Θεωρία Επικοινωνίας

Θεωρία Επικοινωνίας

Αναστάσιος ΜιχαηλίδηςΛέκτορας Α.Π.Θ.

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

.2

Γνωριμία Ι

Δημιουργήστε ομάδες ανά δύο

Χωρίς να μιλήσετε, αλλά…

Χρησιμοποιώντας μη λεκτική επικοινωνία (εικόνες, νοήματα, σήματα, χειρονομίες ή οτιδήποτε μη λεκτικό)

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΡΤΕΝΑΙΡ ΣΑΣ

.3

Γιατί είναι σημαντική η επικοινωνία;

.4

1. Διαχείριση Προϋπολογισμών

2. Ομιλία

3. Εποπτεία

4. Γραπτή επικοινωνία

5. Δημόσιες Σχέσεις

6. Οργάνωση/διαχείριση/συντονισμό

7. Αντιμετώπιση πίεσης προθεσμιών

8. Συνεντευξιακές ικανότητες

9. Διαπραγμάτευση/μεσολάβηση

10. Διδασκαλία/καθοδήγηση

1. Διαχείριση Προϋπολογισμών

2. Ομιλία

3. Εποπτεία

4. Γραπτή επικοινωνία

5. Δημόσιες Σχέσεις

6. Οργάνωση/διαχείριση/συντονισμό

7. Αντιμετώπιση πίεσης προθεσμιών

8. Συνεντευξιακές ικανότητες

9. Διαπραγμάτευση/μεσολάβηση

10. Διδασκαλία/καθοδήγηση

10 “καυτές” ικανότητες που ψάχνουν οι εργοδότες σήμερα.

.5

Γιατί είναι σημαντική η επικοινωνία;

Είναι βασική ομάδα ικανοτήτων με εφαρμογή σε κάθε εργασία και κάθε οργανισμό.

Πολύ σημαντικό συστατικό για την απόδοση οργανωμένων ομάδων.

.6

Επικοινωνία

Επικοινωνία

Επικοινωνία: Η “μύτη του παγόβουνου”:

Φόβοι Συναισθήματα

Εμπειρίες

Πιστεύω

Ευαισθησίες

ΑνησυχίεςΑυτο-εκτίμηση

.7

Ορισμός Επικοινωνίας

Η αποστολή και λήψη σκέψεων, δεδομένων, πιστεύω, συμπεριφορών και συναισθημάτων – μέσω ενός ή περισσοτέρων μέσων – που προκαλούν αντίδραση.

29

.8

Το Μοντέλο Επικοινωνίας

Αποστολέας

Κωδικο-ποίηση

Μήνυμα και μέσο

Αποκωδικο-ποίηση

Λήπτης

= Παράσιτα

Ανα-τροφοδότηση

.9

Κωδικοποίηση/Αποκωδικοποίηση

Η Κωδικοποίηση δίνει προσωπικό νόημα στα μηνύματα που θα αποσταλούν.

Η Αποκωδικοποίηση δίνει προσωπική ερμηνεία σε μηνύματα που λαμβάνονται

.10

Σύγκριση Πλουσιότητας Μέσων

Μονό Πολλαπλά

Πρότυπη Ποικίλη

Κανάλια

Γλωσσική Ελευθερία

ΧαμηλήΑργή

ΨηλήΆμεση

Εξατ

ομίκ

ευση

Ανα

τροφ

οδότ

ηση

Επίσημα αριθμητικά Έγγραφα

Επίσημα Έγγραφα

Εταιρικό Βίντεο

Ανεπίσημα γράμματα/σημειώματα

E-mail

Μήνυμα Τηλεφωνητή

Τηλεφωνική Επικοινωνία

Βιντεοδιάσκεψη

Διάλογος πρόσωπο με πρόσωπο

.11

Εμπόδια στηνΑποτελεσματική ΕπικοινωνίαΕξωτερικά Εμπόδια

Θόρυβοι Διαφορά επιπέδου/τάξης/θέσης.

Φυσικά ή ψυχολογικά εμπόδια. Αποστάσεις (Proxemics)

Απόσταση “άνεσης” μεταξύ ανθρώπωνΟικεία ζώνη (από αφή μέχρι 40εκ.)Προσωπική ζώνη (από 40εκ. μέχρι 120εκ.)Κοινωνική ζώνη (από 120εκ. μέχρι 3.5μ.)Δημόσια ζώνη (από 3.5 μ. και άνω)

Πίεση χρόνου Υπερ-πληροφόρηση

.12

Εμπόδια στηνΑποτελεσματική ΕπικοινωνίαΕσωτερικά εμπόδια

Διαφορετικά σημεία αναφοράς.Διαφορετικές ανάγκες, αξίες, συμπεριφορές, προσδοκίες, π.χ.,

Γενικός Διευθυντής-ΛειτουργόςΔιευθυντής Μάρκετινγκ-Διευθυντής ΠαραγωγήςΣυντεχνιακός Εκπρόσωπος-Στέλεχος Εταιρείας

Επιλεκτική ακρόαση.Αγνόηση ή παραποίηση νέων πληροφοριών όταν αυτές

συγκρούονται με υφιστάμενα πιστεύω.

