ภาษาไทย สำนวนไทย

มาตรฐานท ท ๔.๑

ตวชวด ม. ๑ / ๖ จ าแนกและใชส านวนทเปนค าพงเพยและสภาษต

จดประสงคการเรยนร

1.นกเรยนรมความรความเขาใจเกยวกบ ส านวน สภาษต ค าพงเพย 2. บอกความหมายของส านวน สภาษต ค าพงเพย 3.สามารถใชส านวน สภาษต ค าพงเพยไดถกตอง

มาประลองความรกนกอนนะ

ครบ

แบบทดสอบกอนเรยน

ส านวน หมายถงอะไรใครชวยตอบท

หมายถง โวหาร คารม ท านองพด ถอยค าทเรยบเรยง ขอความทมความหมาย

พเศษเฉพาะค า

หมายถง ค าพดทว ๆ ไป ทใชในการสอสาร

“ตางฝายตางกรบรความลบของกนและกน ”ขอความขางตนตรงกบส านวนใด

30

ไกไดพลอย หวลานไดหว

น าขนใหรบตก ไกเหนตนง งเหนนมไก

ภาพตอไปนตรงกบส านวนใด 15

มดมอชก

หวลานไดหว

ปากวามอถง

ตกน าใสกะโหลกชะโงกดเงา

เขยนค าศพทภาษาองกฤษจากภาพส านวนทปรากฏ

<Keyboard will appear here based on shape and location of this rectangle.>

ววแกกนหญาออน หวลานไดหว ตาบอดไดแวน สรางวมารในอากาศ

<Scoreboard will appear here, leave shape as-is.>

นอง ๆ ครบ เรามาเขาเนอหาบทเรยนกนเลยนะครบ

เขาสเนอหาบทเรยน

ส านวนเปนเรองส าคญเรองหนงของภาษาไทย เพราะเปนค าพดทกลนกรองขน เพอความสละสลวยของภาษาเปนถอยค าทคมคายกวาค าพดธรรมดา เปนค าพดทรวมใจรวมความยาวๆใหสนลงได กจะท าใหผฟงสามารถเขาใจงาย ๆ ฉะนนการศกษาถอยค าประเภทนไว เพอใชใหถกตองเหมาะสมกบเนอเรองทจะพดจงมความจ าเปน

๑.) เกดจากธรรมชาต เชน ตนแตไกโห น าซมบอทราย ลกไมหลนไมไกลตน ปลาหมอตายเพราะปาก , แมลงเมาบนเขากองไฟ เปนตน

๒.) เกดจากการกระท า เชน แกวงเทาหาเสยน ปลกเรอนครอมตอ พายเรอคนละท ชบมอเปบ ปากวามอถง ปดทองหลงพระ เปนตน

๓.) เกดจากศาสนา เชน ขนทรายเขาวด ตกบาตรถามพระ ท าคณบชาโทษ คว าบาตร ผาเหลองรอน แพเปนพระ ชนะเปนมาร เปนตน

๔.) เกดจาก นยาย นทาน ต านาน และ พงศวดาร เชน ลกทรพ ปากพระรวง กบเลอกนาย กระตายตนตม เหนกงจกรเปนดอกบว ชกแมน าทงหา กงกาไดทอง เปนตน

๕.) เกดจากแบบแผนประเพณและความเชอ เชนผซ าด าพลอย กงก ากงเกวยน กระดกรองได กรรมตามทน คนตายขายคนเปน เปนตน

๖.) เกดจากอบตเหต เชน ตกกระไดพลอยโจน ตกน าไมไหลตกไฟไมไหม ดบไฟตนลม เปนตน ๗.) เกดจากการละเลนหรอกฬา เชน รกฆาต ไมดตามาตาเรอ เขาตาจน ไกรองบอน เปนตน ๘.) เกดจากความประพฤต เชน หาเชากนค า กนขาวรอนนอนตนสาย ต าขาวสารกรอกหมอ ขเกยจสน

หลงยาว เปนตน ๙.) เกดจากอวยวะ เชน เสนใหญ ตาเหลอง ตนแมว ปากบอน ตนเทาฝาหอย หวหกกนขวด เปนตน

บอกหนงสอสงฆราช

ความหมาย : สอนหนงสอหรอสอนสงตางๆ ทคนรดอยแลว โดยเราไมรวาผนนมความรดกวาเรา ใชเปรยบเทยบคนทไมรวาอกคนหนงนนทตวเองสอนอยเปนผทมความรความสามารถในเรองทสอนอยแลว เชน ตนนายรมย คนทนายสอนใหเคาตเทนนสคนนนนะเปนใคร เคาเปนโคชทมชาตเลยเชยวนะ กลาสอนหนงสอสงฆราชเลยเชยวนะนาย

