amigoe - university of floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/uf/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdffrater...

10
Amigoe DAG VAN DE VLAG 2JULM994

Upload: others

Post on 11-Mar-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

Amigoe

DAG VANDE VLAG

2JULM994

Page 2: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

AMIGOE

J5^E Dia di Himno i Bandera Po^ >G*to«

flieflHOn I\T V j/Nj P^^" WorkedtriSU ltU l^»V» *4^*P Federation ofCuracao

/ fm~Sm^~m~m mmmm\\\\\\\\^mm^i"":^^Ü^ \-i»mmm»lf '-M STORM3

————^——————^—_-— ■De ontwerper van de Curacaose vlag, Martin denDuik ontvangt hier een plakaat uit handen —^^—.^^—-^^^—^^^——————^^-^^^—

van wijlen gedeputeerde Willy Franco, de grote voorvechter voor een eigen Curacaose vlag.

<MXM'

-^^^SECURITY GROUP Vabten Kórsou(nBra?/y SECURITY GUARDS\BfflVfJ7 ELECTRONIC SECURITY SYSTEMS

, ELECTRICAL ENGINEERING ■«--/TJpèj % —— -— ESPERAMOSLlOSUeq^ SUPERMARKET

Wees trots op Uw land!Wees trots op Uw volkslied N.A.P.B. Wij willen kierbij deen op Uw vlag! NEDERLANDS ANTILLIAANSE Cwm^ose bevolking

POLITIEBOND een prettige dag&Kfa/ar AT/W3«^ toewensen op«W «f/f ifetoT toekomst Dio. di "Himnowr sW^ allen! \ Bcmdero..

lIIUUgL ISLAND FINANCE |O€Q ggttg^DEVELOPMENT '

FelisF*f. Dia di HimnoD» di Himno - , Dandera

i Bandera

JP%F§^ & W^% KOMPANIA Dl AWA' ELEKTR>SIDAT Dl KÓRSOU N.V. r£fe|^OCTl'L ly-^^^^^r^J^^f* %-^^F "KAE N.V. Shop"" Express

imT^qwT Uw producent vanHIOTTBL seawater elektrische energie %|| /f <f'%\\

SAlUAUDföfll en's werelds beste drinkwater i&Z "ffl "! FREEPORTa^tiAQU * casino sfi-BSÏSiI «JewelersBargain Center Q □ GIFTSHOp

ZATERDAG 2JULI 199*2

Page 3: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

2juli'94:Tien jaarDag ran Vlag en VolksliedCuraçaos volkslied 'Den tur nashon'Een gelegenheidsgedicht als kop van Jut

Gedurende de vijf,zes decennia vóórde TweedeWereld-oorlog overheer-

sten in de Papiamentstaligedichtkunst zonder twijfel degelegenheidsrijmen. Talrijkekeren hebben Antillianen enmissionarissen naar de pengegrepen om een gelegen-heid en de gevoelens die dezeopriep, dan wel geachtwerden op te roepen in meerof minder poëtische bewoor-dingen vast te leggen. Infeite werd (en wordt) ditgedaan om hetbelangvan degebeurtenis te onderstrepenen om de uitwerking ervanenigszins te bestendigen. Dekranten waarin deze gele-genheidsgedichten ver-schenen, kunnen dit laatsteeigenlijk niet. Ze werden niet,dan wel zelden bewaard, laatstaan nog eens gelezen. Degevoelens die de gebeurtenisof een geliefd en gewaar-deerd persoon opriepen, ver-dwenen weer snel uit hetoog. De meeste zullen voor-goed aan het oog onttrokkenblijven.

Om enige ordening aan tebrengen in detientallen Papia-mentstalige gelegenheidsge-dichten die er in rooms-

..katholieke kranten als LaUnion en La Cruz en ookwelals losse uitgaven ver-schenen, ligt het voor dehand zich te richten op het'evenement' dat ten grond-slag lag aan het rijm (in ditverband waarschijnlijk hetmeest juiste woord: 'rijmen'doen de gedichten vrijwelallemaal). Slechts een kleinaantal gedichten reageerdeop internationale gebeurte-nissen. Zo verscheen er op 12december 1900 in La Cruzeen gedicht van ene A.J.P.uit Bonaire, waarin de strijdvan de ZuidafrikaanseBoeren tegen de Engelsencentraal stond: de Boerenwerd een heldhaftige over-winning toegewenst. DeEerste Wereldoorlog, het uit-breken ervan, maar vooralhetbeëindigen van de geweld-dadigheden, deed ook opCuragao gedichten ver-schijnen. Op 20 augustus1919 bij voorbeeld, nam LaCruz een gedicht op vanEmilio H. Davelaar, 'Uncanto pa dushi paz (een liedvoor de weldadige vrede),waarin deze vol optimismehet begin van een vermeendeindeloos vredestijdperkbezong.

Het merendeel van de gele-genheidsgedichten betrofechter een gebeurteniswaarbij deCuragaose samen-leving op enigerlei wijzedirect betrokken was ofgeacht werd betrokken tezijn. Twee 'lokale' aangele-genheden die domineren indeze lange reeks van gele-genheidsgedichten zijn: I. derooms-katholieke leef- endenkwereld, en 11. de bandtussen de NederlandseAntillen (toen nog in zijngeheel Curagao geheten) enhet koloniale moederland.

Voor wat betreft de eerstegroep springen vooral in hetoog de vele gedichten termeerdere glorie van (al danniet overleden) rooms-katho-lieke geestelijken, jubilerendeparochies, rooms-katholiekekranten en verenigingen.Hieraan moeten de talrijkevoorbeelden worden toege-voegd van gedichten die eenonderwerp uit de rooms-katholieke geloofswereldbehandelen — voor een deelverbonden aan een bepaaldedatum —, bij voorbeeld deMariaverering, deverlossingvan de mens door Christus'kruisiging, de Hemelse belo-ning voor de aardse inspan-ningen, de geboorte vanChristus. In het verlengdevan dergelijke gelegenheids-rijmen liggen enkele versenwaarvan het rooms-katho-lieke denken de inhoud vol-ledig bepaalde, zonder dir-ekt verbonden te zijn aaneen concrete gebeurtenis opeen bepaald moment.

Het aantal gedichten dathet koloniale moederland op

= door Aart G. Broek =

een voetstuk zette stak hetaantalrooms-katholieke ged-ichten naar de kroon, zekerwanneer ook de niet-Papia-mentstaligeproduktie uit diejaren in ogenschouw wordtgenomen. Er werden talrijkegelegenheden aangeboord omhetmoederlandte bejubelen:de verjaardag van de toen-malige vorstin, koningin Wil-helmina, en van haardochterprinses Juliana; Wil-helmina'sregeringsjubileum;de verloving en vervolgenshet huwelijk van prinsesJuliana en prins Bernard; degeboorte van Beatrix; de 300--jarige kolonisatie vanCuragao; het vierde eeuw-feest van deVader desVader-lands, Willem de Zwijger; deherdenking van de afschaf-fing van de slavernij doorWillem III; de ontdekkingvan de Nieuwe Wereld en dekerstening van de heidenseindianen; de vlucht van deSnip naar Curagao, enzo-voorts. Een deel van dezegedichten is in het Neder-lands geschreven, ook waarze verschenen in de Papia-mentstalige weekkrantenLaUnion en La Cruz.

De gedichten die werdengeschreven ter gelegenheidvan geboorte of dood vangrootheden uit de Curagaosegeschiedenis die los van hetgebeuren aan deanderekant

van de oceaan naam maakte,zijn zeer beperkt (en ver-schenen in andere dan derooms-katholieke week-kranten). Een handjevol, over-wegend Spaanstaligegedichten is gewijd aan legen-darische personenuit deAntil-liaanse en Latijnsameri-kaanse geschiedenis: LuisBrion, Manuel Carel Piar enSimón Bolivar.

