เล่มที่ 10 พระยาพิชัยดาบหัก

1

ค าชแจง

เอกสารประกอบการเรยน ชด ประวตศาสตรทองถนและสมยอยธยาถงธนบร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 มทงหมด 11 เลม ดงตอไปน

เลมท 1 ต านานหมบานปาคา ต าบลแมเงน เลมท 2 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย เลมท 3 แหลงเรยนรทส าคญของเชยงแสน เลมท 4 โบราณสถานทส าคญของเชยงแสน เลมท 5 สมเดจพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) เลมท 6 สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ เลมท 7 สมเดจพระนเรศวรมหาราช เลมท 8 สมเดจพระนารายณมหาราช เลมท 9 ชาวบานบางระจน เลมท 10 พระยาพชยดาบหก เลมท 11 สมเดจพระเจาตากสนมหาราช

ในเอกสารประกอบการเรยนแตละเลม มองคประกอบ คอ ปกนอก ปกใน ค าน า สารบญ ค าชแจง ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน มาตรฐานการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยนพรอมเฉลยค าตอบ เนอเรองแตละเลม ค าอธบายศพท แบบฝกหดประจ าเลมพรอมเฉลยค าตอบ แบบทดสอบหลงเรยนพรอมเฉลยค าตอบและบรรณานกรม เอกสารประกอบการเรยนแตละเลมใชเปนสอการเรยนร เลมละ 1-2 ชวโมง ในแตละแผนการจดการเรยนร รวมเวลาเรยน 18 ชวโมงใน 11 เลม

2

ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน

1. เอกสารประกอบการเรยน ชด ประวตศาสตรทองถนและสมยอยธยาถงธนบร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระท 4ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 เลมท 10 พระยาพชยดาบหก เปนเอกสารประกอบการเรยนทจะท าใหนกเรยนเกดความร และตระหนกถงความส าคญ ของ การเรยนรประวตศาสตรของทองถน วฒนธรรม ประเพณของทองถน เกดความ รกทองถน และภาคภมใจในทองถนของตนเอง และ รกความเปนไทย เปนคนดของครอบครวและสงคม ใหอยรวมกนอยางปกตสข 2. ใหนกเรยนปฏบตตามข นตอนในเอกสารประกอบการเรยน ชด ประวตศาสตรทองถน และสมยอยธยาถงธนบร ดงน 2.1 ศกษาค าชแจงการใช สาระส าคญ และจดประสงคการเรยนร 2.2 ท าแบบทดสอบกอนเรยน เพอวดพนฐานความร ความเขาใจ ของนกเรยนในเรองทก าลงจะเรยนวาอยในเกณฑใด 2.3 ศกษาเนอหาสาระประจ าเลม และท าแบบฝกหด 2.4 ท าแบบทดสอบหลงเรยน เพอวดพนฐานความร ความเขาใจ ของนกเรยนวาเพมมากขนกวากอนเรยนหรอไม 2.5 นกเรยนปฏบตกจกรรมดวยความต งใจ มความรบผดชอบ มความซอสตยตอตนเอง ไมเปดดเฉลยกอน เมอเกดปญหาใหสอบถาม ครผสอน และหากท าคะแนน ไมผานเกณฑสามารถกลบมาทบทวนเนอหาสาระ และท า แบบฝกหดหรอแบบทดสอบใหมจนผานเกณฑ

3

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐานการเรยนร

ส 4.3 : เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจ และธ ารงความเปนไทย

ตวชวด

ส 4.3 ป. 5/3 บอกประวตและผลงานของบคคลส าคญสมยอยธยาและธนบรทนาภาคภมใจ

4

จดประสงคการเรยนร

สมรรถนะส าคญของผเรยน

ความสามารถในการแกปญหา

สมรรถนะส าคญของผเรยน

เปนผมความรกชาต ศาสน กษตรย และมวนย

1. อธบายประวตพระยาพชยดาบหกได 2. อธบายวรกรรมหรอผลงานของพระยาพชยดาบหกได 3. เปนผทมความรกชาต ศาสน กษตรย และมวนย

5

นกเรยนกาเครองหมาย ทบหนาขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว (ขอละ 1 คะแนน)

1. พระยาพชยดาบหก เปนทหารผกลาในสมยของกษตรยองคใด ก. พระเจาอทอง ข. พระเจากรงธนบร ค. พระนเรศวรมหาราช ง. พระนารายณมหาราช 2. พระยาพชยดาบหกแสดงความสามารถดานใดกอนทจะเขารบราชการ ในสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ก. ชกมวย ข. ฟนดาบ ค. ยงธน ง. กระบกระบอง 3. ขอใด ไมใช ต าแหนงของพระยาพชยดาบหก ก. หลวงพชยอาสา ข. เจาหมนไวยวรนาถ ค. พระยาสหราชเดโช

