лекц 6. осол гэмтэл, анхн ы тусламж урьдчилан сэрг...

МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН

ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ

1

Осол гэмтэл, шалтгаан хэлбэр, үзүүлэх тусламж

Клиникийн профессор С.Сэргэлэнчимэг

Эмнэлгийн анхны тусламж

Тодорхойлолт :

“Гэнэтийн осол гэмтэл, өвчлөлийн үед газар дээр нь осол гамшгийн голомтоос гаргамагц эмнэлгийн тусламж иртэл гарын доорхи нөөц боломжоо ашиглан өөртөө болон бусад хүмүүст үзүүлэх тусламжийг анхны тусламж гэнэ”

Осол гэмтлийн тохиолдол

Тохиолдол -1

“Гарцаар зам хөндлөн гарч явсан залуу анхааруулах шар гэрэлтэй уралдаж давхисан машинд мөргүүлж, гэмтэн, зам дээр хэвтэж байгаатай эмнэлгийн ажилтан тааралджээ”

• Залууд үзлэг хийж, • Тусламж хурдан дуудаж,• Анхны тусламжийг зөв үзүүлж, • Залуугийн амь нас аврагдана.

ЗзззззззЗзззүүзүззззззз

13.04.23 5

Тохиолдол - 2

Иргэн “Ц”-гийнх бага насны 2 хүүхэдтэй 4-үүлээ амьдардаг залуу гэр бүл. Эхнэр нь оюутан, өөрөө ээлжийн ажилтай. Ажлаасаа бууж ирэх Ц замдаа саатснаас, эхнэр нь 2 хүүхдээ гэртээ цоожилж үлдээгээд явжээ. Аавыгаа ирэхэд, 5 настай том охин нь халуун савнаас цай аягалахдаа өөрлүүгээ асгаж, баруун хөлийн гуяа, шилбэний урд тал, тавхайн дээд хэсгийг нийтэд нь түлсэн байлаа.

• “Ц” хүүхдийнхээ хөлийг үзээд, • Тусламж хурдан дуудаж,• Анхны тусламжийг зөв үзүүлж, • Түлэнхийн төвд хэвтсэнээр охин нь эдгэрчээ

Ач холбогдолЦаг алдалгүй тусламж дуудах чухалшаардлагатай утасны дугаарууд:

Төв гал команд 101 Нийслэлийн цагдаагийн газар 102 Нийслэлийн түргэн тусламжийн төв 103 Онцгой байдал 105 Хордлогын төв 106 Лавлах 109, 1950

Улаан тууз эмнэлгийн итгэлтэй утас

453854 ГССҮТ-ийн хүлээн авах тасаг 687791

Анхны тусламж үзүүлэх зарчим:

Анхны тусламж

Үүссэн нөхцөл байдлыг зөв үнэлэх

Сандарч тэвдэлгүй хүмүүст сэтгэл санааны дэмжлэг үзүүлж, тусалж чадна гэдэгтээ итгэл төрүүлэх

Нөхцөл байдлыг зөв дүгнэж, осол болсон газар орчныг ажиглан ямар аюул болсныг тогтоох

Ямар аюул ослоос хүн аварч байгаагаа мэдэрч, тухайн аюул ослыг таслан зогсоож, орчны аюулгүй байдлыг бүрдүүлэх

Үүссэн нөхцөл байдлыг зөв үнэлэх

Үйлчлүүлэгчийн бугуй, шагай, хүзүүнд эмнэлгийн тусгай тэмдэглэл, ялгах карт, сэрэмжлүүлэх тоног төхөөрөмж, наалт байгаа эсэхийг ажиглах. Үүнд:

Хөх өнгө - Эндсэн Улаан өнгө - яаралтай үйлчлэх Шар өнгө - тулгамдсан, хордлоготой,

нярай, 2 хүртэлх сартай хүүхэд Ногоон өнгө - Дараалалаар үйлчлэхЦагаан өнгө - Өрхийн эмчийн хяналтанд ...г.мЦагаан

Биеийн байдлыг үнэлж тусламж үзүүлэх

Анхан шатны сэхээн амьдруулалт

ßÀÐÀËÒÀÉ ÀÍÕÍÛ ÒÓÑËÀÌÆ

30 óäàà ºâ÷¿¿íèé ãîëä äàð

Ãýìòñýí õ¿íèéã óõààíòàé ýñýõèéã øàëãà

Õýðýâ óõààíã¿é áîë

Àìüñãàëæ áóé ýñýõèéã øàëãà Àìüñãàëæ áàéâàë õàæóóãààð íü õýâò¿¿ë

Óõààíã¿é õ¿íèé õýë íü óíæèæ àìüñãàëûí çàìûã õààõ àþóëòàé.

