สุรศักดิ์ เกษมศิริ รพ.สำโรง...

การประเม�นความเส �ยง และการจ�ดทำ�าแนวทำางมาตรฐาน (SOP) เพ��อการวางแผนการเตร ยมความพร�อม

ร�บภาวะฉ#กเฉ�นทำางสาธารณส#ข

ส#รศ�กด�( เกษมศ�ร�รพ.ส�าโรง อ#บลราชธาน 19 กรกฎาคม 2555

การประเม�นความส �ยง(Risk Assessment)

• เป-นกระบวนการทำางว�ทำยาศาสตร.– เพ��อการประเม�น

•โอกาสและความร#นแรงของผลเส ยต/อส#ขภาพ

– อ�นเน��องจากการได�ร�บส�มผ�สอ�นตรายท��เก�ดจากสารเคม� เช��อโรค ฯลฯ

• S.Pravittranon

2

Risk Analysis Concept

• Risk assessment– Scientific discipline

• Risk management– Practical discipline– Political influence

• Risk communication– Consumer

involvement

3

องค.ประกอบของการประเม�นความเส �ยง

ประกอบด�วย 4 ส/วน1 .การระบ#อ�นตรายทำ �อาจจะเก�ด

(Hazard Identification)2. การประเม�นโอกาสทำ �อาจจะเก�ด

(Probability Assessment)

3. การประเม�นผลกระทำบของอ�นตราย (Impact Assessment)

4. การล�าด�บความเส �ยง (Identify the priorities)

4

ข�0นตอน การระบ#ภ�ยส#ขภาพและการประเม�น

ความเส �ยง1 .ประเม�นบร�บทำ & ระบ#ภ�ย

ส#ขภาพทำ �ม โอกาสเก�ด

2. ประเม�นความเส �ยงของภ�ยส#ขภาพ (โอกาส & ผลกระทำบ)

3. บ�นทำ1กความเส �ยงในตารางประเม�นความเส �ยง

5

1. ประเม�นบร�บทำ• ภ3ม�ประเทำศ• ว�ถ ช ว�ต ว�ฒนธรรม

ประเพณ • ประว�ต�ศาสตร. ประชากร• ประชากรกล#/มเส �ยง• เศรษฐก�จ อาช พ การ

คมนาคม การอ#ตสาหกรรม

• ระบบบร�การ6

2. ระบ#ภ�ยส#ขภาพทำ �ม โอกาสเก�ด•Hazard

1 .ภ�ยค#กคามต/อร/างกาย จ�ตใจ ช#มชน2. เหต#การณ.ทำ �ม โอกาสเก�ดข10น และเป-น

อ�นตราย ทำ�0งต/อบ#คคล และส��งแวดล�อม

•Hazard Identification– กระบวนการทำ �สามารถระบ# และอธ�บายภ�ย

ส#ขภาพ ทำ�0งล�กษณะ ความร#นแรง ความถ � ป7จจ�ยทำ �เก �ยวข�อง พ�0นทำ �เส �ยง

7

Type of Hazard

1 .ภ�ยธรรมชาต�2 .ภ�ยช วภาพ3. ภ�ยสารเคม 4. ภ�ยปรมาณ35. ภ�ยทำ �มน#ษย.ก/อข10น

8

การระบ#ภ�ยส#ขภาพทำ �ม โอกาสเก�ด• บ�นทำ1กภ�ยส#ขภาพทำ�0งหมดทำ �ม โอกาสเก�ดข10น ลง

ตาราง

ItemHazard

CategoryHazard

Risk AnalysisAdditional Informatio

n

Probability Rating

Consequence Rating

1 Natural Hazard Flooding Determined in Step 3

Determined in Step 3

Community located on flood plain on the east side of River Smith

2 Biological Hazard

9

3. ประเม�นความเส �ยงของภ�ยส#ขภาพ

•Risk => ความเส �ยงทำ �จะเก�ดอ�นตราย/ภ�ยส#ขภาพ

• ประเม�นจาก1 .โอกาสทำ �จะเก�ด2 .ผลทำ �ตามมา

Risk = Probability x Impact

Risk = Probability x Impact

10

3.1 การประเม�นโอกาสทำ �จะเก�ด•Look at past history:

