american accent

CƠ QUAN CẤU ÂM(Organs of Speech)

Articulators above the larynx

The Tongue Lưỡi

Tip đầu lưỡiBlade mặt lưỡiFront phần trước lưỡiBack phần sau lưỡiRoot gốc lưỡi

Articulators above the larynx Bộ phận cấu âm bên trên thanh quảnNose mũiUpper lip môi trênLower lip môi dướiUpper teeth răng trênLower teeth răng dướiAlveolar ridge lợi (trên)Hard palate ngạc cứngSoft palate (velum) ngạc mềm (mạc)Pharynx hầu, họng

1

BẢNG KÝ HIỆU PHIÊN ÂM(Phonetic Symbols)

STT

ASS(AericanSymbolSystem)

IPA(InternationalPhoneticAlphabet)

Examples STT

ASS(AericanSymbolSystem)

IPA(InternationalPhoneticAlphabet)

Examples

1 #1 /ʊ:/ Noon, spoon 20 S /s/ Place

2 #2 /ə/ Again 22 B /b/ Cab

3 #3 /ɔ/ Ball, short 22* P /p/ Cap

3 #4 /ɒ/ Long, blone 24 D /d/ Bed

3* #5 /a:/ Father, calm 24 T /t/ Bet

6 #6 /æ/Black, eyelashes

26 G /g/ Bag

7 #21 /əʊ/ No, don’t 26 K /k/ Back

8 #51 /aʊ/ Now, brown28***

TH (voiced) /ð/ Teethe

9 #3Y /ɔɪ/ Boy, toy28***

TH (unvoiced)

/θ/ Teeth

10 #6Y /aɪ/ I, time 30 ZH*** /ʒ/ Casual

11***

R /r/ Shirt. Work 30 SH /ʃ/ Cash

1 N1 /ʊ/ Full 32 NG /ŋ/ Sing

13 N2 /ɪ/ Fill 33** L /l/ Feel

14 N3 /e/ Fell 34 W /w/ Window

2 N4 /ʌ/ Fumble 35 Y /j/ Yellow

16 N /n/ One36***

DG /dʒ/ Ridge

17 M /m/ Arm36***

CH /tʃ/ Rich

18* V /v/ Leave

18 F /f/ Leaf /i:/ Feel

20* Z /z/ plays 40 H /h/ Hand

2

Luyện thanh(Tonal Action)

Người đọc nên tìm cho mình một “huấn luyện viên” riêng, ở đây chính là video của chương trình này. Mở băng là bạn bắt đầu buổi luyện của mình, và dần dần bạn đi vào guồng đào tạo của băng. Điều quan trọng là phải luyện thường xuyên. Xem đi xem lại băng nhiều lần. khi bạn đã học xong một lượt thì sau đó nên học lại một số bài tuỳ theo nhu cầu của mình. Độ dài trung bình của một băng là 43 phút, vừa khớp với một tiết học trên lớp. Tuy nhiên bạn có thể chia 43 phút ấy thành một vài lần luyện cho phù hợp với thời khoá biểu hằng ngày. Nên xác định giờ tập cho mình tạo ra một kỷ luật nhất định. Bạn có thể xắp xếp các buổi luyện theo nhu cầu và ý muốn của mình. Điều quan trọng là cần luyện kỹ cả những chỗ khó cho đến khi nắm chắc được mới thôi. Chúng ta có thể đi tuần tự từng băng, từng bài theo trật tự có sẵn, hoặc cũng có thể cấu trúc các buổi tập theo ý mình, tạo ra sự đa dạng, tránh nhàm chán. Hay nói một cách khác:

a. Bạn có thể chạy từ đầu đến cuối một cảnh để luyện.b. Hoặc cấu tạo bài luyện như sau: ví dụ 5 phút dành cho luyện thanh (tonal action), 5 phút

luyện cấu trúc âm (structural actionl), 10 phút luyện phụ âm (consonant action), 5 phút luyện lời nói (connected speech), 5 phút ngữ điệu (intonation), và cuối cùng tập hợp tất cả để luyện tổng hợp theo một cảnh 15 phút.

Còn một cách luyện nữa gây hứng thú luyện cho bạn là luyện trên nền nhạc. Trong băng nói chung, bài luyện không có nhạc nền (trừ một hai cảnh đặc biệt). Bạn có thê nghe những nhạc phẩm bạn ưa thích trong khi luyện nói. Nên tìm ra thêm những thủ pháp làm cho buổi luyện cũa bạn thêm vui vẻ, thậm chí buồn cười cũng được. Bản thân lời nói nhiều khi cũng đã buồn cười rồi, vậy khi thấy nó buồn cười thì tại sao ta lại không vui lên. Điều quan trọng là làm gì thì làm nhưng vẫn đạt được mục tiêu cuồi cùng là sản sinh âm. Chẳng có lý do gì mà bạn lại không được thưởng thức âm nhạc mà bạn thích, và chẳng có gì có thể làm bạn phân tán tư tưởng, một khi bạn đã làm quen với khoá học.

Khoá học này thực hiện qua băng video. Cũng giống như các loại bài tập bằng video khác, chúng ta phải vận động cơ thể. Thoải mái nhưng công phu. Phải cảm thấy được điểm rung (points of vibration) khi phát âm. Hãy vui vẻ xoải người ra, vươn vào bài tập tạo âm thanh (sound-making exercise). Thưa các bạn, đôi khi những việc mình tưởng vớ vẩn nhất lại vẫn có ích. Điều đó rất đúng trong khi sản sinh lời nói. Vậy hãy thả lỏng, vui vẻ lên, tạo một sản phẩm thật đáng ngạc nhiên.

Sau một thời gian luyện tập, bạn có thể phát hiện ra giọng của bạn hình như khoả hẳn lên. Bài luyện thanh (băng số 1) sẽ bắt đầu thấm vào lối nói hằng ngày của bạn rất nhanh, rồi kết quả cứ nhân dần lên, rồi giọng của bạn sẽ rung mạnh hơn, tạo cho mình một chất giọng đáng tin cậy. Rồi

4

khi đã xây dựng được ý thức và cảm nhận về âm thanh, bãn sẽ phát hiện ra mình đã tạo được khả năng mới, điều khiển sự năng động của lời nói.

Vảo lúc đầu người đọc phải luyện tập một cách có ý thức để nâng cao chất giọng và chất lượng của lời nói, luyện cả khả năng thay đổi giọng nữa. Như vậy người học cần luyện để đạt được khả năng nhảy cảm với âm thanh, đồng thời điều khiển được các cơ quan cấu âm của mình.

Giới thiệu nhóm huấn luyện

Gene zerma:Connie Horwards:Randy Talai:Connie Horwards:Gene zerma:

Randy Talai:

Gene zerma:

hi, welcome to the real world.Hello. Hi.Hello. Hi. Welcome to the real world?Well, as real as it gets in Southern California.This is Connie Horward, our Dialectician, and Randy Talai, our Phonics Specialist.And this is Gene Zerna, Voice and Speech Specialist and the director of A-TEAM, Accent Modification Specialists Team in Los Angeles, California.And this is as real as it gets. Real American English the way Americans really speak it.

Trong khoá học này, chúng ta sẽ được học tiếng Mỹ chính thống, do người Mỹ nói: cấu âm rõ ràng khúc chiết, đầy biểu cảm và giọng không bị pha tạp. chúng ta sẽ học cách cảm nhận lời nói của mình (feel your speech), nhận biết âm thanh như một yếu tố rung (experience sound as vibration), và phát triển khả năng ghi nhớ mẫn cảm về âm tiếng Mỹ. Chúng ta sẽ phát hiện ra năng lượng của âm thanh, những quy tắc dùng để phát ra lời nói. Đó là những kỹ thuật mà người dẫn chương trình chuyên nghiệp, phát thanh viên, và diển viên vẫn sử dụng.

Có hai điều cần ghi nhớ:

1. Dồn lực vào bài tập. Xin nhớ là khoá học này huấn luyện bạn phát âm bằng những kỹ thuật mà các diễn viên thường dùng. Chỉ khi các bạn nắm được những kỹ thuật này thì mới có thể phát âm tiếng Mỹ giống như trong các bài tập trên hình. Gần cuối chương trình có một số bài tập khá là thách thức, nhưng cố gắng nắm bắt trong khả năng của mình. Tất nhiên chúng ta không thể hoàn thiện ngay các loại hình bài tập, các kỹ thuật nói một lúc được. Hãy kiên trì.

2. Luyện và luyện đi luyện lại. Sau khi đã luyện từ đầu tới cuối theo khoá học này, các bạn sẽ còn phải luyện tiếp bằng cách chọn lựa một số bài tập theo ý riêng của mình để luyện lại. Không cần theo một trật tự nào. Luyện lại những gì mình cảm thấy cần và thấy còn yếu, chưa hoàn thiện. Làm việc theo tiến độ mình có thể kham nổi. Xin đừng vội.

5

Sau đây là một số bài tập trước khi vào luyện âm. Các bạn có thể mở băng video và tập theo băng, hoặc có thể tập không cần băng, theo hướng dẫn dưới đây. Bài tập thư giãn và thở thực hiên trước mỗi buổi luyện âm.

THƯ GIÃN VÀ THỞ

Chúng ta có một số bài tập thư giãn và thở. Trình tự như sau:

A. Tư thế:- Nằm ngửa đầu trên sàn.- Tay duỗi thẳng theo 2 bên sườn.- Nghĩ về những cơ bắp của cơ thể mình: các cơ từ cổ đến ngực, các cơ từ ngực đến bụng,

cơ đùi, cơ bắp chân.- Hãy thả lỏng tất cả những cơ bắp ấy.- Dán lưng xuống sàn nhưng đừng lên gân. Thả lỏng các cơ ở lưng.

B. Bài tập:- Bắt đầu thở: hít sâu vào, thở hết ra.- Hít thở vào qua đường mũi lẫn đường miệng.- Thở đều, giãn gân cốt, mọi thớ thịt giãn ra, trùng gân cốt xuống, dán mình xuống sàn.

Thở đều, hình như có luồng khí đang chạy từ đầu qua ngực qua bụng. Thả lỏng đầu, đầu tự ngoẹo sang một bên, thở đều, thả lỏng đầu gối, bắp chân, thở đều thở sâu, thở nhẹ nhàng, hít thở sâu, hình như dạ dày đang căng ra đầy hơi (người Anh gọi động tác này là “filling up the bucket”), thả lỏng hai vai, hãy từ từ ngẩn đầu lên và ngồi dậy.

NGÁP (YAWNING)

Thực hiện động tác ngáp tự nhiên. Mỗi lần tập ngáp khoảng 10 lần.

GIÃN GÂN CÓT (STRETCHING)

- Giãn các ngón tay về các phía, giãn cả bàn tay, rồi giãn từng ngón tay.- Vươn cổ về phía trước (5 lần).- Vươn cổ và ngả người về phía trước (5 lần).- Phối hợp: ngáp, vươn cổ về phía trước, giãn các ngón tay (5 lần).

