วิชา ฉันทลักษณ์

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 11

วชา วชา ฉนทลกษณฉนทลกษณ

บรรยายโดย บรรยายโดย ........พระมหาทพย โอภาสพระมหาทพย โอภาส

โกโกปป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม..

E-mail.teentip@hotmail.comE-mail.teentip@hotmail.com081-4720909081-4720909

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 22

โครงสรางบาลไวยากรณโครงสรางบาลไวยากรณ

1.นาม 3.อาขยาต 2.อพยยศพท

4.กตก

8.สนธ 7.สมญญาภธาน

6.ตทธต 5.สมาส

1.ลงค 2.วจนะ 3.วภตต 4.อายตนบาต5.การนต 6.กตปยศพท 7.มโนคณะศพท 8.สงขยา9.สพพนาม

1. อปสค 2.นบาต3.ปจจยในอพยยศพท

1.วภตต 2.กาล 3.บท 4.วจนะ 5.บรษ 6.ธาต 7.วาจก 8.ปจจย

1. นามกตก 2.กรยากตก 1.กมมธารยสมาส 2.ทคสมาส 3.ตปปรสสมาส 4.ทวนทวสมาส 5.อพยยภาวสมาส 6.พหพพหสมาส 7.สมาสทอง

1.สามญญตทธต 2.โคตตตทธต3.ตรตยาทตทธต 4.ราคาทตทธต5.ชาตาทตทธต 6.สมหตทธต7.ฐานตทธต 8.พหลตทธต9.เสฏฐตทธต 10.ตทสสตถตทธต11.ปกตตทธต 12.ปรณตทธต13.สงขยาตทธต 14.ภาวตทธต15.อพยยตทธต

1.สระ 2.พยญชนะ 3.ฐานกรณของอกขระ4.เสยงของอกขระ 5.พยญชนะสงโยค6.อฑฒสระ

1. สนธกรโยปกรณ 2.สระสนธ 3.พยญชนะสนธ 4.นคคหตสนธ

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 33

๑๑. . ความหมายคำาวา ฉนทความหมายคำาวา ฉนท

คำาวาฉนท แปลวา ปกปดเสยซงโทษ คำาวาฉนท แปลวา ปกปดเสยซงโทษ วเคราะหศพท วา ย ร ต ภ ช ส ม นาต อวเคราะหศพท วา ย ร ต ภ ช ส ม นาต อเมห อกขเรห นยโม อปลกขโต วธวเสโส เมห อกขเรห นยโม อปลกขโต วธวเสโส อวชชำ ฉาเทตต ฉนทำ ฯอวชชำ ฉาเทตต ฉนทำ ฯ

แปลไดดงน วา ฉนท ไดแกวธพเศษ ททานแปลไดดงน วา ฉนท ไดแกวธพเศษ ททานกำาหนดไว ดวยอกษรเหลานคอ ย ร ต ภ ช กำาหนดไว ดวยอกษรเหลานคอ ย ร ต ภ ช ส ม น ฯส ม น ฯ

คำาวาฉนท มคำาเรยกไดอก เชน พนธะ ปคำาวาฉนท มคำาเรยกไดอก เชน พนธะ ปพนธะ คาถา วตต หรอพฤตพนธะ คาถา วตต หรอพฤต

ภาษาไทย เรยกวา คำารอยกรองภาษาภาษาไทย เรยกวา คำารอยกรองภาษาบาลบาล,,คำาประพนธภาษาบาลคำาประพนธภาษาบาล

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 44

๒๒. . ประเภทของฉนทประเภทของฉนท

ฉนทแบงออกได ๒ ประเภทคอฉนทแบงออกได ๒ ประเภทคอ๑๑. . วณณวตต ฉนทวรรณพฤต คอวณณวตต ฉนทวรรณพฤต คอ

ฉนทททานกำาหนดจำานวนตวอกษร ฉนทททานกำาหนดจำานวนตวอกษร หรอจำานวนคำาในบาทหนง ๆหรอจำานวนคำาในบาทหนง ๆ

๒๒. . มตตาวตต ฉนทมาตราพฤต คอมตตาวตต ฉนทมาตราพฤต คอฉนทททานกำาหนดมาตราคอ จำานวนฉนทททานกำาหนดมาตราคอ จำานวนครลห ในบาทหนง ๆครลห ในบาทหนง ๆ