1 .เคยเก�ดข10นมาก/อนหร�อไม/2 .เคยเก�ดบ/อยแค/ไหน3 .เก�ดคร�0งส#ดทำ�ายมานานแค/ไหน

• เม��อประเม�นแล�วว/าม โอกาสเก�ดข10น– โอกาสเก�ดข10นจะม จากน�อย ไปหามาก ต�0งแต/

1 - 4

11

การประเม�นโอกาสทำ �จะเก�ด

Probability Rating

Description Details

1 Lowไม/เคยเก�ดเลย ในรอบ 10 -15 ป9

2Moderate

เก�ดคร�0งส#ดทำ�ายมากกว/า 5 ป9 ไม/เก�น 10 ป9

3 Highเก�ด1 คร�0ง ใน 5 ป9ล/าส#ด

4Extreme

เก�ดมากกว/า 1 คร�0ง ใน 5 ป9ล/าส#ด

12

การประเม�นโอกาสทำ �จะเก�ด• ภ�ยค#กคามใหม/ (e.g. SARS , เช�0อโรคสายพ�นธ#.ใหม/)

– looking at the historical data from the last 15 years may not adequately describe the risk.

• เหต#การณ.ทำ �เคยเก�ดมาแล�วมากกว/า 15 ป9 (e.g., Influenza Pandemic )– ก:ม โอกาสเก�ด

• ผ3�ประเม�นควรใช�ข�อม3ลทำ �ด ทำ �ส#ด และข�อม3ลอ��นๆ (i.e., expert advice, academic journals)– ประกอบในการต�ดส�นใจประเม�นโอกาสทำ �จะเก�ด

13

3.2 การประเม�นผลทำ �ตามมา• ประเม�นทำ ละภ�ยส#ขภาพ• ประเม�นผลทำ �ตามมาจากผลกระทำบทำ �จะเก�ดข10น

จากภ�ยส#ขภาพ– Life– Physical infrastructure – Economy

14

ป7จจ�ยทำ �ใช�พ�จารณาผลทำ �เก�ดตามมา

• ขอบเขต ความกว�างขวางของภ�ยส#ขภาพ• การเส ยช ว�ต• การอพยพ ย�ายประชาชน• กระทำบต/อระบบบร�การจ�าเป-นพ�0นฐาน• ส��งแวดล�อมเส ยหาย• เศรษฐก�จเส ยหาย

15

การประเม�นผลทำ �ตามมา• ผลทำ �ตามมาจะส/งผลกระทำบจากน�อย ไป

มากต�0งแต/ 1 - 4Consequence Rating

Description

Details

1No impact

เจ:บป<วย/บาดเจ:บ/เส ยช ว�ต น�อยมาก หร�อไม/ม ม ผลกระทำบต/อระบบบร�การ/เศรษฐก�จน�อยมาก หร�อไม/ม

2Limited

เจ:บป<วย/บาดเจ:บ/เส ยช ว�ต เล:กน�อยม ผลกระทำบต/อระบบบร�การ/เศรษฐก�จ น�อย

3Substantial

เจ:บป<วย/บาดเจ:บ/เส ยช ว�ต พอสมควรม ผลกระทำบต/อระบบบร�การ/เศรษฐก�จ พอสมควร

4 Highเจ:บป<วย/บาดเจ:บ/เส ยช ว�ต ส3งม ผลกระทำบต/อระบบบร�การ/เศรษฐก�จ ส3ง

16

4. บ�นทำ1กความเส �ยงในตารางประเม�นความเส �ยง

• Plot the probability and consequence determined in Step 3 on the Risk Assessment Grid

Probability

4

3

2

1 2 3 4

Consequence

17

Identify the priorities

4,1 4,2 4,3 4,4

3,1 3,2 3,3 3,4

2,1 2,2 2,3 2,4

1,1 1,2 1,3 1,4

Extreme

High

Moderate

LowNo impact Limited Substantial

High

โอกาส

ผลกระทบ18

สร#ป•“Hazard Identification and Risk Assessment” –จะช/วยให� เห:นภาพ โอกาสเส �ยง ผลกระทำบ

ล�าด�บควมส�าค�ญของภ�ยส#ขภาพได�ถ3กต�อง ช�ดเจน เป-นเหต#เป-นผล มากย��งข10น

–และน�าไปส3/การวางแผนร�บม�อก�บความเส �ยง ได�อย/างเหมาะสม

19

SOP SOP – Standard – Standard Operating Operating ProcedureProcedure

SOP (Standard  Operating SOP (Standard  Operating Procedure)Procedure)