ง. พระยาวชรปราการ

แบบทดสอบกอนเรยน เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

ค าชแจง

6

4. บรรดาศกดขนแรกของพระยาพชยดาบหก คอขอใด ก. พระยาพชย ข. เจาหมนไวยวรนาถ ค. หลวงพชยอาสา ง. พระยาสหราชเดโช 5. กรงศรอยธยาเสยแกพมาครงท 2 ในสมยของใคร ก. พระมหนทราธราช ข. พระเจาเอกทศ ค. พระเจาอยหวบรมโกศ ง. พระเจาบรมปาล 6. กองทพของสมเดจพระเจาตากสนตงมนอยทใดกอนจะกเอกราชคนจากพมา ก. ลพบร ข. สระบร ค. สพรรณบร ง. จนทบร 7. ความดความชอบครงสดทายของพระยาพชยดาบหก คอไดไปปกครอง เมองใด ก. ลพบร ข. อตรดตถ ค. ตาก ง. พชย

7

8. แมทพพมาผใดเปนผน าทพไปโจมตเมองพชย เมอ พ.ศ. 2316 ก. โปสพลา ข. สกนายกอง ค. อะแซหวนก ง. จาเลงกาโบ 9. อาณาจกรใดมพระเจาแผนดนเพยงพระองคเดยว ก. สโขทย ข. อยธยา ค. ธนบร ง. รตนโกสนทร 10. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ทรงมพระนามอกอยางหนงวาอยางไร ก. สมเดจพระเจากรงธนบร ข. สมเดจเจาพระยามหากษตรยศก ค. สมเดจพระเจาฟาวชราวธ ง. สมเดจเจาฟาจฬาลงกรณ

เพอน ๆ ท าแบบทดสอบ กอนเรยนนะคะ

8

ขอ ค าตอบ

1. ข

2. ก

3. ง

4. ค

5. ข

6. ง

7. ง

8. ก

9. ค

10. ก

เฉลย แบบทดสอบกอนเรยน เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

เพอน ๆ ตรวจค าตอบนะคะ

9

พระยาพชยดาบหก เปนทหารเอกของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช มชอเดมวาจอย เกดทเมองพชย (ปจจบนคอบานหวยคา อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ) ในราวป พ.ศ. 2284 ในสมยอยธยาตอนปลาย ตอมานายจอยไดเปลยนชอใหมเปน “ทองด” นายทองดเปนผทมฝมอมความสามารถในการใชดาบหรอเชงดาบและเปนนกมวยทมฝมอหาตวจบยาก เปนทเลองลอในละแวกถนทอย เปนทชนชมของชาวบานผนยมเชงดาบและเชงมวย

พระยาพชยดาบหก

10

ตอมาทเมองตาก (จงหวดตากในปจจบน) พระยาตาก (บรรดาศกดของสมเดจพระเจาตากสนมหาราชในขณะนน) ไดจดใหมพธการถอน าพพฒน สตยาทวดใหญเมองตาก ไดจดใหมการเฉลมฉลองอยางยงใหญ ในงานนน ไดจดใหมการประลองฝมอในเชงมวย นายทองดไดเขาไปเปรยบมวยดวย สามารถชกชนะนกมวยชนครมวยหลายทาน ฝมอเปนทเลองลออยางยง

11

ในครงน น พระยาตากไดชมการชกมวยแลวรสกพอใจเปนอยางยง และชมเชยฝมอในการชกมวยไดใหทรพยสนเงนทองพรอมทงชกชวนใหได เขารบราชการ นายทองดจงไดตดสนใจถวายตวเปนทหารของพระยาตากดวยความจงรกภกดต งแตนนมา จนไดรบยศเปน “หลวงพชยอาสา” รบการปนบ าเหนจรางวลดวยความสามารถในเวลาตอมา

12

หลวงพชยอาสาไดทมเทก าลงความสามารถรบใชชาตอยางเตมทเมอ พระยาตากไดรบพระราชทาน โปรดเกลาฯ จากสมเดจพระทนงสรยาศนอมรนทร (พระเจาเอกทศ) ใหเปนพระยาวชรปราการ ไปครองเมองก าแพงเพชร หลวงพชยอาสาไดตดตามไปรบใชอยางใกลชดดวยความจงรกภกดเสมอมา