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 55

๓๓. . ฉนททกำาหนดใหเรยนใน ปฉนททกำาหนดใหเรยนใน ป..ธธ..๘ กำาหนด ๖ อยาง ๘ กำาหนด ๖ อยาง

a.a. ปฐยาวตรฉนทปฐยาวตรฉนท ((ปฐยาวตตำปฐยาวตตำ))b.b. อนทรวเชยรฉนทอนทรวเชยรฉนท ((อนทอนท

วชราวชรา))c.c. อเปนทรวเชยรฉนทอเปนทรวเชยรฉนท ((อเปนทอเปนท

วชราวชรา))d.d. อนทรวงศฉนทอนทรวงศฉนท ((อนทวำโสอนทวำโส))e.e. วงสฏฐฉนทวงสฏฐฉนท ((วำสฏฐาวำสฏฐา))f.f. วสนตดลกฉนทวสนตดลกฉนท ((วสนตตลวสนตตล

กากา))

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 66

ฉนททกำาหนดใหนกเรยนแตงสอบฉนททกำาหนดใหนกเรยนแตงสอบสนามหลวงสนามหลวง

ม ๓ ฉนทแตงตามถนดม ๓ ฉนทแตงตามถนดกำาหนดไววา แตงฉนทใดใหกำาหนดไววา แตงฉนทใดให

แจงแจง//บอกชอไวดวยบอกชอไวดวยการบอกชอใหเขยนไวดานการบอกชอใหเขยนไวดาน

ซายมอของแตละคาถาซายมอของแตละคาถาถามการแตงซำานน จะตองถามการแตงซำานน จะตอง

แตงได ๓ ฉนทกอนจงแตงซำาแตงได ๓ ฉนทกอนจงแตงซำาไดได

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 77

๔๔. . ลห ครลห คร

ลห คร มสวนสำาคญในการแตงลห คร มสวนสำาคญในการแตงฉนท เพราะทานรวมคำาเปนกลม ๆ ฉนท เพราะทานรวมคำาเปนกลม ๆ ละ ๓ คำา เรยกวา คณะ ในแตละละ ๓ คำา เรยกวา คณะ ในแตละ

คณะมเสยงหนกบาง เบาบาง คละคณะมเสยงหนกบาง เบาบาง คละเคลาปะปนกน คำาหนก หรอคำาเบาเคลาปะปนกน คำาหนก หรอคำาเบา

นนเอง ทานเรยกวา ลหครนนเอง ทานเรยกวา ลหครนกศกษาตองจำาใหแมนยำาวา คำาใดนกศกษาตองจำาใหแมนยำาวา คำาใด

เปนคำาลห คำาใดเปนคำาครเปนคำาลห คำาใดเปนคำาคร

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 88

ลห หมายถงลห หมายถง

คำาทมเสยงเบา เปนคำาเบา ออกคำาทมเสยงเบา เปนคำาเบา ออกเสยงสน ๆ มมาตราเดยว ไดแกเสยงสน ๆ มมาตราเดยว ไดแกสระเสยงสน คอ อ อ อ และคำาทสระเสยงสน คอ อ อ อ และคำาทประกอบดวย สระเสยงสน เชน ประกอบดวย สระเสยงสน เชน ภควต อสปตน อนจรต ปฏวสต ภควต อสปตน อนจรต ปฏวสต สมน ภวต เปนตน สมน ภวต เปนตน

ดงตวอยางในบท อตถ โลเก ดงตวอยางในบท อตถ โลเก สจจสจจกรยมกรยมนตตรำนตตรำ สจสจจพลมจพลมวสวสสายสาย สจสจจกรยมจกรยมกาสหำกาสหำ

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 99

คร หมายถงคร หมายถง

คำาทมเสยงหนก เปนคำาหนก คำาทมเสยงหนก เปนคำาหนก ออกเสยงยาว มหลายมาตรา อนออกเสยงยาว มหลายมาตรา อนไดแก สระเสยงยาวทง ๕ ตว คอ ไดแก สระเสยงยาวทง ๕ ตว คอ อา อ อ เอ โอ อา อ อ เอ โอ