• แนวทำางมาตรฐาน• ค3/ม�อการปฏ�บ�ต�งาน• เอกสารว�ธ ปฏ�บ�ต�งาน • ระเบ ยบว�ธ ปฏ�บ�ต�• มาตรฐานการปฏ�บ�ต�งาน

21

• หล�กฐานทำ �เป-นลายล�กษณ.อ�กษร (ต�วอ�กษร ต�วเลข แผนผ�ง ร3ปภาพ ) เพ��อใช�อ�างอ�งและก�าก�บให�ทำ#กคนปฏ�บ�ต�เป-นระบบเด ยวก�น

• ใช�เพ��อต�ดตามและประเม�นผล

SOP (Standard  SOP (Standard  Operating Procedure)Operating Procedure)

22

• ข�0นตอนปฏ�บ�ต�งานทำ �ถ3กว�เคราะห.แล�วว/าถ3กต�อง เหมาะสม ม ความปลอดภ�ย และเก�ดความส3ญเส ยทำ�0งว�ตถ#ด�บ บ#คลากร ทำร�พยากร น�อยทำ �ส#ด ทำ �ทำ#กคนทำ �ปฏ�บ�ต�งานในต�าแหน/งเด ยวก�นต�องปฏ�บ�ต�ตามข�อก�าหนดใน SOP

• โดยระบ#เป-นข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งานในต�าแหน/งหร�อหน�าทำ �เฉพาะทำาง

• เปร ยบเสม�อนกฏหมายขององค.กรในการปฏ�บ�ต�งานของแต/ละต�าแหน/งหน�าทำ �เฉพาะทำาง

• เพ��อให�ม แนวทำางปฏ�บ�ต�งานเป-นไปในทำ�ศทำางเด ยวก�น

• เพ��อบรรล#ซ1�งว�ตถ#ประสงค.ส3งส#ดขององค.กร

SOP (Standard  Operating SOP (Standard  Operating Procedure)Procedure)

23

• เป-นว�ธ ปฏ�บ�ต�งานทำ �น/าเช��อถ�อ ได�ร�บการยอมร�บทำางว�ชาการ – อ�างอ�งจากต"าราว�ชาการ บทความจากวารสาร ส��อส��งพ�มพ$ ส��อ

อ�เลคทรอน�คส$ แนวปฏ�บ�ต�ในประเทศหร�อระหว*างประเทศ• หากเป-นว�ธ ทำ �พ�ฒนาข10นเอง (in house) ต�องม การทำวน

สอบ (validate) ก�บว�ธ มาตรฐานหร�อว�ธ ทำ �เป-นทำ �ยอมร�บ และม บ�นทำ1กผลการทำดสอบไว�เป-นหล�กฐาน

• เข ยนด�วยภาษาทำ �อ/านเข�าใจง/าย – “เอกสารค+ณภาพจ�ดท"าข/�นส"าหร�บให�บ+คลากรในหน*วยงานอ*านและ

น"าไปใช� ไม*ใช*เอกสารส"าหร�บให�ผ0�ตรวจประเม�น (auditor) น"าไปใช�”

24

SOP (Standard  SOP (Standard  Operating Procedure)Operating Procedure)

SOP (Standard  SOP (Standard  Operating Procedure)Operating Procedure)

•SOP ไม/ได�ถ3กเข ยนโดยห�วหน�าหร�อผ3�จ�ดการ – เข�ยนโดยห�วหน�างานเฉพาะทาง หร�อผ0�ท��ม�ความ

ช"านาญหร�อความร0 �ในเร��องน��นมากท��ส+ด•SOP จะต�องถ3กปร�บเปล �ยนแปลงปร�บปร#ง

ให�ม ความทำ�นสม�ยและเหมาะสมอย3/เสมอ – RUN Number เสมอ และม�การแจ�งให�ระด�บ

พน�กงานปฏ�บ�ต�การ หร�อ Technical และ Operator ทราบเสมอ

25

• ในองค.กร ม SOP ได�หลายฉบ�บ ตามความเหมาะสมและรายละเอ ยดของงานตามความเหมาะสม

•SOP หน1�งฉบ�บต�องผ/านผ3�กล��นกรองหลายระด�บ ต�0งแต/ ระด�บ Operating leader  Line Leader  และ Manager เพ��อกล��นกรองความเหมาะสมและความถ3กต�องของงาน

