วาทกรรมชายแดน border discourses

บทคดยอ วาทกรรมชายแดนใหความหมายตอพนท ผคน ปฏบตการ และสงตางๆ ในพนทชายแดนจงหวดมกดาหารทมเอกลกษณ เชอมโยงใหเกดความเขาใจในวถชวตวฒนธรรมและความสมพนธของผคนในชมชนชายแดนโดยสรางขนจากวตถประสงคเพอประชาสมพนธการทองเทยวการคาขายและสงเสรมความสมพนธกบประเทศเพอนบานผานกลวธการใชภาษาและปฏบตการณทเกยวของสงผลใหเมองมกดาหารเปนเมองแหงการทองเทยวและการคาขายในบรบทความหลากหลายของผคนในพนทชายแดน ซงอาจน�าไปประยกตใชเปนแนวทางในเชงนโยบายรฐเพอเสรมสรางความเขาใจ กอใหเกดความสมพนธทดตอกน อนจะน�าไปสความรวมมอในการพฒนาพนทชายแดนไทย-ลาวไดตอไป

ค�ำส�ำคญ: วาทกรรมพนทชายแดนไทยลาวมกดาหาร

Abstract Borderdiscoursesassignaparticularmeaningtoanarea,people,andpractices.TheMukdahanborderhasitsownuniquenesswhichcreatesawaytounderstandingtraditional lifestyles and border community relations. Border discourses originated topromotetourismandcommerceandtoencouragerelationships,languagestrategies,andotherrelatedactionsamongneighboringcountries.Consequently,Mukdahanhasbecomeacityoftourismandcommerce,withthecontextofdiversegroupsofpeopleresidingattheborder.Suchacontextmightbeusedasaguidelineforgovernmentpolicy-makinginordertoenhanceunderstandingandbringaboutpositiverelations,whichwillleadtocooperativedevelopmentontheThai-Laoborder.

Keywords: Discourses,Thai-Laoborderland,Mukdah

วาทกรรมชายแดน

Border Discourses

โสภ อนทะยา1 / Sopee Unthaya

วารสารสงคมลมนาโขง : ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557 หนา 49-68

Journal of Mekong Societies : Vol.10 No.3 September-December 2014, pp. 49-68

1 อาจารยประจ�าคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม

50 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

บทน�ำ

จงหวดมกดาหารเปนพนทชายแดนระหวางประเทศไทย และสาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว เปนเมองชายแดนทมความส�าคญทางการเมอง

เศรษฐกจการคาการทองเทยวอตสาหกรรมการศกษาและอนๆมากมายกอให

เกดความสมพนธของผคนทหลากหลายการใหความหมายพนทชายแดนของผคน

ทเกยวของและอาศยอยในพนทรวมทงการสรางความสมพนธในสงคมจงแตกตางกน

ไปตามบรบท โดยเฉพาะในเขตเทศบาลเมอง จงหวดมกดาหารซงมเรอขามฟาก

และสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 2 เชอมโยงผคนสองฝงแมน�าโขงใหเดนทาง

ไปมาหากนไดอยางสะดวกสบายบรเวณชายแดนแหงนจงมผคนปะทะปฏสมพนธ

และอาศยอยรวมกนมากท�ากจกรรมตางๆ เพอสรางความสมพนธระหวางบคคล

กลมบคคล สงคม และประเทศชาต เชอมโยงชาวไทย ชาวลาว ชาวเวยดนาม

และอนๆใหมความสมพนธสบเนองตอกนมายาวนาน

การอยรวมกนของคนในสงคมจ�าเปนตองมสงยดเหนยวเพอใหการอยรวม

กนนนมลกษณะยาวนานสงยดเหนยวทสรางรวมกนขนมาสวนใหญจะปรากฏเปน

ผลผลตทางวฒนธรรมแบบตางๆเชนภาษาความเชอคานยมธรรมเนยมปฏบต

วตถสงของเครองใช ระบบภมปญญา กฎระเบยบ ฯลฯ (กาญจนา แกวเทพ,

2544: 22) ซงมนยส�าคญตอการท�าความเขาใจพนทชายแดน วฒนธรรมเปน

พนฐานของความสมพนธระหวางกลมชาตพนธและระหวางรฐชาตทมพรมแดน

ตดตอกน วฒนธรรมเปนพลงขบเคลอนทอยเบองหลงความรวมมอทางเศรษฐกจ

และการเมองขามพรมแดนของรฐชาต หากปราศจากความเขาใจตอประเดนทาง

ดานวฒนธรรมอาจเปนเหตปจจยทสรางความขดแยงระหวางกลมตางๆไดโดยงาย

(ยศสนตสมบต,2551:46-47)เชนเดยวกบการศกษาปรากฏการณตางๆทเกดขน

บนพนทชายแดนจงหวดมกดาหาร อาจเปนแนวทางหนงทท�าใหทราบถงการให

ความหมายพนทชายแดนของผคนทอาศยมปฏสมพนธตอกนบนพนทชายแดน

ไทย-ลาวไดดงเชนWilsonandDonnan(2002:3-6)ทมองวาชายแดนมความ

หลากหลายทางวฒนธรรม เปนพนททตอรองไดทงระดบปฏบตการและระดบ

51วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

การนยามความหมายตอกจกรรมตางๆ ในทองถน ผคนในพนทชายแดนสามารถ

ตอรองและใหความหมายทเกยวของกบการเปนสมาชกของชาตและรฐได

นอกจากนการท�าความเขาใจการใชภาษาซงเปนสวนหนงของวฒนธรรม

อนเปนทยอมรบของสมาชกในสงคม ทใชภาษาในความหมายทหลากหลาย

เพอวตถประสงคในบรบททแตกตางกนไปจงตองมองภาษาในฐานะทเปนสวนหนง

ของการกระท�าทางสงคมทผกตดอยกบวถชวตของผใชภาษา ดงค�าอธบายของ

วตตเกนสไตน(Wittgenstein,1992:8)วาภาษาคอรปแบบของชวตทหลากหลาย

.... เมอพดถงภาษากตองพดถงวถชวตของคนในภาษานนไปพรอมๆ กนดวย

(languageasformsoflife…Toimaginealanguagemeanstoimagineaform

oflife)