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1010

ครยงแบงออกไดอก ๔ ครยงแบงออกไดอก ๔ ประเภท ประเภท

๑๑. . อกษรสงโยค คำาทประกอบดวยอกษรสงโยค คำาทประกอบดวยสระสน แตมตวสะกด เชน สระสน แตมตวสะกด เชน พทพทโธ โธ ธมธมโม โม สงสงโฆ โฆ สวากสวากขาโต เปนตน ขาโต เปนตน เรยกวา สงโยคาทครเรยกวา สงโยคาทคร๒๒. . อกษรเสยงยาว คอคำาทประกอบอกษรเสยงยาว คอคำาทประกอบดวยสระเสยงยาวทง ๕ ตวนน เชน ดวยสระเสยงยาวทง ๕ ตวนน เชน อาโป เตโช โยโธอาโป เตโช โยโธ เปนตน เรยก เปนตน เรยกวา ทฆาทครวา ทฆาทคร

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1111

ครยงแบงออกไดอก ๔ ครยงแบงออกไดอก ๔ ประเภท ประเภท

๓๓. . อกษรมนคคหต คอคำาทมนคอกษรมนคคหต คอคำาทมนคคหต เปนตวสะกด เชน คหต เปนตวสะกด เชน กก อทกำอทกำ สลำสลำ วรำวรำ เปนตน เรยกวา นคคหตคร เปนตน เรยกวา นคคหตคร๔๔. . อกษรปลายบาท คอคำาทอยตวอกษรปลายบาท คอคำาทอยตวสดทายของทกบาทคาถา แมบางสดทายของทกบาทคาถา แมบางฉนท จะกำาหนดวา เปน คร แตจะฉนท จะกำาหนดวา เปน คร แตจะแตงเปน ลห กได และลหน จดเปนแตงเปน ลห กได และลหน จดเปนคร เรยกวา ปาทนตคร เชนคาถา คร เรยกวา ปาทนตคร เชนคาถา วา ยานธ ภตาน สมาตคาวา ยานธ ภตาน สมาตคานน

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1212

สญลกษณทใชแทนลหสญลกษณทใชแทนลห--ครคร

คร ตามตำารามสณฐาน คดงอ คร ตามตำารามสณฐาน คดงอ เหมอนพระจนทรครงเสยว หรอเหมอนพระจนทรครงเสยว หรอมลกษณะ เหมอนไมตกลอง มลกษณะ เหมอนไมตกลอง ดงนน จงขอใช รปไมหนอากาศดงนน จงขอใช รปไมหนอากาศแทน แทน

ลห ตามตำารามสณฐานตรงลห ตามตำารามสณฐานตรงเหมอนไมเทา ดงนน จงขอใชรปเหมอนไมเทา ดงนน จงขอใชรปสระอ แทน สระอ แทน

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1313

บาทและคาถา ไดแกโครงสราง หรอสวนบาทและคาถา ไดแกโครงสราง หรอสวนประกอบของฉนทแตละชนดประกอบของฉนทแตละชนด

บาท คอ สวนหนงในสสวนของคาถาหนง ๆ บาท คอ สวนหนงในสสวนของคาถาหนง ๆ ในแตละบาทนน ทานกำาหนดใหมอกษร ในแตละบาทนน ทานกำาหนดใหมอกษร ((คำาคำา) ) ตามจำานวนททานกำาหนดไวในแตละตามจำานวนททานกำาหนดไวในแตละฉนท ชนดนน ๆ เชน ปฐยาวตร กำาหนดไววา ฉนท ชนดนน ๆ เชน ปฐยาวตร กำาหนดไววา บาทหนงตองม บาทหนงตองม 8 8 คำา อนทรวเชยร บาทคำา อนทรวเชยร บาทหนงตองม หนงตองม 11 11 คำา เปนตนคำา เปนตน

หมายเหต แตละบาทนน ตองมจำานวนคำาหมายเหต แตละบาทนน ตองมจำานวนคำาเทากนทกบาท หรอทกบรรทดเทากนทกบาท หรอทกบรรทด

คาถา และบาท คาถา และบาท

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1414

คาถา คอฉนททแตงไดครบ ๔ คาถา คอฉนททแตงไดครบ ๔ บาท มลกษณะเหมอนกนทกบาท บาท มลกษณะเหมอนกนทกบาท และเปนฉนทชนดเดยวกน ไมมและเปนฉนทชนดเดยวกน ไมมฉนทอนมาแซก ปะปนอย เมอแตงฉนทอนมาแซก ปะปนอย เมอแตงครบ ๔ บาทแลว ทาเรยกวา ครบ ๔ บาทแลว ทาเรยกวา คาถาหนงคาถาหนง

