PDF...

1

D V T MAMLARININ (Allah onlara r hm t etsin)

MÜ YY N NSANA HÜCC T ÇATDIRMAQ HAQQINDA SÖZL R

Toplayan:

R id ibn hm d Uveyyi

T rcüm ed n:

Rahim Muradl

PDF...

2

M rh m tli v r hmli Allah n ad il qiq t n h md Allaha m xsusdur. Biz Ona h md edir, Ondan yard m v günahlar m z n

ba lamas n dil yirik. N fsl rimizin rind n v pis m ll rimizd n Allaha s n r q. Allah n do ru yola yön ltdiyi kims ni azd ran, azd rd kims ni is do ru yola yön ld n

tap lmaz. M n ahidlik edir m ki, Allahdan ba qa ibad t layiq haqq m bud yoxdur. O, t kdir v

riki yoxdur. M n ahidlik edir m ki, M h mm d Onun qulu v elçisidir. "Ey iman g tir nl r! Allahdan layiqinc qorxun. Yaln z müs lman oldu unuz halda

(müs lman kimi) ölün!" (Ali-Imran,102) "Ey insanlar! Sizi t k bir xsd n (Ad md n) x lq ed n, ondan zövc sini (H vvan ) yaradan

v onlardan da bir çox ki i v qad nlar tör d n R bbinizd n qorxun! (Ad il ) bir-birinizd n (cürb cür eyl r) ist diyiniz Allahdan, h mçinin qohumluq laq l rini k sm kd n h z r edin!

übh siz ki, Allah sizin üz rinizd göz tçidir!" ( n-Nisa,1) "Ey iman g tir nl r! Allahdan qorxun v do ru söz söyl yin! ( g r bel ets niz, Allah)

m ll rinizi islah ed r v günahlar n z ba layar. H r k s Allaha v Pey mb rin ita t ets , böyük bir s ad t (C nn t ) nail olar." ( l- hzab,70-71)

“H qiq t n, sözl rin n do rusu Allah n k lam , yollar n n xeyirlisi M h mm din (ona Allah n salavat v salam olsun!) yoludur. m ll rin n pisi is sonradan uydurulanlard r. Sonradan uydurulub din g tiril n h r m l bid t, h r bid t yolundan sapma v sapma da c h nn mlikdir”*.

Mü yy n insan t kfir etm k slam ümm tinin s hab l rin dövründ n bu günümüz q d r ya ad n t hlük li m s l l rd ndir. Ra idi x lif Osman ibn ffan n xilaf tinin ilk vaxtlar nda v el c d li ibn bu Talibin xilaf tind xarici (x varicl r) firq si meydana ç xd . Bu firq ad ç kil n x lif l r kafir deyir, onlara qar zülm v dav tl döyü ürdül r. Onlar Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) s hab l rini, bu x lif l r d st k olan müs lmanlar kafir say r, h tta onlar q tl yetirirdil r.

Xaricil r (x varicl r) firq si zühur etdikd n sonra bu gün q d r müxt lif t riq tl r zühur etm kd dir. S l fi salehin davamç lar say lan hli Sünn v Camaat Allah t ala haqq yola yön ltmi v onlar bu yolun yolçusu olma a müv ff q etmi dir. Onlar dind ifrata varanlarla ona laqeydlik göst r nl r aras nda orta bir mövqe tutmu lar. Xaricil r (x varicl r) firq si öz t hlük li qid sini müs lmanlara kafir dem k metodu sas nda qurmu lar. S hab l rin vaxt ndan bu gün q d r haqq t r fdar olan bir çox slam aliml ri onlar n qid l rinin batil olmas n ri tin aç q-a kar d lill ri il isbat etmi l r. Haqq t r fdar olan aliml r nümun olaraq, ba da eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab t-T mimi1 (Allah ona r hm t etsin) olmaqla bütün d v t imamlar n göst rm k olar. Onlar mü yy n insana kafir dem k bar d öz metodlar n aç qlam v bu xüsusda S l fi Salehin metodunda olduqlar n bildirmi l r. Elmi m nb l rimin q tl s b bind n, tam olmasa da bacard m q d r "Mü yy n insana kafir dem d n önc ona hücc tin çatd r lmas "n n vacibliyi haqq nda bu aliml rin b zi sözl rini toplam am. Bu mövzuda onlar n otuzdan çox sözünü qeyd etmi m. Dü ünür m ki, bu sitatlar d v t imamlar n n sözl rini s hv ba a dü n qarda lar m z (Allah bizim ham m z ba las n) qane ed c kdir. Daha sonra yekun olaraq hücc ti ba a dü m yin (F hmul Hücc t) rt olmas m s l si haqq nda do ru r yi qeyd edib, M h mm d ibn

bdülvahhab v dig r d v t imamlar n n hücc ti ba a dü m yi bir rt olaraq q bul etdikl rini, vv lki aliml rin yolu il getdikl rini aç qlam am. M h mm d R id Ridan n, eyx bu B tinin

(Allah ona r hm t etsin) sözün g tirdiyi aç qlaman da qeyd etmi m. Bu aç qlama il m s l nin bir çox qaranl q t r fi aç qlan r, h dis v elm t dqiqatç lar say lan aliml rin metoduna sas n hücc tin çatd r lmas il b rab r onun ba a dü ülm si mütl q laz md r.

* Muslim (867), N sai, (3/188). 1 qid t - eyx M h mm d ibn bdülvahhab s-S l fiyy v s ruh fil Al m l- slami ( eyx, Saleh l-

bud).

PDF...

3

M ni, aliml rin sözl rini toplama a sövq ed n amil bu aliml ri müdafi etm kdir. Bel ki, onlar n öz etiqadlar n kitablar ndan b yan etm l rin baxmayaraq, yen d etiqad etm dikl ri m s l l r onlara nisb t edilmi dir.

z m tli r in R bbi Allahdan ist yir m ki, bu yazd qlar m mübar k v s rf Onun rizas üçün edil n m l kimi q bul etsin, bunu h min aliml rin müdafi sin yazs n.

Qeyd: möt riz aras nda olan qeydl r m nim öz sözl rimd ndir.

PDF...

4

D V T MAMLARININ (Allah onlara r hm t etsin)

MÜ YY N NSANA HÜCC T ÇATDIRMAQ HAQQINDA SÖZL R

( mam l-Müc ddid eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab t-T mimi (Allah ona r hm t etsin) öz qid sini aç qlayark n demi dir):

1. "Kim s kafir dem k m s l sin g ldikd m n o k s kafir deyir m ki, o Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) dinini bilsin, bildikd n sonra onu söysün, insanlar bu dind n yay nd rs n, bu din m l ed nl r qar dav t göst rsin. Bax m n bu insanlara kafir deyir m. Allaha ükürl r olsun ki, slam ümm tinin ks riyy ti bel deyildir"2. H mçinin dig r bir m qamda demi dir:

2. "Bu gün ba ver n b zi hallara, Pey mb rl rd n, övliyalardan köm k dil m k, öldükd n sonra fa t ist m k, q birl ri üz rind qübb l r tikib, traf nda am yand rmaqla t zim etm k, q birl r qar s nda namaz q lmaq, ziyar tgaha çevirm k, bu yerl r qurban v n zir dem k v s. bütün bunlar din lav edilmi yenilikl rdir. Art q Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) bunlar n ba ver c yi haqda x b rdarl q ed r k, müs lmanlar bu i l rd n ç kindirmi dir. Bel ki, h disd deyilir: "Ümm timd n bir d st insan mü rikl r yeti m dikc , bütl r ibad t etm dikc Qiyam t qopan deyil". Bel likl Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) h r zaman tövhidin aliliyini n yüks k d r c d mühafiz etmi , irk yol açan h r bir s b bin qar s n alaraq q birl rin ucald lmas n v üz rind qübb tikm yi qada an etmi dir. Bel ki, Müslimin s hih s rind Cabird n bu haqda h dis n ql edilmi dir. H mçinin ad ç kil n kitabda deyilir ki, Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) li ibn bu Talibi (Allah ondan raz olsun) qar la d h r bir hündür q bri yerl b rab r etm y gönd rmi v q birl rin üz rind h kk edilmi kill ri silm yi ona tap rm d . El buna gör d aliml r demi l r ki, q birl r üz rind in a edil n qübb l ri mütl q da tmaq laz md r. Çünki bu qübb l r Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) ri tin müxalif olaraq in a edilmi dir. Bax el bu m s l biziml qar t r f aras nda ixtilafa s b b olmu dur. o yer g lib çat b ki, onlar biz kafir deyir, biz qar vuru ur, qan m z v mal m z halal görürl r. N hay t, Allah bizi onlar n üz rind qalib etdi. Bax biz insanlar bu qid y d v t edir, onlara Allah n, r sulunun v s l f aliml rinin yekdil r yind n hücc t (tutarl d lil v sübutlarla haqq ) çatd rd qdan sonra Allah n bu ay sini sas tutaraq: "(Yer üzünd ) fitn ( irk) qalmay b, bütün din (ibad t) yaln z Allaha m xsus olanad k onlarla vuru un..."3 onalarla vuru uruq. Kim bu d v ti söz v aç qlama il q bul etmirs onlara qar q l ncla döyü ürük. Bel ki, Allah t ala buyurur: "And olsun ki, Biz pey mb rl rimizi aç q-a kar d lill rl (möcüz l rl ) gönd rdik. Biz onlara birlikd (Allah n hökml rini bildir n s mavi) kitab v dal t t r zisi ( ri t) nazil etdik ki, insanlar (bir-biri il ) dal tl r ftar etsinl r. Biz h ddind n art q möhk m olan v insanlara fayda ver n d miri d icad (nazil) etdik (m d nl rd n ç xartd q) ki, Allah (Özünü) görm d n Ona (onun dinin ) v pey mb rl rin köm k göst r nl ri (d mird n düz lmi silahlarla kafirl r qar vuru an mücahidl ri) b lli etsin. H qiq t n, Allah yenilm z qüvv t sahibi, qüdr t sahibidir!4"5.

(Y m n vilay tinin ba ç s M h mm d ibn bdülvahhaba m ktub yaz b onun haqq nda e itdikl rini d qiql dir rk n bel bir m qama toxunur): M n e itmi m ki, s n ümumi olaraq ham ya kafir deyir, m lisaleh insanlar dinl mir, son srl rd ya ayan aliml rin kitablar na m l etmirs n. S n m n bu deyil nl r, öz qid n v insanlar hans qid y d v t etm yin haqda do ru m lumat ver ki, s n qar olan sevgimiz v inam m z qals n.

2 d-Dür r s-S niyy : 1, 73. 3 l- nfal: 39 4 l-H did: 25 5 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 87.

PDF...

5

( eyx Y m n vilay tinin ba ç s na yaz b bildirir):

3. "M nim ümumi kild camaata kafir dem yim haqq nda deyil nl r, bu dinin yay lmas n n qar s n almaq ist y n dü m nl rin bir böhtan d r. "…Aman (Allah)! Bu, çox böyük bir böhtand r!..."6"7.

Dig r bir m qamda eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) soru ulur: Hans sasa gör insanlara qar sava maq v mü yy n bir n f r kafir dem k olar? Cavab nda deyir: 4. " slam n be rtin ( m l edilm sin ) gör (insanlarla) sava etm k olar. Bunlar n n ön mlisi had t k lm si, daha sonra is slam n dig r dörd sas d r. g r kims dig r dörd sas iqrar

(t sdiq) edib s hl nkarl q üzünd n onlar t rk ed rs biz onun bu dörd sas icra etm si üçün ona qar düyü s k d , onun bu m ll ri t rk etm sind n dolay onu kafir saym r q. Aliml r bu dörd rkan inkar etm kd n deyil, t nb llik üzünd n t rk ed nin hökmünd ixtilaf etmi l r. Biz yaln z

aliml rin ittifaq etdikl ri m s l l r gör kim s kafir deyirik. Bu da had t k lm sidir. H mçinin biz had t bar sind kim s haqq b yan etdikd n sonra onu inkar ed ni kafir say r q. Bu sasla dey bil rik ki, bizim dü m nl rimiz dörd qismdir:

Birinci qism: Bizim d v t etdiyimiz tövhidin Allah n v Pey mb rinin dini oldu unu bilib, bu gün çox insanlar n etiqad say lan a aclara, da lara, insanlara sitayi etm yin Allaha rik qo maq oldu unu t sdiq edib, Allah t alan n öz r sulunu bu kimi m ll ri qada an etm k üçün gönd rdiyini v h r yerd Allaha ibad t olunana q d r bel m l sahibl rin qar döyü m yi mr etdiyini d rk edib sonra tövhid v onu öyr nm y heç bir m h l qoymayan, ona riay t etm y n v irkd n l ç km y n kims kafirdir v biz onun bu küfrün gör ona qar döyü ürük. Çünki bu

insan, Pey mb rin dinin v ona riay t ed nl r nifr t etm m sin , irki t rifl m m sin v insanlar ona t viq etm m sin baxmayaraq, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) dinini bilib ona ita t etm diyi, irkin n oldu unu bilib ondan l ç km diyi üçün kafirdir.

kinci qism: Haqq bilib ona m l etdiyini iddia etdikd n sonra Pey mb rin dinini söy n, Yusif , q r , bu liy , Kuveyt hlind n olan X z ra ibad t ed nl ri t rifl y n, bel l rini irki t rk ed n v Allah t k tutanlardan üstün sayarsa bu insan birinci qismd n daha pisdir. Bu haqda Allah t ala buyurur: "…Bildikl ri (pey mb r) g ldikd is , (pax ll q edib) ona inanmad lar. Allah kafirl r l n t el sin!"8 Bel l ri haqda Uca Allah buyurur: " g r hd ba lad qdan sonra andlar n pozsalar v dininizi yamanlay b t hqir ets l r, (sözl rinin üstünd durmayan) küfr ba ç lar il vuru un. Onlar n h qiq td andlar ( hdl ri) yoxdur (onlar üçün heç bir and n, hdin h miyy ti yoxdur). B lk , (bu yaramaz i l rd n) l ç k l r!"9

Üçüncü qism: Tövhidi bilib, onu sevib v ona m l edib, h mçinin irki bilib v ondan uzaq olub, amma tövhidi q bul ed nl r nifr t edib, irk içind qalanlar xo layan insan da kafirdir. Bel l ri haqq nda Allah t al buyurur: "Bu ona gör dir ki, (kafirl r) Allah n nazil etdiyini (Quran ) b y nm dil r, (Allah da) onlar n m ll rini puç etdi."10

Dördüncü qism: Bütün deyil nl rd n salamatd r. Lakin ölk sinin halisi tövhid hlin qar aç q-a kar dav t göst rir, irk ed nl r tabe olur v tövhid hlin qar döyü ürl r. Bel halda h min adam ölk sini t rk etm yin ç tin oldu unu üzür g tirib onlarla birlikd tövhid hlin qar döyü ür, mal v can il bu i can at r. Bu insan da kafirdir. g r bu adama öz ölk sind oruc tutma qada an ets l r v ç x yolu olaraq öz ölk sini t rk etm k m cburiyy tind qalarsa, o bunu mütl q ed r. H mçinin ona öz ölk sind atas n n arvad il evl nm yi mr ets l r v ç x yolu olaraq öz ölk sini t rk etm k m cburiyy tind qalarsa, o bunu mütl q ed r. Bel bir insan n Allah v

6 n-Nur: 16 7 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 99-100 8 l-B q r : 89 9 t-Tövb : 12 10 M h mm d: 9

PDF...