วาทกรรมเปนมากกวาเรองราวของภาษาหรอค�าพดแตมภาคปฏบตการ

จรงของวาทกรรม(discursivepractices)ซงรวมถงจารตปฏบตความคดความเชอ

คณคาและสถาบนตางๆในสงคมทเกยวของกบเรองนนๆดวยฟโกตกลาวไวอยาง

ชดเจนวา วาทกรรมถกสรางขนมาจากความแตกตางระหวางสงทสามารถพดได

อยางถกตองในชวงเวลาหนง(ภายใตกฎเกณฑและตรรกะชดหนง)กบสงทถกพด

อยางแทจรง สนามของวาทกรรมในขณะใดขณะหนงกคอกฎเกณฑวาดวยความ

แตกตางนฉะนนวาทกรรมจงสรางสรรพสงตางๆขนมาภายใตกฎเกณฑทชดเจน

ชดหนงกฎเกณฑนจะเปนตวก�าหนดการด�ารงอยการเปลยนแปลงหรอการเลอน

หายไปของสรรพสงนนคอควบคไปกบสรรพสงตางๆทสงคมสรางขนยงมการสราง

และการเปลยนแปลงสงทถกพดถงโดยวาทกรรมอกดวย(ไชยรตนเจรญสนโอฬาร,

2545: 21-32) ภาษาจงเปนสวนส�าคญในวาทกรรม เพราะภาษาเปนเครองมอ

ทถกใชในการก�าหนดเพอใหความส�าคญและสรางความส�าคญของสงตางๆโยงใย

ใหเหนความสมพนธของผคนทหลากหลายในสงคม กอใหเกดความเขาใจใน

ปรากฏการณตางๆได

วาทกรรมเปนสวนหนงในวถชวตของมนษยทไมสามารถแยกออกจากกนได

และตางกมผลกระทบซงกนและกน หรอทเรยกวาความสมพนธเชงวภาษวธ

(dialectic relationship) ในแงนกคอ วาทกรรมเปนการกระท�าทคนปฏบตตอโลก

52 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

ตอคนอนซงกนและกนโดยวาทกรรมอยในรปตวแทนทางความคดทผานทางภาษา

และสญลกษณ(กฤษดาวรรณหงศลดารมภ,2549:8)

บทความนมวตถประสงคเพอศกษาวาทกรรมบนพนทชายแดนไทย-ลาว

เขตเทศบาลเมองจงหวดมกดาหาร ในประเดนกลวธการใชภาษาของวาทกรรม

การใหความหมายสรรพสงตางๆของวาทกรรมและผลกระทบของวาทกรรมทมตอ

คนในชมชนบนพนทชายแดนไทย-ลาวโดยใชแนวคดวาทกรรมวเคราะหเชงวพากษ

และแนวคดพนทชายแดนมาเชอมโยงเปนแนวทางในการศกษาตามวตถประสงค

ของการวจย

การศกษาเพอใหเกดความเขาใจในวาทกรรมชายแดน จะท�าใหเขาใจใน

วถชวตวฒนธรรมของผคนหลากหลายทอาศยอยในพนทชายแดนได นอกจากน

การเขาไปในพนทเพอท�าความรจกสงเกตไปรวมประเพณพธกรรมกจกรรมตางๆ

รบฟงและท�าความเขาใจกบเสยงของผคนในชมชนบนพนทชายแดน การพดคย

สนทนาเลาเรองอธบายตอบโตหรอตอสตอรองกบอ�านาจและอทธพลตางๆดวย

ภาษา และปฏบตการในวถชวตประจ�าวนของเขาในสงคม ในบรบทตางๆ ตอการ

ปฏสมพนธในชมชนและคนอนๆอาจน�าไปสการท�าความเขาใจ เพอแกไขปญหา

หรอลดความขดแยงทเกดขนตลอดจนน�าไปเปนแนวทางในการก�าหนดนโยบายรฐ

เพอเสรมสรางความเขาใจกอใหเกดความสมพนธทดตอกนอนจะน�าไปสความรวม

มอกนในการพฒนาพนทชายแดนไทย-ลาว สงเสรมศกยภาพของชมชนชายแดน

ชวยแกไขปญหาลดความขดแยงตางๆประยกตใชแนวคดของคนในชมชนชายแดน

ไทย-ลาว น�ามาปรบใชใหเกดประโยชน เสรมสรางความสามคคในชมชน สงเสรม

ความสมพนธภายในประเทศ และความสมพนธระหวางประเทศใหเจรญรงเรอง

ตอไปในอนาคต

วำทกรรมชำยแดน

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร (2545: 19-42) กลาววา อาจารยสมเกยรต

วนทะนะ แหงคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เปนนกวชาการไทย

53วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

คนแรกทเลอกใชค�าภาษาไทยวา “วาทกรรม” แทนค�าวา “Discourse” ในภาษา

องกฤษ และถอเปนคณปการทส�าคญตอวงวชาการดานสงคมศาสตรและ

มนษยศาสตรของไทย กลาวถงวาทกรรมกบการวเคราะหวาทกรรม (Discourse

and Discourse Analysis) สรปไดวา วาทกรรมมไดหมายถงภาษา ค�าพด หรอ

ถอยแถลงอยางทมกนยมเขาใจกนเทานน แตจะใชในความหมายแบบเดยวกนกบ

ทมเชลฟโกต(MichelFoucault)นกคดนกเขยนและนกปรชญาชาวฝรงเศสใชใน

งานศกษายคหลงของเขาโดยเฉพาะอยางยงนบตงแตครสตทศวรรษ1970เปนตน

มากลาวคอวาทกรรมหมายถงระบบและกระบวนการในการสรางผลต(constitute)

อตลกษณ(identity)และความหมาย(significance)ใหกบสรรพสงตางๆในสงคม

ทหอหมเราอยไมวาจะเปนความรความจรงอ�านาจหรอตวตนของเราเอง

วาทกรรมวเคราะหเชงวพากษ (Critical Discourse Analysis) พฒนา

ตอเนองจากภาษาศาสตรเชงวพากษ นกวาทกรรมวเคราะหเชงวพากษเหน

เชนเดยวกนวา สามารถน�าวธการทางภาษาศาสตรมาใชวเคราะหความคด ความ

เชอและทศนคตทแฝงอยในตวบทซงเปนสวนส�าคญของวาทกรรมแตเนองจากวาท

กรรมวเคราะหเชงวพากษมงศกษาวาทกรรมในฐานะกระบวนการทางสงคมจงเนน

การวเคราะหบรบทสงคมควบคไปดวย(ณฐพรพานโพธทอง,2556:30)