13

ในป พ.ศ. 2308 พมาไดลอมกรงศรอยธยา พระยาตากหรอพระยา วชรปราการไดถกเรยกตวเขาปองกนพระนครหลวงพระยาวชรปราการ หลวงพชยอาสาและทหารหาญไดเขาปะทะตอสกบพมาจนพมาถอยรนไป แตพระองคเกดความทอใจวา กรงศรอยธยาคงเสยแกพมาแนนอน จงพาทพ ตฝาวงลอมพมา หนไปทจนทบร ครนถงเดอนเมษายน พ.ศ. 2310 กรงศรอยธยา กเสยแกพมา แตหลงจากนน 7 เดอน พระยาวชรปราการไดยกทพขบไลพมา จนพายแพออกจากกรงศรอยธยาได

14

หลวงพชยอาสามสวนรวมกบพระยาตากในการกอบกเอกราชใหกบชาตไทย เมอพระยาตากท าการปราบดาภเษกขนเปนสมเดจพระเจาตากสนมหาราชและสถาปนากรงธนบรเปนราชธานแลวจงเลอนบรรดาศกดหลวงพชยอาสาเปนเจาหมนไวยวรนาถ เปนทหารราชองครกษในพระองค ใน พ.ศ. 2310 นนเอง ตอมา ในป พ.ศ. 2311 พมาไดยกทพเขามารกรานกรงธนบร สมเดจพระเจาตากสนมหาราช เจาหมนไวยวรนาถไดเขาโจมตจนแตกพาย และไดมการสรบปราบกกตาง ๆ อกหลายคราว เมอสมเดจพระเจาตากสนมหาราช เสดจกลบกรงธนบร โปรดตงเจาหมนไวยวรนาถเปน “พระยาสหราชเดโช” กอนจะเลอนขนและปนบ าเหนจความชอบใหเปนพระยาพชย ปกครองเมองพชย อนเปนถนก าเนดของพระยาพชยตอไป

15

จนกระทงใน พ.ศ. 2316 กองทพพมา น าโดยโปสพลาแมทพไดน าทพพมา เขาโจมตเมองพชย พระยาพชยใชดาบสองมอน าทพออกตอตานอยางเขมแขง ระหวางการรบนนดาบในมอเลมหนงของพระยาพชยหกลง แตพระยาพชย กไมไดยอทอยงคงเขาตอสกบพมาดวยดาบดและดาบหกในมอตอไป จนในทสดกองทพพมากแตกพายไป วรกรรมความกลาหาญในครงนนท าใหพระยาพชยไดรบสมญาทเรยกขานกนในเวลาตอมาวา “พระยาพชยดาบหก” เมอสมเดจเจาพระยามหากษตรยศกปราบดาภเษกขนเปนพระบาทสมเดจ พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช เปนปฐมกษตรยแหงกรงรตนโกสนทร ซงหลงจากสมเดจพระเจาตากสนมหาราชสวรรคตแลว พระองคทรงตองการตวพระยาพชยดาบหกไวใชในราชการ แตพระยาพชยดาบหกมความกตญญตอสมเดจ พระเจาตากสนมหาราชมาก และไดถงแกอสญกรรมตามไป พระยาพชยดาบหกจงไดชอวาเปนแมทพทกลาหาญ จงรกภกด และยงมความกตญญตอผมพระคณ ควรทเราจะยดถอเปนเยยงอยาง

16

อนสาวรยพระยาพชยดาบหก ไดถกสรางขนและประดษฐานอยหนาศาลากลางจงหวดอตรดตถ อ าเภอเมอง เพอระลกถงเกยรตประวตในเรองความองอาจกลาหาญ รกชาต และเสยสละของทาน และม “พพธภณฑพระยาพชย” ทภายในเกบรวบรวมประวตของพระยาพชยดาบหก รวมทงแบบจ าลองสนามรบ และวถชวตผคนเมองอตรดตถในสมยอยธยาตอนปลาย รวมท งเครองมอเครองใชในสมยโบราณ ซงเปนหลกฐานทางประวตศาสตรเปนทศกษาคนควาแสวงหาความรแกอนชนรนหลงตอไป

อนสาวรยพระยาพชยดาบหก

ทมา : https://kiettisaktor.files.wordpress.com/2013/01/redding.jpg,2556.