Naast deze gelegenhelds-rijmen werd er in de twin-tiger en dertiger jaren, enook in de decennia daarna,nog een aantal Papiaments-talige rijmen geschrevennaaraanleiding van het huwelijk,een huwelijksjubileum, danwel het overlijden van eenfamilielid of vriend, meer ofminder algemeen bekend indeAntilliaanse samenleving.Deze interne verschuiving inhet genre van de gelegen-heidsgedichten is illustratiefvoor de schoorvoetendeafname van het autoriteits-denken, die plaatsvindt indeze jaren.Dit laat zich even-eens illustreren aan de handvan een discussie over detekstvan hetbekendste gele-genheidsgedicht: Den turnashon, datook bekend staatonder de titel Nos tera maarvoor het eerst werd gepubli-ceerd onder de titel Canticadi Corsouw (in La Cruz,29.VIII.1900).

WILLEMKROON

TEVREDEN RUSTENDFrater Radulphus, werk-

zaam op Curagao van 1890

tot in 1959, schreef de tekstter gelegenheidvan de troons-bestijging van koningin Wil-helmina in 1898. De tekstkon worden gezongen op demelodie van een toentertijdbekend, Duitstalig lied. Zoleerde Radulphus het de jon-gens van de school op Pieter-maai waar hij schoolhoofdwas. In La Cruz van 29augustus 1900 staat onder'Cantica di Corsouw' geschr-even: 'na wijs di Wilhelmusvan Nassouwen'. De melodievan het Nederlandse volks-lied lijkt nauwelijks gebru-ikt te kunnen worden om dewoorden van frater Radul-phus' lied te zingen. La Cruzzou een vergissing gemaaktkunnen hebben, of dit is moge-lijk een indicatie dat menreeds toen al de voorgesteldewijs niet gepast vond.

Frater Radulphus zelfmeende waarschijnlijk ookdat een Curagaos lied eeneigen melodie behoorde tehebben. Een nieuwe melodiewerd geschreven door fraterCandidus (werkzaam opCuragao van 1889 tot in1938). Deze melodie werdzeer populair en is er nogsteeds: het is ook de melodievan het huidige Himno diKörsou. De nieuwe tekst ende oude melodie werdenechter eerst op 26 juli 1978door de toenmalige eilands-raad van Curagao als hetofficiële volkslied aange-nomen.

Met de melodie van Can-didus werd Radulphus' liedhet officieuze en langzaammaar zeker populaire 'volks-lied' van Curagao. De tekstkwam in de tweede helft vande dertiger jarenechter onderkritisch vuur te liggen. Hetongenoegen en de kritiek alszodanig zijn indicatief voorde sociaal-economische ver-anderingen op het het eilandin die jaren en voor de ver-schuivingen in de verhou-dingvan deeilanden met hetkoloniale moederland. Dezebrachten ook, zoals hierbovenreeds opgemerkt, de accent-verschuiving aan in de onder-werpen voor gelegenheidsge-dichten.

De laatste maanden van1937 ontstond een discussiem de weekkrant La Unionmet als inzet een volksliedvoor Curagao. De eerste stapin de discussie werd gezetdoor de romanschrijver/dichter/essayist Willem EKroon - We' of 'Shon We'zoals bekenden en vriendenhem noemden. Op 28oktober 1937nam dezekranteen gedicht van We Kroonop, dat de titel 'Curagao'draagt. In betrekkelijk fellebewoording bekritiseertKroon in dit gedicht het liedvan frater Radulphus en dedoor Radulphus zo geprezenband tussen Curagao enNederland.

Het gedicht werd(bewust?) niet opgenomen inde bundel poëzie van Kroon,

die na zijn dood werd uitge-gegeven: 'Algun poesia diWillem Eligio Kroon' (Jos.Kroon, red. 1966). In dezeverzameling leertmen Kroonvoornamelijk kennen als eenschrijver die jaar in jaar uitdekerstgedachte uitdroegenals een auteur meteen onwan-kelbare vertrouwen in derooms-katholieke leer. Alszodanig was hij vooral eenauteur van de bovenge-noemde gelegenheidsge-dichten. Alleen PierreLauffer heeft, in zijn boekje'Arte di palabra' (1973)getoond oog te hebben voornog een andere kant vanKroon.

Lauffer karakteriseerdeKroon als een sociaalbewogen dichter, overigenszonder zijn gedicht 'Curagao'te citeren of te noemen.Lauffer stond Himno diBonden Himno di motoristananvoor ogen, respectievelijkgeschreven ter gelegenheidvan een jubileum van deCuragar 3che Roomsch Kat-holieke Volksbond en van deLiga San Cristobal. Beidegelegenheidsversen tonenKroons betrokkenheid bij dearbeiders, hun 'strijd' om hetbestaan en hun organisatieovereenkomstigrooms-katho-lieke principes. Kroonsgedicht in La Union maaktgoed duidelijk, dat hij — inde dertiger jaren in toene-mende mate — geen bladvoor de mond nam, wantoe-standen aan de kaak durfdete stellen en daarmee, in dewoorden van Lauffer, lirikasosial schreef.

Kroons 'Curagao' verwijstrechtstreeks naar het liedvan Radulphus door de let-terlijke citaten. Kroon wijstop bijna sarcastische toon opde onhoudbaarheid vanbepaalde regels in dat lied.Radulphus' schets vanCuragao als 'onbekend','onvruchtbaar' en 'arm', enhaarbewoners 'tevreden rus-tend in de zon', werd doorKroon volledig uitgewist.Waar Radulphus de steunvan Nederland aan Curagaorechtvaardig en weldadignoemde, haalde Kroon uitnaar de onderdrukkende endiscriminerende elementenin deze 'hulp' van het kolo-niale moederland.

Op 19 november 1937, onge-veer een maand na verschij-ning van het gedicht'Curagao', volgde een inge-zonden brief, die wel aleerder was geschreven enwerd ondertekend met hetpseudoniem Pat Riota. Wieschuil gaat achter dezenaamis niet meer te achterhalen.Het was niet uitzonderlijkomonder pseudoniem te schr-

ijven, eerder gebruik. DeBene-denwindse literatuurkent talvan dergelijke(blijvende) mys-tificaties, dit is er slechts eenvan. De betreffende persoonis bijzonder onder de indrukvan Kroons gedicht, getuigede eerste alinea.

'Den La Union di simanpasa nos amigo Sr. W.E.Kroon a publico vn versomasha bunita, eu a cai mashana gusto di publico. E ver-sonan ta duna nos vn otroidea di Corsouw, compara eue idea di nos Himno di Cor-souw. Cv tur respeto pa epersona eu a compone e ver-sonan, nos no por larga dibisa, eu pa e tempo eu a trahanan, nan tabata masha bon,propio i na tem. Pero aweCorsouw a cambia asinatanto, eu tin frasenan adennos Himno di Corsouw, eu nota di acuerdo cv nos estadomomento.' (In La Union vanafgelopen week publiceerdeonze gewaardeerde vriendW.E. Kroon een prachtigvers, dat bijzonder in desmaak viel van het publiek.Het vers geeft ons een anderidee van Curagao dan onsvolkslied (van Radulphus).Met alle respect voor deschrijver van dit lied kunnenwe toch niet nalaten op temerken, datten tijde van hetontstaan van de tekst dezewel gepast was maar datCuragao nu zo veel veran-derd is, dat het volksliedregels bevat die niet meerovereenstemmen met de hui-dige situatie.)

Pat Riota ziet in 'Curagao'niet het nieuwe volkslied —het was door Kroon ook nietals zodanig bedoeld — enkomt met het voorstel omeen wedstrijd uit teschrijven om aan een nieuweHimno di Körsou te komen.Constan Casiano, redacteurvan La Union, stemt in metde wedstrijd en stelt zelfseen prijs beschikbaar inzoverre heteen en ander nietleidt tot discordia o malcon-tento (onenigheid of onge-noegen). Casiano brengt ooknog naar voren, dat de melo-die zijns inziens niet veran-derd hoeft te worden, hetgaat om de tekst.