6

r sulunun dinini bo ma a çal an bir ölk il tövhid hlin qar can v mal döyü m si yuxar da deyil n haldan daha ac nacaql d r. T bii ki, bel insan da kafirdir. Allah t al bel l ri haqq nda buyurur: "Siz el k sl r d rast g l c ksiniz ki, onlar h m sizd n, h m d öz camaat ndan arxay n olmaq ist rl r. (Sizin yan n zda özl rini müs lman kimi, q bil l rin qay td qda is kafir kimi apar rlar). Bunlar da h r d f fitn -f sad tör tm y sövq edildikd ba a a ora at larlar (cani-dild n bu i qo ularlar). g r onlar sizi t rk edib getm s l r, sülh t klif etm s l r v sizd n l ç km s l r, onda onlara harada rast g ls niz, tutub öldürün. Biz onlar n leyhin ç xmaq üçün

siz aç q f rman verdik"11. Bax bizim dedikl rimiz budur. Biz qar at lan yalan v böhtanlara g ldikd is onlar deyirl r ki, guya biz ümumi kild

camaata kafir deyir, (dig r ölk l rd ) ya ay b dinini rahat kild ya ayanlar n bizim torpaqlara hicr t (köç) etm sini vacib say r, kim s kafir dem y ni kafir say r, döyü l rd i tirak etm y nl ri kafir say r q v s. bu kimi m lumatlar yaland r, böhtand r. Bu söz-söhb tl ri yayanlar bununla insanlar Allah n v r sulunun dinind n yay nd rmaq ist yirl r.

Biz, cahilliyi v bix b r olmas 12 ucbat ndan bdülqadirin, hm d l-B d vinin v bu kimi q birl rin üz rind ucald lan bütl r ibad t ed nl r kafir demirik. Nec ola bil r ki, bizim torpaqlara hicr t (köç) etm y n, kim s kafir dem y n, döyü l rd i tirak etm y n Allaha rik qo mayan insanlara kafir dey k?! "…Aman (Allah)! Bu, çox böyük bir böhtand r!..."13

Biz vv ld dediyimiz o dörd qism insanlara kafir deyirik. Çünki onlar (öz m ll ri il ) Allaha v r suluna qar ç x rlar. Özün diqq t edib, c nn t v c h nn m sahibi olan Allah xat rlayan insan Allah ba las n. Son duam z M h mm d , onun ail sin v s hab l rin Allah n salavat v salam olsun dem kdir"14.

( eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) hm d ibn bdülk rim gönd rdiyi m ktubunda deyir):

5. eyxin15 bu sözl rini s n yaln çatd rmaqla daha pis i tutblar. g r biz sizin dediyiniz fikird olsayd q o zaman bir çox m hur insanlar f rdi kild kafir sayard q. Lakin eyx orada qeyd edir ki, mü yy n insana hücc t (Qurandan, sünn d n v s l fin sözl rind n tutarl d lil v sübutlarla haqq) çatd r lmadan kafir deyilmir.

F rdi insan hücc t çatmam kafir olmur. Lakin bu o dem k deyil ki, o insan Allah v r sulunun sözl rini bu B krin (Allah ondan raz olsun) anlad kimi ba a dü m lidir. Kim Allah v r sulunun k lam yeti r v o insana üzr yeri qalmasa o kafir say lar. El vv ll r bütün kafirl r Quranla hücc t çat rd 16. Bu haqda Allah t ala buyurur: "Lakin onu (Quran ) ba a dü m sinl r dey , onlar n ür kl rin p rd ç kdik …"17, "Allah yan nda (yer üzünd ) g z n canl lar n n pisi (haqq ) d rk etm y n karlar v lallard r18"19.

11 n-Nisa: 91 12 eyx brahim ibn Amir r-Ruheyli "Movqifi hlissünn v l camaat min hlil hva v l bid " ( hli sünn v camaat n bid t v n fsi ist kl rin uyanlara münasib ti) adl kitab 1/218-d deyir: "Bu kitab n b zi nüsx l rind (v ad mi m n yuf hhim hum) (onlar ba a salanlar n olmamas na gör ) deyilir. (Bax, bu Batinin nüsx si). Bu m qam eyx Saleh l- tram v eyx M h mm d d-Duvey kitab n t dqiqat nda qeyd etmi l r", 13 n-Nur: 16 14 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 102-104 15 Burada eyx dem kl , eyxülislam ibn Teymiyy ni (Allah ona r hm t etsin) n z rd tutur. 16 Heç k s eyxin bu sözl rind el ba a dü m sin ki, Allahdan ba qas na ibad t ed n insan sad c Quran oxumaqla ona hücc t çatm say l r. Xeyr, bu sla bel deyildir. eyxin sözü, Qurey kafirl rinin Quran ba a dü dükl ri kimi anlayanlara aiddir. Çünki Quran onlar n dilind nazil olmu du. Amma bizim srimizd is c hal t çoxald ndan, elm v aliml r azald ndan insan n hücc ti ba a dü m si rtdir. l lxüsus uzaq k ndl rd , alim olmayan ölk d ya ayan insanlar n hücc ti ba a dü m l ri rtdir. Ona gör eyx (Allah ona r hm t etsin) orada bu sözl ri "...o insana üzr yeri qalmasa..." - qeyd edir. n allah qar da Hücc ti ba a dü m k haqda dan acay q. 17 l- nam: 25. 18 l- nfal: 22

PDF...

7

( bdürr hman ibn H s n, hücc tin çatd r lmas m s l sind eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab n m nh cini b yan ed r k deyir): 6. " eyximiz, eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) deyir: ( - rif adl bir n f r) m nd n insanlara qar hans sasla döyü m yimizi v onlara kafir dem yimizi soru ur? eyx deyir: Biz yaln z aliml rin yekdillikl (hans sa m lin insan islamdan ç xaran küfr olmas haqq nda) raz la d qlar m s l l r sas nda kim s kafir deyirik. Aliml rin yekdillikl (insan islamdan ç xaran küfr olmas haqq nda) raz la d qlar m s l is K lmeyi had ti ba a dü dükd n sonra onu inkar etm kdir"20.

( eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) M h mm d ibn Eyd gönd rdiyi m ktubunda deyir): 7. "Bilin ki, m n siz dörd m s l haqq nda art q m lumat vermi m. (Sonra eyx bu dörd m s l nin

üçüncüsünd deyir): Bizim d v t etdiyimiz tövhidin Allah n v Pey mb rinin dini oldu unu bil n, sonra ona nifr t edib insanlar ondan uzaqla d ran, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) yoluna tabe olanlara qar döyü n, Allaha rik qo ma n mahiyy tini bil n, Allah n öz Pey mb rini irki qada an etm k üçün gönd rdiyini d rk ed n, gec -gündüz bu deyil nl rin haqq oldu unu haray ç k n, daha sonra is irki t rifl yib, insanlar ona t viq edib, öz t r find olanlar n çoxlu una gör onlar n haqq oldu lar n iddia ed n kims kafirdir.

M nim z nn qapanaraq kim s kafir dem yim, m ni dost tutmad na v yaxud hücc t çatmayan kims y kafir dem yim haqda deyil nl r dü m nl rimizin biz atd qlar böhtanlard r. Bu söz-söhb tl ri yayanlar bununla insanlar Allah n v r sulunun dinind n yay nd rmaq ist yirl r"21.

(M h mm d ibn Eyd gönd rdiyi dig r bir m ktubunda is deyir): 8. "M n Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) olan s daq timi izhar etdikd onlar m ni o ki var

söydül r, slam hlini kafir sayd m , mallar n halal gördüyümü iddia etdil r. H mçinin deyirl r ki, r bistan Yarmadas nda bir n f r d olsun kafir yoxdur, traf k ndl r dinin saslar na zidd olan m ll r edirl r, lakin bu insanlar Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) do ru qid sini d rk

etdikl ri halda onlar n kafir olduqlar n inkar edirl r. Siz d bilirsiniz ki, kim Pey mb rin (Ona v ail sin

Allah n salavat v salam olsun) buyurduqlar n bildikd n sonra inkar ed rs art q kafir olar. Siz özünüz demi diniz ki, g r Muveyyis, bn smail, l-Udeyli, bn Abbad v onlar n ard nca ged nl r bu qid y sahibdirl rs onlar da kafir, mürt ddirl r"22.

( eyx onlar n kafir, mürt d olduqlar n demi dir. Çünki onlar art q d rk edirdil r ki, eyxin d v t etdiyi tövhid Allah v r sulunun dinidir. Onlar bunu iyirmi ildir ki, t sdiq edirl r. Lakin bununla bel tövhid qid sin v bu qid sahibl rin qar dü m nçilik göst rir, irkin irk oldu unu bildikl ri halda ona d st k olurlar).

(Ona gör d eyx (Allah ona r hm t etsin) vv ld qeyd edil n sözünd n sonra bel deyir): 9. " kincisi: Onlar iyirmi ild n çoxdur ki, gec -gündüz, a karda v gizlid bu insan n (burada eyx

özünü n z rd tutur) d v t etdiyi tövhidin Allah v r sulunun dini oldu unu t sdiql yirl r, amma insanlar yen d biz tabe olmurlar. Deyirl r ki, bu insan irki inkar edir v bu inkar nda da haql d r. Lakin g r o (bu qid nin haqq oldu unu d rk etdikd n sonra inkar ed nl r ) kafir dem kd n v döyü m kd n yan keçs ydi do ru i tutard . Bax onlar n camaat qar s nda dedikl ri budur. Lakin bununla bel tövhid v ona meyl ed nl r dü m nçilik edirl r. S n onlar n göst rdikl ri dü m nçilikd n x b rdarsan. Kafir dem kd n v döyü m kd n yan keçs ydi deyirl r. Lakin özl ri mü rikin23 n oldu unu bildikl ri halda irk mahiyy tli m ll ri d st kl yirl r"24.

19 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 69-70 20 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 11, 317 21 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 112-113 22 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 114 23 Kitab n original variant nda "Mü rik" sözü deyilir. Amma m n el g lir ki, m zmuna gör burada " irk" sözünün i l dilm si daha do ru olard .

PDF...

8

( eyx imam M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) H m d t-Tuveyciriy gönd rdiyi m ktubunda deyir): 10. " bn bdülvahhab n ad ndan "M nim ita tim alt na daxil olmayanlar kafirdir" dem kl avam

insanlara qar i l tdiyi k l k, bir böhtand r. Pak v nöqsans z olan Allah bilir ki, bu a yaland r. Q lbizimd olanlar bil n Allaha ahidlik verir m ki, kim tövhid m l edib, irkd n v irk ed nl rd n uzaq olarsa, harada olmas ndan v hans vaxtda ya amas ndan as l olmayaraq o müs lmand r. Biz, irkin batil olmas haqq nda hücc t çatd rd qdan sonra yen d uluhiyy td (ibad td ) Allaha rik qo anlar kafir say r q. H mçinin insanlar irk t viq ed nl ri, yaxud onun icaz li olmas n isbatlamaq üçün batil übh l r g tir nl ri, öz silah il Allaha rik qo ulan m b dl rin müdafi sin qalxanlar , irki inkar ed nl r qar döyü nl ri v tövhidi bo ma a çal anlar kafir say r q. S naca m z yaln z Allahad r. V ssalam!"25.

( eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab yaln z, Allah v r sulunun dinin dü m nçilik ed nl ri, insalar bu dind n yay nd ranlar , el c d bütl r ibad t etm yin mü rikl rin dinind n oldu unu bildikd n sonra yen d bu bütl r ibad ti davam etdir nl ri v ba qalar n bu ibad t t viq ed nl ri kafir sayd n qeyd ed r k deyir): 11. "M nim ümumi kild camaata kafir dem yim haqq nda deyil nl r dü m nl rin bir

böhtan d r. H mçinin onlar n m nim ad mdan, kim Allah v r sulunun dinin tabe olub öz ölk sind ya ay r lakin m nim yan ma g lmirs onun dini m qbul deyildir, dem si bir böhtand r.

sas m qs d harada olmas ndan as l olmayaraq Allah n v r sulunun dinin ita t etm kdir. Biz, Allah v r sulunun dinini t sdiq etdikd n sonra ona qar dav t göst r n v insanlar ondan yay nd ranlar , bütl r ibad t etm yin mü rikl rin dinind n oldu unu bildikd n sonra yen d bu bütl r ibad ti davam etdir nl ri v ba qalar n bu ibad t t viq ed nl ri kafir say ram. Yaln z inadkar v cahill r istisna olmaq rti il , yer üzünd olan h r bir elmli insan bel l rini kafir say r. Allah daha yax bil ndir v ssalam!"26.

eyx Abdullah ibn eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) deyir: 12. "Haqq gizl tm k v insanlar bizd n yay nd rmaq üçün bizim ad m zdan yalan uydururlar ki,

(bu yerd bir neç m qam sadlay r v sonra deyir:) guya biz, z man mizin insanlar n v alt nc yüzillikd n sonra ya ay b bizim fikrimizd olmayanlar ümumi m nada kafir say r q!"27.

(Daha sonra eyx öz dedikl rin ayd nl q g tir r k deyir): Biz v fat ed nl r haqq nda deyirik ki, onlar keçib ged n bir ümm t idil r. Biz yaln z haqq

d v timiz yeti ib, h qiq t ayd n olandan v hücc t çatandan sonra t k bbürlülük göst rib, inadkarl q ed n insanlar kafir say r q. Bizim bu gün döyü düyümüz insanlar buna m s l ç km k olar. Onlar Allaha rik qo ma a davam edir, vacib m ll ri yerin yetirm kd n imtina edir, aç q-a kar böyük günahlar v haram i l r görürl r...".

(Daha sonra sözün davam ed r k deyir): " g r biz bel bir sual ünvanlanarsa ki, s nin s hv edib v sonra s hvi özün deyil nd

onu düz ld n qar olan mövqeyin bel dirs , b s ri t d lill rind n ba ç xaran, müdrik aliml rin sözl rini oxuyub öl n q d r öz s hvi üz rind qalan insana qar mövqeyin nec dir?

Biz bu sual n cavab nda dey rik: Qeyd edil n insanlar üçün üzrxahl q etm k olar. Biz onlara kafir demirik. Ona gör yox ki, onlar s hv edibl r v bu s hvl r üz rind israrl olublar. Onlar n vaxt nda bu m s l ni dili v silah il müdafi ed n qar t r f olmad ndan, onlara hücc t çatmad ndan, h qiq t ayd n olmad ndan biz onlara kafir demirik... Bax bizim qid miz budur. Biz zorak l q v t ssübçülükd n xali olan a l, elm v insaf sahibl rin xitab edirik. Sözü dey n adama yox, dediyi söz baxmaq laz md r"28. 24 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 115 25 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 128 26 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 131 27 O, bu sözl ri inkar m nas nda deyir. 28 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 229-236

PDF...

9

eyx Süleyman ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin), M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah

ona r hm t etsin) bel dediyini n ql edir: 13. "Q lbizimd olanlar bil n Allaha ahidlik verir m ki, kim tövhid m l edib, irkd n v irk

ed nl rd n uzaq olarsa, harada olmas ndan v hans vaxtda ya amas ndan as l olmayaraq o müs lmand r. Biz, irkin batil olmas haqq nda hücc t çatd rd qdan sonra yen d Allaha rik qo anlar kafir say r q. H mçinin insanlar irk t viq ed nl ri, yaxud onun icaz li olmas n isbat etm k üçün batil übh l r g tir nl ri, öz silah il Allaha rik qo ulan m b dl rin müdafi sin qalxanlar , irki inkar ed nl r qar döyü nl ri v tövhidi bo ma a çal anlar kafir say r q. S naca m z yaln z Allahad r"29.

( eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) s-Suveydi l-Ba dadiy gönd rdiyi m ktubunda deyir):

14. "S n deyirs n ki, m n, yaln z m nim ard mca ged nl r istisna olmaqla, c mi insanlar kafir say r, onlar n nikahlar n n batil oldu unu iddia edir m! c ba, bu fikir a ll insan n a l na nec g l r? Bunu müs lman dey r yoxsa kafir? Bil n dey r yoxsa bilm y n? ... Kim s kafir dem k m s l sin g ldikd , m n yaln z, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) dinini d rk edib bundan sonra onu söy ni, insanlar ondan yay nd ran v bu din riay t ed nl ri dü m n gör n kims l ri kafir say ram. Allaha ükür olsun ki, ümm tin çox hiss si bu cür (küfr) m l sahibi deyildir"30.

( eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) deyir): "Biz, irkin batil olmas haqda hücc t çatd rd qdan sonra uluhiyy td (ibad td ) Allaha

rik qo an insana kafir deyirik"31. ( mam bdül ziz ibn M h mm d ibn S ud (Allah onlara r hm t etsin) rumlulara v dig r

cn bi ölk l rd ya ayan insanlara xitab ed r k deyir): 15. "Biz bilirik ki, bizim dü m nl rimiz sizin yan n za g lir v haqq m zda yalan dan b deyirl r

ki, onlar Pey mb ri (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) söyür, bütün insanlar kafir say r, alt nc yüzillikd n sonra ya ayanlara kafir deyir v özl rinin ölk sin hicr t etm y nl r kafir kimi bax rlar v s. bu kimi bir çox iftiralar at rlar. Lakin aqil insan bütün bunlar n bir böhtan, zülm v dav t oldu unu bilir. Lakin bizim örn yimiz Pey mb rdir (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun). Onun dü m nl ri d deyirdil r ki, o, san v onun anas n söyür. Onun özün is alçaq, sehrbaz v d li deyirdil r. Biz yaln z, tövhidi d rk ed nd n sonra onu söy nl ri, bunu x varicl rin dini adland ranlar , irkin mahiyy tini bildikd n sonra onu sev nl ri, irk ed nl r qar m h bb t b sl y nl ri, ona d v t ed nl ri v insanlar bu m l t viq ed nl ri, hücc t çatd rd qdan sonra, irk etm s l r d , (bu m lin gör ) onlar kafir say r q. Yaxud irk edib ad n saleh insanlarla t v ssül adland ran kims d , Allah n bel t v ssülü haram etm sini bil nd n v ya Allah n nazil etdiyinin b zisin nifr t ed nd n sonra deyil n hökmd dir. Bel ki, Allah t ala buyurur: "Bu ona gör dir ki, (kafirl r) Allah n nazil etdiyini (Quran ) b y nm dil r, (Allah da) onlar n m ll rini puç etdi"32. Yaxud din v Qurana istehza ed rs (la a qoyarsa) deyil n hökm aid olar. Bu haqda Allah t ala buyurur: "(Ya R sulum!) Onlardan (T buk döyü ün ged rk n s ni la a qoyan münafiql rd n n üçün bel etdikl rini) soru san: “Biz ancaq söhb t edib zarafatla rd q ( yl nirdik)”,- dey cavab ver rl r. De: “Allaha, Onun ay l rin v Pey mb rin istehzam edirsiniz?! ( b s yer ) üzr ist m yin. Siz iman g tirdikd n sonra (daxilinizd ki ikiüzlülüyü biruz verm kl , Allah n mrl rini unutmaqla) art q kafir oldunuz. Aran zda bir qismini (tövb ed c yin gör ) ba lasaq da, dig r

29 Bax n, "T nbih Z vil lbab s-S lim Anil Vuqui Fil lfaz l-Mubt di til Vaxim " v "T bri t - eyxeyn l- mameyn Min T zviri hlil K zibi v Meyni"s h, 121.

30 Öt n m nb : s h, 121. 31 M cmu Mu ll f t - eyx: 12, 60. 32 M h mm d: 9

PDF...

10

qismini günahkar oldu u üçün zaba düçar ed c yik!"33 Aliml r bu ay haqq nda deyirl r ki, Allaha istehza (la ) etm k yekdillikl q bul edilmi müst qil bir küfrdür. Pey mb r istehza (la ) etm k yekdillikl q bul edilmi müst qil bir küfrdür. Bizim dind n ç xaran küfr sayd m z v bel m ll ri ed nl rin kafir olduqlar n dem yimiz, bütün m zh b aliml ri t r find n dind n ç xaran

küfr olaraq yekdillikl t sdiql nmi dir. Allaha ükür olsun ki, dörd m zh b aliml rinin v dig rl rinin kitablar mövcuddur. V sonda Pey mb rimiz M h mm d v shab na Allah n salam olsun!"34

eyx bdüll tif ibn bdürr hman ibn H s n (Allah ona r hm t etsin) eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah ona r hm t etsin) qid si v d v tinin mahiyy ti haqq nda soru uldu?

(Dem k eyx, M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah ona r hm t etsin) qid sini qeyd ed rk n kim s kafir dem d n önc ona hücc t çatd rma n z ruriliyinin M h mm d ibn bdülvahhab n qid si oldu unu çatd rmaq üçün eyxülislam bn Teymiyy nin (Allah ona r hm t etsin) sözünü bir sübut

olaraq n ql edir). 16. eyxülislam bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) deyir: " slam dininin d yi m z qaydalar na sas n

dey bil rik ki, Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) öz ümm tin ist r ölmü pey mb rl rd n, ist rs d dünyas n d yi mi adi insanlardan isti as v ya ba qa adla dua edib köm k dil m yi buyurmam d r. H mçinin ölüy v ya ölü üçün s cd etm yi v s. bu kimi m ll ri buyurmam d r. ksin bizim bildiyimiz q d r Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) bütün bu kimi m ll ri qada an etmi dir. Bütün bunlar Allah v r sulunun haram buyurdu u irk m ll rdir. Lakin son zamanlar bir çox insanlarda ri t haqq nda c hal tin çoxalmas , elmin

azalmas onlara bu m ll r gör kafir dem y imkan vermir. Onlara kafir dem k üçün Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) ri tini v ona müxalif olan fikirl ri b yan etm k laz md r"35.

(Dig r bir m qamda is bdül ziz l-Xatib m ktub yaz b, bir neç m s l haqq nda ona etiraz n bildirir v orada bel bir m qama toxunur):

17. "Hicr tin 67-ci ilind l- hsa vilay tind siz ox ar iki n f r x varic görmü düm. Onlar cüm v camaat namazlar n t rk etmi , öz ya ad qlar yerd müs lmanlara kafir deyirdil r. Onlar da sizin dediyiniz d lill r saslan r v deyirdil r: l- hsa camaat M h mm d ibn bdülvahhab n d v tini r dd ed n, ta utu inkar etm y n babas n n, kafir oldu unu dem y n bn Firuzun ail si il oturub-durur v onlarla ünsiyy t qururlar. H min iki n f r xs deyirdil r ki, kim bu insan n kafir oldu unu aç q-a kar dem s o Allaha küfr etmi dir. Bel halda o ta utu inkar etmi say lm r. Kim bel insanlarla oturub durarsa o da onlar kimidir. Onlar, yalan v iftara sas nda qurulmu bu iki iddian , h qiqi mürt dl r 36 aid olan qaydalarla laq l ndirib bir çox hökml ri t rk etmi l r. H tta onlar özl rin (kafir sayd qlar camaat t r find n) veril n salama cavab da qaytarm rd lar. Onlar haqq nda m n ikay t g ldi v m n onlar g tirtdirdim. Onlar h d l yib, s rt davrand m. lk olaraq m n , özl rinin eyx M h mm d ibn bdülvahhab n qid sind olduqlar n v onun m ktublar n oxuduqlar n dedil r. M n onlar n übh l rini a kara ç xartd m v bildikl rim saslan b onlar n z lal td olduqlar n b yan etdim. Sonra onlara eyx M h mm d ibn bdülvahhab n bu qid d n v m zh bd n uzaq oldu unu onlara çatd r b dedim: eyx, yaln z

aliml rin yekdillikl (hans sa m lin insan islamdan ç xaran küfr olmas haqq nda) raz la d qlar , m s l n, hücc t çatd qdan v bu d lill r tam d rk olunduqdan sonra böyük irk etm k, Allah n ay l rin , pey mb rl rin v s. küfr etm k kimi m ll r gör kim s kafir deyir. Salehl r ibad t ed nl r, dua edib onlardan köm k dil y nl r, bu adamlar Allah n haqq say lan ibad tl rd v

33 t-Töv b: 65-66 34 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 263-264 35 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 414. s-Sual v l cab : s h, 372 36 Mürt d sözünün m nas , müs lman olduqdan sonra h qiqi m nada dind n ç xmaq dem kdir.

PDF...

11

ilahilikd Ona ortaq tutanlar, elm v iman hli t r find n (deyil n rtl r sas n) yekdillikl kafir say l r"37.

(H m d ibn Nasir Ali Muammar v eyx M h mm d ibn bdülvahhab n övladlar n n aç q-a kar kild mü yy n insana hücc t çatd rma n rt olmas haqda söyl dikl ri f tva):

18. "Onlara bel bir sual verilir: Biz e itmi ik ki, siz vv ll r ya ayan bn l-Farid v dig r bel m hur hli sünn aliml rini kafir say rs n z? Cavab nda deyirl r: Bizim, ad n sadalad n z aliml r v dig r insanlara kafir dem yimiz haqq nda qeyd etdikl riniz, insanlar do ru yoldan uzaqla d rmaq üçün dü m nl rimizin bizim haqq m zda dedikl ri böhtanlardand r. Onlar bizim haqq m zda bir çox ba qa böhtanlar da yaym lar. Bizim cavab m z is bel dir: "…Aman (Allah)! Bu, çox böyük bir böhtand r!..." 38 Biz yaln z hücc t çatd qdan sonra haqq bilib, d v t olunduqdan sonra yen d onu inkar ed n, inadkarl q göst rib üz çevir n insana kafir deyirik. Bundan ba qa kim s kafir dediyimizi iddia ed n insan bizim ad m zdan yalan dan r... (Bel aç q-ayd n sözl rd n sonra bn l-Farizin hli sünn d n deyil, küfr m ll rin sahibi v ilhadç oldu unu b yan edirl r).

(Daha sonra is deyirl r): 19. "Siz diqq t edin ki, burada eyx bu sözün küfr oldu unu qeyd edir. Amma bu sözü dey nin is

kafir oldu unu demir. Bu f rqi ba a dü ün. Çünki hücc t çatmam mü yy n bir insana kafir dem k olmaz. Z nnimc , eyx bu sözl ri dey rk n haqq nda dan lan adama hücc t çatmad n dü ünmü dür. Çünki bn l-Fariz v onun kimil r cahillikl ri ucbat ndan öz m zh bl rind v sözl rind olan küfr söz v m ll rd n bix b rdirl r..."39.

(M h mm d ibn bdülvahhab n övladlar , eyx Hüseyn v eyx Abdullah (Allah onlara r hm t

etsin) cavablar n n birind deyirl r): 20. "On s kkizinci m s l : Tövhid d v ti yeti n ölk halisinin bir hiss si deyir ki, bu d v t

haqd r, lakin m n heç bir pis i i d yi n, yaxud yax i l ri mr ed n deyil m. (Bu qid y gör ) dü m n v ya dost tutan deyil m, bu d v t çatmadan önc ya ayanlar n z lal t üz rind oldu unu da dey n deyil m. Bununla b rab r "Biz d d -baba dinind n l ç kdik" dey n müvahhidl r irad tuturlar. B zil ri müs lmanlar aç q-a kar kild kafir say r, bu dini söy r k deyir: Bu, Museyl m nin40 dinidir. H mçinin b zil ri bu d v tin aç q kild deyil, giz li kild göz l oldu unu deyirl r. ndi siz bu v ziyy td olan bir ölk haqq nda n dey bil rsiniz? Onlar müs lmand rlar yoxsa kafir? eyxin41 v dig r aliml rin bu "biz ümumi kild kafir demirik" sözünün m nas n dir? Ümumi il xüsusi aras nda n f rq vard r? v s. i.a."

Cavab: Deyil n ölk halisin hücc t çatm d rsa onlar kafirl rin hökmünd dirl r. El hücc t ki, onu e id nd n sonra ona müxalif olan kafir olar. H min ölk d ya ay b, dinin riay t ed bilm y n müs lman, Allah n üzürlü sayd kims l r istisna olmaqla, oradan hicr t etm lidir. g r o hicr t etm zs o da q tl yetirilm kd v mal n n müsadir olunmas nda h min ölk halisinin hökmünd dir. eyxin, "biz ümumi kild kafir demirik" sözün g ldikd is dey bil rik ki, ümumi v xüsusi sözl ri aras nda olan f rq aç q-a kar görs nir. Ümumi m nada kafir dem k odur ki, alim v cahil olan, hücc t çatan v çatmayan bütün insanlar kafir say ls n. Xüsusi m nada kafir dem k is yaln z ri t d lill ri il hücc t çatm insanlara aiddir. El bir hücc t ki, ona müxalif olan kafir olar. Ola bil r ki, deyil n ölk halisinin kafir olmalar haqda hökm verilsin v onlar kafir hökmünd olsunlar. Amma h min ölk d ya ayan h r bir f rdin kafir olmas n is dem k do ru deyildir. Çünki, ola bil r ki, onlar n aras nda müs lman kims l r olsun. Hicr t ed v ya öz dinl rini izhar ed bilm dikl ri üçün üzrlü say ls nlar. Nec ki, Allah t ala halisi kafir olan zamanlar M kk haqq nda

37 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 467-468 38 n-Nur: 16 39 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 3, 20-23 40 Museyl m , Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) v fat ndan sonra özünü aç q-a kar pey mb r elan etmi dir. 41 Y ni, M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah ona r hm t etsin).

PDF...

12

buyurmu du: " g r (M kk d ) tan mad n z mömin ki i v qad nlar bilm d n ayaq alt na al b zm k v bundan dolay siz günah g lm k ehtimal olmasayd (Allah siz möminl rin ham l qla M kk y daxil olmas na izin ver rdi)..."42. Dig r bir ay d is buyurur: "(Ey müs lmanlar!) Siz n olub ki, Allah yolunda (hicr t etm yib, yaxud sir kimi M kk d qal b): “Ey R bbimiz, bizi halisi zal m olan bu h rd n (M kk d n) k nara ç xart, biz öz t r find n mühafiz çi gönd r, yard mç yolla!” – dey dua ed n aciz ki il r, qad nlar v u aqlar u runda vuru mursunuz?"43. S hih h disd bn Abbas (Allah ondan raz olsun) deyir: "M n v anam M kk d qalan ac zl rd n idik"44.

( eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab n o lu Abdullah n, hücc t çatd qdan sonra Allaha rik qo anlar n kafir olmas haqq nda atas ndan n ql etdiyi söz v ona lav etdiyi aç qlama):

21. "Siz eyxin, sitat n sonunda deyil n sözün diqq t edin. Heç übh yoxdur ki, bu insanlar n dedikl ri söz tövb olunmad t qdird Allah n ba lamad böyük irkdir, küfrdür. Bu, insan dind n ç xardan v al ml rin R bbin küfr etm kl n tic l n n, bir m ldir. Bax n görün, eyx yaln z bel m l sahibin Quran v sünn d lill ri il hücc t çatd qdan sonra yen d öz m lind israrl olanlar n küfr etdikl rini v dind n ç xd qlar n aç q-a kar kild qeyd etmi dir. Allah n Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) gönd rdiyi slam dinini bil n insan bu m s l d fikir ayr l nda olmaz. Allah daha yax bil ndir"45.

( eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab n o lu Abdullah n, cahil insana ri t d lill ri il hücc t çatmadan önc ona kafir dem m si haqq nda söyl diyi f tva. O bu fikrini "öl nd n sonra yand r l b külünün sovrulmas n t l b ed n" ki inin h disi il sasland rm d r. O deyir):

22. "Abdullah ibn eyx (Allah onlara r hm t etsin) bel bir sual il soru ulur: Cahilliyi ucbat ndan bilm d n küfr say lan söz, m l v ya t v ssül ed n insan üzürlü say l rm ?

