นางสาว ฐิติ สุวรรณสุทธิ

พระราชวงบางปะอน จงหวดพระนครศรอยธยา

ประวตความเปนมา พระราชวงบางปะอนตงอยบนเกาะบางปะอน ตำาบลบางเลน หมท ๑ อำาเภอบางปะอน จงหวด

  พระนครศรอยธยา อยหางจากศาลากลางจงหวดพระนครศรอยธยาเพยง ๑๔ กโลเมตร เกาะ บางปะอนแตเดมเรยกวา เกาะเลนหรอเกาะบางนางอน เปนทตงของพระราชวงบางปะอนใน

ปจจบน เกาะบางปะอน เคยเปนทเสดจ ประพาสของกษตรยในสมยกรงศรอยธยามเกรดประวต เลาวา วนหนงสมเดจพระเอกาทศรถเมอครงยงเปนพระมหาอปราชไดเสดจประพาสลำานำา เปนท

สำาราญพระหฤทย เมอใกลเกาะบางปะอนบงเกดพายใหญเรอใบพระทนงถกพายพดลมลง จงทรง วายนำาขนไปอาศยชาวบานผงไฟ ไดทอดพระเนตรเหนสาวงามนางหนงเปนทตองพระทย และไดอย

กบสาวงามผน ตอมานางตงครรภและมพระโอรส พระโอรสองคนตอมาไดเปนพระอนทราชา และ ไดครองราชยเปนพระเจาทรงธรรม (พ.ศ. ๒๑๖๓ - ๒๑๗๑)

             ตอมาเจาพระยากลาโหม ซงเปนพระญาตของพระมารดาพระเจาทรงธรรมไดขนครองราชย ระหวาง พ.ศ. ๒๑๗๓ - ๒๑๙๘ ปรากฏพระนามในพงศาวดารวา สมเดจพระเจาปราสาททอง

เนองจากบางปะอนเปนพระราชเคหสถานเดมของพระองค จงโปรดเกลาฯ ใหสรางตำาหนกไอสวร รยทพยอาสนไวรมสระ และสรางวดชมพลนกายารามขนเมอ พ.ศ. ๒๑๗๔ เพราะเคยเปนทประชม

ไพรพลมากอน             ตอมาพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวไดทรงปฎสงขรณวดนตามแบบเดมทกอยาง

และโปรดเขยนภาพชาดกไวทผนงพระอโบสถดวย ซงยงปรากฏอยจนทกวนน

 เกาะบางปะอนเปนทเสดจประพาสของพระมหากษตรยกรง ศรอยธยาหลงพระเจาปราสาททอง ตอมาทกรชกาลจนกระทง

เสยกรง และเมอยายนครหลวงมาอยกรงเทพมหานครแลว เกาะบางปะอนถกทงรกรางมาเปนเวลา ๘๐ ปเศษ จนถงสมย พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท ๔ แหงกรง

รตนโกสนทร เรมมเรอกลไฟเปนพาหนะทางนำา พระองคโปรด เสดจทางนำาอยเสมอ ครงหนงเสดจประพาส

พระนครศรอยธยา ขากลบทรงลองเรอผานเกาะบางปะอนทอดพระเนตรเหนดงมะมวงรมรนเปนทพอพระราชหฤทยยง

นก จงโปรดเกลาฯ ใหสรางพระตำาหนกขนในบรเวณวงเกา สมยกรงศรอยธยา พระราชทานนามวา พระทนงไอสวรรย

ทพยอาสน ตามนามพระตำาหนกเดมของพระเจาปราสาททอง

   ตอมาในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระองคโปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชวงขนเมอ พ.ศ. ๒๔๑๕ ตอ

มาโปรดใหสรางพระทนงเวหาศจำารญ ปรบปรงพระทนงวโรภาสพมาน ใหม สรางศาลเหมมณเฑยรเทวราชและอาคารอนๆ และมการเฉลม

พระทนงและสมโภชพระเศวตฉตร ๓ วน หลงจากนนไดเสดจประพาสท พระราชวงบางปะอนเปนประจำาทงทางเรอและทางรถไฟ ในขณะประทบ

แรม ณ พระราชวงนนโปรดเกลาฯ ใหราษฎรมสวนรวมในการรบเสดจ พระราชาธบดจากตางเมองและงานฉลองอนๆ เปนทสนกสนาน