6

TẬP NUỐT (SWALLOWING)

Há mồm rồi ngậm lại và nuốt “ực” một cái. Dừng lại đếm từ 1 tới 10 rồi nuốt tiêp. Cứ như vậy 5 lần, nó sẽ bôi trơn cổ họng chúng ta.

BÀI TẬP LUYỆN ÂMSau bài tập thư giãn chúng ta vào bài tập luyện âm. Tiếng Mỹ khác với nhiều ngôn ngữ khác

ở chỗ dây thanh (vocal cords) có độ rung lớn hơn khi dùng để phát âm nguyên âm và phụ âm.

Sau đây là bài tập tạo độ rung mạnh: E, A, và Y

e a yeee -yeseee -youeee -yesterdayeee -year

Y – RUNG LÊN – XUỐNG (Y – BUZZ SIREN)

Bài tâp 1: Đọc phần sau đây trước khi luyện theo băng- Mục đích của bài tập là cảm nhận độ rung như tiếng ong ve vo trên vòm lợi

(gumridge/teeth-ridge), ngay sát đằng sau hàm răng trên.- Tập trung để cảm nhận độ rung của E trên vòm miệng (the roof of the mouth), ngay ở

phần lợi đằng sau hàm răng trên.- Hơi chu môi ra phía trước để dễ cảm nhận sóng âm.- Bây giờ bắt chước tiếng còi rú nhè nhẹ: rú còi lên cao, hít thở vào, hạ tiếng còi xuống.- Khi tạo dòng âm lên cao (siren up), bạn sẽ có cảm giác có một độ rung (như tiếng ong

vo ve) di chuyển chầm chậm từ phần lợi sau răng vào sâu hơn trên vòm miệng phía sau một chút. Khi hạ dòng xuống, độ rung ấy lại di chuyển ngược trở lại về phần lợi sau răng.

e e

- Làm chậm. Tạo dòng âm lên cao (siren up), hít thở vào, hạ dòng âm xuống (siren down). Cảm nhận sự di chuyển của độ rung (vibration).

7

VỊ TRÍ Y- ĐẦU TỪ (Y- INITIAL POSITION)

Phát âm kéo dài những âm Y sau đây trong 3 giây.

List 1YellowYouYardYellYieldYesUse

Nhắc lại, kéo dài phá âm âm Y trong 1 giây.

List 1

Nhắc lại, phát âm âm Y với độ dài vừa đủ để cảm nhận được độ rung.

List 1

VỊ TRÍ Y- CUỐI TỪ (Y- FINAL POSITION)

Âm Y này khá mạnh nhưng ngắn và ở vị trí cuối từ. kéo dài phát âm âm Y trong 1 giây trong những từ sau:

List 2

HappyAngryHungryThirstyCityReady


List 2

8

CÂU CÓ ÂM Y (THE Y- SENTENCE)

Lần thứ nhất kéo dài âm Y trong 1 giây.

I’m hungry and thirsty, and I’m not happy.I’m ready to yield to this city.Yes, I yelled acrosst the yard.I’m angry that you used my yellow car.


Y sentence

Luyện cản thận, và chậm rãi. Dần dần nó sẽ đi vào thói quen phát âm của bạn.

TỪ CÓ E (E- WORD LIST)

Bước 1: phát âm kéo dài âm e trong 3 giây

List 3

He ArgentinaShe treesWe greenSweethearts feetT-shirt sleepSleeves meetJeans cheeseReading


List 3

Bước 3: phát âm kéo dài âm e vừa đủ để cảm nhận độ rung của nó

List 3

9

CÂU CÓ E (THE E- SENTENCE)

Bước 1: phát âm kéo dài âm E trong 3 giây.

We sweethearts are reading about Argentina.He wore jeans and a T-shirt with short sleeves.Lying under a green tree, eating meat and cheese, his feet fell asleep.Bước 2: phát âm kéo dài âm E trong 1 giây.


E- sentence

Bước 3: phát âm kéo dài âm e vừa đủ để cảm nhận độ rung của nó

E- sentence

+Y- RUNG (+Y- BUZZ)

+Y- Buzz là một biến thể của Y- rung, một nguyên âm đôi (diphthong), tức là hai nguyên âm hoà vào làm một /ei/, thể hiện bằng chữ A.

TỪ CÓ CHỮ A (A- WORD LIST)

Bước 1: Phát âm kéo dài âm /ei/ trong 3 giây

List 4

They babyName plateDavid grapesBathing suit tableCake grey


10

List 4

Bước 3: phát âm kéo dài âm /ei/ vừa đủ để cảm nhận độ rung của nó

List 4

CÂU CÓ ÂM A (A- SENTENCES)


The baby in the grey bathing suit is named David.They laid the table with plates of cakes and grapes/


A- Sentences

Bước 3: Phát âm kéo dài âm /ei/ vừa đủ để cảm nhận độ rung của nó.

A- Sentences

Âm +Y và Y- rung là một bài tập rất tốt để luyện cho giọng bạn ấm lên. Nó làm cho giọng bạn thấp xuống một chút, âm trở nên sâu hơn (deeper), lùi vào trong cổ họng hơn (darker), đầy hơn (richer) và mang giới tính rõ hơn (sexier).

11

LUYỆN CẤU TRÚC ÂM(Structure Action)

Mục đích của bài luyện này không những chỉ tạo ra một giọng nói tốt, sản sinh ra nguyên âm một cách chính xác mà còn luyện cho giọng nói của bạn có thể đi xa được (travel over a distance) để đối phó với trường hợp phải nói chuyện trước một nhóm đông người mà không có micrô, hoặc khi nói chuyện trong tình huống xung quanh ồn ào. Điều này xảy ra thường xuyên trong cuộc sống, ví dụ những buổi cơm trưa làm việc (working lunch): bàn công việc trong một bữa ăn trưa tại một nhà hàng, một hiệu cà phê đầy tiếng nhạc. Loại hình luyện này giúp các bạn trong những hoàn cảnh ấy vẫn có thể nói cho người khác nghe thấy lời nói của mình một cách dễ dàng mà không cần phải “căng giọng ra”.

Phần dõi theo video

Trước khi vào bài luyện, các bạn nhớ luyện ngáp, thư giãn và thở

Hãy đọc phần hướng dẫn này trước khi luyện theo video

Phát âm nguyên âm O ở một tông giọng thấp (low-pitch tone). Giống như Y-buzz, âm này vang lên (resonate) ở vùng ngạc cứng (hard palate), túc là vòm miệng. Hơi mở to miệng một chút, đọc.

Vươn cơ mặt ra phía trước, môi hơi tròn. Chú ý đừng kéo xệ cơ mặt xuống mà phải vươn ra phía trước, làm như thể sắp ngáp.

Tròm môi lại như khi bắt đầu ngáp, nhưng không ngáp mà mở miệng to một chút (large lip-opening), đọc to AH /a:/, rồi dần dần thu hẹp độ mở của môi để đọc nguyên âm OO /ɔ:/.

Tự đọc một số nguyên âm /a:/ như “father”, /ɔ/ như “long”, “call”, /əʊ/ “phone”, và /u:/ như “you”, và âm lướt nhanh bắt đầu từ mở miệng rộng rồi khép nhanh lại /au:/ như

12

trong “brown”. Trong các cách phát âm này, nhiều khi bạn cảm thấy có âm ấy nhiều hơn là thực sự phát ra âm ấy, ví dụ như /u/ trong “phone” và “brown”

#5 - /a:/ như trong father, calm

(#5- /a:/ as in father, calm)

Nguyên âm đòi hỏi độ mở rộng nhất của miệng là #5- /a:/ như trong các từ “father” hoặc “calm”

Những âm này hay bị phát không chính xác thành:

My folther was cohm.

My futher was cum.

Lý do là độ mở của miệng nhỏ quá. Nguyên âm #5- /a:/ cần mộ độ mở lớn hơn nhiều: father, calm, car.

TỪ CÓ ÂM #5 (THE #5 WORD LIST)

Bước 1: Vươn cơ má ra phá trước một chút và mở rộng miệng. Các bạn nên có một chiếc gương con trước mặt. Nhìn vào gương mà phát âm, so sánh độ mở miệng của mình với người hướng dẫn trong băng video và bắt đầu luyện.

List 5

Father Calm

Arm Palm

Car Star

Bar Yard

Barn Sweetheart

13

Bước 2: Đọc lại nhanh hơn một chút, nhưng vẫn giữ độ giãn của cơ mặt

List 5

Bước 3: Đọc lại nhanh hơn nữa, giảm độ giãn của cơ mặt (cho tự nhiên hơn)

List 5

#1- /u:/ như trong từ you, blue

(#1- /u:/ as in you, blue)

#1- /u:/. Khi mở miệng nhỏ nhất để phát âm một nguyên âm, chúng ta có âm #1- /u:/. Chú ý môi tròn, ở độ mở nhỏ nhất, nhưng đừng chu cứng môi ra. . Âm này thường phát âm không chính xác thành

Yoo. Bloo. Why are Yoo Bloo? (N1)

Lý do: Môi mở không đúng tiêu chí, âm phát ra yếu và giọng bị méo

Hãy phát âm nguyên âm #1- /u:/tròn môi, rung đủ mạnh theo tiêu chí: you, blue.

TỪ CÓ ÂM #1 (THE #1 LIST)

Bước 1:

List 6

14

You Noon

Blue Excuse

Two Shoe

New Spoon

To Moon

Bước 2: Đọc nhanh hơn, vẫn giữ độ giãn của cơ mặt

List 6


List 6

Âm #4- /ɒ/ như trong từ long, blonde

(#4- /ɒ/ as in long, blonde)

#4- /ɒ/. Để phát âm nguyên âm #4- /ɒ/, bắt đầu bằng vị trí cấu âm của #5- /a/ giãn cơ má và chu môi về phía trước, đọc /a: -ɒ/, /a: -ɒ/. Độ mở miệng chuyển từ hình oval sang một khẩu hình hơi hình chữ nhật: long, blonde.

Âm này thường bị phát âm nhầm thành:

She has loong bloonde. [N1/N4]

She has lohng blohnde hair. [#21]

Âm #4- /ɒ/ đòi hỏi phải mở miệng rộng hơn. Hãy bắt đầu bằng vị trí cấu âm của #5. Giãn cơ mặt và chu môi ra để đọc /a: -ɒ/

15

Đừng trễ cơ mặt xuống. Đừng mở miệng hẹp quá. Mở to miệng.


Bước 1: Giãn cơ mặt

List 7

Long Clock

Blonde Block

Not Sock

Dollar Rock

Body Box

Bước 2: Đọc nhanh hơn, vẫn giữ độ giãn của cơ mặt

List 7


List 7

ĐỘNG TÁC VƯƠN RA PHÍA TRƯỚC (STRETCHING)

Làm động tác ngáp thành tiếng (yawning sounds). Vươn người ra phía trước. Gáp thành tiếng. Mọi bộ phận cơ thể vươn ra, ngáp thành tiếng.