Cantica di CorsouwDen toer nation nos patriaTa poco conocirDen di laman inmensoEl ta para scondir;Ma toch nos ta stiméleAriba toer nation,Su gloria nos ta cantaDi henter nos coerazon.

Nos tera ta barancaI solo ta kima;

Pobreza ta nos suerteI bida ta pisa;Ma dusji ta di bibaTrankilo, sosega,Gozando di fabornanDi vn tera respeta

Ni vn ley di tiranïaTa primi nos pisar.

Bandera di HoelandaTa cubri nos hogar.Un reina poderosa,Wil'mina di Nassau,

Coc manoe generosaTa goberna nos Corsouw.

Dios spaar nos dusji tera,Nos tera di Corsouw;Dios spaar nos fiel ban-dera,Bandera: rood, wit, blauw.Dios spaar nos Wilhelmina,Nos reina bienstimar;Dios spaar nos poberpueblo,Su pueblo fortunar.

De tekst van Den toer nation,geschrevendoor frater Radulphus,zoals deze verscheen in La Cruz,29 augustus 1900.

ZELFSTANDIGHEIDDe eerste die ingaat op het

voorstel van Pat Riota is ...Willem Kroon. Hij stelt ookvoor om aan de wijs maarniets te veranderen. De tekstvan Kroons Himno diCuragao is daarentegenvrijwel volledig anders. WelKroon heeft in zijn voorsteleen aantal van zijn persoon-lijke denkbeelden verwerkt.Denkbeelden die we ooktegen-komen in ander werk vanhem. Het wordt duidelijk,dat hij de band die bestaattussen Curagao en Neder-land niet wil verbreken. In

het gedicht 'Curagao' lijktzijn kritische houding naarNederland zo scherp gefor-muleerd, dat hij mogelijkCuragao zelfstandig zouwillen zien.

Dat is echter niet hetgeval. Het gaat Kroon metname om een veel rechtvaar-diger behandeling van Cura-gaoënaars door het kolonialemoederland en door Euro-pese Nederlanders op Cura-gao. UitKroons verwijzingennaar de huidkleur kanworden opgemaakt, dat inzijn ogen de donkergekleurde Curagaoënaarswerden achtergesteld enonrechtvaardig behandeld.Uit weer andere stukken,waaronder enkele gedichten,blijkt dat Kroon zijn eigenmensen mede verantwoorde-lijk stelde voor deze achter-stelling. In zijn Himno diCuragao eist Kroon echtervan Nederland, dat zij deCuragaose bevolking respec-teert, rechtvaardig behandelten vooruit helpt. Aan hetCuragaose volk verzoektKroon zich te verenigenachter deze eis en zich geza-menlijk in te zetten voor eenbetere toekomst. Duidelijktaal met een uitgesprokenstrijdbare toon - als zodanignog een voorbeeld vanKroons lirika sosial.

Een week na het redactio-nele commentaar vanCasiano en de bijdrage vanKroon, op 2 december, namLa Union een tweede voor-stel op. Het werd voorafge-gaan door een inleidendbriefje van de maker, WillemManuel 'Shon Wem' Hoyer,

die devoorkeur uitsprak voorslechts enkele, kleine veran-deringen. Hoyer brachtalleen veranderingen aan inheteerste en tweede vers, derest bleef onveranderd. Hetwordt goed duidelijk welkeopvattingen uit het lied vanfrater Radulphus niet meerzouden passen in de 'nieuwetijd' en vele Curagaoënaarsirriteerden. Hoyer veran-derde Radulphus' voorstel-ling van het eiland naar eenbekend en belangrijk eiland,dat in snel tempo vooruit-gangkende.

Aan de inhoud van deband met het koloniale moe-

derland wordt echter nietgetwijfeld: als machtige enrechtvaardige moeder heerstkoningin Wilhelmina ookover de Curagaose bevolking.Hoyer laat zich beduidendminder kritisch en fel uitdan Kroon, een kenmerkendverschil tussen deze tweeschrijvers. Achter Hoyerstelde zich nog een aantalschrijvers op met kleine ver-anderingen in de tekst ofmet enthousiaste instem-ming: ene 'F' (waarschijnlijkF. Pietersz), ene A.H., JozefS. Sint-Yago (uit Bonairemaar woonachtig opCuragao), ene Veritasen onbe-kenden die schuil gingenachter de initialen P. enR.B.Al deze teksten warenpogingen om het lied vanRadulphus naar de dertigerjaren te trekken. Alleen hetvoorstel van René F. Romerwijkt van deze voorstellenaf.

Op 23 december 1937 rea-geerde Romer met zijnHimno di Corsouw. Hij kriti-seerde Kroons woordgebruikmaarvooral de indirecte ver-wijzingen van Kroon naarhet te langzaamuitbreidendekiesrecht en de directe ver-wijzingen naar deproblemenmet betrekking tot de ver-schillen in huidkleur in deCuragaose samenleving.Romer stond een neutraler,minder tijdgebonden tekstvoor ogen, een waarin Cura-gaoënaars de (vermeend tijd-loze) rechten en plichtenwerden voorgehouden:

'(...) vn Himno eu berda-dera calidad necesario diHimno, esta sinando nos, nosdebernan i derechonan,cosnan eu no ta troca,pasobra hasta clima di Cor-souw por troca!' [(...) eenvolkslied dat de waarachtigekwaliteiten van een derge-lijk lied daadwerkelijk bezit,dat wil zeggen dat het onzerechten en plichten voor-houdt, uitsluitend die zakendie nooit veranderen, daarzelfs het klimaat vanCuragao kan veranderen.]

De overgang naar Romerseigen voorstel is vervolgenstoch nog groot. Het is inverschillende opzichten eenbreuk met de anderestellen en met hefrater Radulphus. De Sche-7

FRATER RADULPHUS

CuraçaoDen di lama Caribe, ta soseg' tranquiloUn isla muy chiquito, di grandi importancia'Corsow' nan ta yam'éle i a sirbi eu constanciaPa mucho desterado, vn carinoso asilo.

Straneronan sm nada, a confia nan pobrezaDen mano piadoso, di vn pueblo compasivo;Cv envez di agradecido, a bolbe abusivoE trato generoso, ca quita nan tristeza.

Un pueblo destinado, p'un fin mas elevadoA pidi eu patientia, su parti den cultura;Ma otro ta tratando, en contra 'i su futuroNa detene su avance, p'é queda atrazado.

'Su suela ta baranca i solo ta quiméle'Pesai nos ta dispuesto, aün di su 'pobreza'Na ataca abierta, e causa 'i su malezaI pidi su progreso, c'Holanda ta debéle.

'Su suela ta baranca, i solo ta quiméle.Su bida ta vn peso, su suerte ta pobreza.'Ta com por ta posible, e colmo di torpezaPa canta su desgraria, envez di desafiele?Ni vn ley di tirania, ta oprimi nos puebloMa si, tin smal pa uno, i ancho p'é contrario.Cv blanco indulgente, eu negro ordinarioPa caso arbitrario, eu sa pasa den nos pueblo.

Nos lazo eu Hulanda, lo sera mas eu otroSi e aprecia nos lenga, nos moda i talento;Un tera 'i democracia, por quita malcontentoNingando preferencia na vn raza riba otro.

W.E. Kroon, Curasao, verschenen in la Union, 28 oktober 1937. Vervolg oppagina

3AMIGOEZATERDAG 2 JULI 1994

Page 4: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

AMIGOE ZATERDAG 2 JULI 19gj

.'y 3C« ©ia <£/ Himno i 'Bandera

H ___=========_ _s~\ ________________ W^^^^^^^mJ. J. Hardware Group N.V.

