dissertatio thiologica ibav6vrai13 de ...' dissertatio thiologica ibav6vrai13 de...
Post on 21-Aug-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
. ' DISSERTATIO THIOLOGICA IBAV6VRAI13
DE
ABSOLVTIONE MORTVORVM
EXCOMMVNICATORVM
SEV
TYMPANICORVM
IN ECCLESIA GRAECA
VENERANDI ORDINÍS THEOLOGICI INDVLTV
FRAES1DE ,
ICX ANÖREA SCHMIDIO
ABBAT E MARIAEVALLENSI
SS. TH. D. EIVSQ. ET ANTIQ&. SS. PP.
ORDINIS SVI SENIORE
H. T. DECANO ET PROMOTORE
PRO LICENTIA
SVMMOS IN THEOLOGIÄ HONORES
RITE CAPESSENDI
IN lf*LEO MAIOKI
IPSIS CA LEND. FEBRVARII
BORIS ANTE ET POMERIBI ANIj;
tVBLlCO EXAMINI EXP ОNET s
IO. MICHAEL HEIJNECCI_VS
REGIVS DIOECESEOS SALANAE IN DVCATV MAGDE-
BVRG1CO INSPECTOR ADI. PASTOR AD DîV. VLRICI ET
GYMNASn HALENSIS SCHOLARCHA.
HELMSTADII MDCСIX.
TTPIS GEOIGII WOLFGANGI HAMMII ACAD, TYJPOGR,
POTENTISSIMl
REGIS PRVSSIAE
ILLVSTRl
' о 7 ; jTQpe --.
EXCELLENTISSIMO
-. - PER
DVCATVM MAGDEBVRGICVM
REG IM INI
EIVSQVE.
PERILLFSTRIBPS ЕГ EXCELLER*
p y T Tl SSMiI S
_íRAE SI DI
E X
CÖNSí LIAR II S
DOM1N1S MEIS Ж P^TROJVIS
HVMILLIME PENERAND1S
TA X '. CI VI
С I V I TAT IS
HALEN SIS
CONSrillSSlMlS olMVLiSSIMIS
PRrDENllSSIJîlS
CON SVLIBV S
. et ,/ - ..
SENA TOR I В VS
IDOAiîmS tJXCEIS ET PJTRONIS
ГЕКГЕТГО COLENDIS
-? - .
ET
ET DENIQ^E
COLLEGII ECCLESIASTICI
AD AEDEM
DIVI VLRICI
NOEiLissiMis er ^MPLISSIMÍS
PROVISORIBVS
'. ' Z \ E T . 7
К О G TO VI R I S
PjíTRONIS aMEIS ET EfERGETIS
ЖЬУКШГМ HONQRAmiS
. у у * - " . " - - -
X * DEVM
DEVM PROPITIVM
FFLICES
CÓNSILIORVM ET RERVM SVCCESSVS
VALETVDINEM PROSPERAM
VBIQVE FELICITATEM EXOPTATISSIMAM
APPRECOR ; -
ET
DISSERTATIONEN* HANC
^ GRATIAE - :
FAVORIS
LIBERALITATIS
EORVM
РЕR РЕ ТVVM //М О N I M Е N ТVM
EX VOTO
} IVRE MERITOQ^VE C' *, *
HVMILL1ME, OBSEQVIOSE,PEKÀMANTER
Z>. D. A
IO.MICHAEL HEINECCIVS,
i n. l
Ifciplina ecclefiaftica feveriore ecclefia primitiva
inter uncos ¿V equuleos ftetit; eins abuiù in pace
tutiiïïma , & media rerum omnium affluenria
pene periit. Excommunicato enim, qua initio
prom'gatiffimipeccatores fei iebantur, caeteri in officio conti-
nebantur , atque adeo chriftianifmi integritati coniiilebatur,
labente fenfim tempore evehendae ad fummum pontificurrb
tyrannidi, impotentiffimaeque cleri licentiae ftabiliendae infer-
viit, peffimo exemplo, & merito deteftando. Fulmen,qucd
peccatores olim terruerat, poftea in principes pios & integras
respublicas , imo ne quid ineptiarum deeftet, etiam in aves»
feras & infedta vibratum eft, dirisque devotiomnes, qui iuris
fui adveríus clerum eíTent fervantiores. Sententia qua olim
communion e ecclefiae devota capita exciderant , poftea in
tantam abiit tyrannidem,utpoene ex humani generis confor-
tiotollerentur&beftiarum, immo daemonum numero adfcri-
berentur,fi quibus cleri invidia banc notam inuffifiet. Horri-
dum fane di£iu eft, excommunicatos omni iurisdiûionis ufu
& acribus forenfibus,in tantum privatos,ut necaliis pracefle,
nec advocatorum aut procuratorum muneribus fungi , nec
ullum eoritraiftum civilem inirepoflènt. (a) Inufitatacrude-
A litas
( a) Vid. Vine. Filliucii S>«*eß. Moral. Tats. I fraft. 7. fag. 2/9. ahestjue
canottiflat. Ut be Greg. Sayn Off. Iheti.Tem. II. Uy. 2. de tffcüiltu
txtemmun. maierit. caf. fr/fffr
г DE ABSOLVTÏONE MORTVORVM
litas eft, eiusmodi homines ubi obierint, infepultos proiici, &
feris beftiis avibusque in praedam dari confueviíflê, quafi & in
corpora (aeviendum eflet clericis , qui iam in animas domi
nium plus quam tyrannicum affe&averant. ( b) Tanta fcilicet
erat , eunte in praeceps puriore doftrina , cleri prœfumtio»
Cui ftabiliendae varia fingenda erant commenta de purgato
rio, de excommunicatorum cadaverum inquie , deque variis
eorum tormentis, quae faepe&iis clerus minabatur, qui poe-
nitentes quidem difceflerint, nèc tamea folennem abfolutionis
formulam morte praeventi audiviflent. Sic demum faftum
eft, utplebs fuperffitione oppreffa & bis laqueis irretita, cle-
ricos tanquam coeli infernique arbitros» imo tanquam deos
&fummos humani generis dominos,fuípiceret, aс tantumnon
pofito genu adoraret » ne forte terribiJia eorum in fe provo-
earet fulmina. Ea opinio etiam Grasciam pervaiît, & hodie-
лит occupat. Eo magis enim graeculi , ad fuperftitionerm
fatis proclives ,- cleri fulmina timent , quo certius fibi perfua-
dent, eos, quos mors in ifta conditione opprefferit , tamdiu
excruciari, & corporis inñar tympani turgentisfoedo afpeûu
infamiam apud pofteros ferre, donec abloiutione folenni ec-
elefiae reftituerentur. Egregie fibi hoc commento placent
graeculi, illudque miraculis fimile iaftant , tanta praefum»
«ione, utindepro ecclefia fua argumenta ducere ibleant. (c)
Liceat
{}) Atta Cornil. К TrícdptK Ao. haliti cdn. ¡. fijf 7. Innocent. Ht.
lib. tf. efifi. Jiy. Eimdenr atta fag. ¡4. Roger. Hövedcn. fag. -j6q.
773. got. Ш. Ofderk. Vttal. /. ц. fag. ço$. Carol, dû Frcsne Part. 2.
Cíojf. Lat. fag. tz. (e) Hinc enim hoc miraculum opponebanf
Turcorum monarchae Mahometi > quem etiam ifto audito dicunt ob-
fiupuifie > rcligionemque chriftianorum $ctv¡Aao- ¿at ¡t, аЛИ-Э» -veram
f$ admiranda» ejfè, confeflùm. Crus. Turc. Graec. L и p* 28. Dtxit
cnim tn feuir ctMt&ot S <ïïktf rat %etçntvot heu SklStti. Profetto
religio tbrifiiana extra coHtrrverfidm нега efi. Idem L 2. pag. 137.
ünde ipfc exclamât Malaxa » tw (**^лш á*vy¡»T»* rSSt*: %
tXCOMMVKlCATORVM.
Liceat igitur nobis inftitutum hoc graecanicum , nempe de
ABSQLVTIONE MORTVORVM EX С О MMVN I С ATO R V M *
quod pleniore traftatione dignum iudicavimus, paullo ube-
rius proponere » & tum exemplis ûabilire, tum quid de eo ha
bendum fit 3 ad fcripturae facrae & theologian fundaments
examinare. ; -"Л
.. .. §, L
ABfolutionem antem mortuorum excommunicatorami
five-tympanicorum, dum proponere conftitui, pauca
de ¡pía re«runt praemonenda. In ea nimirum fen-
Tentia funtgraeculi,eos,qui excommunicati ad plutes abeunt,
fcrefolubiles effe, corporaque eorum in modum tympani tur-
gentia & afpe&u horrida non antea in cinerem diffipariTquatn
íblennis abfolurio interceflerit , qua obtenta uno momento
refiliant, & in cineres pro commuai generis humani fortere-
digantur. Miras hic & ftupendus excommunicationis grae-
canicae effe&us nunc in modum defcribitur a Gregorio
melisseno, (л) patriarcha Conftantinopolicano ; 'Ъл
yàç eta-AtJç ccфо&гг/лcp imurmira Ъ*%аулх(&> ncjTVftimiiaç cg^/et/,
»ç vtn èiSovsv , цд) wyxpzívi та AçTrtsçiuç Ъшкщщ*
Si quis ßmflicitar excommunicationem epifropi paffiи faerit , tywpani
ficиs aptpare^ cен ttianwnm videtmu & abfolutiont antißitи ¿iffolvitHr.
A 2 Gemi-
û TW аыъ ы<гчгАлу\р1ле ¿, o>tKcaSf»TÎe( 5&v/** ptya, ¿¡ fcutlit
\клц» ту e"f« **ftr¡l. Ecce tunc indent mtract:mm a Deo, ecce m¡-
Jèricordiam di-vinam & propenfum erga hum/tnnm genm amerem:
miracutum ine¡nam ingens öf flupendum ea hora dtntmtut fullum.
Nec contra infideles 'modo fed öc contra ponttficios hoc cо* argu
mento orl» terril eft «WV7«f ¿4nt. Legers, qui relaüs huius excom
muntcationis phacnomextts : <¡no, inquit, mtraculé, taaquam ¿ttitIL»
eceteßa oraeca ¡atinae fe praeferre confúentt. yid. Hatting, feu 12*
H. E.ßcl. t. pag. tjg. Tom. III.
\л) I» ¿pol. pro Condi, fièrent, pag. 432. Tom. X7JI. Concil, Conf. cadcat
cmsdetn verba in Tom. I, Grace, trth*d. pag. 432,
[
4 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
Gemina his funt quae reperiuntur in hiftoria política Turco-
Graeciae a CRVSio (4) edita: : Msra тагаftw», ui цшта,
s(ictt&amtr¡Kiin цд) ntg) tÓ à(Ç>oç/<rpS : on, 0* at ¿t a'çfcti-
çêiçttg) »»» fyyçtami cttyog/cuan &\йуац: on nç аЬмцщ,
% tïJâ'ot?, й 'Ц&Уьгтац h rr¡ yf'.àl^ot (¿évtt то crupa eivJS oiitd-
Au7ov да <тшо» il уу : да* фои»о»jоц » Óti тic та'(р@- афо^гцет
àteuyBr, ùç numva -,ftcù fthauç, àm ßahcvjeg ùSet ôx tuv ßt\a>»,
¿Ss dújac Tsif T£¿g6tf. Kof on, înar cit;/^ ovyxvçtauen èl ivfciç
да" (Й1«Лч'я«5 óe¡: Кьетец «n'Atv, да* кон; yiwaf. Inter alia
quae interrogan** difcebat. etiam de anathematefeu excommunicationt
audivit -, videlicet , quicunque a pontificibus & facerdotibus ehrifiants
iufta de caufa ob peccatum ant fcebu e facro coetu expellatur : hunc
talent bumatum non dijfoh'i in terrant : fid mauere, corpus ejus indijji-
lutunt & integrum in terra : conflticiquc fepalero talis apeno 1 cadaver
inflar tympani inflatum & nigrum ^ nulla membro amiffo , ne ipfi qui'
dom capillo. Rurfmß veniam preeibus & invocatitne numinis divini
ti impetrent-, dijfolutionem cadaveris in einerem fieri. I is dem fere
verbis diale&o vulgari res defcribitur in hiftoriaTurco-Graeciae
ecclefiaftica ab emanvele malaxo (b) compilata:
Места Se ¡4 cha т» «яш ; on та» эд^кхш» ht àfZttftiç , да
kç«ç, оcпа лфо£/£ы voftifttoç itç тР&трм , ояь toi crtyahxv'.
да S"e» (mÇv» {àvmç т#с, let ètoeSUt да »â Aarçevji» «ç екте
то ií¡ctÍ7tfiO»t отгй афо&c&пви» '. v yñi Si» Aú« те koçhH екиш rtf
лфо(/(Г(Л»и'. а'/ич fiím» ¿mi -т/лчл1а ; да ât тпруаь» да %í-
Tuo» xÓvot » *v1* *Vhfl * 7ÎS "пЛг'шc: ficto» çéx.otja) áxí-
mptA яаЭшc та Ufaфа», Éçaijrim Se àvjtsç tat ¿v»wjo4 tei ту-
£ttftjd&t,: яа'Л» »à ЗДбАздгяк та KoppícL àvjù» , w âmHçifaoni f
да ¿ira», ón Svtt<tra¡, Inter caetera , quae ei (Sultano) indi-
'tarunt (Trapezuntini chriftiani) etiam hoc dixermt , quoscunque
- à ' thrißiani
к j > . . . ( ( ) Cruf. lib. 1, Turco - Grлеc, f*g. 27. ». .
( t ) *fud Marttn Cruf lib, f. f«g. Jg.
EXCOMMVNICATORVM. J
chrifliani pontífices &factrdotes legitime ob peccatum aliquod admijfum
facro сseth eiiciant , пес occupent eos , dum in vivis fint } emendare ,
ut expientиг ab ilk lapfu , propter quem eieeli fuerunt : eorum cadavera,
ita in exilio Jpirituali mortuorum non diflblvi a terra : fed remanere
tympanorum inflar inflata : пес -, fi mille etiam tranfierint anni-, omnim
л terra confumi:fed reflare integra ficuti humata fuerint. Jnterrogavit
amplius (Sultanus) пит iidem pojfunt , data abfolutione , rurfus dijfo-
lubil/afacere ea corpora? reß>onderunt Uli, ( chriftiani Trapezuntini )
foffci Paulo prolixius , variatis etiam nonnihil circumftantiis
miraculum hoc deícribit iacobvs goar, (л) qui cum
diu admodum inter graecos verfatus fit , ritus utique eorum
fatis peripeftos videtur habuifle. Ita vero Ule : graeciji quae
pofl mortem in terram non foluta corpora reperiant , haec vel fanilorum
reliquias , vel perditorum hominum & excommunicatorum horrenda
cadavera opinantur. Reliquias quidem fieras , fifuavem exhalent
оdorem i aliqua decoris luce profulgeant-, пес quicquam horroris prae-
monflrent : abominandafegregatorum cadavera^ fi ut ipfi aiunt tv¡a-
vdwiKci ad tympani morem turgentia , nigra ,. deformia appareant. JVec
indict is falluntur. Longa enim apui eos соmретtum eft experiential
excommunicati cuiuslibet corpus pofl mortem non putrefiere , pluresque
reperi de auditи & vifu tefles, cadañera huiusmodi incorrupta in ter-
ramfuam abfolutione accepta , flub omnium oculU mox ut ligone a pon
tífice percujft fuerant , redaSla fuiffe -, adfirmantes. Audiamus etiam
LEONEM ALLATiVM, (b ) ipfum quidem graecum,
fed patriae religionis deièrtorem, qui de tympanicis ita narrat:
flultißma ifla de excommunicatorum cadaveribm indijfplutis opinatio
apud eam nationem adeo invaluit, ut iam nemofit^fi uspiam tale quid
comperiatur-, quidübitet, cadaver illud ejfe excommunicati \quod extra-
hunt -, er variis deprecationibus ac dicendi formulis abfUvunt , quibus
exfilutis ajfeveranter dicunt, cadaver fitbito in cintres converti. Alio
loco (с) patrium ritum defcribens:./>/ffr^«e, inquit,^ excom-
A 5 munica-
(a) lac. Goar not. ad Euehol. Crлес. fag. 6S S- (M Ef'ß- Pauli
Zachiam de graceor. c¡uorund. ofin.itiamb. fag. Ift. (с) Dt confinfi
utrhuqUe etclef. in dtürtna de fttrgat. "n. f. fag. ¡f,' -,
6 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
municatorum cadaveribut graeci recentiores comminifcuntur. - - Inter
ea praeciputtm tft , excommunicatorum cadaverл non abire in pulve
ren*, пeque dijfolvi , fed inflar tympani intumefcere, &fie iuflata Un
gaт per temput durare-, denec ab cо, qui excommunicatione feriit, vet
ab alio, cuifimilia peragendifacultas eft, a vinculo excommunieationit
disoluta, compagines etiam nervorum dijfolutae fuerint , ficque in ci
пeres convertantur. Brevius quidem , iisdem tamen circumftan-
tiis hunc miraculofum excommunicationis graecae eгГесЪпг.
defcribit CAR.OLVS dV FRESNE, (л) qui in gloflario
mediae& infimae graecitatis his verbis utitur: тк/хтлг/то dicun-
tttr graecii recentioribut , qui in excommunicatione mortem obierunt,
ty quorum cadavera poft obitum ad tjmpani morem -turgtntia defor-
mia apparent caque incorrupta, &quae tum refihuntur poftquam ex-
communications & interdiili a ficerdote data eft abfidutie. Idem in
gloflario quoque latino (b) rei huius fequentem in modurru
meminic : apud graecos conftans & indubitata ea adhuc perfiverat
opinio : excommunicatorum corpora poft mortem non putrefcere. linde
cum id & viremm vitae faniHtate illuftrium cadaverihm non rar*
aeque eveniat , hanc potijjtmum adhibent cenfitram , utfi illa quiâet»
ftsavt aliquid redoíeant , am quapiam decoris luce praefulgeant , prt
reliquiis oolant ; fin vero nigra & deformia appareant , aut foetorem
emittant, deniquefi ,niMr*rt*.¿fint,i. e. ad tjmpani morcm iurgentiat
excommunicatorum illa indubie opinantur. Denique non aKter
remretulit an ton legervs, cuius exepiftola fragmen-
tum hoc nobis fervavit hottingervs: (c) Hoc viri
graves inter graces affirmant , in ecclefia graeca excommunicatorum
¡cadávera lurida, túmida & ¡M¿»mU St<tk\ür, donee anathematis vin
culo fublicis tcclefiat precibut filvantur. Omitto alia aliorurrb
auâorum teftimonia tam fibi tnvkem plerumque fimilia, ut
alter fere alterum ex fcripfifle videatur.
§.IL
(i*) Clejfar. med. Ç$ imfim. jraetit. par. l6zt.
{ í ) Gleffar. med. & infm. Utinit. fsrt. 2. p*t. 11,
{\t) Hiß. ecclcfifecul. U.fiü.Uf'g. M Ttm.JJO, ',w4a
EXCOMMVNICATORVM, Jt
§. II.
Quamvis igitur omnium, quos haftenus retuli, fuffragio
rei prodigioíae phaenomena in eo confiftant
(1) quod excommunicatorum corpora putrefcere & m
cinerem redigi non foleant.
(2) quod eadem tympani ad inftar turgeant, foedoque ad-
fpeftu reatum in vita ante afta çontra&um oftendant.
(5) quodabfolutionem certis formulis adepta, &, ut Goarus
merainit, ligone percuffa,in terram <Sc pulverem refiliant.
non defunt tamen, qui «Sc alias circumftantias fatis portentelas
ex" fententia graecorum adiiciunt: fie enim chuist oiüo-
R.VS ANGELVS, (<*) ut & magis- miraculofà videretur.
haec gentis fuae excomrnunicatio, addit, corpus excommuni-
catum cffoflo túmulo apparere oHw ка.1 /*ía<w* , ко.) <rù; 3-f/£! , 7«V
SI ofv^m «tv7i MvKat integrum tjr nigrum cum capUlis, ungues vero.
albos, illudqueereElumfiareçyi&ypww i| ¿vlv, ¿s liÍAen çtftov, ereBum
firmiter , folidi Ad medum ligni. Si vero aliquis ventrem ipfius
percutiat, fonum edere ¿t тьцтлт, ficuti tympanum, mit &
-крглгшш vocentur* Alii rem in irnmenfum augent, & non
folum turgentis foedique cadaveris, fed & daemoniacorum
lufuum faciunt mentionem , quos apud eiusmodi hominum
diris devotorum iepulcra crebro obfervari graeculi magna
aflfeveratione contendunt. Obfcure quidem hanc rem tangere
videtur ille incertus nomocanonis avctor ab
AiLATift (У) allegatus, ¿V, cuius locum iam fupra allega-
vimus, EMANVEL MALAXvs, (c) fiquidem excommu
nicatorum quoque animas poft mortem tormentis exquifitiflï-
mis a diabolo excruciari , abfolutione vero inde liberari adfe-
runt. Verum cum hanc diaboli poteftatem in folam animam
concedere videantur, malumus üb quidem cum natale
ALE.
(a ) Enchirid. deßatu hodierno ecclef. graec. caf. 25. f. fZl. (i) ¿4U/ttí
de confin/u eccL rttritvque in deßrtn* de furgat. f. 39. (c) Maùx.
lac, at, f*g* lTfi, ... , ."" "-Г .1. . . . '
Ъ DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
alexandro (<») ad graecas de loco mortuorum inter
medio fabellas Teferre. Ad rem Jpfam quod attinet, excom-
municatorum corpora a daemonibus intrari 6c hominibus
terriculamento eife, multaqueperpetrare nefanda, «xiftimant;
undc talia ipeâxa vel Burcolaccas , vel Brucolaccas , vel Buthro-
Uceas, vel Bulcelaccas i. e. foedos & deteftabiles (b) vocare
folent. Audiamus de íis leo ne m a l l a t i v m. (c)
Burcolacca,alii ButhroUccam votant, in gentи humanum nihil excogi-
taripoteß immanius, aut fernïcïofius ... Eft forro peßtmi hominis &
facinorofi, faepeque efiam ab epifcopofuo exeommunteati cadaver-, quod
non ut reliqua demortuorum corpora defojfa diffolvitur atque in pulve
ret» abit, fed quafi ex firmiffima pelle conftaret, per omnes fui partes
intumefeit atque diftenditur, ut vix fletli aliqua fui parte poßit; fed
cutis tanquant tympanum extenfa , eundem ac tympanum , fi pulfatur,
fonum edit-, quare & тьртеинл!®- dicitur. Corpus fie deformatum
daemon ingreditur, & miferis mortalilms infortunium pareat. Saepe
tnimfub eo cadavere e fepulchro egreffus , & per urbem & alia loca
habitata circunriens , & notlu potißmum , ad quam fibi libuerit aedem
confertur , pulfatisque foribus^ alïquem ex accolis aedis voce finora
compellat. Sirejponderit,aclamiameftde cor altero enim die mortem
obit. Si non rejponderit , falvus eft. Hinc in ea infula cives omnes,
fi notlu ab aliquo eompellantur , nunquam prima vice rejpondent: nam
fifecundo compellatшfuerit , iam qui quaerit Burcolacca non eft, fed
alius. Eamquepeftem adeo exitiofam mortalibus ejfe dicunt , ut interdits
etiam &meridle iffo , non intra aedes tantum , fidin agris&viis mcdiis,
e¡r fep'tbus vinearuni praetertuntes aggrediatur & aftteiïu filo & vif»
conficiat , non verbis tantum & contaElu tnecet. Homines ipfi, qui
viderunt i fi allocjuantur , jpettrum dijparet; qui locum eft, mori-
Pur. Quare cives cum vident homines nulla grajfante infirmitate, in
tant*
Natal. Alts. hift. ecclef.fia. 4. differt, 4$.pag. f9ç. Tom. IK
(i ) Ou Fresar glojf. grdec. pag. 217. -votem efjicbam putant л (Зв^кф*
-vel #îfttci limut, aqua putrefient & Aa*K@- foffa,ita ut /3*fJW-
Лее'хв* dieг fнегint afeedttate.