26

SOP (Standard  SOP (Standard  Operating Procedure)Operating Procedure)

1 .ก�าหนดโครงสร�างเอกสารค#ณภาพ

2. ร3ปแบบและองค.ประกอบของเอกสารค#ณภาพ

3. การควบค#มเอกสารค#ณภาพ

SOP SOP (Standard Operating (Standard Operating

Procedure)Procedure)

27

1.การก�าหนดโครงสร�างเอกสารค#ณภาพ

• ค3/ม�อค#ณภาพ (Quality Manual ; QM)

• ระเบ ยบปฏ�บ�ต� (System Procedure ; SP)

• ว�ธ ปฏ�บ�ต�งาน (Work Instruction ; WI / Standard Operating Procedure ; SOP)

• เอกสารสน�บสน#น (Supporting Document ; SD)

28

เอกสารควบค#ม

• หมายถ/ง เอกสารท��ได�ร�บการข/�นทะเบ�ยน และม�การปร�บปร+ง แก�ไข ให�ท�นสม�ยอย0*เสมอ ม�การควบค+มการท"าส"าเนา แจกจ*าย เก4บร�กษา ท"าลาย และการน"าออกจากท��ใช�งานเม��อหมดอาย+ เอกสารน��ต�องประท�บตรา “เอกสารควบค+ม” ส�แดง ในท+กหน�าของเอกสารแต*ละฉบ�บ

• ค0*ม�อค+ณภาพ ระเบ�ยบปฏ�บ�ต� ว�ธ�ปฏ�บ�ต�งาน จ�ดเป7นเอกสารควบค+ม

29

เอกสารไม/ควบค#ม

• หมายถ/ง เอกสารท��ไม*ได�ข/�นทะเบ�ยน ไม*จ"าเป7น ต�องม�การปร�บปร+ง แก�ไข ให�ท�นสม�ย สามารถท"าส"าเนาและแจกจ*ายได�

• เอกสารสน�บสน+น จ�ดเป7น เอกสารไม*ควบค+ม

30

1 .ปกหน�า – ช��อเอกสาร รห�ส และช��อหน*วยงาน ไม*ม�รายละเอ�ยดห�วและท�าย

กระดาษ2. ตารางบ�นทำ1กการแก�ไข (Amendment sheet)

– แสดงประว�ต�การแก�ไขเอกสาร3. สารบ�ญ

– ส"าหร�บเอกสารท��ม�เน��อหามาก4. เน�0อหา

– ว�ตถ+ประสงค$ ค"าจ"าก�ดความ น�ยาม ผ0�ร �บผ�ดชอบ ผ0�ท��เก��ยวข�อง ข��นตอนการปฏ�บ�ต�งาน

5. ภาคผนวก

2.ร3ปแบบและองค.ประกอบของเอกสารค#ณภาพ

31

• ห�วกระดาษทำ �แสดงเอกล�กษณ.ของหน/วยงาน – เช*น ช��อหน*วยงาน สถานท��ต� �ง ส�งก�ด

• ระด�บของเอกสาร ช��อเอกสาร รห�สเอกสาร ฉบ�บทำ �ล�าด�บหน�า จ�านวนหน�าทำ�0งหมด

• ระบ#ช��อผ3�จ�ดทำ�าพร�อมลายเซ:น ว�นทำ �จ�ดทำ�าระบ#ช��อผ3�ตรวจสอบพร�อมลายเซ:น ว�นทำ �ตรวจสอบระบ#ช��อผ3�อน#มต�ใช�เอกสารพร�อมลายเซ:น ว�นทำ �อน#ม�ต�

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

32

• ระบ#ว�นทำ �ถ1งก�าหนดต�องทำบทำวนเอกสาร • โดยปกต�ก"าหนดไว� 1 คร��ง ภายใน 12 เด�อน

• ระบ#สถานะเอกสาร กรณ เป-นเอกสารควบค#ม– ม�การท"าส"าเนาหร�อไม* – ม�การแก�ไขปร�บปร+งหร�อไม* – ม�การแก�ไขปร�บปร+งไปแล�วก��คร��ง ม�การแก�ไขปร�บปร+ง

