ส่วนประกอบของตา โดย คุณครูบรรจบ...

สวนประกอบของตา

โดย

คณครบรรจบ พสทธพนธ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรโรงเรยนมหาวชราวธ จงหวดสงขลา

สวนประกอบของนยนตา

หนาทของสวนประกอบตางๆ• เลนสตา เปนเซลลนนรบแสงจากวตถทตองการมองเหน • เรตนา เปนเซลลรบภาพของวตถ แลวสงผานประสาทตา

ไปยงสมอง • มานตา ทำาหนาทปรบความเขมของแสงไปตกลงบน

เรตนาใหเหมาะสม • พวพล เปนชองเปดวงกลมทสามารถปรบความกวางได

ดวยมานตา • กระจกตา อยดานนอกสดทำาหนาทเปนสวนปองกนลกตา

ดวงตากบการมองเหน           การมองเหนจะเกดขนไดเมอมแสงจากวตถท

เรากำาลงมองอยตกกระทบกบตวรบภาพในดวงตา (photoreceptor) และสงขอมลไปยงสมอง สมองสวนรบภาพจะจดเรยงแปลผลขอมล และสรางเปนภาพใหรสกมองเหนได สวนสงมชวตเซลลเดยวเชนพวกโพรโทซว แบคทเรย จะตอบสนองตอแสงสวางไดแตไมมอวยวะรบภาพ

ภาพกบการมองเหน  เซลลรปแทง (Rod Cell) เปนเซลลททำาหนาทรบแสงสวางให

ความรสกเกยวกบความมดความสวางเซลลรบแสงรปกรวย(Cone cell) เปนเซลลททำาใหเกดความรสกเกยวกบส   ประเภทของเซลลรบแสงรปกรวย ม 3 ชนด ไดแก          1) เซลลรปกรวยทไวตอแสงสนำาเงน        2) เซลลรปกรวยทไวตอแสงสเขยว       3) เซลลรปกรวยทไวตอแสงสแดง

       การเหนสของวตถ เมอแสงสนำาเงน สแดง หรอสเขยว  สใดสหนงมาเขานยนตา เซลลรปกรวยทไวตอแสงสนนจะไดรบการ กระตน สญญาณกระตนนจะถกสงผานประสาทตาไปสสมอง เพอแปลความหมายออกมาเปนความรสกและเหนเปนสของแสงนน ถาแสงทเขาสนยนตาเปนสเหลอง เซลลรปกรวยทไวตอแสงสแดงและสเขยวจะไดรบการกระตน ซงการกระตนจะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณแสงสทมาตกกระทบจอตา

ความผดปรกตของดวงตา   การบอดส (Color blindness) หมายถง การเหนสทผดไปจากความจรง

      สาเหตของการบอดส ไดแก สาเหตทางพนธกรรม เซลลรปกรวยผดปกตไดรบเชอโรค ไดรบการกระทบกระเทอนจากอบตเหต และการแพยา      การบอดสของคนไทย คนไทยบอดสแดงเปนอนดบหนง บอดสเขยวเปนอนดบสอง และบอดสนำาเงนเปนอนดบสดทาย หรออาจบอดทงสแดงและสเขยวได      การบอดสชวคราว เกดจากเซลลรปกรวยทไวตอแสงสไดรบการกระตนนานเกนไป ทำาใหเซลลรปกรวยทไวตอแสงสตางๆ หยดตอบสนองชวคราว ตวอยางเชน การจองมองสแดงกลางแดดนานๆ แลวกลบมามองสขาวอยางรวดเรว จะเหนสขาวเปนสนำาเงนเขยว เนองจากเซลลรปกรวยทไวตอแสงสแดงหยดตอบสนองชวคราว     ในการประกอบอาชพบางอาชพการบอดสจะมผลเสยตอการประกอบอาชพได เชนอาชพคนขบรถ แพทย นกบน นกเคม สถาปนกตกแตงภายใน นกออกแบบเสอ และตำารวจ เปนตน ดงนนในการสอบเขาเรยนตอในสาขาดงกลาว จงมกจะมการตรวจการบอดสดวย