Cavab: Allaha v r suluna iman g tir n insan Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam

olsun) ri ti bar sind cahilliyi üzünd n m ld v ya etiqadda küfr ed rs bu insan biz gör kafir say lm r. Biz bel bir insana ri t d lill ri il hücc t çatana q d r kafir demirik. El hücc t ki, onu e id nd n sonra ona müxalif olan kafir olar. g r ona hücc t çatd r larsa v Pey mb rin (Ona v ail sin

Allah n salavat v salam olsun) buyurduqlar b yan edil rs v hücc t çatd qdan sonra yen d öz dedikl rind israrl olarsa o zaman kafir olar. Çünki küfr, b zi hallarda Allah n kitab na v Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) sünn sin müxalif ç xmaqla olur. Bu, bütün aliml r t r find n ümumi anlamda q bul edilmi bir qaydad r. Aliml r buna d lil olaraq bu ay ni qeyd edirl r. Bel ki, Allah t ala buyurur: "…Biz, pey mb r gönd rm mi (heç bir ümm t ) zab verm rik!"46 Dig r bir ay d is deyilir: "Kafirl r d st -d st C h nn m sürükl n c kl r. N hay t, ora çat nca onun qap lar aç lacaq v c h nn m göz tçil ri onlara dey c kl r: “M g r siz öz iç rinizd n R bbinizin ay l rini oxuyan, sizi bu gününüz qovu aca n zla qorxudan pey mb rl r g lm mi di?” Onlar is : “B li (g lmi di), lakin zab sözü ( zab hökmü biz) kafirl r bar sind vacib oldu!” – dey cavab ver c kl r"47.

H mçinin onlar iki s hih, sün n v dig r slam d biyyatlar nda Huzeyf nin (Allah ondan raz

olsun) r vay t etdiyi h disi d lil g tirirl r. Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) buyurur: "Sizd n önc ya ayan bir n f r öz övladlar na demi di: “M n öl nd m ni yand r b külümün yar s n d niz yar s n is quruya s p l y rsiniz. Allaha and olsun, g r Allah m ni yenid n dirilts heç kimi c zaland rmad bir zabla m ni c zaland racaqd r. Allah d niz v quruya mr etdi ki, ona at lm

42 l-F th: 25 43 n-Nisa: 75 44 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 144-145 45 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 236 46 l- sra: 15 47 z-Züm r: 71

PDF...

13

külü toplas nlar. Onlar da bunu yerin yetirdil r. Sonra Allah t ala ol dem kl h min ki i d rhal oldu. Sonra Allah t ala ona dedi: Bunu etm y s ni n vadar etdi? Ki i dedi: S nin qorxun. Çox keçm d n Allah t ala onu ba lad ". Bu adam n etiqad na sas n deyil n prosesd n sonra Allah onu bir daha dirild bilm y c kdir. O bunu küfr v ya inkar bax m ndan deyil, cahilliyind n demi dir. O, Allah n onu yenid n dirild c yin übh il yana m d r. Lakin bununla bel Allah t ala yen d onu ba lad , r hm etdi. Quran yeti n h r bir insana art q Pey mb rl (Ona v ail sin

Allah n salavat v salam olsun) hücc t çatm d r. Lakin cahil insana bunu çatd rmaq üçün onu öyr d n elm adam laz md r. Allah daha yax bilir"48.

(H mçinin üçüncü ba l qda): "Tövhid qid sin , slam n be sas na v iman n alt rtin m l edib dünyas n d yi n insan haqq nda soru ulmu dur. Bel ki, (ölmü adamlardan) köm k

ist y n, onlara dua v t v ssül ed n, vv ld deyil n iki h dis 49 saslanaraq cahilliyi v ya axmaql ucbat ndan Pey mb ri (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) öz duas nda vasit çi qo ub dua ed n insan n hökmü n dir?

Cavab: 23. "Biz ölmü insandan köm k ist y nl r haqq nda dan m d q. Bu m ll , duada t v ssül etm k

aras nda olan f rqi d qeyd etmi dik. Demi dik ki, ölmü insandan dua edib köm k ist m k, ehtiyaclar n öd nilm sini t l b etm k, q m-k d rin apar lmas n dil m k Allah v r sulunun haram buyurdu u böyük irkd n say l r. Bütün ilahi kitablar v Pey mb rl rin d v ti bu kimi m ll rin haraml n , bel m l sahibl rinin kafir olmas n , onlardan uzaq olma v bu m ll rin gör onlara qar ç xma birm nal olaraq q bul edir.

Lakin, f t rat vaxt (dini anlay lar n z ifl diyi vaxtlarda) v cahilliyin çoxald bir zamanda f rdi insan hücc t çatana q d r bununla kafir olmur. Bel ki, bu kimi insanalara ri t d lill ri aç qlanmal , bu m lin Allah v r sulunun haram buyurdu u böyük irkd n oldu u bildirilm lidir. g r ona hücc t çatarsa, Quran ay l ri v Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) h disl ri

ona çatd r larsa, bundan sonra yen d öz irkind davam ed rs kafir olar. Amma cahillik üzünd n, özün bu haqda bir m lumat verilm y n insan n bu m li küfrdür, lakin onun özün is hücc t çatd r lmadan önv kafir hökmü verilmir. Ona hücc t çatandan sonra etdiyi irk m lind israrl olarsa, L l h ill llah Muh mm d n r sul llah k lm sin had t verib, namaz q l b, z kat ç xar b, iman n alt sas na iman g tirs d art q kafir olar"50.

( eyx Süleyman ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin) ona ünvanlanan bir neç suala bel cavab vermi dir):

24. Zahiri bax mdan n müs lman n d kafir olan cahil bir kims , dig ri is zahiri bax mdan kafir olan, ba qas is zahiri bax mdan küfr çatmayan böyük günahlar i l d n insan haqq nda n dey bil rsiniz?

Cavab: Zahiri bax mdan n müs lmana n d kafir b nz m y n cahil insan haqq nda hökm bel dir. g r h min cahil insan, adam islama daxil ed n sasa51 sahibdirs , h tta dinini t fsilat il bilm s d o art q müs lmand r. Allah v r sulunun buyurdu u ri ti t fsilat il öyr nm y imkan olmayan s ravi müs lman n, Allah n elm b x etdiyi aliml rin v seçilmi insanlar n bildikl ri t fsilati m s l l ri, dini hökml ri bilm si vacib deyildir. S ravi müs lmanlar n boynuna dü n, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) buyurduqlar na ümumi kild iman g tirm kdir. Bu qaydan eyxülislam bn Teymiyy Minhacus Sünn adl kitab nda t sdiq etmi dir. Yox g r h min insan, adam islama daxil ed n sasa sahib deyils o kafirdir. Onun küfrü, dinini öyr nm kd n üz çevirdiyin , dinini tan mad na, öyr nm diyin v ona m l etm diyin gör dir.

48 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 239-240 49 Bu h disl rin biri, kor ki inin h disidir. Dig ri is r haqq nda olan h disdir. 50 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 273-274 51 Y ni, k lmeyi had ti deyibs .

PDF...

14

M n gör kimins zahiri bax mdan n müs lman n d kafir olmad n dem k bir m na k sb etmir. Çünki insan ya zahir n cahil müs lman, ya da cahil kafir olmal d r. Zahiri görünü ü küfr olan, kafirdir. Zahiri görünü ü asilik olan insan da asidir. Biz yaln z, hücc t çatd qdan sonra Allah v r sulunun kafir sayd insan kafir say r q"52.

25. ( eyx Süleyman ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin) M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah ona r hm t etsin) bel dediyini n ql edir): " hm d l-B d vinin q bri üz rind ucald lan büt s cd ed nl r cahillikl ri v onlar x b rdar ed nl rin olmamas ndan dolay onlara kafir demiriks , nec ola bil r ki, Allaha rik qo mayan insan bizim yan m za hicr t etm diyin gör kafir sayaq!"53.

(Dg r bir m qamda yen eyx Süleyman ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin) deyir): 26. "Deyil nl rd n görs nir ki, eyxin54 (Allah ona r hm t etsin) N cd v traf k ndl rin halisin qar

döyü m sin s b b bu idi. Bel ki, bu insanlara Allah v r suluna iman g tirm yin, Ondan ba qas na ibad t olunanlara küfr etm yin vacibliyi haqq nda ri t d lill ri il hücc t çatd qdan sonra yen d onlar öz küfrl rind israr edir, Allah n nurunu söndürm k üçün çal r, onu inkar edir, öldükd n sonra yenid n diril c kl rin iman g tirmirdil r. Dem k ( eyxin bu) mübahis si dinin n ön mli sas say lan bir sah si bar sind dir. Allah biz yet rlidir, O n göz l hamidir"55.

( eyx Süleyman ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin) M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah ona

r hm t etsin) rif yazd m ktubunda bel dediyini n ql edir): 27. "Biz qar at lan yalan v böhtanlara g ldikd is onlar deyirl r ki, guya biz ümumi kild

camaata kafir deyir, (dig r ölk l rd ) ya ay b dinini rahat kild ya ayanlar n bizim torpaqlara hicr t (köç) etm sini vacib say r, kim s kafir dem y ni kafir say r, döyü l rd i tirak etm y nl ri kafir say r q v s. bu kimi m lumatlar yaland r, böhtand r. Bu söz-söhb tl ri yayanlar bununla insanlar Allah n v r sulunun dinind n yay nd rmaq ist yirl r. Biz, cahilliyi v bix b r olmas ucbat ndan

bdülqadirin, hm d l-B d vinin v bu kimi q birl rin üz rind ucald lan bütl r ibad t ed nl r kafir demiriks , Allaha rik qo mayan insanlara nec kafir dey rik?! Yaxud bizim torpaqlara hicr t (köç) etm yib, kim s kafir dem y nl r v döyü l rd i tirak etm y nl r nec kafir dey rik?! "…Aman (Allah)! Bu, çox böyük bir böhtand r!..."56.

( eyx ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin) bu söz lav olaraq deyir): 28. " g r eyx cahilliyi v bix b r olmas ucbat ndan q birl rin üz rind in a edil n bütl r ibad t

ed nl r qar bel münasib t b sl yirs , nec ola bil r ki, yer üzünd ya ayanlar n ham s n kafir says n, onlara qar müharib elan etsin, mallar n halal görsün?! eyxin hal-v ziyy tini v n y d v t etdiyini d rk ed n aqil insan bel bir hal t s vvür ed bil rmi?! Heç bir halda eyx, ümm td n, h tta hli sünn v camaatdan ayr l b özünd n yeni bir fikir söyl m mi dir. Onun bu m s l , y ni, ad v sif tl r tövhidi, m ll r v ibad tl r haqq nda dedikl ri bütün müs lmanlar t r find n birm nal olaraq t sdiq edilmi dir. Bu i d yaln z onlar n yolundan v m nh cind n ç xan, c hmiyy l r, möt zilil r, q birl r ifratcas na sitayi ed nl r müxalif olmu lar. eyxin buyurdu u m s l l r bütün pey mb rl rin v s mavi kitablar n dediyind öz ksini tapm d r. Bunu, pey mb rl rin v s mavi kitablar n gönd rili m qs dini bil nl r d rk edirl r. eyx hücc tin layiqli formada çatd r lmas ndan sonra bu saslara gör kim s kafir hökmünü verir. O bu i d sirat l müst qim yolu il özünd n vv lkil rin ard nca gedir. Heç d din bid t (yenilik) g tirm mi dir"57.

52 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 469-470 53 Minhacu hlil Haqq v l ttiba. bn Suhman, s h, 56. 54 Y ni, M h mm d ibn bdülvahhab 55 Kitabu T nbih Z vil lbab s-S lim Anil Vuqui Fil- lfaz l-Mubt di til Vaxim v T bri tu eyxeyn l-mameyn Min T zvir hlil K zib v l Meyn: S h, 120.

56 n-Nur: 16 57 Kitabu T nbih Z vil lbab s-S lim Anil Vuqui Fil- lfaz l-Mubt di til Vaxim v T bri tu eyxeyn l-mameyn Min T zvir hlil K zib v l Meyn: S h, 122-123.

PDF...

15

( eyx Abdullah ibn M h mm d ibn bdülvahhab deyir): 29. "S n eyxin (y ni, eyxülislam bn Teymiyy nin) "Ey filank s a a, m n köm k et" v s. bu kimi

dualarla pey mb ri v ya övliyan köm y ça ranlar haqda dediyi söz fikir ver. O deyir ki, bel insandan tövb etm si t l b olunur. g r tövb ets ba lan r, ks halda is öldürülür. eyx irk ed nl r tövb etm yi t l b etdikd n v hücc t çatd rd qdan sonra (d v ti q bul etm s l r), onlara aç q-ayd n kafir hökmü verir"58.

eyx Abdullah ibn M h mm d ibn bdülvahhabdan soru urlar: Q birl rin üz rind qübb l r tikm k onu tik nin kafir olmas na d lal t edirmi?

Cavab: 30. "Bu m s l nin aç qlamaya ehtiyac vard r. g r onu tik n insana Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n

salavat v salam olsun) bel tikilil rin tikilm sini qada an etm si v öz vaxt nda olan bu kimi tikilil ri sökm si haqq nda m lumat çat bsa v bundan sonra h min adam inadkarl q v asilik ets , yaxud o qübb ni sökm k ist y nl rin qar s n alarsa bu küfrün lam tidir. Amma kim bunu Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) gönd rilm m qs di haqq nda cahil oldu undan ed rs bu onun küfr etm sin d lal t etmir. Bu onun cahilliyin , bid tçi olmas na v Allah n, Öz Pey mb rin (Ona v

ail sin Allah n salavat v salam olsun) q birl r bar sind buyurdu unu axtarmaqdan yay nmas na d lal t edir"59.

( eyx bdüll tif ibn bdürr hman Ali - eyx, eyx M h mm d ibn bdülvahhab n t kfir m s l si haqda qid sini b yan ed r k deyir):

31. "O, (y ni, eyx M h mm d ibn bdülvahhab) yaln z aliml rin yekdillikl (hans sa m lin insan islamdan ç xaran küfr olmas haqq nda) raz la d qlar , m s l n, hücc t çatd qdan v bu d lill r tam d rk olunduqdan sonra böyük irk etm k, Allah n ay l rin , pey mb rl rin v s. küfr etm k kimi m ll r gör kim s kafir deyir. Salehl r ibad t ed nl r, dua edib onlardan köm k dil y nl r, bu

adamlar Allah n haqq say lan ibad tl rd v ilahilikd Ona ortaq tutanlar, elm v iman hli t r find n (deyil n rtl r sas n) yekdillikl kafir say l r"60.

eyx Süleyman ibn Suhman deyir: 32. "Müs lmana kafir dem k m s l si haqq nda demi dik ki, "Vahhabil r" müs lmanlara kafir

demirl r. eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) kim s kafir dem kd n ç kin r v ehtiyat ed rdi. H tta o, dinini öyr nm si üçün özün yol göst r n v ona hücc t çatd ran (hans ki, bu hücc t qar ç xan kafir olar) bir insan n olmad halda cahilliyind n Allahdan ba qas ndan, q birl rd n v sair d n köm k dil y nl rin kafir olmas n dem kd ehtiyat etmi dir. O, yazd m ktublar n b zisind deyir: Biz, cahilliyi v bix b r olmas ucbat ndan k vvaz n qübb sin ibad t ed nl r kafir demirik. eyx t kid ed r k deyir ki, kim, hücc t çatandan v onu öyr nm k üçün imkan olandan sonra q birl r ibad t ed rs , o kafir olur"61.

eyx M h mm d ibn bdülvahhab, onun n v l ri v t l b l rinin m ktublar nda bu haqda says z-hesabs z sözl r mövcuddur. Bizim m qs dimiz bütün bu sözl ri c m etm k deyil, sad c olaraq m ll rind irk yol verib, inadkarl qla irkl rind israr ed nl r kafir hökmünün verilm si üçün ri t d lill ri il hücc tin çatd r l mas n n vacibliyini vur ulamaqd r. H mçinin hücc t çatd rmaqla b rab r, qar t r fin übh l rini d d f etm k laz md r. m ll rind irk yol ver n avam insanlar n, onlara x b rdarl q ed c k bir kims nin mövcudlu una v hücc t çatd r lana q d r, üzürlü olmas ri td öz t sdiqini tapm d r. Allah daha yax bilir!"62

Möht r m oxucu, d v t imamlar n n (Allah onlara r hm t etsin) mü yy n insana hücc t çatdirmaq haqqinda sözl rini n ql etdikd n sonra, mübahis l r s b b olan dig r bir m s l y

58 l-K limat n-Nafi Fil Mükaffirat l-Vaqi : S h 17. 59 M cmu R sail v l M sail n-N cdiyy : 1, 246. 60 M cmu tur R sail v l M sail n-N cdiyy : 3, 5. 61 d-Diya - ariq: s h, 372. 62 l-C hlu Bi M sailil Etiqad v Hukmuhu kitab ndan (s h, 444) müxt s r kild n ql edilmi dir.