Προ-αξιολόγηση του μηνύματος.Αξιολόγηση μηνύματος βάσει:

αξιολόγησης του αποστολέα (προηγούμενης εμπειρίας με τον αποστολέα).

αναμενόμενου νοήματος του μηνύματος.

.13

Εμπόδια στηνΑποτελεσματική ΕπικοινωνίαΕννοιολογικά εμπόδια

Σημασιολογικά προβλήματα.Διαφορετικοί άνθρωποι δίνουν διαφορετική σημασία σε κάθε

λέξη. Διαφορετική σημασία σε μια λέξη μας κάνει να αντιληφθούμε διαφορετικά το νόημα της επικοινωνίας.

Π.χ.: Ο Αντώνης ήτανε πολύ βαρύς.Αυτό που είπες ήτανε γελοίο.

Εξειδικευμένο λεξιλόγιο.Εργασιακή, επαγγελματική ή κοινωνική φρασεολογία η οποία

έχει νόημα μόνο για τα μέλη συγκεκριμένης εργασιακής, επαγγελματικής ή κοινωνικής ομάδας.

.14

Ακρόαση

5 Επίπεδα Ακρόασης: «Ακούω» χωρίς να ακούω

Προσποιούμαι ότι ακούω

Ακούω επιλεκτικά

Ακούω προσεκτικά

Ακούω συμμετοχικά

.15

Δυσκολίες στην ΑκρόασηΗ Αντίληψη μας

ΑΝΤΙΛΗΨΗ:Η διαδικασία συγκέντρωσης αισθητηρίων

πληροφοριών και η απόδοση νοήματος σ’ αυτές.

.16

Δυσκολίες στην ΑκρόασηΗ Αντίληψη μας

Συγκεντρώνουμε πληροφορίες μέσω των αισθητηρίων οργάνων μας.

Το μυαλό επιλέγει μέρος των πληροφοριών, τις οργανώνει, και τέλος τις επεξηγεί και τις αξιολογεί.

Το αποτέλεσμα είναι η αντίληψη.Αντίληψη = Επεξεργασία πληροφοριών

=> Πιθανότητα Παρερμηνείας

.17

ΑκρόασηΣυμβουλές

Οταν ακούς σταμάτα να “μιλάς” από μέσα σου και άκουσε προσεκτικά.

Προσπάθησε να μη βγάλεις πρόωρα συμπεράσματα.

Μην διακόπτεις.Κράτησε σιωπή μεταξύ ομιλίας.Ανατροφοδότησε τον ομιλητή.

1532

.18

Λεκτική Επικοινωνία

Όταν μιλάμε χρησιμοποιούμε τη γλώσσα για να δώσουμε νόημα στις σκέψεις μας.

Η επιλογή λέξεων δίνει την δυνατότητα σε άλλους να ερμηνεύσουν τα νοήματα μας.

Για κάθε άνθρωπο η ερμηνεία της λέξης και το νόημα που θα εκλάβει μπορεί να είναι διαφορετικό.

.19

Λεκτική Επικοινωνία

Πρέπει να μιλάμε με ευκρίνεια: Η ευκρίνεια είναι βασική στην αποτελεσματική επικοινωνία. Σαφήνεια:

Η επιλογή λέξεων που εκφράζουν το νόημα σας με μεγαλύτερη ακρίβεια. Παράδειγμα:

Δήλωση:

“Τι γίνεται με την έκθεση για τον προγραμματισμό;” Ερμηνεία:

Αυταρχικά: Θέλω να μου φέρεις την έκθεση τώρα! Αμέσως!

Υπαινικτικά: Νομίζω ότι πρέπει να στείλουμε την έκθεση τώρα.

Παρακλητικά: Μπορείς να στείλεις την έκθεση τώρα;

Πληροφοριακά: Η έκθεση χρειάζεται να σταλεί σύντομα.

Ερωτηματικά: Η έκθεση χρειάζεται να σταλεί σύντομα;

Συγκεκριμενοποίηση Επιλογή των λέξεων που δίνουν μόνο μία απεικόνιση μίας αφηρημένης

ιδέας ή αξίας.

.20

Λεκτική Επικοινωνία Ευκρίνεια

Μεταφορικό μέσοΑυτοκίνητο

Μεγάλο αυτοκίνητο

Mercedes

Mercedes S350

31

.21

Λεκτική Επικοινωνία

Τεχνική των Ερωτήσεων: Ανοικτές Ερωτήσεις:

Απαιτούν επεξηγηματική απάντησηΕπιτρέπει/προτρέπει ελεύθερη απάντησηΕνθαρρύνει τη σκέψη

Κλειστές Ερωτήσεις:Περιορίζουν την απάντηση (σε Ναι ή Όχι)Υπαινίσσεται την απάντησηΑποθαρρύνει τη σκέψη

.22

Λεκτική Επικοινωνία

Τεχνική των Ερωτήσεων: Ανοικτές Ερωτήσεις - Ξεκινούν με μια από τις πιο κάτω

λέξεις:Πού…?Πώς…?Πότε…?Ποιος…?Γιατί…?Τι…?