  นอกจากนนพระราชวงบางปะอนยงเปนทประกอบพระราชพธสำาคญๆ ในสมยนนดวย เชน พระราชพธศรสจจปานกาลถอนำา พระพพฒนสต

ยา การฉลองชางสำาคญๆ การลอยพระประทบ พระราชพธรชฎาภเษก            พระราชวงบางปะอนไดเปนสถานทรบเสดจเจาชายจากตางเมอง

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงนำาแกรนดดกซารวตส แหงรสเชย และเจาชายยอรจแหงกรซไปยงพระทนงอทยานภมเสถยร

ซงจดไวเปนทประทบแรม

ศาลพระเจาปราสาททอง(เหมมณเฑยรเทวราช )

เปนสถานทศกดสทธ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โปรดเกลาฯ ใหจำาลองแบบจากปรางคขอม และสรางแทนศาล

เดม ซงชาวบางปะอนสรางไว      สาเหตของการสรางศาลเนองมาจากพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว ไดทรงทราบขาวการสนพระชนมของ สมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน ณ ลำานำาเจาพระยา ระหวาง

ทางเสดจไปพระราชวงบางปะอน เมอ พ.ศ. ๒๔๒๓ ทรงพระราช วตกวา สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชรณหทศ อาจจะ

ทรงเปนอนตรายดวย จงทรงบนวาถาหากสมเดจพระบรมโอรสธ ราช ทรงรอดพนจากอนตราย จะทรงสรางศาลถวายพระเจา

ปราสาททอง สมเดจพระบรมโอรสาธราชไดเสดจมาดวยความ ปลอดภย จงโปรดเกลาฯ ใหสรางศาลดงกลาวขนเปนการใชบน

มมมองจากบรเวณ ศาลพระเจาปราสาททอง

รชกาลท ๖ โปรดเสดจไปประทบแรมทพระราชวงบางปะอนเปนเวลาหลายป รชกาลท ๗ เสดจไปเพยงครงเดยวเมอคราวเสดจไปบวงสรวง พระมหา

กษตรยในอดต ณ พระนครศรอยธยาหลงจากนนพระราชวงกถกทอดทงมานาน

            พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชพรอมดวยสมเดจพระนาง เจาฯ พระบรมราชนนาถ และพระบรมวงศานวงศ ไดเคยเสดจไปยงพระราชวง

บางปะอน และไดเสดจเยยมราษฎรในจงหวดใกลเคยง ในบางครงใชเปนท พระราชทานเลยงรบรองเจานายจากตางประเทศ เชน เจาหญงมาเกรตเตแหง

เดนมารก เจาหญงบทรกซแหงเนเธอรแลนด พระเจาโบดวงแหงเบลเยยมเปนตนนำาชมพระราชวงบางปะอน            เมอเขาไปในบรเวณพระราชวงบางปะอนภายในบรเวณรมรนดวยพนธ

ไมนานาชนด บรรยากาศสดชนแจมใสเพราะแวดลอมดวยสระนำา มตกตาป น แบบกรกยนอยบนราวสะพานหางกนเปนระยะดสวยงาม สนามหญาเขยวขจ ม

ตนไมตดเปนรปสตวนานาชนด พระทนงตางๆ ตำาหนกและสถานทตางๆ ในพระราชวงบางปะอนมรปลกษณอนงามไมซำาแบบกน

กระโจมแตร

 พระทนงวโรภาสพมาน พระทนงนเปนอาคาร

แบบยโรป ตงอยรม แมนำา รชการท ๕ ทรงใช

รบแขก ใชเปนทองพระ โรงออกขนนาง และ

สำาหรบมงานพระราชพธพระทนงองคนมหอง

สำาคญ ๔ หอง หองแรก เปนหองรบแขก ม

มโหระทกสองขางประตมภาพเขยนสนำาประดบทผนงเปนเรองโคลง

พระราชพงศาวดาร เชนภาพพระสรโยทยขาดคอ

ชาง ซงสมเดจเจาฟากรมพระยานรศรานวดต

วงศทรงเขยน และมอาวธโบราณตดเปนแผงประดบทผนงเชนเดยวกน     

 พระทนงไอสวรรยทพยอาสน

พระทนงองคนเปนสญลกษณของพระราชวง

บางปะอน เปนปราสาทสรางอยตรงกลางสระในรปแบบ

ของสถาปตยกรรมไทย ตรงกลางพระทนงประดษฐานพระบรมรปพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงเครองยศจอมพลทหาร

บกหลอดวยทองสมฤทธขนาดเทาพระองคประทบยนเดนเปนสงา

พพภณฑรถพระทนง

 พระทนงอทยานภมเสถยร

  วทรทศนา

 เปนหอสงสรางอยบนเกาะนอยในระหวางพระทนงอทยานภมเสถยรกบพระท

นงเวหาศจำารญ สรางเปน ๓ ชน มบนไดเวยนขนไปไดถง

ยอด รชกาลท ๕ ทรงใชเปนทเสดจขนไปทอดพระเนตรทศนยภาพอนสวยงามรอบเกาะบางปะอน

  มมมองจาก หอวทรทศนา

พระทนงเวหาศจำารญ

พระทนงองคนเปนผลงานชนเอกทางศลปกรรม จน สรางตามแบบพระทนงของพระมหากษตรย “ ” จน จงมกเรยกกนวา พระทนงเกงจน พระทนง

นเปนของถวายของขาราชการทาซาย ตอ พอคา ใหญๆ ชาวจน ซงมพระยาโชฎกราชเศรษฐ เจา

กรมทาชายเปนหวหนา ทำาหนาทเปนนายงานในการกอสราง

รายละเอยดภานใน

สภาคารราชประยร

เปนตำาหนกสรางเปนตกสองชน ตงอยรมนำาตรงหนา พระทนงวโรภาสพมาน รชกาลท ๕ โปรดเกลาฯ ใหสราง

ขนเปนทประทบของเจานายฝายหนาซงตามเสดจมา ประทบแรมทพระราชวงบางปะอน ในปจจบนยงคงใช

เปนทประทบของเจานายและแขกผมเกยรต

 อนสาวรยสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตนและอนสาวรยราชานสรณ

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวและสมเดจพระปยมาวดศรพชรนทรมาตา (เจาจอมมารดาเปยม) ซงตอมาในรชกาลท ๕ ไดทรงสถาปนาเปนสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน พระบรม

ราชเทวอครมเหส และไดประสตพระธดาพระองคแรกคอ สมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟากรรณาภ รณเพชรรตน เมอวนท ๑๒ สงหาคม ๒๔๒๑

      วนท ๓๑ พฤษภาคม ๒๔๒๓ สมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน พรอมพระมเหสอก ๓ พระองค ไดตามเสดจพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวแปรพระราชฐานเพอไปประทบแรม ณ

พระราชวงบางปะอน แตเกดเหตการณอนไมมใครไดคาดคดเกดขน เรอพระทนงของสมเดจ พระนางเจาสนนทากมารรตนเกดอบตเหตลมลงในลำานำาเจาพระยา ขณะนนสมเดจพระนางเจาส

นนทากมารรตนทรงพระครรภ ๕ เดอนเตม ประทบอยในเกงเรอพระทนงเสดจออกไมทนจงสนพระชนมพรอมสมเดจพระเจาลกเธอเจาฟากรรณาภรณเพชรรตน

      พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวจงโปรดเกลา ใหสรางอนสาวรยเพอเปนทระลกถง สมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน พระอครมเหส ณ บรเวณพระราชวงบางปะอน องค

อนสาวรยสรางดวยหนออน ฐานเปนแทนสเหลยม มยอดแหลมสง ภายในบรรจพระสรรางคาร ของสมเดจพระนางเจาพระองคนน รอบฐานมโซเหลกลอมรอบ มคำาจารกของพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหวเปนภาษาไทยดานหนง ภาษาองกฤษอกดานหนง ทบรเวณใกลอนสาวรยน มอนสาวรยอกองคหนง สรางเปนอนสรณแดพระอครชายาเธอ พระองคเจาเสาวภาคนารรตน

สมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาพาหรดมณมย สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟาตรเพชรตมธำารงและ เจาฟาศรราชกกธภณฑ แตละพระองคมพระรปจำาหลกไวพระองคละดานของอนสาวรย

ศาลสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน

พระตำาหนกตางๆ

จบการนำาเสนอ