ในเร��องใด

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

33

ต�วอย/าง ปกเอกสารต�วอย/าง ปกเอกสาร

34

ต�วอย/าง ห�วกระดาษเอกสารต�วอย/าง ห�วกระดาษเอกสาร

¦³Á¥� � · ·� � � � Á¦ºÉ°� : µ¦¦µ¥µ ¨� � � � Lab µÃ¦«¡ r� � � �

³ µ¦� ¦µ¥µ ¨� � � Lab É� ¤ nµ�

ª·§� �

Á° µ¦Á É� � � :

SP - 2 - 04 - 00 - 00 - 00 1 ®oµ� 1 µ� � 5

ª ÉÁ¦·É¤Äo� � � : 21 ¤ ¦µ¤� � 2552 ÂoÅ ¦ÊÉ� � � � � : 3 ª É ª� � � � � � : 20 ¤ ¦µ¤� � 2553

22255255325 ¼o ε� � � � : � µ¥¥·É� §� � ·Í ´ ¦ »� � � � ºÉ°®nª¥µ� � � � : £µª·µ» ªª·¥µ� � � � �

¼o¦ª °� � � � : . ¦«. »¦«� � ·Í ª «r¦´ ª·� � � � � ¼o° »¤ ·� � � : «� . Á¦«ªÃ¦£µ ¦³ ¼� � �

- บ*งบอกเอกล�กษณ$ของหน*วยงาน- ระด�บของเอกสารค+ณภาพ ช��อเอกสาร และ รห�สเอกสาร คร��งท��แก�ไข - จ"านวนหน�า- ช��อผ0�จ�ดท"าเอกสาร ผ0�ตรวจสอบ และผ0�อน+ม�ต� พร�อมลายเซ4น ว�นท��- ว�นท��ถ/งก"าหนดทบทวน

35

• อ�กษร – ใช�อ�กษรชน�ด TH Sarabun PSK ขนาด 16

• ร3ปหน�า (page layout)– การวางร0ปแบบแต*ละหน�าควรใช�ระบบเด�ยวก�นท��ง

หน*วยงาน หากไม*ม�ความจ"าเป7นอ��นควรม�ส*วนห�วกระดาษ เน��อความ และท�ายกระดาษ ตามร0ปแบบ

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

36

ต�วอย/าง ร3ปแบบหน�าเอกสารต�วอย/าง ร3ปแบบหน�าเอกสาร<ช��อเอกสาร>ว�นท��ออกเอกสาร…<ช��อหน*วยงาน>

<รห�สเอกสาร>

แก�ไขคร��งท��…

หน�า…..ของ….หน�า1 .ความม+*งหมาย …

เน��อความ

ผ0�จ�ดท"า (ต�วพ�มพ$)

ผ0�ร �บรอง (ต�วพ�มพ$)

ผ0�อน+ม�ต�ใช� (ต�วพ�มพ$)

37

• ว�นทำ �ออกเอกสาร (Date issued) – ให�ใช�ว�นท��ท��อน+ม�ต�ใช�หร�อ หล�งจากผ0�อน+ม�ต�ใช�ลง

นามแล�ว ไม*เก�น1 ส�ปดาห$ • แก�ไขคร�0งทำ � (Revision No…)

– เอกสารท��ออกคร��งแรกให�เป7นการแก�ไขคร��งท�� 0 เม��อม�การแก�ไขให�น�บเลขเพ��มจากเด�ม

• หน�า…ของ…หน�า (page…of …) 

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

38

• ประว�ต�การจ�ดทำ�าเอกสาร– แก�ไขคร��งท�� 0 ว�นท��ออกเอกสาร…..

โดยนางสาวอมรา วงศ$พ+ทธพ�ท�กษ$– แก�ไขคร��งท�� 1 ว�นท��ออกเอกสาร 7 ต+ลาคม 2540

โดยนางสาวอมรา วงศ$พ+ทธพ�ท�กษ$– แก�ไขคร��งท�� 2 ว�นท��ออกเอกสาร 24 มกราคม

2544 โดยนางปน�ดดา ซ�ลวา– แก�ไขคร��งท�� 3 ว�นท��ออกเอกสาร 14 ก�นยายน

2550 โดยนางส+วรรณา จาร+น+ช39

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มว�น/

เด�อน/ป9

แก�ไขคร�0งทำ � (หร�อ

Revision no.)