อยางไรกตามการวเคราะหวาทกรรมในครงนจะไมศกษาในความหมายท

ยกใหวาทกรรมมอ�านาจสงสด ในฐานะทเปนตวก�าหนดหรอสรางความหมายและ

การด�ารงอยใหกบสรรพสงตางๆในสงคมแตเพยงฝายเดยวแตจะมพนทใหกบโลก

แหงความเปนจรงเสยงของผคนในพนทชายแดนและบรบทอนๆทเกยวของดวย

ซงสามารถมปฏกรยาตอบโต ตอตาน ไมเหนดวย ขดขน หรอสงเสรมวาทกรรม

ไดดวย

วาทกรรมเปนถอยค�า กล มค�า หรอขอความทถกสรางขนมาเพอ

วตถประสงคตางๆอนเกยวเนองกบวถชวตการปฏสมพนธของผคนในสงคมโตตอบ

ซงกนและกนสรางความหมายก�าหนดและควบคมความรความคดผานการเลอก

ใชองคประกอบทางภาษา มปฏบตการทสงผลกระทบตอบคคล และสงคม เชน

จดระเบยบครอบง�าปดกนตอสตอรองฯลฯ

54 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

ชายแดนเปนพนททเราไมเพยงแตเหนอ�านาจและขอจ�ากดของรฐชาต

แตเรายงเหนความสมพนธ ความขดแยง และการอ�านวยความสะดวกในฐานะท

อาณาบรเวณนหลากลนไปดวยปฏบตการทางวฒนธรรมของผคนจ�านวนมากทม

ประวตของการยายถน พลดถน ขามรฐชาต อาณาบรเวณชายแดนเปน พนทใน

ระหวางซงมตทางวฒนธรรมการเมองเศรษฐกจ(เดชาตงสฟา,2551:306-307)

