ελιά χαμοξάρα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Λιμεναρίων Θάσου

Τάξεις :Α΄, Β2΄,Γ΄1,Γ΄2,Ε΄1,Ε΄2

Συντονιστές εκπαιδευτικοί: Χαμοξάρα Γεωργία Κοχλιαρίδου Μαρία

Δουράκη Σουλτάνα Σταματίου Αντώνης

Παπαγεωργίου Ελένη Πεταλίδου Ροδή

Α. Επιλογή του θέματος

Οι λόγοι που συντέλεσαν στην επιλογή του θέματος «Ελιά… από την αρχαιότητα» είναι πολλοί. Η ελληνική φύση και κυρίως το κατάμεστο από ελαιώνες φυσικό περιβάλλον των Λιμεναρίων, καθώς και ολόκληρου του νησιού, υπήρξε καθοριστικός παράγοντας επιλογής του θέματος. Εξάλλου η Ελλάδα αποτελεί την τρίτη χώρα παγκοσμίως σε εξαγωγή ελαιολάδου και καλύπτει το 16% της παγκόσμιας παραγωγής ενώ η Θάσος είναι μια από τις ελαιοπαραγωγές περιοχές και φημίζεται για το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο. Το Σχολείο μας βρίσκεται σε μια άκρως τουριστική περιοχή και συνεπώς οι μαθητές και οι μαθήτριες δε βιώνουν την διαδικασία της συλλογής του ελαιοκάρπου και της παραγωγής του ελαιόλαδου. Έτσι, αποφασίστηκε κατά το σχολικό έτος 2012-2013 να διαπραγματευτούν το θέμα της ελιάς και του λαδιού, συμμετέχοντας ενεργά στο εν λόγο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με σκοπό να προσεγγίσουν το θέμα διεπιστημονικά. Η διατροφική και θεραπευτική αξία του προϊόντος και ο σημαντικός του ρόλος στην οικονομική ζωή του χωριού, αλλά και του νησιού ήταν καθοριστικός. Επιπλέον οι μαθητές μπορούν να γνωρίσουν και να σεβαστούν το φυσικό περιβάλλον του (στάσεις, αξίες), όπως και να αναπτύξουν κρίση και πρωτοβουλίες σε σχέση με τα προϊόντα της φύσης και του τεχνολογικού πολιτισμού.

Β. Σκοπός του προγράμματος

Η γνωριμία των μαθητών με το τοπικό προϊόν «την ελιά» και η κατανόηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων του τόπου μας, της αμφίδρομης σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στον παραγωγό , στην ελιά και στη χλωρίδα του νησιού.

Γ. Στόχοι του προγράμματος Να κατανοήσουν την μακραίωνη σχέση των Ελλήνων με την ελιά (από την αρχαιότητα

ως σήμερα) Να γνωρίσουν οι μαθητές οτιδήποτε έχει σχέση με το δέντρο , τον καρπό και τα προϊόντα της

ελιάς. Να αντιληφθούν την αξία της ελιάς και του λαδιού στη διατροφή μας και στην οικονομία της

περιοχής. Να γνωρίσουν τι είναι η βιοκαλλιέργεια και τα βιολογικά προϊόντα της ελιάς. Να αποκτήσουν αισθήματα ευθύνης απέναντι στη προστασία της φύσης και να περάσουν από

την ατομική στη συλλογική συνείδηση. Να ανακαλύψουν τη θέση της ελιάς στην ελληνική μυθολογία, στους Ολυμπιακούς αγώνες, στη

θρησκεία μας, στη λαογραφία, στη λογοτεχνία, στην ποίηση, ως σύμβολο της ειρήνης. Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο τους με λέξεις και έννοιες σχετικές με το θέμα. Να εξοικειωθούν με την επιστημονική μεθοδολογία και έρευνα. Να αποκτήσουν δεξιότητες συλλογής πληροφοριών από τη βιβλιογραφία και το internet,

οργάνωσης και επεξεργασίας, συσχέτισης και αξιοποίησης αυτών. .Η ανάπτυξη συνεργασίας, παρατηρητικότητας, δεξιοτήτων, υπευθυνότητας και επικοινωνίας Να εργαστούν σε ομάδες και να καλλιεργήσουν αξίες αλληλοσεβασμού και αλληλεγγύης. Να αναπτύξουν την ομαδικότητα, τη συλλογικότητα και τη συνεργασία με τους άλλους

μαθητές ,άλλους κοινωνικούς φορείς και την ευρύτερη κοινωνία. Να εμπλουτίσουν την σχολική τους ζωή με συναισθήματα και φαντασία.

Δ. Υλοποίηση

1ο στάδιο Μέθοδοι υλοποίησης ήταν: η μέθοδος project, η ερευνητική, η βιωματική – διαθεματική, του πεδίου, η ομαδοσυνεργατική. Έγινε σχεδιασμός και η εφαρμογή του προγράμματος ξεκίνησε.

Χωριστήκαμε σε 4 μεικτές ομάδες (το κάθε τμήμα) και κάναμε ασκήσεις ενδυνάμωσης της ομάδας.