คนสายตาปกตมองดวตถโดยไมตองเพง จะมองเหนวตถไดชดในระยะทใกลสดประมาณ 25 เซนตเมตร และระยะไกลสดทสามารถเหนไดชด คอระยะอนนต      การมองทองฟาไกลๆ เรารสกสบายตา เนองจากกลามเนอตาไดพกไมตองทำางาน เพอปรบเลนสตาเหมอนขณะทมองวตถในระยะใกล

•     คนสายตาสน(Short sight) คอ คนทมองวตถไดชดเจนในระยะใกลกวา 25 เซนตเมตร         สาเหตของสายตาสน เกดเนองจาก        1. กระบอกตายาวเกนไป ทำาใหภาพทไปตกจะตกกอนถงเรตนา (จอตา) 2. เลนสตานนเกนไปหรอกระจกตาโคงมากเกนไป ทำาใหภาพของวตถทไปตกจะตกกอนถงเรตนา (จอตา) วธแกคนสายตาสน ใชแวนททำาดวยเลนสเวา

•     คนสายตายาว (Long sight) คอ คนทมองวตถไดชดเจนในระยะไกลกวา 25 เซนตเมตร        สาเหตของสายตายาว เกดเนองจาก       1. กระบอกตาสนเกนไป ทำาใหภาพทไปตกจะตกเลยเรตนา (จอตา) 2. เลนสตาแฟบเกนไปหรอกระจกตาโคงนอยเกนไป ทำาใหภาพของวตถทไปตกจะตกเลยเรตนา (จอตา) ออกไป       วธแกคนสายตายาว ใชแวนททำาดวยเลนสนน

 สายตาของคนสงอาย มองระยะใกลชดทระยะมากกวา 25 เซนตเมตรมองไกลไมถงระยะอนนต       แวนสำาหรบคนสงอาย จะใชแวนทใชดไดทงระยะใกลและระยะไกลซงประกอบดวยเลนสสองชนดทมความยาวโฟกสตางกน คอแวนททำาดวยเลนสชนดไบโฟคสเลนส (Bifocal lens) ไบโฟคสเลนว หมายถงเลนสทมความยาวโฟกส 2 ชนดประกอบกน ใชสำาหรบดวตถในระยะใกลและระยะไกล  

•     สายตาเอยง (Astigmatism) เกดจากความโคงของกระจกตาหรอเลนส ไมเปนผวของทรงกลม ทำาใหมองเหนวตถชดเพยงแนวเดยว ซงอาจจะเหนชดในแนวดงแตเหนไมชดในแนวระดบ หรอเหนชดในแนวระดบแตเหนไมชดในแนวดง       วธทดสอบสายตาเอยง ใชมอปดตาขางหนงแลวมองรป โดยทำาทละขาง ถาเหนเสนทอยระหวางแนวระดบกบแนวดงเปนสดำาชดเทากน แสดงวาสายตาปกต ถาเหนเปนสเทาความเขมไมเทากนแสดงวาสายตาเอยง       วธแกสายตาเอยง ใชแวนททำาดวยเลนสกาบกลวยชนดเวาและชนดนน

ภาพตดตา•     การเหนภาพตดตา (Persistence of vision)หมายถง ความรสกในการ

เหนภาพคางอยในสมองไดชวขณะทงๆ ทไมมภาพของวตถนนอยบนจอภาพแลว      ระยะเวลาในการเหนภาพตดตา คนปกตมระยะเวลาในการเหนภาพตดตาประมาณ 1/15-1/10 วนาท      ประโยชนของการเหนภาพตดตา ใชในการถายภาพยนตร ซงปกตจะถายภาพยนตร 24 ภาพตอวนาท หรอใชเวลา 1/24 วนาทในการเหนภาพ 1 ภาพ   การเหนภาพยนตรเปนเคลอนไหว เนองจากนยนตาของคนเรานนเมอเหนภาพแรกแลวภาพแรกจะยงตดตาอยตอไปอก 1/15-1/10 วนาท เมอภาพแรกยงไมทนเลอนหายกจะเหนภาพตอไปเชนนเรอยๆ จงเหนภาพเปนภาพเคลอนไหวตดตอกนไป      ถาตองการใหเหนภาพเคลอนไหวชา ตองฉายดวยอตราเรวทชากวาการถายภาพยนตร หรอถายภาพยนตรดวยอตราเรวกวาการฉายภาพยนตร     ถาตองการใหเหนภาพเคลอนไหวเรว ตองฉายดวยอตราเรวทเรวกวาการถายภาพยนตร หรอถายภาพยนตรดวยอตราเรวทชากวาการฉายภาพยนตร