ชายแดนไมใชเสนทขดไวอยางตายตวเพอใหคนสงของหรอความคดขามไปขาม

มาแตชายแดนไมวาจะเปนชายแดนของอะไรกตามถกขยบถกลบและถกขดใหม

อยเสมอๆ ขนอยกบความสมพนธของกลมคนในแตละสถานทและเวลา พนท

ชายแดนจงมความหมายทหลากหลายและแบงออกเปนหลายลกษณะแตละลกษณะ

ไมไดแบงแยกอยางชดเจน มการทบซอนกนอย ความหมายของพนทชายแดน

จงเลอนไหลไปตามระยะเวลา อ�านาจ สงคมบรบทแวดลอมและความเคลอนไหว

ของผคนทเกยวของผานอ�านาจการตอสตอรองกจกรรมตางๆในวถชวตของผคน

ในชมชน ในบทความนจะศกษาวาทกรรมในพนทชายแดนไทย-ลาว เขตเทศบาล

เมองจงหวดมกดาหาร

กลวธกำรใชภำษำในวำทกรรมชำยแดน

ภาษามไดเปนเพยงเครองมอในการสอสารทเปนกลางเทานนแตภาษาคอ

การแสดงออกของชวต และวถการด�ารงอยของผคนทใชภาษานน ภาษาเปน

มากกวาภาพแสดงหรอตวแทนโลกแหงความเปนจรงเชงวตถ ภาษาสรางความ

เขาใจสรางการรบรรวมใหกบคนทใชภาษานนๆภาษาจงเปนเรองของการกระท�า

เปนสวนหนงของชวต และจ�าเปนตองน�ามาศกษาเพอใหเหนปรากฏการณความ

เคลอนไหวในสงคมอกดวย การใชภาษาจงมไดมความหมายตายตว แตมความ

หมายแตกตางกนไปตามบรบทหรอสถานการณทสะทอนใหเหนปรากฏการณตางๆ

ทแฝงไวดวยเจตนาความรความคดความเชอฯลฯซงแสดงออกในรปแบบของ

วาทกรรมทมใชเปนเพยงรปภาษาหรอถอยค�าทน�ามาเรยงรอยตอกนเทานน

55วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

จากการศกษาเอกสารของทางราชการวารสารประชาสมพนธของจงหวด

มกดาหาร วารสารประชาสมพนธของเทศบาลเมองจงหวดมกดาหาร ค�าบรรยาย

ประกอบภาพศลปะ-หตถกรรมวตถโบราณในหอแกวมกดาหารซงเปนพพธภณฑ

จงหวดมกดาหาร ปายประกาศปายโฆษณาประชาสมพนธทเกยวของกบสถานท

และกจกรรมในชวงเวลาและเทศกาลตางๆในพนทชายแดนจงหวดมกดาหารรวม

ทงค�าพดอนเปนทยอมรบรบรรวมกนของคนในชมชนชายแดนจงหวดมกดาหารท

เกยวของกบพนทชายแดน และมผลกระทบตอผ คนในพนทชายแดนจงหวด

มกดาหารปรากฏวาพบวาทกรรมชายแดนจ�านวน19ขอความคอค�าขวญจงหวด

มกดาหารเจาพอฟามงเมองเจาแมสองนางพนองดานตรวจคนเขาเมองตลาดอน

โดจนประตสอนโดจนประเพณแขงเรอไทย-ลาวมกดาหาร-สะหวนนะเขตประเพณ

สงกรานตสองฝงโขงสามแผนดนมหานทแหงเอเซยเมองส�าราญชายโขงพญานาค

พธตชางน�านองพธท�าบญตกบาตรสามแผนดนวนเดยวเทยวสามแผนดนวนเปด

พรมแดนสายธารอารยธรรมสายน�าแหงอษาคเนยสงหสองฝงสดแดนสยาม

วาทกรรมชายแดนมกลวธในการใชภาษาทหลากหลายเพอสอความหมาย

ไปยงผรบสารคอผอานผฟงซงเปนคนทอาศยในพนทชายแดนจงหวดมกดาหาร

นกทองเทยวนกธรกจฯลฯทงชาวไทยและชาวตางประเทศรวมทงผทเดนทางผาน

ไปมาและคนทวๆ ไป ใหเกดความเขาใจตามวตถประสงคของผสอสารทสรางวาท

กรรมนนขนมา

กลวธกำรใชภำษำ

ภาษาเปนเครองมอทใชในการตดตอสอสารท�าความเขาใจกนระหวาง

มนษยท�าหนาทสงความรสกนกคดจากผสงสารไปยงผรบสารการสอสารจะประสบ

ความส�าเรจหรอไมนน ผสงสารและผรบสารตองมความเขาใจในเครองมอสอสาร

หรอภาษาตรงกนมความเขาใจในกลวธการใชภาษาการใชค�าขอความประโยค

และส�านวนซงจะถายทอดสงทผตองการสอใหประสบผลส�าเรจ

ภาษาทจะสอใหเกดความหมายยอมประกอบไปดวยขอความ ซงเกดมา

จากการน�าค�ามาเรยงกนใหไดความ ผสอความตองรจกเลอกค�ามาใชใหเหมาะสม

รลกษณะของค�าสองประการคอค�าทเปนรปธรรม (Concrete) เปนค�าทกลาวแลว

56 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

เหนรปเหนตวตน มค�าแสดงภาพ (PictureWord) และค�าแสดงอาการ (ActionWord) ค�าทเปนนามธรรม (Abstract) คอค�าทกลาวแลวท�าใหเกดความรสกสวนการใชค�าตองใชใหถกตองตามความหมายตามระเบยบของภาษาระดบของค�าควรค�านงถงความไพเราะงดงามใชค�าใหมน�าหนกมความเหมาะสมการใชถอยค�าทเหมาะสมเปนปจจยส�าคญทจะชวยใหการพดและการเขยนประสบผลส�าเรจจงควรทราบถงกลวธการใชถอยค�า ดงน เลอกใชค�าใหตรงกบระดบของภาษาเพอใหสอดคลองกบกลมเปาหมาย ใชค�าใหถกตองตามหลกภาษาไทยและต�าแหนงหนาทของค�าเลอกใชค�าใหตรงกบความหมายเรยงล�าดบค�าหรอพยางคใหถกตองไมควรใชค�าใดค�าหนงซ�าๆ ในการเขยนมากจนเกนไป ไมควรใชค�าฟมเฟอยหรอค�าซ�าซอนโดยไมจ�าเปน ไมควรใชค�าภาษาตางประเทศโดยไมจ�าเปนนอกจากเปนศพททางวชาการหลกเลยงค�าทใหความรสกไมดตอผอน(สทตขตตยะ,2551:25) กลวธการใชภาษาถอวาเปนความสามารถและศลปะเฉพาะของผสงสารซงตองผานประสบการณการฝกฝนมาพอสมควร การใชภาษาทเหมาะสมจะเปนเสนหและอตลกษณทบงบอกถงคณลกษณะของผสงสารตลอดจนท�าใหประสบความส�าเรจในการสอสารแตละครงอกดวย วาทกรรมชายแดนทง 19 ขอความ มกลวธในการใชภาษาทเขาใจงายมความหมายตรง ใชภาษาเหมาะสมกบผรบสารและกาลเทศะ ใชภาษาถกตองตามหลกภาษาและใชภาษาอยางมศลปะ วาทกรรมชายแดนทมกลวธการใชภาษาทเขาใจงายมความหมายตรงคอวนเดยวเทยวสามแผนดนดานตรวจคนเขาเมองวนเปดพรมแดนเจาแมสองนางพนองเจาพอฟามงเมองพญานาควาทกรรมดงกลาวเปนวาทกรรมทใชกลวธการใชค�าใหตรงกบความหมายผรบสารซงเปนผฟงและผอานจะเกดความเขาใจไดทนท การใชภาษาใหเหมาะสมกบผรบสารและกาลเทศะเปนกลวธการใชภาษาทค�านงถงผรบสาร เวลาและสถานทหรอสภาพแวดลอมเปนหลก เพอใหผรบสารสามารถเขาใจเรองราวทผ สงสารตองการสอไดตามวตถประสงคของผสงสารวาทกรรมชายแดนทมกลวธการใชภาษาเหมาะสมกบผรบสารและกาลเทศะคอสดแดนสยามตลาดอนโดจนประเพณแขงเรอไทย-ลาวมกดาหาร-สะหวนนะเขต

พธท�าบญตกบาตรสามแผนดน

57วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

วาทกรรมทมลกษณะการใชภาษาถกตองตามหลกภาษาคอดานตรวจคน

เขาเมอง มกลวธการจดเรยงล�าดบถอยค�าถกตองตามหลกภาษาไทยถกตองตาม

โครงสรางของประโยคซงประกอบไปดวยภาคประธานและภาคแสดง วาทกรรม

ชายแดนทมกลวธการใชภาษาอยางมศลปะไดแกค�าขวญจงหวดมกดาหาร

“หอแกวสงเสยดฟา ภผาเทบแกงกะเบา แปดเผาชนพนเมอง ลอเลอง

มะขามหวานกลองโบราณล�าเลศถนก�าเนดล�าผญาตระการตาชายโขงเชอมโยง

อนโดจน”

และกลมค�าอนๆดงนวนเดยวเทยวสามแผนดนพธตชางน�านองประเพณ

สงกรานตสองฝงโขงสามแผนดนสายธารอารยธรรมสายน�าแหงอษาคเนยมหานท

แหงเอเชยประตสอนโดจน เมองแฝดสามเมองส�าราญชายโขงสงหสองฝง

กลวธการใชภาษาจากวาทกรรมชายแดนมหลากหลายลกษณะ กลวธท

พบมากทสดคอการใชภาษาอยางมศลปะซงเปนความเชยวชาญในกลวธตลอดจน

สไตลหรอลลาในการสอสารของผสงสารแตละคนทจะท�าใหผรบสารประทบใจใน

สารนนๆความรในหลกเกณฑการใชภาษาการใชค�า การใชประโยค เปนเสมอน

โครงสรางทางกายภาพของการสงสารเปนองคประกอบทท�าใหสารกอรปรางขนมา

ได สวนศลปะการใชภาษาเปนกลวธทจะมาชวยเสรมแตงใหวาทกรรมชายแดน

ดงกลาวมความงดงามสละสลวยประทบใจสามารถน�าไปใชสอสารเพอวตถประสงค

ตางๆไดเปนอยางด

แนวทางวเคราะหในลกษณะนจะสามารถบอกไดถงปฏสมพนธระหวางคน

กบภาษาในแงทวาในสงคมมอทธพลตอการผลตภาษาอยางไรกลวธทางภาษาแบบ

ใดทถกเลอกใชและเมอใชไปแลวกลวธนนชวยใหคนสามารถสอสารกบสงคมนนได

อยางไร ดงนนประโยชนของการวเคราะหระดบนคอ จะสามารถดงขอมลเกยวกบ

บรบทของวาทกรรมนนๆไดการวเคราะหนนาจะสามารถท�าใหคนมความรเทาทน

การหาประโยชนจากภาษาไดนนคอการทคนใชกลวธทางภาษาเพอประโยชนใด

และกลวธนนชวยเนนหรอชวยท�าใหการหาประโยชนจากภาษาไดหรอไมอยางไร

(สาวตรคทวณช,2549:43-45)