ประว�ต�การแก�ไข (หร�อ Amendment Records)

40

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มการเข�ยนมาตรฐานการปฏ�บ�ต�งานว�นท��ออกเอกสาร 1 ต+ลาคม 2552กรมว�ทยาศาสตร$การแพทย$ กระทรวงสาธารณส+ข

SOP DMSc 00 001

แก�ไขคร��งท�� 0

หน�า 1 ของ 9 หน�า

1.0 ความม+*งหมาย ...เน��อความ

ผ0�จ�ดท"า (ต�วพ�มพ$)

ผ0�ร �บรอง (ต�วพ�มพ$)

ผ0�อน+ม�ต�ใช� (ต�วพ�มพ$)

41

• ภาษา – รายละเอ�ยดของห�วกระดาษ และท�ายกระดาษ เป7นภาษาไทย

ภาษาอ�งกฤษ หร�อ ภาษาไทยท��ก"าก�บด�วยภาษาอ�งกฤษในวงเล4บ

– รห�สเอกสาร ให�ใช�อ�กษรอ�งกฤษเท*าน��น เช*น SOP DMSc 00 001

– กรณ�จ�ดท"าเอกสารเป7นภาษาอ�งกฤษ ผ0�ใช�เอกสารต�องท"าความเข�าใจและปฏ�บ�ต�ตามได�ถ0กต�อง

– ในการขอร�บรองค+ณภาพจากหน*วยร�บรองต*างประเทศ •หากใช�ภาษาไทยต�องแปลเป7นภาษาอ�งกฤษให�ผ0�ประเม�นเข�าใจ

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

42

• รห�สเอกสาร– SOP ท��จ�ดท"าข/�น ต�องม�การก"าหนดรห�สเอกสาร ด�งน��

•SOP XX YY ZZZ • โดย

– XX = เลขหมายส"าน�ก/กอง/ศ0นย$ ตามเอกสาร NUMSYS ส"าหร�บระด�บกรมให�ใช� DMSc

– YY = ประเภทเอกสาร– ZZZ = ล"าด�บท��ของเอกสารในกล+*ม เร��มจาก 001

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม

43

ต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/มต�วอย/างรายละเอ ยด ร3ปเล/ม• รห�สตามประเภทำของ SOP

– 00 Management– 01 Communicable Dz – 02 Non Communicable Dz – 03 En Oc Problem– 04 Vector borne Dz– 05 Instrument and equipment– 06 Lab– 99 Miscellaneous

44

• การเร ยงห�วข�อเน�0อหา SOP – ม�ความม+*งหมายให�ผ0�ปฏ�บ�ต�งานเก�ดล"าด�บความค�ดท��ต*อ

เน��อง โดยเร��มจาก1 .ว�ตถ#ประสงค.และขอบเขตของ SOP

– ใช�ส"าหร�บงานใด ม�ท��มาและเก��ยวข�องก�บเร��องอ��นอย*างไร2. ค�าจ�าก�ดความ น�ยาม3.ผ3�ร�บผ�ดชอบ ผ3�ทำ �เก �ยวข�อง4.ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน

องค.ประกอบของเน�0อหาองค.ประกอบของเน�0อหา

45

องค.ประกอบของเน�0อหาองค.ประกอบของเน�0อหา• การเร ยงห�วข�อเน�0อหา SOP

– ม�ความม+*งหมายให�ผ0�ปฏ�บ�ต�งานเก�ดล"าด�บความค�ดท��ต*อเน��อง โดยเร��มจาก

1 .ว�ตถ#ประสงค.2.ค�าจ�าก�ดความ น�ยาม3.ผ3�ร�บผ�ดชอบ ผ3�ทำ �เก �ยวข�อง4.ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน5.เอกสารทำ �เก �ยวข�อง

– เอกสารอ�างอ�ง– เอกสารแนบ

46

1. 1. ว�ตถ#ประสงค.ว�ตถ#ประสงค.• ค3/ม�อน 0ใช�เป-นว�ธ ปฏ�บ�ต�งานอะไร ให�ระบ#ช��อ

ว�ธ การ เคร��องม�อ– ว�ธ การปฏ�บ�ต�งานเร��อง : การควบค#มโรคม�อ

เทำ�า ปาก•ว�ตถ#ประสงค. : เพ��อใช�เป7นค0*ม�อปฏ�บ�ต�งานการ

ควบค+มโรคม�อ เท�า ปาก กรณ�เก�ดการระบาดของโรค ส"าหร�บเจ�าหน�าท��สาธารณส+ขในพ��นท��ร �บผ�ดชอบ