{* ) Leo aiiat. eptjt, de graecer. opinât. §. ¡2, pagf 14t*
EXCOMMVNICATOKVM.
tantл copia emort\Jujpicatt quod efl, fepulcra, in quibus rteens defuntlus
fepultus efl , aperiunt , aliquando flatim , alienando etiam tardius г
cadaver nondum corrupturn conflatumque comperiunt : quod efepulcro
txtratlum , precibusque effufis a facerdotibus , in mgum ardentem
coniiciunt ; & nondum completa fupplicatione , cadavcris iuntlurae
fenfim dijfolvuntur, & rcliqua exufla in cineres convertuntur. Alii
daemontm ejfe, qui figuram demortui hominis induerit , opinantur^
fub eaque homines , quos ipfe vult , conficere. Haec LEO A L L A-
Tivs, qui & plura ex nomocanone quodam allcgato addit
iriei ávd-fávv dwtS&uin , e*v Ц;«$и *'x¿fa»®- 7ov èirtiov hi-yvv ßvhiii-
Aítxstf, quibus adiicerelicebitnomocanonem a cotelerio (л)
editum ubi ita cautum eft: *«/ i&r Aupvuh ut ti м\\ляа
l¿¡¡ [Av»nwwíra. Si daemonicum quid acciderit cadaveric hominis non
celebretur commemoratio. Refpici enim his verbis ad hos ipfos
luius diabólicos , animadvertit etiam cotelerivs, qui
innotis (¿) üib\üngitintelligodetympanicis&bucolaccis. Multo
plures de eiusmodi fpeótris circumftantias addit Mr. de
iicAVT, (с) cuius verba ex anglica dialefto in galücam,
& ex hac denuo in germanicam translata, nos femel , hoc eft,
latine adfcribemus : graeci fkcerdotes complura reftrre filent
exempla phaenomenorum eiusmodi , quae excommunicationis horribili
fententiae adferibunt -, adto ut ea in dubium vocare nemo audeat. Et
fane inter alia huiut generis conflanter credunt-, excommumcatorum
cadavera non putrefcere , nißferalisfintentiafilenni abfilutione expietur;
cum apud nos e contrario , qui omni naturae artisque apparatu л
corporibus demortuis putredinem removere folemm , nihil hoc effet
horrare dignum futurum , fi corpora «ЛллЛа permanerent. Quamvis
vero ipfi graeci fantlorum conjecratorum corpora inter fcpulcrorum
humores nonfecus ас inter calidißmas Aegypti Arabiaeque arenas divina
virtute tntegra durajfe exifliment ; attamenfimul ea perfuafione tenen-
tur^gtnium malum excommunicatorum cadavera intrare-, qui tantum
В N abefl,
[a) Can. 7J. af. Coteler. Тот. и (b) Mentent. eccl. graec.f.%\. f. j28-
(e) Ric/tKt hodicrnae ecc'rf. graecac & armemcae fub tjra»mde
turac. сof. 13. Jug. Jg.
10 »I ABSOLVTIONE MORTVORVM
theft-, ut ea putrefierefinat, ut potins its motton аc veluti vitam quandam
praeftare videatur. Hinc noclu edere , circumambulare , ea, quibus
vefcunutr , concoqaere, atque adeo revera cibis alt autmnantt im*
¿jfeverare filent, talia corpora fuijfe inventa tam vivacia adhuc &
fttccipkna-t ut arteriae ac venae fimul ac feilae fint, fanguinem non
rttir.tu ferventem аe copiofum ebuUiverint , ac homine vivo prodire
fileat, licet mifiri homines iam quadraginta dies in Jepulcro latuerint.
Ceterum ifthaetfuperftitio adeo отпет ubique pkbem invafit , ut nullum
temere pagum reperias , cuius non incolae eiusmodi exempla in nume-
r*to habeant , five a matribm & nutricibus ad colum narrata , five a ft
ipfis, ut ferum-, vifa, quae quidem ita enumerant, ut filent vulgo hifto-
riolae magicae referri, id eft , utfinita vix una alia ftatim memoriae
fuccurrat. Haec laudatys ricavtvs (<г) qui etiam a
Turcis excommunicationi chriftianae hanc vim & efficaciam
tribui narrat. Ne tamen eins fidem hae in re fuipecbm habea-
mus, confentientem in eohabet dominum delà croix, (b)
ex cuius teftimonio confiat, graecos utique fuperftitionem
fuam fabulis eiusmodi anilibus ftabilire. Prolixe enim iatis
refert, corpora illorum, qui non expiato crimine femoti fepa-
ratiqueacoetu hominum obeant, iuxta fuperftitiofam graecu-
lorum fententiam ab infernali indui genio, curfitare per plateas»
provocare homines, multaque horrenda perpetrare, donee
íblenni formula» quam itidem defcribit, anathematis vinculo
liberentur.
§. m.
Quicquid vero de lufibus hifce malorum geníorum ex
fententiagraeculorum referant autores hi graviffimi, id tamen
certum eft atque indubitatum , cordatos graecos omiffis eius
modi nugis » illorum tantum phaenomenorum mentionem
facere, quaefupra^.I.enumeravimus. Vnde facile adducor,
utea, quae allativs, du f re s n e, ricavtví&
Mr. de la croix addunt, plebis fuperftitioni omnia in
maius
( л ) Rteant. loe. cit. fag. бо. (Ъ) Monf. de la Creix dans /' Etat frefent
des nations Ç$ egitfes Grecque, Armenienne & Maronite 1. 1. c. z6.
EXCOMMVNICATORVM. IT
maius augend, originem debere credam. Certe non aliunde
re£Hus graecorum fententiam , quam ex ipfis excorrrruni-
cationum formulis percipiemus , quarum divet fas haben us.
Primam debemus christophoro angelo, (a)
qui etiam nonnullas ceremonias addit, ab a^iis non anirrad-
verfas. Ita enitn ait: Тc'я o ¡7r.aK<¡m( Ц Uçevç híxjetw¡ n¿
UçanKct èlivf/utnt t Kav с* тр SKKh.r¡aict Tv%.p 9 h¿ а)Ье%5
¿mahSvfiam сцаcит т?» ctÄvtnv цд* Tqv кйкхппч %Aapv¡a
ÍAu$4n "¿Uno iwv í7nm¿m>v , xe\évet пщ тер ^Mt/iofidt*v*jk
Havívavit ctvju -, ngj citerai лхаумьегкш флЛдо* т.ta , т¿V
Л<>0»т: О dsof Й1НЛ» ¡bílf «P^lOÏ4t7nΫ7!tÇ j lit Çt.UCS
ctfJLaçiahS чф отЛ/у iff* »i/è ivoíx% , кФ id f£>5í TiTf т»
iTtçaf mat *VX*( Kg* *>т» Keya' nam rififcuoím
¡jr sStuKtr o %ftçvç miç ^îtbçb'/otç, A#j«vï Оси «» }va-a сШ ï£c
jjjç, es-«* Л*Л1/«ьтл ijgij c# тçS ûçptw y ngi¡ erat [tit ètailt сИ
ïiç j^ç screw ¡íisfiéta k$î с» t¿¡ ъ^уш , xa ib' 77} у ijbaîat ,
i)t (Зажал ct 'bmçohot тbïç èminitf y «jgw 1« ётг.ехcпг! shuet»
ï.aoi, xamlavTttt n¡\ è^aaieu афлр^шогt tari яту%м(п}н K34
cí(pú)!>w-fjtívo( "dsrè t'î jtuTÇcç, vçji xù îjbt кл) t¿ «5'-8 7Ttt'-/.:aTZçt
xAt Ьяв та» tóp^ütn T£HXK.or¡u>t кл) £екаон]й> BtoQcça)* kuiîçui
чы» et Nuteuctf Kai tea imtxzti тu» àytw/j ка) ¿V«J те (téç@*
ГИ ßSTit t¿ ètapiïy -, xcet ts 'l»'íe , xa) fVp fictret Sdtajof
àtAvjoc dtmia)ç9 ùç Triffец xett m. ailr,^, itç tictçrnçtot sàt а»'
ftsmtorttrti. Tufteepifiotaa fiurfitcerdos,ßvc 'mira-,five extra tcttffiam
facerdotales vcftes induit, VefiirnenM autcm haec Chrifli c*ftiVM*
deduüionem , accbttam chlamjdem <¿r reih«a repraefint<*t>u Et
propter illa iffa -, ficnti & propter (bmtualem ab epifcopo in fe derivaf*m
qratiam-, facerdos Cbrißi ptrfenum refert. j4tqne hie iflo mode falfi
В a ' teflimt-
. {a) Chnflofh, Angeln, in Fad: ir:d. de ft*tn jraec. cap, ц. f. ¡10. Jiff,
\
12 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
teflimonii fabricatorem in conß?effu fuo iubet confißere , & incipit prae-
legere eidem pfalmum hum , qui haec verba continet : Domine laudem
meantfilentio non involves, nam apertum efl os peccatoris & dolofi contra
me. Quibus & caetera , quae in hoc pfalmo fequuntur , & alias
oraitones fubiungit. Vltimo autem in hace verba prorumpit : vigore
Ulitis pot eflatis, quam Chrifim apoflolis fuis concefßt, dicens : quaecun-
quefolveritis dre. quamque ab apoflolis acceptam epifcopi mihi dederunt,
vigore huim, aio, poteflatis, exeommunico te, erisque exelufits &
fegregatut a coniuntlione patris &filii&fpiritué S. пес nona communione
trecentorum & oüodecimJpiritu Dei aftorum patrum illorum in JVicaea
congregatorum , omniumque fanilorum , & eritfors feu portio tua
cum diabolo & Juda , quin vita hac defuntlus in aeternum in cineres
non refolveris, fed inflar lapidis & ferri aeternum compatlus iacebis,
idqnein tefiimonium nifirefipuerü. Alteram edidit R I С A V T V S, (a)
eamque generalem in omnes, qui extantiore aliquo crimine
fefepolluunt, pronunciandam, cuius partem hue pertinentem
repetemus: 'fan ft я ъКщаоъкп то SUaiot áv]¿ , ка\ ¿x ifcvoiá-
cwT.v àvjsv iiçtivixuç , a fá tramai Ti/ ген r]3iiii(/.évov, ксу ifctifim-
(jis-cv, лфо£/<гpétai tcuv mçg, fax яв*техдотв£©* кец xatteß-
fjtí'Oif кои dovyxùçîloi v кец ahvjoi ftiT» frtvnoi il тш vCi àiûn9
ней h W MÍtibovJt ài mrçat , >ta} m £v'â*, h aiSr¡e@- r\v%0WTai ,
àvloi bèoLfiûùt. к.%А, Nififuum cuique reddiderint & aequo animo
reflituerint, autfi perire iUudfiverint,femotifegregatiquefuntoab omni-
potente Deo, diris devoti , remiffionis omnis exfortes, & pefl mortem
queque indijfolubiles hoc pariter & futuro aevo permanente Saxa,
ligna &ferra priut, quam miferi ifli,dijfolvuntor. &c. Aliam vero
fpecialem exeommunicationis formukm, per modum diplo
mats coneeptam ex epifcopi Vabrenfis bibliotheca edidit
iACOBVS goar,(¿>) dignam , qua; hic integra legatur :
Ku'tlM^ iKitf §V* ЧГАТГЦ ¿¡ TATÇltt(%tlf ТИС ЦПТ£у7г'оМи< AAí|c<cJfH«í
Cyrillus Dei gratia, papa & patriarcha metropolis Alexan-
driae & universalis throni cuítos.
(a) Ktcautut loc. cit. fag. fg. ( b ) Luck Goar. Uc. cit. fag, 6i$.
EXCOMMVN ICATORVM. ГЗ
K^yoKt ri) vmómyA ir ¿jíot *r*V-
У.лем un m i) щтм ¿mo Д/*
5*, Ьл mi íimot 01 yjusi&rit , ó/ чгл-
¿¡/¡Ktrovrnf npfi*KÍvornf тit 'унл*т
ил á? ¿mbwÁtT&' Пляp&ъ* ? Xfc«-
rc»;ps , àbtTHoo.t -та mutpat'lKct ¿j
у. г та таг ávl&& íK$ar ¿vn¡{ Km-
í<ra tArtßt Trtf* лДек, erípíí OPW ^
yjycuKii луашфcч ttnr ¿tro Stí
*&VT0H,(¿70(®' , *л/ KAwt&yívot леи !
¿OVy^tifnr» , //Í7B TOC SÁvATOl
Къущ Kj търяг&гиы' ctt S тльенгтеи
таг вьвлЫкш ¿j t¿mtat 1а ff ê£t-
ouryi ^а'уу.Ата "kyjHt то кСр®'у ^
¿y.íle¿Tft7Í}oy lynbavytvov чга$ ¿vlSíe
rñf Зъ-глуА-пн ,^voumí^K) \yylvw
er /За'р« ¿Kiiov ¿j atavlv ¿«poeto"yov^
¿¡ t%únt T»f 8«кЛи«/«« Xfctf?. "OffT/
it tiftto-KovTOj fita'pruptr er Tj) at¡7j?
vB-obínt , car ^« у-А^щцоыт <*ç/Ao
V¿}ojí. J
SAcerrime Nauplii & Argo
metropolita, venerande in
fanfto ípiritu , dilefte frater,
& comminifter. Gratia tibi
& pax a Deo. Praefentibus
literis declaramus , ut quicun-
que font ii chriftiani,quicom-
movent & confulunt uxori
Stanislai, filHChriftophori de-
funfti , ut irritet conventa &
paôi fcripta, quae cum mariti
fui fratribus Confiante & Da-
mafceno firmavit, & utqvae
ab eis accepit inficietur : five
viri fint, five mulieres, a Deo
omnipotente fint excommu
nicato maledicti,& incondo-
nati , & poft mortem incon-
fumpti, & indiflbluti in prae-
fenti faeculo & in futuro &
tympani more turgidi,quous-
que a dandis (candaiis deliftant
& pafti fcripta iuum robur &
ftabiliratem habere permit-
tant, & ipfa fuis conventioni-
bus firmet hdem, nec immutet
aut irritet fcripta, & accepta,
fub poena indiííolvendae ôc
aeternae excommunicatio-
nis & ab ecclefia fegregatio-
nis. Quotquotvero inhocne-
gotio teftes reperiuntur , nifi
absque perfonarum acceptio-
n_ teftimonium perhibeant ,
В ? ubi-
14 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
4tgjp* пит rfo «Лядиле i ovov *v
ce cby^u^Tot.
ubicunque art îudicium evoca-
buntur,excommuntcari fint Se
incondonati. Gratia vero Dei
tibi fit.
Ex utraque igitur formula fads perfpicimus, graecos flamineS
excommunicationis fulmine corpori non nifi varios morbos
& fi inexpiata difcefTerint turgentia eadavera minari, de dae-
monis vero poteftate plane tacere, argumento fatis luculento,
iftam quidemfolius plebis effe opinionem,clericis quidem mi
nime credibilem , toleraritamenfolitam, uteo maior effet ex.
communicationis fuae auftoritas , quam rcligioni chriftianae
apud fe firmandae maxime conducere haut vane credunt.(¿)
§. IV.
Sed num tanta prodigia unquam acciderint, ante omnia
nunc videtur inquirendum. Et fane fi exempla requiramus,
ea haut parva manu ferunt graeci fcriptores, fed non nifi re-
centiores & qui paulo ante vel poftConftandnopolin demum
captam vixerunt. Ex eo enim tempore fama prodigii late
patuit, cum ante iíthaec tempora nec in fynodorum aftis,nec
in hiftoriarum graecarum monumentis ullum illius veftigium
appareat. Non equidem ignoro christophorvm angelvm(6)
provocare ad cassianvm graecum » quem vocat *лкш\г
lreet)c¿r,hiftoricum antiquum, qui in hiftoriis fuis narret epifco-
pum quendam caeteros deferentem, in fynodo a centum aliis
epifcopis abftentum redditum,inexpiatumque ad plures abiifle,
circumaffis vero centum annis repertum tympanicum, Sc in-
fiar ferrí induratum , Sc in alia fynodo abfolutum in ciñeres
abiifle. Sed quam parum hocargumento confecent nemo non
videt. Equidem gvil. cave (O haecAngeli verba laudans»
quis ille fit CASSiANVS antiquus hiftoricus ab Angelo alle-
gatus
( a ) Vtd Thom. Smith* de ceci. ¡rAfe. fi.ttn hodierno f/tg. 4fZ fei
lt) Chrifioph. ^»gel. toc. cit. CAf.Zf. fag. \t)\ OhtI, Сл^е Г*г'-
II, h. I. f>4«. 6.\
EXCOMMVNICATOR VM.
gatus ignorare fe fatetur, atque hinc etiam simlervm &
GES nerv m notat, annalium ivlii cassiani mentionem
facientes, cum nusquam conftet veterem ilium cassianvm
annales hiftoricos edidifle. Sed viri peripicacifïïmi memoriam
fortefugit hieronymi (л) locus, ex quo omnino conftat
IVLIVM iftum cassianvm, qui feculo II. floruifle Sc doce-
tarumvel antefignanus vel inftaurator(£)fuiflefertur, praeter
í|«At)77»¿ & librum чггел 'гук&1нж ôc tvrvyiet ( c ) etiam урну&у'ш
ícripfifle, quam etiam in ftromatibus aciLEMENTE alexan-
bri no allegan obfervat. (¿) Interim cum hoc opusculum
iam HiERONYMi aetate ita difparuerit, ut repenti non polTet,
nec hue usque a quoquam vel editum fit, vel allegatum : non
poftumus non fufpicari, cassianvm ab Angelo fruftra alle-
gari. Imo fi vel maxime annales hi aficubi exftarent, merito
tamen dubites,an de ,пртвлшт quicquam prodiderit memo
riae, cum vix appareat ratio, quaenam iynodi intelligendae
fint; fiquidem paucas feculo II. habitas conftet, & nulla ex
cogitar! pofïït , quae ab altera centum annos abfuerit. Nec
de ioanne porro cassiano, feculi quinti fcriptore, quis-
quamveterum memoriae prodidit, eum hiftorias aut annales
eondidiíle. Omnia igitur quae angelvs ex cassiano refert,
aut faifa, aut certe ex recentiore aliquo fcriptore petita fünt:
facile enim fcriptori graeculo , in Anglia degenti , & procul
dubio excommentariis luis quidvis defcribenti, fw^mwoY eius-
modi ¿¡A*'fa.» excidete potuit. Haeccum ita fint, videmur
nobis habere rationes, cur omiflb ifto casstano, totum hoc
graecorum miraculum recentius multo efte aс demutn Iabente
BYZ anTino imperio invaluifleexiftimemus. Saneante gre-
60RIVM MELISSENVM, P ROT О S Y N CELLV M, qui fynodo
Floren-
'(*) Hiertnjm. cap, catat. feript. ееclef. ( В ) Ittig. Jell. 2. de Haere~
fiarch. Cap. 10, pag. ¡jf. ( c) fid, Clem. Мех. ttt, l.flrom. pag. $20,
£5? Ititf. pag. л£$, (¿) Vtd. fof. ltb. de hiß. lat. pag. ¡40. &
Reuer.', Dnt. Praefid- programma de fir$ptis ad hifioriam S. faciert-
tibut deperdttit compendta И, £, f, T, fraemijfum.
l6 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
Florentinae interfiiit, nemo eiusmodi prodigii meminit. Poft
ea vero tempora , talia exempla utramque paginam faciunt.
Celebraciffimum eft illud , quod Tub Muhomete Sultano, By-
zantii vi&ore, contigifte ferunt, qui cum exterorum rituum
facrorumque praeter Turcarum mores eflet cupidilfimus, ubi
hunc excommunicationis graecae mirabilem efte¿tum a chri-
ftianis , qui in palatio erant , cognovit, ftatim mandavit pa-
triarchae, ut cadaver diris devoti hominis quaereret, in quo
miraculi caperet experimentum. Non line trepidatione qui-
dern auditum eft hoc tyranni imperium : attamen clericis in
mentem venit viduae a facerdote reli&ae, forma quidem emi-
nenti confpicuae, ob profligatam tamen libidtnem crimenque
patriarchae falfo intentatum dudum a Gennadi о patriarch*
facro fulmine percuftae. Inventum igitur cadaver tympani
ad inftar inflatum templo Pammacariftae virginis infertur, &
arca, ne quid per fallaciam agi videretur , figillo tyranni ob-
fignatur. Interea patriarcha folenni officio rüngitur , tieítin?
ftam refacrat, abfolutionisque diploma recitat, dum repente,
(miramrem dittu) compages corporis feparari &diiTolvi cое-
pit tam manifefte, ut adftantes ftrepitum audirent. Recluía
igitur a tyranni miniftris area, non nifi ofla disiuncla pulvereae
maftae intermixta apparuerunt , eoque nuncio obftupefañus
Mehemet laudato palam fidei chriftianae cultu , religionem
cariorem deinceps habuit. Primum hoc eft, quantum mihi
conftat , excmplum , quod a malaxo in Turco - Graecia
CRVS1ANA (*) refertur , àaGOAKO,^) ALLATIO,(c)
Bzovio, (¿) Hottingero, (í) hilario, (/) aliisque
repeti folet , qui aliquid de hoc prodigio memoriae produnt.
Idem tamen malaxvs & bina alia enarrat, arsenii nimi-
jum, qui obproditam latinis graecanicae ecclefiae caufarrb,
occu-
( a ) Crptf. Turco - Grлес. lib. 2. fag 27. 2$. ( ¿ ) Gear. loe. cit. fag. 689.
( с ) Allât, lac. cit. ( d ) Bi.o'vius ad ann. Chr. 14.8t. n.iç. { e ) Hot-
ttnger. fee. XV. hiß. eccl. feci. ¡. fag. 27s. Tom. IK (f) H. Hilarius
ad Phil, Offrit ehron, eccl. grace. fag. 26$, fi<j, ' ' v"
s xcômmvnic atorvKt;
occupatumque epilcbpatum Menembafieniem î&ioannici-,
qui ob raptam pacriarchalem dignitatem diris devoti èc paulo
poft tympanici repcvti funt. Neutrum tamen abfolutum tra-
dit. Sedipfumaudiamus, de arsenio ita fcribentem: (a)
Äfij , ¿i iAojiaÇi ¡h èvirv^t : xa) à-пъ то snJtgj« ачп$и e*t
чй
то «Л««»е» ¿v¡h Koçuti (xavgßi ти/iпинейоi. Ka¡ t¡tai <poß& *.щ
Tgßft®* t veí тс tin ài&çto7r<&,* Veruntamen nihil eomm^ quae
fperaverat , obtinuit : fed aegritudim animi vitlus mortuus efl , nulla
poenitentia aSla in excommunicatione^abiitque anima eww, quoJVeftorii
&altorum haereticorum : ac repertum eft aliquando poft miferahile cor
pus eins nigrum , ad modum tympani turgens , ita , ut omnes , qui id vt-
debaht terrenntur & contremifcerent. Eadem fere de Ioannico
huncinmodum narrat: (b) Ketj «ç àhiyot каи&v âmfau какие.
коц o'êutnçcùç : xa) kvçéfa aÇaig/arfiév@^ , тод*тшо<@- scanaç
oVí àÇaûçitâv muy» t»c itosâçav гит£*а%%ан , ùç toi{<p>qU@->9
кеч «хоЛл«Э») ó тиЛ<зм7ГЫ£(§К Nec multe poft malus male & cum
dolore periit^ anatbemateque conftriBus , ceu tympanum inflatus, rt-
pertus eft: quandoquidem a quatuor patriarchù propter iniquitatent
fuam, tcclefiae cenjortio Jpoliatus fuerat. Ita poenas meritofm dignat
mifer dedk.
§• У.
Nec аШ defunt aucbres, qui fe talia vldïiTe perhibent:
Inprimis acriter pro hoc prodigio contendit christopho-
"Rvs ANGELVS, (r) gente graecus , qui Anglos rogat, ut
rem a mercatoribus fuis expifcentur , utpote qui vttcris
Patrae, TheiTalonicae, ConftantinopoR & Alexandriae facile
rei experimentum capere poffent. Sed & i o saphat
. ' c l" "'J'*'4 .'' > - С LOGO-
( л ) Malax. Ct*f Turco- Crate. ¡ib. 2. p. 156. (4) Ibid. p. if<Ç.