103 äóóä

2 óäàà àìíààñ àìàíä çîõèîìîë àìüñãàë õèé

¯¿íèéã CPR ãýäýã

Àìüñãàëàõã¿é áîë

ßÀÐÀËÒÀÉ ÀÍÕÍÛ ÒÓÑËÀÌÆ

Ýðã¿¿ëýõ áàéðëàë

Öóñ àëäàëòûã òîãòîîõ

CPR

Øîêîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ

Биеийн байдлыг үнэлж тусламж үзүүлэх

ÀÍÕÍÛ ÒÓÑÀÌÆÈÉÍ ÈÆ Á¯ÐÄÝË

Анхны тусламжийн иж бүрдэл нь:

Олон Улсын Улаан Загалмай ба Улаан Хавирган Сар Нийгэмлэгүүдийн Холбоо -ноос гаргасан стандартаар бэлтгэдэг. Үүнд: (хүн бүр)

- Айл гэрийн - Авто машины- Ажлын байрны - Аян замын... г. мэт бэлтгэвэл

зохино

Анхны тусламжийн иж бүрдэл

Жагсаалт Тоо хэмжээ

1. Денутрат спирт 15,0 1 шир2. Йодын ханд 15,0 1 шир3. Ариун резинэн бээлий 1 хос4. Халуун хэмжигч 1 шир5. Гар чийдэн /зайтай/ 1 шир6. Хурууны лент 10 шир7. Балын харандаа 1 шир8. Тэмдэглэлийн дэвтэр 1 шир9. Сүлбээрэн зүү 10 шир

Анхны тусламжийн иж бүрдэл

Жагсаалт Тоо хэмжээ

10 . Мохоо хайч 1 шир11. Шархны лент /2x40/ 1 шир12. Сунадаг боолт /6cm өргөнтэй/ 5 шир13. Сунадаг боолт /8cm өргөнтэй/ 5 шир14. Сунадаг боолт /12cm өргөнтэй/ 5 шир15. Ариун даралттай боолт 5 шир16. Ариун бинт /7х14/ 1 шир17. Хөвөн /50 гр/ 1 шир18. Ариун жийргэвч /5х5см/ 5 шир

Анхны тусламжийн иж бүрдэл

Жагсаалт Тоо хэмжээ

19. Ариун жийргэвч /10х10см/ 5 шир20. Ариун жийргэвч /20х20см/ 5 шир21. Гурвалжин алчуур /150х150х80см/ 5 шир22. Чих цэвэрлэгч /100 шир/ 1 уут23. Амны хаалт 1 шир24. Шингэн сэлбэх давс /27,9 гр/ 1 уут25. Гарын саван 1 шир26. Иж бүрдлийн цүнх 1

шир Анхны тусламжийн лавлах ном

Анхны тусламжийн эмийн сан

“Apthoke” - агуулах, сан хөмрөгийн сав...

Эм нь аливаа өвчин эмгэгийг эмчлэх, эдгээх үйлчилгээ бүхий химийн болон сонгомол аргаар гарган авсан, өвчний онцлог, эмгэг жам шалтгааны эсрэг эдгээх эрүүлжүүлэх үйлчилгээтэй лаборатори, клиник шалгуураар маш нарийн батлагдсан, хор гаж нөлөө туйлын бага, өвөрмөц бодис...