58 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

การวเคราะหกลวธการใชภาษาจากวาทกรรมชายแดนท�าใหเหนถงวธการ

ประกอบสรางวาทกรรมใหมความสละสลวยประทบใจน�าไปใชสอสารประชาสมพนธ

ภาพลกษณของจงหวด และปฏบตการของผคนในพนทชายแดน เพอสนบสนน

เศรษฐกจ การทองเทยว และสงเสรมความสมพนธกบประเทศเพอนบานไดเปน

อยางด

กำรสอควำมหมำยจำกวำทกรรมชำยแดน

วาทกรรมในความหมายเชงภาษาศาสตรหมายถง ภาษาเหนอระดบ

ประโยคเปนภาษาระดบขอความซงมเอกภาพเชงความหมายและความสมบรณใน

ตวเอง เปนภาษาพดและภาษาเขยนในบรบทสถานการณจรง มเจตนาหรอ

จดมงหมายในการใชภาษาของผใชและความรบรของผรบก�ากบอยดวยวาทกรรม

ในแงภาษาศาสตรเชงวพากษหมายถงกระบวนการและปฏบตการทงหมดทสงคม

ภาษา และสอซงเปนบรบทของภาษามปฏสมพนธโตตอบซงกน และกนในเชง

สะทอนภาพ สรางความหมายก�าหนดและควบคมความรบร ความคด ผานการ

เลอกใช (syntagmatic combination) องคประกอบของภาษา ตลอดจนผลตซ�า

ตอกย�า ตามนยยะน สรปไดวา การวเคราะหวาทกรรมเชงวพากษ ประกอบจาก

สามมตคอมตบรรยายความมตตความและมตอธบายความ(สรณวงศเบยสจจ

และคณะ,2547)

จากการศกษาประวตศาสตรต�านานนทานเอกสารทเกยวของและขอมล

ภาคสนามการสมภาษณคนในชมชนการสงเกตและการเขารวมกจกรรมในชมชน

พบวามวาทกรรมชายแดนใหความหมายตอพนท ผคน ปฏบตการ และสงตางๆ

บนพนทชายแดนดงตอไปน

(1) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยพนททเปนอตลกษณจงหวด

มกดำหำร

-มกดาหารเปนเมองทมอตลกษณเฉพาะจากวาทกรรมค�าขวญประจ�า

จงหวด

59วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

-เปนเมองแหงการทองเทยว วาทกรรมทใหความหมายวาเมอง

มกดาหารเปนเมองทองเทยวมจ�านวนสองขอความคอวนเดยวเทยวสามแผนดน

และเมองส�าราญชายโขง

-มกดาหารเปนเมองชายแดนวาทกรรมทใหความหมายวามกดาหาร

เปนเมองชายแดนคอสดแดนสยามดานตรวจคนเขาเมองวนเปดพรมแดน

-มกดาหารเปนเมองทเชอมโยงประเทศสามประเทศในอนโดจนเมอง

มกดาหารมเสนทางคมนาคมทเชอมโยงประเทศไทย ลาว เวยดนาม และพมา

วาทกรรมทใหความหมายนคอประตสอนโดจนและตลาดอนโดจน

การสอความหมายอนเปนอตลกษณของจงหวดมกดาหาร สงผลใหพนท

ชายแดนมความนาสนใจ ท�าใหนกทองเทยวอยากมาเทยวดงเชน ค�าบอกเลาของ

นกทองเทยวคนหนงทแสดงความคดเหนตอค�าขวญจงหวดมกดาหารวา

“อานแลวชอบนะ ฉนเลอกมาเทยวทมก สวนหนงกมาจากค�าขวญ และ

ค�าบอกเลาของคนทเคยมาฉนคดวาในค�าขวญจะบอกลกษณะทนาสนใจของจงหวด

ใหอยากมาเทยวทน”

(2) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยประเพณ

การตงชอประเพณงานท�าบญหรอเทศกาลตางๆซงเปนปฏบตการของ

คนในชมชนเพอเชอมความสมพนธของคนในชมชนและเชอมความสมพนธระหวาง

ประเทศ เปนวาทกรรมทแสดงปฏบตการของคนในชมชนทตอรองกบการขดกน

เขตแดนระหวางประเทศแตมไดขวางกนความสมพนธของคนชายแดนทมประเพณ

รวมกนใหความหมายตอประเพณในการเชอมความสมพนธกบประเทศเพอนบาน

คอประเพณแขงเรอออกพรรษาไทย-ลาวมกดาหาร-สะหวนนะเขตพธตชางน�านอง

ประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดนท�าบญตกบาตรสามแผนดน

วฒนธรรมประเพณเปนพนฐานของความสมพนธระหวางกลมชาตพนธ

และระหวางรฐชาตทมพรมแดนตดตอกน วฒนธรรมเปนพลงขบเคลอนทอย

เบองหลงความรวมมอทางเศรษฐกจ และการเมองขามพรมแดนของรฐชาต

หากปราศจากความเขาใจตอประเดนทางดานวฒนธรรมอาจเปนเหตปจจยทสราง

ความขดแยงระหวางกลมตางๆ ไดโดยงาย (ยศ สนตสมบต, 2551: 46-47)

60 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

เชนเดยวกบปรากฏการณตางๆ ทเกดขนในชมชนบนพนทชายแดนจงหวด

มกดาหารซงมวถวฒนธรรมประเพณทปฏบตสบเนองกนมาชานานคนไทย-ลาว

ทอาศยบนพนทชายแดนสองฝงแมน�าโขงขามไปมาเพอรวมงานประเพณทจดรวม

กนเพอยนยนถงความสมพนธทมตอกนแมจะมพรมแดนของรฐชาตมาขดกนกตาม

ความเขาใจรวมกนทางวฒนธรรมน�าไปสความรวมมอตางๆบนพนทแหงน

ประเพณแขงเรอออกพรรษาไทย-ลาวและประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดน

(3) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยแมน�ำโขง

วาทกรรมชายแดนใหความหมายแสดงอตลกษณทพเศษยงใหญของแมน�า

โขงวา เปนแมน�าในดนแดนแหงความเจรญรงเรอง มอารยธรรม มความยงใหญ

ในเอเชย ผานขอความสามขอความดงตอไปน สายธารอารยธรรม สายน�าแหง

อษาคเนยและ มหานทแหงเอเชย

จากวาทกรรมดงกลาวแสดงใหเหนความส�าคญความยงใหญความเจรญ

ร งเรองของชมชนในอาณาบรเวณสองฝ งแมน�าโขงทมพฒนาการมายาวนาน

วาทกรรมนปรากฏอย ในหอแกวมกดาหาร พพธภณฑของจงหวดมกดาหาร

ซงนบเปนวาทกรรมทประกอบสรางอตลกษณพเศษของแมน�าโขง เพอใชสงเสรม

การทองเทยวดงดดความสนใจนกทองเทยวใหมาเทยวในจงหวดมกดาหารเพอได

ชมแมน�าโขงซงเปนแมน�าสายส�าคญ เชอมโยงสายสมพนธของผคนในภมภาคน

ดงวาทกรรมทปรากฏ

61วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

(4) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยตอรปเคำรพ

วาทกรรมชายแดนใหความหมายแสดงปฏบตการของผคนทมความเชอ

ความศรทธาตอรปเคารพในมกดาหาร วาเปนสงศกดสทธ เปนความเชอดงเดม

ยดเหนยวจตใจคนในจงหวดมกดาหารคอเจาพอฟามงเมองเจาแมสองนางพนอง

พญานาค

เจาพอฟามงเมองวาทกรรมนใหความหมายตอสงศกดสทธซงเปนรปปน

ในศาลหลกเมองเกาของจงหวดมกดาหารหมายถงพอผปกปองคมครองเมอง

เจาแมสองนางพนอง เปนวาทกรรมทมความหมายตรงใชเรยกแทน

สงศกดสทธสงหนงทชาวมกดาหารเคารพนบถอคอ เจาแมสองนางพนองเปน

สงศกดสทธทมต�านานและเรองเลาขานสบทอดกนมาเนนนานตงแตสมยอาณาจกร

ลานชาง เปนปฏบตการของวาทกรรมทแสดงถงความมประวตศาสตรรวมกนของ

คนในพนท

พญานาคเปนวาทกรรมทใชค�างายและมความหมายตรงตามตวอกษรแม

พญานาคจะไมใชค�าไทยแตกเปนค�าทคนเคยและเขาใจไดโดยทวไปวาหมายถงงตว

ใหญทมอทธฤทธมากเปนผปกครองนานน�าโดยเฉพาะแมน�าโขงคนทอาศยอยใน

ลมแมน�าโขงทงสองฝง มความเชอเรองพญานาคเลาสบตอกนมาหลายเรอง ใน

จงหวดมกดาหารไดสรางรปพญานาคไวทใตสะพานมตรภาพไทย-ลาว

พธบวงสรวงพญานาคทจงหวดมกดาหาร

62 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

(5) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยบคคล

วาทกรรมชายแดนทใหความหมายบคคลทมสญชาตสองสญชาต มบตร

ประชาชนสองใบวาเปนสงหสองฝงคอเปนคนทมวถการด�าเนนชวตอยทงสองฝง

แมน�าโขง มบตรประชาชนสองใบ คอบตรประชาชนประเทศไทย และสาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว ซงตามกฎหมายรฐก�าหนดใหมหลกฐานแสดงความ

เปนพลเมองของรฐใดรฐหนงเพยงรฐเดยวแตในปฏบตการจรงเขาตองด�าเนนชวต

ในสองประเทศซงมคนเหลานจ�านวนหนงทเขาใหเหตผลวามความจ�าเปนทจะตอง

ใชบตรประชาชนสองใบเพอแสดงสญชาตทงสองประเทศ เพราะเขาเหลานนตอง

ด�าเนนชวตตดตอกจกรรมอนเกยวเนองดวยความสมพนธทางเครอญาตหรอความ

สมพนธทางเศรษฐกจ ทปฏบตตอเนองกนมาเปนเวลายาวนานหลายชวคนจนถง

ปจจบนสงหสองฝงจงเปนวาทกรรมทสรางขนเพอตอรองอ�านาจรฐดงเชนความ

เหนของWalker (1997) ทน�าเสนอวา รฐชาตไมไดมอ�านาจในการก�าหนดกตกา

ตางๆในบรเวณชายแดนแตเพยงฝายเดยวแตผคนทอยในบรเวณนนกสามารถท

จะสรางสรรคตอรองและอธบายการใหความหมายของชายแดนโดยตวของเขาเอง

โดยผานปฏบตการและกจกรรมตางๆได

การใหความหมายสงตางๆ จากวาทกรรมชายแดนสงผลกระทบตอผคน

หลากหลายทอาศยอยในชมชนและผทเกยวของ รวมทงนกธรกจ นกทองเทยวท

เดนทางเขามาในพนทชายแดนจงหวดมกดาหารในดานตางๆมากมาย

ผลกระทบจำกวำทกรรมชำยแดนทมตอชมชนบนพนทชำยแดนไทย-ลำว

วาทกรรมชายแดนสงผลกระทบตอผคนทอาศยและมปฏสมพนธตอกนใน

พนทชายแดนเขตเทศบาลเมองมกดาหารในดานตางๆดงน

ผลกระทบดำนสงคม

วาทกรรมชายแดนเปนกลไกหนงทสรางความสมพนธของผคนหลากหลาย

ทมาปฏสมพนธกนในพนทชายแดนท�าใหเกดความเขาใจกนซงน�าไปสความสมพนธ

63วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

ในระดบชาตและความสมพนธระดบประเทศโดยเฉพาะกบประเทศเพอนบานไดเปน

อยางด โดยมสงศกดสทธเปนเครองเชอมรอยความสมพนธ ตลอดจนประเพณ

พธกรรมทจดขนบนพนทชายแดน

วาทกรรมทท�าใหเกดความสมพนธทางสงคมคอ เจาแมสองนางพนอง

เจาพอฟามงเมอง ประเพณแขงเรอไทย-ลาว มกดาหาร-สะหวนนะเขต วนเปด

พรมแดนพธท�าบญตกบาตรสามแผนดนประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดน

นางจนสอนจากหมบานศรบญเรองเมองไกสอนพมวหานแขวงสะหวน

นะเขตหญงชาวลาวทมารวมงานแขงเรอในประเพณออกพรรษากลาวอยางตนเตน

ดใจวา

“ดใจหลายทมารวมงาน เพงเคยขามมาประเทศไทยเปนครงแรกตนเตน

และสนกมากอยากใหจดแบบนไปทกปอยากขามมาทกปไดรจกคนไทยหลายคน

รวมทงรสกปลมใจทไดเปนตวแทนของประเทศมารวมงานใหญแบบน งานทท�าให

ประชาชนทงสองประเทศรจกกนมความสามคคกน”(นางจนสอน[ชอสมมต],2553)