PDF...

16

keçirik. Bu, "Hücc ti ba a dü m k" mövzusudur. Y ni, hücc tin çatd r lmas il b rab r onun ba a dü ülm si vacibdirmi?

B zil ri, d v t imamlar n n bir neç sözl rind n hücc tin ba a dü ülm sinin z ruri olmad n anlam lar. Amma bununla, h min aliml rin m qs dl ri s hv ba a dü ülüb. qid v dig r mövzularda h qiq td n k nar dü mü insanlara, sad c Quran v h disl ri oxumaqla hücc tin çatmas n dem k, bu aliml rin m qs di deyildir. Buna d lil, eyxülislam M h mm d ibn

bdülvahhab n (Allah ona r hm t etsin) bu sözl ridir. O demi dir: "Biz, cahilliyi v bix b r olmas 63 ucbat ndan bdülqadirin, hm d l-B d vinin v bu kimi q birl rin üz rind ucald lan bütl r ibad t ed nl r kafir demirik. Nec ola bil r ki, bizim torpaqlara hicr t (köç) etm y n, kim s kafir dem y n, döyü l rd i tirak etm y n Allaha rik qo mayan insanlara kafir dey k?! "…Aman (Allah)! Bu, çox böyük bir böhtand r!..."64

Dig r bir m qamda is demi dir: "Biz, irkin batil olmas haqq nda hücc t çatd rd qdan sonra yen d uluhiyy td (ibad td ) Allaha rik qo anlar kafir say r q. H mçinin insanlar irk t viq ed nl ri, yaxud onun icaz li olmas n isbatlamaq üçün batil übh l r g tir nl ri, öz silah il Allaha rik qo ulan m b dl rin müdafi sin qalxanlar , irki inkar ed nl r qar döyü nl ri v tövhidi bo ma a çal anlar kafir say r q. S naca m z yaln z Allahad r. V ssalam!"65

eyx Süleyman ibn Suhman deyir: "Müs lmana kafir dem k m s l si haqq nda demi dik ki, "Vahhabil r" müs lmanlara kafir

demirl r. eyx M h mm d ibn bdülvahhab (Allah ona r hm t etsin) kim s kafir dem kd n ç kin r v ehtiyat ed rdi. H tta o, dinini öyr nm si üçün özün yol göst r n66 v ona hücc t çatd ran (hans ki, bu hücc t qar ç xan kafir olar) bir insan n olmad halda cahilliyind n Allahdan ba qas ndan, q birl rd n v sair d n köm k dil y nl rin kafir olmas n dem kd ehtiyat etmi dir. O, yazd m ktublar n b zisind deyir: Biz, cahilliyi v bix b r olmas ucbat ndan k vvaz n qübb sin ibad t ed nl r kafir demirik. eyx t kid ed r k deyir ki, kim, hücc t çatandan v onu öyr nm k üçün imkan olandan sonra q birl r ibad t ed rs , o kafir olur"67.

Bu r yi eyx Abdullah ibn M h mm d ibn bdülvahhab (Allah onlara r hm t etsin) da d st kl yir. Bel ki, ona veril n sual n cavab nda deyir:

"Allaha v r suluna iman g tir n insan, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) ri ti bar sind cahilliyi üzünd n m ld v ya etiqadda küfr ed rs bu insan biz gör kafir

63 eyx brahim ibn Amir r-Ruheyli "Movqifi hlissünn v l camaat min hlil hva v l bid " ( hli sünn v camaat n bid t v n fsi ist kl rin uyanlara münasib ti) adl kitab 1/218-d deyir: "Bu kitab n b zi nüsx l rind (v ad mi m n yuf hhim hum) (onlar ba a salanlar n olmamas na gör ) deyilir. (Bax, bu Batinin nüsx si). Bu m qam eyx Saleh l- tram v eyx M h mm d d-Duvey kitab n t dqiqat nda qeyd etmi l r", 64 n-Nur: 16 65 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 128 66 Süleyman ibn Suhman (Allah ona r hm t etsin) özünün kitabu T nbih Z vil lbab s-S lim Anil Vuqui Fil-

lfaz l-Mubt di til Vaxim v T bri tu eyxeyn l- mameyn Min T zvir hlil K zib v l Meyn: S h, 122-123 – d deyir: " g r eyx cahilliyi v bix b r olmas ucbat ndan q birl rin üz rind in a edil n bütl r ibad t ed nl r qar bel münasib t b sl yirs , nec ola bil r ki, yer üzünd ya ayanlar n ham s n kafir says n, onlara qar müharib elan etsin, mallar n halal görsün?! eyxin hal-v ziyy tini v n y d v t etdiyini d rk ed n aqil insan bel bir hal t s vvür ed bil rmi?! Heç bir halda eyx, ümm td n, h tta hli sünn v camaatdan ayr l b özünd n yeni bir fikir söyl m mi dir. Onun bu m s l , y ni, ad v sif tl r tövhidi, m ll r v ibad tl r haqq nda dedikl ri bütün müs lmanlar t r find n birm nal olaraq t sdiq edilmi dir. Bu i d yaln z onlar n yolundan v m nh cind n ç xan, c hmiyy l r, möt zilil r, q birl r ifratcas na sitayi ed nl r müxalif olmu lar. eyxin buyurdu u m s l l r bütün pey mb rl rin v s mavi kitablar n dediyind öz ksini tapm d r. Bunu, pey mb rl rin v s mavi kitablar n gönd rili m qs dini bil nl r d rk edirl r. eyx hücc tin layiqli formada çatd r lmas ndan sonra bu saslara gör kim s kafir hökmünü verir. O bu i d sirat l müst qim yolu il özünd n vv lkil rin ard nca gedir. Heç d din bid t (yenilik) g tirm mi dir." 67 d-Diya - ariq Fi Raddi ubuhat l-Maziq l-Mariq: s h, 372.

PDF...

17

say lm r. Biz bel bir insana ri t d lill ri il hücc t çatana q d r kafir demirik. El hücc t ki, onu e id nd n sonra ona müxalif olan kafir olar. g r ona hücc t çatd r larsa v Pey mb rin (Ona v ail sin

Allah n salavat v salam olsun) buyurduqlar b yan edil rs v hücc t çatd qdan sonra yen d öz dedikl rind israrl olarsa o zaman kafir olar. Çünki küfr, b zi hallarda Allah n kitab na v Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) sünn sin müxalif ç xmaqla olur. Bu, bütün aliml r t r find n ümumi anlamda q bul edilmi bir qaydad r... Quran yeti n h r bir insana art q Pey mb rl (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) hücc t çatm d r. Lakin cahil insana bunu çatd rmaq üçün onu öyr d n elm adam laz md r. Allah daha yax bilir"68.

(Gördüyünüz kimi burada da eyx (Allah ona r hm t etsin), cahilliyi, mü yy n bir insan n kafir oldu unu dem y bir mane olaraq qeyd edir. Bel ki, o adam Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v

salam olsun) g tirdiyi ri ti bil n v ona çatd r lana q d r cahilliyi il üzürlü say l r). (H mçinin üçüncü ba l qda): "Tövhid qid sin , slam n be sas na v iman n alt rtin

m l edib dünyas n d yi n insan haqq nda soru ulmu dur. Bel ki, (ölmü adamlardan) köm k ist y n, onlara dua v t v ssül ed n, vv ld deyil n iki h dis 69 saslanaraq cahilliyi v ya axmaql ucbat ndan Pey mb ri (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) öz duas nda vasit çi qo ub dua ed n insan n hökmü n dir?

Cavab: "Biz ölmü insandan köm k ist y nl r haqq nda dan m d q. Bu m ll , duada t v ssül etm k aras nda olan f rqi d qeyd etmi dik. Demi dik ki, ölmü insandan dua edib köm k ist m k, ehtiyaclar n öd nilm sini t l b etm k, q m-k d rin apar lmas n dil m k Allah v r sulunun haram buyurdu u böyük irkd n say l r. Bütün ilahi kitablar v Pey mb rl rin d v ti bu kimi m ll rin haraml n , bel m l sahibl rinin kafir olmas n , onlardan uzaq olma v bu m ll rin gör onlara qar ç xma birm nal olaraq q bul edir.

Lakin, f t rat vaxt (dini anlay lar n z ifl diyi vaxtlarda) v cahilliyin çoxald bir zamanda f rdi insan hücc t çatana q d r bununla kafir olmur. Bel ki, bu kimi insanalara ri t d lill ri aç qlanmal , bu m lin Allah v r sulunun haram buyurdu u böyük irkd n oldu u bildirilm lidir. g r ona hücc t çatarsa, Quran ay l ri v Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) h disl ri

ona çatd r larsa, bundan sonra yen d öz irkind davam ed rs kafir olar. Amma cahillik üzünd n, özün bu haqda bir m lumat verilm y n insan n bu m li küfrdür, lakin onun özün is hücc t çatd r lmadan önv kafir hökmü verilmir. Ona hücc t çatandan sonra etdiyi irk m lind israrl olarsa, L l h ill llah Muh mm d n r sul llah k lm sin had t verib, namaz q l b, z kat ç xar b, iman n alt sas na iman g tirs d art q kafir olar"70.

eyx bdüll tif ibn bdürr hman, eyxülislam bn Teymiyy nin (Allah ona r hm t etsin) bu sözün lav ed r k deyir): eyxülislam bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) deyir: "...Lakin son zamanlar bir çox insanlarda ri t haqq nda c hal tin çoxalmas , elmin azalmas onlara bu m ll r gör kafir dem y imkan vermir. Onlara kafir dem k üçün Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun)

ri tini v ona müxalif olan fikirl ri b yan etm k laz md r"71. eyxin bu sözl rind n sonra bdüll tif ibn bdürr hman deyir: " eyximiz72 ümm tin

aliml rini örn k tutub, onlar n dedikl rin uy un kild bu qid ni t sdiq etmi v aç qlam d r. O, hücc t çatd rmadan v d lill ri isbat etm d n heç k s kafir dem mi dir. H tta o, dinini öyr nm si üçün özün yol göst r n v ona hücc t çatd ran bir insan n olmad halda cahilliyi ucbat ndan q birl rd n köm k dil y nl rin kafir olmas n dem kd ehtiyat etmi dir. bn Teymiyy nin (Allah ona

68 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 239-240 69 Bu h disl rin biri, kor ki inin h disidir. Dig ri is r haqq nda olan h disdir. 70 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 10, 273-274 71 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 414. s-Sual v l cab : s h, 372 72 Y ni, M h mm d ibn bdülvahhab

PDF...

18

r hm t etsin) dediyi "...Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) ri tini v ona müxalif olan fikirl ri b yan etm k laz md r" bu sözl rin m zi d el budur73.

(M cmu tur R sail n-N cdiyy kitab nda (cild 5, s h 638) M h mm d R id Riza, eyx M h mm d ibn bdülvahhab n sözünd n bu sitat g tirir. Orada deyilir: "... Hücc tin çatmas , h min insan n hücc ti Allah n hiday t verdiyi v müv ff q etdiyi müti kims l rin ba a dü düyü kimi tam kild anlamas m nas na g lmir". Daha sonra eyx M h mm d R id Riza kitab n ha iy sind bu söz aç qlama ver r k deyir: " eyxin bu yerd (tam kild anlamas ) sözünü qeyd etm si onun bir çox m qamlarda ümumi m nada dediyi sözl r traf nda yaranm übh l ri aç qlay r. B zi N cd aliml ri onun ümumi sözl rini sas tutaraq deyirl r ki, t kc quran n yeti m si il insanlara hücc t çat r. H min insanlar n onu ba a dü m si heç bir h miyy t k sb etmir. Amma bu n a lla n d Quran n bu ay si il uzla m r. Allah t ala buyurur: "H r k s özün do ru yol a kar olandan sonra Pey mb rd n üz dönd rib möminl rd n qeyrisinin yoluna uyarsa ..."74. T dqiqatç aliml r bu ay y sas n deyirl r ki, d v tin d lill ri il ba a dü ülm si hücc tin çatd r lmas üçün bir rtdir.

( ziz oxucu! Hücc tin çatd r lmas v onun ba a dü ülm si haqq nda s n t qdim etdiyim bu sözl r d v t imamlar n n metodudur. Bu el uzaq v yax n keçmi d ya am bn Teymiyy , bn l-Qeyyim v onlar kimi dig r h dis aliml rinin d d v t metodudur. ndi is bu m s l haqq nda h min aliml rin sözl rini s n t qdim edir m.)

H dis elmind möminl rin miri olan M h mm d ibn smail l-Buxari S hih s rinin " stitab tul Murt ddin" adl bölümünd bel bir f sil qeyd edir: "Bab q tlul x varic v l mulhidin b d iqam til hucc ti aleyhim..." "X varicl rin v dig r inadkarlar n (mulhidl rin) hücc t çatd rd qdan sonra öldürülm si v Quran n bu ay si: "Allah bir tayfan do ru yola yön ltdikd n sonra qorxub ç kinm li olduqlar eyl ri özl rin bildirm d n onlar (haqq yolundan) sapd rmaz!..."75 – haqq nda f sil."

l-Eyni adl alim deyir: "Buxari bu ay il dem k ist yir ki, x varicl rin v dig r inadkarlar n (mulhidl rin) öldürülm si, onlara hücc t çatd rd qdan v sas götürdükl ri d lill rin batil olmas n isbat etdikd n sonra vacib ola bil r. Buna d lil is deyil n ay dir. Çünki ay nin m nas na gör Allah, Öz b nd l rin n yi edib - etm m k haqq nda x b rdarl q etm d n onlar c zaland rmaz"76.

mam afii (Allah ona r hm t etsin) deyir: "Allah t alan n Öz kitab nda dediyi v Pey mb rinin x b r verdiyi ad v sif tl ri vard r. Hücc t çatd qdan sonra m xluqat iç risind heç k sin bunu inkar etm y haqq yoxdur. Çünki bu, Quranda nazil olmu , dal tli r vay tçil rin Pey mb rd n (Ona v

ail sin Allah n salavat v salam olsun) n ql etdikl ri s hih h disl rd öz t sdiqini tapm d r. Özün hücc t çatandan sonra buna qar ç xan art q kafir olar. Hücc t çatmadan önc o cahilliyi il üzürlü say l r. Çünki bu, qli, n z ri v ya fikr n d rk olunan bir elm deyildir. Bu haqda cahil olan heç bir k s kafir hökmü verm k olmaz. Bu yaln z hücc t çatd rd qdan sonra mümkündür"77.

bn Qudam l-M qdisi (Allah ona r hm t etsin), Allah n haram etdiyi b zi m ll ri yozumlu dü ünc l r sas n halal gör n lakin bununla kafir olmayan bir neç s l f haqq nda dan d qdan sonra deyir:

"Bu adamlar n v ziyy tind olanlara da bel münasib t b sl nir. H mçinin h r hans bir insana, bar sind cahil ola bil c yi bir m s l y gör kafir deyilm z. Yaln z, bunu (y ni, m linin küfr oldu unu) bil nd n v übh si d f edil nd n sonra halal gör rs , o zaman kafir olar"78.