1 Petrolero "K.E.P." ■ J|| ÉMJ||

ÊÊÈÈk^ÊÈÉÊ / WÊmÈf i^iwta desea tur su sosionan *□[* JHHHB^^ «^jESl\^N^

jLmmmm^mÊ^Êj^^^^^^ AOENCIES

Felis Dia di Bandera ■■| J§fÉ||P■■■"*-—"■' ' ■■■!■■■ I *■' "■■ ■■Ill.l—■! ■ JJ|iiiimßii{P'^ ' """^^^ "■" " *^a«-..»«-aaaaaaaa»■H^^^Vm^am.^WM^^^.^—^HHMßaHißMMNMM^HHaßM^'

II il II De kleur blauw van de Curagaose vlag is ultamarijn(Pantone 280) en de kleur geel is citroengeel (PantoneHU io2) TOPOGIGIO

"«u» | *%**. H e b°venste baan stelt ons firmament voor, terwijl de CMA#if#W-SICOIII-S SJIOP __J onderste baan de zee voorstelt, die het Eilandgebied SNACKSCuracao omringt.

1^ Het blauw symboliseert de trouw van het volk. De gele I\OOQewe<J \J*\baan stelt de felle zon voor en beeldt uit deopgeruimdheid van ons volk. jDe grote ster stelt het Eiland Curagao voor en de kleinester het Eiland Klein-Curacao. De vijf punten van dezesterren symboliseren de vijf continenten van waar de

>% e mju^ ||| verschillende bevolkingsgroepen van Curagao -zijn

f^GAM&PV f\JmVLm\&€ts voortgekomen. (Sterren zijn tevens het symbool van >% é__ *,xvertrouwen, hoop en verwachting). f^dO4o4mt 4\.Q/ldQ44>

QHet witvan de sterren symboliseert de vrede en het gelukwaarnaar wij streven. Dit zijn essentiële factoren voor dedoelstelling van een volk, dat zijn weg zoekt in de wereldvan Staten en Volkeren.

ss==*6Wfl 'V 1) ■*! E mm^if^ I 1 /^H|s|^^

Pu .©ta M Dia di Himno|Mmttto ï panïtmt i Bandera

"TV jj!C -jf"""\ <4Hffen#t Pitteni^ia di -Himrio 0- mj P»Pï*M

ACL W jyVHIJTw, SAYUOt " & CCI , (CUMACAU) N.V "^ yJj \1 POSTSPAARBANK

Pa/tie*t KonAau

PABIEN fa PAfiIEN

DORSA N.V. 43&—*CURAQAO INDUSTRIAL SERVICES N.V. F *&*,CAS CORAWEG 60 - TEL.: 375414 fl <tJa

Emancipate Blvd/Dokwaa - P.O. Box: 3012 - Itfj376822 -Fax: (899-9) 371310 - T.I.X: 1107-CIS NA -Cura^o N«h.Antlllea f «-««*". | ENTERPRISES N.Y.*< r.0.80.59' C*n«r.HX

4

Page 5: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

5AMIGOEZATERDAG 2 JULI 1994

*"} full f^r4> Tfi-n fssr IVuï vmii Yl*hi -t^-ii Vollr<H-od

fflp "N.V. Curacaose Dok Maatschappij

n. . «,x ta felisita Korsou

ku Dia di Himno i Bandera" "!Muskens & Quasi Slaapcentrum A^^\ Hl^bH | LANDSRADIO

Alles Voor Lekker Slapen^^—rT) /^Ë ÉÈ\ rllfffrllff 11_4^—^=^|§l (fS?) N.V. CURACAOSE "W"DOK MAATSCHAPPIJ

<4 Onze vlag heeft de vorm van een__ 1"'1 rechthoek met daarin van boven naarbeneden drie horizontale banen:

Mg^^ggf blauw, geel en blauw, waarvan deï: hoogten zich verhouden als 5:1 :2 en

in de broektop twee vijfpuntigesterren. "$* I

|| De eerste ster heeft een diameter gelijk aan 1/6 van de *&" gALAS SPORT SHOPmm^mme hoogte van de vlag; het middelpunt ligt op een afstand van jj Mahaaiweg 32

N.V. MIJNMAATSCHAPPIJ de broekzijde en van de bovenzijde gelijk aan 1/6 van dehoogte van de vlag.De tweede ster heeft een diameter gelijk aan 2/9 van de

/ÖÖ^F?§\ hoogte van de vlag; het middelpunt ligt op een afstand van *■—^^^.-^R[-^%j^fcys\ de broekzijde en van de bovenzijde gelijk aan 1/3 van de { _^

M 4öPSh M -é hoogte van de vlag. "rt "f^il^l^il^irTïl!!N^v /W^^^ÊLJ'J Een denkbeeldige lijn evenwijdig aan de broekzijde en sk: -—. "*"*€?/ /\*UL2ii*y/ getrokken vanuit het middelpunt van elke ster loopt door fflfeclLiClClPlr^ I<J I

een hoekpunt van de naar de bovenzijde wijzende *i?L *J ■ -JUn husfcto zdu&a mziisx ta ij|| scherpe hoek van dezelfde ster. De scherpe hoeken van

de ster zijn elk 36°.oiguyoio i di3no di tin Hoogte en lengte van de vlag verhouden zich als 2: 3. (Q„„ CV?nn ,-„ Cn„ -vn JSandsxa i cTTünno. —————___-_-________________________.^^^_^___ i

__l^__ii______^_

rr> pp i ris* r c^Tndsxmani. Q^Laa <=^£i./isct£xsn.U^aebLo di-J\oii.ou bairUn '

ua£ "\ L #M«fatón P^?e De Hollandsche Bakkerij

<z7Timno L iSandzxa p& <Pta bt "Dia di "HimKio wenst iedereenDeseonan di Banco di Caribe

imxta * *«*"« \ &*ndem" een prettige "Vlaggedag"— ■ ■ —_ Pfcucl * ■■/s^èv "rJKEg^ F. van Lanschot Bankiers PÜSSÜI

coMMt»r.. Abraham de VeerstraatOMM,"c,At""<""■ CARNEFCO N.V.

KOOPERATIEVE SPAAR-EN KoningspleinKREDIETVERENIGING OGEM G.A.

_ _, Grandi te pueblokv ta rendi homenahe na su

Himno i Bandera. r""","-*

Korsou Pabienf clSi^IGj Curoil Service Station lltt^1

Margrietlaan I^^^^PS IMPRENTABON BINI N.V.JH |I^OPPOP)FKO The Bottomwee4B ■ Tel*: 686688

1 Korporashon pa Desaroyo cü Kórsou

FUHDASHOH £MP*tSê CHIKIKOKSM

Page 6: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

7; full '^4> TiVn i\s,*n* Wxa v.sn Vlso <m V^ll^liV,4, 1 t__t. J_~^ 1 " ■■■■■' 1 ' '■■" ~"

§, I SJS 9 laeajMS-STOYWORLD> I _V FOKKERWEG 76-TEL: 616750

BANK VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN V Jlë LiÊGiÊÊËGO *»*M*mK*JK(CENTRALE BANK) l 1 Prinsenstraat 86 " te1.61 1335

<V>SVB ’ \ + ,n* Caleb BrettDe Sociale Verzekeringsbank I I/\ \ \/| \> II I- 1 Caleb Brett Antilles N.V.asociale verzekeringsbank I 1/ Vlag eK Volkslied Bwonlilaan 3 Rio Canario

1 alle adveHeerae^s1 op de2e pac/ina

/SSBt N.V. CURACAOSE WEGENBOUW MIJ. Erosweg kv su sukursalnan: C B \fWEGEN M^.-w,377oM .37oM».,w<Wte!W,Ma Super Jumbo Colon R^StUoI WïfWi* "/BOUWy», Super Jumbo Muizenberg OT^ tSS"

Refineria ISLA. (Curazao) SA.1 'p

/G^^llsfß^n to e^s^ pueblo di Körsou*Sv^^S^?^ 11 kv su dia di Himno i Bandera. MA TsJ-fST TQ fl M^S^vRiba e dia aki ban reflekshona SUPFRMARKCT

SUPERMARKET riba tar e kosnan bon kv ta uni nos. aurcmilAnKtT .J^gp^^Pabien Körsou!