(с) Ckrift. finget. Emcbirid. deftat* hodterni Cr«car. с. 2f. f.fqé, tibi Cenf.
Çtnftant, fbelarùii ctmmènt.
l8 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
logo гhета, (a) itidemgraecus, qui anno 1664. Noribergae
cum Arn old о aliquamdiu verfabatur, afleveranter pro-
feflus eft ) fe quater vel quinquies velut oculatum teflem ipfum inter-
fuijft-, & praefentem vidijfe falfi teflimonii confitlores , qui ab epifcopo
in publica , quod mireris via , coram omni hcminum coetu folemni
formula ob furtum , vel aliud crimen negatum commonefaili pofl
mortem 7V(/.t*vicu<u extiterint , & cadavera iflorum tympani more
. turgentia% atque tam nigra ¿quam veflts, qua tum homo induebatur.
Anno 169$. otas noftras luftravit metrophanes tzitzi-
lianvs Praepofitus , & archimandrita monafterii
edAjiçôfit *-*p5í«/¿epTi/f©-' in Euboea 5 qui a tenzelio (¿)de
hoc prodigio interrogates » illud novo exemplo a fe in Zante
Ínfula vifo ftabilivit. Abierat nimirum ad piares matrona
nobilis, fed excommunicationis fulmine percufia. Quam
fepultam circumaótis ocb annis fecutus eit filiorum unus,
graecorum more matris monumento inferendus. Reclufo
igitur fepulcro cadaver matris fefe obtulit integrum nullaque
fui parte laefum, adeo ut nec coma -, nec veftes* putredinem
paifae viderentur. Ipfum tamen corpus nigrum & tympani
inftar tumens apparuit, recitata demum ab epifcopo folenni
abfolutionis formula ftatim diiïïpatum, & in cineres refolu-
tum. Haec archimandrita ille, cui iungemus leonem
allativm (O dehocritu alias non adeo praeclare fentien-
tem. Isvero,egoinquit-,nihiitaleuß>iam in Graecia vidi. Audivi
tamen faepius ab Athanafio-, Imbri metropolita-, homine frugi-, & qui
remfaSlam mendacio non contaminant 5 cum lhafi in Àioldavia mora-
retur in regione theologi extra urbem in ecclejta S. Georgii^ exoratum
Acivibus-, utfupra cadavera , quae ibidem pleraque confliicicbantur in-
dijfoluta excommunicationis abfilutionem recitaret , morem gefßffe ;
tieque dumfinita abfilutione cadavera ea inpulvtrem abiijfe. Referebat
idem Athanafius -, Confiantini cuiusdam , cognomento Rezjpii) qui ex
Turca
(a) Arnold. Ifift. ad Etiam Veiel. annexa feief. defenf. ad-v. Allât.
( b ) Tenz.el.dial. menßr. f. 6tf. an. 16ft. (c) tee Mat. if. titat.ai
Zachiam degraec, e¡inat. f. iji, .
ExTOMMVNiCATORfM. 4 19
Turca Cbriflo . ноmеп dederat, quid vitam viveret omnibus flagitiis
contaminatam\ excommuAicati COrput tumulatum fuijfe in eccleß*
SS. Petri & Pauli nat'tenis graecorum Neapoli & per plures an»оs in-
diffolutum manßjfe^ ab eodem Athanaßo & aliis Metropolitas duobusy
Athanaßo Cypri & Chryfantho- Lacedaemonio benediclione fubatlumy
utaliamortuorum cadaverapulveremfatlum. Sed neício an ullum
exemplum magis portentofum fiteo, quod idem paullo poft
memoriae prodidit ALLATivs. Exiítoenim patee abfolutto-
nem etiam a facerdote apoftata & chriftianae religionis defer-
torein mortuum exeommunicatum pronunciatam tantundem
valuiffe, aetympaniticum corpus aeque facile folviíTe. Audia-
mus & hic ipfum ALLAT IVm: (a") dum Raphael in patriarchate
praefidebat, qui altum excommunieaverat , poflea compnlfu daemor.is
Chriflum eiurat , exeommunicati licet chrifliani demortui cadaver
manfit indijfolutum. De eo certior faÜus patriarcha , accerßtum
Turcam-, qui exeommttnieaverat , mottet, ut abjolutionem impertiatur.
Primum tile renueve , faElum deteflari; nihil eße Tureis cum chriflian*
religione commune , dicere\ quare chrifliani chriflianum abfolverent.
Cum vero pertinacius exoraretur, obedit ф abßlutionem fuper exeom
municatum recitât } (oculatumß teflemfatetur , qui perhibet-) prepe
finem abßolutionis cadaveris tumor cejfat 5 & in cineres omnia conver-
tuntur. Rrt nnvitate Turca attonitus ad magiflratum ecyus advolaty
rem utifalla efl narrât , edicit omnibus veram religionem chriflianam^
quam ipfe perfummum nefas deferuerat , eamfedenuo amp/eßi-, Л4аhu
medanam deteflari. Monetur aTurcis utfapiat , ne tormentis fe fubiU
ciat : ille , fe chriflianum velle mori , contendit. Quidplura ? pertina*
сеm condemnant ; ducitur ad fupplicium , & chriflianam religionem
praedicans , morti , fummo fupplicio maÜatus deditur. Haec
allativs Athanafii Imbri metropolitae auftoritate епаггагэ
quem vero fidem tam inauditi miraculi praeftare oportebic.
plura exempta dabunt franciscvs richardvs, (b)
С 2 Ieluita
(а) МмЛ.с. (Ь) Fr, Richard. de UßtU San-Zrini. caf. lf. & ¡»
¡cute ßd. fart. 2. с. g. f3. Q fArt. и f.gf^ . ,
20 Ы ABSOLVTIÔNE MORTVORVM
lefuita gallus , bzovivs, {a) aliique inprimis graeco-
rum fcriptores, quosevolviífe non poenitebit.
$. VI.
Verum enim vero omnia haec exempla non nifi id ftabi-
fiunt, quod excommunicatorum corpora ¿i¡a.Kvlet eo usque
perfeverent, donee folenni ritu abfolutionem impetrant.
Cum vero fabulae ut fieri folet fabulis addantur, & eonftans
graecam plebem opinio invaíerit , eiusmodi cadavera malo
genio induta Sc vefci, & curfitare, Sc alios homines terrere:
videbimus, an & eiusmodi exempla aliquando obfervata fint.
Hie vero notari praecipue meretur, quae nobis ex epiftola
quadam anno if7f. ad D. hail and vm fcrípta fervavic
MARTINVS CRVSIVS. (£) In ftbbato pentecofles Turcae cот-
bufferunt graecum-, biennio ante defuntlam: quod vulgo crederetur
milufepulcro egredi , hominesque occidere. Alii autem veram caufam
perhibent, quod quindecim pluresve homines -, Jpetlrum eins videntes
mortuifint. Sepulcro extratlus , confumta carne cuten* ojfibus adhae-
rentem integrant habuit. Addimus huic ea , quae sophronivs
quidam , caloger Cretenfis qui apud Smirnenies in
magna au&oritate & fanftitatis opinione vixit, Dno. de
iiCAVT O) retulit, &iurato» fe vifa narrare» afleveravit»
laudatus vero ricavtvs hunc in modum recenfuití »ovi
ego , inquit SOPHRONIVS» hominem, q/ti ob admiffum crimen
fuga fe in Afiletum infulam proripuerat » atque hoc path quidem
magiftratusanimadverfionem-, non vero excommunieationis dira evita-
verat fulmina , quae perpetuos in confeientia ßimulos reliquernnU
Infelki igitur morte, antequam expiari poffet, extinelo, & loco fili-
tario huniato , nulla officia parentalla more ecclefiae perfilveba»tur-,
dolentibus amicis & cognatií, Шит in mifera hac conditione deferU
Interea infulares quavisfere noble portentofis fubinde umbris larvali-
hu4 dirisque поШит occurfaculis fe terreri querebantur , неc dubium
illis erat, quin excommunicati hominis lemures » tantas tragoedias
agerent»
{ a ) Bz.ov. ad ann. 74Jr. *. tf, {i) Cr*£ Tnrco-Oraec, üb, 7. p. 43 0,
(c) üteaut, tff't ff*
EXCOMMVttICATOKVM. 2T
agerent. Nee mora tumulum fuffbdiunty & cadaver non putredine
confitmtum > fed colore vivido conßicuum , nervös emnes fiwguint
coprofi turgentes , feretrttm pomis , nucibus y uvis aliüque frugibut
tempeflivts implctum reperiunt. Confitltum igimr in medium 5 quid
failo opus effet : Calogeri idfibi agendum putabant , quod vulgo in eo
cafu fieri filet y ut nimirum corpus exctmmunicati in aliquot partes
difféñum in fervente vino coqueretur. Putabant enim hoc patio &
diabolum facilitate expelli , & Jiabvnr certo ficxturam. Sed obflite-
runt cognâti y animae potins quam corperi confitltum cupientesy & hinc
multis pretibusclerumeo adduxerty ut executio confilii , quod серегanty
dijferretury fferantes , fore э ut diploma abfilutionis patriarchae mana
' fignatum,aerefùoredimant. Differtur diffetlio corporis , & excommu-
nicationù remißo Conflantinopoli quaeritur , monito tamen patriarchar
ut- diem, horam-, imo & fifieri poßet-, horarum firupulosfedula in diplo
mate adfiriberet. Interea cadaver -, quod rufiici in agro diutius ferre
nolebanty in templo deponttury quotidie miffa canitury & Deus inde-
fcfftsprecibus oratur y ut peccatori huic in gratiam recepto Ладья» conce
der-et. Faélum igitur efl die quedamy me fitera peragente y ut pofl
multasprecesy oblationes drvota-, ingtns fubito tumultus in feretro audi-
retstr y quo omnes , qui in ecclefia eranty magnopere ttrrebantur*
Reclufiferetro y corpus plane diffelutum & in cineres dijfipatum apparuity,
non ficus асfi tum feptem annts in terra iaeuiffet. Ñotavimus etiat»
horam y quam ubi cum ilia qua diploma fignatum fuerat eontulimusy.
Mramque prorfus convenire obfirvavimus. Haec ille caioger»
quae licet prolixiora, adlcribere tamen minus piguit, tum
quod a viro fpe&atae fidei proficifcuntur» tum quod de plu ri-
bus circumftantiis alibi non obviis nos admonent. Hinc licet
rem non extra omnemcontroverfiaealeam ponant>iatis tamen
exinde difcimus , quantum excommunicatkmi tribuant,
Ceterum ipfe Dominus ri cavt (a) de hoc prodigio certîor
fieri cupiens, fepulcro adfuit, in quo excommunicatus iacere.
Se rufticos noëtu terrere dicebatur. Sed tantum abeft, ut
С г cadaver
22 DE ABSOLVTIONI MORTVORVM
cadaver tympani inftar turgidum aut eículenta ulla repererit»
ut nihil ufpiam appartient, nifi quod vulgo in hominis ante
feptem dies fepulti féretro folet reperai. Plura quidem
exempla adducit leo allativs veluti illud , quod a
NICEPHORO CONST ANTINOPOIIT ANO in ConftantinO
Copronymo THEOPH âne & CEDRENO refertur, aliudque
a fe vifum. Sedfallor ego, aut ea prorfus funt JbrottÀpmi,
NiCEPHORvs enim & ceteri auftores L. C. non nifi hoc
unum indicant, quod ifto tempore multa fpeftra oberrarint,
quae viatores peregrinorum habitu multis modis exagitarint,
futura praedixerint, nonnunquam etiam homines intra aedes
& pañetes fuas fufpenderint; mortuos vero illos excommuni-
catos aut abfolutos fuifie plane filent. Ipfe vero allativs
puero fe Chii effbflum ait cadaver [hominis adfpeftu horridum,
ftaturagrandiore, nullis veftibus, pelle diftenta, fubnigra, tur
gente, facie pilis veftita, ore hiante, dentibusquecandidis, quod
tam durum fuerit, ut iftus omnes lapidum, fphaerarum Iuioria-
rum , teftarum imo & trabium non folum illaefum exceperit,
fed & cum ftrepitu repercuflerit. Verum an hoc excommu-
nicati corpus fuerit, aut daemonibus praebuerit habitaculum,
aut eiusmodi lufus dederit , quos ipfe factos alibi eile docet,
non addit. Sane non abfolutione folenni reiblutum efle hoc
cadaver, fed tantum fepulcrum claufum fuifle commemorat.
Quis igitur dubitet omnia haec ita efle comparata , ut íblent
omnes de |fpeftris hiftoriae, quae a plebe in maius augeri,
multisque laciniis amplificari folent,
§. VII.
Quod fi quis quaerat: num etiam alibi terrarum, ubi
graecae religionis ritus obfervantur, ca perfuafio homines
occuparit: ei libenter fatebor me id ignorare. Sane, qui de
Armeniis, Maronitis, Coptis, Aethiopibus, RuflTs aliisque gen-
tibusaliquidmerhoriaeprodiderunt, id unice folent obfervare,
excommunicationem more graecorum fervari. De Armeniis
IL 1С A Y
EXCOMMVNICATORVM. 2j
RICAVTVS: (<*) excommunicatiene hate fient & graeca ecclcßt
mifire abutitur: facerdotes enim ex ilia magnum redituum fuerum
fartem hauriuat-, fiquidem nullo facro officio nifi mercede condutli de-
funguntur. De Aethiopum excommunicatione tacet iob.
lvdolfvs, (£) qui alias omnes eorum ritus curiofe fatis
defcripfit. In Abtelifat tamen, h. e. canonibus apoftolicis,
quos magni aeftimant , fequens inter alios canon apparet:
fifuerit aliquU, qui communiontm habuerit cum facerdote excommuni
cato: am diácono relegato propter blafphemiam, quam protulit, aut
aliud quodpiam maleficium ; & oraverit cum eo-, ficuti orarefilemus
cum facerdotibust idque occulte ; expellatur ex ecclefia -, arceatur л
participatione eucharifliae. Ex quibus verbis liquido fatis confiat»
Aethiopes excommunicationem non ulterius extendere
quam ad communionem ecclefiafticam. De effeftu vero eius
miraculofo magnum ubique eft filentium. Dubito etiam an
Alexandrina ecclefia tam portentofum excommunication!
fuae tribuat efte&um, quiequid videatur christophoro
angelo (c) Anglos Alexandriamableganti, ubi rei expert-
mentum capere liceat. »
jf. VIIL
Quod îgîtur in ecclefia graeca non nifi fèro obfervatur,
miraculum , illud Romana ante plurima fecula iaéfovit. Imo
non videor mihi errare , fi ex romana ecclefia graecos hanc
fuperftitioiàm fententiam primum aeeepifle dixeEO. AntU
quiora enim funt exempla , quae in occidente contigifle fe•
rüntur, quam omnia, quae a graecis circumferri diximus, quod
liquido conftabit , fi prius , quid goarvs (</") hanc in rem
adferat, expenderimus. Tentavit equidem ille etiam hac in
re graecos cum pontifieiis conciliare , eundemque eiFeftumu
maledi&um in romana ecclefia non feme! notatam affirmat.
Sed exempla quibus hoc conficere vult, parum ad rem perti
nent.
( л ) Rteaut in defirift. hodiern, ecelef. Armen, cap. ç. f. çt.
(t) lob. Ludolf. Comment, ad hift. Aeth. f.$. r. 4, n.go.p.fât.
» (f) Angel, Enchtrid, deßAtu hodiernograec, c. Zf. (d) Coar,£ucko/./.^S9'
:Z4 ЬЕ ABSOLVTIONE MOHTVORVM
-nene. Provocat enim ad ben edict i хш. Antipapae, live
têt R. de lvnA cadaver, quod pdftinfèlicem e vita dilceffum
Igluecam, Arragoniae oppidum translatum , 6c intra arcerru
Joco profano repoiïtum, usque hodie, cucconio refte, in-
corruptum perfeveret, ideo quod a Concilii ConftantienGs
patribus excommunicationis fulmine idus, nullum cum ecclefia
reconciliationis argumentum in morte dare volueric Sed
quid Benedict hoc exemplum ad excommunicationem grae-
canicam, cum neque corporis ad modum tympani tumentis»
неc tïAKvnmt per abfolutionem iàcerdotalem fa&ae mentio in-
iiciatur. Vt taceam totam narrationem ipfis pontificiis fufpe-
£tam videri <, cauGsque adfcribi naturalibus. natalis enim
Alexander: (a) corpus «*«i,inquit, a iohanNe de lvnA, eius
nepote Шиссит , Aragoniae oppidum , translatum , [acra fepuhur*
caret, incorruptum nihilominus perfeverans , fi qua vulgi rumoribus
fides: quodfi itл res habeat -, Maturali caufae , quamvis ignotae^ nett
miraculé tribuendum. Eiusdem generis eft alterum, quod a goaro
íxí.maffeio (¿)adfertur exemplum, quod tarnen ipfius
verbis repetemus : Anno trop. Albuquerico Indiae prorege milts
ttavaits turbae foetus expirav.it , qui in mare proietlus ingentem terrè
rent omnibus attulit: neiJu quippe infra fintinam , pulfus frequentes
exaudir* coepti , quer» adfirepitum cum arrepta feala vigiles dtfct-н-
dijfent D implexa?» carinae fub ipß gubernacule defunüi militis corpus
offenderunt. Re ad navarchum delata dubium ион fuit-, quin cadaver
translatum in linns hume contegtrent: que fatlo ,foftridie fuper ipfum
ftpulcrum rurfus apparuit. Ea re AttonititunBi : at Francifius qui
dam monachus fagaci conieBura fufpicatus efl , hominem alique in
terdict"i vel amthematù vinculo conflriclum e vita excejfijfe, atque in
terram egrejfus, fantlißmi viri Benediíli abbatis exemplo, e pontificia
formula cenceptù verbis , animam mortui rite expiauit-, unde reddita
face mortuo , eo mjfierio vaga ojfa tandem in fuo túmulo quievert.
Haecex maffeio goarvs, ièd non magis ad rem appo-
fite
(,») fiifier,ecçl.fec.lf.p.$.tom.IIX. (i) P. M^Jfeius /./. hiß. />//. Z¡i-f%\
EKCOMMVNTCAT.OR VM. Л 2£
fite peroravit. Quid enim fimüe hoc prodigium habet ex
communication! Graecanicae? Militera necmare nec tellus ia
letuliflefertur: cum Graeci omnino in terra fed incorrupti &
TV[jnrctritùot maneant. Francifcaniexpiatione non nifi illud be-
neficium mortuo acceffit , ut in fuo túmulo quiefceret, cum
Graeci ftupendo miraculo ifta formula fua totum corpus une
momento in cineres folvere dicantur. Steriliorem igitur fuiife
dixeris g o A ri . in hiftoria media notitiam, cui exempla под
magis appofita in mentem venerunt. , ......
.$. IX.
i . Antiquiiïïmum igitur , cuius in fcriptoribus medii aevi
Latinis mentio fit, eft illud, quod iam feculo XI. Norvegia
vidit, & Ada MVS bremensis (a) memoriae prodidtt, his
verbis : Nam&ip/e Poutifex ( Bremenfis, Libentius ) piratas , qui
tpifcopatum vaflabant^ anathemate damnavit. Quorum unus in 7Vor«
vegia defickns , per ¿tunos feptuaginta integro corpore permanßt , usque
Ad Dni. Adalbert* tempora archiepifcopi-, quando Ah/ardus epifcopus
iüuc venitns defuntlum vinculo excommunication* abfolvit , & mок
-cadaver in cinerem efl folutum. Eandem rem additis & mutatis
nonnullts circumftantiis refert albert vs stadensis. )
Adalnvardus epifcopus a Rege Harolde invitatus , venit in Nordman-
mam , ibique corpus cuiusdam viri , qui ante annos LX. defuntlus eflt
пес omnino putrefcere potuit , fafta abfolutione reconciliationis , mox in
fulverem redegiu Erat enim Ше homo quondam, a Libentio archie-
fifcopo propter piraticam txcurfionem excommunicatus, ficxt ipfi AdaU
wardo per vifionem revetatum efl. Haec A L B E R T V s , quem CX-
ícripfit Auftor incertus hiftoriae archiepifcoporum Bremen-
fium ai.iNDENBK.oGio (f) editus, & mutatis aliquantulun»
verbis HENR. woLTERvs. (¿) Quis igitur non videt, quam
-fimile hoc fit exemplum illis , quae in ecelefia Graeca conti-
D gifle
( л ) Adam. Brстепf. lib; 2. hiß. ecclef. caf 2d.. fag. 2г. { * ) M. Stai.
.'. . Ad an». 10<¡0. fäg. 2Ц, feq. ( с ) Lindcitbrog. fag. 21- ferift. гегят
feftentfion. (d) 'Waiter, Chrcn.Brem. fag. а-й. лf. Mttbtm, 2ш, ï\
rer, Herrn, j ' ' N -» '
2б DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
gifle perhibentur ? Taleetiam eft, quod feculo XIII. Angliam
vidifle autor eft matt haevs parisiensis,(4) nifi quod
de abfolutione facta nihil memoriae prodidit. Vixerat fub ifta
tempora Comes quidamw i l l i e l m v s , Marfchallus magnus,
vir ftrenuus&manu fortis,qui in Hibernia bellum dextro Marte
gerens epifcopo cuidam aliquam agrorum partem, (duoma-
neria vocatau£tor,) eripuerat, faepiusque monitus cum refti-
tuere nollet, excommunicationis notam incurrerat. Ñeque
multo poft comes ad plures abiit <5c in novo templo Londini
invenit conditorium. Epifcopus,re compertaad henricvm III.
Regem Angliaecontendit,raptum fibi auftoritate regia reftitui
poítulat ; ita coníultum fore defunüo adferit , alias abfoluüo-
nemnequаquam impetraturo- Mifertus Rex cariffimi ftbt co-
mitis, fatisfa£tionem pollicetur , eumque quantoeyus abfolvi
iubet. Nec mora epifcopus ad fepulcrum accedit, ¿V Rege
praeíente ita infit i O Wilhelme -, qui bic tacts fepultus , vinculù
txcommunicationis irretitusф ea quae iniuriofe abflulifii eccleßae meae,
fer regent -, velper haeredem Шиm , vel fer aliquem tnorum propin-
qногum-, vel amicorum cum competente fatisfactione reftituantur , ab~
folvo ter alioqmn fenttntiam ipfam confirmo , ut tuts femper peccatis
involutus, in inferno maneas condemnatus. Hoc immoderato epi-
fcopi rigore offenfus Rex fecreto alloquio Wilhelmum filium
defunffi natu maximum obteftatur , daret hoc paternae faluti
terramque ablatam reftitueret. Hie vero negavit fe redditu-
rum, quod parens belli iure acquifitum adhaeredes iuftetrans-
miferit nec unquam conceflurum, ut conditio iùa redderetur
deterior: bene fe fperare de parentis anima, quae parum iam
exhorrefcat ad bruta deliri fenis fulmina, in ipfum Veiovis iftius
caput reditura, ineamqueièntentiam & reliqui fratres refpon-
detunt. Repulfam igitur paflus epifcopus mirari coepit filio-
rum contumaciam, Sc ad regem admiflus : quod dixit inquit,
dixit & quodfit ipfiindelebiliter fcripfi. Stat enim fententia. Affilia
ifl л domino poena malefaüoribus , & quae in pfalmo fcribitur malt-
diclio ,
(4) Matth. Tarif tÜß%Mgüt.fag, 666,
EXCOMMVNICATORVM. *¡.J
diüio , comíti Wilhelme imponitur onerofa. In generatione una dele
bitиг поmеп eins-, &filii eins exterres ertint iHius dominicae benediElio-
nis : crefeite .& multiplicamini. Morienturque eorum aliqui morte la-
mentabШ , & baereditas eorum diffipabitur. Et haec omnia-, domine
mi rex , in vita veflra*, imo in adhucflorente aetate videbitts. Non
vano hoc augurio dixit epiícopus, filiis quippe omnibus, quo
rum quinqué reliquerat , in ipfo flore aetatis properante tato
exítindis. Caruit interim abfolutione defun&us, annisque
aliquot circumaiäis, (ceu pergit Parifienfis) inventum efi corpu*
ßtepe diñi comitis , quod eratinfutum corio taurino integrum ^putridum
tamen , drprout videri potuit deteflabile. Sic mira haec excommu-
nicationis efficacia luculento exempta comperta eft, fed abfo-
lutionis, quanta fit, epifcopo tam inexorabili, ab Anglis cognofci
non potuit.