เนอเตา ย าเตา

ความหมาย : น าเอาทรพยสนสวนทเปนก าไรหรอดอกเบยกลบไปลงทนอกครง

โดยไมตองใชทนเดม

หวลานไดหว

ความหมาย : ไดในสงทไมมประโยชนแกตน

ตกน าลดหวตอ

ความหมาย : พดอยางไรกไมรเรองหรอสงทตนน าไปใชประโยชนไมได

ตาบอดไดแวน

ความหมาย : ไดในสงทไมเปนประโยชนแกตนเอง

จบงขางหาง

ความหมาย : ท าอะไรโดยขาดความระมดระวง จะไดรบอนตราย

หกดามพราดวยเขา

ความหมาย : ท าอะไรรนแรง ไมคดหนาคดหลง เอาแตใจตวเอง ท าการดวยอ านาจไมสนใจใครทจะไดรบความเดอดรอน

ววไมกนหญาอยาขมเขา

ความหมาย : อยาบงคบหรอขนใจคนอนถาเจาตวไมปรารถนาทจะท าสงนน

อยาเลนกบไฟ

ความหมาย : อยาเผชญกบสงทรอน อาจไดรบอนตรายได

สรางวมานในอากาศ

ความหมาย : คดวาดภาพอนสวยสดงดงาม ซงไมอาจจะเปนจรงไปได

ชางตายทงตวเอาใบบวมาปด

ความหมาย : ความชวหรอความผดทรายแรง ซงคนทวไปรกนทว แลวจะปดอยางไรกปดไมมด

ววแกเคยวหญาออน

ความหมาย : คนแกอายมากแลว แตงงานกบเดกสาว เชน ลงชาตรอายจะ60 ป แลวแตไดแฟนเดกอาย 20 ป เหมอนววแกทชอบกนหญาออน

หมาหวงกาง

ความหมาย : บคคลทหวงในสงทแมแตตนเองกไมตองการ หรอใชประโยชนไมไดแลว , คนทหวงของทตนเองไมสามารถเอาได เชน แมวไมใชดนสอแลว แตไมยอมใหเพอนเพราะหวงเอาไวคนเดยวไมยอมแบงเพอนใชดวย

ชกแมน าทงหา

ความหมาย : ชกแมน าทงหาหมายความวา พดจาหวานลอม สรรเสรญ ยกยองบญคณเพอขอสงทตนปรารถนาหรอมความประสงคอยากจะได

หมาเหาใบตองแหง

ความหมาย : หมาเหาใบตองแหง หมายความวา คนทเกงแตพดแตกลบท าอยางทพดไมได แลวไมกลาท าอยางทพดเอาไว

เรอลมในหนองทองจะไปไหน

ความหมาย : พนองวงศญาตแตงงานกนทรพยสมบตทมไมรวไหลไปไหน

ดววใหดหาง ดนางใหดแม

ความหมาย : แมมอปนสยเปนอยางไร ลกสาวมกเปนเชนนน

เชน มาลเปนเดกขยน ท างานบานเกงเหมอนแมของมาลเลย

ความหมาย : สงใกลเคยงทอาจจะท าอนตรายใหเจบปวดได

หอกขางแคร

ความหมาย : ท าสงทตนคดวาควรไดรบประโยชน แตกลบไมได

ตงใหกากน

หมาหยอกไก

ความหมาย : ท าทเลนทจรง พอชะลาใจกเลนงาน หรอเอาจรงๆ

หมาหม

ความหมาย : คนหลายหลายคนทชอบรมท ารายคนๆเดยว ทไมมทางส หรอคนทมจ านวนนอยกวา

เหยยบเรอสองแคม

ความหมาย : ท าทเขาดวยทงสองฝาย โดยไมใหฝายใดฝายหนงรบร

เหนกรงจกรเปนดอกบว

ความหมาย : พบเหนของชว สงชวรายวาเปนของด สงด หรอเหนผดเปนชอบ

สอนจระเขใหวายน า

ความหมาย : สอนผทเขามความสามรถยงกวาตน

รกววใหผก รกลกใหต

ความหมาย : รกสงใดกตองรจกระมดระวงใหด อยาปลอยตามใจ

มฉะนนตองเสยใจภายหลง

ไกเหนตนง งเหนนมไก

ความหมาย : ตางฝายตางกรบรความลบของกนและกน

หวานคอแรง

ความหมาย : ท าอะไรไดงายอยางสะดวกสบาย อยางชนชอบใจ คลอง กนไดงาย ท าไดงาย ไมตองออกแรงหรอออกหวคดอะไรเลย

อยบานทานอยานงดดาย ปนววปนควายใหลกทานเลน

ความหมาย : อยบานผอนไมควรท าตวเปนคนอยเฉยๆ ควรชวยเหลองานในบานเทาทจะท าได เปนการแบงเบาภาระของเจาของบาน เชน ตกตาไปพกอยกบนาชายทบาน ตกตา

ตองชวยนาชายท าความสะอาดบานและงานบานทท าได อยาอยเฉยๆ เปนตน

เลนกบหมาหมาเลยปาก เลนกบสากสากตหว

ความหมาย : ถาลดตนไปเลนกบคนชนต ากวาเขากอาจตเสมอ ท าลวนลาม เอาสากในทนหมายถงสากต าขาวทเขาพงไวขางฝาหรอขางเสาใครซกซนไปเลนอาจถกสากทบ

ขอบคณครบ