£____. REFINERIA-S 5 ISLA(CURAZAO) S.A.

FILIAL DE PETBÓLEOS DEVENEZUELA S A.

mmooo\Wk ~,,„__ ISpo O Radio Holland Caribbean N.V. WHADIOHOLLAND M.n*ero*lhaSAlT-RrlipHollandQoup KALUF TRADING N.V."J CAR.BDEAN CONSULf.MG ENGINEERS | " W.WÊk■^■^■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■l "" Tel 683578 - 683871

MIEMBRO Dl SOSIEDAO Dl ARCHITECT V INGENIERO ANTIYANO

Curacao Aruba. St. MaartenSS'i'ï?^ Savaneta 123-B ATh- "lid9e Road(599)-9-612 577 (297J-8-47751 (599)-5-25414

AMIGOE ZATERDAG 2 JULII996

Page 7: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

pperwordt, zoals in hetbest-aande lied, aangeroepen,maar om beduidend ander-soortige hulp: 'Pa nos porhaya vn dia nos propialibertad'. De uitgesprokenwens om in detoekomst 'onzeeigen vrijheid' in handen tehebben, brengt met zich meedat iedere lofiiiting aan hetadres van Nederland en vanhët Huis van Oranje ofkoningin Wilhelmina ont-breekt. Romer bepleitte eenzelfstandige bevolking diemet behulp van God (inplaats van Nederland?) enonderlinge solidariteit haareigen leven, van de wieg tothet graf inricht. Romers roepom 'nos propia libertad'bedoelde waarschijnlijk geenzware politieke lading tehebben.

De kans dat een verhulderoep om onafhankelijkheidzou zijn opgenomen in LaUnion ispraktisch nihil. Poli-tieke implicaties zijn echterniet uit te sluiten, ook ai is

de tekst nooit zo ontvangen.Mogelijkbedoelt libertad tochvooral te verwijzen naar derelatieve autonomie binnenhetkoninkrijk, zoals die metname door dr. Da Costa

Gomez vanaf die jaren werdgeformuleerd en langzaammaar zeker een grotere rei-kwijdte verkreeg. Het lijktRomer daarenboven vooralom een meer spirituele vormvan vrijheid te gaan, naastandere vermeend algemeengeldende waarden als 'liefdevoor het eigen eiland' en'naastenliefde. Deze invul-lingvan 'vrijheid' zonder uit-gesproken politieke implica-ties — zelfzeker, met vol-doendeeigenwaardeen waar-digheid — zou ook na deoorlog verdedigd worden, inhet bijzonder in de OPl-gedichtencyclus van ElisJuliana. Ook in deze bundelsverwijst independensia zekerniet in de eerste plaats naarpolitieke onafhankelijkheid.

De discussie omtrent hetCuragaose volkslied doormiddel van ingezonden com-mentaren en concrete voor-stellen hield onverhoeds opin februari 1938. Dreigde erdiscordia o malcontente? Dekolommen van La Uniongeven geen uitsluitsel. Alswinnaar van de 'concurso'kwam uit de bus ... 'Den turnashon'. Dat bleef gezongenworden, terwijl alle aange-dragen alternatieven geheelin de vergetelheid raakten.Enkele malen werd ookdaarna nog gepoogd een alter-natiefte schrijvenvoorRadul-phus' tekst, zoals in delaatste maanden van 1947.Isaac A. Mauricio presen-teerde toen een nieuwe tekst,waarvoor de nodige, welwil-lende aandacht werd opge-bracht. Het zou echter tot 26juli 1978 duren voordat detekst van een commissieonder voorzitterschap vanGuillermo Rosario zouworden goedgekeurd.

Radulphus gelegenheids-gedicht heeft echter anders-zins ook de nodige invloeduitgeoefend. Het werd, aldan niet bewust, een refe-rentiepunt voor tal van lite-raire gedichten. Dichterszouden het zo bekende

lokale volkslied gebruiken omzich af te zetten tegen de

daarinuitgedragenbeeldvor-ming - symbool van kolo-niale verhoudingen—zonderdirect een alternatief voorhet gezongen 'volkslied te

willen creëren. In feite wasWillem Kroons 'Curasao het

eerste in deze rij, enkelejaren daarop gevolgd door

Pierre Lauffer, diezyn dicht-bundel Patria (1944) opendemet 'Kórsou', een loflied opzijn eiland, waaraan iedererelatie met het moederlandontbreekt. Het moederland,'mi patria', is dan nog uit-sluitend het eiland.

2 juli '94: Tien jaar Dag van Vlag en VolksliedBewoners vinden dat parkje open moetBandabou en het 'Plein van de Vlag'

Toen de Curagaoseeilandsraad tienjaar geledenbesloot de Dag van

de Vlag te vieren werd beseftdat niet volstaan konworden met een plechtigheidop het Brionplein. De bood-schap achter de vlag, dat deCuragaoënaars met huneigen identiteit vreedzaamnaast andere volkerenwillen leven, toen met vervegebracht door de toenmalige

gedeputeerde van Onder-wijs en Cultuur, wijlen ing.W.M. 'Willy' Franco, moestook de buitenwijken in. Zokregen, vanafhetbegin, Ban-dabou en Bandariba huneigen viering van de 'Dagvan de Vlag".

Het toeval wilde dat hetdepartement van Cultuur,belast met de organisatievan dit evenement, een uitBandabou afkomstige func-tionaris in dienst had:Rutilio 'Rudy' Rooi. RudyRooi, al bekend van de Fun-dashon Kultural Bandabou,die hetcarnavalsgebeuren inBandabou organiseerde, tradtoe tot de 'Commissie voor deinauguratie van de vlag inBandabou'. Deze commissiekreeg de viering van de eer-ste Dag van de Vlag in Ban-dabou. Dat vond plaats in

= door leteke Witteveen =

Barber, ('de hoofdstad vanBandabou') op het pleintjetegenover het sportveld,naast de benzinepomp vanPopo Rojer.

Het pleintje was een sim-pele open ruimte met eenvlaggestok in de grond. "Hetwas nietwaardig genoegvoorzon officiële viering", ver-haalt Rudi Rooi. Tben zijnstichting, Fundashon Kul-tural Bandabou, samen methet departement van Cul-tuur, daarna de organisatievan deze viering overnamdiende de stichting een ver-zoek om een parkje aan teleggen in. Dat verzoek gingnaar de gedeputeerde vanDROV van die tijd, RaymondBentoera,en werd na eenrege-ringswisseling onder deaan-dachtgebracht van de PNP'sgedeputeerde van Cultuur,Dito Mendes de Gouveia.

Mendes benoemdeeencom-missie Parke di Himno iBandera di Bandabou.Daarin zaten naast RudyRooi, nu als vertegenwoor-diger van de dienst van Cul-tuur, zijn medebestuurslidHensley 'Papi' Melfor voorde dienst Arbeidszorg, EricIsenia van het stafbureauvan heteilandgebied en Guil-lermoRosario, voorzitter van

de commissie. Papi Melformaakte het ontwerp. "Wewilden iets meer dan alleeneen betonnen vloer. Het waseen drie-fasen plan: aller-eerst hetpodium en de vloer,danhet afdakplus tweekleed-kamers entenslotte een multi-functioneel gebouw."

De bevolking van Ban-dabou weet nog hoe vijfjaargeleden dag en nacht aan deeerste fase werd gewerkt. Debij Arbeidszorg tewerkge-stelde metselaars en tim-merlieden, voor een grootdeel afkomstiguitBandabou,werkten tot middernacht enLW zorgde in allerijl voorwat aanplanting. Op 2 juli1989, de zon scheen onbarm-hartig, werd het Parke diHimno i Bandera officieel ingebruik genomen, met veelhoogwaardigheidsbekledersen weinig mensen van Ban-dabou.