2ο στάδιο. Δράση

Επισκεφτήκαμε τον κοντινό ελαιώνα ,παρατηρήσαμε τη φυσιολογία

των δέντρων, των φύλλων, των καρπών και της συλλογής των ελιών ως το στάδιο της παράδοσης στο ελαιοτριβείο. Συλλέξαμε διάφορα υλικά από τον ελαιώνα και επιστρέφοντας στην τάξη δημιουργήσαμε κολλάζ με θέμα «Το λιομάζωμα».

Συλλέξαμε διάφορα υλικά από τον ελαιώνα και επιστρέφοντας στην τάξη δημιουργήσαμε κολλάζ με θέμα «Το λιομάζωμα».

Τα δικά μας οικογενειακά ελαιόδεντρα

Συγκεντρώσαμε πληροφορίες και υλικό από το διαδίκτυο, τις εγκυκλοπαίδειες και από συνεντεύξεις που πήραμε από ελαιοκαλλιεργητές του χωριού μας.

Αξιοποιώντας τις παραπάνω πηγές φτιάξαμε ομαδικές εργασίες για την ταυτότητα της ελιάς, την τομή του καρπού, τα μέρη του δέντρου.

Τις ασθένειες που το απειλούν, τις ποικιλίες και τις ονομασίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και μάθαμε το «μπόλιασμα της αγριελιάς».

Επισκεφτήκαμε το ελαιοτριβείο, δοκιμάσαμε ψωμί με φρέσκο λάδι και ρίγανη.

Στην τάξη περιγράψαμε γραπτά το ταξίδι της ελιάς από το δέντρο ως το λιοτρίβι.

Συγκρίναμε το παραδοσιακό και το σύγχρονο λιοτρίβι και παίξαμε παιχνίδι στον υπολογιστή.

Δοκιμάσαμε ένα αλλιώτικο πρωινό μέσα στην τάξη με σαλάτα ,ελιές, ψωμί και τυρί με λαδορίγανη και χαλβά. Το απολαύσαμε πραγματικά.

Το σχολείο μοσχομύρισε από τα κουλουράκια λαδιού που φτιάξαμε.

Εκτιμήσαμε τη γεύση τους

Ανταλλάξαμε συνταγές

Δημιουργώντας την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής, ξεχωρίσαμε τη σημαντική θέση που κατέχει σ’ αυτή το ελαιόλαδο. Καταγράψαμε και ομαδοποιήσαμε το πρωινό τριών γενιών, παππούδων-γονιών-μαθητών, και ξεχωρίσαμε το πιο υγιεινό.

Επισκεφθήκαμε διαιτολόγο-διατροφολόγο, αρτοποιείο, φαρμακείο, σούπερ μάρκετ, κατάστημα βιολογικών προϊόντων, πήραμε συνεντεύξεις, καταγράψαμε τις παρατηρήσεις και ανακοινώσαμε τα αποτελέσματα της ερευνάς μας.

Ομάδες εν δράση

Ομάδες εν δράση

Ομάδες εν δράση

Ομάδες εν δράση

Ο ιερέας του ναού μας πληροφόρησε για τη χρήση του λαδιού στα καντήλια, στο βάπτισμα, στο ευχέλαιο, την Κιβωτό του Νώε και το Όρος των Ελαιών. Καταθέσαμε και τις προσωπικές εμπειρίες, με φωτογραφικό υλικό και σχετικά βιβλία.

Ανακοινώσεις των ομάδων

Σχηματίσαμε τις λέξεις ελαιόδεντρο, ελαιόλαδο, ελιά με ιδεογράμματα.

Αναλύσαμε ποιήματα και γράψαμε το δικό μας.

Αθλητισμός και ελιά

Μυθολογία και ελιά

Γράψαμε ακροστιχίδες, λαδοσυνθέσεις, λαδοοικογένεια και παραμύθι.

Δημιουργήσαμε τα δικά μας έργα τέχνης με θέμα την ελιά, αφού είχε προηγηθεί στο διαδίκτυο η αναζήτηση και παρατήρηση έργων γνωστών καλλιτεχνών. Αφήσαμε τη φαντασία μας και γράψαμε λεζάντες κάτω από παρόμοιους πίνακες.

Διακόσμηση και ελιά

3οστάδιο. Ταξινόμηση- Συμπεράσματα

Συγκεντρώσαμε όλα τα στοιχεία ,τις εργασίες μας.

Διατυπώσαμε τα συμπεράσματά μας

4οστάδιο.Παρουσίαση

Η παρουσίαση του υλικού και των συμπερασμάτων με θεατρικό, μουσικοχορευτικό δρώμενο προς τους γονείς, τους τοπικούς φορείς, τους κ. προϊσταμένους και τους κ. συμβούλους γίνεται σήμερα .

Ε. Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση του προγράμματος έγινε με τη συμπλήρωση ενός φύλλου αξιολόγησης από τους μαθητές(γνωστικός τομέας), κατά τη διάρκειά του μέσα από τις δραστηριότητες(ψυχοκινητικός – συναισθηματικός τομέας) και ολοκληρώθηκε στην παρουσίαση από τους υπόλοιπους εκπ/κούς και μαθητές.