Эмийн санд:

Ууж, тарьж хэрэглэдэг эм Гадна ариутгал халдваргүйтгэлийн

бодис Боолтонд хэрэглэдэг ороох боох

материал, хөвөн самбай, нийлэг хөөсөнцөр, шархны наалт эмчилгээ

Асаргаа сувилгааны тоног төхөөрөмж багаж (халууны шил, суултуур, шээс авах гуурс, хөтөвч, бумба зэрэг ч хамаарна

Эмийн сан нь

1) Гэрийн эмийн сан2) Аяны эмийн сан3) Жолоочийн кабины эмийн сан4) Хөдөөний айл өрхийн эмийн сан5) Хувь хүний эмийн сан6) Нярай бага насны хүүхэдтэй

айлын эмийн сан 7) Гэрийн асаргаа сувилгааны

хэрэглэг- дэхүүн

Жишээ нь: Гэрийн эмийн санд:

Пластмасаар хийсэн хоорондоо тасалгаатай, зориулалтын эмийн сав илүү тохиромжтой

1)Цитромон 0,5х 6 шахмал 2)Анальгин & Баральгин 0,5х10 шахмал3)Валидол 0,5х 10 шахмал4)Парацетамол 0,5х 10 шахмал 5)Идэвхижүүлсэн нүүрс 0,5х 20 шахмал6)Ринофуг, нафазолин (галазолин) 1 сав7)Хүнсний сода 100г8)Фталазол 0,5х 10 шахмал

Гэрийн эмийн санд (үргэлжлэл)

9) Магнийн исэл 25 гр-ын нэг уут 10) Тримексазол 0,5 х 10 шахмал11) Кальцекс 0,5 х 10 шахмал12) Шингэн сэлбэх давс 30,0 х 2-3 уут13) Бромгексин 0,5 х 10 шахмал14) Халууны шил 1 ширхэг15) Денутрат 15 гр 1 ширхэг16) Йодын ханд 15 гр 1 ширхэг 17) Адельфан 0,25, Нифедипен, Дибазол 0,5х1018) Ариун самбай, хөвөн, резин бээлий, бургуй,

хүүхдийн тос , цацлага, марганец 2-3гр, бумба 19) Залуу гэр бүлд жирэмсний тест, хамгаалах

бэлдмэл

Анхны тусламжийн үеийн боолт

Зорилго нь:

• Шархыг халдвараас хамгаалах• Шархнаас гарах цус алдалтыг хянах• Бусдад халдвар тархахаас сэргийлэх• Цус тогтоох• Мөчийг хөдөлгөөнгүй болгох • Эд эрхтэний нөхөн төлжилтийг

хурдасгах• Шархны эдгэрэлтийг түргэсгэх

Анхны тусламжийн боолтууд:

I. Бинтэн боолт Ороох боолт Наймын тоо хэлбэрийн боолт

II. Гурвалжин алчууран боолт Боолт хийх Гар сойх Хөдөлгөөн хязгаарлах

III. Цуулбар боолт Эрүү, хамар, дух, дагзны хэсэгт

боолт тогтоох

Анхны тусламж:

Тусламж үзүүлэгч шархтай харьцахын өмнө гараа угаах буюу боломжтой бол нэг удаагийн бээлий өмсөнө

I. Жижиг судаснаас цус гарах үед: Шархан дээр ариун бинт тавьж

гадуур нь бинтээр орооно

Мөчийг дээш өргүүлнэ

Шархны 2 ирмэгийг шахаж дээр нь боолт тавиад, даралттай боолтыг хийнэ

Анхны тусламжийн боолтууд:

II. Том судаснаас цус гарч байвал:

Цус гарч байгаа хэсгийн дээд талд байрлах том судасны цэгүүд дээр хуруугаар ясанд нь шахаж дарна

Шуу, сарвуу, шилбэ, тавхайнаас цус алдах үед мөчийг үеээр нугалж боох

Чангалуур боолт дээд мөчинд 1,5 цаг, доод мөчинд 2 цаг тавьж, хугацаа дуусмагц 10 – 15 минут тутамд суллана

Ухаангүй гэж таамагласан үед хийх үзлэг:

1.Сэрээх оролдлого хийж зөөлөн татна2.Үнэрт (архи, тамхи, эм...?)3.Дух, шилэн хүзүү орчим ямар нэгэн

гэмтэл байгаа эсэхийг шалга (шарх, цус алдалт,

хаван...?)4.Хоёр чихнээс цус гарч байгаа эсэх...?