ถาแตง เกนไปจากน ตองใหได ๒ ถาแตง เกนไปจากน ตองใหได ๒ บาท รวมเปน ๖ บาท จงจะบาท รวมเปน ๖ บาท จงจะสมบรณ ทานเรยก คาถากงสมบรณ ทานเรยก คาถากง

หามแตงเปน ๓ หรอ ๕ หรอ ๗ หามแตงเปน ๓ หรอ ๕ หรอ ๗ บาทบาท

คาถา และบาท คาถา และบาท ((ตอตอ) )

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1515

คณะฉนทคณะฉนท

ฉนทวรรณพฤต ทกำาหนดดวยฉนทวรรณพฤต ทกำาหนดดวยอกขระหรอคำา โดยทานรวมอกขระอกขระหรอคำา โดยทานรวมอกขระลงเปนกลมอกขระ หรอกลมคำา ลงเปนกลมอกขระ หรอกลมคำา กลมคำาเชนนทานเรยกวา คณะกลมคำาเชนนทานเรยกวา คณะฉนทฉนท

คณะฉนทแตละคณะม ๓ อกษรคณะฉนทแตละคณะม ๓ อกษรหรอ ๓ คำา หรอ ๓ คำา

แตละคณะจะมคำาไมซำากบคณะอนแตละคณะจะมคำาไมซำากบคณะอนทง ๓ อกขระ จะมคร ลวนบาง ลหทง ๓ อกขระ จะมคร ลวนบาง ลหลวนบาง หรอสลบกนบางลวนบาง หรอสลบกนบาง

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1616

คณะฉนทม ๘ คณะไดแกคณะฉนทม ๘ คณะไดแก

๑๑. . มะ คณะมะ คณะ = = สพพญญ สพพญญ –โม–โม ๒ ๒ ๒๒ ๒ ๒

๒๒. . นะนะ คณะคณะ = = สมนสมน - - โนโน ๑ ๑ ๑๑ ๑ ๑

๓ ๓ สะสะ คณะคณะ = = สคโตสคโต - - โสโส๑ ๑ ๒๑ ๑ ๒

๔๔. . ชะชะ คณะคณะ = = มนนทมนนท- - โชโช ๑ ๒ ๑๑ ๒ ๑

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1717

คณะฉนทม ๘ คณะไดแกคณะฉนทม ๘ คณะไดแก

๕๕. . ตะตะ คณะคณะ = = มารารมาราร- - โตโต๒ ๒ ๑๒ ๒ ๑

๖๖. . ภะภะ คณะคณะ = = มารชมารช - - โภโภ๒ ๑ ๑๒ ๑ ๑

๗๗. . ระระ คณะคณะ = = นายโก นายโก - - โรโร ๒ ๑ ๒๒ ๑ ๒

๘๘. . ยะยะ คณะคณะ = = มเหสมเหส - - โยโย ๑ ๒ ๒๑ ๒ ๒

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1818

โคลงทแสดงคณะฉนทบาลโคลงทแสดงคณะฉนทบาล

มะ นะ ครมะ นะ คร อ ลวนอ ลวน เรยงเรยงกนกนภะ ยะ คร อ สรรภะ ยะ คร อ สรร เสกหนาเสกหนาชะ ระ คร อ พนชะ ระ คร อ พน เนาเนาทามกลางนาทามกลางนาสะ ตะ คร อ อาสะ ตะ คร อ อา วาไวหนวาไวหนหลง ฯหลง ฯ

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 1919

๑๑..ปฐยาวตรฉนทปฐยาวตรฉนท

หมายถง คาถาทสวดเปนทำานองจตหมายถง คาถาทสวดเปนทำานองจตราวตร คอหยดพกหายใจทก ๔ คำาราวตร คอหยดพกหายใจทก ๔ คำา

ฉนทนกำาหนดบาทหนงม ๘ คำาฉนทนกำาหนดบาทหนงม ๘ คำาใชคณะฉนทเพยง ๒ คณะ คอ ย ใชคณะฉนทเพยง ๒ คณะ คอ ย

และ ช คณะ มกฎเกณฑและ ช คณะ มกฎเกณฑ๑๑. . คำาแรกและคำาสดทายของทกบาท คำาแรกและคำาสดทายของทกบาท

