ارزیابی کمّی و کیفی ویکی پدیای فارسی

ارزیابی کمی و کیفی ویکی پدیای فارسی

سعید اسدیعضو هیئت علمی گروه علم اطالعات و دانش شناسی دانشگاه شاهد

1393آذر

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

رئوس مطالب

مختصری درباره ویکی پدیا•معرفی ویکی پدیای فارسی•ارزیابی ویکی پدیا•

ارزیابی کمی•ارزیابی کیفی•معرفی چند پژوهش•

2

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

، وب مشارکتی2.0وب

( بر مشارکت 2.0نسل دوم فناوری های وب )وب •(collaboration.کاربران استوار هستند )

3

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

، وب مشارکتی2وب

4

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

Wikiویکی

سایت هایی قابل ویرایش توسط کاربران•مبتنی بر فناوری ویکی•دارای رابط کاربری ساده برای ویرایش•

5

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

موسسه ویکی مدیا

6

سازمان غیر انتفاعی ارائه دهنده ویکی ها:•Wiktionary•Wikiquote•Wikibooks•Wikisource•Wikimedia Commons•Wikispecies•Wikinews•Wikiversity•Wikidata•Wikivoyage•Meta-Wiki•Wikipedia

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ویکی پدیا

از محصوالت موسسه ویکی مدیا •2001تاسیس سال •دانشنامه آزاد •مبتنی بر فناوری ویکی•تهیه محتوی توسط هزاران داوطلب•انتشار فوری•280تعداد زبانها +•

7

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

دانشنامه های آنالین

•Britannica•Bruckhaus•World Book•Encarta

•Wikipedia•Scholarpedia•Metapedia•Everything 2.0

8

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

9

ویکی پدیاحالت ویرایشحالت خواندنمقاله

مشخصات ویرایش ها

پیگیری مقاله بحث های جانبیصفحه بحث صفحه کاربر

ویرایش های پیگیری تغییراتشخصی سازیکاربرکاربر

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

اطالعات صفحه•

ویکی پدیا

10

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

چالش های عمده ویکی پدیا

Reliabilityاعتمادپذیری مطالب ••accuracy

Anonymity ofناشناس بودن ویکی نویس ها •contributors

•accountability Vandalismخرابکاری عمدی •Bias سوگیری•

11

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

Wikipedia 5 Pillarsاصول بنیادین ویکی پدیا

ویکی پدیا دانش نامه است•ویرایش ها باید خنثی باشند•انتشار ویکی پدیا تحت قوانین دسترسی آزاد است•مشارکت کنندگان باید اصل احترام به دیگران را رعایت کنند•قوانین ویکی پدیا تغییرپذیر است•

12Ency

clop

edia

NPO

V

Free

lice

nse

Mut

ual r

espe

ct

Flex

ible

rule

s

Wikipedia

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

مقاله خوب

: )آ( از لحاظ امالئی، دستور زبان و نثر، خوب باشد.)ب( نثر خوب •با شیوه نامه مطابق باشد، یعنی بخش آغازین، صفحه بندی، واژگان

[۱]تخصصی و دیگر موارد را رعایت کند.

)ب( : )آ( تمام مطالب آن اثبات پذیر باشند.اثبات پذیری و درستی•از منابع معتبری استفاده کرده باشد به ویژه برای افراد زنده )پ(

شامل تحقیق دست اول نباشد.: )آ( بخشl های اصلی موضوع را پوشش داده باشد. )ب( شمول•

بخش هایی از آن دارای اطالعات بدون ارزش نباشد.: دیدگاه بی طرف را رعایت کند.دیدگاه بی طرف•: مقاله به خاطر جنگ ویرایشی یا اختالف میان کاربران پایداری•

روزبه روز تغییرات اساسی نکند.)آ( وضعیت حق : ، در صورت امکان داارای تصویر باشدطراحی•

تکثیر پرونده های به کاررفته در مقاله با برچسب های مناسب مشخص باشد؛)ب( تصاویر با موضوع مرتبط باشند، و توضیحات مناسبی داشته

باشند.13

https://fa.wikipedia.org/wiki/ : های/ مقاله پدیا ویکی معیارهاخوب

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

کنترل کیفی: خوبیدگی و برگزیدگی مقاالت

مقاالت برگزیده•

مقاالت خارج شده از برگزیدگی•

نگاره های برگزیده•

فهرستهای برگزیده•

درگاههای برگزیده•14

https://fa.wikipedia.org/wiki/ : های/ مقاله پدیا ویکی معیارهاخوب

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کمی ویکی پدیا

تولید/ویرایش مقاالت•بازدید/استفاده از ویکی پدیا•کاربران/ویکی نویس ها•

15

مجموع/ میانگینروندها

مقایسه/رتبه بندی

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ترافیک یک ماه اخیر بازدید از مقاله »کتابخانه«•

آمار بازدید از یک مقاله

16

http://stats.grok.se/

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمار فعالیت های یک کاربر خاص

17

https://tools.wmflabs.org/xtools

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمار ویرایش های یک صفحه خاص

18

https://tools.wmflabs.org/xtools

مثال: کتابخانه در ویکی پدیای ارسی•

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمار ویرایش های یک صفحه خاص ...

