ภูมิปัญญาท้องถิ่น การทำขนมจีน...

กลมขนมจนสมนไพรบานหนองบว หมท 2 ตาบลปากอดา อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย กอตงขนเมอป พ.ศ. 2551 โดยการนาของ นางแกวรตน ไพยราช และนางขนแกว ไชยรตน ไดเลงเหนความสาคญการทาขนมจนและตองการฟนฟ /รกษาไวซงกรรมวธการแปรรปขาวซงหางายในทองถน ไมใหสญหายไป ขนมจนเปนอาหารทองถน สามารถเปนอาชพเสรม ทสามารถเพมรายได ใหกบครอบครวและคนในหมบานจงไดรวมกลมกนจดตงกลมขนมจนสมนไพรขนการจดตงกลมครงแรกมสมาชกกอตง จานวน 10 คน ลงหนคนละ 100 บาท กรรมวธผลตใชวตถดบ คอ ขาว ซงเปนวตถดบทมอยภายในหมบาน นามาแปรรปเปนขนมจน ตอมาไดไปแลกเปลยนเรยนรการทาขนมจนรวมกบกลมขนมจน บานสบหวยหมท 1 ตาบลจอมหมอกแกว การทาขนมจนเมอเรมกอตงใชวธการทาแบบโบราณโดยการใชครกกระเดอง ใชแรงงานคนบบโรยขนมจน กลมขนมจนสมนไพรไดพฒนาสตรการทาขนมจนขนโดยใชสจากธรรมชาตเปนสวนผสม เชน สของขมนชน ใบเตย ดอกอญชญ และเมอไดรบการตอบรบจากลกคา และมชองทางการ จาหนาย

ตอมาเมอป 2551 ททาการปกครองอาเภอแมลาว ไดสนบสนนงบประมาณเพอจดซอเครองจกรในการผลต จานวน 30,000 บาท งบโครงการภมปญญาแหงแผนดน ขยายผลสปวงชนชาวไทย โครงการผลตเสนขนมจน กลมผสงอาย เพอจดซออปกรณในการผลตขนมจน เพอซอเครองปนแปง และเครองบบเสน สามารถทนแรงจากการผลตดวยมอ และสามารถผลตขนมจนไดจานวนมากกวาการผลตดวยกรรมวธแบบโบราณ ปจจบนกลมขนมจนสมนไพรมสมาชกจานวน 21 คน

การทาขนมจนสมนไพร

ภมปญญาทองถน ขนมจนสมนไพร

ฉบบท 1/1 7 สงหาคม 25555

ประวตความเปนมา

อตลกษณ / จดเดนของ

มาตรฐานและรางวล

ความสมพนธกบชมชน

วตถดบสวนประกอบ

ขนตอนการผลต

เทคนคการผลต

ภายในฉบบน:

หนา 2

1.2 อตลกษณ / จดเดนของผลตภณฑ ลกษณะทโดดเดนของขนมจนสมนไพรบานหนองบว คอ เปนขนมจนททา จากขาวพนธดทปลกในหมบานไมใชสารกนบด ใชสมนไพรเปนสวนผสมของขนมจน เชน

☻ สเขยวใชสจากใบเตย

สรรพคณบารงหวใจ กระหายนา

☻ สเหลองใชสจากขมนชน สรรพคณ

แกทองอดเฟอ บารงผวพรรณ

☻ สมวงใชสจากดอกอญชญ สรรพคณ

ตานอนมลอสละ ชวยบารงสายตา และบารงเสนผม

การทาขนมจนพนบาน

มาตรฐานและรางวลทไดรบ

ผานการพฒนาตนเองตามระบบมาตรฐานงาน ขนทะเบยนวสาหกจชมชน

การผลตขนมจน ผลตโดยการรวมกลม จากกลมผสงอายทอยในหมบานใชเวลาวางทมอย มารวมกลมกนเพอพบปะ พดคยกน ของกลมผสงอาย อกทงยงเปนกจกรรมทชวยใหเกดความสามคค และ เกดความสขทางจตใจสาหรบผสงอาย เปนการ อนลกษณภมปญญาทมอยไมใหสญหายไป

กระบวนการผลต

ความสมพนธกบชมชน

หนา 3

2.1 วตถดบและสวนประกอบ

2.1.1 ขาวสาร(ขาวเจา) 2.1.2 ดอกอญชญ (สมวง) 2.1.3 ขมนชน (สเหลอง) 2.1.4 ใบเตย (สเขยว)

หนา 4

1.การหนกขาว โดยการนาขาวสาร ขาวเจา มาลางดวยนาสะอาด ปราศจากฝนและสงเจอปน ใสขาวสาหรบภาชนะสาหรบหมก ซงทาดวยไมไผสาน

ขนตอนการผลต

2. การโมหรอการบดขาวหมก เมอดาเนนการหมกปลายขาวครบ 2 วน จากนน นามาลาง ใหสะอาด นาไปบดดวยโมหนทหมนดวยมอ หรอ โมไฟฟา เพอบดขาวทหมกใหเปน แปง เพอใชทาขนมจน

3. การนอนนาแปง นาแปงทไดจากการโมหรอบดแลวนามากรองดวย ผาขาวบาง ใสลงในภาชนะ หรอโองทจดเตรยมไว เพอใหแปงตกตะกอน 1- 2 วน จากนน ดาเนนการดดนาสวนบนออก ประมาณ 2-3 ครง

หนา 5

5.นาแปงทหมกแลวไปตมและปนประมาณ 1 ชวโมง เพอใหแปงเหนยวนม เตมนาอนผสมลงไปเพอใหแปงนม

6.เตรยมนาสมนไพรทไดจาก ใบเตย ดอกอญชญ ขมน มขนตอนการเตรยม ดงน

4.การทบนาแปง การทบนาแปงเปนการกาจดนา สวนเกนออกโดยการนาแปงทไดจากการนอนแปงใสถงผาดบผกปากถงใหแนนทบดวยของหนก ประมาณ 1 คน เพอใหแปงนมเพอทจะนาแปงทไดไปตม

หนา 6

7. นาแปงทปนมาแบงเปน 4 สวน เพอผสมนาดอกอญชญ นาใบเตย นาขมนชน

เชน กระบง เขง ประมาณ 2 วน

8. นาแปงนวดดวยนาสมนไพร ไปโรยในกระทะตมนาใหเดอดในอณหภม 100 องคศาเซลเซยส โดยใชกรวย หรอเครองโรยขนมจนในกระทะทเตรยมไว จนขนมจนลอยตวขนมาจงใชกระชอนชอนขนมา ขนมจนไปแชในนาเยน แลวนาขนมจนมาจบเปนเหงาหรอจบจากนนนาไปวางไวในภาชนะทเตรยมไว

หนา 7

ในการ ตมขนมจน ตองเปนนาทรอนในอณหภม 100 องคศาเซลเซยส จงจะทาใหขนมจน ไมขาด มเสนยาวตอกน และทาใหนาไมขน

เทคนค/เคลดลบในการผลตนาทใช

แหลงจาหนายผลตภณฑ ชองทางการจดจาหนาย 3.2.1 กลมขนมจนสมนไพร บานเลขท 197 หมท 2 ตาบลปากอดา อาเภอแมลาว จงหวดเชยงราย รหสไปรษณย 57200 โทร 0846103175 3.2.2 หมบานขางเคยง เชน หม 1 , 3 , 4 , 5 , 6 ตาบลปากอดา ฯลฯ