ไมนบเปนคณะ จะมเสยงครหรอลหไมนบเปนคณะ จะมเสยงครหรอลหกไดกได

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2020

๑๑..ปฐยาวตรฉนทปฐยาวตรฉนท

๒๒. . หาม ม น และ ส คณะ ในหาม ม น และ ส คณะ ในตำาแหนงคำาท ๒ตำาแหนงคำาท ๒--๓๓--๔ ๔

ของทกบาทของทกบาท๓๓. . ใหใช ย คณะใหใช ย คณะ((มเหสมเหส) ) ในใน

ตำาแหนงคำาท ๕ตำาแหนงคำาท ๕--๖๖--๗ ๗ ของบาทท ๑ และ ๓ของบาทท ๑ และ ๓๔๔. . ใหใช ช คณะใหใช ช คณะ((มนนทมนนท))ในใน

ตำาแหนงคำาท ๕ตำาแหนงคำาท ๕--๖๖--๗ ๗ ของบาทท ๒ และ๔ของบาทท ๒ และ๔

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2121

แผนผงปฐยาวตรฉนทแผนผงปฐยาวตรฉนท

หาม สหาม ส, , นน, , ใช ย ใช ย หาม สหาม ส, , นน, , ใช ชใช ช

๐ ๐ ๐ ๐ ๐๐ ๐ ๐ ๑ ๒ ๒๑ ๒ ๒ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐๐ ๐ ๐ ๑ ๒ ๑๑ ๒ ๑ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐๐ ๐ ๐ ๑ ๒ ๒๑ ๒ ๒ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐๐ ๐ ๐ ๑ ๒ ๑๑ ๒ ๑ ๐ ๐

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๑ ๒ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘

สเมส สนธโต เชน ปฐยาวตตำ ปกตตตำ.

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2222

ตวอยาง คาถาปฐยาวตรตวอยาง คาถาปฐยาวตร

สพพตโย สพพตโย ว วช ชนว วช ชน ต ต สพพโรโค สพพโรโค ว นส สว นส ส ต ต

อเสวนา อเสวนา จ พา ลาจ พา ลา นำ นำ ปณฑตานปณฑตานญ ญ จ เส วจ เส ว นา นา

มหาการ มหาการ ณ โก นาณ โก นา โถ โถ หตาย สพ หตาย สพ พ ปา ณพ ปา ณ นำ นำ

มโนปพพง มโนปพพง คมา ธม คมา ธม มามา มโนเสฏฐา มโนเสฏฐา ม โน ม ม โน ม ยายา

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2323

๒ อนทรวเชยรฉนท ๑๑๒ อนทรวเชยรฉนท ๑๑

หมายถง ฉนททมครเสยงหนกมากหมายถง ฉนททมครเสยงหนกมากเหมอนคทาเพชรของเหมอนคทาเพชรของ

พระอนทร พระอนทร จดเปนเอกาทสกขรฉนท บาทหนงม จดเปนเอกาทสกขรฉนท บาทหนงม

๑๑ คำา เขยนบรรทดละ ๑ บาท๑๑ คำา เขยนบรรทดละ ๑ บาทกำาหนดใหใชคณะฉนท ๓ คณะ คอ กำาหนดใหใชคณะฉนท ๓ คณะ คอ

ต ต ช และมครลอย ๒ คำาสดทายต ต ช และมครลอย ๒ คำาสดทายมยตคอหยดพกเสยงเวลาสวดทำานอง มยตคอหยดพกเสยงเวลาสวดทำานอง

คำาท ๕ และ ๑๑คำาท ๕ และ ๑๑

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2424

อนทรวเชยร มสตรทกลาวถงในอนทรวเชยร มสตรทกลาวถงในคมภรวตโตทย วาคมภรวตโตทย วา

อนทาทกาอนทาทกา ตาตา วชรา ช คา วชรา ช คา โคโค

((แผนผงแผนผง))

ตต ต ช ต ช ครลอยครลอย

๒ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ ๒ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๒๑ ๒ ๒

สตร สตร == อน ทา ท กา ตา ว ช รา อน ทา ท กา ตา ว ช รา ช คา โคช คา โค

คาถาจำา คาถาจำา = = โย จก ขโย จก ข มา โม ห ม มา โม ห ม ลา ป กฏ โลา ป กฏ โ

๒ อนทรวเชยรฉนท ๑๑ ๒ อนทรวเชยรฉนท ๑๑ ((ตอตอ))