17

ท ค า อานวา ความหมาย 1. กก กก พวก, หม, เหลา 2. ความจงรกภกด ความ-จง-รก-ภก-ด การผกใจรกดวยความเคารพนบถอ

และรคณอยางยงและความเลอมใส 3. จ าลอง จ า-ลอง แทน, ถายแบบ 4. ถนก าเนด ถน-ก า-เหนด ทเกด, ถนฐานทเกด 5. ถอน าพพฒน

สตยา ถอ-น า-พ-พด- สด-ตะ-ยา

ดมน าสาบานถวายพระเจาแผนดน

6. บรรดาศกด บน-ดา-สก ต าแหนงขนนางทพระราชทานแก ขาราชการ หรอบคคลทวไปมขน หลวง พระ พระยา เปนตน

7. ประดษฐาน ประ-ดด-สะ-ถาน การตงใจ, การกอสราง 8. ประลอง ประ-ลอง ทดสอบความร ความสามารถดวย

การตอสหรอแขงขน 9. ปนบ าเหนจ ปน-บ า-เหนด คาความชอบเปนพเศษ, เงนตอบแทน

ความชอบทไดรบราชการ 10. พาย พาย แพ 11. ยศ ยด เกยรตคณ, ความยกยองนบถอเกยรต

ของตน, เกยรตของตน, เครองก าหนดหมาย ฐานะ หรอชนของบคคล

ค าอธบายศพท เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

18

ท ค า อานวา ความหมาย 12. ละแวก ละ-แวก บรเวณนน, ทอยรอบจดหมาย

ทก าหนด 13. เลองลอ เลอง-ลอ รกนทวไป (มกใชเกยวกบชอเสยง) 14. สมญา สม-ยา ชอ, สมญญา, สมญานาม 15. หาญ หาน กลา, เกง, บงอาจ 16. องครกษ อง-คะ-รก ผใกลชดรกษาความปลอดภย 17. อนชน อะ-น-ชน คนรนตอไป 18. เอกราช เอก-กะ-ราด ความเปนอสระไมขนแกใคร, มอสระ

เพอน ๆ มาทบทวนค าศพท

นะคะ

19

แบบฝกหดทายเลม เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

ใหน าอกษรทางขวามอมาเตมลงชองวางหนาขอความทางซายมอ

ใหถกตองมความสมพนธกน (ขอละ 1 คะแนน)

1. ชอเดมของพระยาพชยดาบหก

2. บานเกดของพระยาพชยดาบหก

3. สถานทประลองฝมอเชงมวย

4. พธการถอน าพพฒน สตยา

5. ยศของนายทองดตอนถวายตวเปน เปนทหารพระยาตาก

6. ทตงของอนสาวรยพระยาพชยดาบหก

7. สถานทรวบรวมประวตของ พระยาพชยดาบหก

8. กอนปราบดาภเษกเปนพระมหากษตรย แหงกรงรตนโกสนทร

9. โปสพลาแหงทพพมายกทพโจมตเมองพชย

10. ผมคณธรรมดานความกตญญกตเวทความกลาหาญ และความจงรกภกดตอพระเจาตากสนมหาราช

ก. วดใหญ

ข. หนาศาลากลาง อ าเภอ เมอง จงหวดอตรดตถ ค. พพธภณฑพระยาพชย

ง. สมเดจเจาพระยา มหากษตรยศก จ. ทองดหรอจอย

ฉ. พ.ศ. 2316

ช. จงหวดตาก

ซ. เจาหมนไวยวรนาถ

ฌ. จงหวดอตรดตถ

ญ. พพธภณฑสถาน

แหงชาต

ฎ. หลวงพชยอาสา

ฏ. พระยาพชยดาบหก

ค าชแจง

20

เฉลย แบบฝกหดทายเลม เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

ใหน าอกษรทางขวามอมาเตมลงชองวางหนาขอความทางซายมอ

ใหถกตองมความสมพนธกน (ขอละ 1 คะแนน)

จ 1. ชอเดมของพระยาพชยดาบหก

ฌ 2. บานเกดของพระยาพชยดาบหก

ช 3. สถานทประลองฝมอเชงมวย

ก 4. พธการถอน าพพฒน สตยา

ฎ 5. ยศของนายทองดตอนถวายตวเปน เปนทหารพระยาตาก

ข 6. ทตงของอนสาวรยพระยาพชยดาบหก

ค 7. สถานทรวบรวมประวตของ พระยาพชยดาบหก

ง 8. กอนปราบดาภเษกเปนพระมหากษตรย แหงกรงรตนโกสนทร

ฉ 9. โปสพลาแหงทพพมายกทพโจมตเมองพชย

ฏ 10. ผมคณธรรมดานความกตญญกตเวทความกลาหาญ และความจงรกภกดตอพระเจาตากสนมหาราช

ก. วดใหญ

ข. หนาศาลากลาง อ าเภอ เมอง จงหวดอตรดตถ ค. พพธภณฑพระยาพชย

ง. สมเดจเจาพระยา มหากษตรยศก จ. ทองดหรอจอย

ฉ. พ.ศ. 2316

ช. จงหวดตาก

ซ. เจาหมนไวยวรนาถ

ฌ. จงหวดอตรดตถ

ญ. พพธภณฑสถาน

แหงชาต

ฎ. หลวงพชยอาสา

ฏ. พระยาพชยดาบหก

ค าชแจง

21

นกเรยนกาเครองหมาย ทบหนาขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว (ขอละ 1 คะแนน)