จากวาทกรรมดงกลาวท�าใหพนทชายแดนไทย-ลาว จงหวดมกดาหาร-

แขวงสะหวนนะเขต กลายเปนพนทเชอมความสมพนธระหวางคนในสงคมชมชน

ประเทศชาต และระหวางชาต ทผกโยงกนดวยปฏบตการของคนในชมชนผาน

กจกรรมตามขนบธรรมเนยมประเพณ และความเชอทถอปฏบตรวมกนสบเนอง

ตอมาจากอดตจนถงปจจบน

ผลกระทบดำนเศรษฐกจและกำรทองเทยว

วาทกรรมชายแดนสวนใหญสงผลกระทบตอเศรษฐกจในจงหวดมกดาหาร

ใหมเศรษฐกจดขนโดยเฉพาะการคาขายและการทองเทยวคนในชมชนสวนใหญม

ความพงพอใจเพราะท�าใหพวกเขาสามารถประกอบอาชพคาขายและการทองเทยว

ได ซงมการเชอมโยงธรกจตางๆทสงผลประโยชนแกชาวมกดาหารไดเปนอยางด

คอ วนเดยวเทยวสามแผนดน ตลาดอนโดจน ประตสอนโดจน สดแดนสยาม

เมองส�าราญชายโขง พญานาค ประเพณแขงเรอออกพรรษาไทยลาว วนเปด

พรมแดนประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดน

64 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

วาทกรรม “ตลาดอนโดจน” นบเปนวาทกรรมทมผลตอเศรษฐกจและ

การทองเทยวทสงผลใหคนในมกดาหารมอาชพคาขายจ�านวนมากในตลาดอนโดจน

มเรองเลาถงตลาดในยคแรกวาชายคนหนงทน�าสนคาเลกๆนอยๆมาขายทรมฝง

แมน�าโขงและขยายเปนตลาดการคาสนคาจากอนโดจนในระยะตอมา

“ผมเชอวาคนมกดาหารในชวง25ปทผานมาคงรวาคณลงคนทน�ารถเขน

ไปขายของทใตตนโพธใหญทางลงเขอนรมฝงแมน�าโขงคนนนเปนใครผมไมทราบ

วายงมชวตอยหรอไม ถายงมชวตอยคณลงคงภมใจมาก เพราะทานเปนคนแรกท

จดประกายใหเกดการคาขาย จนเกดตลาดอนโดจนใหกบจงหวดมกดาหาร”

(ดนสทธกานต,2553:8)

วาทกรรม “พญานาค” ท�าใหมการสรางรปปนพญานาคไวในบรเวณใต

สะพานขามแมน�าโขงในฝงมกดาหารบรเวณนนไดกลายเปนสถานททองเทยวเพอ

มาสกการะพญานาคและชมทวทศนทงดงามรมฝง แมน�าโขง และมาชมคลนน�าท

เกดจากพญานาคเลนน�าทใตสะพานมตรภาพไทย-ลาวในบางโอกาสตามความเชอ

และความศรทธาพญานาคของคนในชมชนชายแดนไทย-ลาว ซงสงผลตอการคา

และการทองเทยวในจงหวดมกดาหารใหคกคกและเปนเมองทมเศรษฐกจดจากการ

ทองเทยวอกดวย

ผลกระทบดำนกำรเมองกำรปกครอง

วาทกรรมชายแดนทมผลกระทบตอการเมองการปกครองสวนใหญจะเปน

เรองทเกยวของกบการแสดงความเปนเมองชายแดนคอสดแดนสยามดานตรวจ

คนเขาเมองวนเปดพรมแดน

ลงอวน พอคาคนหนงทคาขายอยบรเวณทาเรอขามฟากมกดาหาร-

สะหวนเขตพดถงการตรวจคนเขาเมองททาเรอขามฟากวา

“การมดานตรวจคนเขาเมองถงแมจะยงยากแตกดในแงปองกนการลกลอบ

เขาเมองซงอาจน�าสงตองหามตางๆเขามาเปนอนตรายตอประเทศบางทพวกเรา

ทท�ามาหากนตรงนกเดอดรอนไปดวย”(ลงอวน[ชอสมมต],2557)

ชายแดนจงเปนเครองมออนหนงในการจดระเบยบของรฐทเขามาสราง

ความเหมอนและความตางของคนในสงคม และคนตางสงคมทเคลอนยายไมได

65วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

(Fixed) และไมอาจปะปนกน เปนกลไกส�าคญในการผลตพนททางการเมอง

และทางวฒนธรรมทตอเนองและเปนอนหนงอนเดยวกน(ปนแกวเหลองอรามศร,

2545:1-16)

บทสรป

วาทกรรมเกดขนเพราะการปฏสมพนธของคนในสงคม ขณะเดยวกน

โครงสรางและระบบทางสงคมกมผลตอวถปฏบตของคนดวยซงเทากบวาวาทกรรม

ทมอยแวดลอมกสงผลตอการกระท�าของมนษยดวยเชนกน วาทกรรมจงตอง

เกยวของกบระบบและโครงสรางทางสงคมวฒนธรรมซงจะมเรองของอ�านาจและ

อดมการณแอบแฝงอยเครองมอและกลวธทางภาษาสามารถชวยถอดรหสความคด

ความเขาใจไปสเรองราวอนซบซอนของชวตและสงคมได(กฤษดาวรรณหงศลดารมภ,

2549:9)ภาษาจงเปนสวนส�าคญในวาทกรรมเพราะภาษาเปนเครองมอทถกใชใน

การก�าหนด เพอใหความส�าคญ และสรางความส�าคญของสงตางๆ โยงใยใหเหน

ความสมพนธของผคนทหลากหลายในสงคมกอใหเกดความเขาใจในปรากฏการณ

ตางๆไดกลวธการใชภาษาจากวาทกรรมชายแดนในหลากหลายลกษณะกลวธท

พบมากทสดคอการใชภาษาอยางมศลปะซงเปนความเชยวชาญในกลวธตลอดจน

สไตลหรอลลาในการสอสารของผสงสารแตละคนทจะท�าใหผรบสารประทบใจในสาร

นนๆ ความรในหลกเกณฑการใชภาษา การใชค�า การใชประโยค เปนเสมอน

โครงสรางทางกายภาพของการสงสารเปนองคประกอบทท�าใหสารกอรปรางขนมา

ไดสวนศลปะการใชภาษาเปนกลวธทจะมาชวยประกอบสรางใหวาทกรรมชายแดน

ดงกลาวมความงดงาม สละสลวยประทบใจ เพมพลงดวยภาษาทท�าใหเกดความ

นาสนใจในการท�าธรกจการคาการทองเทยวสงเสรมความสมพนธและใชเพอการ

ตอรองอ�านาจของรฐบนพนทชายแดน

วาทกรรมชายแดนใหความหมายตอพนทชายแดนจงหวดมกดาหารทม

อตลกษณและเชอมโยงความสมพนธระหวางประเทศในอนโดจนวาทกรรมทสราง

ขนจากวตถประสงคเพอประชาสมพนธการคาการทองเทยวและการสงเสรมความ

66 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

สมพนธกบประเทศเพอนบานบนพนทชายแดนซงสงผลกระทบใหเมองมกดาหาร

เปนเมองแหงการทองเทยวและการคาขาย มเสนทางคมนาคมทส�าคญ เชอมโยง

ประเทศไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวและสาธารณรฐสงคมนยม

เวยดนามจากจงหวดมกดาหารแขวงสะหวนนะเขตเชอมตอไปถงเมองดานงเมอง

ทาส�าคญของสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามจงหวดมกดาหารจงถกก�าหนดใหเปน