47

2. 2. ค�าจ�าก�ดความ น�ยามค�าจ�าก�ดความ น�ยาม• ศ�พทำ.เฉพาะ หร�อค�าส�าค�ญ ท��ต�องอธ�บายความหมายเพ��อ

ความเข�าใจท��ถ0กต�องของผ0�ใช�งาน– โรคม�อ เทำ�า ปาก ((Hand, foot and mouth

disease) หมายถ/ง โรคท��ก*อให�เก�ด ม�แผลเป<� อยหลายแผลในปากและม�อาการเจ4บ พร�อมม�ต+*มน"�าพองขนาดเล4กท��ฝ>าม�อ น��วม�อฝ>าเท�า และหร�อท��ก�น ในผ0�ป>วย (น�ยามโรคต�ดเช��อแห*งประเทศไทย พ.ศ .2544 เพ��อการว�น�จฉ�ยโรค)

– ระบาด หมายถ/ง ม�ผ0�ป>วยต��งแต* 2 คน ข/�นไปในสถานท��เด�ยวก�น– เจ�าหน�าทำ �สาธารณส#ขในพ�0นทำ �ร�บผ�ดชอบ หมายถ/ง เจ�าหน�าท��

สาธารณส+ขในพ��นท��ท��เก�ดการระบาด ท��งสสจ . สสอ . รพ . องค$กรปกครองส*วนท�องถ��น

48

3. 3. ผ3�ร�บผ�ดชอบ ผ3�ทำ �เก �ยวข�องผ3�ร�บผ�ดชอบ ผ3�ทำ �เก �ยวข�อง• ม บ#คคลใดทำ �เก �ยวข�องก�บการปฏ�บ�ต�งานน 0

และม หน�าทำ �อะไร– ว�ธ การปฏ�บ�ต�งานเร��อง : การควบค#มโรคม�อ

เทำ�า ปาก•เจ�าหน�าทำ �สาธารณส#ขของ สสจ . สสอ . รพ . อปทำ .

ทำ �ร�บผ�ดชอบงานควบค#มโรค•คร3อนาม�ยโรงเร ยน ทำ �ร�บผ�ดชอบงานด3แลส#ข

อนาม�ยของน�กเร ยนในโรงเร ยน

49

4. 4. ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งานข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน• เข ยนข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งานโดยละเอ ยด ตาม

ล�าด�บข�0น (stepwise)• ใช�ภาษาทำ �อ/านเข�าใจง/าย•“Write What You Do And Do

Write”• อาจม ร3ปภาพ แผนผ�ง ตาราง ประกอบด�วย• ต�วอย/าง ว�ธ ปฏ�บ�ต�งาน เร��อง การรายงานการ

ระบาดของไข�หว�ดนก50

4. 4. ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน ((Procedures)Procedures)

• อธ�บายว�ธ�ปฏ�บ�ต�ในล�กษณะเป7นข��นตอน ให�ละเอ�ยดเพ�ยงพอส"าหร�บท��จะเข�าใจและปฏ�บ�ต�ตามได�

• ข�อแนะน"าท��จ"าเป7นในการปฏ�บ�ต�– หากว�ธ�ปฏ�บ�ต�ม�ข� �นตอนยาวหร�อซ�บซ�อน ควรเข�ยน

แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน ((work flow)work flow)ประกอบให�เข�าใจง*ายข/�น

51

แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน ((work work flow)flow)

• กรณ�ท�� SOP ต�องการจ�ดท"าแผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน (work flow) และข�อก"าหนดท��ส"าค�ญในกระบวนการ พร�อมม�ต�วช��ว�ด (requirement & KPI) ให�ด"าเน�นการตามแนวทาง ด�งน��– แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน (Work flow) ให�เข�ยน

แผนผ�งการไหลของงานประกอบให�เข�าใจง*ายข/�น โดยม�การใช�ส�ญล�กษณ$ต*าง ๆ เพ��อให�เห4นถ/งล�กษณะและความส�มพ�นธ$ก*อนหล�งของแต*ละข��นตอนในกระบวนการ

