Άλκη Ζεη: Η γιαγιά στο έργο "Η Κωνσταντίνα και οι...

Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της

Άλκη Ζέη

Εκδόσεις Κέδρος, 2002

http://www.timerime.com/index.php?crypt=YWE2MzM5Zjg1OGQ2ODYxNGQ3YzA3NzU2NDg3NWFjYzQ5N2Y5MzA3NTM1ZGRjNDgwYTlhODBkMmY4MmRlMzYxY2Q5MzkzMmMzYTU3Nzc1ZjgzZjE3YTI4ODdmYTQ0MjhkMDU0ODg0MGVjOWJkYzgwMQ

Το ζευγάρι αποκτά ένα καχεκτικό παιδί, την Κωνσταντίνα που η γιαγιά της από την πρώτη στιγμή χαρακτηρίζει «λειψανάκι», ίσως πικραμένη και επηρεασμένη από το άλλο της εγγονάκι που έχασε.

Οι καταστάσεις οδηγούν τους δασκάλους γονείς να φύγουν στη Γερμανία για να εργαστούν εκεί. Εκεί θα αλλάξει και η ζωή τους και θα οδηγηθούν στο χωρισμό. Ο πατέρας είναι αυτός που θα ανακοινώσει εύσχημα στη μικρή Κωνσταντίνα το «τελεσίδικο» γεγονός. Η λέξη αυτή όπως και η λέξη «δεδομένο», ακατανόητες για το παιδί, θα χαραχτούν στη μνήμη του.

Οι νέες καταστάσεις και το πρόβλημα υγείας με τα βρογχικά που έχει η Κωνσταντίνα θα υποβάλουν την απόφαση να γυρίσει στην Ελλάδα για να ζήσει ένα χρόνο με τη γιαγιά της. Σύμφωνα με τα εκπαιδευτικά συστήματα θα πάει στην πρώτη Γυμνασίου. Η γιαγιά, η Φάρμπουρ, όπως την προσφωνεί η εγγονή θα είναι το σημαντικό πρόσωπο στη ζωή της.

Η αδυναμία της να υποκαταστήσει τους γονείς παρουσιάζεται δεδομένη. Είναι και η εμμονή της γιαγιάς στο παρελθόν με την αντίσταση και τους Γερμανούς που επέφεραν τόσα δεινά εκείνα τα χρόνια. Η ζωή για τη Φάρμπουρ σταμάτησε τότε. Η Κωνσταντίνα έχοντας τη δυσπιστία προς τη γιαγιά της, που – ενδεικτικά – δεν της έδινε κλειδί από το σπίτι, ενώ στο Άαχεν είχε από πολύ μικρή, θα φύγει μια μέρα κρυφά με δυο τουρίστες Γερμανούς στον Προυσό. Είχε βρεθεί στο Καρπενήσι μαζί με τη γιαγιά και τις φίλες της για να δουν τα μέρη της καταγωγής και της «ελεύθερης Ελλάδας» της Κατοχής. Εκεί για πρώτη φορά θα δοκιμάσει ένα γαλάζιο χαπάκι που θα την κάνει να νοιώσει όμορφα.

Στο σχολείο είναι ένας μεγαλύτερος συμμαθητής της, ο Λουμίνης, που θα γίνει ο κρίκος με τον κόσμο των «ουσιών». Η παρόμοια προσωπική τους ιστορία είναι ένα κοινό σημείο. Με το Λουμίνη, θα γνωρίσει και τη Λαίδη Ντ. που αποτελεί τον σκοτεινό και αδιευκρίνιστο κόσμο που δεν πρέπει να επισκεφτεί μόνη της. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής θα έχει ένας καθηγητής, ο Μπένος, που θα προσεγγίσει συναισθηματικά την Κωνσταντίνα και θα αντιληφθεί την εμπλοκή της με τον κόσμο των «ουσιών».Η Κωνσταντίνα θα οδηγηθεί από τις περιστάσεις, δηλαδή τη ματαίωση της φυγής στη Γερμανία, στο σπίτι της Λάιδης Ντ. Εκεί θα κάνει για χρήση ενδοφλέβια. Ο Λουμίνης θα είναι αυτός που θα τη μεταφέρει στα σκαλιά του σπιτιού της γιαγιάς. Ο Λουμίνης θα έχει το οριστικό τέλος εξαιτίας ενδοφλέβιας χρήσης. Η Κωνσταντίνα θα σωθεί.

Ισμήνη, είναι πιο σκληρά κι από τα νύχια των Γερμανών.

• Να σκιαγραφήσετε τη γιαγιά όπως παρουσιάζεται στο μυθιστόρημα «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της» της Άλκης Ζέη.

• Να περιγράψετε τη σχέση γιαγιάς – εγγονής, όπως παρουσιάζεται στο μυθιστόρημα.

• Να συγκρίνετε τη γιαγιά της σύγχρονης εποχής με τη γιαγιά παλιότερων εποχών, όπως εμφανίζονται στα κείμενα που διαβάσατε: Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον, Η Φόνισσα, Το στερνό παραμύθι, Αιολική Γη.

Κατερίνα Προκοπίου

Το αξιοσημείωτο σ’ αυτό το μυθιστόρημα,είναι κατά τη γνώμη μου, η σκληρή, σχεδόνεχθρική συμπεριφορά της γιαγιάς τηςΚωνσταντίνας, απέναντί της. Αν δεχτούμε ότιαυτά που λέει η μικρή στην αφήγησή τηςείναι αντικειμενικά και αληθινά μέσα σταπλαίσια της ιστορίας, τότε ανάμεσα στηνεικόνα της γιαγιάς που λέει παραμύθια καιέχει πάντα μια ανοιχτή αγκαλιά γεμάτηστοργή και απεριόριστη τρυφερότητα όπωςείναι πλασμένη στο μυαλό μου και στη γιαγιάτου βιβλίου υπάρχει ένας βαθύς διαχωρισμός.Συγκεκριμένα σε διάφορα σημεία τουδιηγήματος η ηρωίδα σημειώνει ότι επειδή δενήταν πολύ ομιλητική η γιαγιά της τηναποκαλούσε, όχι μπροστά της βέβαια, «λείψανο», δεν την είχε πάρει ποτέαγκαλιά, παραπονιόταν όταν αρρώσταινε ηΚωνσταντίνα και έπρεπε να τη φροντίσει καιμάλιστα έφτασε στο σημείο να χαίρεται όταντης ανακοίνωσαν ότι θα έφευγαν γιαΓερμανία, αφού θα απαλλασσόταν από εκείνη

Εντυπώσεις

Κατερίνα Προκοπίου