การเหนภาพลวงตา•  การเหนภาพลวงตา หมายถง การเหนภาพทปรากฎแก

สายตาแลวใหความรสกทแตกตางไปจากความเปนจรงของภาพ เชน มความรสกวาเหนภาพหนงมขนาดใหญกวาอกภาพหนง ทงๆ ทภาพทงสองขนาดเทากน เปนตน ภาพลวงตาเกดมาจากหลายสาเหตดวยกน ดงน    1. เกดจากการมองภาพดวยนยนตาสองตาพรอมกน เชน เราใชนวช 2 นวชเขาหากนโดยหางกนระยะหนง และหางจากเลนสตาประมาณ 25 เซนตเมตร ใหนยนตาทงสองมองปลายนวช และคอยๆเลอนปลายนวชเขาหากน เราจะมองเหนเหมอนชนสวนของนวมาอยระหวางปลายนวทงสอง ทเปนเชนนกเพราะนยนตาจะรายงานสงทเหนไปยงสมอง สมองจะรวบรวมขอมลจากทนยนตาทงสองเหน ทำาใหเกดการมองเหนผดเพยนไป  

2. เกดจากการเคลอนไหวของนยนตาในแนวดงและแนวราบทไมเทากน เชน เรามองเหนเสนตรงในแนวดงยาวกวาในแนวราบ การเพมเสนสนๆ ลงบนเสนขนาน ทำาใหมองเหนวาเสนเหลานนไมไดขนานกน เปนตน    3. เกดจากสมบตของแสง ไดแก การสะทอนและการหกเหของแสง เชน การเกดปรากฏการณมราจ การมองเหนปลาในอางนำามขนาดใหญขน  เปนตน    4. เกดจากสงแวดลอม เชน วงกลมทเตมเสนดานในวงกลมกบวงกลมทเตมเสนดานนอก จะมองดวาวงกลมทเตมเสนดานในจะมขนาดเลกกวาวงกลมทเตมเสนดานนอก เปนตน

การใชประโยชนจากภาพลวงตา• มนษยสามารถนำาหลกการเกดภาพลวงตามาใชประโยชนไดหลาย

ทางดงน    1. ใชในการแตงกายเพออำาพรางทรวดทรงทแทจรง เชน คนเตยควรใสเสอลายตง คนสงควรใสเสอลายขวาง คนอวนควรใสเสอผาสเขมลายตง คนผอมควรใสเสอผาสออนและควรเปนลายแนวนอน เปนตน    2. ใชในการสรางและตกแตงอาคารบานเรอน เชน หองแคบๆ ทาดวยสออนจะทำาใหรสกกวางขนกวาเดม ชาวกรกนำาไปใชสรางวหาร เปนตน     3. ใชในการพรางตาเพอใหรอดพนจากศตร เชน สตวปาบางชนดมลวดลายบนตวคลายใบไม สตวในทะเลทรายมสนำาตาลเหมอนสของทราย ทหารแตงเครองแบบทกลมกลนกบปา เปนตน    4. ใชสรางภาพยนตรการตนทมอาการเคลอนไหวตางกนเพยงเลกนอยตอเนองกน เมอนำามาฉายใหเวลาบนจอของแตละภาพนอยกวาหรอเทากบ 1/10 วนาท ภาพทฉายออกมาจะมการเคลอนไหวอยางตอเนอง ซงมลกษณะเชนเดยวกบการถายทำาภาพยนตรธรรมดา