Het is nu vijfjaar verder.Er kwam een afdak, kleed-kamers, meer beplanting,maar ook een hoge afraste-ring en een hek met eenhangslot. Het resultaat is:een verlaten Park van Volks-lied en Vlag in hartje Ban-dabou. Dat ligt niet meteenaan het gebrek aan variatiein activiteiten. Zo waren erde afgelopen jaren naast decarnavalsevenementen, eenwedstrijd mariachi-zingen,een live-optreden van TitoNieves — een cadeau van uwbevriende bank — de doopvan een boekje van Guil-lermoRosario, folkloristischeshows en religieuse manifes-taties als die van New Song,Adventisten of vorige weekeen Heilige Mis.

Het ligt ook niet aan deinzet van Rudy Rooi, ThelmaPhilipa, Nilo Ruiter en deandere bestuursleden van destichting. Het ligt eerderaanhet zich afzijdig houden vande Bandabouse bevolkingzelf. Men kijkt toe. Neem dejongeren, de groep die hetmeest behoefte heeft aan zonontmoetingsplaats. Zekomenwel, maar de meestenkomenniet verder danhet hek.Daardrommen ze samen, drinkeneen pilsje bij een venter-met-pick-up of eten ice-cream bijLover's. Zelfs met eenoptreden als Goldy Locks zijnze nauwelijks binnen te

lokken. Waar ligt die afstan-delijkheid aan?

RudyRooi beaamt dat hetbij hetpark maar een doodseboel is. "Het is nu op slot,omdat de faciliteiten nog ont-breken.' Het grote knelpuntis het maar niet loskomenvan een overdracht van hetpark aan de stichting. "Tweejaar geleden heeft hetBestuurscollege unaniembesloten dat wij het beheerzouden krijgen. Vanaf dietijd ishetwachtenopDomein-beheer voor de formele over-dracht." Als dat gebeurtkunnen de plannen verderuitgevoerd worden: het neer-zetten van het gebouw meteen vergaderruimte, toilet ende bibliotheek. Dan kan eenvaste kracht aangetrokkenworden voor het beheer envoor de aktiviteiten en zalBandabou begrijpen dat dezepubliekeruimte niet hetmono-polie is van de stichting.

"Het moet een sport activi-teiten-centrum worden, waariedereen, of dat nu is vooreen songfestival, een mis-sverkiezing, een trouwpartijof een toneelvoorstelling is,terecht kan." Het plan is omin de ruimte van de biblio-theek ook lezingen te geven.Het gebouw zou een soortbuurtcentrum kunnenworden.

Wordt het plein van devlag ooit iets van Bandabou?lemand die daar zo znideeën over heeft is OswinCijntje, schoolhoofd en voor-zitter van Plataform Ban-dabou. Cijntje kijkt vanuitzijn St. Janschool dagelijksophet pleintje uit. Hij is vanmening dat 'het park, zoalshet nu is, niet strookt met deBandabousecultuur'. "Demen-sen hebben er zelfs een soortafkeer van. Wij houden nieteen ruimte als in een soortgeitenkoraal. Je moet er jevrij kunnen voelen. Wat mijbetreft gaat het hekwerkweg. Ook al gebeurt dat niet,je moet er in ieder geval vrijbinnen kunnen lopen,gewoon om er een potje tevrijen desnoods of om er jeijsje op te eten. Het parkmoet gewoon 24 uur per dagopen zijn."

Cijntje heeft er geenbezwaar tegen als de Fun-dashon Kultural Bandabouhet beheer over hetPark vandeVlagkrijgt en ook niet dater een beheerder is 'om deplanten watergeven, het lichtaan en uitdoen. Maar nietom de deur open of dicht tedoen. Dat moet gewoon openblijven. Cijntje staat nietalleen met zijn opvatting. Eris ook begrip voor tegen-argumenten, zoals het voor-komen van vandalisme.

Maar als men het Parkvan het Volkslied en de Vlagwerkelijk wil laten kloppenin hartje Bandabou danmoeten het open, net als elkander parkje of plantsoenhier, in Venezuela of elders.Daar was met de gedachteachter de vlag, tien jaargeleden toch om begonnen?

pémk>

JyyJ

w.

M 1989: wel een vloer enpodium. Nog geen dak.

Optreden van Harmonia iKueru bij de inwijding van de Dag van de Vlag.

Programma Dia di BanderaBanda Abao

10.00 - 12.45 or Kaha di Orgel BiriniaDidjei Galaksi

MARCHA:12.30 or Salida di gruponan di hubentut kv drumbènt for

di dilanti di Statuutbar - Dokterstuin.PARTI OFISIAL:13.00 - 14.00 or Bendishonamentu di Bandera

Lantamentu di BanderaHimno di KörsouDiskurso di Diputado di Kultura, Sr.Oswin BehiliaInterkambio dikanto, baile i deklamashon,akompana pa Arnell i su Orkesta.

PARTI NO-OFISIAL:14.00 - 19.00 or Arnell isu Orkesta i show di baileMarkwell i su EstreananMarcel Hoyer i TesoritoCesar Dance CreationMariachi FortunaGrupo di Tambü TrankiloBanda Musikal Pride for di Aruba

23.00 or Klousura.For di 10.00 or di maintastent kv kuminda, bibida,mata, obra di man i kosdushi.

Himno di CuraçaoAriba, compatriotananBam canta Curagao;Di banda riba te pabaoSu suela ta di nos.

Pesai nos ta dispuestoNa tene cv honor,Suraza i su lengaDi hinter nos curazon.

Ariba, compatriotananTriumfo tana man;Cv fórza i braza i sintiDilanti nos quie bai.

Den nos no tin cobardeMa homber di balor,En busca di derechoDen leynan hulandés.

Ariba, compatriotananVictoria ta di nos;Ningun poder por vencenosSi pueblo ta uni.Hulanda tin cv yuda nosNa sina nos mihó,Cv nos por 'cupa cv honorTurpuestonan bashi.

Pa forza di derechoNos raza ta promé;'Ariba' nos quier alcansaAün di nos coló.Uni lo nos hafiéle'Derecho hulandes'

Un pueblo di talentoPor queda nunca 'tras.

En Marcha, compatriotananNo spanta pa coló;

Progreso di nos patriaTa toca na nos tur.

Pesai nos ta busquélePa forza eu balorBao sómbra i amparoBandera Hulandes.

W.E. Kroon Himno di Curagao,verschenen in La Union, 25november 1937.

Himno di CorsouwO, Dios, nos ta pidi bo, si

Bin yuda nos canté,E Patria eu Ba duna nos,den Gloria Bo halzé!E tabata nos cuna,sepulcro e tin pa noscaricia di vn Mamatur semper el a had nos.

Bam caricia nos Mamanos tur su yiunan fiel,cumpliendo eu debernandi nos amor filial.Bam corda su ehempeldi cuna di Libertad,pa nos por haya vn dianos propia Libertad.

Oh Dios! Ta Bo a proclama:'mihor bo duna tureu ricibiendo disfrutabo man. cera pa tur'ay! sina nos stim'éle si,dunè nos bida mes,sirbiendo e Patria dj'aquibaonos gana cielu mes.

René F. Romer, Himno di Corsouw,in la Union, 23 december 1937.

Curaçaos volkslied: Kop van Jut

Vervolgvan pagina 3

l99l.Dudu Muzo verkooptbanderitas, dieveelkleurigevlaggetjes met dubbelzinnigeoffilosofische teksten.