73 Misbahuz Zalam: 324-325 74 n-Nisa: 115 75 t-Tövb : 115 76 Umd tul Qari: 19, 369 77 F thul Bari: 12, 407. M aricul Q bul: 1, 329. 78 bn Qudam nin l-Mu ni kitab : 10, 85-86.

PDF...

19

Dig r bir m qamda is deyir: "Kim, slamda yeni oldu undan, yaxud uzaq bir k ndd ya ad ndan cahil olub, onun (y ni, z kat n) vacibliyini inkar ed rs , h min hökmün vacib olmas ona öyr dilm lidir. Lakin ona kafir hökmü verilmir. Çünki o, üzürlüdür"79.

Mövzu il laq dar, sünn nin s hih d lill rind n bir neç s n dl Pey mb rd n (Ona v

ail sin Allah n salavat v salam olsun) r vay t olunmu bu h disi qeyd etm k olar. "Qiyam t günü dörd qism insan: kar, d li, ld n dü mü qoca v f t rat zaman nda80 ya ayanlar - Allaha irad tutacaqd r.

Kar insan dey c kdir: Ey R bbim, slam dini g ldiyi anda m n kar idim. D li insan dey c kdir: slam dini g ldiyi vaxt u aqlar m ni peyinl vururdular.

ld n dü mü qoca dey c kdir: slam dini g ldiyi zaman m n a l m itirmi dim. F t rat vaxt öl n is dey c kdir: Ey R bbim, m n , S nin pey mb rin g lm mi dir. Allah t ala bu dörd qism insanlardan Ona ita t ed c kl ri haqda hd al r v sonra onlara

oda girm l rini mr ed c k bir elçi gönd rir. Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) buyurur: Can m lind olan Allaha and

olsun, g r onlar oda daxil olsalar at onlar üçün bir nem t v s rinliy çevril r. Oraya daxil olmayanlar is m cbur n oraya sürükl n r.

Daha sonra bu Hureyr (Allah ondan raz olsun) dedi: st yirsiniz bu ay ni oxuyun. Allah t ala buyurur: "...Biz, pey mb r gönd rm mi (heç bir ümm t ) zab verm rik!"81

Bu h dis d lal t edir ki, Allah t ala Öz b nd l rin yaln z ri ti b yan etdikd n v hücc ti çatd rd qdan sonra c za v zab verir82.

bn l- r bi deyir: "Bu ümm tin cahill ri v x ta ed nl ri, insan n mü rik v ya kafir olmas na s b b olan, h r hans bir küfr v ya irk ed rl rs , mmas qalmayan aç q-a kar hücc t çatana q d r, onlar, cahillikl ri v x talar il üzürlü say l rlar. El hücc t ki, onu e id nd n sonra ona müxalif olan kafir olar. Bel ki, bundan sonra bütün slam aliml rinin, q ti olaraq yekdillikl slam dininin ön mli saslar ndan sayd qlar v h r bir s ravi müs lman n dü ünüb ara d rmadan

bu m lin dinin saslar ndan oldu unu bildikl ri bir i i inkar ed n kims , kafir olar"83. ( eyxülislam bn Teymiyy kim s kafir v ya fasiq dem k haqq nda dan d qdan sonra

deyir): "Bu v buna b nz r cahil insanlara, f rdi kild ri t d lill ri il hücc t çatd r lana

q d r kafir dem k olmaz. M hz hücc t çatd qdan sonra h min insanlar n pey mb rl r müxalif olduqlar a kar edil c kdir. Onlar n dan d qlar sözl rin küfr olmas übh do urmur. Lakin h r bir f rdi insan n kafir say lmas üçün qayda bel dir. Bid tl rin birinin dig rind n daha pis olmas bir faktd r. B zi bid tçil rd mü ahid olunan iman gücü, dig rind mü ahid olunmur. Hücc t çatd r lana v h qiq t b yan edil n q d r, heç k sin s hv ed n müs lmana kafir dem y haqq yoxdur. man g tirdiyi y qinlikl b lli olan kims nin iman , kk etm kl getm z. Onun iman , hücc t çatd qdan v übh si d f edildikd n sonra ged r"84.

( eyxülislam bn Teymiyy bid tçil rin v n fsi ist kl rin uyanlar n arxas nda namaz q lma n hökmü haqq nda dan ark n deyir):

"H qiq td m s l bel dir: Ola bil r deyil n söz küfr olsun v bel bir söz dey n insan n ümumi ifad l rl kafir olmas deyilsin. M s l n, "Kim bel dey rs o kafirdir". Lakin bunu dey n f rdi insan n kafir olmas na hökm verm k olmaz. Bunun üçün ona hücc t çatd r lmal d r. El bir hücc t ki, ona qar ç xan art q kafir olar. Bu qayda Qurani K rimin zab v d ed n ay l rin d

79 bn Qudam nin l-Mu ni kitab : 2, 435. 80 F t rat zaman , y ni, z man sind haqq din v gönd ril n pey mb r haqq nda tam m lumats z olub, bel v ziyy td öl n bir insan. (t rc.) 81 l- sra: 15. 82 Bu haqda b zi d lil-sübutlar eyx Xalid l- nb rinin " l-hukmu bi ayri m nz l llah" adl kitab ndan oxuya bil rsiniz. S h: 44. 83 T fsirul Qasimi: 5, 1307-1308. 84 l-F tava: 12, 500-501.

PDF...

20

aiddir. Bel ki, Allah t ala buyurur: "H qiq t n, yetiml rin mallar n haqs zl qla yey nl rin yedikl ri qar nlar nda oda çevril c k v onlar (qiyam td ) alovlu C h nn m gir c kl r."85 Bu v dig r bel zab v d ed n d lill r haqd r. Lakin mü yy n bir insan n bel zaba düçar olmas n dem k olmaz. Ümumiyy tl Qibl hli say lan mü yy n bir insan n c h nn mlik olmas na ahidlik edilm z. Çünki ola bil r, onun bar sind zab n haqq olmas na aid rtl r tamamlanmas n, yaxud bu zaba mane olan s b bl r olsun. M s l n, b lk etdiyi m lin haram olmas n e itm yib, yaxud

tutdu u haram i d n tövb edib, ola bil r qazand böyük savablar etdiyi haram i in günah n yusun, h mçinin ola bil r ba na g l n müsib tl r günah n n ba lanmas na s b b olsun v ya Allah n raz l q verdiyi kims ona fa tçi olsun. Deyil n insan kafir ed n sözl r d bel dir. Ola bil r kim s haqq bilm si üçün ri t d lill ri yeti m yib, yaxud ola bil r d lill r ona çat b lakin onlar n möt b rliyin min olmay b, b lk onlar ba a dü m k imkan olmay b v ya onun qar s na qoyulan übh l r gör Allah t ala onu üzürlü says n. Haqq axtarmaq üçün ictihad edib, s hv n tic y g l n h r bir möminin s hvi, Allah t ala t r find n ba lan r. Bunun elmi v ya n z ri m s l l rd olmas n n f rqi yoxdur. Bu Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) s hab l rinin v bütün slam aliml rinin görü üdür. Onlar, inkar bax m ndan m ll ri hiss l r bölm mi l r. sas m ll ri inkar ed nin kafir, ikinci d r c li m ll ri inkar ed nin is kafir olmamas görü ünü d st kl mirl r"86.

eyxülislam ibn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) dig r bir m qamda deyir: "Allaha v r suluna mütl q kild iman g tirib lakin haqq tan mas üçün yet rli elm

sahib olmam bir insan küfr m l ed rs , ona hücc t çatana q d r kafir hökmü verm k olmaz. El bir hücc t ki, ona qar ç xan art q kafir olar. Çünki ks r insanlar Quran n aç qlamas nda s hv yol verir, Quran v sünn nin bir çox m qs dl ri bar sind cahilliy yol verirl r. Bu ümm t etdikl ri x ta v unutqanl a gör günah da m rlar. H qiq t b yan edildikd n sonra kim s kafir hökmü veril bil r"87.

Yen d , bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) deyir: "... sti as (köm k ist m k) iki m na da y r: Birinci, Pey mb rd n (Ona v ail sin Allah n salavat

v salam olsun) ona layiq t qdird köm k ist m kdir. Heç bir müs lman bu bar d ixtilaf etmir. Kim bu m nan inkar ed rs , g r inkar etdiyi m na slamdan ç xaran bir m s l dirs bununla o kafir olar, yaxud da s hv edib haqq yoldan azar. kinci, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) inkar etdiyi isti as ni is inkar etm k vacibdir. Kim Allah n vahid haqq say lan bir i i ba qas na nisb t ed rs o insan da, hücc t çatd r landan sonra kafir olar. El hücc t ki, onu e id nd n sonra onu t rk ed n, kafir olar"88.

( eyxülislam bn Teymiyy , B kriy r dd cavab yazark n eynil bu sözl ri demi dir): "El buna gör d elm v sünn hli özl rin müxalif olanlara kafir demirdil r.

Müxalifl rinin onlara kafir dem sin baxmayaraq onlar yen d müxalifl rin bu hökmü vermirdil r. Çünki kim s kafir hökmü k sm k ri t qaydas d r. Heç k s bunu qar l q olaraq öz müxalifin dey bilm z. S n qar yalan dan ana, s nin ail nl zina ed n qar l q ver r k, ona qar yalan dan ma a v ya ail si il zina etm y haqq n yoxdur. Çünki yalan dan maq v zina etm k Allah n haram buyurdu u bir haqq d r. El c d kim s kafir dem k Allah n haqq d r. Allah v r sulunun kafir dediyi kims l rd n ba qas na kafir dem y heç k sin haqq yoxdur. H mçinin f rdi insan n kafir olmas n vur ulamaq v onun öldürülm sinin icaz li olmas h min insana pey mb rin ri ti il hücc tin çatd r lmas ndan sonra ola bil r. El bir hücc t ki, ona qar ç xan kafir olar. Dinin hans sa bir sah sind cahil olan insan bununla kafir olmaz. Bel ki, Qudam ibn M zun v dostlar ndan ibar t bir qrup s hab v tabiinl r Qurani K rimin l-Maid sur sind ki bu

85 n-Nisa: 10 86 l-F tava: 23, 345-346. 87 bn Teymiyy nin l-M sail l-Maridiniyy s ri: s h, 66. 88 l-F tava: 1, 112.

PDF...

21

ay ni89 yozumlu kild ba a dü r k içki içm yin halal oldu unu deyirdil r. Onlar ay d n el ba a dü ürdül r ki, yax i l r gör n insana içki içm k halald r. Öm r, li v dig r s hab aliml r yekdil olaraq bel bir fikr g ldil r ki, bu insanlardan tövb etm k t l b olunmal d r. g r onlar dü dükl ri übh d n dolay ilk vv l yen d içkini halal görm kd israr ets l r, haqq çatd r lana q d r onlara

möhl t verilm lidir. g r bundan sonra yen d inkar ets l r o zaman art q kafir olarlar. ki s hih kitabda öz hl- yal na öl nd n sonra yand r l b külünün göy sovrulmas n mr ed n insan n h disi qeyd edilmi dir.

H disd ki insan n etiqad na gör dediyinin icras ndan sonra Allah t ala onu bir daha yenid n diriltm k iqtidar nda deyil, bir daha onu dirild bilm y c kdir. Yaxud o adam bu etiqad n n icaz li oldu unu dü ünmü dür. H r iki hal küfrdür. Lakin bu insan cahil idi. Bu insana, müxalif olaca t qdird kafir say lacaq, yet rli haqq çatmam d . Buna gör d Allah t ala onu ba lad . Ona gör m n, Allah n r i üz rind oldu unu inkar ed n hüluliyy qid sini da yan c hmiyy lil rin fitn si ba ver n zamanlar onlara deyirdim: g r m n sizin dedikl rinizl raz la sam kafir olaram. Çünki m n, sizin bu sözünüzün küfr oldu unu bilir m. Amma m n gör siz kafir say lm rs n z. Çünki, siz cahilsiniz. Bu xitab, onlar n aliml rin , qazil rin , eyxl rin v mirl rin deyil n bir xitab idi"90.

eyxülislam bn Teymiyy , deyir: "Ola bil r ks r insanlar, pey mb rl rin g tirdikl ri bir çox elml rin unuduldu u

zaman v m kanda ya as nlar. H tta bu yerl rd , Allah n Öz Pey mb rin gönd rdiyi kitab v hikm ti ( ri ti) t bli ed c k bir insan da qalmaya bil r. Bunun n tic sind h min insan, Allah n Öz Pey mb rin gönd rdiyi kitab v hikm t ( ri tin) haqq nda çox bilm sin v onu öyr d c k bir insan da olmas n. Bu kimi insanlar bununla kafir olmurlar. Ona gör aliml r yekdillikl vur ulay rlar ki, kim elm v iman hlind n uzaq olan bir k ndd böyüm si, yaxud slamda yeni olmas s b bi il ri tin sasl d lill ri il t sdiq edilmi hans sa bir hökmünü91 inkar ed rs , Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) bu haqda buyurdu unu ona çatd rana q d r, ona kafir hökmü verilmir"92.

bn Teymiyy d n (Allah ona r hm t etsin), (onun vaxt nda) üzl rini q rxmaqla tan nan Q l nd riyy firq si haqq nda soru urlar: Onlar kiml rdir? Hans t riq td n say l rlar? Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun), onlar n eyxsi Q l nd r üzüm yedizdirm si v onunla qeyri r b dilind dan mas haqq nda olan etiqadlar na n dey bil rsiniz?

Cavab nda deyir: "Üzl rini q rxmaqla tan nan Q l nd riyy lil r yolunu azm lardan v cahill rd ndir. Onlar n ks riyy ti Allaha v r suluna qa küfr ed nl rdir. Onlar namaz n, orucun vacibliyini q bul etmir, Allah v r sulunun haram buyurduqlar n haram saym r, haqq din ita t etmirl r. Onlar n ks riyy ti y hudi v xaçp r stl rd n daha kafirdirl r. Onlar n müs lman n d zimmi say lm rlar. Ola bil r onlar n aras nda, yolunu azm bid tçi, pis m ll r uyan fasiq müs lmanlar da olsun. Q l nd rin, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) vaxt nda oldu unu dey n, yalanç v iftiraç d r. eyx bu Hafs s-S hrurdinin varif adl s rind dediyin sas n, bu insanlar, farslar n ibad tkar t b q si olublar. Bel ki, onlar, f rz m ll ri edib

haramlardan ç kindikd n sonra, öz n fsl rin rahatl q axtarard lar. Daha sonra onlar vacibl ri t rk

89 H minki ay budur: " man g tirib yax i l r gör nl r pis m ll rd n ç kinib iman g tirdikl ri, saleh m ll r etdikl ri, sonra pis m ll rd n ç kinib iman g tirdikl ri, sonra yen d pis m ll rd n ç kinib

yax i l r gördükl ri t qdird , dadd qlar eyl rd n ötrü günah tutulmaz. Allah yax i gör nl ri sev r!" ( l-Maid : 93). 90 r-R dd Al l B kri: s h, 258-260. Misir, S l fiyy çap . 91 M s l n, be vaxt namaz , Ramazan ay n n orucunu, Beytül-H ram h cc etm yi v s. bn Teymiyy nin

(Allah ona r hm t etsin) bu sözl rini F tava kitab n n 11-ci cild, 407-ci s hif d n vv ld qeyd edil n sual n vv lind oxuya bil rsiniz.