§. X.
Quamvis igítur Romana in ecclefia hoc prodigium prius,
quam in Graeca auditum fit, pofterioribus tamen feculis tan-
tumde eo fuit filentium, ut veluti in Graeciam migrafle haec
epitcoporum potentia videretur. Hinc & nos relicta ecclefia
Romana inGraeciam revertimur. Diximus fupra,certam quan-
dam formukm abfolutionis , feu ut allativs loquitur, variai
deprecationts & dicendi formulas fuper cadavera pronunciandas eiTeT
fi effettus fperari debeat. Quae quates fint, forte fcire quis vo-
luerit. Maximus patriarcha, qui mulieri a gennadio excom-
tnunicatae quietemreftituit, in Turco-Graecia {a) dicitur^o/ie-ai
bHTttfjiar ¿¡ лыщнг \\iyw ny%a:pnli>L»t , fecijfe rem divinam & ebtulijfe
preces abfoluterias , idque tvb*ߣf ly щтл 1лкр'ыч. Santle пес fine
lacrymis. Idem quaeíkus, ad quod tempus futurum eflet, ut
diífolutio illius cadaveris & diflïpatio veniam a Deo confecuti
fieret, rtipondit oniyw tycihla sic tittji ахо>х$лс\ Ivusx0^'9
ты» афоунгцгт» , ксц htyousi *<ц ivx¿c каЭ' rpiçpt хац
JP 2 . .. уцтра
( л ) Lib. ¡. fag. 27. г%.
$S DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
—1 — , 1 . , 1 , r;~"" *, 1 —
yqwfAtv ovyxaùçiiTmtv yoj/í/uuct itç ctv]r¡v. Canam egofuper iUo con-
fequentias , quae «obis praefcrjptat funt de excommunicato , & quai
quotidie preces habtmus-, recitabo. Quibus utrisque peraclis '. fcriptum,
quo mutieri fua\ pec'cata remittantptr , ad Ihurgiam rccitabimus. (л)
Paucis vero interieclis, facra pera&a hoc modo defcribunturr
xaj XHTXçyiaç yevofiíPtic -, usnx vu'pptjiAaç уауаХцc l oviayfthu»
*Ç%ti$fM) Staxètan/-, нец imvjcç. тí/ x&çrwv.uij Aa£ : коц içapia-
7t<riv ô mtrpjdçxw LUtà то тsA(^, itjç Кнтцу'лc , fííra х*та-
vvfctttÇf ttaj ё&щьш m75bm I x«c) ctttyiam то myxuçtimtov ygctpfiA
tivjijç oitu та êyçcttysv àvjoç à mrg/tto^flc /л$то Ute* та fcéf Я.
Tum liturgiafrequentißmo conventuPontificum,Diaconorum,emn¿sque
Chrißianipopuli faBa: ßatpatriarcha pofl eius finem-, intima ajfetlione
animi-, multis cum lacrymis-, literasque, abfolutionis illius , quas ipfe fua
manuperfcripferAt-, recitat. Alibi, crmiffo officio liturgico, folae
requiruntur preces & abfolutionis formula, alibi praeterea ad.
duntur oblationes aliaeque eiusmodi ceremoniae. christo«
ïhorvs ANGELVS (by ait, excommunicati adverfarium ac
cedere lacerdotem,eumque rogare, ut excommunicatum ab-
íblvat. Hunc vero (acro habitu indutum legere met •в^яь^**,
erationes aliquas-, ad qtias adverfarius excommunicati refpondeat :
i ®tof tn,y%a¡l¡3tt ¿vía. Deus erit HU propitius. Quo fafto excom
municati corpus ftâtimin cineres refolvatur. Sic nec in modo
quidem abfolvendi confentiunt vani homines. Si tamen eu-
chologia reipiciamus, videtur res eo omnis redire.
i. Recitantur confequentiae de excommunicatis. Ne vero
ignoremus, quid per dWMÜßt intelligendum fit, merito hue
referenda verba t AC. goari: (c) Orationum Graecarum hae-m^ac,
nonnullae A« -ra &<,.<«- , aliae denique ллоАиЭ/лг appellationem propriofibi
iure promeruerunt. Quorum titulus efl W£w , illae ordinem feriemque
rituum eccleßafiieorum oßentant: h*r¿¡ztfs [anant roptuov quid-) edicla
nempe
{a) Id. ltb. z. Turco - GrAeciae , fag. 13 f. ( b ) Angelus cap, ZJ. f. /¿4. fetf,
( c ) Go4r, not ad Büchel. fag. n.
EXCOMMVNTCATOáVM." *9
nempefanüienesque materum-, a quibus та'|«г ritus miro quodam ordint
in eccleßam funt hàucli vel reßituti , & demum ¿hq/mSía preces ipfiu
& officia quorum partes bene dijpoßto & ordinate nexu inter fe cohae-
rem-, fique confequuntur , quafi hac rattone fiquentiae &fiquela diet-
rentur-t manifeftas.
2. Peragimr facra liturgia, quo vocabulo miffae intelügunt
officium, mukis ceremonüs, (prout ecclefia Graeca ceremonia-
rum eftamantiíïïma,) oneratum.
3. Ubi ad ofFertorium deventum: recítantur preces pro ex-
commímicatis, paullo poft repetendae. Et denique
4. Diploma nyyufuln)* vel defunfto cadaveri imponitur , vel
recitatur, idque a pontifice ipfo conícribendum tam necefTario
eft , ut etiam in provinciis lî quid tale contingat , prius di>
ploma eius expetendum fît. Sicuti ex hiftoria a Dno. ricavt
relata conftat. Mireris sevoiAthanaßum Jmbri metropolham in re
latione Л/iatianaiña. fine diplomate praeftitifle. Indeenim noa
immerito fufpicari mihi videor, pontificulos graecos ad augen-
dos fuos reditus , quos admodum tenues habent7 fibi hoc ius
arrogafte.
... , if- хь ';. ;
Haecigitur omnia quo pafto fiant, videndum paulo pro*
pius. Singularem quidem abfolutionis formulam in lucem
edidit Dnus de la croix, (a) aliamque debemus christo-
ïhoro angelo fupra defcriptam. Sed utraque non magní
momenti videtur. Quamobrem non immerito his praeferen-
dus videtur tacobvs goarvs, (£) qui officia ecclefiaftica
in euchologio Graeco omnia collegit , quae hie repetere eo
minus pigrabimur, quo rarior hie liber- hodie habetur. Primo
igitur preces a pontifice recitandae ita £e habent:
(л) de la Сгия àc. ett, ( i) G»*r, lee. cit. fag. ßffc
'jo de ABSOLVTioNE mortvorvm:
I ç mou» dç£t xa) àфорсим
It; 7»9m»Vt*. М&уюемуяки *л&.
'Af%ttfiaf i Ст' araукм**£ß Trtv-
[lAV кмш -sri'á'/ua.T©-' , <( cu
Trior <îs ort o) naîtrai iv^aù
^-анаупитп^щ ьтас. E» pir
lavraç titra Halawfcsvç vdijfç
¿i fiéfoonii Uçupy&i Uçhç.
Èi Si ту fJLtyâùti ùclèu.t i£«A-
Э0»ТйН> «if**» тшг
«ayyí&a»» до* et та? à<yim, ^
y íiu исфаш râvTCLç fxtyuho-
фшья fierce xaratvfctcûç ц&
jaxçvai, Mít« ¿s /о тiАм<и-
<t*í àvT&ç, dnçoLfifioç о$х,г\<Ц
та ¿yuu
ToJ XU^/tf $8V¡6(tíflSV.
Kvys à Stoç riuàr , о o"5
dp'ptiTù) <гоф»'л btiiAiiiçynvaç tsV
av3çai7ral ¿« T8 Jjeof , <ед Til
? ачлиорфша-xç dç &$oç h¿&
toift^, »(# i£<vtyiï<ntç tùç ti-
jUiOV *ígtj byttlQV X¡flfiA. Eiç
¡o£oXo$iat t(ff) tvtrÇiTrtta» т»jç
.cîjç o*o'£>fç *gi) QamXtîai , 2^ ce
; Orationes mortuo indul-
gentiam omnis interdiffi &
excommunicationis largientes
a pontifice, vel eo abfente
j a patre fpirituali, id eft, a con-
feflore recitandae.
Sciendum , praefentes ora
tiones in ofFertorio hoc
pa&o folere legi. Cum devo-
tione ôc cordis compun&ione
legunt eas omnes concelebra-
turi iacerdotes. In magno vero
introitu praecedentibus extra
cancellos cum íàcrorum do-
norum apparatu facerdotibus,
& ( circa monumentum vel
corpus) confiftentibus : poa-
tifex genibus flexis , 8c clara
voce, cum lachrymis ôc cordis
dolore eas profert. lilis autem
terminatis , exiurgens prae fa-
crisrbribus làcradona lufcipit.
Dominumprecemur.
Domine Deus nofler-, qui in-
efFabili fapientia tua e pulvere
condidifti hominem, ôc venu-
ftate formaequepulchritudine
illi collata , ut confpicuam ôc
eoeleftem creaturam , imagi-
nem fimilitudinemque tuam
prae fe ferentem , ad gloriae
tuae amplitudinem , ôc regni
tui
EXCOMMVTflCATORVM. Jf
хат1 iMxcid до хлт' о(iош<т I
татег wn&yiytn*' ir¡» it]o\n» '
¿« m&ßctvm т5 car efoçw-
у/а«т@->, fö5 регв/ЗаЛе'гга т?ç
íW»©-,, «(9) ^ фи*ес£ецтв ,.
ДО 2£gs t£t9 , i»a pu) те x*imv
й'5а»атв» уещтеЦу Ç>iA«V$fftnroff
Kstevonç 7ч» xçjpo» до ptífciv
.mvjqvj до то» afpvjov ся т5~
7о» Se<rf¿oy ад oeoç rut mí¡é%m
Z(icûi> tu &eía ßuhtifictTt "Ът-
lifivttBen , до ЭДгЛ&кЗоц*.
T¿» is ^ЯЧ» ixaj»» ^oçîmi s»5»
ДО ТО fI»OJ 7Tt07th(ißsjo fiStfl
Tiff, xowïç àiaçûotuç до то
rôfta t<ç. те i£ a» ovml%
«tv<*A¿ícQa/.. ¿ü« т5тo £W-
ftiôa o-s т5 аш^хн vùrç®>
ДО Tfc yuo>o^£fSff era t)¿ до т¿
savais до opoownv до £&о-
ÍtíS то ffSP vrhctcfxa катитЭшец
тri атХыа, ЛаАог то оШцхв.
34&\v$t7vai èiç тй ai»
тг'9ч тч» o*è -фуэд» хата-
юуйiщ с* тш т«» ¿V
xa/V. Net) Jtúg/s ó 0íOff ifjUaliy
»<x»jffKTw es то (¿érgoi ihs&y
i(g) i <J>iAa»£f«jtÍ* ч «vfixctçûî
Ml
I tul decoran exornafti : iuflïo-
I nem vero mandad tui praeter-
grefium, imaginis forma im-
mutata & non íervata damna-
fti,ne malum eius perpetuum
fieret,compofitionem ideo five
mixtionem corporis eius , &
mirandum animae corporis-
que nexum tu patrum noítro-
rum Deus coeleíti nutu , hu
mane disrumpi difiolvique
mandaíti j animamque, unde
primum accepit efle, ad com-
munem. usque refurrectionem
illue difcedere, corpus autem
in eavquibùs compingebatur »
reíoh'i : propterea rogamus
te patrem omnis principa ex-
pertem & te unigenitum Dei
ЙНшть& te iànftiuTmum,con-
fubftantialem,& vivificum Spi-
ritumj ne creaturam tuam per-
ditione: confumi permictas :
fed corpus in. ea , ex quibus
' compofitum fuerat, diflolvi j
animam vero in iuftorum coе»
tu fedem, reperire iubeas. Ita
Domine Deus nofter, evincat
immenfa tua mifericordia, &
¡incomparanda tua humanitas :
&five
32 DE AßSOLVTIONE MORTVORVM
4 A"»1Çû{ f Ü тф Ш<9 àta^i/jLan
ьютш ó &fAoç ira ¿V(S^, Ч
tjvx тт Ugßftsvup imçfni-
xç*tty xa) пир a'vjà eW¿t¿»
Ühvjoi ibs^ctm^ r¡ úans a'磫-
fimç ßagviaru &<Pa>g¿cr(itj¡
. mç/iman t ¡ta) àp&KuA xa)
petjv/jcia. fâtionfxiv®* , (Пc íto^í
avyxaçriotoûç, оиухш^ом ávlcá
Ь\ sß5 tS àpL&çrmAà xa) avaria
i¿K% art! хоц то jus» огй.ий «tí/¿
i£ Ш1 0Qi€tÍ% Щ$Я°Л)ЛЧ , TV»
Ss "fyvxft* «*üт¿ c* oxrivaïç «yu»3
Kcrn¿m£oi. Na) xvçtf ó ®eoç
líjuat> у о тш Koçxjtyoûu) mrça
mwnii тí y ifcovoía» ûhç, ébçe t¡¿»
а/лл^ту/латвн foéótai mi a<psms
xa¡ÍMn¿(' осла» Ыс-ti ка) Ava-fi
ím un ¿eSeftéva ка) hshvfl.sna9
на) Si cÍut¡ ту» tournai tcl¿-
hjv ка) rifù* mïç àfiaoTUÂolç
^tf/aàyLti^ , hvmf те» ко<-
fiq%tm S¿\ot va т1ч èiii* , тй
iJ/Ü^IX.» 31«) <7Ы(ЛА71к£ 3/AA¡T7¡-
ко) es тш vvv ашн xa) in та
§^ЯШПф ntetrßstoug rt¡q cпц mt-
t9.%çànn ка] анж*($щ (tKTgoç
*«î vdvjùûV Hü Tftjy áyloút арки
&five famulus hic tuus patris
aut macris rnalediftionem,vel
propriam etiamexfecrationem
incurrit,aut facrorum virorum
aliquem irritaverit, unde vin
culo indifloluto implexus obiit,
auc tandem in pontifias gra-
viffimam excommunicatro-
nem incidit, & incuria negli
gentiaque u fus , nondum ve-
niam confecutus efle dignoici-
tur: tu,per me peccatorem, &
indignum fervum tuum , ЁШ
concedas indulgentiam:& cor
pus quidem eius in ea, ex qui-
bus eft compofitum, refolvea
animam aurem in iànftorum
tabernaculis colbça : ita Do
mine, qui coryphaeo Petro po-
teftatem hanc contulifti , ut
peccatorem remiíïïonem lar-
giretur,praecipiens, ut ligata
vel , foiuta iugiter permane-
ren,t, quique eandem quoque
peccatoribus nobis facultatem
difpertiifti: defun&um fervura
tuum N. omni animae corpo-
risque peecato abfolve, & fit in
praefènti & in futuro fecuto
abfolutus & condonatus. In-
terceffionibus illibatae & per-
petuae virginis raatris tuae,«Sc
omnium fanftorum Amen.
и
EXCOMMVNICATOllVM. 3j
i
- tit vàsa.9 ¿£$> ка) афш&Ь~] Gravior eft ex graecorum fen-
tentia «esí quam «$ошц'м. A& enim dicitur excommunicatio,
qua homo inemendabilis & in peccatis obduratus exempla
Pauli, Satanae traditur ad carnisaffliftionem,utfpiritus fervetur
in die Domini Iefu. i.Cor. V,6. Nomen vero ¿&t ideo tulit,
quod excommunicatio haec multis imprecationibus & diris
malediftionibus abfolvitur , quod fecus fit in ^фвдоде* ubi
peccator tantum ab euchariftia , aut nonnunquam etiam a
.facro& humano confortio arcetur, donee feilicet hoc fulmine
territus ad frugem redeat. ' .
П«£? »f^»fW.] Ita vulgo appellantur patriarchae, archi-
epifeopi &metropol¡tani, quos haec iura abfclvehdiad fe traxif-
fe fuperiore^". diximus.
(at* x*i*t\£%mt.] Hoc requiritur difeite, ut pontifex pre
ces has cum compun&ione cordis fundat. Hinc in exemplis
fupra e Turco - Graecia allatis femper additur , pontificem
\isK*$uf кв.) (¿i-m JkKfíew fanífe пес ßne lacrymis-) item pint клта.-
vvZiat кал f¿Kf¿ar то/ЛаГс сиm intima. affetlione animt & lacrjmis
preces pro defunfta feciffe.
eV t» ^{)«'ли uaíSq.J Magnus introîtus vocatur, quando ia
miffa facra dona ad altare inferuntur , quod facra faciente
pontífice magna cum pompa & apparatu cum cereis, flabellis,
fuffitibus aliisque ceremoniis fieri folet , cantoribus interim
hymnum cherubicum pfallentibus.
к*» ím Jtb k<A*&v iralfh » /литр«г.] Ex his & fequentibus
verbis colligere licet, non foli excommunication^ fed etiam
exfecrationi paternae , & maternae-, imo & propriae, ante
mortem minus expiatae, tamjhorrendum tribui effe£tum: ita
ut fi ex. gr. aliquis paternam aut maternam maledi&ionem in
federivaverit, aut ipfe fe diris devoverit, aut periurio pollue
nt, пеc tamen abfolutione expiaverit crimen, non minus
tympanicuspoftdifcefiumappareat, ac fi a pontifice femotus
&feparatus a facrorum communione ad pluies abiiflet. Quo
, É etiara
34DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
etiam fpeftare mihi videntur verba in ièquente oratione obvia:
& quaecunqne verba opere aut togitatione perpetravit 5 foluto etiam
impoßto quibuscunque modis vinculo , quo fe ex fubreptione , aut
aliaquavis caufa implicuit , five etiam pontificù, aut alterius cuius-
vis authoritate ex invidia & opere maligtii Jpïrittu in haue miferiam
lapfus eflt abfolve.
ч 'Ev%v¡ hlré^oL ófióict.
\^iermm mXvêKu kvçis inmv
XptÇS Ó 0ÎOÇ ЩШЧ y 0 Tûù
So/jinauç $KKÀ.ritncu , цд) rot
kAîjç аитш Sovi tr¡í тwv ùç$,-
tut /3*этА«я(, »(g¡) тр (Tí? £«f"n
sraottv се'итш ^о^йюц $t\nouç
t£x<ncu y ciiç it ótosftita нщ
цд) iv гш ¿etfiWy loa itetç ovj-
'tîi èshnaj. Кал AíAt/^íva
UOnVTOÇ CV 7Ш b£pvà)y COU
aüT» c* AéAv*Taj.
.Aía^o^se «'^«Ç Toùff îutïAs7ç
eiiA%lftç y ТЧ ctQâra) огн
iio-(ieb tiçfi Ai/'«» та 6* т¿ Али
er« m/ißaiiMut àvTcç warn-
¡KC^s j2a<nAsS, $ ¿|k5 т» та-
ßtnilis Cratio*
Dominum precemur.
ЖДНепсоге Domine IEfu
*-^-*Chrifte,Deus nofter,qui
difcipulorum & apoftolorum
principi Petro , in aedificanda
tua ecelefia claves regni coe-
lorum tribuifti , & poteftatem
omnimodam tua gratia eicon-
ferri voluifti , ut ligata effent
in coelo , quaecunque ipfe li-
gaflet in terris -, & pariter in
coelo foluta eifent , quaeprius
ipfe folviflet. Quique potefta-
tis Uli collatae,nos humiles&
indignos ineíFabili tua huma-
nitate fuoceffores fieri digna-
tus es , ita ut quae in populo
tuo contingunt, & nos quo-
que ligemusK&folvamus. Ipfe
rex optime, per me abieftum
& inutilem fervum tuum fа
mulo
EXCOMMVNICATORVM.35
бц\т (га г£
ciiu h я è» тш jragßtn ßiu ùç
афе( ttVTui oca ó» boya, r¡ Цуш
« хата ètâtacu v^affii,
Aiaaç dvT$ цд) тcV íínnWjtíírs»
tu a'oTcç xaô' iavrot , ex ovi-
açirayrn ti a&tjç mcç àtiiat
eariTsv t htt "bm àçxttçé-jtç , »7
«^>$» Ti»èç , <p&¿w ц&
ovitçyeia xi туцн votimv
vmrti оА/сЭ">7/*а, ivSôtttimt ùç
jbtov@j âya&cç xeij mbvshs@^t
и}» /t¿«» \f/t/^?i» awn ßiTci чш
àyiw шх%Щ тit aV c1ш10(
oit iuaçspimnuf To ès oâpa
т>} «Э^з» <TH èn^tspy-,i&eitrp tyv-
<r« ¿o^Jvccf. Öjt к/Лфцтес xa<
Нaeс precatus pontifex, ad ipfum progreditur abfolutioriis
sftum, qui, quopa&o quibusque formulis fiat, in euchologio
hunc in modum defcribitur: Г£??« т«Ùt* e «едя^г- î*r p^fwV»
у.л) iwtftAwí' %vt 7$ ¿layvarcu icreV« rî nitfttirfrf $ at/tóí & leuîï
тлите Atj н. Scribit fequctttia pontifex in charta-, traditque legenda
fnpermertu» AHtipfeperfeipfum hoc patio pronunciat.
... ; - . . E2
mulo tuo N. fi quid in prae-
fenti vita ut homo commifit,
indulge : & quaecunque verbo,
opere , aut cogitatione perpe»
travit , foluto etiam impolite
quibuscunque modis vinculo,
quo fe ex fubreptione aut alia
quavis califa implicuit, five
etiam pontificis aut alterius
cuiusvis auftoritate, ex invidia
& opere maligni fpititus in
hanc miferiam lapfus eft,ab-
folve. Et ut folus bonus âc
mifericors valde, animam qui-
dem eius cum fanftis , qui a
faeculo tibi placuerunt , eolio.,
cari, corpus autem naturae a
te produebe reftitui concede.
Quia benediftus & gloriofus
exiiftisinfaecula Amen.
Зб DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
<tv с та ттчта кал irçh ye-
г,(лт à<pi£/Kr(*ov itsyKtlv ¿Si
гш iuhaßeguTto о , âfôs то
tvpßiiit ítf avía с!т0щ[iа, ha
те та SoÚ(áov{§)* яumс угря]а
rjj a»&çm7rivrr фисгя itam
тijítoiitcí*
и
чшыд avrrn è7nçùfieioç xvçioçy
то Hinèt oÇ>$Aoç атгущамо
с toiütoí c« eAvtûû tS афорнгръ
тофша ётпфёршУуТ^ гS mpít-
Т9( £Л/)т/« hW(AI¥ ttVTCt 78
TBJ8T« àtyoçjLGiki с* тш я^'о)
JIÍÍÜUíllJ, К«Ы «V«f ^lAt/jLíí»©*
UT¿¡/i(&0»П ОТИ Я7ГЛЯ J£fÍ0OJ-
fc7{ TSV Хк'^ОУ iîTîlJ>C|LÎÎ|iOÇ,.!£ûM
ты «uTgiç щ* iv\oyr¡nini» кал
¡xana¿iал фит лкувп^уф;
Taro ¿e я£сет?одо ту та керш
Jappovfa фш\у T?* о îàv Í4-
л sat hvcuiTs, fcaj AiAtiyifror»
Contigit quidem humilita-
tem noftram excommunica-
tionem ferre in devotiiïïmurn
N. propter indecens facinus
quoddam, qualia plura huma-
nae naturae enafcuntur. Quan-
doquidem vero ( iis quos no
vit modis Dominus, qui cun-
J £ra,antequam fiant, ngnofcit)
commune debitum exfolvit,
ille proceHam excommunica-
tionis Tecum devolvens : prae-
fenti diplomate in Gm&o Spi-
ritu a tali excommunicatione
illum liberamus , ut & in fu
turo folutus exiftat, cum Chri-
ftianis omnibus Domini vifio-
nem percepturus, & cum be
nedicta patris parte , benedi-
ftam 6c beatam Chrifti vocera
auditurus.