7AMIGOE

-sïrïm Masha Paèien(Dia di

JH Himno i (Bandera

ZATERDAG 2 JULI 1994

Page 8: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

Tl SETEL YPDHVSc-fvi'jij cli ii.-i*'ji*-xr*a:*Jvjii 1 WmLx Ül Ar^mi ■ ■ ■ A"mu

jH|Hr NamensmL—i Botica PlazaVfl% H| PabieKi Kórsou Botica Banda Abao

v.putten bros & Assc. IlIFi met 10 jaa* Botlca Montagne AbaoASSOCIATED ENGINEERING TECHNICIANS HBHH pn \A/iIKftlrv.iV/, C*IW«G£IUTK)N'ELECTOICAL'««CWOmON«O'DCSW«* 117^81 -1 »l » 1 li ■ I

C "linöllTlinQ OlOT©|F Vlag eK* Volkslied

1 V\C\VY\e.Y\S

1 alle adverteerders1 op deze pagiria

©ClttOiL Ü wSTdiMunürcr ©CURGASIU! *Bf Kórsou

I m.I€5' '/f:"*^ ! x-^^,

Bloempot Shopping Center Tel. 374847 |\ W.G. TRAPENBERGfi^^l IL jfcÉs^/f Airconditioning Service

ASSURANTIE-EN ADVIESBUREAUSUARES/THODE N.V.

LA ZAHAV N. V. Verenlsins OHïhore B<lansen QJgQ |g| KÓRSOU

AMIGOE ZATERDAG 2 JUL11994■"- - " ' —'*' * - --8

Page 9: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

2 jjuli '94: Tien jaar Dag van Vlag en VolksliedHoofd Servisic[di Asuntonan Kultural Pacheco Domacassé:

"We moeten dewaarden en normenvanvroegerzien teredden"= door Dennis Pike

Kalucho, TioRemi en een 'straathond zondernaam' hebben ruim een maand het lezerspu-bliek van twee Papiamentstalige kranten opCuracao alsnog de nodige 'burgerzin' pro-

beren bij te brengen.De karikaturen sloegen allemaaleen goed figuur bij het merendeel van de lezers. Zelfsde straathond had een mening, die uiteraard goedvertolkt werd in een gedachtenwolkjeboven zijnkop.Plasa Brion, in de volksmond beter bekend alsAwasa,wordt zaterdag omgetoverd in de voortuin van Cur-acao waar tijdens een plechtige bijeenkomst de ultra-marine-blauw en lamoengele twee-sterren-vlag wordtgehesen.

Niet alleen voor Kalucho,TioRemi en de slimme straat-hond die hen gezelschaphoudt, zou het een grote vol-doening zijn als heelCuragao op zaterdag een uit-stapje maakt naar Awasa.Dat drietal leefde samen metde stripfiguren Swinda, Sha-raima, Djul en Selsio toenaar de viering van deDia diBandera.

gebouw, plat gebeld engelopen door nieuwsgierigenmet vragen over deviering.

Domacassé is geen onbe-kende op Curagao. Hij isgetrouwd met schrijfster,toneelspeelster en school-hoofd Diana Lebacs en heeftmet haar twee dochters: de19-jarige Stephanie en devier jaar jongere Melinda."Velen weten dat ikgetrouwd ben, maarweir ieenweten dat ik twee mooiedochters heb. Diana en ikdwingen hen, als ouders,niets op. Zij mogen hun eigenweg bepalen..."

Sommige mensen vindenDomacassé een beetje con-troversieel. Voor anderen ishij gewoon 'die Bonaireaan'die een zeer uitgesprokenmening heeft. Vaak indrui-send tegen de opinie van die'anderen' over bijvoorbeeldhet cultuurbeleid en desociaal culturele ontwikke-ling op de Antillen. Zo ookvindt Domacassé dat de bur-gerzin bij de Curagaoënaarhelaas 'tanende' is.

Hij kan zich de vieringvan de Dia di Bandera vanhet vorig jaar nog goed her-inneren: "Sober. Curagaowerd toen geteisterd dooreen golfvan gewapende over-va 11en en die ove^cha-ring. Daags voor deTDm"ÖiBandera kondigde gezag-hebber drs. Elmer 'Kade'Wilsoe een pakket maatre-gelen aan om de toentertijdal gestaag toenemende cri-minaliteit een beetje in teperken. Veel mensen bleventhuis, inclusief staten- eneilandraadsleden, diegebruik maakten van het

Ook Venancio Benjaminen zijn personeel zullen onge-twijfeld de meest gelukkigepersonen in Willemstad zijn,indien Curagao zijn twee-sterrenvlag eert in een vande grootste culturele mani-festaties in Willemstad.Venancio Benjamin ? Diehoudt kantoor aan de VanRaederstraat 2-20 eniedereen kent hem bij zijnschrijversnaam: PachecoDomacassé.

Naar zijn stellige meningis 2 juli de uitgesproken dagom te reflecteren en na tedenkenover detegenwoordighelaas, tanende burgerzin.Dat kan op Plasa Brion,gelegen aan de voet van destill swinging old lady', de

Koningin Emmabrug. In hethistorische Otrobandavormtdat plein het decor voor degrote viering van de Dia diBandera.

Als het hoofd Öf&d-Öfer-r*visio di Asuntonan-ftufttii-altekent Pacheco Domacassésamen met zijn ambtenaren-korps, traditiegetrouw, voorde organisatie van devieringvan de Curagaose vlag-getjesdag. De laatste weekvan de maand juni wordtzijn kantoor, in een van deuiterstehoekenvan het monu-mentale, PAR-geel geverfde

vakantiereces in demaanden juli en augustus.

"Dit jaar hopen we vanharte dat de opkomst bedui-dend groter zal zijn. De Cura-gaose vlag wappert al tienjaar boven menig overheids-gebouw. We vieren hettweede lustrum en geven dusmeer cachet aan de viering.De Dia di Bandera is echterook de uitgesproken dag omgezamenlijk en broederlijkte reflecteren over onze bur-gerzin en die is tanende.Helaas," oordeelt Domacassé.

Het is geen wonder dathet hoofd van de Servisio diAsuntonanKultural zeer opti-mistisch is over de viering.De dienst tekende namelijkvoor een agressievereclame-campagne in de media. OpTeleCuragao werden diversespots uitgezonden, waarin deCuragaose vlag veelvuldig

werd vertoond. Met name devideo-clip van G-Man (GinoCova) die de Curagaose jon-geren toerapt, viel goed in desmaak en sprak de zeer jeug-dige inwoners bijzonder aan.

De diverse radiostationszonden ook jingles uit, waarbijvoorbeeld Ced Ride menigluisteraar kippevel laatkrij-gen met zijn goed gekozenteksten over Curagao en devlag. Op subtiele wijze wordtgetracht de Curagaoënaaralsnog wat burgerzin in teprenten. "Ik gebruik lieverhet woord "burgerzin' dan dekwalificatie 'nationalisme.Dat laatste heeft in de loopderjareneen negatieveklankgekregen," aldus Domacassé.

Kalucho, Tio Remi en deinmiddels meest bekendestraathond van Curagao,boeiden ruim een maand delezers met hun gesprekkenover de Curagaose vlag en dejuiste burgerzin en attitudejegens die vlag. Het weder-zijdse respect voor de mede-mens speelde bij die karika-turen de hoofdmoot in hunonderlinge communicatie.Een pluimpje voor de Ser-visio pa Konseho Edukas-honal (Sedukal).

De normen en waardenvan vroeger bestaan bijnaniet meer. "Die moeten weopnieuw zien te redden. Hetpunt is dat niet alleen dejongeren verwaarloosdwerden in de loop der jaren.De samenleving, de burgerszijn materialistischergeworden. We zijn allemaalindividualisten. Het onder-wijs vervult niet meer defunctie van vroeger, waar deopleiders een rol kregen toe-bedeeld in de educatie enopvoeding van de jeugdigeschoolgangers". filosofeertDomacassé.