52

แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน ((work work flow)flow)

• ร3ปวงกลมร หมายถ1ง จ#ดเร��มต�นและส�0นส#ดของการทำ�างาน

• ร3ปส �เหล �ยม หมายถ1ง ข�0นตอนรายละเอ ยดการทำ�างาน

• ร3ปส �เหล �ยมขนมเป9ยกป3น หมายถ1ง ข�0นตอนการต�ดส�นใจ พ�จารณา  

• ร3ปวงกลม หมายถ1ง เช��อมโยงข�0นตอนการทำ�างานในหน�าถ�ดไป

• หมายถ1ง เอกสารทำ �ใช�งาน  • หมายถ1ง เส�นทำ�ศทำางทำ �แสดง

การไหลของข�0นตอนการทำ�างาน

53

แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน แผนผ�งการปฏ�บ�ต�งาน ((work work flow)flow)

54

4. 4. ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน ข�0นตอนการปฏ�บ�ต�งาน ((Procedures)Procedures)

• การใช�ร0ปภาพอย*างเด�ยวแสดงประกอบในกระบวนการ ในกรณ�ท��ม�ข� �นตอนการด"าเน�นงานท��ไม*ละเอ�ยด ไม*ซ�บซ�อนมากน�ก

• ข�อก"าหนดท��ส"าค�ญในกระบวนการและต�วช��ว�ด (requirement& KPI) โดยให�ระบ+ข�อก"าหนดรายละเอ�ยดท��ส"าค�ญและต��งเป@าหมายต�วช��ว�ดเพ��อใช�ในการต�ดตามการด"าเน�นงาน

55

55 . . เอกสารทำ �เก �ยวข�อง เอกสารทำ �เก �ยวข�อง • เอกสารอ�างอ�ง

– ต�ารา– บทำความว�ชาการ– ใบแทำรกผล�ตภ�ณฑ. ใบก�าก�บน�0ายา– แนวปฏ�บ�ต�ตามมาตรฐานระด�บประเทำศ หร�อสากล

• เอกสารแนบ – แบบฟอร.ม – บ�นทำ1ก

56

3. การควบค#มเอกสารค#ณภาพ

• เพ��อให�เอกสารเป-นป7จจ#บ�นอย3/เสมอ (Up to date)• ม ทำะเบ ยนควบค#มการทำ�าส�าเนา การจ/ายแจก เพ��อจ�าก�ดการใช�

เอกสารเฉพาะผ3�ทำ �เก �ยวข�อง• ม รายช��อเอกสารค#ณภาพ พร�อมประว�ต�เอกสารทำ#กฉบ�บในหน/วย

งาน• ม การแยกเอกสารทำ �ไม/ได�ใช�แล�ว ออกจากพ�0นทำ �ปฏ�บ�ต�งาน เพ��อ

ปBองก�นการพล�0งเผลอเรอน�าไปใช�• แนวทำางปฏ�บ�ต�ในการขอแก�ไขเอกสารค#ณภาพ ว�ธ การแก�ไข• การทำบทำวนเอกสาร• การจ�ดเก:บ โดยปBองก�นผ3�ทำ �ไม/ม ส/วนเก �ยวข�องไม/ให�เข�าถ1ง• การทำ�าลายเอกสาร

57

• SOP ต�องถ3กเข ยนหร�อปร�บปร#งโดยผ3�ปฏ�บ�ต�หน�าทำ �หร�อม ความช�านาญในต�าแหน/งเฉพาะทำางน�0นจร�งๆ จ1งจะประสบความส�าเร:จ

• SOP สามารถใส/ร3ปรายละเอ ยดประกอบได� เพ��อให�เข�าใจได�ง/าย และน/าสนใจ พร�อมระบ#ผ3�ใช�  ไว�ช�ดเจน และรายละเอ ยด ทำ �ต�ดต/อ ของผ3�เข ยน SOP ไว�ช�ดเจน กรณ เก�ดป7ญหาสามรถต�ดต/อก�บผ3�เข ยน SOP ได�โดยตรง เพ��อว�เคราะห.ป7ญหา

58

3. การควบค#มเอกสารค#ณภาพ

THANK YOU

59