19

https://tools.wmflabs.org/xtools

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمار ویرایش های یک صفحه خاص ...

20

https://tools.wmflabs.org/xtools

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمارهای ویکی پدیای فارسی

21

http://stats.wikimedia.org/EN/ChartsWikipediaFI.htm

1393 آذر 26بازدید •

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمارهای ویکی پدیای فارسی ...

22

http://stats.wikimedia.org/EN/SummaryFA.htm

1393تیر •

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

آمارهای ویکی پدیای فارسی ...

23

http://stats.wikimedia.org/EN/SummaryFA.htm

1393تیر •

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

24

(2012 تا 2004شاخص های کاربران )•

http://stats.wikimedia.org/EN/ChartsWikipediaFI.htm

جمع کاربران

کاربران جدید

کاربران فعال

کاربران بسیار فعال

آمارهای ویکی پدیای فارسی ...

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

25

(2012 تا 2004شاخص های مقاالت )•

http://stats.wikimedia.org/EN/ChartsWikipediaFI.htm

جمع مقاالت

جمع مقاالت (2)

مقاالت جدید در روز

ویرایش به مقاله

آمارهای ویکی پدیای فارسی ...

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

مقایسه بین ویکی ها

26

1393 آذر 26بازدید •

https://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

مقایسه بین ویکی ها

27

http://stats.wikimedia.org/EN/Sitemap.htm

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی ویکی پدیا

کیفیت مشارکت کنندگان•کیفیت مقاالت / ویرایش ها•

28

روش های مبتنی بر

کمیت

روش های کیفی

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

راههای کنترل کیفیت در ویکی پدیا

رعایت اصول ویرایش در ویکی پدیا:•ارزش دانشنامه ای موضوع و مlحتوی•ساختار دانشنامه ای مقاله•بی طرفی•استناد و ذکر منابع•رعایت کپی رایت•اختیارات مدیریتی•کنترل گروهی •استفاده از ابزارهای کنترل:•

سطوح دسترسی کاربران•برچسب گذاری مlقاالت•

29

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی مبتنی بر کمیت

طول مقاالت•تعداد استنادات•تعداد پیوندها•تعداد تصاویر•تعداد ویرایش ها•تعداد ویرایشگران•تعداد واگردانی ها•نیمه عمر مقاله•تعداد بازدید•تعداد پیوندها به مقاله•تعداد بارگذاری های مقاله•عمق مقاالت•

30

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی مبتنی بر کمیت ...

طول مقاالت•فرض: مقاالت بلندتر دارای کیفیت باالتری هستند•

•Word count

31

Blumenstock, 2008

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی مبتنی بر کمیت ...

تعداد واگردانی ها•فرض: کاربران با کیفیت ویرایشهایی با واگردانی •

کمتر انجامی می دهند•revert

32

Adler et al, 2008

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی مبتنی بر کمیت ...

عمق مقاالت•فرض: مقاالت عمیق تر با کیفیت تر هستند•

•depth

33

http://meta.wikimedia.org/wiki/Wikipedia_article_depth

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی

رابطه متقابل نویسنده-مقاله•فرض: ویکی نویس های خوب مقاالت خوبی می •

نویسند مقااات خوب حاصل کار نویسندگان خوب

هستند•Word count

34

Hu et al., 2007

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

ارزیابی کیفی

انگیزه های مشارکت در نوشتن ویکی پدیای •فارسی

فرض: انگیزه های کاربران در مشارکت در ویکی •متفاوت است

•Motivations

35

Asadi, Ghafghazi & Jamali, 2013

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

مراقبت کیفی

36

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

سخن پایانی

37

ویکی پدیا توانسته به عنوان یک منبع دانشنامه ای •سرشناس عمل کند و مخاطبان زیادی را به خود

جلب کند.ارزیابی کمی ویکی پدیا مستلزم شمارش مقاالت و •

ویرایشهاست.ارزیابی کیفی ویکی پدیا از طریق سنجش معیارهای •

کمی نشانه کیفیت و یا با رویکردهای کامال کیفی صورت می گیرد.

تحقیقاتی درباره نقش ویکی پدیای فارسی در •آموزش و پژوهش می تواند دستمایه کارهای بعدی

باشد.

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393

منابع منتخب• Adler B.T. et al. 2008. Measuring Author Contributions to the Wikipedia• Asadi, S., Ghafghazi, S. & Jamali, H. 2013. Motivating and discouraging

factors for Wikipedians: the case study of Persian Wikipedia. Library Review, 62(4-5), 237-252.

• Blumenstock, J.E. 2008. Size matters: word count as a measure of quality on Wikipedia. In Proceedings of WWW’08, 21-25 April, Beijing, China, 1095-1096.

• De la Calzada & Dekhtyar, A. 2010. In Proceedings of WICOW’10, 27 April, Raleigh, NC, USA, 11-18.

• Hu, M. et al. 2007. Measuring Article Quality in Wikipedia: Models and Evaluation

با تشکر از شماسعید اسدی

asadi.s@gmail.com38

ه خان

تاب– ک

ی رس

فاای

پدیی

ویکی

کیف و

میی ک

یابرز

اشاد

ارنیه

سیح

ذر آ

1393