Het project 'Dia di Ban-dera' loopt in denegentigdui-zend gulden. "Het projectbehelst diverse activiteitenop zaterdag. Vah de plech-tige zitting van de eilands-raad, de kaminata (mars)door de straten van Pundanaar Otrobanda en dediverse culturele manifesta-ties die gepaard gaan met deviering van de dag. Verderheeft de Curagaose overheideen bandera-brochure laten

vervaardigen, terwijl vierdui-zend banderin (vlaggetjes)werden besteld."

Die vierduizend vaantjeszullen uitgedeeld worden aande leden van de dertig orga-nisaties die van de partijzullen zijn bij de plechtigemanifestaties. Niet alleen opPlasa Brion wordt de Dia diBandera gevierd. Ook in dewijk Rooi Santu te MontanaAbou en op Plasa Himno iBandera in de Bandabousewijk Barber, zal de passaatdeCuracaose vlaggen en vlag-getjes vrolijk doen wap-peren...

o *", . 111

Kanto,MiPaisMi ke kanta mi paisdi su solo kv tabriyadi su bientu kv awa bloukv ta rondoné tur dia.'Nami kanta mi paisDi su playanan bunitafor dikosta'i 'watamula'te dobla skina'i puntkanon,'nami kanta mi paispa mundu sa unda e takedavn kansion na mi paisfo'i mi lombrishi abou dentera.

Mi ke kanta mi paismi sintimi wes'i lombaunda Tula, Piar kv Briona lanta, sifïakore hunga.'nami kanta mi paisdi su tera kleps barankafor di seru di Kristófte mas leu kv ser'i Wama,ai, 'nami kanta mi paisdi su himno i su banderami ta kanta mi paismi orguyo i mi rumba.Un kansion pa mi paisMi kadaver kv mi tumba.Ter gelegenheid van de tienjarigeviering van de Dag van de Vlagen het Volkslied zag een nieuwetumba het licht. Compositie entekst: Ced-Ride.

PROGRAMMA TIENDE DAG VAN DE VLAG

MET o&asAon dl

I iöta ai c^TTimno i Hanazia aL-J\6%iouJic^f-ntia ta eki.ts.ncie. fiaLatrxanan di f-eLLi.itai.kon

na nentex kom.un.iaat aiy\6xi.ou.

Jlaqa e aia i ihnvoionan aki i.ixui komo mxxeibxa di oxquuo,

xei.h.et i ah.xei.io b.aD(pxi.ou, komo kaxti di noi. naJrion c^fuki^nn.

d\l{Lnii.tex-\Pxei.identeok cz^ntia<=Mx. 'c^f. <PouxiexI J

Éff Officiële gedeelte08.45 uur * Plechtige vergadering van de

Eilandsraad op 't Stadhuis

09.30 uur * Vertrek van de Eilandsraad vanuit 'tStadhuis naar Plaza Brion

09.45 uur * Aankomstvan gezagdragers enandere genodigden op Plaza Brion

10.00 uur * Oecumenisch dankwoord aan de;Almachtige door Mgr. Wim Ellis.

* Eerbetoon aan de Vlag doorgeüniformeerde jeugd

* Curagaos Volkslied* Aubade gebracht door de zanggroep

Floribel* Redevoering door de gedeputeerde

van Cultuur, dhr. O.C. Behilia

11.00 uur * Optocht van geüniformeerdegroepen.

en verder:13.00-17.00 *Op 't plein v/d Bemadette Kleuter-

schoolkunnen kinderen van alleleeftijden mee doen aan populairespelletjes van vroeger.

07.00-21.00 * Plaza di Arte met verschillendestands met handenarbeid,lekkernijen, eten en drank

'aMMaMfiS&iifiisr..: ... '^^B^^^aaaalBH|HuJ^ - V%i'^': tST &* .w*3»:§lh..... JKaBalBMaaMaMKaM

May aw* JBJ| *i*^^ .tom .««w 4̂**. ". ~*S53

J^WBS^ÊMW^^WÊÈËÊam*-*- " itÉll ' 1

Culturele gedeelte wp12.00 -13.30 * Optredenvan Typiko Rosal en

dansgroepCaribbean DanceCreation

12.30-12.40 * Opening Vakantieplan

13.30 -14.00 * Optredenvan decreatieve expressiegroep "GenerashonAguila" 0.1.v.Milva enPhilips Arends

14.00 -15.00 * Mariachi Fortuna

15.00 -16.00 * Muzikale groep "SplashPan" 0.1.v.Konki Halmeyer

16.00 -19.00 * Optredenvan "DobleR"

19.00 - 20.00 * Optredenvan GrupoTambüTïankilomet Benno Martis enElia Isenia

20.00-20.45 * BrassbandTaptoe: vertrekvan deparkeerplaatsop Colon naarPlaza Brion met dedrumbandsvan de VKC,Politie enDouane

f***4* A^LmmmX''21.00 * Vuurwerk „--"^C „-<"""'

,'0 tCvi „,*■'■"■'"

vl- \\Xjk-- #"""~."\ ~-'»."< " ~...„„,...- ——""

~■■■ -- ~-■' __\„"-" i,'"

9ZATERDAG 2 JULI 1994 AMIGOE

Page 10: Amigoe - University of Floridaufdcimages.uflib.ufl.edu/UF/00/10/14/47/17027/07-02-1994.pdfFrater Radulphus, werk-zaam opCuragaovan 1890 totin 1959,schreefdetekst tergelegenheidvandetroons-bestijgingvankoninginWil-helmina

AMIGOE ZATERDAG 2 JUL11994

2 fill '94; Tien faar Das van Vlag en Volkslied!

|i>^ Boekhandel 5^SiÜH^,.; SalaS Lante nos bos ban kanta SMIT INTERNATIONAL W^±§S^il^S grandesa di Kdrsou; (ANTILLES) N.V.

J Körsou isla chikitu,baranka den lamanl

Nos patria nos ta demostrdM Sa onor i lealtat,

meskos na e banderaunion di nos nashon.

Korsöu nos ta stima boariba tur nashon.Bo gloria nos ta kanta

-^^^^—" di henter nos kurason\W Nos bida lo ta poko

pa duna nos pais,An AT&T Company 10-%%, iuchandoum m iibertat, ■Ifnrn'SffSSVfSfïflr J amor i komprenshon. I^JAJ^J

Nos pueblo tin su lucha ■ST"-Fl"lk T^NATIONAL BUSINESS EQUIPMENT CO. INC. r ~ , M~| J'JHkI^I | IWJk Ima semper nos tin je ■■■■■■■■■■■■■i

>dilogra den tur tempuviktoria kv traboul

I ora nos ta leu fo'i kasnos tur ta rekorddKörsou, su solo i playanan,

Horguyodi nos tur.Ban duna di nos parti *

p'e isla prosperd.Laga nos uniforsa

Mg»|LJ| p'asina triunfd.I , Laga nos gloriaKreadó/_.\ tur tempu i sm fin, (TF

i Vjßf i k'El a hasi nos digno . y^y .j-JkI \T li ■■■ ditayudiKörsou! {^MÉO^

I qt/iADcD Wl UNITEXPI 4* -TRIPLE A

JÊHÈÊÊé--^ <s*fo (IMI COMPUTER WHOLESALERSPra,rie«g79-ZijwegGosieweg l^*---«*«t-**-tji**-*-» jo. *^ig^ Tel. 374346 - Fax: 372629

,

BB Dewarkyff^&^L Finest Scotch Whisky

'§ "Wbite Label:/ K'**v' 'S/ Wi

(B) ïïrïi [fTI fl 11 /&__»MU^^*^^^*4^^i^A*^^^* \\\( / ( i -^ Your paper CS—3/ and packaging supplier

C. Winkel& Zonen N.VLACASAROtAMEST II» fc -«

Penstraat 126 \' 'i:_yyii..£ï*w\ ywMMijfip

fiffi^P: '^ -ï:\-: H&. "

10