მოსწავლის პრეზენტაცია

-8 მე კლასიმათემატიკა

სიგრძის პირველი საზომი ერთეულები არ იყო. , ზუსტი ხელსაწყოების როლს ასრულებდა ნაბიჯი

. ადამიანის ხელი ან ფეხი მათი გამოყენება იყო, „ “ ადვილი რადგან საზომი ხელსაწყო ადამიანს

.ყოველთვის თან ჰქონდა , შეგვიძლია ვიმსჯელოთ იმის შესახებ

რამდენად ზუსტად ზომავდნენ სიგრზეს ერთი და იმავე ერთეულის გამოყენებისას სხვადასხვა

ადამიანები

სიგრძის ერთეულებისისტორიიდან

ადლი- , სიგრძის საზომი ერთეულია ქართულ წერილობით წყაროებში იხსენიება XVI . საუკუნიდან საქართველოს რუსეთთან

შეერთების შემდეგ რუსულმა არშინმა თანდათანობით შეზღუდა ადლის ხმარების

. სფერო ადლი, , არშინთან ერთად იხმარებოდა . მეტრული სისტემის შემოღებამდე დაახლოებით

101,15 სმ უდრიდა

ისტორიული მასალა

აღაჯიაღაჯი ( .თურქ ) — მანძილის საზომი ერთეული

ახლო აღმოსავლეთ ქვეყნებსა და საქართველოში . გვიანდელ შუა საუკუნეებში აღაჯი თურქული

. სიტყვაა და ხის ბოძს ნიშნავს თავდაპირველად იგი გზებზე დასმულ ბოძებს შორის მანძილს

. გამოხატავდა შემდეგ იგი დროზე დამყარებული საზომი გახდა და მხედრის მიერ ერთ საათში . გავლილ მანძილს უდრიდა ამის გამო მისი ზომა

5,7-6,7 სხვადასხვა დროს კმ ფარგლებში. მერყეობდა

ეჯი აღაჯის პარალელურად იხმარებოდა ეჯი. ეჯი —

მანძილის საზომი ერთეული XII-XVIII საუკუნეების საქართველოში. 6-უდრიდა7,5 კმ. დავით ბატონიშვილის განმარტებით ეჯი

, არის მანძილი რომელსაც აქლემი ერთ საათში. — გადის ბიჯი სიგრძის საზომი ერთეული

. ფეოდალურ საქართველოში შეადგენდა ორ. ( ) ნაბიჯს მილიონის მილის საზომ სისტემაში

1,4 . ბიჯი დაახლოებით მ უდრიდა გვიანდელი 1,4 . ბიჯი დაახლოებით მ უდრიდა გვიანდელი

შუა საუკუნეების ბიჯი ზომით გაუტოლდაადლს

გოჯეულიდა გოჯი გოჯეული — სიგრძის ძველი საზომისაქართველოში, 2 , 1/16 უდრიდა გოჯს ადლს ( 6,32 ). „ დაახლოებით სმ გოჯეული არს ორივე

“ ( -ცერთ გოჯები შეყრით სიგრძეზედ სულხან).საბა გოჯი— მანძილი ცერის ბოლო სახსრიდან

ფრჩხილის . წვერამდე სიგრძის საზომისაქართველოში — 9 ხორბლის მარცვლის ტოლი( 3,16 ).დაახლოებით სმ

გოჯი ერთერთი უძველესი სიგრძის საზომი. ერთეულია იგი მოხსენიებულია დაბადებისა და

— სახარების ქართულთარგმანშითითი სიგრძის უძველესი საზომი საქართველოში, ნახსენებია . დაბადების ქართულთარგმანში საზომად

ხშირად მოიხსენიება სამედიცინო ხასიათის. XVIII ნაშრომებში იხმარებოდა საუკუნის

. , ჩათვლით ჩვეულებრივ აღნიშნავდა საშუალო ტანის ადამიანის შუა თითის სიგანეს

( 2,1 დაახლოებით სმ)

თოფი და მილიონითოფი — გარკვეული სიდიდის ქსოვილის

. ნაჭერი XVIII საუკუნეში საქართველოში თოფით . 8-10 იზომებოდა ქსოვილი თოფის სიდიდე იყო

ადლი ( 8-10 ). დაახლოებით მ მილიონი — , მანძილის საზომი ერთული ბიზანტიაში . რომელიც შეესაბამებოდა რომაულ მილს