16

Nguyên âm #3- /ɔ:/ như trong từ ball, short.

(#3 vowel /ɔ:/ as in ball, short)

Nguyên âm #3 /ɔ:/. Độ mở của miệng trung bình (half-open) để sản sinh nguyên âm /ɔ:/ như trong từ ball, short. Nguyên âm này thường bị phát âm không chính xác là:

I kicked the bowl showrt. [#21]

I kicked the buhl shuhrt. [N4]

Lý do: Khi phát âm này, miệng mở hẹp quá hoặc khép hẳn lại, tạo ra một khẩu hình như khi phát âm /əʊ/ hoặc /ʊ/. Để phát âm được chính xác âm này, giữ độ mở của miệng ở mức trung bình (middle position = half-open = half-closed). Các bạn hãy nhìn vào gương, điều chỉnh độ mở miệng và đọc /ɔ:/ ball, short.


Bước 1: mở khẩu hình đúng yêu cầu

List 8

Ball Forehead

Short Laundromat

Four Horse

Forty Saw

Morning Law

Bước 2: Giữ nguyên khẩu hình

17

List 8

Bước 3: Với nguyên âm này, đừng thả lỏng hơi thở quá. Giữ độ vươn ra của miệng và giữ độ trung bình

List 8

Nguyên âm đôi #21 /əʊ/ như trong từ no, don’t

(21#- /əʊ/ as in no, don’t)

#21 - /əʊ/. Đây là một nguyên âm đôi (dihthong), tức là hai âm hòa với nhau thành một. Hãy bắt đầu bằng #2- /ə/, rồi chuyển sang hướng phát âm âm #1 -/ʊ/ (miệng mở hẹp) như trong từ no, don’t, go.

Âm này thường bi phát âm không chính xác là

Nuh, duhn’t, gun. [N4]

Trong cách phát âm này, âm #1 -/ʊ/ bị bỏ sót. Để phát âm cho chính xác, bắt đầu mở to miệng để phát âm #2 - /ə/, rồi lướt nhanh (quick glide) sang #1-/ʊ/: /əʊ/.../əʊ/. Chúng ta phải cảm nhận được sự thay đổi độ mở của miệng.

No

Don’t

Go


Bước 1:

18

List 9

Know Nose

Don’t Those

Go Grow

Shoulder Phone

Toe Comb

Bước 2: Nhắc lại

List 9

Bước 3:

List 9

Nguyên âm đôi #51-/aʊ/ như trong từ now, brown

(#51- /aʊ/ as in now, brown)

Âm #51- /aʊ/. Đây là một nguyên âm đôi (diphthong). Khi phát âm này, phối hợp độ mở miệng rộng nhất của âm #5 /a:/, với độ mở hẹp nhất của âm #1 /ʊ/. Sử dụng thủ pháp lướt nhanh (quick glide) từ âm nọ sang âm kia: now, brown.

Âm này thường bị phát không chính xác thành

Nuh it’s bruhn. [#2]

19

Lý do: khẩu hình miệng không đủ rộng để phát chính xác âm #5- /a:/, và sau đó không chuyển sang đúng được độ khép cần có để phát âm #1- /ʊ/. Đối với âm này, chúng ta cần mở miệng thật rộng như yếu cầu của âm #5-/a:/ và sau đó di chuyển theo hướng sang âm #1- /ʊ/. Quan trọng nhất là sự lướt nhanh từ #5 sang #1: /aʊ/, now, brown.


Bước 1:

List 10

Now Hours

Brown House

How Towel

Eyebrow Flower

Thousand Clown

Bước 2:

List 10

Bước 3:

List 10

Nguyên âm #6- /ӕ/ như trong từ black, eyelashes

(#6- /ӕ/ as in black, eyelashes)

20

Nguyên âm #6- /ӕ/. Bắt đầu bằng âm #5- /a:/ và bè môi (widen the lips) đồng thởi đẩy đầu lưỡi (the tip of the tongue) tì vào phía sau hàm răng dưới (lower teeth), lưỡi hơi bè ra một chút: /ӕ/ black, eyelashes

Âm này thường hay bị phát âm không chính xác thành:

Her eyelahshes are blahck. [#5]

Để phát âm này, chúng ta phải tì đầu lưỡi vào răng. Chú ý: chỉ có đầu lưỡi (tip of the tongue), chứ không phải cả mặt lưỡi (blade of the tongue), tì vào răng. Âm này được phát âm sâu trong cổ họng (this vowel has a tendency to go back in the throat): /ӕ/ eyelashes, black.


Bước 1:

List 11

Hand Has

Back Afternoon

Eyelashes Half past

Moustache At

Black Address

Bước 2:

List 11

21

Bước 3:

List 11

Nguyên âm đôi #3Y- /aı/ như trong từ boy, toy

(#3Y- /ɔı/ as in boy, toy)

Bây giờ chúng ta học thêm nguyên âm đôi nữa. Đó là #3Y- /ɔı/. Đây là sự kết hợp giữa nguyên âm #3- /ɔ/ với Y-buzz- /i/

Âm này thường bị phát âm không chính xác thành

The both pled with a toh. [#2]

Để phát âm chính xác âm này , mở miệng rộng hơn một chút so với #3- /ɔ/. Phải cảm nhận được độ rung của /i/: /ɔı/ boy, toy

TỪ CÓ ÂM #3Y (THE #3Y LIST)

Bước 1:

List 12

Boy Oil

Toy Boil

Joy Coil

Soil Loin

22

Foil Annoy

Bước 2:

List 12

Bước 3:

List 12

Nguyên âm đôi #6Y - /aı/. Đây là nguyên âm đôi, phối hợp giữa nguyên âm #6 bới Y-buzz. Miệng mở rộng nhất (full mouth opening), đặt đúng vị trí đầu lưỡi (proper tongue-tip placement), và cảm nhận một độ rung ở ngạc cứng khi âm kết thúc: /aı/ I, time.

Âm này thường bị phát âm không chính xác thành

Ahm on tom. [#5/#4]

Chúng ra lại thấy rằng để phát âm này, khẩu hình phải mở tối đa để phát âm /a:/, rồi di chuyển về hướng âm /ı/, phải cảm nhận được độ rung của /i/-/ai/: I’m, time

I’m on time

TỪ CÓ ÂM #6Y (THE #6Y LIST)

Bước 1

List 13

23

I Five

Time Nine

My Dime

White Light

Eye Type

Bước 2:

List 13

Bước 3:

List 13

Nguyên âm /R/ như trong từ shirt, work

(R-Vowel as in shirt, work)

Nguyên âm R là một đặc thù của tiếng Anh Mỹ (American English) khác với tiếng Anh-Anh (British English). Để phát âm nguyên âm này, hãy mở miệng như khi phát âm nguyên âm #3- /ɔ:/. Chỉ hình thành một khẩu hình như vậy chứ không phát âm ra (just the shape of the sound). Phát âm R như sau: RRRRRRRR Read-RRRRR. Như vậy, hình thành khẩu hình của #3 - /ɔ:/ rồi phát âm R: UR, shirt, work.

Âm này thường bị phát không chính xác thành

I wore a clean shut to wuk.

24

Nếu phát âm này sâu vào trong cổ họng thì sẽ tạo ra một độ rung không chính xác. Vậy hãy dùng khẩu hình của #3, và phát âm R-rung về phía trước: URRR.... URRR..... shirt, work.

TỪ CÓ NGUYÊN ÂM R (THE R-VOWEL LIST)

Bước 1:

List 14

Work Curly

Shirt Bird

Her Earth

Thirty Girl

Thirteen Skirt

Bước 2:

List 14

Bước 3:

List 14

Câu dùng để cảm nhận cấu trúc âm

(Sentences for structural perception)

25

Để phát âm được chính xác, không nên đọc theo trí nhớ của mình (nhớ thế nào đọc thế). Phải cảm nhận lại được từng âm khi đọc theo người hướng dẫn trong video.

Bước 1: Phát âm kéo dài

Bước 2: Phát âm nhanh hơn một chút nhưng vẫn còn kéo dài

Bước 3: Phát âm nhanh, gần với âm tự nhiên của người Mỹ

1. Those five dollar blue jeans dont go at all badly with the flowered shirt you found at the laundromat.

2. At exactly half past noon I used my hand to curl back my black moustache.3. Father camly drove the brown car back from the barn down the palm-lined

boulevard.4. The joyful boy was soiled with oil from coiling up with the annoying toy.5. The bird ate thirty earthworms.6. Her girlish skirt made the long blonde-haired thirteen-year-old every boys type.7. Excuse me, do you know the new address on this block for those shoulder-to-toe

yard boxes I saw advertised on TV?

Độc thoại của Olivia (Olivia’s monologue)

This is a New Orlean’s accent going into a Cajun accent

How you been, Darling? You still staying over by your momma’s? Now I know you want me to tell you a stor, so that’s what I’m going to do. It’s a Cajun story about cousins Beaudreau and Troclaire, those two coo-coo boys down in the swamps.

Now, Beaudreau and Trosclaire they said they’re gunna1 go do some fishin2 down on the lake. So the two of them they get themselves a pirogue and they paddle, paddle, paddle all the way out to the middle of the lake. And they’re fishing. They gunna cook up meals of them fish for dinner. And they fishin’ and fishin’ and catchin’ movie more and more, and Trosclaire he turn to Beaudreau and he say “Sure. This is the best fishin’ hole we ever done find.” He says “You know you right. We gotta mark this spot”. So, Trosclaire he say to Beaudreau “I know exactemand3 what we need to mark this sopt”. And he take himself out a can of red paint out the bottom of the pirogue, and he paint himself a big rad X right there in the bottom of the boat. And Beaudreau he turn to Trosclaire. He said “Trosclaire you so stupid! How you know tomorrow we gunna get the same boat?”

26

1. Gunna = going to2. Fishin’= fishing3. Exactemand = exactly

Chú thích: Đoạn trên là khẩu ngữ nên có nhiều lỗi ngữ pháp

27

Nguyên âm trung tính(Neutral Vowels)

Nếu chúng ta phát âm chính xác nguyên âm trung tính, nó sẽ là tiền đề tốt để phát âm chính xác các phụ âm. Vật chúng ta phát âm nguyên âm trung tính trước, rồi khi học xong các phụ âm (băng số 4 và 5), chúng ta lại quay trở lại với nguyên âm trung tính trong phần ôn tập. Nguyên âm trung tính yêu cầu phát âm rất ngắn và hơi “giật” (staccato) một chút. Thủ pháp tốt nhất là luyện cùng một lúc với các phụ âm đứng trước và sau nó.