Μπορούν να αρχίζουν και με φράσεις όπως “Μπορείτε να μου περιγράψετε…?”

.23

Μη Λεκτική Επικοινωνία

Πιο ασαφής από τη λεκτική επικοινωνία μπορεί να μεταδοθεί σκόπιμα ή μη σκόπιμα Μπορεί να αντιπροσωπεύει πολλά διαφορετικά

μηνύματα.

Είναι συνεχήςΜεταφέρει πιο δυνατά τις συναισθηματικές

καταστάσεις μαςΤα μηνύματα της μη λεκτικής επικοινωνίας

καθορίζονται πολιτισμικά

.24

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΛεκτική Vs Μη Λεκτική Επικοινωνία

Η μη λεκτική επικοινωνία: Μπορεί να πάρει τη θέση μιας λέξης ή φράσης Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει σε αυτό που

λέει ο ομιλητής Μπορεί να εμπλουτίσει ή να αλλοιώσει το λεκτικό

μήνυμα.

.25

Μη Λεκτική Επικοινωνία

Εκφράσεις ματιών και προσώπουΚινήσεις και χειρονομίες χεριώνΚινήσεις του σώματοςΠαραγλώσσαΠαρουσιαστικό

.26

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΜάτια

Οταν μιλάμε: ~40% επαφήΟταν ακούμε: ~70% επαφήΤείνουμε να έχουμε καλή επαφή όταν:

Μιλάμε για θέματα με τα οποία νοιώθουμε άνετα. Ενδιαφερόμαστε για το άτομο. Ενδιαφερόμαστε για τα σχόλια ή αντιδράσεις του άλλου. Προσπαθούμε να επηρεάσουμε.

Τείνουμε να έχουμε κακή επαφή όταν: Μιλάμε για θέματα που μας κάνουν να νοιώθουμε άβολα. Δεν έχουμε ενδιαφέρον για το άτομο ή το θέμα. Βρισκόμαστε σε αμηχανία. Ντρεπόμαστε ή προσπαθούμε να κρύψουμε κάτι.

.27

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΠρόσωπο

Είναι το πιο εκφραστικό μέρος του σώματος.

80% των μη λεκτικών μηνυμάτων μεταδίδονται από το πρόσωπο.

Τρίγωνο μέτωπο/φρύδια-μάτια-μύτη/στόμα.

.28

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΧειρονομίες

Κινήσεις των χεριών ή των δακτύλων που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε ή για να δώσουμε έμφαση.

Οι χειρονομίες διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

.29

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΣτάση του Σώματος

Η γενική στάση και κίνηση του σώματος.Η στάση του σώματος σχετίζεται με τη γενική

διάθεση που έχουμε.Η στάση του σώματος σε συνδυασμό με το

πρόσωπο/χέρια δίνει την ολοκληρωμένη εικόνα του πώς νοιώθουμε.

Δυνατότητα μικτών μηνυμάτων.

.30

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΠαραγλώσσα

Οι μη λεκτικοί ήχοι που ακούμε στην ομιλία.Το πώς κάτι ελέχθη και όχι το τι ελέχθη

(γλωσσικοί υπαινιγμοί).Δύο κύριες κατηγορίες:

Λεκτικά Χαρακτηριστικά. Λεκτικές Παρεμβάσεις.

.31

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΠαραγλώσσα

Λεκτικά Χαρακτηριστικά: Ο τόνος της φωνής Η ένταση του τόνου Ο ρυθμός ομιλίας

Μέσος όρος 140-180 λ.α.λ.

Η ποιότητα της φωνήςΗ χροιάΕπηρεάζεται από:

Ρινική χρήσηΤρόπο αναπνοήςΒραχνάδα

Λεκτικές Παρεμβάσεις: Ηχοι που διακόπτουν

τη φυσική ομιλία. Υπερβολική χρήση

τους αποσπά τον ακροατή.

Δύο ειδών:Ηχοι

“εε…”, “αα…”, “εμ…” “τς τς”, “χμμ…”

Λέξεις ή φράσεις“...να πούμε”, “το

λοιπόν...”

.32

Μη Λεκτική ΕπικοινωνίαΠροσωπική Παρουσίαση

ΕνδυμασίαΑφήΔιαχείριση/οργάνωση χρόνουΔιευθέτηση/οργάνωση χώρου

Μόνιμης δομής Μετακινούμενων αντικειμένων

Συνέπεια

.33

Επίπεδα Μάθησης

Επίπεδο 1ΑσυνείδητηΑνικανότητα

Επίπεδο 2ΣυνειδητήΑνικανότητα

Ανακάλυψη

Επίπεδο 3ΣυνειδητήΙκανότητα

Μάθηση

Επίπεδο 4ΑσυνείδητηΙκανότητα

ΣοφίαΧρειάζεταιΠροσπάθεια/Βοήθεια