ali pasha of tepelena

7/25/2019 Ali Pasha of Tepelena

1/10

TEPEDELENL AL PAA'NIN OGULLARI

Dr. Hamiyet SEZER *

Tepedelenli Ali Paa, 1787-1820 yllar arasnda Yanya Sanca Mu-tasarrfl yapIll bir Osmanl veziridir. Ali Paa, Osmanl Tarihi'nde,Yunanistan ve ArnaVltluk'ta uzun yllar etkili biri olmas baknundannemli bir ahsiyettir. Zaman iinde blgede sz geen tek g halinegelmi, ancak somadal Devlet'n emirlerini yerine getirmemeye balama-s zerine Devlet, O'nu asi ilan ettirmi, 1822 yl balarnda ldrlme-siyle bu g ortadan kalkmtr. Tepedelenli Ali/Paa'nn gcnn, otori-tesinin ortadan kalkmas, Mora' da Rumlarn isyanna ve YunanistanDevleti'nin kurulmas ile Osmanl Devleti'ndeki topraklarda da deiik-liklere yol amtrO). .

Bu yazmzda, Osmanl D'evleti'n~ kar ayaklanm bir Paa'nn ai-lesinin sonunu anlatinaya alacaz. Once, Ali Paa'nn oullarthakkn-da ksa bir bilgi ve Devlet hizmetleri anlatldktan sonra, isyan srasndakitutumlar, Devlet'in bunlara kar tavr incelenecektir. .

Ali Paa'nn, Ahmet Muhtar, Ve1i


2/10

156 HAMYET SEZER

nekli deildi. Sinirli bir yaps vard. Ava meraklyd. Ahmet Muhtar'n

Hseyin ve Mahmut adl iki olu vardt5). '

Ahmet Muhtar, birok Devlet hizmetinde' bulunarak yararJlklargstermitir. Kendisine 4 ubat 1789 (7 Ca 203) tarihinde. Osmanl-Avusturya-Rus savandaki grevini baaryla yaptndan, babas AliPaa'nn Ordu-yU Hmayun'a gelmesi artyla mirmiranlk rtbesi veril- 'mitir


3/10

TEPEDELENL AL PAA'NIN OGULLARI 157

,

. Paa'nn bu istei kabul edilmitir. Padiah, bu mektuba yazd Hatt'ta

"Marnileyhin iltimas vechile Mhtar Paauhtesinde-olan AvlonyaSanca dier olu mir-i mirandan Salih Paa'ya tevcih oluna" kaydm.yazmtrI3). Avlonya Sanca'nn bu ekilde Salih Paa'ya tevcih edildi-ini bildiren emir km veAli Paa'ya 18 Haziran 1818 (13 233) tari-hinde bu birmektupla bildirilmititI4)., Avlonya: Sanca artk: 1819-20(235) tarihinde Salih Paa' dadr


4/10

158 , HAMYET SEZER

tif


5/10

-

TEP~DELENL AL pAA'NIN OGULLARI

i

159

Ali Paa, 13 Haziran 1819 (17 234) taliiinde Padiaha bil- mektup

.-yazarak olu Veli Paa'y ok zlediini bildirmi, dnya gzyle grme-si iin Padiahtanolunun bir sre yamna gnderilmesini dilenitir


6/10

160 HAMYET SEZER

" .

sonra Veli paa, Kaptan Bey'e 24 Austos 1820'de bif mektupgnderdi.j Bu mektubunda, Kaptan Bey'den kendisini ve ailesini Padiah'n gaza-:

bndan nasl koruyabileceini, ne gipibir Y O L L izlemesi gerektiini sormak-tayd. Kaptan Bey Yeli Paa'ya,- gelip ponanmay Hmayun'a tesUm 01 -masm ve Preveze'yi de teslim etmesili nerdi. Yeli Paa, Preveze'yegelen Donanmay merasimJe karlad. 2 Eyll'de d~ Preveze'yi teslimederek kendisi ve ailesiyle Donanmaya geti(35l. .

Yeli Paa, teslim olduktansonra Ktahya'ya gidip mrnn sonunakadar orada oturmak1a grevlendirildi. Paa'mn emirlereuyarak sadakati-ni gstermesi Devlet'in takdirini kazanmtr(36l. Veli Paa, 1820 Aral-'nda Ktahya' dadr. Olu Selim, ei ve kzmn ,da yanna gnderilmesiiin emir kmtJI


7/10

.TEPEDELENL AL PAA'NIN OGULLARI 161

nusunda bir sre sonra emir kt. Emrin k tarihi 1820 yl Eyll sonla-ndr. Emir gelene kadar Rumeli valisi Muhtar ve Salih Paa'larn Manas-tr' da otumialarm salantr


8/10

162 HAMYET SEZER

Hseyin, Ali Paa' mn isyam srasnda Suli halk tarafndan karlm, i

SU;1kalesinde tutulmutu. Kale Hurit Paa tarafndanele geirildiindeHseyin de ele geirilmiti. Hseyinannesinin yamna gnderilmitir.Hurit Paa, O'nun blgede bulunmasm uygun gormediinden annesiyleSelanik veya Edirne taraflarna gnderilmesine izin istemitir. Bununzerine Hseyin Paa'nn annesiyle Edirne tarafna gnderilmesine emirkmtf


9/10

TEPEDELENLt ALt PAA'NIN OGLLARI 163

(53)

(54)

Muhtar P~a'nn ei ve hizmetileri Tophane-i Amrre N~zn'nn

.evinde kalmaktayd .. Bu ei.Rum asll Lamburce ( ~)er.-~ )isimlibir hristiyandr. Bunun Mustafa Beyadl bir olu vardr. Ancak uzun ya-amarntr. Aynca bu hanmn drt da hizmetisi bulunmaktadr


10/10

164 HAMYET SEZER

, i

Paa'nn kul cinsinden.olan einin istediiyere gitmesine izin J.kt.Mah-mut Nedim Bey'in evinde kalan Veli Paa'nn olu Mehmet Paa'nn eide kul cinsinden olduundan, gidecek yeri olmadndan bir kk oluile istedii yere gitmesine izin verildi(57). .

Ali Paa oullannn eleri ve yaknlan nc~ stanbul: da misafr edil-milerdir. Burada bir yerde gz, altnda tutulmulardr. Isyan sona erip,

blgede asayi salanana kadar bir yere gnderilmeyen bu kiiler, anlal-d gibi, olaylar sona erdikt~n sonra, memleketi belli olanlar memleket-

. lerine, dierleri ,deistedikleri yerlere gnderilmilerdir., t ' -,

\

(57) Hatt- Hmayun-21120.

ali pasha of tepelena

Documents