Nguyên âm trung tính, còn gọi là nguyên âm “mờ”, là loại nguyên âm rất ngắn khi phát âm lưỡi nằm ở vị trí “nghỉ”, hình dáng môi không bè mà cũng không tròn, ví dụ âm /ə/, vì thế khi nói nhanh (fast speech), người bản ngữ thường lướt qua âm này rất nhanh, có khi hầu như không nghe thấy nó mà chỉ nghe những phụ âm đứng hai bên nó. Lối nói này người ta thường gọi là dạng thức rút gọn, như “haven’t”..

“..(the vowel) pronounced with the tongue in the position it has when at rest, with the lips neither spread nor rounded” (Longman Dictionary of the English Language. Longman 1991 neutral 4a,b)

Phần theo dõi video:

Nguyên âm trung tính -1: OO /ʊ/ N1

Nguyên âm trung tính -2: ih / ɪ / N2

Nguyên âm trung tính -3: eh /e/ N3

Nguyên âm trung tính -4: uh / ʌ / N4

GZThese four little sounds are big trouble.

28

Y 5

GH Beeg trahble?

N2 N4

GZYes, indeed Big trouble. Much of your foreign accent comes from pronouncing these neutral sounds like their larger parent vowels: /u/ /i:/ /æ/ /a/

Khẩu hình trong phát âm các âm này ở vị trí hẹp nhất. Tất cả bốn âm đều là những âm rất ngắn, hơi giật và nghe như “gừ gừ” (shot, staccato and grunt-like sounds):

N1 N2 N3 N4

/ ʊ / /ɪ/ /e/ /ʌ/

Người ngoại quốc khi nghe tiếng Mỹ thường bị lộ “giọng ngoại quốc” trong khi phát những âm này.

Thực ra những âm này có liên quan tới nguyên âm mẹ (parent vowel) của nó

N1 - / ʊ/ như trong từ full có liên quan đến âm /u:/ trong từ fool

N1 full #1 fool

N2 - / ɪ/ như trong từ fill có liên quan đến âm /i:/ trong từ feel

N2 fill Y feel

N3 - /e/ như trong từ fell có liên quan đến âm /ei/ như trong từ fail, thậm chí với âm /æ/ như trong từ fallow

29

N3 fell +Y fail

#6 fallow

N4 /ʌ/ như trong từ fumble và liên quan đến âm /a:/ như trong từ father

N4 fumble #5 father

Chúng ta coi nguyên âm trung tính như một khoảng chạy cự ly rất ngắn giữa hai phụ âm.

My glass is full /fʊl/My glass is f-l

Fu:l fʊll

Please fill /fi:l/ my glassPlease f-l my glass

Fil fill

My glass failMy glass f-ll

Feil fell

It was a fumble /’fmbl/It was a f-mble

Fa:mble fʌmble

Chúng ta thấy một điều là khi nguyên âm này được phát âm ngắn lại thì phụ âm đứng hai bên nó càng trở nên quan trọng. Lúc đó hầu như chúng ta phát âm lướt từ phụ âm này bỏ qua nguyên âm trung tính sang phụ âm kia.

N1 good g-d

30

N2 little l-tlN3 them th-mN4 custom c-st-m

Trong bài tập sau đây, chúng ta luyện phân biệt giữa nguyên âm trung tính và nguyên âm mẹ (parent vowels) của nó. Đọc mỗi câu 3 lần.

Bước 1: cảm nhận nguyên âmIt’s a good tool

Bước 2: cảm nhận phụ âmIt’s a g-d tool

She eats little meat.She eats l-tl meat.She eats little meat.

They take neighbors with them.They take neighborz w-th th-m.They take neighborz with them.

Father’s custom was to wear a costume.Father’z c-st-m w-z to wear a costume.Father’z custom waz to wear a costume.

Nguyên âm trung tính N#1 như trong từ look (Neutral #1 as in look)

Cook footBook goodNeighborhood pullBoulevard putLook should

Nguyên âm #1 như trong từ do (#1 as in do)

You vacuumTo schoolFood supermarketFruit use

31

Room beauty

Nguyên âm trung tính N#2 như trong từ live (N#2 as in live)

Is bigIt windowIn milkCity refrigeratorBuilding finished

Y- rung như trong từ he (Y- Buzz as in he)

Eat beachTv streetRead eastSleep needClean police

Nguyên âm trung tính N#3 như trong từ lend (N#3 as in lend)

Tent seventhBed tenthHeavy restWest breadSecond red

+Y rung như trong từ cake (+Y- Buzz as in cake)

They neighborMake bankPlates lakeMail stationEighth trailer

Nguyên âm trung tính N#4 như trong từ love (N#4 as in love)

What publicCountry busApartment fromRug second

32

Oven gun

Nguyên âm N#5 như trong từ father (#5 as in father)

Watch armyHeart palmCalm areBarn argueArm art

Bây giờ chúng ta hãy so sánh nhanh từng đôi nguyên âm. Nghe và nhắc lại những từ có nguyên âm trung tính. Đọc từng đôi, mỗi đôi đọc 2 lần.

Trước hết chúng ta phân biệt Y-Buzz và N2

Bead-bid deem-dim beet-bit bean-binDeep-dip deed-did deal-dill peak-pickPeal-pill teen-tin keen-kin keel-killFeet-fit feel-fill seen-sin seep-sip

Phân biệt +Y- Buzz với N3

Bake-beck bait-bet bail-bell date-debtDale-dell yale-yell tail-tell fail-fellSale-sell laid-led late-let raid-redWade-wed wait-wet mane-men mate-met

Phân biệt #5 hoặc #4 với N4

Bomb-bum dock-duck pop-pup pot-putCalm-come psalm-sum wan-won cop-cubCot-cut shock-shuck shot-shut hob-hubHot-hut lock-luck rob-rub not-nut

Phân biệt #21 với N4

Roan-run coal-cull note-nut tone-tonPhone-fun goal-gull pone-pun home-humHole-hull moat-mutt pope-pup shoat-shutCoat-cut known-none bone-bun soap-sup

33

Phân biệt nguyên âm /u:/ nới N/ʊ/

Wooed-wood who’d-hood cooed-could shoed-shouldPool-pull stewed-stood fool-full luke-look

Chúng ta luyện thêm sự phân biệt này trong câu. Mỗi câu đọc lại 2 lần

1. We pulled him out of the swimming pool.2. He put his foot in the new boot.3. The woman said good-bye to her students.4. He couldn’t prove that the news was true.

Chúng ta luyện thêm cách phát âm phân biệt giữa /u:/ và Y-1 bằng cách đặt thêm âm y vào đằng trước âm /ʊ/, tạo thành âm /yʊ/.

Sự tương phản giữa #1 và Y1 -/ʊ/ (Contrasting #1-OO/Y1-/yʊ/)Boot-butte Whose-hues Moos-mews Cooed-cuedMooed-mewed Food-feud Coot-cute Moot-muteCoos-cues Whom-Hume Coo-cue Booty-beaty

Tổng kếtN1 LOOKN2 LIVEN3 LENDN4 LOVE

CÂU TRUNG TÍNH (NEUTRAL SENTENCES)Chúng ta luyện lại sự phân biệt giữa âm trung tính (neutral vowels) và âm mẹ (parent

vowels) của nóĐọc mỗi câu sau đây 3 lần

Bước 1: Cảm nhận nguyên âmThe neighborhood supermarket has good fruit

Bước 2: Cảm nhận phụ âmThe neighborh-d supermarket has g-d fruit

Bước 3: Đọc nhanh hơn. Vẫn cảm nhận phụ âm

34

The neighborhood supermarket has good fruit

CÂU CÓ NGUYÊN ÂM TRUNG TÍNH N#1 (NEUTRAL #1 SENTENCES)I want you to vacuum the cook’s roomI w -nt you to vacuum the c-k ’s roomI want you to vacuum the cook’s room

Put your foot where it should help you get a good pullP- t your f- t where it sh- d h-l p you g- t a g- d p- ll Put your foot where it should help you get a good pull

The cook looked in the book for a boulevard in the neighborhoodThe c-k l-ked in the b-k for a b-levard in the neighborh-dThe cook looked in the book for a boulevard in the neighborhood

CÂU CÓ NGUYÊN ÂM TRUNG TÍNH N#2 (NEUTRAL #2 SENTENCES)She lives behind the fifth window She l- vz behind the f- fth windowShe livz behind the fifth window

East Sixth Street is the city’s cleaneastEast S-x th Street- z the c- t y’ z cleaneastEast Sixth Street iz the city’z cleaneast

When the sweeping was finished I went to sleepWh -n the sweeping w -z f -n - sh ed I w- nt to sleepWhen the sweeping waz finished I went to sleep

He put the milk and meat into the clean refrigeratorHe p- t the m- lk and meat - n to the clean refr- g eratorHe put the milk and meat into the clean refrigerator

The police office is in the fifth big building at the beachThe police off- c e - z - n the f- f th b- g b- l ding at the beachThe police office iz in the fifth big building at the beach

CÂU CÓ NGUYÊN ÂM TRUNG TÍNH #3 (NEUTRAL #3 SENTENCES)The red train pulled into the west stationThe r- d train p- ll ed - n to the w- st stationThe red train pulled into the west station

35

My neighbors plan to stay in a tent by the lakeMy neighbors plan to stay in a t- nt by the lakeMy neighbors plan to stay in a tent by the lake

The seventh and eighth loaves of bread felt heavy on the plateThe s- v - nth and eighth loaves of br- d f- lt h- v y on the plateThe seventh and eighth loaves of bread felt heavy on the plate

Rest in bed, that’s the tenth mistake the bank madeR- st in b- d , that’s the t- nth m- s take the bank madeRest in bed, that’s the tenth mistake the bank made

CÓ NGUYÊN ÂM TRUNG TÍNH N#4 (NEUTRAL #4 SENTENCES)In the barn they argued about gunsIn the barn they argued about g- nz In the barn they argued about gunz

What rug does father want from the apartmentWh- t r- g d - z father w- n t fr- m the - p artment

I watched the second bus pass the parkI watched the sec- nd b- s pass the parkI watched the second bus pass the park

NGUYÊN ÂM ĐÔI TRUNG TÍNH (NEUTRAL DIPHTHONGS)

Nguyên âm đôi trung tính: oor /ʊər/, eer /ɪər/, our /ʊər/ như trong các từ

N1n N2n N3n 3n

PoorPeerPearpour

Những nguyên âm này được hình thành bằng cách phối hợp hai âm trung tính với nhau và kết thúc bằng âm R rung. Trong cách ký hiệu, n là nguyên âm trung tính thứ hai

N1nN2nN3n3n*

u + əɪ + əe + əɒ + ə

u əɪ əe əɒ ə

uərɪəreərɒər

PoorPeerPeerPour

36

Mở miệng rộng (big opening)