92 M cmu l-F tava: 11, 407.

PDF...

22

edib, haramlar etm y ba lad lar. Onlar bu i d , etdikl ri yax i l ri gizl d n, özl rini m lisalehl r kimi göst rm m k üçün varl lar kimi geyinib, ba lar na mmam qoyan v bu niyy tl rin gör savab qazand qlar n iddia ed n " l-M l miyy " adl t riq t daha çox b nz yirl r. Bundan sonra bir qrup insanlar peyda olub, ri tin b y nm diyi i l r l qoydular. Sonralar bu i daha da böyüdü. Bel ki, bir qrup insanlar haram i l r görür, f rz v vacib m ll ri t rk edirdil r. Bununla onlar özl rinin M l miyy olduqlar n iddia edirdil r. Bu kimi insanlar, haql olaraq q naq obyektin çevrilmi , t nqid olunmu , dünya v axir td Allah n zab na layiq görülmü l r. Onlar n ham s n c zaland rmaq v l n tl nmi bu ad tl rinin icras na qada a qoymaq laz md r. Bid tini v günah i l rini izhar ed n h r bir insana qar bel davran lmal d r.

Bu t k onlara aid deyil. H r bir insan, ist r ibad tkar, f qih, abid, sufi, zahid, f ls f çi, ist rs d k lamç v ya onlarla raz la an r hb rl r, varl lar, yaz ç lar, mühasibl r, h kiml r, v zif li v s ravi insanlar olsun, bu, heç bir f rq etm z. Kimliyind n as l olmayaraq, kim, Allah n Pey mb ri il gönd rdiyi hiday t yolundan, haqq dind n ç xarsa, Allah n Pey mb rinin dili il çatd rd qlar n n ham s n t sdiq etm zs , Allah v R sulunun haram etdiyini haram saymazsa, yaxud zahiri v daxili mahiyy tin gör Allah n gönd rdiyi din zidd olan bir din qulluq ed rs , m s l n, eyxinin ona ruzi verdiyini, ona köm k etdiyini, do ru yola yön ltdiyini, onun üçün ya ya d rd n , ona köm k oldu unu etiqad ed rs , yaxud eyxin ibad t ed rs , dua edib ondan köm k ist y rs , ona s cd ed rs , yaxud birm nal v ya hans sa c h t gör Allaha yax nla d ran bir i d eyxini Pey mb rd n (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) üstün sayarsa, özünün v ya eyxinin Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) ita t etm m k hüququna malik oldu unu

etiqad ed n bütün bunlara gör kafir olar. Etiqad n izhar etdiyi t qdird kafir, gizl tdikd is münafiq say larlar.

ndiki vaxtlarda bu kimi insanlar çoxalm , elm v iman d v tçil ri azalm , ks r ölk l rd ri t haqq nda m lumatlar n z ifl mi dir. Bel insanlar n ks riyy ti haqq tan maq üçün

ri td n v Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) miras ndan kifay t q d r m lumata sahib deyill r. Heç onlar n çoxuna bu haqda m lumat çatmay b. F t rat93 zaman v m kanlar nda, insan onunla olan az bir imana gör savab qazan r. Bel yerl rd , Allah t ala, hücc t çatanlara ba lamad günahlar , hücc t çatmayanlara ba lay r. Bu haqda m hur bir h disd deyilir. " nsanlar el bir vaxtda ya ayacaqlar ki, onlar n namaz, n oruc, n h cc, n d ümr tan yacaqlar. Yaln z qoca ki i v qad nlar dey c kl r, biz d d -babam z n bu sözl ri: L il h ill llah – dedikl rini e itmi ik. Huzeyf ibn l-Y mandan soru urlar: L il h ill llah k lm si onlara n fayda ver c kdir? Cavab nda deyir: C h nn md n ç xmalar na köm k olacaqd r"94.

M s l nin sirri bel dir. Kitab, sünn v aliml rin yekdil r yin (icmas na) sas n küfr say lan bir sözün ümumi m nada küfr oldu u deyilir. ri tin ba qa d lill ri d buna d lal t edir. man, Allah v r sulunun dedikl rin saslanan bir hökmdür. Bu, insanlar n öz z nnl ri v n fsi

ist kl ri il hökm ed c kl ri bir i deyildir. H min sözl ri dey n h r bir insan n kafir oldu unu dem k z ruri deyildir. Bunun üçün o adama kafir dem y sas ver n rtl r olmal v bu hökm mane tör d n amill r d f edilm lidir. slamda yeni oldu undan, yaxud uzaq k ndd böyüdüyünd n dolay v ya bir söz e idib onun Qurandan v ya Pey mb rin h disl rind n oldu unu bilm d n inkar ed r k, içkinin v ya s l mçiliyin halal oldu unu dey n insan bu haqda misal ç km k olar. El c d b zi s l fl r Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) hans sa m s l haqq nda dedikl rini e id n q d r onu inkar edirdil r. H mçinin s hab l r, Pey mb rd n (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) soru ana q d r, Allah görm k v s. b zi m s l l rd übh edirdil r. H mçinin öz hl- yal na, öl nd n sonra yand r l b külünün göy sovrulmas n mr ed n

93 F t rat zaman , y ni, z man sind haqq din v gönd ril n pey mb r haqq nda tam m lumats z olub, bel v ziyy td öl n bir insan. (t rc.) 94 Bu h dis haqq nda, s-Silsil tus S hih s rinin 87-ci s hif sind trafl m lumat qeyd edilmi dir.

PDF...

23

insan n95 dedikl ri d buna bir misald r. Bu insanlar, ri t il hücc t çatana q d r kafir say lm rlar. Bu haqda Allah t ala buyurur: "...daha insanlar üçün pey mb rl rd n sonra Allaha qar bir b han yeri qalmas n..."96 Allah t ala bu ümm tin unutduqlar v yan ld qlar i l ri ba lam d r"97.

bn l-Qeyyim (Allah ona r hm t etsin) deyir: " zab iki s b b gör hasil olur. Birinci: Hücc td n üz çevirm k, onu ist m m k v onun t l bin uy un m l etm m k. kinci: Hücc t çatandan sonra inadkarl q etm k v onun t l bin cavab verm m k.

Birinci üz çevirm k, iknci is inadkarl q küfrüdür. Hücc t çatmadan v hücc ti öyr nm k imkan olmadan edil n cahillik küfrün gör zab

verilm si Allah t ala t r find n q bul edilm mi dir"98. Dig r bir m qamda bn l-Qeyyim (Allah ona r hm t etsin) deyir: "Hücc tin çatd r lmas zamana, m kana v insanlara gör d yi ir. Kafirl r , Allah n

hücc ti vaxta v m kana gör b z n çatar b z n is çatmaz. H mçinin f rdi insanlar da bel dir. Ola bil r hücc t ham ya deyil, b zi insanlara yeti sin. Buna s b b h min insan n qlinin v seçim qabiliyy tinin olmamas d r. M s l n, d li v körp u aq kimi. Yaxud ola bil r dan lan sözü ba a dü m sin v onun ba a salmaq üçün t rcüm çi d olmas n. Bel insan, kar v heç n ba a dü m y n adam n hökmünd dir. Bu insan da, Qiyam t günü Allaha irad tutan dörd qism insanlardan biridir"99.

( bn l-Qeyyim (Allah ona r hm t etsin) "Mift hu Darus S ad t" adl kitab n n, " l-Muridun Aniz Zikr" adl f slind deyir):

"Bel bir sual olsa: Özünün haqq yolda oldu unu dü ün n, amma slind yolunu azm bir insan üzürlü say l rm . Bel ki, Allah t ala buyurur: "...onlar is özl rinin haqq yolda olduqlar n güman ed rl r!"100 Sual n cavab bel dir: Bel z lal t yolçular na üzür yoxdur. Çünki onlar n haqq yoldan azmas na s b b, Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) g tirdiyi v hyd n üz çevirm l ridir. H tta o, özünün haqq yolda oldu unu güman ets bel , yen haqq ça r ç s n n ita tind n boyun qaç rmaqla t qsirkar say l r. Çünki o, özünün s hl nkarl v inadkarl ucbat ndan yolunu azm d r. Haqq çatmayan v ona nail olmaq üçün imkan olmayan bir insan n haqq yoldan azmas hökm bax m ndan vv lkind n f rqlidir. Quranda v d olunan c za, birinci qism insanlara aiddir. kinci qism insanlara g ldikd is dey bil rik ki, Allah t al hücc t çatd rmadan heç k s zab verm y c kdir. Nec ki, O Özü bu haqda buyurur: "…Biz, pey mb r gönd rm mi (heç bir ümm t ) zab verm rik!"101 "Biz pey mb rl ri (möminl r ) müjd g tir n v (kafirl ri) zabla qorxudan kimi gönd rdik ki, daha insanlar üçün pey mb rl rd n sonra Allaha qar bir b han yeri qalmas n..."102. H mçinin Allah t ala c h nn md kil r haqda deyir: "…Biz onlara zülm etm dik. Onlar (günah i l r görm kl ) özl ri özl rin zülm edirdil r103"104.

bn Qeyyim (Allah ona r hm t etsin) ba qa bir m qamda deyir: "Hücc tin nec çatd r lmas , vaxtdan vaxta, m kandan m kana f rql nir. Elmin geni

vüs t ald vaxtlarda insanlara çatan hücc t, elmin z ifl diyi müdd td çatan hücc td n f rql nir. h rl rd ya ayanlara çatan hücc tl , elmd n v elm adamlar ndan uzaq dü mü k nd adamlar na

95 Buxari: l- nbiya, 3478. Müslim: Tövb , 2757. H r ikisi h disi bu S id l-Xudrid n r vay t edirl r. 96 n-Nisa: 165. 97 M cmu l-F tava: 35, 165-166. 98 Tariqul Hicr teyn: s h, 414. 99 Tariqul Hicr teyn: s h, 414. Dörd n f rin h disi vv ld qeyd edilmi dir. 100 z-Zuxruf: 37 101 l- sra: 15 102 n-Nisa: 165. 103 n-N hl: 118. 104 Mift hu Darus S ad t; T dqiqatç , li ibn H s n l-H l bi: 1, 208.

PDF...

24

çatan hücc t aras nda f rq vard r. H mçinin hücc tin çatmas , insan n elmi v fitri qabiliyy tin gör insandan insana f rql nir. Bütün bunlar n z r al nmal d r.

Hücc tin çatmas nda m qs d, h min f rdi insan n e itdiyi hücc ti ba a dü m sidir. O, hücc ti el ba a dü m lidir ki, özünün bu hücc t müxalif olub-olmad n anlas n v bel hücc t müxalif olmaqla kafir oldu unu bilsin. Onun bunu tam d qiq kild , elm v iman hlinin anlad qlar kimi, ba a dü m si rt deyil. H mçinin onun, hücc ti ba a dü m sini t sdiql m si g r k deyildir. Bu, hücc ti çatd ran insan n, qar s ndak n n hücc ti ba a dü üb dü m m si haqda verdiyi qiym td n as l d r. Çünki küfr v nifaq hlinin ks riyy ti hücc ti ba a dü dükd n v bu haqda bildikd n sonra onu inkar edirl r. Nec ki, Allah t ala Fironun tayfas haqda bu ay ni demi dir: "(Möcüz l rimizin) h qiqiliyin daxil n möhk m min olduqlar halda, haqs z yer v t k bbür üzünd n onlar inkar etdil r... 105" Daha do rusunu Allah bilir!"106

mam Z h bi (Allah ona r hm t etsin) deyir: "Bilm d n v hücc t çatmadan heç k s etdiyin gör günah da m r. Allah, lütf v m rh m t sahibidir. Allah t ala buyurur: "…Biz, pey mb r gönd rm mi (heç bir ümm t ) zab verm rik!"107 D y rli s hab l r (Allah onlardan raz olsun) H b istanda olark n, Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) edilm si vacib v ya haram olan mrl r verilirdi. H min s hab l r bu haqda x b r, yaln z bir neç aydan sonra yeti irdi. Onlara ri t d lill ri çatana q d r etdikl ri i l rd cahillikl ri s b biyl üzürlü say l rd lar. Bir insan, ri t d lill rini e id n q d r cahilliyi s b bi il üzürlü say l r. Daha do rusunu Allah bilir!"108

H dis alimi, eyx Hafiz H k mi (Allah ona r hm t etsin) " lam s-Sünn til M n ura" adl kitab nda bel bir sual il soru ulur: "Sahibini kafir ed n bid tl r hans lard r?

Cavab nda deyir: Bel bid tl r çoxdur. Bunun üçün qayda bel dir: Kim, ham n n yekdillikl q bul etdiyi, ri t d lill ri il tutarl kild t sdiqini tapm , dinin z ruri amill rind n say lan bir eyi inkar ed rs kafir olar. Çünki bu, Quran , pey mb rl r Allah t r find n veril n

ri ti t kzib etm kdir. Buna c hmiyy lil rin, Allah n sif tl rini, brahim pey mb rin Allah n X lili olmas n , Allah n Musa il dan mas n v s. inkar ed n bid tl rini misal ç km k olar. Bu insanlar n b zisi bu i d m qs dinin, dinin saslar n m hv etm k v müs lmanlar übh y salmaq oldu unu d rk edirdil r. Bel l rinin kafir olmas d qiqdir. slind bu insan, dinin qat dü m ni v ona yad olan kims dir. Qalanlar is aldanm insanlard r. Bel l rin kafir hökmü verm k üçün, hücc t çatd r lmal v ona m l etm y m cbur edilm lidirl r"109.

( eyx bu Batinin, bn Teymiyy nin (Allah ona r hm t etsin), hücc t çatd rana q d r mü yy n insana kafir dem yin qada an olmas haqda f tvas n n ql etm si aç q-a kar göst rir ki, eyx bu Batinin m nh cin gör d , mü yy n insana kafir dem d n önc hücc t çatd r lmal d r110. O, deyir):

eyxülislam bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) deyir: " slam dininin d yi m z qaydalar na sas n dey bil rik ki, Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) öz ümm tin n pey mb rl r n d ba qa diril rd n v ya ölül rd n isti as v ya ba qa adla dua edib köm k dil m yi buyurmam d r. H mçinin ölüy v ya ölü üçün s cd etm yi v s. bu kimi m ll ri buyurmam d r.

ksin bizim bildiyimiz q d r Pey mb r (Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) bütün bu kimi m ll ri qada an etmi dir. Bütün bunlar Allah v r sulunun haram buyurdu u irk m ll rdir. Lakin son zamanlar bir çox insanlarda ri t haqq nda c hal tin çoxalmas v elmin azalmas onlara bu m ll r gör kafir dem y imkan vermir. Onlara kafir dem k üçün Pey mb rin (Ona v ail sin Allah n

105 n-N ml: 14. 106 Tariqul Hicr teyn: s h, 412-413. 107 l- sra: 15 108 l-K bair: s h, 12. 109 Hafiz H k minin, lam s-Sünn til M n ura Li-Etiqad t-Taif n-N ciy til M nsurah kitab : s h, 219. 110 eyx Abdullah ibn bdürr hman bu Batin (Allah ona r hm t etsin) ba qa bir yerd , yaln z gizli m rd ,

n, ad v sif tl r v s. bel m rd hücc t çatd rma n rt oldu unu qeyd edir. Allaha rik qo anlara, birl ibad t ed nl is hücc tin çatd lmas bir rt olaraq q bul etm diyini deyir.

PDF...