გავრცელებული იყოსაქართველოშიც, IV-VI . სავარაუდოა საუკუნეებიდან წყაროებში

IX . XIII გვხვდება საუკუნიდან იყენებდნენ, 1/3- (1,386 საუკუნემდე შეადგენდა ფარსანგის ს

)კმ

მტკაველი და მტკაველიმტკაველი — სიგრძის საზომი

XIX , ერთეული საქართველოში საუკუნემდე 2 სიგრძე გაშლილ ცერსა და ნეკს შორის უდრიდა

— 25,3 ციდას .სმმანძილი ( . — , ) არაბ მანზილ სადგური გაჩერება

— XVIII მანძილის საზომი ერთეული . , საუკუნის საქართველოში შემოვიდაირანიდან

15,5 .უდრიდა კმ

?გავიმეოროთ1 - 4,445 გოჯი სანტიმეტრი1 - 51-52 წყრთა სანტიმეტრი1 - 2 - 101,15 ადლი წყრთა სანტიმეტრი

სიგრძის სხვა ერთეულები1 ( ) -------- 0,0394 -inch(in) მილიმეტრი მმ ინჩი

1 ( ) --------- 10 ( ) - სანტიმეტრი სმ მილიმეტრი მმ0,3937 (in) ინჩი1 ( ) ---------- 100 - 1,0936 -yard (yd) მეტრი მ სმ იარდი1 ---------- 1 ( ) - 0,6214 კილომეტრი კილომეტრი კმ

-mileმილი

?რამდენია კობელტოვი

cable (International) ( )კაბელტოვი საერთაშორისო

cbl 185,2 მ სიგრძე

cable (US) ( )კაბელტოვი ამერიკული

cbl 219,5 მ სიგრძე

В быту для измерения продаваемой ткани, длины меча или копья, размеров различных предметов были необходимы другие единицы. Самой распространенной единицей был локоть – расстояние от локтя до конца среднего пальца. Среди более мелких единиц можно назвать ладонь – ширину кисти руки. Еще меньшей единицей был дюйм. Первоначально за дюйм принимали верхний сустав большого пальца. Многие народы употребляли фут – длину ступни ноги человека.

Из истории единиц длины

Локти, ступни, ширина ладоней, суставы пальцев у разных людей различны. Поэтому в каждом городе, княжестве или графстве правители издавали указы, предписывающие каким локтем или дюймом должны пользоваться их подданные.

Так например, в раздробленной на мелкие государства Германии 17 века насчитывалось до 40 различных футов и локтей и 24 различные мили.

Из истории единиц длины

По одному из преданий, английский король Генрих I в 1101 году ввел единицу длины ярд, которая была равна расстоянию от кончика его носа до конца пальцев вытянутой руки.

По другому преданию, за ярд была принята длина меча этого короля.

Теперь ярд является самой обиходной английской единицей длины.

Из истории единиц длины

Русские меры длиныСреди русских мер длины древнейшими

являются локоть и сажень. Первое упоминание сажени встречается в летописи XI века.

Во время раздробленности Руси единой системы мер не было. Вопрос о ее создании особенно остро встал после объединения русских земель вокруг Москвы.

Важное значение в упорядочении мер сыграл указ Петра I. В основу указа было положено соотношение о равенстве сажени семи английским футам.

Русские меры длины

Вершок – единица, равная двум верхним суставам указательного пальца.

1 вершок = ¼ пяди = 1/16 аршина (≈4,44 см)

Русские меры длины

Пядь (четверть) – расстояние между концами большого и указательного пальцев, растянутых в плоскости.

1 пядь = ¼ аршина (≈ 17, 78 см)

Русские меры длины

Аршин – мера, возникшая при торговле с народами Востока. Название единицы происходит от персидского слова «арш», что значит локоть.

Сажень – единица длины равная 3 аршинам. Кроме сажени, на Руси употреблялась косая сажень (2,48 м) и маховая (1,76 м)

Русские меры длины

Верста – в XVIII веке окончательно определилась как единица длины, равная 500 сажений (≈1,07 км)

После указа Петра I русская система мер длины пополнилась новыми английскими единицами. Это было удобно для развития связей, в первую очередь торговых, с другими государствами. Вот эти единицы:

1 миля = 7 верст (≈7,47 км)1 фут = 12 дюймов

1 дюйм = 10 линий (≈2,54 см)

1 линия = 10 точек (≈2,54 мм)

Русские меры длины

Кто выше Мальчик с пальчик или Дюймовочка?

Высота Мальчика с пальчика ≈ 4,44 см

Высота Дюймовочки ≈ 2,54 см

Мальчик с пальчик выше Дюймовочки