/ɔər/ pour/floor

Chúng ta luyện âm dễ trướcN1n Word List: /ʊər/

PoorTourPureSureManure

N2n Word list: /ɪər/

PeerTearCheerSheerNear

N3n Word List: /eər/PearTearChairShareThere

WhereLibraryCherriesBerries

3n Word List: /ɔər/PourToreChore

ShoreFloorOf course

37

N1n N2n N3n 3n

Poor Peer Pear Pour

Tour Tear Tear Tore

Pure Cheer Chair Chore

Sure Sheer Share Shore

Manure Near There Floor

CÂU CÓ NGUYÊN ÂM ĐÔI TRUNG TÍNH

(NEUTRAL DIPHTHONG SENTENCES)

1. Where is the shore?

2. The chair in the library tore.

3. We went from tears to cheers.

4. I was sure the tour was near manure.

5. It was a chore to share the floor in there.

6. Pour pure pear juice for the poor woman.

38

PHỤ ÂM(Consonant Action)

Người ta thường coi phụ âm là những âm dùng để hình thành lời nói của chúng ta. Người nào có lối nói cẩu thả (sloppy speech) thì rất khó hiểu vì những người nàu thường phát âm phụ âm không rõ ràng. Ngược lại, những ai nói “quá chính xác” (overly precise) hoặc gọi là “lối nói nệ chi tiết” (clipped speech) cũng rất khó hiểu. Lối phát âm của các giáo viên thuở xưa cũng rơi vào kiểu này. Trong vở kịch cổ “I love Lucy”, Hans Conreid đóng vai một anh chàng nói theo kiểu này. Lucy sắp xếp và mời anh đến và hướng dẫn Ricky cách khắc phục giọng Cuba của anh. Kết quả thật đáng buồn cười. Nhân vật của Hans Conreid nhấn mạnh mọi âm trong khi nói, nghe quá giả tạo (artificial), không tự nhiên (unnatural), nệ chi tiết (pedantic). Anh ta không thực hiện được bản chất của sự luyến âm (sound-linking) trong lời nói hoặc trong những âm đoạn cần nói nhẹ đi (contracted forms), hoặc phát âm lướt đi (gliding).

Người học tiếng thường hay mắc bệnh phát âm giống như vậy. Thường thì người học cố “nói rõ ràng” cho nên phát âm phụ âm một cách nặng nề. Bản chất phụ âm có một giá trị nhạc điệu (musical values) rất lớn mà thường những người không được huấn luyện kỹ không nhận ra được. Nếu bạn thực hiện được nhạc điệu này, thì lời nói của bạn sẽ vang (sonorous) hơn và thuyết phục (persuasive) hơn, và hơn nữa nó khu biệt nghĩa, đặc biệt khi đứng cuối từ/câu.Ví dụ nếu phát âm từ Wrote không rõ âm cuối T, nó sẽ làm cho người nghe lúng túng không biết được là wrote, hay road, hay rouge,… (xem đoạn đối thoại của GR dưới đây). Đối với người học tiếng anh, đây là yếu tố quan trọng để nắm bắt mẫu nhịp điệu (rhythm patterns) và ngữ điệu (intonation) của tiếng Mỹ. Ví dụ: khi chúng ta học cách kéo dài sự luyến âm (legato qualities) trong các âm N và M thì người nghe thấy rất thích, thấy được nhạc điệu của nó. Nó làm cho lời nói của bạn chứa đầy sự ngưỡng mộ của người nghe.

Đối với những người học xuất thân từ trong nước Trung Động hoặc Viễn Đông, những người nói thứ tiếng hay cắt âm (staccato), thì bài luyện kéo dài N và M sẽ thay đổi được nhịp điệu lời nói của họ. Kết quả là lời nói của họ sẽ gần gũi hơn với nhạc điệu của tiếng Mỹ, người Mỹ sẽ hiểu họ hơn. Người học từ phương Đông tới thường có vẻ “lụp chụp” (vội) (rushed), đôi khi rất cứng (hard) hoặc nghe có vẻ “giật cục” (aggressive), nếu họ nói tiếng anh theo nhịp điệu của tiếng mẹ đẻ họ. Ngoài ra, ngay cả người Mỹ, nếu cách nói của họ bị cứng nhắc hoặc nệ chi tiết, thì những bài luyện âm này cũng hữu ích cho họ.

PHẦN THEO DÕI VIDEO

39

- Phụ âm tả nghĩa của lời nói. Nó làm cho lời nói được rõ ràng hơn.- Nếu với từ wrote mà chúng ta không phát âm âm /t/ đứng cuối thì người nghe không

hiểu đó là từ gì, họ có thể đoán như sau: rode, rouge, roam, rope, robe,…- Phụ âm là công cụ tạo ra nhạc điệu cho lời nói, tạo ra nhịp điệu và giai điệu. - Phụ âm tạo ra sự tương phản và đa dạng/biến thể. Phụ trợ cho nguyên âm đơn điệu,

sự kéo dài phụ âm đã cộng thêm sự luyến láy hoặc sự cắt âm dễ chịu làm cho lời nói thuyết phục hơn.

- Các nguyên âm đều là hữu thanh, thuần nhất và trong quy trình cấu âm không gặp chướng ngại, không cọ xát; nhưng phụ âm có thể hữu thanh, có thể vô thanh, và các phụ âm được phát âm khác biệt nhờ vào kỹ thuật sử dụng chướng ngại (obstruction), vị trí cản (impendance), và động tác sát (friction). Nó sử dụng cả lưỡi, môi và răng.

- Bài luyện phụ âm là một loại bài luyện về tính về sản sinh năng lượng (energy), phối hợp sự sản sinh nặng lượng phát ra âm thanh (tonal energy), năng lượng hình thành cấu trúc âm (structural energy), để tạo dựng sự năng động của lời nói (speech dynamics).

- Chúng ta cần cảm nhận phụ âm theo nguyên tắc mà một nhạc công sử dụng khi anh ta chơi nhạc cụ. Nhac công không bao giờ dùng sức mạnh (force), không bao giờ đập thình thình (pound), không bao giờ cọ sột soạt (scrape), không bao giờ xô đẩy (push), và không bao giờ siết nghẹn lại (tighten).

- Bảng dưới đây bao gồm tất cả các phụ âm tiếng Mỹ. Nó so sánh âm hữu thanh với âm vô thanh (voiced and unvoiced). Chính phụ âm có cặp đối lập, nghĩa là cặp hữu thanh- vô thanh. Những âm nằm trong cột bên trái là hữu thanh. Những âm nằm trong cột bên phải là vô thanh, tức là những âm trong quá trình sản sinh không có sự tham gia rung của dâu thanh (vocal cords).

GZ: Hi, Welcome to the real worldCH: Consonants convey the meaning of speech-they make the spoken word intelligible.RT: Wrote (không phát âm T)GZ: (đoán) Rode ?CH: Rouge?GZ: Roam?CH: Rope?GZ: Robe?CH: Role?GZ: Rove?CH: Rose?GZ: Roast?CH: Roach?RT: (phát âm thật rõ âm T) WroteCH: Consonants are the instruments that provide musical accompaniment to speech – They provide rhythmic patterns and melodies.GZ: If love is blind, love cannot hit the mark.

40

CH: Consonants provide contrast and variation. To the single note of the vowel, they add a lingering legato sound.GZ: Mom’s pleasure was to live in the sunCH: … or a crisp staccato.GZ: Jack put a big bet on a hunchCH: Where the vowels are all voiced, pure and unobstructed, frictionless sounds, the consonants may be voiced or unvoiced, and are all produced differently, using techniques of obstruction, impedance, and friction. Utilizing the tongue, the teeth and the lips.GZ: Consonant Action, the third in our trinity of actions, is an energy, joining tonal energy and structural energy to make up the totality of speech dynamics. Just as the energy of Tonal Action is based on vibratory sense-memory…EEYAA-EEYAA-EEYAA… Structural action on muscular sense-memory…WOO-WOE-WAR-WOW… so the energy of Consonant Action is based on the feeling.WONDERFUL TICKETS.CH: Feel the consonants guided by the principles that guide the musician when he plays his instrument. The musician never forces, never pounds, never scrapes, never pushes, and never tightens.GZ: I want you to feel a new speech sense almost like taste.CH: This chart shows all of the consonant sounds. It compares voiced and unvoiced. Nine consonants have cognates, that is, they have voiced or unvoiced counterpart. Those in the left column are voiced; make with vocal cord vibration. Those in the right column are unvoiced; make without vocal cord vibration.

Bảng phụ âm (Consonant Chart)

VOICED (hữu thanh)

N… như trong từ one

M… như trong từ arm

So sánh: V và F: V… như trong leave

UNVOICED (vô thanh)

F… như trong leaf

Nếu khi phát âm V mà bạn không rung đủ mức, nó sẽ trở thành âm F, vì hai âm này chỉ khác nhau có một điểm duy nhất là V có độ rung của dây thanh, còn F không có sự tham gia của dây thanh, tức là không rung

Z… như trong từ plays

B… như trong từ cab

S… như trong từ place

P… như trong từ cap

41

D… như trong từ bed

G… như trong từ bag

T… như trong từ bet

K… như trong từ back

Xin hãy nhớ, những phụ âm đứng ở cột bên trái là phụ âm hữu thanh (có sự tham gia của dây thanh) và phụ âm đứng trong cột bên phải là phụ âm vô thanh (không có sự tham gia của dây thanh) hoặc âm nói thầm (whisper)

TH… trong từ teethe

ZH… trong từ casual

TH… trong từ teethSH… trong từ cash

Những âm sau đây không có cặp đối lập, phần lớn là hữu thanh.

NG… như trong từ singL… như trong từ feelW… như trong từ windowY… như trong từ yellowR… như trong từ red

DG… như trong từ ridge

DZ… như trong từ seeds

H… như trong từ handCH… như trong từ rich

TS… như trong từ seats

- N là phụ âm mũi, hữu thanh (voiced alveolar nasal consonant)- Hang miệng (mouth-pasage/cave) bị chặn kín vì đầu lưỡi (tip of the tounge) nâng cao

chạm vào lợi sau răng (teeth-ridge). Ngạc mềm (soft palate) hạ xuống. Dòng khí (airsteam) từ phổi ra phải đi qua đường mũi. Dây thanh (vocal cords) rung.

- Nó là âm có độ vang lớn, là âm trước. Nó có nhạc điệu và độ lướt cao.