25

salavat v salam olsun) ri tini v ona müxalif olan fikirl ri b yan etm k laz md r. ( bn Teymiyy daha sonra deyir:) Ona gör m n bu m s l ni dinin saslar n bil n insanlara b yan etdiyim zaman ham buna diqq tl n z r salard . Bu, slam dininin sas d r. Bizim t r fdarlar m z olan b zi böyük eyxl r deyirdil r: Bu s nin biz aç qlad n n ön mli m s l dir. Çünki onlar, bunu dinin sas olaraq q bul edirdil r."111

eyx bu Batin (Allah ona r hm t etsin) bu sözl r aç qlama ver r k deyir: " bn Teymiyy nin (Allah ona r hm t etsin) bu sözl rinin: "Onlara kafir dem k üçün Pey mb rin

(Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun) ri tini v ona müxalif olan fikirl ri b yan etm k laz md r." - m nas odur ki, bu insanlara f rdi kild , "filank s kafirdir" ifad si il , kafir dem k mümkün deyil. Bel halda bu cür deyilir: Bu küfrdür. Kim bunu ed rs kafir olar. H mçinin o, bir çox m qamlarda bel m l sahibl rinin kafir olduqlar n ümumi ifad demi v bu kimi irk m ll r ed nl rin kafir

olmalar haqda müs lmanlar n yekdil r yini qeyd etmi dir". (Daha sonra eyx bu Batin (Allah ona r hm t etsin) bn Teymiyy d n (Allah ona r hm t etsin) iki sitat

g tirir v iqrar edir ki, bir insana kafir dem y sas ver n rtl r olmad v bu hökm mane tör d n amill r d f edilm lidiyi t qdird , h min adama kafir hökmü verm k vacib deyildir. Budur sitat):

" bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) bir neç m qamda, el c d Q d ril r t riq ti bar sind soru ulark n bel cavab vermi dir: M s l nin m zi budur ki, Qurana, sünn y v aliml rin dedikl rin sas n küfr oldu u vur ulanan sözl r, ümumi m na da yr. Buna ri t d lill ri d d lal t edir. man v küfr Allah v r sulundan öyr nil n m s l l rdir. nsanlar bu i d z nn saslanaraq hökm ed bilm zl r. H mçinin, küfr söz i l d n bir insana kafir dem y sas ver n rtl r olmad v bu hökm mane tör d n amill r d f edilm lidiyi t qdird ona kafir ad verm k

vacib deyildir. slamda yeni oldu undan, yaxud uzaq k ndd böyüdüyünd n dolay zinan n v ya içkinin halal olmas n dey n kims ni buna misal ç km k olar".

bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) bu m s l haqq nda dan ark n deyir: M s l nin h qiq ti bel dir ki, bir söz küfr olar bil r v bu sözü dey n insan n ümumi m nada kafir olmas , "kim bel dey rs o kafirdir" ifad si il qeyd olunar. Lakin bu kimi küfr sözl ri i l d n f rdi insana, qar ç xaca t qdird onu kafir ed c k hücc t çatd r lana q d r, ona kafir hökmü verilm z. Bel ümumi m nal sözl r Quran n zab v d olunan ay l rind rastlamaq mümkündür. Bel ki, Allah t ala buyurur: "H qiq t n, yetiml rin mallar n haqs zl qla yey nl rin yedikl ri qar nlar nda oda çevril c k v onlar (qiyam td ) alovlu C h nn m gir c kl r"112. zav v d olunan bu v dig r ay l r haqd r. Lakin f rdi insan n zaba düçar olaca n is dem k olmaz. Biz qibl hlind n olan f rdi insanlar n c h nn m zab na düçar olaca na indid n ahidlik etmirik. Çünki ola bil r o insana mü yy n s b bl r gör zab verilm sin. M s l n, ola bil r ona zab verilm si üçün hans sa rt tamamlanmas n, yaxud bir mane olsun, gördüyü i in haram oldu unu e itm sin, etdiyi haram i d n tövb etsin, etdiyi günahlar sil c k savab i l ri üstünlük t kil etsin v ya ba na g l n müsib t günahlar n n ba lanmas na s b b olsun"113.

Faydal m lumat: (M h mm d R id Rza, eyx bu Batinin hücc tin çatd r lmas il ba a dü ülm sinin

f rqi haqq nda bu sözl ri qeyd edir): "Bu m s l nin mmas var. Bu haqda N cd vilay tinin müasir böyük aliml ri, M kk

h rinin ba ç s mam bdül ziz ibn Feys l Ali S udun m clisind ixtilaf etmi l r. Bu m clisd , eyx Abdullah ibn Buleyhid, hücc tin ba a dü ülm sinin g r kli olmas fikrini d st kl mi , hücc tin

ba a dü ülm d n çatd r lmas n n yet rli olmad n ir li sür r k, r y üstünlüyü il qalib ç xm d . O,

111 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 414. s-Sual v l cab : s h, 372 112 n-Nisa: 10. 113 d-Dur r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 12, 87-89.

PDF...

26

bu haqda onlara t dqiqatç alim bn l-Qeyyimin sözünd n sitat g tirmi v m clisd kil r d bu fikirl qane olmu dular"114.

eyx M h mm d ibn Saleh l-Useymin (Allah ona r hm t etsin) bel bir sual il soru uldu: Tövhidl ba l m s l l rd c hal t, insan üçün üzrdürmü? Cavab: Qulu öz R bbi il ba layan h r m s l d c hal tin üzrlü olmas t sbit edilmi dir. Allah sübh nahu v taala buyurur ki, "Biz Nuha v ondan sonrak Pey mb rl r v hy gönd rdiyimiz kimi, s n d v hy gönd rdik. Biz brahim , smail , shaqa, Y quba v onun övladlar na, saya,

yyuba, Yunisa, Haruna v Süleymana da v hy gönd rdik. Biz Davuda da Z buru verdik. Pey mb rl r (gönd rdik). Onlar n b zisinin hvalat n bundan vv l s n dan d q, b zisinin hvalat n is söyl m dik. V Allah Musa il sözl dan d . "Biz Pey mb rl ri müjd g tir n v zabla qorxudan kimi gönd rdik ki, daha insanlar üçün Pey mb rl rd n sonra Allaha qar bir b han yeri qalmas n"115. Ba qa bir ay d Uca Allah buyurur: "Biz, Pey mb r gönd rm mi zab verm rik!"116 H mçinin, "Allah bir tayfan do ru yola yön ltdikd n sonra qorxub ç kinm li olduqlar eyl ri özl rin bildirm d n onlar (haqq yolundan) sapd rmaz! H qiq t n, Allah h r eyi (oldu u kimi, layiqinc ) bil ndir!"117 Pey mb r (Ona Allah n salavat v salam olsun) buyurur: "Can m lind

olana and olsun ki, bu ümm td n olan h r hans bir yahudi v ya xaçp r st m nim g tirdiyim ri t iman g tirm s , C h nn m hlind n olar"118. Bu m nan ifad ed n h disl r çoxdur. Kim

cahil olarsa, öz c hal tin gör din aid bütün m s l l rd üzrlü hesab olunar. Lakin bir eyi d bilm k laz md r ki, b zi cahill r inadkarl q nümayi etdirirl r. Y ni, haqq ona çatd r l r o is haqq ara d rm r, ita t etmir. ksin , eyxl rinin yoluna, o cüml d n onlar t zim ed nl rin v onlara tabe olanlar n yoluna uyur. slin baxd qda, h min xs üzrlü hesab edil bilm z. Çünki n az ndan bel insana bir übh klind olsa da haqq g lib çatm d r. O, bunu ara d r b haqqa nail ola bil r. ta t etdiyi insanlar t zim ed nl r, Allah taalan n haqlar nda buyurdu u k sl r b nz y rl r: "Biz atalar m z bir din üz rind (bütp r stlikd ) gördük v biz d onlar n ard nca getdik!"119 Sonrak ay d is Allah taala buyurur: "Biz atalar m z bir din üz rind gördük"120 n mühümü odur ki, haqq bar d e itm y n, bundan bix b r olan insan, cahillikl üzürlüdür v bu c hal t gör ona günah yaz lm r. C hal t üzr m l ed n insana etdiyi m l gör hökm k silir. g r bu qism insan özünü müs lmanlardan hesab edib "L L H LL LLAH

MUH MM D N R SUL LLAH" k lm sin (Allahdan ba qa ibad t layiq ilah n olmad na v M h mm din

114 M cmu tur R sail v l M sail n-N cdiyy : 4, ikinci bölüm, s h, 515. Y qin ki, bn Buleyhidin, bn l-Qeyyimd n n ql etdiyi sitat budur: "Hücc tin nec çatd r lmas , vaxtdan vaxta, m kandan m kana f rql nir. Elmin geni vüs t ald vaxtlarda insanlara çatan hücc t, elmin z ifl diyi müdd td çatan hücc td n f rql nir. h rl rd ya ayanlara çatan hücc tl , elmd n v elm adamlar ndan uzaq dü mü k nd adamlar na çatan hücc t aras nda f rq vard r. H mçinin hücc tin çatmas , e id nin elmi v fitri qabiliyy tin gör insandan insana f rql nir. Bütün bunlar n z r al nmal d r.

Hücc tin çatmas nda m qs d, h min f rdi insan n e itdiyi hücc ti ba a dü m sidir. O, hücc ti el ba a dü m lidir ki, özünün bu hücc t müxalif olub-olmad n anlas n v bel hücc t müxalif olmaqla kafir oldu unu bilsin. Onun bunu tam d qiq kild , elm v iman hlinin anlad kimi, ba a dü m si rt deyil. H mçinin onun, hücc ti ba a dü m sini t sdiql m si g r k deyildir. Bu, hücc ti çatd ran insan n, qar s ndak n n hücc ti ba a dü üb dü m m si haqda verdiyi qiym td n as l d r. Çünki küfr v nifaq hlinin ks riyy ti hücc ti ba a dü dükd n v bu haqda bildikd n sonra onu inkar edirl r. Nec ki, Allah t ala Fironun tayfas haqda bu ay ni demi dir: "(Möcüz l rimizin) h qiqiliyin daxil n möhk m min olduqlar halda, haqs z yer v t k bbür üzünd n onlar inkar etdil r... " Daha do rusunu Allah bilir!" (Tariqul Hicr teyn: s h, 412-413). 115 ( n-Nisa, 163-165). 116 ( l- sra, 15). 117 ( t-Tövb , 115). 118 "S hih Müslim" 153; 119 ( z-Zuxruf, 22). 120 ( z-Zuxruf, 23).

PDF...

27

Allah n elçisi oldu una) ahidlik edirs o müs lmanlardan say l r. Özünü müs lmanlardan hesab etm y n xs is dünyada m nsub oldu u dinin hökmünd dir. Axir t g ldikd , Qiyam t günü onun m s l si fitr t hlinin m s l si kimi olacaq. Y ni, izz t v c lal sahibi Allaha h val olunacaq. n do ru fikr sas n, onlar Allah n ist diyi eyl rl imtahan olunacaqlar. Bu imtahanda Allah n dediyin ita t ed nl r C nn t , asi olanlar is C h nn m daxil olacaqlar. Bir eyi d bilm k laz md r ki, bu gün ya ad m z dövrd yer üz rind ayaq bas lan az torpaq tap lar

ki, Pey mb rin (Ona Allah n salavat v salam olsun) d v ti ora çatd r lmas n. Kütl vi informasiya vasit l rinin çoxlu u v insanlar n bir-birin qar araq s x münasib t qurmalar bunu dem y biz sas verir. Dem li, ks r hallarda insanlar n küfr getm l ri onlar n inadkarl qlar s b bil yaran r"121.

eyx M h mm d ibn Saleh l-Useymin (Allah ona r hm t etsin) " rhu K fu ubuhat" kitab nda, eyxülislam bn Teymiyy nin v M h mm d ibn bdülvahhab n (Allah onlar n h r ikisin r hm t etsin)

mü yy n insana hücc t çatd rmaq bar d sözünü n ql etdikd n sonra deyir: "Xülas , cahil insan dediyi v ya etdiyi fasiqliy gör üzürlü say ld kimi, dediyi v ya

etdiyi küfr gör d üzürlü say l r. Bu haqda, Qurandan, sünn d n, m ntiqd n v aliml rin sözl rind n d lill r g trim k olar".

H mçinin bu sözl rd n vv l s hif 62-d deyir: "Kim s kafir hökmü verm d n önc , iki sasa diqq t yetirm k laz md r. Birinci: Bu m lin insan kafir etm si haqda Quran v sünn nin d lal ti olmal d r ki, bu

i d hökm ed n insan, Allah n ad ndan yalan uydurmas n. kinci: Hökmün mü yy n insana uy un g lm si laz md r. Y ni, onun bar sind t kfirin

rtl ri uy un g lm li v buna mane olan amill r olmamal d r". "Xülas , cahilliyin üzürlü olmas haqda deyil n d lill r ümumi v hat lidir. Quran

ay l rinin ümumiliyi v sünn d lill rinin t fsilat bunu t sdiq edir. Ba da, eyxülislam bn Teymiyy , bn l-Qeyyim, M h mm d ibn bdülvahhab v dig r d v t imamlar olmaqla, bütün

hli Sünn aliml rinin ba a dü dükl ri v öz s rl rind t sdiq etdikl ri etiqad, budur. Bu m s l d onlar n dedikl rinin xülas si odur ki, slamda yeni olan, yaxud uzaq k ndd böyüy n v buna b nz r yerl rd , irkin geni yay ld , tövhid d v tçil rinin azl q t kil etdiyi bir c miyy td böyüy n insanlar Allaha etiqad etdikl ri bütün m s l l rd cahillikl rind n dolay üzürlü say l rlar. Bel insanlar, yaln z hücc t çatd qdan sonra kafir olarlar. El bir hücc t ki, ona müxalif olan art q kafir olar"122.

Yaz m n sonunda özüm v elm t l b ed n qarda lar ma tövsiy m budur ki, h r bir m s l d , l lxüsus iman v küfr m s l l rind , elm v iman adamlar na müraci t etsinl r. Çünki bu m s l l r slam ümm tinin tarix boyu qar la d n t hlük li m s l l rd ndir. eyxülislam bn Teymiyy (Allah ona r hm t etsin) deyir:

"Elm, dal t v r hm t, sünn v camaat aliml rind , elm v iman adamlar ndad r. Onlar, sünn y uy un g l n haqq bil n, bid tl rd n uzaq olan kims l rdir. Haqq yoldan ç xanlara, özl rin zülm ed nl r qar dal tli davran rlar. Bu xüsusda Allah t ala buyurur: "Ey iman g tir nl r! Allah qar s nda (borcunuzu yerin yetirm kd ) sabitq d m v dal tli ahidl r olun. H r hans bir camaata qar olan kininiz sizi dal tsizliy sövq etm sin. dal tli olun. Bu, t qvaya daha yax nd r..."123 Onlar, insanlara qar r hmli olar, onlar üçün xeyir, do ru yol v elm ist y rl r. Onlar, insanlara d rhal pislik etm zl r. nsanlar n s hvl rini, cahillikl rini v zülml rini a kar etm kd m qs dl ri haqq onlara çatd rmaq, m xluqata m rh m t b sl m k, yax i l ri mr edib, pis i l rd n ç kindirm k, ham t r find n Allah n dininin ya ad lmas na nail olmaq v Allah n ad n uca tutmaqd r"124.

121 bn Useyminin, f tavalar v risal r toplusu kitab : cild, 3, s h, 5-6. 122 l-C hlu Bim sailil Etiqad v Hukmuhu: s h, 448. 123 l-Maid : 8. 124 r-R ddu Al l B kri: S h, 257.

PDF...

28

Son söz olaraq, eyxülislam M h mm d ibn bdülvahhab n o lu Abdullah n dediyini deyir m: "Biz zorak l q v t ssübçülükd n xali olan a l, elm v insaf sahibl rin xitab edirik. Sözü dey n adama yox, dediyi söz baxmaq laz md r."125

Ey uca v nöqsans z R bbim!

S nin h mdi-s nan il , S nd n ba qa ibad t layiq haqq ilah n olmad na ahidlik edir m. S n tövb edir v S nd n ba lanma dil yir m.

125 d-Dür r s-S niyy Fil cvib tin N cdiyy : 1, 229-236