მოსწავლის ნიმუში

-8 მე კლასიმათემატიკა

გაზომვა თუ?შედარება

სიგრძისერთეულები

სიგრძის პირველი საზომი ერთეულები არ იყო. ზუსტი ხელსაწყოების როლს ასრულებდა, . ნაბიჯი ადამიანის ხელი ან ფეხი მათი

, გამოყენება იყო ადვილი რადგან საზომი„ “ .ხელსაწყო ადამიანს ყოველთვის თან ჰქონდა

, შეგვიძლია ვიმსჯელოთ იმის შესახებ რამდენად ზუსტად ზომავდნენ სიგრზეს ერთი და იმავე

ერთეულის გამოყენებისას სხვადასხვაადამიანები

სიგრძის ერთეულებისისტორიიდან

შეგვიძლია ვიმსჯელოთ

, იმის შესახებ რამდენად

ზუსტად ზომავდნენ

სიგრზეს ერთი და იმავე

ერთეულის გამოყენებისას

სხვადასხვაადამიანები

ადლი-სიგრძის საზომი ერთეულია, ქართულ წერილობით წყაროებში იხსენიება XVI საუკუნიდან. საქართველოს რუსეთთან შეერთების შემდეგ რუსულმა არშინმა

თანდათანობით შეზღუდა ადლის ხმარების სფერო. ადლი, არშინთან ერთად, იხმარებოდა მეტრული სისტემის შემოღებამდე. დაახლოებით 101,15 სმ უდრიდა

ისტორიული მასალა

აღაჯითურქ.საქართველოშიკმ

( ( .) — აღაჯი თურქ მანძილის საზომი ერთეული ახლო აღმოსავლეთ ქვეყნებსა და . . გვიანდელ შუა საუკუნეებში აღაჯი თურქული სიტყვაა და ხის ბოძს ნიშნავს

. თავდაპირველად იგი გზებზე დასმულ ბოძებს შორის მანძილს გამოხატავდა შემდეგ იგი დროზე დამყარებული საზომი გახდა და მხედრის მიერ ერთ საათში გავლილ მანძილს

. 5,7-6,7 . უდრიდა ამის გამო მისი ზომა სხვადასხვა დროს ფარგლებში მერყეობდა

ეჯი და ბიჯიაღაჯის პარალელურად იხმარებოდა ეჯი. ეჯი — მანძილის საზომი ერთეული  მანძილის საზომი ერთეული XII-XVIII საუკუნეების საქართველოში. უდრიდა 6-7,5 კმ. დავით ბატონიშვილის განმარტებით ეჯი არის მანძილი, რომელსაც აქლემი ერთ საათში გადის. ბიჯი — სიგრძის საზომი ერთეული ფეოდალურ საქართველოში. შეადგენდა ორ ნაბიჯს. მილიონის (მილის) საზომ სისტემაში ბიჯი დაახლოებით 1,4 მ უდრიდა. გვიანდელი შუა საუკუნეების ბიჯი ზომით გაუტოლდა ადლს

გოჯეული და გოჯი გოჯეული —  სიგრძის ძველი საზომი საქართველოში, უდრიდა 2 გოჯს, 1/16 ადლს (დაახლოებით 6,32 სმ). „გოჯეული არს ორივე ცერთ გოჯები შეყრით სიგრძეზედ“ (სულხან-საბა).გოჯი— მანძილი ცერის ბოლო სახსრიდან ფრჩხილის წვერამდე. სიგრძის საზომი საქართველოში — 9 ხორბლის მარცვლის ტოლი (დაახლოებით 3,16 სმ).

გოჯი გოჯი ერთერთი უძველესი სიგრძის საზომი ერთეულია. იგი მოხსენიებულია დაბადებისა და სახარების ქართულ თარგმანში. თითი — სიგრძის უძველესი საზომი საქართველოში. საზომად ხშირად მოიხსენიება სამედიცინო ხასიათის ნაშრომებში. იხმარებოდა XVIII საუკუნის ჩათვლით. ჩვეულებრივ, აღნიშნავდა საშუალო ტანის ადამიანის შუა თითის სიგანეს (დაახლოებით 2,1 სმ)

თოფი და მილიონითოფი — გარკვეული სიდიდის ქსოვილის ნაჭერი.  XVIII საუკუნეში საქართველოში თოფით იზომებოდა ქსოვილი. თოფის სიდიდე იყო 8-10 ადლი (დაახლოებით 8-10 მ). მილიონი — მანძილის საზომი ერთული ბიზანტიაში, რომელიც შეესაბამებოდა რომაულ მილს. გავრცელებული იყო საქართველოშიც, სავარაუდოა IV-VI საუკუნეებიდან. წყაროებში გვხვდება IX საუკუნიდან. იყენებდნენ XIII საუკუნემდე, შეადგენდა ფარსანგის 1/3-ს (1,386 კმ)

მტკაველიმტკაველი — სიგრძის საზომი ერთეული საქართველოში XIX საუკუნემდე, სიგრძე გაშლილ ცერსა და ნეკს შორის უდრიდა 2 ციდას — 25,3 სმ.