Hoc autem agimus Domini
vpce( confifi, dicentç : quod-
cunque ligaveritis , erit ligar
tum , & quodcunque folveri-
tis, erit iolutum.
Sequitur in GOARi codice alia «%5 \к him ¿ywtrpt .nbmh®'
Oratio ai «xcommunimiontm mortui folvendamy qua fuía corpo
ris Eorrendara compagem uno momento diffilíre íerunt. Ea
ita fe habet x
EXC OMMVNIC ATORVMrг?
ó évadai ¿as тo<î à<ywç áv-
XpiÇOÇ Ó ©ííf Sip[lili TI ха<
Auw. xshévmç то , «ecr èilmtnt
сШ i^ç j^ç éVctí ífíí¡tií»o» кем
¿»7« bgpvù), кои om at Kvwinv,
ÙotLv\oiç Aehvftsva шт. Àvjoç
i^aoîat тí SstrfÂsîv &jA«an ко)
Àvav y o~vy%a)çii<rat oui 7?> с*
тати тифа Hcifiéta тш &w та
$7TVMifisvs oui à<pog/<r(iS rrít
ifAtiç fVTtAeiaf ¿ mos rr¡v AÓw
8% еф$атд- bctßw su (fît,
ó rixçià» xa} £<¿irw è£a-
eje'^wv 0í¿f (гьухщпо'у coi 70
TaT«»oT»jToç еуи^ил кец 7íf
т¿» (rafyfiímv cLjruöo~ti ueçiSot'
uç àyai&cç Jcaf QíKoUfyúúTros*
ы mt lr¡t S¿%at dia7TSf*7to(iet
Ш 7rct¡£4 , ¡to ци>9 кои jai
M potcftatem dedit fan-
ftis fuis difcipufis & apoftolis
folvendi & ligandi , Chriftus
Deus, iabens, ut,quodcunque
ligaifent fuper terram , foret
ligatum 5c in coelo , 6c quae-
cunque folviflertt , fimiliter &
foluta forent. Ipfe per mihi
datam a dono vivifico talen»
poteftatem , ligandi videlicet
Sc folvendi : tibi N. in fepuk
chro iacenti ab excommunia
catione a mea tenuitate impo-
fita , cuius folutionem viven*
non impetraftbte liberetr fed
& mortuorum vivorumque
dominator excommunicatio-
nis a mea humilitate infli&aé
reatum tibi remittat , Sc bea-
torum partis te conforten*,
reddat, ut bonus &humanus ,
cui gloriam referimus : Patri,
Ftliojóc fan&o Spiritui- -
Addit denique iacobvs goar e fragmento codich regii
aliam a cenfuris abfolutionem homini cuidara; morte cruenta
exftinfto datam , quae cum maxime ab hacïenus edîtis divería
fit , minime mihi praetereunda hoc loco vifa eíh Ea vero
talis eft г
3S DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
Tfawj e 06of ó j£ wo/итиг
те TÄFTof ! e f/tóV©J yvátrKctv rh
Tfi-Ter Tf* £<w l*«eVt» ¿vSfeíirv^ Г-
Atóf o"o; yíyoiro вЛ та т/хрв 5-*-
»*т» or Cviçtt Ля %нfар, ßapßafar
ïftHP«i 4п та о"ф«л/ллт©' «ячр
«в-рялиг, Л' оягер xa) ¿<paeí£vr.
- щкип nyymf»i%*n (от/ h¿
SttppíoKou м T&TtivóiHt и/лаг &:Лг-
Лыж» с* <cjí$> тщнеп ion rSt
¿yvKTvt Лвт*»г tí a'çof/i-/*?,
«Лк W ü^íf? 04« i XaJ ¿vmwaSá-
nttt rar iKAça ßtßivptrur ъfсд-кор'
y.» ni ЯГтфЭю уъvттви , «грог то
Fili, Deus fanäus & uni-
verfí opifex, qui uriiuscuius-
que hominis vitae modum.
agnofcit , propitius tibi fiat
amarae mortis vice , quam
manibus barbaricis occifus to-
lerafti , & quamvis iuvenili
impetu abduftus , nondura.
emendatus perfeveraveris in
errore, propter quem excom-
municationis cenfura!innoda-
tus es ; fed & remittatur tibi
propter mifericordiae Dei vi-
fcera, quibus &confifa humi-
Ütas noftra liberatum te «fie
ubluit in fanfto Spiritu inevi-
tabilibus excommunicatiônis
vinculi« , Sc cum fidelibus te
deinceps annumeravit: ita,ut
iftinc in die Dei Sc retributio
ns pro quibuslibet in vita affis
faciendae nullum tibi impedi-
, v . mentum oriatur,quin faluiis invwßMf Ttif fltoTix«, кал тапоv Chrifto confers fias. Interces-
*<3V АрЪ. fionibusDeiparaei Sc omnium
fan&orum. Amen.
§. XII. > -
Atque haec quidem funt , quae agenda fibi praefcripíe-
runt Graeci , fi quem tympanicum a fóedo corporis tumore
liberare cupiunt, quibus abiblutis corpus ftatim diffilire -, & in
çineres convertiadièveranter referunt. Iam fi quis quaerati
quid de grandi hoc prodigio ftatuendum videatur , nemini
ignotum eft, fcriptores hic afte£tibus plerumque obfequi, «Se
modo
EXCOMMVNICATORVM. J91
modo defendere illud, modo exagitare, prout id fua interefle
exiítimant. Graecifane omnes uno ore ac incredibili conatu
proeo contendunt, ac aegreferunt, tam infigne ecclefiae fuae
miraculum a quoquamin dubium vocari. Imo, quod mircris,
exlatinaeccleGaconfentientes inveniunt haut'paucos, fed eos
tantum, qui orientalem ecclefiam parum a romana abeffe in
proteftantium odium ftatuunt, autcerte graeca omnia mirum
in modum admirantur. Facile igitur reddi poterie ratio , cur
iAcobvs Goar tam honorifice de abfolutione tympanico-
rum graecanica fentiat. Notum enim eft hominem romano
pontifici obnoxiumidpraecipueegifle, utgraecoscum romana
ecclefia in omnibus fere fidei articulis ceremoniisque conipi-
rare oftenderet* Attamen nec pauciores licet enumerare >
quitotumhoc excommunicationis graecae myfterium fabulis
accenfent, quod praecipue faciunt leo allativs, hot.
tingervs, natalis a L ex Ait D E R , & fortealu. Denique
funtaquicum fhelavio modeftius iudicandum exiftiman-
tes » totum negotium in medio relinquunt , nihilque pronun-
ciandum putant. Quorum omnium fententiae quibus funda-
mentis innitantur, ex fequentibus apparebit dilucidius.
£ XIIL
Diflîmulart non poteft,plura in narrationibus fupraadduftis
eccurrere, quaetotam rem maxime fufpeftam nobis reddunt.
Primo enim id qoam maxime eft admirandum, graecorum
hocmiraculum, quod iamvelutiquotidie fieri perhibentj olim
cum ecclefia adhuc miraculorum dono coruscaret % ne femel
' quidem faftum legi» > Ex inftituto de miraculorum duratione
in ecclefia egit h. dodwellvs, (a) fcriptor in hiftoria eccle-
fiafticaaccuratiíïïmus,qui miraculorum donum feculo II. adhuc
viguifle, deinde paullatim defecifte , ac non nifi fub perfecutio-
nibus nonnunquam obfervatum efle , denique feculo quarto
prorfus defiifle ex chrysostomo & avgvstino demon-
- ftrat.
. (4) Ded'W.piJfert, Iren. 2,
40 DT ABSOLVTIONE MORTVORVM
ftrat. Et quamvis anonymvs anglvs etiam feculo
quinto miracula fubinde faäa velit , ipfe tamen negare non
poteft , raro illud aс minus frequenter contigifle. Quod «5c
GviL. cave (¿I) ftatuit, qui omnia fere, quae poftea conti
giffe feruntur, miracula, ridicula, puerilia & a gravitate apo-
ítolica ita remota efle docet , ut fapientum hominum fidem
vix mereantur. Faciunt cum, his theologi noftrates tantum
nonomnes, (c) fed & Patres haut pauci, (¿) & ex pontifiais
quampjurimi, (О quorum verba adducere chartae anguftia
prohibet. Iam vero roto illo tempore , quo vera miracula in
ecclefia, fatentibus cunffis , vifa funt , nihil de tympani-
corum miraculofa abiolutione usquam apparet; fed ilia tunc
demum audiricoepit, cum mundus fenefcens, ut cum ion.
G.ERSONE (/") loquar , fajfm efi fhantafiasfalforum miraculorum ,
non fecus ac fenex qnispiam variis deludiiur ihfomniiî. Id quod fi
non falfitatis argue.t,falftm fufpeftam redder hanc excommu-
nicationis efKcaciam. Dices forte, miracula efie extraordina
ria, nec adeo neceffario requiri, ut eorura exempla iam in anti-
quitate exftent. Sed facile patet, rationehac fuipicionem non
tolli. Hocenim miraculum graeçis non extraordinariumeít,fed
tanquam Ordinarius excommunicationis effe&us, ita,ut veluti
in articulum fidei apudgraecos tranfier.it , ceu fuperius oíten-
fum. Qui igitur fit, ut antiqua ecclefia minore cum effect^
«xcommunicaritj aс nova , cum & fanftior multo & incor-
ruptior
(^a) In triumphoChrifíianitatis ,/èu njita luliani Apoflatae ¡n AiT. Lrud.
Lipf. tfgf. pag. 72. ( b ) Саъе uit. Tatгит Part. 1. p, loo. (c) Fid.
Gerhard Conf.Cathol. ltb. Z. arttc. f. cap. 4. pag. tZZg. Grauer. PraeL
iu А. C. pag. 41). C? g6o. Çuenftedt. Гart. If. Syfl. cap. I/. pag. 406.
Luther. Тот VI. Jenenf.Germ.p. gtg, Tom. VIL foi. Z06. {d) Auguflin.
I, ZZ. de С. D. cap, g. Greg. M, hom. Zç. tn Luang. & ltb, zyt moraL
¿ap. lh Concil. Ntcen. II. aâ. a.. Bernhard, Jerm. I. tn die A/cenf.Nic,
de Clemang. Lptft. 6. ad Ioh. Gerf pag. fy. ( e ) Ioh. Ftfcher ad-v,
Luther, de captinj. Babylon, cap. 10, part. 4. Salmerón, tom. ç. trail, j/,
pag. 406. Claud. Lßienß ad Z Tim. III. pag. Ç2. Greg, de Valent, ltb. 6,
analjf, cap, 7. pag. 4g. (f) Çerfin, lib. AduerfUt fiäamfiagtllant.
EXeOMMVtfiCATORVM. 4Î
rupttór fuerit. Poffet quidem hue trahi exemplum anania
óc sapphire conrugum, qui pétri increpatione ene&i fii-
bita morte exfpirarunt. (a) Sed hoc exemplum non mod»
diverfum eft a miraculo graecanico , fed & illud in maiorem
fufpicionem adducit. Diverfum primo elfe nemo non videt.
An enim fetrvs hos excommunicavit ? an tympanorura
more túrgida cтрoга apparuerunt ? an benedictio mortuis
reddita ? an reiacrati in cineres diilïluerunt? Deinde ex hoc
iïngulari exemplo conftat , apoftolis veluti propriam fuifle
hanc puniendi poteftatem , ut rebelles ecclefiae cives , aut fi
qui alii curfum evangelii remorari auíi eifent, Satanae trade-
rent, morbisaliisqueafflidionibusexcruciandos. Erathaecipíi
virga apoftolica, quam Corinthiis minatur p a v l vs i. Cor. IV,
ai.V, 5".a,Cor.X, 6.8.9. XIII, 2. 10. Ubi confèrenda quae elegan
ter diflèrunt С H RYS О S Т О M VS, h I ERO NY M VS, G VI L I E L M VS
cavevs, GROTivs & PKTRvs molin AEVS. (b) Sic&eam
poteftatem, quam elimas, an л ni as, sapphira, alexau»
DEa&HYMENAKVs experti funt, apoftolispropriam àcin fup-
plementum iuftitiae civilis datam füüTe agnofcunt omnes, qui
paullo accuratius rem eoniiderant. Quod fi igitur apoftolis
propria fuit, cur hodienum quodammodo apud graecos re-
manet , & ita quidem remanet , ut etiam ád mortuos huius
poteftatiseffeûuspertmeat? Scioanonnullis ita inhi rationem,
fatendum omnino efle , apoftolos eiusmodi poteftatem ideo
exercuiffe, quoniam iudices deerant ciuiles, a quibusin cri
mina animadverti potuerit. Cum igitur hate eadem conditi®
graecorum fit, ubi nulli chriftiani iudices reperiantur , Deum
facerdotibus eandero poteftatem , cuius participes apofloli
fuerintjfeciíTe. Videtur hue reípicere tenzelivs:(c) Die
F Pa:, iar-
[g ) Atlor. V. 'verf. 2- (») Clryfiß, Uomil 14. in I. ad Ccr. fog 444,
Hieron. Тот. IX, fag %0J. Сагъеш in Anxiqq. Apofl. fag. 1Ц6. Q Chri-
flianifm. prim. fart. J. caf. f. fig. 74$. fèq. Grot. ad 1 Cor. IV. n. 2U
fMg. Jg. feq. Tom. f. Cr//. j. Petr. Molin. liir. de Poemtent. <af. 12.
f.f2Q-/eatj. (c) Tendel Minatt. Vnderred. Anno i6$g.pag.ç4g,vbi'
coiif, 'It.tm, Smith de JEccl, Grace.flat* hodierno fag, j/г. /éf.
'42 DE ABSOLVTIOKE MORTVORVM
Patriarchen und Bifchöjfe haben kein bejfer und firenger Mittel ,
die Gottlofen in Zaum halten , "weil ietz.e die Griechißhen Geifl
lichen unter der Turckjfchen Regierung fafi in eben folche Confide-
ration bey den Ihrigen kommen , ais die Patres bey der erfien
Kirchen unter der hejdnifchen Obrigkeit Sed non ferunt noftrae
rationes, ut hoc admittamus. Nec cnim concedunt graeci,
hoc prodigium demum fub turcica captivitate fieri coe-
pifle. Siquidem Mahometi, qui Conftantinopolin primus oc-
cupavitj narrata res eft tanquam vulgaris & iam ante fieri folita.
Imo multo ante in ecclefia Romana fafta dicitur , ut docent
exempla fupra allegata. Denique nec in folis ditionibus Tur-
carum imperio fubieftis tympanici folvuntur , fed & in aliis
regionibus. Neapoli enim Graecos idem praeftitifle fupra §. V.
oftenfum eft. Quocunque igitur nos vertamus ubique fufpi-
cionem nobis movet rei novitas , nullo fere praetextu excu-
fanda.
§. XIV.
Deinde hoc prodigium non parum fufpe&um reddit au-
öorum infígnis difcordia : fíquidem ab aliis hoc, ab aliis alio
modo narratur , ut folent in fabulis parum confiantes eile fa-
bulatores. Certe nulla fere circumftantia eft, in qua auctores
conveniant. Solam excommunicationem epifcoporum aut
Ikcerdotum tam horrendorum efFe&uum caufam eile grego-
rivs melissenvs, MALAXvs aliique fere omnes conten-
dunt. At aliorum etiam hominum inprimis parentum male-
diëtionem tantundem valere, ex precibus <п/у^»7<*а«- liquet.
Deinde alius hanc, alius aliam excommunicationis formam
refert; christophorvs angelvs veftes facerdotales &
PfalmiCIXJeffionem, aliiconceptam tantum excommunica
tionis formulam nec tamen unam eandemque omnes requi-
runt. Porro & in eftedu excommunicationis multo magis
difcrepantauftorumfententiae. gregorivs melissenvs
tantum corporis in tympani modum inflati meminit , in Turco-
Grae
EXCOMMVNÍCATORVM.
Graecia & alibi faepius niger & deformis corporis habitus adii-
eitur , CAROLVS DV fresne etiam foetorem addit.
CHRISTOPHORVS ANGELVS & LEO* ALLATIVS Capillo-
rum integrorum, unguium dentiumque candidorum, oris
hiantis , corporis tympani íonum edcncis , mentionem
faciunt. " Idem allativs una cum ricavto & Dno.
de la croix corpora eiusmodi devota a daemonibus intrari
6V exagitari perhibent, atque hac in re iterum tantum inter ie
diícordant » ut alter alterum ingenio fuperare voJuifle videatur.
Deniquenecinmodoabfolvendi amantius inter fe confpirant.
Alii Tolas preces & conceptam abfolutionis formulam necefla-
riam ducunt. Alii ipfius facerdotis excommunicantis, licet
vel maxime a fide interim defciviflet, operam defiderant, alii
etiam partis laefae praefentiam, coníenfum & preces requirunt,
alii cadaver templo inferri, erigi & precibus publicis ecclefiae
folvi poftulant, alii abfentis quoque facerdotis abfolutionem
futficere volunt. Burcolaccas alii igne, alii feftione in partes
& fervente vino, alii folis precibus Sc abfolutione in cineres
refolvi credunt. In precibus alii extremam cordis com-
punftionem & lacrymas poftulant, cum alii tamen apoftatam
quoque recitatis precibus tantundem pofle exiftiment. Di
ploma ™ух»$ял1 hi neceflarium aiunt, illi eius nec mentio
nem quidem faciunt. Imo aliqui,quod mireris, non folura
precum&formularum fed Sc ligonis ufum adiiciunt, quo per-
cutiendum effet corpus «&«л«7вг. Sic in nulla circumftantia
confpirant auftores, nifi ubi alter alterum forte exfcripferit.
Quaeres quantum fufpicionisiniicerepoiîît, nemo non videt.
§. XV.
Porro novam nobis fufpicionem facit infignis graeculo-
rumfuperftitio, Se ad miracula varia confingenda pruritus, de
quo inhumera liceret teftimonia proferre. Sane dici non
poteft , quam vana ea gens hac in re fit, quamqué credula.
Miracula nobis narrat, quibus vix apoftoH excellentiora fèce
pi ABSOLVTïôfcE MORTVORVM
runt, &cumomneshiftoriaefileant, ita tamen narrat, аc fi res
çfletomni exceptione aut dubitatione maior. christopho-
rvs ANGELVS (a) ut abfolutionem mortuorum , tanto cum
prodigio coniunftam, a fufpicione novitatis abfolvat, perfua-
dere nobis nititur , multo maiora & excellentiora miracula
apud graecos hodienum fieri, quae fatis demonftrent, donum
miraculorum nondum apud gentem fuam defecifie. Sic enim
in confeflb efleait, antejfexaginta, & quod excurrit, annos
/Iudaeos Cayrum inhabitantes, bafiam Cayrenfem pollicita-
tionibuseoinduxifle, ut omnes chriftianos internecioni daret>
nifi religionis fuae veritatem miraculis illis probarent , quae
Chriftus a fidelibus fuis facienda efle promiferit. (£) Haut
mora patriarcha accitus, optio illi data, aut poculum vene
no infectum, cruce tamen minime benediftum exhauriret,
{ id quod impune a fidelibus fa&umiri Chriftus promiierit) aut
cumomnigente|fuaperiret» Patriarcha triduo ieiuniis precibus-
que exa&o adfuit, acceptum venenum clam benediftum ebi-
bit,aquaque infuia elotum poculum delatoribus porrexit itidem
exhauriendum. Quo fafto iudaeus crepuit, patriarcha illaefus
abiit. Novum hinc negotium faftum patriarchae. Iuflus enim
eftmontem a loco uno in alterum transferre, quod nifi feciflet,
aftum tri de chriftianis. Denuo igitur ad 'ieiunia confluunt
chriftiani , precibus&votis omnia templa perfonant. Quibus
intra triduum abiolutis, redit patriarcha ad bafiam, montem
©ppofitum appellat. Adefto mous, inquit, in nomine Patris &
lilii & Spirittu Si Confeftim mons ac fi non verbis appellatus,
fed fulmine percuflus efiet in partes comminutus, pedibus prae-
fentiumadvolutuseft,ita utpericulum eflet ne opprimerentur.
Quod ubi animadvertit patriarcha, denuo allocutus montem,
confiftere eum loco ifthoc iubet. Atque hinc ifte mons ho
dienum if®- , id eft , fla moniyvocatur. His igitur miraculis
exterritus bafia chriftianos magnifacere , iudaeos a chriftianis
... ' \ '* ' ... ' ; occidi
EXCOMM VNIC ATORVM. 4f
occidi iuiîît. Hi vero hominum maleferiatosum miferti ab Ím
petu ifthoc fefe continuerunt , & gentem iJlaro faltem aquam
Cairo fuis fumtibus inferre iuflèrunt. Haec christophorvs
angelvs, qui ubi prolixe rem retulit, Ua pergit: um% *Vßi>
Sri Т&ЪОГ 10) 70 (ШЦАТЯ ТШГ асрзш UiVW hbíTtU ícLby.cíTVpy^í , ы( i> ó тл-
letetpxttf kít&wí V>y ihr 1 Kf то if \к«маъ , j£ «лЭ». SicMi igitur pa
triarcha venerium bibity & montem fecundum votum accerfivh , ad
eundem hoc efl plane miracttlofum modum excommmicatormn corpora
in cineres revertmtur. Sed profefto hoc commento non excom-
municationis iítius miraculofae fidem , fed gentis fuae vankav
tem factumque ad fabulas confingendas ingenium probat,
Quis enjm unquam hoc miraculum Aegyptiacum vel fando
accepit, antequam a christophoro angelo narratum
fuit ? Quis dubitet, quin haec omnia interpolata fint, ex fa-
bellis i-His , quas apud difcipulum in Serm. de Tempore? petrvm
de NATALIBVS, (л) M. pAVtVM VENETVM,(i) & BEYER-
iingivm legimus, ubi miracula bina invenimus noftris
tam gemina, uta fia temporis circumftantia dUceíTeris, ovum
vix ovo fimilius videatur. Akerum enim fub Calipha quo-
dam Tartariae »... alterum fub Mah'omete in Graecia faftum
aiunt , utrumque falíMímum , ut fotent » quae a legendaries
iftis proficiicuntur. Cairi fane.nihil unquam tale geftum audi-
vimus, cuius tamen fàma,fi vera narraret.CHRisTOPhORVS
angelvs, proeul dubio totum terrarum orbem pervafíffet.
