sağlıklı büyüme ve

gelişmesini sağlamak, Salgılayacağı sütün enerji ve besin öğelerini

karşılamak üzere yeterli ve dengeli beslenmek zorundadır

YÜRÜTÜLEN BESLENME PROGRAMLARI

Gebelik

Gebelere Beslenme Danışmanlığı ve Gestasyonel Diyabete Yaklaşım Gebelere Demir ve D vitamini Desteği Anne sütü ve Emzirmenin DesteklenmesiSağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı

GEBELERE BESLENME DANIŞMANLIĞI

Vücut Ağırlığı Kontrolü

Gebelikte Artan Enerji ve Besin Öğeleri Gereksinmeleri

Gebelikte Tüketilmesi Önerilen Besinler ve Miktarları

Gebelikte Tüketilmemesi Önerilen Besinler

konularında danışmanlık verilmektedir.

GEBELİKTE ENERJİ İHTİYACI VE KİLO ALIMI

GEBELİK ÖNCESİ EK ENERJİ (KCAL)Ağırlık Durumu BKI(kg/m2) İlk 3 ay Sonraki Aylar Önerilen Kilo

Alımı(kg) Zayıf <19.8 250 300 12.5-18

Normal 19.8-26 150 300 11.5-16

Hafif Şişman 26-29 HİÇ 300 7-11.5

Şişman >29 KONTROLLÜ ZAYIFLAMA

GÜNLÜK İHTİYAÇ KADAR

<7

Gebe Kadınlar İçin Gerekli Günlük Besin Tüketim MiktarlarıBESİN GRUPLARI MİKTAR

Süt, yoğurt 400-500ml

Peynir 2 kibrit kutusu kadar (60 g)Et, tavuk, balık 3-4 porsiyonYumurta, kuru baklagiller 1 porsiyon Taze sebze ve meyveler 5-7 porsiyon Su 8-10 bardakEkmek 4-6 dilim Pirinç, bulgur, makarna vb. Hiç veya 2-3 porsiyon

GEBELİKTE VİTAMİN VE DEMİR TAKVİYESİ

Demir, en gerekli takviye

Hb, 1. ve 3. trimestirde 11 gr, 2. trimestirde 10.5 gr altında olmamalıdır

anemi - ise Fe desteği ( 4. aydan itibaren)

anemi + ise Fe tedavisi

Sağlık Bakanlığının önerisine göre her gebeye 16. gebelik haftasından itibaren günde 40-60 mg/gün elementerdemir desteği verilir.

GEBELİKTE VİTAMİN VE DEMİR TAKVİYESİFolik Asit Gebelikten 3 ay önce başlanması ve gebeliğin 3. ayı (12.

haftası) bitene kadar kullanılması önerilir.Doz ,400 mcg /günNöral Tüp Defekti anomalisi hikayesi Risk grubu(epilepsi tedavisi alanlar, insülin kullanan

diabetikler)Doz ,4000 mcg/gün

• Gebeliğin başlamasından sonra yapılan desteğin NTD’inden koruyuculuğu yoktur.

GEBELİKTE VİTAMİN VE DEMİR TAKVİYESİ

Vitamin D

Gebelerde kan düzeyine bakılmaksızın başlanır.

D vitamini desteği, gebeliğin 12. haftasından itibaren başlanır doğum sonrası 6 ay sürdürülür.

Doz, 1200 IU (9 damla)/ gün önerilir.

DİĞER VİTAMİN TAKVİYELERİ

Kalsiyum ihtiyacı 1000mg/gün besinlerle alması önerilir

Çinko eksikliği halinde,

B vitamini bacak krampları varlığında, bulantı-kusmada,

Magnezyum rutin önerilmez. İhtiyaç halinde,

B 12 Vitamini vejetaryen, megaloblastik anemi varsa verilmelidir.

Vitamin C 10mg/günlük artış

BEBEK BESLENMESİBebekilk 6 ay:

Sadece ve tek başına anne sütüD vit- Fe desteği

6-12 ay:Anne sütü ve tamamlayıcı beslenmeD vit- Fe desteği

12-24 ayTamamlayıcı beslenme ve anne sütü

İLK 6 AY BESLENME

İlk 6 ay sadece anne sütü Emzirmenin korunması, özendirilmesi ve desteklenmesi

Doğru yerleşme ve yeterli sıklıkta “emzirme” anne sütünü artırır.