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2525

๓ อเปนทรวเชยรฉนท ๑๑๓ อเปนทรวเชยรฉนท ๑๑

หมายถงฉนททมคณะฉนทใกลหมายถงฉนททมคณะฉนทใกลเคยงกบอนทรวเชยรฉนท เคยงกบอนทรวเชยรฉนท

จดเปนเอกาทสกขรฉนท บาทหนงจดเปนเอกาทสกขรฉนท บาทหนงม ๑๑ คำา ม ๑๑ คำา เขยนบรรทดละ ๑ บาทเขยนบรรทดละ ๑ บาท

กำาหนดใหใชคณะฉนท ๓ คณะ กำาหนดใหใชคณะฉนท ๓ คณะ คอ ช ต ช คอ ช ต ช และมครลอย ๒ คำาสดทายและมครลอย ๒ คำาสดทาย

มยตคอหยดพกเสยงเวลาสวดมยตคอหยดพกเสยงเวลาสวดทำานอง คำาท ๕ และ ๑๑ทำานอง คำาท ๕ และ ๑๑

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2626

อเปนทรวเชยร มสตรทกลาวถงในอเปนทรวเชยร มสตรทกลาวถงในคมภรวตโตทย วาคมภรวตโตทย วา

อปาทกา สา ว ช ตา ช อปาทกา สา ว ช ตา ช คา โคคา โค

((แผนผงแผนผง)) ชช ต ต ช ช

ครลอยครลอย

๑ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๒ ๒ ๑ ๒ ๒สตร สตร == อ ปา ท กา สา ว ช ตา อ ปา ท กา สา ว ช ตา ช คา โคช คา โคคาถาจำา คาถาจำา = = ย ทา ห เว ปา ต ภ วน ย ทา ห เว ปา ต ภ วน ต ธม มา ต ธม มา

๓ อเปนทรวเชยรฉนท ๑๑ ๓ อเปนทรวเชยรฉนท ๑๑ ((ตอตอ))

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2727

๔ อนทวงศฉนท ๑๒๔ อนทวงศฉนท ๑๒

อนทวงศฉนท ๑๒ เปนบทประพนธทอนทวงศฉนท ๑๒ เปนบทประพนธทกำาหนดวามบาท ๑๒ คำาเทากน กำาหนดวามบาท ๑๒ คำาเทากน เหมอนกนหมดทง ๔เหมอนกนหมดทง ๔ บาท รวม ๔ บาท รวม ๔ บาทเปน ๑ คาถา เปน ๔๘ คำา ฉนทบาทเปน ๑ คาถา เปน ๔๘ คำา ฉนทนเปนฉนททใชคำาคณะฉนท ๔นเปนฉนททใชคำาคณะฉนท ๔ คณะ คณะ นบวาเปนฉนททลงตวพอด คณะนบวาเปนฉนททลงตวพอด คณะฉนท ๑ ๆ มคณะละ ๓ คำา มความฉนท ๑ ๆ มคณะละ ๓ คำา มความหมายวาเปนเชอสายของพระอนทรหมายวาเปนเชอสายของพระอนทร

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2828

อนทวงศฉนท มสตรทกลาวถงในอนทวงศฉนท มสตรทกลาวถงในคมภรวตโตทย วาคมภรวตโตทย วา

สา อนทวำสา ขล ยตถ ตา ชรา ฯสา อนทวำสา ขล ยตถ ตา ชรา ฯ ตต ต ต ชช ร ร

๒ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๑ ๒๒ ๑ ๒ ๑ ๒

สตร สตร == สา อน ท วำ สา ข ล ยต ถ สา อน ท วำ สา ข ล ยต ถ ตา ช รา ตา ช รา คาถาจำา คาถาจำา = = พท โธ ส สท โธ ก ร ณา พท โธ ส สท โธ ก ร ณา ม หณ ณ โวม หณ ณ โว