Scripfit christoph, angelvs ineunte feculo XVII. mi
raculum vero iftud factum ait ante fexaginta, & quod excurric
annos , hoc eft medio feculo XVI. Eodem veïo tempore
Aegyptum kiftrarunt ex europaeis muki, quorum & itineraria
extant, fed eorum nullus, quantum mihi conftat, tam grandis
& ftupendi miraculi ullam facit mentionem. linde non im-
roerito colligas , graecorum (idem in recenfendis gentis fuae
miraculis, quam maxime laborare. Quod ne cuiquam dubium
,- г .'. F 5 videatur»
{a) In Catal. S. I. ç. caf. iq. ( b ) и de fiegie»{ ortentx СOf, 1$,
±c ) In Thtatr, ¡ag. 1*4* Щч
46 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
Videatur , adiicere libet alias obfervationes ricavti, (4)
qui fatis diu inter graecos verfatus eorum ritus & mores ac
curate perfpeftos habuit. Is vero obfervat, graecos efle mi-
raculorum cupidiiïïmos , tantumque ad fuperftitionem inclU
hare > ut opinionem femel receptam vix dimittant. Hinc
eos fontibus , quos fanftis dedicare folent, certam miracula
edendi vim tribuere, aliaque fingere prodigia , quae ipfo oси-
brum iudicio refutantur. En egregium fpecimen , quod ex
„mcavto (6) inlatinamlinguam transtulimus: Eft prope
„ Magnefiam pagus, cui nomen Bofchioi, in quem quotannis
,> carum frequentia folenniter defèrtur , quorum hi temporis
„ fallendi , illi religionis caufa adefle folent. De ea firmiter
„ fibi perfuadent homines creduli & inprimis foeminae , quod
„ pravos & fceleratos, fi ab iis feratur, male mul&et, pro-
„ bis & frugi hominibus nihil inférat detrimenti. Inceflït
„ aliquando dn. ricavtvm cupido , pi&am banc furiamj
„ ceu vocat, videndi : de qua graeci tam mira narrare fole-
„ bant. Quo confilio deficiente iam die in hunc pagum pro-
», fe&us eft. Vix dies illuxerat, cum ftatim adeflet magna ho-
minum frequentia. Sacrificulus graeeus eflîgiem humeris
„ ferebat , hunc comitabantur bini alii facerdotes graeculi ,
„ alias imagines portantes. Prodibat interea pompa magna
„ devotione, fan&usque nihil türbarum dabat. Ltbi ad pro-
„ cerum acerdeventum, fubftitit populus,& muTae facrificium
„ confe&um eft , quo abfoluto, facerdotes imagines populo
„ dederunt, ad locum fuum deferendas. Státim adfuit homo,
n qui magno conatu imaginem fibi depofck , eamque infigni
„ cum veneratione humeris appendit, Sed vix fuftulerat in
„ tergum, cum inciperet fandulus moveri, torqueri & homi.
nem, qui imaginem íiio arbitrio vertere noverat, caedere,
„ ut iam iam exanimis in terram prolapfurus videretur. Hinc
ftatim
( M ) Ric4*t. téf. 2л. fug. 7I. ( Ь ) BjcAMt, c*f. 6. fäf. ¡a
magna tum graecorum , tum tur
. IXC OM-MVNICA TOR VM. : - 4/
ftatim acceilîr alius, qui miferum & imaginis oaere óccaedi- "
bus liberavit. Interea & caeterae imagines eos, a quibus "
geftabantur, caedere&tunderecoeperant, quaeres did non "
poteft , quas turbas apud populum dederit. Has tragoedias "
admirari & cum voluptate adfpe£rare graeculi; turcae de-"
ridere folent. Quare dn. ric avt vs facerdotes palam ob "
eam rem obiurgavit, que.ftusque eft de epifcoporum focor- tt
dia, qui eiusmodi nugas permitterent, Faflus etiam eft (a- "
crificulus, remnullo fundamento niti : alii errorem plebeium "
hunc in modum excufarunt, opinionemhanc diuturna con- «
fuetudine in populi animis tam profundas egiffe radices, ut '*
evelli vix poffit : fi quis hoc tentaverit , eum non folum «
fancti GEORGii honorem magno periculo expofiturum, "
verum etiam ipfos fidei articulos fufpe&os redditurum, "
cum plebs non minore fide banc fabulam , quam quemvis "
fidei articulum credat. Haerefeos praeterea fufpeftum fore, "
quicunque palam publicum & inveteratum errorem redar- 14
guère aufus eflet. Creícere ieitur debere cum tritico ziza- "
niam, nec hanc fine illius periculo evelli pofle, donec ipfe "
Dominus, cuifolitempus idoneum notum fit, remedium huic 11
malo afterat. " Atque adeo ftatim obfervabat dn. ricavtvs ,
non imaginem, fed ipfum, qui caedebatur, impoftorem hoe
lufus dare. Nec dubitandum, quin etiam alii, qui aderant,
hoc facile animadverterint, cum tamen nemo effet, quin mi-
raculum fe videre crederet. Quis igitur hac graeculorum cre-
dulitate confiderata,excommunicationis prodigiofum effe£tum
non eodem loco putet, vel certe fuipectum habeat?
§. XVI. i :
Denique & hoc fufpicionem augere poterit , quod mira-
culoremadfcribunt, quae caufis. potius naturalibus plerisque
videbitur tribuenda. Quis enim ignorat mortuorum cadavera
nohnullis locis ob terrae aut vifcofitatem , aut frigus intenfum
àut alias caufas incorrupta 6cplane&Ыыт durare ? Quis nefcit
eadem
4« DE ABSOLVTIONE MOR.TVORVM
eadem, ubi ligone percutiantur , aut paullo maiore conatu
quaflentur, in cinerem diíîîlire? an haectam miraculofa? an
naturae viribus tam contraria ? Anno сю ne lxxvi. inventum
eftin Carniola comitis cuiusdam Lambergenfis cadaver, quod
anno cid ю ixvr. terrae traditum, tam parum putredine ami-
ferat, ut ante paucos dies fepukum credidifles. (4) Eadem
regio fervat cadaver comitis cuiusdam de cvshtatzschitzsch,
intra centum annos nihil putredinis paiïum. ( b ) Sic anno
ciare lxxxiv. gvardianvs tersatensis ex encaeniis
domum rediturus aqúis abforptus periit л cuius cadaver ante
aliquot annos integrum Sc incorruptum apparuft.(c) De
carolo v. imp. Sc benedicto pfeudopapa idem adfe-
runtHifpani ícriptores. Notum queque eft in regionibus polo
vicinis nihil putr-efeere , fed cadavera ante 30. annos terrae
credita tam pulchra& integra reperiri aс fi hodie animam ex-
halaflent. Unde te trvs du valle (d) vivos in his regio
nibus male , mortuos optime habere obfervat. Quod & in
Chili, regione Americana contingit , ubi homines Гaeрe in
montibus frigidiflïmo vento obrígefcunt , fed tamen poftea
nullam putredinem patiuntuv, (f) ceu docet cadaver eius-
miodi,quod integrum in gazophylacioGottorpienfi fervatur.(/)
Ne vero quis exiftimet in regionibus duntaxat frigidioribus
haec folere contingere , ídem Sc m Africa loci racione non-
nunqnam fieri obfervat herobotvs,(¿) & in Gailia etiam
юн. HENR. HOTTINGERVS. (¿) Quidni ergo in graecia
talia nonnunquam eveniant ? Dices phaenomena in corpori-
bus graecorum tympanicis alia inveniri. Sed non video adeo
magnam diverfitatem. Atra haec corpora effe nihil miracu-
lofi ûpit. De Americano enim Gottorpienfi idem obfervat
r . ' lauda-
^rf) Jo. Weich. Vatvaffor. de g1er¡a Carnio!. Part. 3. i. -).c. 4. (b) IJem
lee. ctt. lib. и, (c) Idem lib. 11. cap. ц, id) da Valle, Part. t.
Geogr. um-v fag. lg. ( e ) Camerar. eent. 2. Hor.fubcef.c, 70. f. Z$¡.
(/) -Adam. Olear, in Gaz,ofky/. Gottorp. {g ) Herodet, iic. ¡. c. ft,
{h) Hatting, fee. tf. U.E. fag. 2g¡.
EXCOMMVNICATORVM. 49»
1 " * "" i — и i i i
laudatus olearivs; tympani fonum edere graeca cadavera
obfervatum eft Christoph, angelo, idem & in Ame
ricano cadavere animadvertit olearivs. Caeterae circum-
ftantiae ita variant, ut nihil certi indej eficias. Dices porro ,
inde ièqui, ut omnia graecorum cadavera talia fint, atqui ob-
íérvatum effe, Гаере cadavera eódem loco fita пеc integra пес
tympanicaiefie. (-a) Sed пеc hoc quidem fequitur. Quis
enirn dixerit omnia CarnioJae , Galliae aut americana cada-
vera putredini refiftere ? Poteft certus aliquis terrae traftus
isque aliquando fatis parvus ita efle comparatus , ut cadaver
in eo non putrefcat, quum proximus e contrario idoneus fit
corpori in cineres folvendo. Satis eftj fi dicamus, quod id ir*
Graetíafaepiffime&frequentius quam in aliis regionibus herí
foleat. Certe in Moldavia pleraque corpora índifíbluta con-
fpici, ipfe obfervaverat athanAsivst Imbri metropolita»
. acerrimus alias huius prodigii hyperafpiftes. (6) Dices deni-
que non pone reddi rationem , cur eiusmodi corpora , fi na
tura loci rigeant , folis precibus tantum cedant , & expiata
demum in cineres diíffliant. (c) Sed & hic facilis refponfio
fuppetit, fiobfervemus, mortuorum cadavera, quae nonnun-
quam integra effodiùntur, in cineres redigi, fimul ac vel leví
digito attingas. Quanto facilius id fiet, fi tam íaepe loco,mo-
ventur, inprimis fi ligone percutiuntur, cuius in hac re uíum
effe, diferte affirmat iacobvs goar. Imo uti ex fuperioribus
liquet, non defunt exempla , quod corpora eiusmodi nohnun-
quam cofta, combufta, aut denuo defofia fint: quod procul
dubio ideo fa&um effe credas,quoniam precibus eventus non
refponderit. Omnia haec fi quis paullo accuratius , adhibita
in confilium ratione penfitaverit, totum hoc commentum aut
nullo loco habebit, aut certe non tam facile fibi iftud perfua-
deri patietur.
G J.XVIL
{л) Tenzjel. dial. menftr. lígg. fag.'çfy (i) l¿iA, AlUt. efiß, de'graec»r%
»finat. fag. lJU {c) Tendel, ¡ec, (if.
50 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
tf. XVII.
Hae igitur multoque plures rationes, licet fuadere videantur,
uthoc graecorummiraculum fabulis accenfeamus : nolumus ta
rnen hoc facere, tumobteftiummukitudinem, quosomnes in
mendacium aliquod confipiraife credere nefas eft » tum ob
parallela exempla in romana ecclefla obfervata. Sunt fane
hominesfrugi& probi, qui vidifle fe talia fuis oculis teftantur,
funt qui iurato hoc adferunt, funt qui ad mercatorum euro-
paeorum teftimonium provocant. Faciamus igitur rem ita
fieri; (certiora enim hie ipfe defidero) faciamus excommunî-
catosnonputrefcere; faciamus tympani ad inftar tumefcere j
faciamus precibus&abfolutione folvi> omnia haec inquam ita
evenire fingamus , id tam certum tamen eft quam quod cer-
tiflimum » ritum hunc & impium & fuperftitiofum nedum
miraculofumefle, nec religionis graecae integritati, fed turpi
tantum fuperftitioni probandae efle aptum.
f xvm.
Quae ut eo dilucidiora fint , in anteceflùm icienda eft
veramiraculorumdefinitio>quae chara&eres quosdam dabit ex
quibus an miraculum aliquod iufpeftum fit , appareat. Eft
ergo miraculum opus Dei five immediate , five mediate
agentis ,ßpernaturale , &naturae impoffibiie, quod in fen-
fus praeter folitum incidit & veritatem divinam confir
mât (a)
Dico.eiïè орт Deir unde apparet, nec diabolum, nec eius
pfeudoprophetasmiraculavera& propria pofíeperficere, licet
mirabilianonnunquamfaciant, hoceft, eiusmodires, quarum
caufas naturales ftatim deprehendere non poffumus. Soli
Deo competit vera Зи^тиуД, licet Sc diabolus fe
& тлщут- probet. Hinc ipfe Deus: (У) Signar inquk,faciam,
ytae creata nonfunt in ttntverjh terra t neqm in ulla nattant ^ & vidtbit
omnis
{*) yiitii Dißp. Fart.lLfag vfyfiff. (Í) ExUXXXir, Ift
EXCOMMVNICATORVM. ft
emnU populas OpUS Damitli. Et pfalmifta : (a) Benedittus Deut
Domimu Jfraü Y\zh ^N^sJ nttfy facietis opera miraculofa
foluSy &beneditlumnomenmaieftatistiut in aeternum. Item: (£)
Confitemini Deo dominorum quoniam in aeternum misericordia eiiu,
yizh Ш¥ц nisbw гШН qui edit ingentia miraculafolm,
quoniam in aeternum ntifericordia eins. Imo ipfi magi «Sc praeftigia-
tores, qui multa mirabilia fccerant coram Pharaone, demum
agnofcere coguntur, miracula afolo Deo proflcifci, & pedi-
culorum creationem miraculoiam effe digitum Dei. («") Vnde
rede fcholaftici aeque ac theologi noftrates diftinguere folent
inter mirabilia & miracula , vel inter miracula quoad nos & inter
miraculafimplicitcr talia , item inter miracula aequivoce & inter
miracula preprie ditla , quorum illa etiam diabolis & pfeudo-
prophetis concedunt , haec foli Deo omnipotenti vindi-
cant. (У) Alio vero refpe&u humanae Chrifti naturae
Sxvp&luw* competit, quippe quae nec mediate nec aequivoce
miracula edidit , fed virtute communication^ axiomatum
divinorum.
Additur in definitione , miraculum effe opus Dei fupernatH-
rale & naturae impoßbile, hoc eft, ita comparatum, ut naturae
totius ordini abfolute repugnet. Dantur enim & alia opera
haut pauca, quae praeter, aut fupra, imo & contra naturam
particularem fieri dicuntur , ut e. g. lapis in altum proietlus, aqua
in tubo afcendens &c. nec tamen miracula vocantun (#) Sunt
etiam forte, quae praeter aut fupra omnem naturam ac faculta-
tem inferiorem aut corpoream videntur contingere, nec tamen
funt fupra naturam <3c vim univerfalem omnium cauiarum
fecundarum, quo a v o ETI o {f) hominis incejfus per aéra, aut
G a fupra
(a)I>ßt!m.LXXll,-it.l9. (*) P/alm. СХХХУ1 , 4. {c) Exvd.VlIl
(d) -vid. Thorn. fart. 1. qnaefl. no. art, 4. Biel. 2. fint. difl. jj. tjteaeß. 2.
Gerhardm LL. theet. torn. V. fag. 4.76. tonfejf. calbol, tík 2. art. у. caf. 4.
fag. iz2j. " (e) -vid. Them. fart. 1 tjuaefi. no. a. 4. (f) y*et. difpf.
fclect.f.6<)<). Mufaem. Introd. in ThetL fart. I. caf. f. feft.i. fag. ¡gt,
.1
DE ABSOLVTIOKE MORTVORVM
fupra aquas refertur. Relinquitur ergo, miracula proprie fíe
сШа omnem naturae potentiam tum a&ivam , tum paífivam
tranflcendere, ita ut fecundae & naturales cauffae ad illa non
concurrent, aut affione aliqua, aut inclinatione, five receptione»
nifi obedientiaii. Talia funt Dei& praecipue Chrifti miracula
fere omnia, quippeab ipfo naturae opifice edita, qui omnia-,
quaecunque voluit,facit. (a) Sic ignem urendi vim amittere , ( Ь )
aquamcomburi, (c) eandemmurorum ad inftar fiare, in
vinum converti ( e ) folem ftare & umbram retrogredi , (/)
coecos, furdos, claudos, febricitantes variisque alus morbis
afte&os uno momento , & non nifi verbis fanitati priftinae
leftitui, imo & mortuos poftliminio in vitam redire, haec
omnia& iupra naturae ordinem funt, & a nemine nifi ab ipfo
Deo perfici poflunt. Atque hinc falvator iure fuo ad mira-
culorum gloriam tanquam ad firmifiimum deitatis fuae tefti-
inonium provocavit : (g ) fi non facto opera patrts met , noUte
credere mihi-, ß autem fació-, & ß mihi non vultù credere-, operibus
créditent cognofcatis&credatisquodpater in meeß & ego
ht eo. Quemadmodum& Iohannis baptiftae difcipulis inter-
rogantibusî ipfene effet Meflïas? haectantum refpondit: (ü>)
euntes renuncíate Iohanni-, quaeaudiflis &vidiflis: caeci vident-, dandi
ambulant-, leproß mandantиг , furdi audiunt-, mortui refurgunt-, id
«juodtantundem erat, ac fi Mefliam fe eflet profeflus. Animad-
vertit quoque Nicodemus miracula Chrifti efle fupernaturalia
& firmHIima deitatis eius argumenta, hinc enim ita conclu-
dit : (*') Rabbi fcimus , quia a Deo venißi magifler-, ПШО etitfíi
poteßbaecfignafaceréy quae tufacU, nififueriï Demcumeo.
Atque hic quidem conferri merentur, quaehanc in rem ab
H. GROTIO (O & DANIELE HVETIO (/) diflemntUr.
Nota
{а)РГлЬп.СХУ,%. (c) Dan. III, 27- {d)4leg.Xmi,#. (J)Exad.
XIV. -v.22. Jofi 1U.-V.16, ( e ) Job. П. -V. ç, (/) jvf. X• -v. 12. 7J.
2 Reg. XX. -V. 10. 11. {g) Job. X. -v. ¡y. ¡S. (b) Matth. XI. -v, i.feq.
( /') Job. III. Ii. z. ( £ ) Crtt. (ib. 2. de lient, retig. chr'ß. caf. ¡.
{/) tíuet. fref. 9. caf. 39. fag. 746. fiq<¡.
\
EXCOMMVNïCATORVUt
Nota equidem funt , quae contra hunc chara&erem a b e n.
spinosa (<*) proferuntur. Contendit enim au£for princi-
piis atheifticis prorfus fàvens , nihil fieri poffe contra naturam,
iiquidem Dei voluntas ab intdleéïu non difíinguatur. tíine
ß quis ßatueretf Devm aliquid contra leges naturae agert, eWm etiam
fimulputat cogißatuere , Цент contrafuam naturam agtre-, quo nihil
dieipoßt abfurdiut. Nec diftïn&ionem admíítít inter ea» quae
fupra & ea quae contra naturam fint, eo ipfo enim quo quid
fupra naturam fieri dicamus, ftatuendum nobis exiftimat, leges
naturae aliquando a Deo turbari, quod denuo non minus ab-
furdum videatur. Quibus prolixe dedu£fcis concfudit, ( Ь ) mi'
ratcutum five contra , five fupra naturam merum abfurdum ejfe &
fropterea per miracutum in facris Uteris nihil aliud poffe tntelligi, quam
ерш naturae , quod captum humanumfuperet-, amfuperare credatur.
Sed futiliahaec omnia eñe & male excogitata, oftendit b. mv-
sjevs. (c) Primo enim míracula non effe naturae creatae
opera , veí iblus nos docet pfaltes , (d) quando conceptis ver
bis dicit : Dominum Deum-, Deum Ifraélis-, dominum dominerum
faeere nafa Г—ЧТнЬэЗ miracuta folum. Si ergoDeus folus facit
roiracula, natura certe creata ( de qua loquitur spi kos a ) ea
non facit : atque adeo miracula nec funt opera naturalia. Si
vero non naturalia funt, funt vel contra naturam, vel praeter
naturam. Sed non fiunt contra, naturam, ut ipfi fatemur,
ergo praeter naturam. Ipfum eius principium , quo intelle-
ôum Dei a volúntate realiter diftingui negat,nos quoque acU
mittimus. Sed quando inde concludít , omnia illa quae Deus-
vult, aeternam neceffitatem involvere , abfurdum comment
tum eft. Quae omnia hic plurtbus exfequi nihil attinet, cum
accuratiffime & prolixiffime huic Atheo refponderit laudatus
MVSttvs, cuius fcrinia hie expilare nefas ducimus.
Additur porro in definitioneymiraculum eflè opus Dei in
fenfui incidens- , quo fciiicet miracula tum ab aítionibus divinis
G } imma-
fir) Traä. theolegico- folttio , cap. £ fag. 6$.fit¡. ( i ) toc. tit. fag. 7¡>
(« J ktt cit. fag, iqff, ( d) Pfalm, ÍXXU, ¡t. & CXXXVh 4*
54 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
immanentibus feu internis,tum a myfteriisdiftinguantur,quippe
quae etiam opera & Dei folius&fupernaturalia uint,nec tamen
cum miraculis confundi debent. Nec temere in definitione
obfervatur, (л) opera ifthaec fieri praeterfotitum, ne miraculis
accenfeantur opera gratiae, fupernaturalia quidem & quoad
effe&um in iènfus incurrentia, fed tamen non miracula, quia
in omnibus íalvandis perpetuo fiunt e. g. iuftificatio , regene
ratio, renovatio, &c. de quibus avgvstinvs: (¿) fi mira
cula ejfent frequentia-,miracula non ejfent.
Denique miracula funt eiusmodi Dei opera, quae veritatem
divinum confirmant, linde fibquitur, omnia illa mirabilia, quae
veritati divinae repugnant, autjeam ullaratione deftruunt, mi-
raculorum nomen haut mereri,fed praeíligiis accenfenda efle.
Ipfe fane Iehova nobis hunc miraculorum charafterem dedit,
dumperMofennoshuncin modum alloquitur:(c) Sifurrexit
in midió tut propheta-, aut qui fomnium vidiffefi dkat-, dederitque
tibi fignum, aut portentum, eveneritque fignum aut yorten.
mm , quod praedixit tibi , atque is dixerit: eamus poß^Deos
alios qUOS ПОП nOVtfti , & feruiemUS eU. Non audits verba
prophetae iUius-, aut eius quifomniaverit fomnium. Eadem eft fal-
vatoris noftri fententia, quando nos contra praeftigias pfeudo-
prophetarum ita praemunit : tunc fi quis vobis dixerit : hie efl
Chriftus , aut illic , notite credere. Surgent enimpfeudochrifli &pfeudo •
prophetae , & dabuntfigna magna &prodigia, ita ut in errorem indu,
cantur (fifien poßt) etiam elecli. Ecce ego praedixi vobis. Si ergo
praedixerint vobis-, ecce in deferto eft-, notite exire. Ecce in penetra-
libus-, notite credere, (ef) Ubi iterum miracula faifa pronuncian-
tur , quaecunque veritati divinae femel revelatae repugnant.
Confequens itaque eft, omnia ifta miracula faifa eife & praeíti
giis annumeranda, quae veritati divinae adverfantur. Elegan
ter hanc in rem difterit auílor «peris imperfetli in Matthaium: (i)
Quem-
(\») -vid. Muß Icc. cit.fag. y)Z. (i) lib. i. retrait. caf. 1]. (r) Dent.
XIII, I. (d) Maid: XXIF, 23. z6. \e) homtl. V).
EXCOMMVNICATCKVM.
Quemcunquc videris dacmonia eiicientem , fi non eft confeßo veritatis
in ore eiut, пес iuftitia in manibm eins-, non eft homoDei atque adeo
necmiracula proprie fie dicla agit. Gemina Puntilla the o phy
la С T I : (a) docet Chriftm at is , caffoncredita eft doftrina , & prae-
dicare & miracula patrare debeat. Типе énim praedicatio per mira-
culo. confirmatur , miracula autem per praedicationem. Ut omittam ,
quae ex tríthemi o, юh. feroiSAlmerone, iösepho
а со s ta, aliisque a в. g er. hard o (У) proferuntur. Ex hac
igitur definitione explicata & iuxta Gngula membra fatis ut
opinorprobata quinque elicere licebit miraculorum charaöeres:
I» Elucere ex illis deberé digitum Dei, hoc eft, ita com
parata eflë, ut appareaty ea divinitus proficifci.
2. Debere efle fiipernaturalia & hominibus omnibus im-
poflibilia.
J, Incurrere oportere in ièniùs.
4. Raro & praeter folitum fieri debere, & denique
f. Confirmare divinam veritatem» non vero eandem im-
' Pugnare.
§. XIX".
Quod fi igitur exeommunicatorum iblutionem graeca-
nicam infpiciamus paullo accuratius , eämque ad chara&eres
hos tanquam ad lydium Iapidem exigamus , illico apparebit
veri аc proprie fie diffi miraculi nomen illam non mereri.
Equidemde prîoribus dicere iam non übet: eorum ènïm con-
fideratio, quemadmodum ad conceptum generis tantum per
tinent, ita fi quid certifíatuendumeflet,;jpfius fa£lï fufficrentem
requîrunt notitiam, qua tarnen deftituimur, cum пеc coram
unquam intuiti fimus eiusmodi тицтлггшыг Лл'лияг, пеc au£io-
res , qui rem narrant, interiè confentiant, Sufpícíonibus vero,
quas iam fuperioribus paragraphis recenfuimus , mfiffere nó-
lumus, ne quid temere agamus. Supereft igitur, ut ad quintunt
. « *- ' 4 *вт tantUm-
ri,,f¡0 Tbeofbyf. in caf. g, Luc. {() Gerhard, conf.cathtC. lib. 2, art. S-
''. 4 "" taf. 4.. fag, n$<t. : . '
DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
tantum chara&erem illam examinemus -, quippe qui &planior
caeteris & differentialis & ad cathedram hanc eft accommo
dation Quod fi igitur demonftratum fuerit w rùr ти^тлтие»
îtÂKvm graecanîcam divînam veritatem non confirmares fed
ei e diаmetro repugnare, fatis puto fore perípicuuaij earn
quodvis potius, quam miraculi nomen mererL \
XX.