Để cảm nhận âm : hơi tách hai môi tạo ra một kẽ hở giữa hai hàm răng, nhẹ đưa mặt lưỡi chạm vào vòm trên vùng ngạc cứng, cho âm chạy qua vùng cộng hưởng (resonating area) và đi ra đường hang mũi (nasal cave)

TỪ CÓ ÂM N (N WORD LIST)

Đọc kéo dài âm N trong những từ sau đây:

42

N – hữu thanh

RainOnFenderTurnBetween

DepartmentOnePhoneEmergency station

CÂU CÓ ÂM N (N SENTENCES)

Kéo dài âm N trong những câu sau đây

Bước 1: Đọc với nhạc điệu toàn phần, không quan tâm đến nghĩa của câu, chỉ chú ý đến tiềm năng nhạc điệu (musical potential) của nó

There was rain on the fender

Bước 2: Nhắc lại câu có âm N, biểu hiện nghĩa của nó. Âm N hỗ trợ thêm nghĩa cho câu

There was rain on the fender

Chúng ta làm lại:

Bước 1: Quan tâm đến nhạc điệu.

There was one telephone at the emergency station

Bước 2: Dùng N để thể hiện nghĩa câu.

There was one telephone at the emergency station

Turn between the van and the fire department

- M là phụ âm mũi, môi môi (nasal labial consonant) được hình thành bằng độ khép của hai môi

- Để cảm nhận âm M: khép hai môi lại với nhau và phát ra âm “hừm hừm” liên tục trong miệng (to hum).

- Môi khép hờ, không mắm chặt môi.- Cảm nhận độ rung của môi phía trong (the fleshy part of the lips)

43

M– hữu thanh

TỪ CÓ ÂM M (M WORD LIST)

Đọc kéo dài âm M trong những từ sau đây

Swim

Team

From

Welcome

Ice cream

Ambulance

Number

Come

Arm

Comb

CÂU CÓ ÂM M (M SENTENCES)

Đọc kéo dài âm M trong những câu sau đây:

Bước 1: Cảm nhận nhạc điệu

The swim team form Rome was welcomed

The ambulance number will come to mind

I got ice cream on my arm when I went for my comb

Âm đối lập (vô thanh) là F

- Âm V (âm đối lập với nó là F)- Âm sát, môi răng, hữu thanh (voice fricative – labiodentals). Môi dưới chạm hàm

răng trên (lower lip touches upper teeth)

44

V– hữu thanh

TỪ CÓ ÂM Z (Z WORD LIST)

Phát âm kéo dài Z trong những từ sau:

these wipers

moves rains

dials excuse

those is

gears nose

CÂU CÓ ÂM Z (Z SENTENCES)

Phát âm kéo dài Z trong những câu sau:

S - vô thanh

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là Z

- Âm S (âm đối lập là Z)

- Âm xá, lơi, vô thanh (unvoiced alveolar fricative)

- Vị trí cấu âm giống Z.

- Khi phát âm S, chúng ta thấy có dòng khí thoát ra ngoài, miết qua khe hở như tiếng gió rít: SSSSSSSS.

- Phát âm nhẹ nhàng và trơn, mượt.

TỪ CÓ ÂM S (S WORD LIST)

Kéo dài âm S trong những từ sau đây:

it’s police

face bus

this stop

office across

45

These moves turn the dials.

Those gears run the wipers when it rains.

Excuse me, is my nose bleeding?

close gas

CÂU CÓ ÂM S (S-SENTENCES)

Phát âm kéo dài S trong những câu sau đây:

B - hữu thanh

Âm đối lập (vô thanh) với nó là P

- Âm B (âm đối lập là P).

- Âm nổ, môi môi, hữu thanh (Voiced bilabial stop or plosive consonans).

- Hai môi khép kín làm cho dòng khí (airstream) đi ra bị chắn lại. Đột nhiên môi mở hợp cho dòng khí chạy ra ngoài, tạo ra một tiếng nổ nhẹ.

- Cảm nhận một tiếng đập nhẹ trên đôi môi.

TỪ CÓ ÂM B (B WORD LIST)

baby tub

table bed

bib ribbon

boy hubcap

boat bird

CÂU CÓ ÂM B (B SENTENCES)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm B. Cảm nhận nhạc điệu của nó.

46

It’s a nice face.

This office is close to the police station.

The bus stops across from the gas station.

The baby at the table has a bib.

The boy played with a boat in the tub.

Under the bed was a ribbon, a hubcap, and a live bird.

Tập phát âm so sánh hai âm V và B

vat - bat curves - curbs

veil - bail marvel - marbel

vest - best calve - cab

very - berry rove - robe

vend - bend dove - dub

P - vô thanh

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là B

- Âm P (âm đối lập là B)

- Âm nổ, môi môi, vô thanh (Unvoiced labial stop/plosive consonans)

- Phương thức phát âm như B. Không có sự tham gia của dây thanh (vocal cords) để tạo tiếng rung như âm B.

- Cảm nhận sự nổ nhẹ không rung do dòng khí khi thoát ra ngoài tạo ra

TỪ CÓ ÂM P (P WORD LIST)

paper pipe

pencil stop

apronhubcap

airplane jump

cap rope

CÂU CÓ ÂM P (P SENTENCES)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm P. Chú ý nhịp điệu.

-

47

There is a paper and pencil in my apron.

The airplane captain wrote a cap and smoked a pipe.

Stop, put down the hubcap, let’s jump rope.

D – hữu thanh

Âm đối lập (vô thanh) với nó là T

- Âm D (âm đối lập là T)- Âm nổ, lợi, hữu thanh (voiced alveolar plosive consonant)- Dòng khí trong miệng bị ngăn lại vì ngạc mềm nâng lên (the raising of the soft

palate), đầu lưỡi (tip of the tongue) vươn lên chạm vào lợi sau răng (teeth-ridge). Khi đầu lưỡi đột nhiên rụt lại, dòng khí ùa ra ngoài tạo thành tiếng nổ.

- Dây thanh tham gia vào quy trình cấu âm tạo thành tiếng rung.- Cảm nhận độ rung trên đầu lưỡi.

TỪ CÓ ÂM D (D WORD LIST)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm D

*Chú ý cảm nhận sự rung trên đầu lưỡi.

CÂU CÓ ÂM D (D SENTENCES)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm D

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là D

- Âm T (âm đối lập là D)- Âm nổ, lợi, vô thanh (Unvoiced, alveolar plosive/stop consonant)- Phương thức cấu âm như D, nhưng dây thanh không tham gia quy trình cấu âm đề

tạo tiếng rung như D- Cảm nhận độ rung nhẹ của đầu lưỡi

48

stand inside

wood windshieldbed birdred handhead* outside

Stand by the wood bed.

She put her red head inside the windshield.

A bird in hand is worth two outside.

T – Vô thanh

TỪ CÓ ÂM T (T WORD LIST)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm T

CÂU CÓ ÂM T (T SENTENCES)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm T. Cảm nhận nhạc điệu, thể hiện ngữ nghĩa.

NHỮNG TỪ KẾT THÚC BẰNG –ED (-ED ENDINGS)

Chúng ta hãy cùng xem xét cách phát âm đuôi –ed của một số từ.

Nhóm thứ nhất: đuôi –ed được phát âm là T, vô thanh.

Vô thanh

Nhóm thứ hai: đuôi –ed được phát âm là D, hữu thanh.

Hữu thanh

49

wait leftstart itfront rightthat exhaustpost at

Wait-start in front

Take that post to the left.

It was right to exhaust many at once.

ripped missed

tapped fished

kissed cashed

handed

started

ÂM T ĐỨNG GIỮA TỪ TRỞ THÀNH D (MEDIAL T AS D)

Âm T đứng giữa từ được phát âm như D nhẹ. Nó không hẳn là âm D, nhưng phương thức cấu âm là tiền về hướng âm D (go toward D). Chúng ta không phát âm là: “latter, better, beautiful”, mà phát âm là: “lader, beder, beaudiful”.

“Lader would be beder beaudiful.”

Âm T cũng được phát âm theo hướng D khi đứng sau T là một từ bắt đầu bằng một nguyên âm. Âm T cũng được phát âm theo hướng D, nếu nó đứng giữa hai nguyên âm. Chúng ta không đọc là: “Get over there” mà đọc là “Ged over there”, không đọc là “right away” mà đọc là “righd away”, không đọc là “Meet me at eight” mà là “Meed me ad eight”

Ged over there righd away. Meed me ad eight.

Âm đối lập (vô thanh) với nó là K

- Âm G (âm đối lập là K)- Âm nổ, mạc, hữu thanh (Voiced, velar, stop/plosive consonant)- Dòng khí đi ra bị chặn lại vì cuống lưỡi (back of the tongue) nâng lên chạm vào ngạc

mềm/mạc (soft palate/velar) để chặn đường qua hang mũi (nasal cave). Đột nhiên cuống lưỡi hạ xuống mở đường cho dòng khí ào ra ngoài, tạo thành tiếng nổ, dây thanh rung.

- Khi phát âm âm này, không siết chặt chỗ tiếp xúc (cuống lưỡi/mạc), không tạo ra sức nén cao (pressing) và đẩy không khí ào ra quá mạnh (pushing).

- Càm nhận tiếng đập nhẹ trên mặt cuống lưỡi.

TỪ CÓ ÂM G (G WORD LIST)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm G

50

G – hữu thanh

dog rug

pig ignition

digging green

burglary wagon

egg flag

CÂU CÓ ÂM G (G SENTENCES)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm G

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là G

- Âm K (âm đối lập là G)- Âm nổ, mạc, vô thanh (Unvoiced, velar, stop/plosive consonant)- Phương thức cấu âm như G, nhưng dây thanh không tham gia quy trình cấu âm,

không tạo tiếng rung như G- Cảm nhận tiếng đập nhẹ trên mặt cuống lưỡi

TỪ CÓ ÂM K (K WORD LIST)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm K

CÂU CÓ ÂM K (K SENTENCES)

Phát âm và đập nhẹ tay xuống bàn khi có âm K. Quan tâm nhạc điệu và biểu thị nghĩa.

51

The dog and the pig were digging.

After the burglary I found an egg on the rug.

The ignition was cause by the green wagon with the flag.

K – vô thanh

walk bank

block sick

back excuse

park brake

thank trunk

Walk one block back to the park.

I can thank the bank for making me sick.

Excuse me, but the brake shoe is not in the trunk.

VOICED BD VOICED GD UNVOICED KT UNVOICED PT

- Hai đập (double drumbeats): pt, kt, gd, bd- Có những tổ hợp âm có hai đập (tap-tap)- Cảm nhận cả hai nhịp đập đó

TỪ CÓ PT (PT WORD LIST)

Hãy cảm nhận hai đập trong những câu sau đây:

CÂU CÓ PT (PT SENTENCES)

TỪ CÓ KT (KT WORD LIST)

Hãy cảm nhận hai đập trong những câu sau đây:

52

PT UNVOICED

KT UNVOICED

GD VOICED

BD VOICED

stopped

sleptropedslippedwiped

We stopped and slept for a while.

I roped off the area where she slipped, and wiped up.

talked

actbackedtuckedlooked

CÂU CÓ KT (KT SENTENCES)

TỪ CÓ GD (GD WORD LIST)

CÂU CÓ GD (GD SENTENCES)

TỪ CÓ BD (BD WORD LIST)

CÂU CÓ BD (BD SENTENCES)

53

We talked before the act that he backed.