๔ อนทวศฉนท๔ อนทวศฉนท ๑๒

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 2929

๕ วงสฏฐฉนท ๑๒๕ วงสฏฐฉนท ๑๒

วงสฎฐฉนท ๑๒ เปนบทประพนธทวงสฎฐฉนท ๑๒ เปนบทประพนธทกำาหนดวา มบาทละ ๑๒ คำาเทากนกำาหนดวา มบาทละ ๑๒ คำาเทากนเหมอนกนทง ๔ บาท รวม ๔ บาทเหมอนกนทง ๔ บาท รวม ๔ บาทเปน ๑ คาถา เปน ๔๘ คำา เหมอนกบเปน ๑ คาถา เปน ๔๘ คำา เหมอนกบอนทรวงศฉนท แตกำาหนดใชคณะอนทรวงศฉนท แตกำาหนดใชคณะฉนทตางกนดงน คอ ในวงสฎฐฉนทฉนทตางกนดงน คอ ในวงสฎฐฉนทนน กำาหนดใช ชะคณะ ตะคณะ ชะนน กำาหนดใช ชะคณะ ตะคณะ ชะคณะและระคณะ รวม ๔ คณะฉนทคณะและระคณะ รวม ๔ คณะฉนท

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 3030

วงสฏฐฉนท มสตรทกลาวถงในวงสฏฐฉนท มสตรทกลาวถงในคมภรวตโตทย วาคมภรวตโตทย วา

วทนต วำสฏฐมทำ ช ตา ช รา ฯวทนต วำสฏฐมทำ ช ตา ช รา ฯ

ชช ต ต ช ช รร

๑ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๑ ๒๒ ๑ ๒ ๑ ๒

สตร สตร == ว ทน ต วำ สฏ ฐ ม ทำ ว ทน ต วำ สฏ ฐ ม ทำ ช ตา ช รา ช ตา ช รา

คาถาจำา คาถาจำา = = ก ก วก ก ว อณ ฑำ จ ม อณ ฑำ จ ม ร วร ว วา ล ธ วา ล ธ

๕ วงสฏฐฉนท ๕ วงสฏฐฉนท ๑๒ ๑๒ ((ตอตอ))

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 3131

๖ วสนตดลกฉนท๖ วสนตดลกฉนท ๑๔๑๔

วสนตดลกฉนท ๑๔ เปนบทประพนธทวสนตดลกฉนท ๑๔ เปนบทประพนธทกำาหนดวามบาทละ ๑๔ คำาเทากนหมดกำาหนดวามบาทละ ๑๔ คำาเทากนหมดทง ๔ บาท รวม ๔ บาท เปน ๑ คาถาทง ๔ บาท รวม ๔ บาท เปน ๑ คาถาหรอ ๑ ฉนท ม ๕๖ คำาฉนท เพมจากหรอ ๑ ฉนท ม ๕๖ คำาฉนท เพมจากฉนท ๑๒ อก ฉนท ๑๒ อก ๒ คำา๒ คำา

วสนตดลกฉนทมกำาหนดการบงคบใชคณะฉนทเรยงไปตามลำาดบ คอ กำาหนดใหใช ตะคณะ ภะคณะ ชะคณะ ชะคณะ และครลอยทายบทอก ๒ คำา รวมเปน ๑๔๑๔ คำา

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 3232

วสนตดลกฉนท มสตรทกลาวถงในวสนตดลกฉนท มสตรทกลาวถงในคมภรวตโตทย วาคมภรวตโตทย วา

วตตา วสนตตลกา ต ภ ชา ชคา วตตา วสนตตลกา ต ภ ชา ชคา โค ฯโค ฯ

((แผนผงแผนผง)) ต ภต ภ ช ช ช ครลอย ช ครลอย

๒ ๒ ๑ ๒ ๑ ๑ ๑ ๒ ๑ ๑ ๒ ๒ ๑ ๒ ๑ ๑ ๑ ๒ ๑ ๑ ๒ ๑ ๒ ๒๒ ๑ ๒ ๒

วต ตา ว สน ต ต ล กา ต ภ ชา วต ตา ว สน ต ต ล กา ต ภ ชา ช คา โคช คา โค

พา ห ส หส ส ม ภ นม ม ต สา พา ห ส หส ส ม ภ นม ม ต สา ว ธน ตำว ธน ตำ

๖ วสนตดลกฉนท๖ วสนตดลกฉนท ๑๔๑๔

พระมหาทพย โอภาสโก ปพระมหาทพย โอภาสโก ป..ธธ..๙๙, , กศกศ..มม.(.(การการบรหารการศกษาบรหารการศกษา) ) หองเรยนวดพทธบาทเขาหองเรยนวดพทธบาทเขา

กระโคง บรรมยกระโคง บรรมย 3333