Primo igîtur de excommunicatione îpfa quid fentiendum
fit) ócquiddeeagraecis videatur.expendamus. Fundamenturn
excommunicatíonisecclefiafticaeinvenimus in fcriptura facra,
primo quando Chriftus Petro dicit: '(*) quicquid ligaveris in
terris, eritligatum&in coetis, deinde quando univerfis difcipulis
eandem poteftatem confirmat : ( b ) cuiemque retinueritis peecAt*
ti retenta erunt, & denique cum ipfum proceifum indicat: (c)
quandofeccaverit in te frattr tutu-, redargue eumfilm ipfi filum: fi te
audierh, lucratut esfratremtuum , fin vero non audierit, adbibe tecum
adhacunum&duos : utinoreduorum aut trium teflium confiflat omne
verbum, quodfi non audierit eos, die ecclefiae , ß ecclefiam non audie-
riufittibivelutetbnicui & publicanm. Haec igitur fi fundamenta
refpicias, non alius conceptúe excommunicationis ecclefiafticae
nobis orietutj quam is, quem B. matthias haffenreffe-
rvs (</) hac elegantiffima definitione expreffit: efe, nimi-
XUVbtftverifftmam denumiationem de retentione peccatorum fatlam im-
foemtentibtudr'contumaciterfieleratts , nomine & mandato Chrifli, &
txelußonem a communione ecclefiae, utadpoenttentiam redeant, & per
fidem in Cbriflumfidventur. Quam quidem definitionem paucis
explanabimus. Excommunicationem igitur efie
denumiationem de retentione peccatorum , fatis patet ex di£Hs
Chrifti t quibus impotnitentibus peccata retineri iubet. Ex
quo enim Chriftus femel claves folventem & ligantem tradidic
ccclefiaei yoluitetiamutpeecatoribusrefraitariis & contuma-
cibus peoewa retinerentur » quod ut fciant, denunciatione
- .... > ,v . , . opus
(4) Matth. Tt>I, tç. (}) Jeh. XX, Ц, (r) Matth. JTriIÏ , y. fifr
W Haffenreff. LL, thtti. flétí ¡. lee, tf. fig; ttf.
e'xcommvnicatorvm. 57
i i* i - - i i «- I - t
opus eft. Refte vero a Nicolao vignier (л) noftrisque
theologis fere omnibus animadverfum eft, excommunica-
tionis denunciationem non uni alicui miniftrorum , fed
toti ecclefiae competere, quod non modo ex verbis Chrifti
concluditur : finon audierit eccleßam , ßt tibi ut ethnicut & publica-
ntu, fed & multo expreiîîus a Paulo docetur, (£) qui excom-
municationem in inceftum non iblus ipfe pronunciat, fed con
gregate Corinthiis& fito jpiritu. Imo tantum abeft, ut fibi hoc ius
ibli arrogarit , ut potius praeter traditionem Satanae reliqua
omnia ab ecclefia perada voluerit. Hincenim addit, expur
gate fermentum: item tollite e medis veftrum, qui malifitnt. Quan-
do vero viGNiERivs ecclefiam explicat per presbyterium.
& populum : videtur ad ecclefiae gallicanae faciem reipicere,
ubi magiftratus politicus fere heterodoxuserat, atque adeo ad
hos a&us vel nolebat concurrere , vel non poterat. Alias enim
certum eft, magiftratus politici ius epifcopale non efle hoccafu
ncgligendum , inprimis apud nos , ubi excommunicationis
maioris denunciatio a confiftoriis fere decernitur.
Obiefctum excommunicationis iuntimpoenitentes& contumace^
five quoad vitam fcelerattm five quoad doftrinam impiam &
erroneam,& quidem chriftiani.jg»/i enim noftra intereft de extraneis
indicare ? nonne de iis-, qui inttufunt, iudicandum nobis eft ? de extraneis
vero Dem iudicat. (с) Sciendum ergo, non tam pecçata occulta
aut privata, quam potius publica & palam manifefta flagitia hac
difciplina ecclefiaftica efle coercenda , & quidem tum , fi pecca-
tor in his graviflïmis fceleribus animum obflrmet , nullisque
monitis ad refipifcentiam adduci fe patiatur. De prioribus
enim deliftis Chriftus non excommunicationem mandavit , fed
potius privatam obiurgationem : argue inter te & ipfumfolum. (d")
Nec pofteriora ftatim excommunicationem fuftinere oportet.
Quod fi enim ftatim poenitentiam peccator agere animad-
H verti
ert) yignier. traft, de excommunient. Venetorum contra B4ron.fag.lO.1t.
[1)1. Cor. V, 4. ( с ) /. Cor. V, 10. Conf. Pe;r, Molfft. (. S, de'focnitentt
. - t*f.l+.ft¿.JS6, \d) Mftíth.XVlll, !^
5$ DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
vertitur , iam excommunicari nequit , coram omnibus tamen
argui potefly M reliqui timorem habeant, (a) Id quod iri noftris
ecclefiis per poenitentiam publicam fieri folet» quae cum ex-
communicatione nihil habet commercii. Publicae huius
obiurgationisexemplumhabemus in Petro, qui cum ad publi
cum usque offendiculumpeccarec non monitus eft a Paulo
ièorfim » fed "цллги&ы m¿f¡m » in confpeftum ecclefiae pro-
duftus. (b) Reliant igitur foli contumaces & in delifto ita
obfirmati, ut non nifi feveriore remedio corrïgipoffint* quos a
Chriftomtelligifatisindeapparct, quodabiisnecprivatos, nec
eccleiiam ipfam audiri dicat, quae manifefta eft contumacia.
Quemadmodum oc Paulus hanc contumaciam praefupponit,
quandoait: (c) quodfiquisnonaufcultatnoflroper epiflolamfermons
(id eft, fi noftras admonitiones omnes contumaciter reiiciat:)
tunc Шнт т[ш7<&ь nótate r & ne commercium habete cum ей , ut
pudeat. Eiusmodi ergo obftinati cum omnia íalubriora remedia
refpuant ipfo лфеигрр coéïcendi íunt , ut tollantur e medio
uoflritquifacinorahaecpatraJfent. (á) Cuius rei exemplum dat
ínceftus ille corinthius : qui non folum publice ad omnium
offèndiculum peccaverat , fed & hoc nagîtîum fuum tarn
efflictim adamare coeperat» ut nullis monitis ab ifto poiTet re
vocan. Vnde Sc Paulus in praefenti dicit, eum habere patris
дасoгепк Quid ergo faäu opus erat ? Illud,utexcommunicato-
nem (entirety & ex eonfortio fideÜum eiïceretur, qui tam pa-
mm bonae mentis demonftrabat» Expurgandum erat vetus fir-
щемит y ne paullulum illudtotam maßam fermentarei, (e) Quae
omnia tam manifeflo de excommunîcatione teftantur, ut iam
facile intelligamus »quid fibivelint verba in definitione noftra:
Nomine& mandato Cbrifli. Indicant nünirum, hanc ecclefiae
difciplinam non unice ad iudaeorum, aut gentilium aemulatio-
nemfuifieadinventam» fed primario ipfius Ghrifti iuftitutioni
debere originem» atqueadeo iuris divini efte. Id quod cla-
riilîme
{a) ITim. Гх 20. (6) Gai. IT, 14. (r) Z Hieffal.JU, J+. (d) l Ctr.
EXCDMM VNIG ATORVM. 59
riffime apparet ex diftis noftiis f'unriamentalibus, quae noa
fine infigni violentia aliter quam de clave ligante ecclefiac
expliçari poffunt. (л) Inde vero fimul liquet, excommuni.
cationem non elTe poenam civilem, fed cenfuram ecclefiaftï-
cam. Sane enim Chriftus non de poenis civilibus , fed de
rebus ad animae falutem. neceflariis nobis regulas praefcripfit.
Ñeque concefíum eft miniftris ecclefiae, ut gladio civilis
magiftratus utantur, aut poenas politicas in ecclefiam inve-
hant , cum diverfiflîma fint minifteria ecclefiafticum &
magiftratus politiri, ut Chriftus ipfe docet, cum inquit: (£)
fcitis quod principes gentium domimntur in eos : vos atttem
non fie. Ecclefia enim adminiftra tantum eft Iefu Chrifti , qua-
tenus eft fervator fidelium : Chriftus autem ad falutera.
fidelium nunquam ufus eft, aut uti permifit gladio magiftratus
politici. (c) Maximum ergo errorem commifere pontifiai,
dum excommunicationem , quam vocant , fuam maiorem
totcircumftantiiscumularunt, utarticuliSmalcaldici (Л) pro
be obfervent, eamhonnifipoenamcivitemefle, nec pertinere
ad nos miniftros ecclefiae. An enim Chriftus ufpiam manda-
vit, ut ecclefia contumaces peccatores a contraftibus civilibus»
civili hominum confortio, funerura iure aliisque eiusmodi re
bus, quas plerumque nec gentilibus necïudaeis negamus, exclu-
dat? Omnes hae poenae civiles font, & ad miniftros ecclefiae
non pertinent, quos Chriftus non làevire fed ligare, non ple
itere«, fed peccata retinere iuflït. Diftin¿tionem hanc inter
excommunicationem ipfam & eius circumftantias fundamenti
loco efle putaverim , ad fopiendum illud diflîdium, quod nuper
inter viros do&os coortum eft de quaeftione : utrum excom-
municatio fit iuris divini nec ne ? Si enim fuis fe limitibus
contineat ecclefia, &Chriftiregulasfequatur, non video quo-
X. ßftem.fag'. 4/3. - 4.61. ( b ) Luc. XXI1, г?. Matth. XX. т. 2f-
( с ) figuier. Uhr. cit. fag. д. (d). jirtic. SméCcAld. ç, fag. ffi. t<m£.
Figuier, hc. cit. fag. Z4.. fttfl. ''»---
60 DE ABSOLVTIONE MOftTVORVM
mododivinam inftitutionem negare poffimüs: circumftantiae
veroaliae fimul acaccedunt, ftatim cenfura ecclefiaftica Cmul
inpoenamcivilemtranfit, & non amplius ad ecclefiam, fed ad
politiam pertinct.
Additur in definitione, excommunicationem effe exclufiontm
acemmuniene ecckßae , & haec forma eft excommunicationis,
quae difto Chriftinititur: eiusmodihominem nobis effe debe
re velftt ethnicum & publicanum , id eft, veluti hominem extra,
«cclefiam pofitum,ab omnibusque fpiritualibus ecclefiae thefau-
ris exclufum. Paulus hunc actum vocat то t|oíf«r h pío* й^»»-,
item rét&JfHK Ц- «/*»>, iubet nos cum illis <M,aT*[¿íyvid<u, pк$\
evn<ôtW. (á) Quoipfoomnemtollitcommunionemtum ípiri-
tualem, tum etiam familiärem, quatenus fcilicet haec cum peri-
culoanimaeeftconiuntta, quoniamnimirum paululo fermenti
tota maffafermentatur. Omnia haec tam clara funt, ut uberio-
re difquifitione opus non habeant. Quod fi enim excommu-
nicatus habenduseft ut ethnicus & publicanus, fequitur ut
cum eo communicare non liceat. Quis enim cum ethnico
commùnicet, qui membrum Chrifti non eft? Si porro tollen-
duse medio fidelium, fane non cum eo communicandum, cum
communio femper requirat, hominem, quocum communica-
- müs, efle intra ecclefiam nobifcum coniunftum, quippe cuius
coniunffionis fymbolum eft communio. Si denique nec
cômmifceri nos oportet cum excommunicato, necedere cum
eo licet, multo minus communicare, cumisaftusillo fit multo
fanftior ac, nifi legitime ad eum accedamus, maiore cum animae
periculoconiunfitus. Vt vero haec communionis ecclefiafticae
privatio reûe intelligatur, probe diftinguendum eft inter com-
munionem internam acexternam. Interna ilia eft, qua fidelis
quisque perfidem & caritatem cum Deo primum deinde cum
aliis omnibus fanftis totoque ecclefiae corpore vinculo eius-
dem fpiritus unitur, quam ideo in íymbolo apoftolico ctmmunio-
{*) UCertmh, Г. -vtrft, /J. U.
excommv'nicatorvm, 6i
cum-, & communie noflrafit сиm Pâtre & Filio eint Chriflo Jefu. Ab
hac nemo per excommunîcationem ecclefiafticam folam , -fed
per proprium peccatum excidit, dicente Deo per prophe-
tam: (b) Peccataveflradivifirnnt inter vos & me. Excommunicato
tamen fi iufta eft, declarat, impoenitentem ab ea communione
interna efle feparatum , quod vigniervs (O leproforum
exemplo confirmat, qui iuxta legem a facerdotibus commu
nione ecclefiaeexclufi, non lepra hoc ipfo inficiebantur; fed
mfeffiiameftedeclarabantur. Externa vero communiofecun-
dum eundem vigniervm(^) aut politica eft aut ecclefiafti-
ca, quarumillaadcommerciaiurium civilium, haec ad cultum
Dei externum fpeftat. Quemadmodum vero per excom-
municationem ab illa proprie nemo excluditur , cum nec
ethnici & publicani, quibus Chriftus excommunicatos fimiles
haberi voluit, ab ea removeantur: ita ab hacomnino ex-
communicatus excidit T nifi quod ipfi verbi divini auditio,
(nec infidelibus quippe deneganda) non adimitur, quamvis id
certis conditionibus fieri hodie quibusdam'locis foleat.
Sed reñatfints excommunicationis , probe confiderandus.
Eum hunc efle dicit definitio, ut excommunicati ad poenitentiam
redeant , & fer fidem in Cbrifium falventur. Refte quidem , fi de
excommunicato ipfb iermo fit, fed fi fimul ad ecclefiam refpicia-
mus, tum bini alii fines obfervantur. ( e ) Primus eft, ne cum
Dei contumelia inter chriftianos nominentur , qui turpem ас
flagitiofamvkamagunt»acfifanäaeius ecclefia foret improbo-
Tum & fceleratorum hominum coniuratio. Nam cum illa' fit
Chrifti corpus, (/) eiusmodi foetidis & putridis rnembris in-
quid ergo tale extet in ecclefia, unde probrum íacro fanfto eius
' Jeh. 1, 2. ( i) Efa. L1X, I. (c) Vignier. /ее. cit. fag. 13. 1 4'
(\d\) Idem /ее. cit. {e) 'vid. СлЫч. infiit. üb. 4. caf, Jfrft/, 4¡S<t
nomini
BE ABSOLVTIONE MORTVORVM
nomini inuratur,' abigendi funt ex eius familia, quorum ex
turpitudine ad chriftianorum nomen infamia redundaret.
Praecipue hie ratio habenda eft coenae Domini , quae non
fuibus & canibus proiicienda, id eft, promifcua exhibitione
profànanda eft. Veriffimum enim eft, eum , cui commiíTa
eft myfteriorum Dei difpenfatio, fi feiens Sc volens indignura
admiíèrit, quem iure repeliere poterat,perinde reum effe facri-
legii, ac fi corpus Domini canibus proftitueret. Quamobrem
au&oroperisimperfeffiinMatthaeumpeAr«í corpusfuumfe tradi-
turum in mortem, & fanguinem fuumfundipajfurum ait-, quam pollft-
tionis iftiusfieret particeps. Hic ergo delectus ut inftitui poiÏÏt, ne
indigne a tam multis edatur Sc bibatur ad iudicium, opus eft
excommunicatione fceleratorum hominum , absque qua fi
efiemus, Chrifti ecclefia contumeliam hanc vix evitaret.
Alter finis eft, neafïïduamalorum confuetudine , ut fieri folet,
boni corrumpantur. Quod cum integro capite V. epiftolae
priorisad Corinthios demonftret Paulus, noftrononeget ftylo.
Sed praecipuus finis ratione excommunicati eft, ut excommu-
nicatus ad poenitentiam redeat, Sc per fidem in Chriftum fal-
vetur. Senfu fcilicet ferulae expergiícendi funt peccatores,
indulgentia obftinatiores futuri. Eiiciendi ex caetu fidelium,
notandi пеc commercium habendum cum it's, ba. inp»wp-,-ut pudeat , (a)
id eft, ut pudore faltem vidi refipifcant. Tota igitur excom-
municationis ratio non fpeftare debet ad excommunicati per-
niciem, quae fuppUciorumtiviliumefthratio, fed ad eius emen-
dationem. Non poenam fcilicet, fed medicamentum , non
fupplicium fed caftigationem Chriftus inftituit. Vult etiarn
Paulus, ut& excommunicatum non utinimicum ducamus, fed ut
лАтопелтш utfrMrem , {b) hoc eft, uti cyprianvs ait, ut
mifericorditer corripiamus. Hiс finis nifi ob oculos verfatur iis»
quos penes excommunicandi ius eft, periculum eric, ne ex
diíciplinamox ad carnificinam delabamur.
tf.XXI.
(л ) 2 Thef (i) 2 пф£т..if.
EXCOMMVNICATOItVM.
$. XXI.
Vereor, ne quibusdam praecipuam excommunícationís
formam praetermiflfle videar , quam in anathematibus con-
fiftere aiunt. Dicunt enim , quod excommunicatum non*
folum e communione ecclefiaftica exterminan, fed &, fi maiore
cenfuranotandus fit, diris devoveri & Satanae tfadi oporteat.
Infanîunt hac in. re pontificiiT qui tot anathematismos 6c ma-
ledi&iones cumulant , ut non excommunicarepeccatores, fed
faevire in corpora &¡ animas videantur. Quod certe non
video , quomodo ferendum fit^ Nullum habemus in fcripturis
mandatumitaanathematiíandi, nullum exemplum. Chriftus
peccata retineri 6c ligari» non vero diris peccatores devoveri
iubet. Srimus quid refponderit filiis tonitruurn, cum ignem
e coefopoftularent : nefritis qualis jpirim ves ßtis? filins enim ho
minis non venit, m ferderet animas bominum, fed ut fervoret ; (л)
Cuius igjtur fpiritus funt, qui Iepram Gehafi , fupplictum Korae,
Dathanis 6c Abirami » ímo ipfius Iudae damnationem miferis
peccatoribus imprecanturE Non equidem ignoro, provocan
ad exemplum Pauli , qui inceftum Corinthium fatanae tradU
derit ad interitum carnis-, qui & Alexandro, Hymenaeo, Elymae
corporale aliquod fupplicium non fine effe&u fuerit appreca-
tus ! fed eam poteftatem apoftolis fingularem ac veluti in fup-
plementum iuftitiae civilis datam fuiffe, iam fupra demonftra-
vimus, quam nemo fibi hodie temere arrogaverit.. Hue acee-
dit, quod Elymas (b) proprie excommunicatus dici non poíGt,.
quippe qui nunquam in communione ecclefiae Chrifti fuerat.
In caeteros ufuseft Paulus virga ilia apoftolica , quam fupra de-
fcripfimus. Hinc inceftum Satanae fe tradere dicit ew т$ Л-
t¿¡m <t* мы* S/a£v 'intv xe¿tГ,, qua formula procul dubio fingu
larem illam poteftatem apoftolisconceffaminnuit. Vndehaec
exempla tantum abeft, ut anathematismos illos excufent, ut
potius eos audaciae convincant , qui apoftolorum uíürpare pri
vilegia
(<* ) Lue, IX, SS' fÄ ( * M«r. XllI, 4. Jêfj..
64 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM .
, 1
vilegia praefumunt. Nec eft, quod nobis obiiciatur theolo-
gorumnoftratiumauftoritas. Non enim diffitemur, eos non-
nunquam in excommunicationis definitione etiam traditionis
iftius in poteftacem fatanae facere mentionem. " Sic н esh v-
sio (л) excommunicato eft iententia verae ecclefiae , aut
propter blafphemum errorem, quem poft alteram commone-
faüionem deponere non vult, fed eum pertinaciter defendit *
vel propter externa 6c notoria fcelera de quibus nec admo-
nitus poenitentiam agit,excluditur a communione iacramen-
torum & omni focietate fidelium , abfcinditur tanquam mor-
tuum membrum a corpore Cbrifti, & potefiati fatanae tra-
ditur. Sic 6c Heerbrand vs, (£) clavem ligantem defcri-
bit, quod fit poteftas retinendi peccata manifèftis fceleribus
obnoxiis impoenitentibus > epsque excommunicandi , & ar-
cendi ab ufu facramentorum & fatanae tradendi , donec refi-
pifcant. Sic& reliqui noftrates tantumnon omnes. Sed fcien-
dum, quoties noftri huius traditionis in poteftatem fatanae,
aut anathematum meminerunt, toties non imprecationes aut
diras intelligi , ita ut ecclefia eiusmodi homini rêvera varia
mala fpiritualia aeque aс temporalia imprecetur ; & ut illae
iftiseveniant optet ac defideret; fed tantum denunciationem
banc efle,.qualis futura fit hominis conditio, nifi ad frugem
effet r,editurus. Hinc fi fatanae tradunt hominem , tantundem
eft,ac fi monerent,fatanae eum fore obnoxium, quamdiu extra
ecclefiam eflet manfurus. Bene enim aVovstinvs:(c) ideo,
inquit , ТлиЫfatanae tradere dich-, quia extra ecclefiam diabolos eß-,
qHcmadmodum in ecclefia Chrißtu. Si dicunt eum anathema fore,
indicant, hominem gratia Dei cariturum , quamdiu in ftatu
impoenitentiae perftiterit. Quemadmodum & Paulus eum ,
q^ti Dominum Iefum Chriftum non amaverit, ¿tibtpM, уле)*1»
«2* fore praedicat, etiam ubi de excommunicatione non
(¿) Heshnf. exam, thesi. lac. \j. fag. « (i) Hcerbrdnd. comp, thee/,
f. 6%6. (f) uiKgufiin, de 'verb, apcft.ferm, C¡, ( d) 2 Cçr. XVI, 22,
EXCOMMVNIC ATORVM. 6f
agit. Haec igitur cum ita fint, nemo non videt , diras illas im-
precationum formulas, quae in excommunicationibus ufurpa-
rtfolent, nonfapere ipiritum Chrifti , nec exemplum ullum ia
fcriptura aut genuina antiquitate ecclefiaftica habere. Ma-
gis id perfpicuum fore exiftimo, fi originem illarum indicavero.
In primaeva igitur antiquitate chriftiana nulla occurrit formula,
quaeimprecationes&anathematismos eiusmodi tanquam ful
mina fpargat. At vero fiiudaeorumresinfpiciamus, invenimus
eos primos illarum au&ores efle. Interim nec hi quidem formu
las iftas ( quae cum malediftionibus Mofis nihil commune ha-
bent ) iam purioribus ecclefiae feculis adhibuere, fed rebus iam
inclinaris & quidem a magiftris ecclefiae varie corruptas. Nota
enim eft formula eorum omnium ineptifllma,barbarisqueTiomi»
nibus refèrtiffima, quam non fine ratione ex bvxtorffio(*)
integram hie adfcribo : Exfintentia Dominidominorum , fit in
anathemate Plonijfilius Ploni, in utroqut dome iudiciifiiperorum fcili-
cet&inferorum-, in anathemate item fantlorum excelfirum , in ana-
themate Seraphim &Ophanim yin anathemate' deniqne totins ecclefiae
maximorum & minimorum. Sint fuper ipfumplagae magnae &fidè
les -, morbi magni & horribiles. Domus eiusJit habitaculum draco-
пнт : caliginofumfiat fjdus eius in nubibus : fit in indignationem^
tram & excandefcentiam : cadaver eius obiiciatur feris & ferpents-
bus : taetetitur fuper ifio hofies & adverfitrii : argentum & aurum
ipfius dentur aliis : & omnes filii eius ad oflium inimicorum ipfius fint
txpofiti : fuper die eius obflupefcant pofieri. Sit malediilus ex ore
Addiciron & Achtariel-, ex ore Sandalphon & Hadraniel , ex ore An-
fifiel&Pathiel,ex oreSeraphlel & Saganfaeli ex ore Michael Ó Gabrieh
ex ore Raphael & Mefcharetiel. Sit anathematiz.atus ex ore Zafna-
vift & ex ore Hafhavifqui efi Deus Ule magnus^ ex ore feptuagint*
nominum regis ter maximi , & ex ore deniegue Tzj>rtak^-, cancellarii
magni. Abforbeamr ficut Korah & coetus eiut : cum terrore & tre-
I 1 more
. . f
{a) BtixtorffJex. talm. f.*g, Щ, conf. Seiden. Hb, 4, e/f. 7. deJ.N.& G.