I tucked mine away and locked up.

tugged

rigged

huggedbeggedbagged

I tugged the rope and rigged the mast.

She hugged me and begged for what I had bagged.

jabbed

ribbed

robedgrabbedstabbed

We jabbed and ripped him.

The robed man was grabbed from behind and stabbed.

Phụ âm (tiếp theo)

(More Consonant Action)

Phần dõi theo video

Thư giãn: Ngáp (Yawn). Vươn người (Stretch). Lắc người (Shake)

Các bạn nhớ làm một số động tác thư giãn trước khi vào luyện âm. Càng thư giãn bao nhiêu âm bạn phát ra càng tự nhiên, càng hay bấy nhiêu.

Bài luyện phụ âm (tiếp tục)

Âm đối lập (vô thanh) với nó là TH /θ/

- Âm TH hữu thanh /ð/ (âm đối lập là TH vô thanh /θ/)- Âm xát, răng hữu thanh (Voiced dental fricative consonant)- Đầu lưỡi chạm vào răng trên (tip of the tongue against the upper teeth), hoặc nằm

giữa hai hàm răng (tip of the tongue projects out between the upper and lower teeth). Mặt lưỡi tương đối phẳng. Dây thanh (vocal cords) rung.

- Cảm nhận sự rung trên đầu lưỡi.

TỪ CÓ ÂM TH HỮU THANH (TH WORD LIST)

Phát âm kéo dài âm TH trong những từ sau đây

father brother

with these

those clothes

54

TH (hữu thanh) NG DG

TH (vô thanh) L CH

SH W DZ

ZH Y TS

NG R DL

NK H TL

TH – Hữu thanh /ð/

there that

this the

CÂU CÓ ÂM TH HỮU THANH (TH SENTENCES)

Phát âm kéo dài âm TH trong những câu sau đây

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là TH /ð/

- Âm TH vô thanh /θ/ (âm đối lập là TH hữu thanh /ð/)- Âm xát, răng vô thanh (Unvoiced dental fricative consonant)- Phương thức cấu âm giống như TH hữu thanh, nhưng dây thanh không tham gia vào

quy trình cấu âm để tạo tiếng rung như TH /ð/- Cảm nhận dòng khí (airstream) tràn ra nhưng không rung.

TỪ CÓ ÂM TH VÔ THANH (TH WORD LIST)

Phát âm kéo dài âm TH trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM TH VÔ THANH (TH SENTENCES)

Phát âm kéo dài âm TH trong những câu sau đây

55

Father is with those others in there.

This brother and these clothes go together.

That is the best.

TH – Vô thanh /θ/

nothing birthday

healthy mouth

bath something

three tooth

things throat

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là ZH /ʒ/

- Âm SH vô thanh /ʃ/ (âm đối lập là ZH hữu thanh /ʒ/)- Âm xát, ngạc-lợi vô thanh (Unvoiced palato-alveolar fricative consonant)

Đầu lưỡi và mặt lưỡi chạm vào phần lợi sau răng (tip and blade of the tongue against the hinder part of teeth-ridge). Ngạc mềm hơi nâng cao. Hai hàm răng khép lại. Môi hơi chu ra. Dây thanh không tham gia vào quy trình cấu âm, không rung.

- Để hai ngón tay vào cổ: cảm nhận không có tiếng rung của dây thanh.

TỪ CÓ ÂM SH VÔ THANH (SH WORD LIST)

Phát âm kéo dài âm SH trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM SH VÔ THANH (SH SENTENCES)

Phát âm kéo dài âm SH trong những câu sau đây

56

There is nothing healthy about a cold bath.

He got three things for his birthday.

In my mouth something from my tooth went down my throat.

SH – Vô thanh /ʃ/

shirt shoe

wash fashion

fresh receptionist

fish push

brush shoulder

I took of my shirt to wash the fresh fish.

I brush my shoes and stay in fashion.

The receptionist pushed my shoulder.

ZH – Hữu thanh /ʒ/

Âm đối lập (vô thanh) với nó là SH /ʃ/

- Âm ZH (âm đối lập là SH)- Âm xát, ngạc-lợi hữu thanh (Voiced palato-alveolar fricative consonant)- Sản sinh một âm như SH để rồi triệt tiêu tiếng thanh (dây thanh không tham gia vào

quy trình cấu âm)- Càm nhận độ rung cùa dây thanh, tạo ra vùng công hưởng giữa răng và đầu lưỡi.

TỪ CÓ ÂM ZH (ZH WORD LIST)

Phát âm kéo dài âm ZH trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM ZH (ZH SENTENCES)

Phát âm kéo dài âm ZH trong những câu sau đây

- Âm mũi, mạc, hữu thanh (voiced velar nasal consonant)- Cuống lưỡi chạm vào phần trước của ngạc mềm (back of the tongue against the fore

part of the soft palate). Ngạc mềm hạ thấp chặn đường qua miệng. Dòng khí thoát ra bằng đường mũi.

- Càm nhận tiếng vang trong hang mũi.

Chú ý: Người học thường hay nhầm lẫn về cách phát âm G & K đứng sau NG.

Trước hết chúng ta hãy luyện âm NG đứng cuối từ, không có tiếng nổ trong khi lưỡi rời ngạc mềm ở cuối từ.

57

measure pleasure

garage casual

usual vision

leisure rouge

massage treasure

Measure the garage the usual way.

For leisure I find massage a pleasure.

I had a casual vision: I saw a rouge treasure chest.NG – Hữu thanh

TỪ CÓ ÂM NG (NG WORD LIST)

Phát âm kéo dài âm NG trong những từ sau đây (không có tiếng nổ bật ra)

CÂU CÓ ÂM NG (NG SENTENCES)

Phát âm kéo dài âm NG trong những câu sau đây

NK – hữu thanh NK: K – nổ (drumbeat)

Ngoại lệ: Trong những từ tận cùng bằng NK, chúng ta cần phát âm với sự bật hơi (drumbeat = aspiration) của âm K (to play the K drumbeat).

TỪ/CÂU CÓ ÂM NK (NK WORD LIST/SENTENCE)

NG – hữu thanh NG đứng giữa (Medial NG) – không nổ

Luyện âm NG đứng giữa từ, không tạo tiếng nổ (drumbeat) khi phần kết thúc từ có nghĩa hòa chung với cả từ. không có nghĩa riêng. Ví dụ như trong những từ sau đây

TỪ/CÂU CÓ NG ĐỨNG GIỮA (WORD LIST/SENTENCE)

58

king sing

ring nothing

tongue wrong

swing swimming

staying string

The king had a ring through his tongue.

After the swing dance, she’s staying to sing.

There’s nothing wrong with swimming in a string bikini.

ink

honk

drunk

If I honk at the drunk he’ll spill the ink.

NG – hữu thanh So sánh hơn (comparative)

So sánh nhất (superlative)

Có âm G nổ (play the G drumbeat)

Một ngoại lệ nữa là ở dạng thức so sánh hơn và so sánh nhất, phát âm âm G với tiếng nổ.

59

swinging

singer

hanged

The swinging singer was hanged.

TỪ/CÂU CÓ ÂM G NỔ (WORD LIST/SENTENCE)

younger stronger longer

The younger woman was stronger and lasted longer.

youngest strongest longest

The youngest man was strongest and lasted longest.

NG – hữu thanh NG đứng giữa từ: G/K – nỗ

Luyện âm NG đứng giữa từ sau đó có G hoặc K nổ, khi phần kết thúc từ không có nghĩa riêng. Ví dụ, đây là sự khác nhau giữa G-mềm (soft G)như trong từ “singer” và G-cứng (hard G) như trong từ “anger”. Ví dụ: a singer sings but an anger doesn’t “ang”. Vậy “er” đứng ở cuối từ không có nghĩa riêng tách biệt ra khỏi cà từ. Đó là G-cứng.

TỪ/CÂU (WORD LIST/SENTENCE)

NG – hữu thanh (tên riêng) NG: một số tên riêng

Ngoại lệ: Một số tên riêng, hầu hết tên tiếng Anh.

- Âm nước L (liquid), còn gọi là âm lợi, bên hữu thanh (voiced alveolar lateral)- Đầu lưỡi chạm vào lợi sau răng, tạo ra khu vực khép kín trong miệng (complete

closure in the middle of the mouth), nhưng dòng khí vẫn thoát ra được bằng hai bên

60

anger ankle tangle

I felt anger when my ankle got tangled in the line.

Washington Birmingham Bingham

L – Hữu thanh

mép lưỡi (side of the tongue). Dây thanh tham gia vào quy trình cấu âm, tạo ra tiếng rung. Chú ý: đầu lưỡi không miết chặt vào lợi.

- Càm nhận tiếng vang (resonance) như khi phát âm nguyên âm.

TỪ CÓ ÂM L (L WORD LIST)

Phát âm kéo dài âm L trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM L (L SENTENCES)

W – hữu thanh

- Âm môi, mạc (labiovelar vowel-like consonant)- Âm W là một âm gần giống như nguyên âm, bắt đầu ở thời điểm kết thúc của nguyên

âm #1. Nó gần giống như U nhưng động tác phát âm ngắn hơn nhiều.- Hai môi khép lại tạo ra một khoảng trống nhỏ nhất giữa hai môi. Tròn môi. Âm này

đứng trước một nguyên âm khác, có tiếng vang: oo-w-ay (way).- Càm nhận sự chu ra của hai môi khi phát âm nguyên âm #1 sau đó khép chặt môi

hơn (reducing the lip opening) cản bớt âm (impede W), chuyển nhanh sang nguyên âm đứng sau. Thực ra âm W trong ngữ âm học được coi là âm “approximant”, tức la một loại phụ âm nhưng trong quy trình cấu âm, các cơ quan cấ âm (articulators) tham gia cấu âm tiến lại để tiếp cận nhau, nhưng chưa đủ độ tiếp cận để có thể phát ra một phụ âm “hoàn chỉnh” như một âm nổ, hoặc âm mũi, hoặc âm xát. Đứng về mặt ngữ âm học (phonetically) nó giống như nguyên âm, nhưng đứng về mặt âm vị hoạc (phonologically) nó lại giống như một phụ âm. Vì thế trước đây người ta gọi nó là “bán nguyên âm” (semivowel)

TỪ CÓ ÂM W (W WORD LIST)

61

school illness

ball cold

hospital milk

file ailment

list feel

After school they played ball.

The hospital files list all my illnesses.

Drink cold milk for your ailment, and you’ll feel better.

Phát âm kéo dài âmW trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM W (W SENTENCES)

Cảm nhận tiếng vang của âm W trong những câu sau đây

LUYẾN ÂM W (W LINKING)

Nguyên âm #1/ʊ:/, #21 /əʊ/, or #51/aʊ/ đứng cuối từ luyến sang nguyên âm đầu của từ đứng sau.