Daha Çok Emzirme = Daha Çok Uyarı İletimi = Daha Çok Süt Üretimi

EMZİRMEDE SORUNLAR

Annede özgüven eksikliği

Gebelik, doğum ve doğum sonrasında danışmanlık hizmetlerinin yeterince verilmemesi

İlk 30 dakika- 1 saatte emzirmenin desteklenmemesi

Doğru yerleşme ve emzirme pozisyonlarının yeterince bilinmemesi

EMZİRMEDE SORUNLAR

Doğum sonu izinlerin yeterli olmaması

Emzik, biberon kullanımının olağan sayılması

Anne sütü dışındaki besinlerin gereksiz kullanımı

6-24 AY BEBEK BESLENMESİ

Emzirmenin sürdürülmesi

Tamamlayıcı beslenme

Demir ve D vitamini desteği

Gelişmenin izlenme ve desteklenmesi


Tamamlayıcı Beslenme Beslenme yetersizliklerinin en sık görüldüğü dönem

Ailelere bebeğin yaşına, bölgeye ve ailenin sosyo-ekonomik durumuna göre beslenme önerileri sunmaktayız.


Tamamlayıcı Beslenme

17. haftadan önce verilmemeli, 26. haftadan sonraya da bırakılmamalıdır.

Yaşına uygun-Kaliteli–Yeterli-Güvenli-Keyifli

Çocuğun biyolojik ihtiyaçları

Besinlerin hijyeni

Anne-bebek ilişkisi ( zorlama,ödül, ceza yok )

6-8 aylık bebeğin günlük besininin

2/3’ü anne sütü

1/3’ü katı gıda olmalıdır.

Toplam katı gıda miktarı 2 çay bardağını geçmemelidir.

6-8 AYDA ANNE SÜTÜ-KATI GIDA DENGESİ

9-12 AYDA ANNE SÜTÜ-KATI GIDA DENGESİ

9-12 aylık bebeğin günlük besininin

1/2’si anne sütü

1/2’si katı gıda olmalıdır.

Toplam katı gıda miktarı 3 çay bardağını (3 kap) geçmemelidir.

6-12 AY BESLENME UYGUN VE YETERLİ EK GIDA

Emzirmeveya500-600 ml formül süt

Fe D Vitamini

6. Ay sonundan itibaren her hafta biri eklenir

MeyveSebzeYoğurtPeynir, Pekmez ve EkmekEtYumurta sarısıEv yemekleri (tuzsuz)Kuru baklagillerBalık

HAFTALIK TARTI

Beslenme yeterliliğinin en önemli göstergesi haftalık kilo alımıdır.

6-8 ay arası 100 g/hafta,

9-12 ay arası 50-75 g/hafta,

> 1 yaş 50 g/hafta tartı alımı yeterlidir.

Persentil eğrilerinde ;yaşa göre tartı yaşa göre boy boya göre tartı,

değerlendirmesi akut ve/veya kronik malnütrisyonun belirlenmesi için vazgeçilmezdir

LOHUSA BESLENMESİ

Normal doğumdan hemen sonra, hastanın anestezi almasını gerektirecek bir komplikasyon yoksa, oral beslenmeye geçilebilir.

Sezaryenle doğumda ise uygun olan lohusalarda oral beslenmeye geçmek için 4-8 saat beklemek gerekir.

LOHUSA BESLENMESİAnneye beslenme eğitimi verip, anne sütünü

artırmak için uygun yeterli miktarda sıvı ve yiyecek alması konusunda teşvik edilir.

LOHUSA BESLENMESİGünlük 500 kalori daha fazla almaları gerekir. Bunun için;

3 su bardağı süt veya yoğurt

Her gün mutlaka bir yumurta

3-5 porsiyon çeşitli sebze ve meyveler

Günde 3 litre su ya da her emzirmeden sonra 1 bardak sıvı

3 porsiyon et grubu besinler (et, tavuk, balık, kuru baklagiller)

LOHUSAYA DEMİR VE D VİTAMİNİ DESTEĞİ

Doğumdan sonra 3. ayın sonuna kadar günlük 40-60 mg demir,

Doğumdan sonra 6. ayın sonuna kadar günlük 1200 Ünite (9 damla) D vitamini desteği sağlanır.

TEŞEKKÜR EDERİM

aİle saĞliĞi merkezlerİnde İlk 1000 gÜnde...

Documents