Ухаангүй гэж таамагласан үед:5. 2 гарт гэмтэл байгаа эсэхийг үзээд

ямар нэг ил шарх байхгүй үед үеэр нугалж, тэнийлгэж үз

6. Цээж хэвлийд гэмтэл байгаа эсэхийг үз

7. 2 хөлд гэмтэл байгаа эсэхийг шалга8. Ил шарх байхгүй тохиодолд үеэр

нугалж, тэнийлгэж үз

“ Энэ үед үйлчлүүлэгч хариу өгөхгүй бол яаралтай эргүүлэх байрлалд оруул”

Airway - Амьсгалын замыг шалгаж

чөлөөлнө

Амьсгалыг хэрхэн шалгах вэ?

1.Цээжний төвхөлзөх хөдөлгөөнийг ажигла2.Чихээ цээжинд нь нааж чагна3.Хамрын үзүүрт хөвөн, утас, үс барьж шалга4.Нүдний шилийг хамарт нь ойртуулан барьж

үз5.Гараа цээжин дээр нь тавьж тэмтэрч мэдэр

“Амьсгалын замыг шалгаж чөлөөлснөөр хүний амьсгалах нөхцөл бүрдэнэ”

Ухаангүй хүний амьсгалын зам бөглөрнө:

Хэл унах (бүх булчингууд суларснаас хэл нь хоолой руу унжиж, агаар орох замыг хаана) Хатуу, хагас хатуу биетээр бөглөрөх ( хоол, бөөлжис, цус, хиймэл шүд...) Амьсгалын замын гэмтэл, хавдар.. бөглөх Өөрөө ярьж байгаа хүний амьсгалын зам чөлөөтэй байгааг илэрхийлнэ

Амьсгалын замыг чөлөөлж амьсгалуулахГэмтсэн хүний амьсгалыг 10” орчим

шалгасны дараа амьсгалын замд байгаа саадыг арилга- Амыг ангайлгаж, аман доторх зүйлийг хуруугаар ухаж гарга- Толгойг хажуугаар нь зөөлөн гэдийлгэ- 1 гараа шилэн хүзүүн доогуур нь оруулж, бага зэрэг өндөрлөөд нөгөө гараараа духнаас нь барьж гэдийлгэ- Эрүүг доош татаж, амыг ангайлгана

Амьсгалахгүй хэвээр байвал зохиомол амьсгал хий.

Эргүүлэх байрлал

1. Ухаангүй байгаа хүнийхээ хажууд сөхөрч сууна.

2. Эргүүлэх талын хөлийг өвдгөөр нугална.

3. Тэр талын гарыг тохойгоор нугалж, эсрэг талын мөрөн дээр давуулан тавина.

4. Тусламж үзүүлэгч нэг гараараа нугалсан өвдөгнөөс барьж, нөгөө гараа хүзүүн доор нь хийж эргүүлнэ.

5. Эргүүлэх байрлалыг аль ч тал руу хийж болно.

Амьсгалахгүй бол CPR буюу ЗУСА хий.

Ашиглах ном, гарын авлага:

1. “Осол гэмтлийн үед үзүүлэх анхны тусламж” Монгол улсын ЭМЯ-ы харъяа ГССҮТ. УБ хот .2007

он

2. “Хүний төлөө таны тусламж” ADRA УБ хот 2005 он

3. “Анхан шатны сэхээн амьдруулалт” American Heart Association Learn and Live. Мэргэжлийн суралцагчийн гарын авлага

4. Эрүүл мэндийн тусламж үзүүлэгчдэд зориулсан анхан шатны сэхээн амьдруулалтын сургалт American Heart Association Learn and Live 2009 он

5. “Осол гэмтлийг бууруулахад иргэн таны оролцоо” ДЭМБ, ЭМЯ, ГССҮТ Зөвлөмж . Улаанбаатар 2004 он

6. “Осол гэмтэл хүчирхийллээс сэргийлэх үндэсний хөтөлбөр” ЭМЯ, ДЭМБ УБ хот 2010 он

Та бүхэнд амжилт хүсье!