62

swimming sandwich

once wagon

twice water

waves washing

I Bent swimming once or twice in the waves.

The sandwich wagon needs water for washing.

1 you are

W

2 go inside

W

3 now enter

W

- Y /j/ cũng là một loại “approximant”như W: ngạc, approximant (palatal approximant). Nó gần giống một nguyên âm trước (front) và đóng (close) như /i:/.

- Các cơ quan cấu âm tham gia cấu âm âm này bắt đầu tiến lại gần vị trí giống như phát âm âm /i/, nhưng rồi lập tức rời vị trí này để chuyển sang phát âm nguyên âm đứng sau nó. Ee-y-oo (you).

- Cảm nhận Y-rung rồi cắt nhanh khi nó lướt sang nguyên âm đứng sau.

TỪ CÓ ÂM Y (Y WORD LIST)

Cảm nhận độ vang của âm Y trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM Y (Y SENTENCES)

Cảm nhận độ vang của âm Y trong những câu sau đây

LUYẾN ÂM Y (Y LINKING)

Y-Buzz, + Y-Buzz, 3Y, hoặc 6Y đứng cuối từ luyến sang nguyên âm đầu của từ đứng sau.

63

Y – Hữu thanh

yellow yesterday

onions you

yard lawyer

I found yellow onions in the yard.

Yesterday you spoke to the lawyer.

Y he insists

y

+Y today is

y

3Y employ everyone

y

6Y lie on it

y

- Âm ngạc lợi (palate-alveolar approximant)- Đầu lưỡi tiến dần đến khu vực lợi sau răng, giống như khi chuẩn bị cho âm T hoặc D,

như trên thực tế đầu lưỡi không chạm hẳn vào bất cứ khu vực nào của vòm miệng. như vậy đầu lưỡi giữ một độ cong nhất định (the tip of the tongue curls upward)

- Âm R rung mạnh trong tiếng Mỹ tạo ra cảm giác từ (word) bị kéo lui vào trong cổ họng. hãy càm nhận sự rung rung trong cổ họng. Đừng đọc là “rhadio”, “rhunning” mà đọc là radio, running.

- Một đặc thù riêng của tiếng Mỹ khác tiếng Anh là ở chỗ: tiếng Anh gọi là non-rhotic accent, tức là giọng nói trong đó âm R chỉ xuất hiện trước nguyên âm; còn tiếng Mỹ (và Scots, West England) là rhotic accent nghĩa là giọng nói trong đó âm R xuất hiện ở cả đầu từ (ví dụ: read /ri:d/), cuối từ (trước chỗ ngừng, ví dụ: car /ka:r/) và trước một phụ âm khác (ví dụ bird /bɜ:rd/).

TỪ CÓ ÂM R (R WORD LIST)

Cảm nhận độ rung mạnh của âm R trên ngạc cứng

64

R – Hữu thanh

reporter regular

running carrying

radio red

waitress refrigerator

photographer raining

CÂU CÓ ÂM R (R SENTENCES)

Cảm nhận độ rung của âm R trong những câu sau đây

- Âm xát thanh hầu vô thanh (Unvoiced glottal fricative consonant)- Giống như tiếng thì thào của gió, âm H chuyển nhanh sang nguyên âm đứng sau. - Thở dài nhè nhẹ, ta tạo ra âm H, thực ra cũng không hẳn là một âm hoàn chỉnh vỉ khi

thì thào thì môi đã phải ở tư thế để phát âm nguyên âm đi sau nó.- Cảm nhận một động tác ngập ngừng trước khi phát âm nguyên âm đứng đằng sau H.

TỪ CÓ ÂM H (H WORD LIST)

Phát âm âm H trong những câu sau đây

TỪ BẮT ĐẦU BẰNG WH NHƯNG PHÁT ÂM LÀ HW (WH PRONOUNCED HW LIST)

65

The reporter was running around the radio station.

The waitress brought the photographer his regular order.

I’m not carrying that red refrigerator while it’s raining.

H – vô thanh

hat hair

head hand

house

when whisper

what which

whistle

CÂU CÓ ÂM H (H SENTENCES)

Phát âm âm H và HW trong những câu sau đây

Âm đối lập (vô thanh) với nó là CH /tʃ/

- Âm DG hữu thanh (âm đối lập là CH)- Âm tắc xát hữu thanh /dʒ/ (Voiced affricate consonant). Đây là sự phối hợp hai âm D

/d/ và ZH /ʒ/.- Đưa đầu lưỡi lên chạm vào lợi sau răng trên để phát âm âm D, sau đó nhanh chóng

hạ đầu lưỡi xuống để phát âm âm vang ZH.- Xử lý sự cắt âm thật nhanh và nhẹ.- Cảm nhận tiếng va đập nhẹ giữa đầu lưỡi và lợi sau răng.

TỪ CÓ ÂM DG (DG WORD LIST)

Cảm nhận một động tác cắt âm nhanh và vang trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM DG (DG SENTENCES)

Cảm nhận âm DG trong những câu sau đây. Quan tâm giá trị nhạc điệu.

66

You need a hat on your head when you leave the house.

What boy whistle at her hair?

Whisper behind your hand which one.

DG – hữu thanh /dʒ/

job garbage

orange engineer

juice badge

cabbage jumping

refrigerator bridge

You did a good job squeezing the orange juice.

I took the cabbage from the refrigerator and threw it in the garbage.

The engineer wearing the badge saw someone jumping from the bridge.

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là DG /dʒ/

- Âm CH vô thanh /tʃ/ (âm đối lập là DG /dʒ/)- Âm tắc xát vô thanh (Unvoiced affricate consonant). Đây là sự phối hợp hai âm T /t/

và SH /ʃ/- Đầu lưỡi chạm vào lợi sau răng trên để phát âm T, rồi nhanh chóng miết mặt trên

ngạc cứng để phát âm âm SH /ʃ/. Hai động tác phải di chuyển thật nhanh để tạo thành một âm.

- Cắt âm nhanh- Cảm nhận tiếng va đập nhẹ giữa đầu lưỡi và lợi sau răng trên.

TỪ CÓ ÂM CH (CH WORD LIST)

Cảm nhận sự cắt âm trong những từ có âm CH sau đây

67

CH – vô thanh /tʃ/

check-up church

chicken cheese

kitchen lunch

watch match

teach chair

CÂU CÓ ÂM CH (CH SENTENCES)

Cảm nhận âm CH trong những câu sao đây

So sánh âm vô thanh CH /tʃ/

Luyện cặp âm sau đây, so sánh hai âm SSH (cột bên trái) và CH (cột bên phải)

68

Check-up on the chicken while you’re in the kitchen.

Watch others teach at the church.

The color of our cheese lunch matched the chair.

SH – vô thanh /ʃ/

shop _ chop

sheep _ cheap

shoes _ choose

shopper _ chopper

shared _ chaired

cashed _ catches

mash _ match

dish _ ditch

wish _ witch

crush _ cruntch

Âm đối lập (vô thanh) với nó là TS /ts/

- Âm DZ (âm đối lập là TS)- Âm đầu lưỡi và mặt lưỡi, hữu thanh (Voiced tongue-point-plus-tongue-blade

consonant)- Chạm đầu lưỡi vào lợi trên để phát âm âm D, sau đó hạ đầu lưỡi xuống trong khi âm

Z rung ngay khi lưỡi hạ xuống.- Dung động tác cắt âm nhẹ, nhanh. Không kéo dài âm Z.

TỪ CÓ ÂM DZ (DZ WORD LIST)

Cảm nhận tiếng cắt âm của DZ trong những từ sau đây

CÂU CÓ ÂM DZ (DZ SENTENCES)

Cảm nhận âm DZ trong những câu sau đây. Quan tâm đến nhạc điệu

Âm đối lập (hữu thanh) với nó là DZ /dz/

- Âm TS vô thanh (âm đối lập là DZ hữu thanh)- Âm đầu lưỡi và mặt lưỡi, vô thanh (Unvoiced tongue-point-plus-tongue-blade

consonant)- Chạm đầu lưỡi vào lợi trên để phát âm T, sau đó miết âm S.

69

DZ – hữu thanh /dz/

husbands ads

hands tends

foods finds

sounds holds

roads ends

Her husband’s hands mixed the foods.

The sounds on these roads have been used in many ads.

The gardener tends plants and finds a basket that holds ends.

TS– vô thanh /ts/

- Dùng động tác cắt âm nhanh và nhẹ- Cảm nhận tiếng gió va đập giữa đầu lưỡi và răng- Khi TS xuất hiện ở cuối từ sau một phụ âm khác, phải cảm nhận được những âm

đứng trước nó: K, P, S, F, và N

TỪ CÓ ÂM TS (TS WORD LIST)

Cảm nhận tiếng cắt âm trong những từ sau đây

*Chú ý đừng phát âm từ này là “parrots”

CÂU CÓ ÂM TS (TS SENTENCES)

Cảm nhận âm TS trong những câu sau đây

So sánh

DL – hữu thanh TL – vô thanh

TL – vô thanh DL – hữu thanh

- DL và TL là hai âm đối lập- Âm hữu thanh và vô thanh đầu lưỡi-lợi (Voiced and unvoiced tongue-tip to gumridge

consonants)- Bắt đầu từ D hoặc T rồi rút ra khỏi lợi, quay nhanh trở lại để phát âm L- Cảm nhận tiếng click khi trượt từ âm D hoặc T sang L.

TỪ CÓ ÂM DL/TL (DL/TL WORD LIST)

Càm nhận hai âm DL, TL trong những từ sau đây

70

sports lights

hurts paints

parents* parts

that’s what’s

carrots minutes

His dislike of sports hurts his parents.

That’s where the carrots grow under lights.

The machince paint parts in what’s minutes saved per part.

CÂU CÓ ÂM DL/TL (DL/TL SENTENCES)

Cảm nhận DL và TL trong những câu sau đây

ÂM DL/TL ĐỨNG GIỮA TỪ (THE MEDIAL DL/TL)

Cảm nhận tiếng click của hai âm D và T, nhưng không kéo dài âm L vì đằng sau nó là một nguyên âm.

TỪ CÓ ÂM DL/TL ĐỨNG GIỮA (MEDIAL DL/TL WORD LIST)

CÂU CÓ ÂM DL/TL ĐỨNG GIỮA TỪ (MEDIAL DL/TL SENTENCES)

Cảm nhận DL và TL trong những câu sau đây

71

needle little

middle bottle

puddle rattle

cradle dental

medal cattle

The little bottle caused a rattle.

There was a needle in the middle of the puddle under the cradle.

His dental work on cattle won him a medal.

wildly restless

idling lately

boldly correctly

I’ve been wildly restless lately.

The engine is correctly idling at exactly the right speed.

He acted boldly and perfectly worldly, but I thought it was endless.

worldly exactly

endless perfectly

american accent

Documents