მანძილი და იდაყვიმანძილი  (არაბ. მანზილ — სადგური, გაჩერება) — მანძილის საზომი ერთეული XVIII საუკუნის საქართველოში. შემოვიდა ირანიდან, უდრიდა 15,5 კმ.

იდაყვი იყო ფართოდ გავრცელებული საზომი ერთეული, უდრიდა მანძილს იდაყვიდან თითებამდე.

?გავიმეოროთ1 გოჯი - 4,445 სანტიმეტრი1 წყრთა - 51-52 სანტიმეტრი1 ადლი - 2 წყრთა - 101,15 სანტიმეტრი

სიგრძის სხვა ერთეულები იარდი,

ფუტი

მილი

იარდის ისტორია

ლეგენდის თანახმად, ინგლისის მეფემ გენრიხ I შემოიღო სიგრძის ერთეული იარდი, რომელიც უდრიდა სიგრძეს მის გაშლილი ხელის თითების ბოლოებიდან მისივე ცხვირამდე. სხვა ლეგენდით, იარდი ამ მეფის ხმლის სიგრძის ტოლია.

ფუტიფუტი არის ზრდასრული ადამიანის ფეხის ანაბეჭდის სიგრძის ტოლი, უძველეს დროიდან გამოიყენება. ძველ რომში უდრიდა მიახლოებით 29,57 სმ. ფუტი არის ანგლო-ამერიკულ სისტემის ძირითადი ერთეული, პრაქტიკულად უცვლელია, დღეს შეადგენს 30,48 სმ.

დიუიმიჰოლანდიურიდან ითარგმნება “დიდი თითი”,ერთი ფუტი უდრის 10 დიუიმს. დღევანდელი ინგლისური დიუმი უდრის 2,54 სმ.

შეადარეთ ერთმანეთს

ზღაპრის გმირებირამის ყველა ერს აქვს ხალხური ზღაპარი მოხერხებულ პატარა ბიჭუნაზე, მასზე წერდა შარლ პერო, ძმები გრიმები.მას ჰქვია ცეროდენა. ანდერსენის ზყაპარი“ნამცეცა” ყველას გაქვთ წაკითხული, ის ულამაზეს პატარა გოგონაზეა.

ნამცეცაა 2,54 სმ

ცეროდენაა 4,44 სმ

, ?მეტრი რა ვიცით მასძედღეს მეტრული სისტემა ოფიციალურად არის აღიარებული მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში, გარდა 3 ქვეყნისა- ამერიკის შეერთებული შტატები, ლიბერია და მიანმა (ბირმა).

მეტრი გამოგონილია საფრანგეთში. მეტრის პირველი ეტალონი იყო დამზადებული 1795 წელს .ქალაქ პარიზში მარმარილოსგან დამზადდა 16 ცალი მეტრის ეტალონი, რადგან ყველას ენახა იგი.

1 ?რას უდრის მეტრი1799 წელს მეტრის ეტალონი უკვე პლატინისაგან დამზადდა, ის ინახებოდა საფრანგეთის სახელმწიფო არქივში და უდრიდა პარიზის მერიდიანის 1/40 000 000 ნაწილს. მას შეარქვეს “არქივის” მეტრი.

რატომ აღარ უკავშირებენ1983 წლიდან მეტრის

ზომას პარიზის?მერიდიანს

მეტრის ეტალონი უპირველესია ისტორიაში ეტალონებს შორის.

როგორ ფიქრობთ, რა მოთხოვნაა ეტალონების მიმართ?

სიგრძის ერთეულის ახალი ეტალონი

დაკავშირება მანძილთან, რომელსაც სინათლე გადის ვაკუუმში დროის მონაკვეთში , რომელიც 1/299792458 წამის ტოლია?

რატომ გახდა საჭირო მეტრის ეტალონის

მადლობაყურადღებისთვის