1. กองทพของสมเดจพระเจาตากสนตงมนอยทใดกอนจะกเอกราชคนจากพมา ก. ลพบร ข. สระบร ค. สพรรณบร ง. จนทบร 2. ความดความชอบครงสดทายของพระยาพชยดาบหก คอไดไปปกครอง เมองใด ก. ลพบร ข. อตรดตถ ค. ตาก ง. พชย 3. แมทพพมาผใดเปนผน าทพไปโจมตเมองพชย เมอ พ.ศ. 2316 ก. โปสพลา ข. สกนายกอง ค. อะแซหวนก ง. จาเลงกาโบ

ค าชแจง

แบบทดสอบหลงเรยน เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

22

4. อาณาจกรใดมพระเจาแผนดนเพยงพระองคเดยว ก. สโขทย ข. อยธยา ค. ธนบร ง. รตนโกสนทร 5. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ทรงมพระนามอกอยางหนงวาอยางไร ก. สมเดจพระเจากรงธนบร ข. สมเดจเจาพระยามหากษตรยศก ค. สมเดจพระเจาฟาวชราวธ ง. สมเดจเจาฟาจฬาลงกรณ 6. พระยาพชยดาบหก เปนทหารผกลาในสมยของกษตรยองคใด ก. พระเจาอทอง ข. พระเจากรงธนบร ค. พระนเรศวรมหาราช ง. พระนารายณมหาราช 7. พระยาพชยดาบหกแสดงความสามารถดานใดกอนทจะเขารบราชการ ในสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ก. ชกมวย ข. ฟนดาบ ค. ยงธน ง. กระบกระบอง

23

8. ขอใด ไมใช ต าแหนงของพระยาพชยดาบหก ก. หลวงพชยอาสา ข. เจาหมนไวยวรนาถ ค. พระยาสหราชเดโช ง. พระยาวชรปราการ 9. บรรดาศกดขนแรกของพระยาพชยดาบหก คอขอใด ก. พระยาพชย ข. เจาหมนไวยวรนาถ ค. หลวงพชยอาสา ง. พระยาสหราชเดโช 10. กรงศรอยธยาเสยแกพมาครงท 2 ในสมยของใคร ก. พระมหนทราธราช ข. พระเจาเอกทศ ค. พระเจาอยหวบรมโกศ ง. พระเจาบรมปาล

เพอน ๆ ท าแบบทดสอบ

หลงเรยนนะครบ

24

ขอ ค าตอบ

1. ง

2. ง

3. ก

4. ค

5. ก

6. ข

7. ก

8. ง

9. ค

10. ข

เฉลย แบบทดสอบหลงเรยน เลมท 10 พระยาพชยดาบหก

เพอน ๆ ตรวจค าตอบนะครบ

25

ดนย ไชยโยธา. ประวตศาสตรไทย : ยคอาณาจกรอยธยา. กรงเทพมหานคร :

โอเดยนสโตร, 2547. นวลจนทร ตลารกษ. ประวตศาสตร : การตงถนฐานและพฒนาชาตไทย.

กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, 2547. พชร มาศมสก. คมอสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ป.5 กรงเทพมหานคร :

เดอะบคส, 2551. ยทธพงษ วงศเมองสรรค. หนงสอเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5. กรงเทพมหานคร : ประพนธสาสน, 2547.

วฒชย มลศลป. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ประวตศาสตร ป.5. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, 2549.

สดารา สขฉายา. ประวตศาสตรสมยกรงธนบร. กรงเทพมหานคร : สารคด, 2550.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยน สาระการเรยนรพนฐานประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5. กรงเทพมหานคร : ครสภา, 2547.

เอกรนทร สมหาศาล และคณะ. สอการเรยนร สาระพนฐาน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม แมบทมาตรฐานประวตศาสตร ป.5. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน, 2555.

ระบบออนไลน ชวประวตพระยาพชยดาบหก. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.oknation.net/blog/print.php?id=874608,2556.

บรรณานกรม

26

อนสาวรยพระยาพชยดาบหก (ออนไลน). แหลงทมา : https://kiettisaktor.files.wordpress.com/2013/01/redding.jpg,2556.