ประตสอนโดจนตามแผนการพฒนาเครอขายเชอมโยงสนคาสอนโดจน

วาทกรรมเปนมากกวาเรองราวของภาษาหรอค�าพดแตมภาคปฏบตการ

จรงของวาทกรรม (discursive practices) ซงรวมถงจารตปฏบต ความคด

ความเชอ คณคา และสถาบนตางๆ ในสงคมทเกยวของกบเรองนนๆ ดวย

(ไชยรตนเจรญสนโอฬาร,2545:21)ปฏบตการของวาทกรรมชายแดนเปนกลไก

หนงทสรางความสมพนธของผคนหลากหลายทมาปฏสมพนธกนในพนทชายแดน

ซงมท�าใหเกดความเขาใจกนซงน�าไปสความสมพนธในระดบชาตและความสมพนธ

ระดบประเทศโดยเฉพาะกบประเทศเพอนบานไดเปนอยางดโดยมสงศกดสทธเปน

เครองเชอมรอยความสมพนธ ตลอดจนประเพณพธกรรม ศรทธาความเชอใน

พทธศาสนาอนแสดงออกมาในรปแบบงานบญประเพณตางๆ ในพนทชายแดนก

เปนสงส�าคญทกอใหเกดความสมพนธในสงคมเชนกน

จากผลการศกษาวาทกรรมชายแดนท�าใหเขาใจในวถชวตวฒนธรรมของ

ผคนหลากหลายทอาศยอยในพนทชายแดนไทย-ลาวจงหวดมกดาหารผานปฏบต

การทางภาษา ประเพณ พธกรรม และอนๆ ทเกยวของ ดวยกลวธการใชภาษา

อยางมศลปะ เพอใหความหมายตอพนท ผคนปฏบตการและสงตางๆบนพนท

ชายแดนซงมผลกระทบตอสงคมเศรษฐกจการเมองการปกครองและความสมพนธ

บนพนทชายแดนไทย-ลาว ในบรบทความหลากหลายในชมชนชายแดน อกทงยง

สามารถน�าไปสการท�าความเขาใจ เพอแกไขปญหาหรอลดความขดแยงทเกดขน

ตลอดจนน�าไปใชเปนแนวทางในการก�าหนดนโยบายรฐเพอเสรมสรางความเขาใจ

กอใหเกดความสมพนธทดตอกน อนจะน�าไปสความรวมมอกนในการพฒนาพนท

ชายแดนไทย-ลาวสงเสรมศกยภาพของชมชนชายแดนชวยแกไขปญหาลดความ

67วาทกรรมชายแดน

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

ขดแยงตางๆ ประยกตใชแนวคดของคนในชมชนชายแดนไทย-ลาว มาปรบใชให

เกดประโยชนเสรมสรางความสามคคในชมชนสงเสรมความสมพนธภายในประเทศ

และระหวางประเทศไดในอนาคตนอกจากนยงสามารถน�าไปประยกตใชเพอศกษา

พนทชายแดนในบรบทอนๆเพอเปนประโยชนตอการศกษาทเกยวของไดตอไป

บรรณำนกรม

กฤษดาวรรณ หงศลดารมภและจนทมา เอยมานนท. (2549).มองสงคมผำน

วำทกรรม. กรงเทพฯ:ดานสทธาการพมพ.

กาญจนา แกวเทพ. (2544). ศำสตรแหงสอและวฒนธรรมศกษำ. กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2545). วำทกรรมกำรพฒนำ. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ:ส�านกพมพวภาษา.

ณฐพรพานโพธ.(2556).วำทกรรมวเครำะหเชงวพำกษตำมแนวภำษำศำสตร:

แนวคดและกำรน�ำมำศกษำวำทกรรมในภำษำไทย. กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดน สทธกานต. (2553). ยอนวนวานตลาดอนโดจน. วำรสำรเทศบำลเมอง

มกดำหำร8(2):8.

เดชา ตงสฟา. (2551). อาน คมอราชการ เขยนพนทวฒนธรรม : วาทกรรม

วฒนธรรมของรฐไทยกบพนทในระหวางไทย-มาเลเซย. ใน ชยวฒน

สถาอานนท(บรรณาธการ). แผนดนจนตนำกำร: รฐและกำรแกไขปญหำ

ควำมรนแรงในภำคใต. (หนา306-307).กรงเทพฯ:ส�านกพมพมตชน.

ปนแกวเหลองอรามศร.(2545).ขามพรมแดนกบค�าถามเรองอตลกษณวฒนธรรม

พนทและความเปนชาต.วำสำรสงคมศำสตร. 15(1),1-16.

ยศสนตสมบต. (2551).อ�ำนำจ พนท และอตลกษณทำงชำตพนธ กำรเมอง

วฒนธรรมของรฐชำตในสงคมไทย. กรงเทพฯ:โรงพมพแปลนพรนตง.

68 Journal of Mekong Societies

ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557

สรณ วงศเบยสจจและคณะ. (2547).อดมกำรณและกำรจดระเบยบอ�ำนำจ

ในนทำนเดกไทย : กำรเปลยนแปลงเชงวฒนธรรมในสองชวงเวลำ.

บทความน�าเสนอทประชมเชงวชาการเรองวถไทยและวถลานนา จดโดย

สถาบนวจยสงคมมหาวทยาลยเชยงใหม.

สาวตรคทวณช.(2549).วาทกรรมศกษาเพอการวจยทางสงคม:กรอบทฤษฎเพอ

การวจยเชงประจกษ. ในกฤษดาวรรณหงศลดารมภและจนทมาเอยมานนท

(บรรณาธการ). มองสงคมผำนวำทกรรม. (หนา 23-48). กรงเทพฯ :

ดานสทธาการพมพ.

สทตขตตยะ.(2551).ศำสตรกำรเขยน. กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Walker,A.(1997).The Legend of the Gloden Boat: Regulation Transport

And Trade in North-Western Laos. PhD. Dissertation, Australian

NationalUniversity,Canberra.

Wilson,M.T.andDonnan,H.(Eds.)(1998).Border Identities Nation and

State at Internation Forntiers. UK:Cambridge.

Wittgenstein,L.(1992).Philosophical Lnvestigations. G.E.M.Anscombe.

Trans.Oxford:Blackwell.

สมภำษณ

นางจนสอน (ชอสมมต). (22 ตลาคม 2557). สมภำษณ. ผหมบานศรบญเรอง

เมองไกสอนพมวหานแขวงสะหวนนะเขต.

ลงอวน(ชอสมมต).(20ตลาคม2557). สมภำษณ.พอคาบรเวณทาเรอขามฟาก

มกดาหาร-สะหวนเขตแขวงสะหวนนะเขตอ�าเภอเมองจงหวดมกดาหาร.