66 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
more egrediaiur anima citu-, increpatio Domini êccidat eum : ftrangu-
letur ut Achitophel in confilio fuo : fient lepra Gechafifit lepra eins : ne-
que Ma fit refurretlio ruinae eius : in fepultura Ifraëlis non fit fepul-
tura eius. Alienis detur uxor ipfiut&fuper eam proßrantoft alii in
morte eiut. In hoc anathemAte fit ploni filius ploni ö* haec fit haere-
ditas ipfim. Super me autem&fuper mum lfraelem txpandat Dem
facem &benediüionemfuam-, Amen. Addantur etiam verfus 18.19.20.
capitis 29. Deuter. An ovum ovo aeque fimile eft» ac haec for
mula eft Ülis, quibus chriftiani uti conlueverunt? Solebant
Ы (<« ) imprecan lepram Gehafi : Sic & iudaei : ficut lepra
Gehafi fit lepra eius-, neque иlla fit refurreñio ruinae eius. Vole-
bantexcommunicatos ut Dathan &Abiramum terra abforberi.
Sic & iudaei : abfirbeatur ficut Korah & coetus eius. 1 Iubebant
eos ceu Cainum tremere & irae divinae fubefle. Sic & iu
daei: cum terrore &tremore egrediatur anima eius , increpado Do
mini occidat tum. Damnabant excommunicatos ad perpetuam
iníclicitatem & mendicitatem. Sic & iudaei : omnes filii eius
adoßium inimicorum eiusfint expofiti. Malediäas efle iubebant
eorum opes & inftar arenae dkflandas. Sic Sc iudaei : domus e-
ius fit habitacutum dracoпит , laettntur fuperiflo hofies & adverfarii-,
argentum &aurum ipfius dentur aliis. Addebant porro anathe-
mata patriarcharum,Abrahami,Ifoaci &Iacobi, necnon ana-
themata cccxiix patrum nicenorum. Sed idem a iudaeis
didicerant. Ita enim&hi : in anathemate fantlorttm & excel-
forum-t in anathemate Seraphim & Opbannim , in anathemate denique
totius ecclefiae maximorum& minimorum. Et paulopoft : Sit ma
lediäus ex ore Addiciron & AchtAriel, ex ore Sandalphon &Hadranieli
ex ore Anfifiel & Patchiel, ex ore Seraphiel&Saganfael , ex oreMichael
& Gabriel -, ex ore Raphael &Mefcharetiel. Sit anathematizjttus ex
ere Zaßcavif& ex ore Hafhavify qui eft Deus ille magnus, & ex ore
feptuaginta nominum regió ter maximiy ex ore deniegue Тхлпаc\^cап-
cellarü magni. Prohibebant tandem chriftiani , ne quismor-
tuum fepeliret. At idem faffitabant hi apellae ; Cadaver eius
{ a ) -vid. SJcoMt. pag, /$» «biicîa
EXCOMMVNICATORVM.
вЬИсШягferù&firpentibus. In fepultura Ifraclis коп fit fepuüura,
tius. Paullo prolixiorem inftituimus collationem inter for
mulait) graecis ulitatam & cam, quae iudaeis in ulu eft , quo
minus dubitari poffit illam ex hac expreflam efle. Quemad-
modum vero iudaica ridicula eft, & a gravitate Ifraèlitica ma
xime remota, ita& chriftiana excufari nonpoteft. Si forte ad
exempla, quae paflïm in V. T. occurrunt,provoces , dixerim
ego, nec exempla ifta ad excommunicationem pertinere , ôc
magis excufabilia efle quamanathematismos iftos , dequibus
loquimur. Viri enim ifti divino fpiritu аШ, probe perípexe-
runt , quid cuiusque ftatui & conditioni utile fit. Obfervare
poterant, nos vel illos ita efle comparatos , ut fine acriore
crucis remedio fanitatem recuperaturi haut eflent. Quem-
admodum & Paulus probe perfpexit , inceftum vix ad
frugem rediturum , nifi fatanae traditus carnis fentiret affli-
ftionem. Hocvero donum cum nobis ordinarie defit ,non
temere nobis ad anathemata Se imprecationes ruendum erit,
cum eas non ita difpeniàre fciamus , ac illi , qui prudentia
prophetici fpiritus inftruûioptimefciebant , qui eflent incu-
rabiles. Hue accedit , quod iftae imprecationes aeftimari
poflïnt ctdebeant tanquamvaticinia Se propheticae denun-
eiationes poenarum futurarum in omnes Dei hoftes non refî-
pifcentes, qualem vaticinandi peritiam ad fpeciales etiam
affiiffionës fefe extendentem nemo fibi temeré hodie arroga-
bit. Scilicet, ut paucis me expediam , anathemattsmi ex-
comraunicationibus adie&i doftrinae toti de excommunica-
tione eiusque fini e diаmetro repugnant , nullumque nec in
antiquitate , nec in facra fcriptura praefidium inveniunt.
§. XXII.
His praemiffis ftatim apparebit, quid de graecorum pro
digio fentiendum fit. Notumeft, eorum excommunicatio
nem permultum a genuina indole degenerarle. Cum enim-
illa proprie denuntiatio fit retetitionis peccatorum , nomine
- l a 6c maa
68 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
& mandato Chrifti fada : graeci aufi ítint eam in poenanx.
civilemconvertere,&excommunicatisnon folum retentionem
peccatorum, fed&affliftiones civiles varias denunciare. Cum
huic cenfurae fubeffe-debeant impoenitentes & contumaces
iique aliquoties moniti , graeci nulla habita vel delifti vel ad-
monitionis vel poenitentiae ratione ftatim ad hanc feveritatem
îuftrarunt : denique cum finis fit excommunicationis pecca-
toris emendatio & animae falus : graeci corpori diras minan-
tur , & praecipue illud in cinerem folvi nolunt. Poffet quidem
hic error levior videri : fed eft re ipfa gravifiîmus. Nititur
enimfalfa interpretatione fcripturae facrae, 6c ex ea ipfa natus
eft. Diftum enim , c¡uicqu¡d ligavtritis in terra &c. male fimul
ad corpus referunt, idemque eile putant,ac fi diceret Chriftus,
cuiuscunque in terra corpus adftrinxeritis anathemate , illud
Iigatum «Ла'лито» & indifiblubilepermanebitetiam iudicio coe-
lefti. Hinc femper in precibus пух»?*™*** ad hoc difturru
provocant,eoque poteftatem fuam & adftringendi ócfplvendi
exeommunicatorum corpora ftabilire audent,(¿) quae ab-
furdaefletprobatio,nifiiftofeniu verba aeeiperent. Hincporro
eadem verba quibusChriftus ufus eft,nempe Sím 8c aJ«» ufur-
pant ad defcribendam corporis adftriffionem&refolutionem,
quodnon obfcuro indicio eft, eos dictum Chrifti perperam intel-
Jigere. Iam igitur licebit hañenus difta colligere & hunc in
modum arguere : Quodcunque prodigium anathematismos
doftrinae chriftianae repugnantes ex Iudseorum lacunis hau-
ftos & abufu verbi divini ftabilitos confirmare debet, illud non
eft miraculis veris accenfendum. Atqui hoc prodigium &c.
Ergo non eft miraculis veris accenfendum. Maior patet ex-
charadtere miraculorum quarto XVfll. demonftrato. Mi
nor §§. proxime antecedentibus probata eft, ergo conclufio-
nem veram efle fuа iponte conièquitur.
§. XXIIL
(<*) Cenf. freces §. и. фЦя&м,
EXCOMMVNICATORVM,
§. XXIII.
Atquehaecdeexcommunicatione. Doftrinaedeinde de
abfolutione prodigium hoc non minus repugnat. Sane enim-
quod & mortui poft difceflum fuum a fcelerum reatu abfol-
vantur, prorfus monftro fimile & a natura purioris doftrinae
alienum efle videtur. Prime enim Chriftus, ubi hanc pote-
ftatem apoftolis concedit , diferte bis addit verba îwî w ум-,
citkunque Щ btTTi& remifirm peccata^eiremida erunt& in cоеШ.(л)
Hacadditione quid fibi velit falvator, facile patet. Comparat
enim iuftificationem,quae in iudicío divino per fidem inChri-
(tum fit , cum remiínone peccatorum in terris a minifterio
ecclefiaftico annunciata»& illamperinde ac hanc certam&in-
dubiam fbre dicit , fi in peccatoris poenitentia omnia refte le
habeant. Quod fi igitur iuftificatio non nifi vivis conceditur
& adhuc i*) rw y*t viventibus , quod ipfi graeci nobis procul
dubio concedent , multo minus abfolutio ecclefiaftica alios
quam vivos pro obiefto habere poteft. Deinde 6c hoc apud
omnes in confèffoeft,remiíIîonem peccatorum, five in iudicio
divino contingat, five perabfolutionemecclefiafticam annun-
cietur, praefupponere temper poenitentiam feriam, hoc eft,
contritionem & fidem. Hinc faepe in íèriptura facra poeni
tentia & remiífio peccatorum tanquam antecedens & confe-
quens coniunguntur. Chriftus ipfe poft refurreftionem difci-
pulis apparens: It*firiptum eft-, inquit,^«e ita oportuit Chriftum
pati-, & refurgere a mortuis tertio die , & praedicari in eius nomine
refipifcentiam & remißonempeccatorum apudomnes gentes, (b)
Paulo ad apoftolatum vocato diftum eft: adgentes nunc te mitto-,
ut aperias oculos eorum & conuertas atenebris ad lucent, & л
poteftate fatanae ad Deum, Ut remißonem peccatorum &firtem
inter ßnBificAtos accipiant per fidem, quae eft in те. (c) Petrus
eandem viam ad remiflionem peccatorum munit, dicens :
I 3 Refi-
( a ) Matth. XVI, ig. XFIl 1, tf. ( * ) Luc XXIV, 46, 47.
{c)4Явг,,xri, 17,1s,
70 DE ABSOLVTIONE mórtvorvm
RefipijcitC, & baptiz.etur unusquüque veflrum in nomen Iefu Chrifli
in rmiffionm peccatorum. (л). Inde conièquens eft , non
pofleabfolutione ecclefiaftica iuvari hominem impoenitentem,
íceleribus fuis immerfum,ac ne refipifcercquidera cupientera.
Etfi enimhominem fallit, & fimulata emendatione abfolutio-
nem fuffuratur, Deus tamen кл^ус!^ ¿V Falli nefcius retinet
eius peccàta in coelo , quippe quae fincera poenitentia non-
dumexpiavit. Ipfe hoc fatetur metrophAnes critopvlvs (¿)
ubi a confitendbus neceflario exigit ¿w»^v rít лулр'иц ht то
5 K¡ nyyvcSfifit еитппг nr&Ç? т5 5í7 ¡y.irá въттелЩ>.ШГ KetpSÍtt-, IT*
«Ат/Л , TjT at ewîir тп Stb paStf9? iy ßtßcutf. , abflinentiam a ftceAto in
foßerum , veniae petkionem а T)eo cum COIitftto COrde fuper jpe ttl
jpfitm Deumftabili ac firmä. Quam iñ rem Davidis adducit
teftimoniumfpiritum comritum&cor contritumac humiliatumDeus
mn contemner. (c) Quibus firmiter ftantibus neceflario ièquitur,
mortuum beneficii huius ecclefiaftici participem fieri non pofle,
quippe qui necde peccatis dolere , nec in Chriftum credere ,
пеc yitam emendare» atque adeo пеc poenitentiam agere ac
rèmiiïïonem peccatorum confequi poteft. Tertio fcriptura
facra tempus gratiae non amplius extendit , quam usque ad
mortem, poft quam пеc gratiae, пеc remifïïoni peccatorum
locum efle diferte teftatur. Graviter Salomo : ad omnes vi-
ventes (in tota vita) efl jpes. Viventes fiiunt , quod moriturifim^
fed mortui nefeiunt quicquam, & ПОП ultra tU mtYCîS. {d) Hine
Chriftus vitam diet, mortem поШ comparat, quando nemo poteß
operart. ( e ) Paulus iubet nos binum operartad omnes , dum tempus
habemus-t (/) óc Davides (¿) hoc ineluftabile aevum prac-
videns,rogat utDeus fibi in tempore poenitentiac locum con
cedat: deßneame&recreabor^priusqukmvadam&Honßm. Quod
û igimr tempus gratiae cum morte praeciditur, fequitur пеc
abíb-
{4)ЛЯог.11М ß) Metrofhan.Conf.ecclor№tit.cdp.io.fAg.t04.: (с) Vf.
II, Û. (Д) EccUf Ii, и, ( , ) Joh. IX, 4. ( /) 64 FI, Q.
(g) Pfalm. XXXIX, ¡4. , „
EXCOMMVNICATORV^ ft
abíolutionem poft mortem valere , eamque ludicram efTe <5p
inanem. Denique& hocobfervandum eft, mortuos , fimul ac
exfpiraverint, vel ad beatam requiem velad aetemum fuppli-
cium evolare. Sic enim animam latronis tecum eodem die irt
paradifo fore Chriftus in cruce dixit, (*) Lazari egeni & mi-
fèri anima ab angelis in finùm Abrahac afportata eft , cum.
e contrario heluo ftatim apud inferos in tormentis effet. (¿)
Quod fi igitur animae in beatorum fedibus vivunt, non opus-
eft abfolutione , fin in fatanae ergaftula detrufae funt , пoд
prodeft abfblutio , fiquidem inter haec loca ingtu eonflitutus eß
hiatus , at qui volant ex ittb trayißre in hune, non poß/tt , neque hinc
ißhuc tranßre. (v) Ipfi hoc" agnofcünt graeci. ru°? enim x.&3*s-
lietov Romanenfium impugnantes , in confeflione aatechetica (à)
hoc inde abfurdum elîciunt : fi anima pro peccatis illis fatis-
faciat -, SStw Хулгцн гл J^x^f & т^ /*tn!e/w ins ул/тлп&Къ
tum pari ratione facramenti poenitentiae parsfiHic queque peragi pojßt ,
quod eft, uti cenfènt, t¿» «Vo m l(4¿h&r АЯигы^лv , ab orthô-
doxa doürina alienum. Quod fi igitur graeci poenitentiae par
tem ullam poft mortem locum habere negant, quo pafto ab
íolutionem admitiere poffimt, quaefemper poenitentiam ho
minis abfolvendi fupponit. Ex quibus certa haec fequitur
conclufio mortuos пеc excommunicari, пеc abfolvi poffe.
$. XXIV.
Nec eft quod quis veteris ecclefiae ritum nobis obiiciat»
quae pro mortuis orarae » oblationesque ferre, imo eosdem, fi
forte in expiati difceffiffent , etiam ecclefiae reconciliare
folebat. Fatemur hoc fieri confuevifle. Id enim luculenter
&ex noftratibus demonftrarunt B. ioachim. hïldebran-
dvs (O & christianvs korthqldvs. (/) Fatemur
etiam nonnunquam inexpiatos ecclefiae reconcilian confùe-
-vifTe. Quem ritum ita defcribit gabr. albaspinaevs: (g)
tcclefia
{a)L»c.XXlIT,4¡. (f) tuc. XFI, Ц. {c) Luc.Xrl,26. (d) Confejf.
сAtсch. graec.fag. ¡¡6. ( e ) Hildebrand, inoffertor. fro defünft. с, '}
(f ) Berthild, duanißt. anti Barm, It, (f) ¿tíhaffin, tbfirv, Ktlefa
/f
7*DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
ecclefia non minm aegre moleßeque ferebat , nonnullos , cит e coetu
fidelium eieüi cxtorrcsque dicerentur , emori, proptereaque a fe aliquid
ajferri opis & auxilii oportere meditabatur ; fed non ab ecclefia fuerunt
-excogitata quadam cum temerhate praefidia, qualia fuerum ea, quae
fupra commemoravimut. Cum igitur poenitentiae tempore quU nee
dum abfilutione pereepta vivere deßiffet : ecclefia quiequid opis poterat,
tius protegendi caufa impendebat, er ad communionem fidelium re-
vecabat, non eucharißiae aut baptifmi qüodam beneficia, -ut authorа
huiuí erroris praeßabant , fed oblationes , quae eorum caufa л cognat is
aut affinibus proponebantur , admitiendo comprobabat : id autem aperte
decent cartones XII. Arelaten. II. II. Valenfis. I. XVII. Antijfiodoren.
poßremus , Epaunenfis LXXIX. IIII. Carthaginen. XII. tt. Toletani
XIV. и. Aurelian. Adde id cognofd ex rcjponßone Timothei archi-
epifcopi Alexandrini, & aliis quammultis loeis-t ex quibut clare dißicias,
qui fine abfilutione tempore poenitentiae obiiffent, eos vere in focietatem
chrißianorum receptos, beneficio oblationum, quae fiebant. Duo ergo
ex hoc ritu & obfervatione educas oportet. Primum, oblationes fuiffe
inflar modi , feu facultatis cutusdam , qua ius communionis compara-
batur , quando illae ab ecchfia altari expofitae & repraefentatae Deo a
facerdotibus erant. Alterum, poß mortem ius cemmunienis, a quo
vivus quis exciderat, poffe recuperari. Sed primo confiat etiam in
primitiva ecclefia vel nimia propenfione in martyres yel aliis
decaufisquam plurimos inolevifie abufus, quos fplendide pro
traditionibus apoftolicis vendebant , quod exemplo eucha-
riftiae infantibus & mortuis dacae, baptifmi mortuorum alio-
rumque huius generis rituum eft manifeftum. Deinde ipfa
reconciliatio mortuorum non eo fenfu fiebat, ac fi rêvera ho-
rum conditio mdior eo ipfo redderetur , fed tantum ut defun-
ftos ante mortem ferio refipuifle, ôc hinc abfolutionè dignos
eue declararent. Ipfe hoc fatetur albaspinaevs multa
hue argumenta conferens , ut rem probaret. Sic enim eos
quifepraecipites dediflent, nullo modo ecclefiae redditos ait,
quoniam genus hoc mortis omnem poenitentiae fpem exclu-
deret,
EXC OMMVNICATORVM. /J
deret , praeterea Temper diligentiflïma conquifitione explo-
ratumfuifle, quali morte vitamfinierit, pianimirum an impia:
parentes" quoque faepe multa de liberorum oblarionibus <5c
precibus efle mentitos, aut cauflatos, cos per morbum non
apudfefuifle, quoniam probe norant , reconciliationem iftis
non concedi, qui nulla poenitentiae figna dediflent, fed illis
quiomnem curam & cogitationem eo contuliflent, ut iattsface-
rent, quosquemaximusdcpeccatis dolor angorque prope con-
feciflet, qui denique omnibus modis elaboraflent, ut in gratiam
cum ecclefia redirent. Sufpicatur etiam albaspin aevs cate-
chumenorumoblationesnon aliam ob caufam fuifle receptas,
quam quod peryitam omnem fuam mentem & ftudia eo contu
liffent, ut baptizarentur, & in numerum çhriftianorum alle-
garentur. Haec alb as pin aevs, ex quibus fatis apparet,
graecis in antiquitate faci a nihil efle praefidii, cum primitive
chriftiani non quoslibet in excommunicatione mortuos, fed
eos,quos moribundos multa poenitentiaeíigna dedifle fciebant,
non abfolverent , fed tantum cum ecclefia reconciliarent.
Diu haec çhriftianorum confuetudo in ecclefia permanfit,
adeo ut etiam in iure pontificio eius veftigia fuperfint. Sic
enim ibi res explicatur : (л) Qui morte praevetttus abfiltu
tionis non potuerit beneficiar» obtinere , giidtWJtS äbfolütUS dpud
DeUttl faijfe credatur , nondum tamen habe.idus efl dplld ecckfiâttt
abfolittus. Potefi tamen & debet el ecclefiae beneficio fubveniri , Ht
fi de îpfiuS DfUéktii poenitentia per evidentia figna conflitcftt,
dcfuntlo etiam abfolutionis beneficiant impendatur. Atque adeo condi-
tionem animaium hoc ipfo meliorem fieri antiqui non exiftima-
bant, quippe quas iam tum apud Deum efle liipponebant, fed
tantum memoriae eorum inter vivos conlulebant, quod multo
fecus fit apud graecos , ubi & ornnes in excommunicatione
mortui *, ficubi tumentes & tympanici inveniantur.," abfol-
vuntur, licet qualesfuerint, atrianalbi, non habeant comper-
- К tum j
».Mi. C, л nobis tit. de (entent, ексотптп, ^
74 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
tum , & revera eorum conditio melior fieri creditur , cum
corpus in cineres hoc ipfo fotvatur, & anima e diaboli laqueis
expediatur, ceu ex iis quae fupra ex malaxo ôc no moca-
no Nis auftore fatis copiofe diximus » perfpicuum efie
videcur.
$. XXV.
Quodfiigitur ad orthodoxam de abfolutione ecclefiaftica
do&rinam graecorum praxin conferamus» multael.hic denuo
falíae ac erroneae hypothefes occurrent. Errant enim » dum
abfolutionem facerdotalem 6c antecedentem confeíïïonem
auricularemabfolutecreduntneceffarias^itaut, fîquis vel ferio
poenitentiamegirfetj remidíonis tamen certum effe negent,
nifî facerdotalis abfolutio accedere^ Vnde poenitentiam ita
defcribuntj (rt) тал hur fóf®' дат хлрЛйег Л* ти втйл мДпурл
ïppo&tv те rifíaf t /« унаpиг ßtßaiaf t>¿ «ГвеЗате тЦр fytw те ùt тЬ ¡¿í&.or :
mu //t tTrtbupUv vet 7ïA«Wf,) an T* rrmpim í hftvf i -JHvua.TtKof : ejji
anxietatem cordis у quacapudhominem ex peccatorum memoria exißat-,
quorumßipfum apuà facerdotem accufet , cum firmo propofito , vitae
паеvos inpofterum emendando , & omnia perficiendi -, quae fpiritualis
facerdos ipß ejfet imperaturm* Hinc credunt firmiter, poeniten
tiam fine confeíííone non effe legitimam, & fi quis morte
înopinapraeventus» eamhaut impetraífet , eum fi in ftatu re-
generationis obierit» íalvari quidem pofíe concedunt, fed tamea
utfimul errorem fuum in tuto çollocent, Deum & íanftos ifti
modofpirituali&myftico facramenta neceffaria» feilicet abfo-
lutionem, euchariftiam & euchelaeum administrare conten-
dunt. Eos vero , qui haec Sacramenta , cum facile eorum
copia fieri pofiît, negligant, peccatum mortale committere
ftatuunt, quod tamen in futuro feculo íanebrum interceílíoni-
bus poffit remitti. Exinde fimul patetaltereorum error, quod
iiimirum etiam poft mortem detur peccatorum remidio, ex
quo deiñde fequitur tertius, clavem Solventem per abfolutio
nem facerdotalem etiam in mortuos feíe extendere j quae
, ( a ) Rica»/, ta?. t¿ fug. ff. omnia
EXCOMMVNICÁTORVM.TS
omnia adeo a vera Chriftiintentione&fidei analogia recedunt,
ut excufarinullomodopoflint. Vndedenuoficconcludimus:
Quodcunqueprodigium probare debet, abfolutionem facer-
dotalem etiam in mortuos valere, illud non eft inter
miracula divina iure referendum.
Atqui tympanicorum abfolutio probare debet ¿Vc. '
Ergo tympanicorum abfolutio non eft inter miracula divina
referenda.
Tertio omnium in oculos incurrit, hunc graecorum ritum
falfiiïïma hypothefi de flatu quodam animarum intermedio niti.
Nam fi abfokrrto defunftos iuvare debet, néceflario fequitur,
eos in eiusmodi loco effe conftitutos , unde liberatio aliqua
iperandaeft. Cum vero ex inferno proprie fie di&o nulla fit
redemtio , id quod etiam faniores graeci, qui origenianifmo
noninfeffi funt, ipfi fatentur: folus fupereft locus purgatorio
analogus,.ex quo redemtionemaliquam admittuntii, qui illum
credunt. " Vnde confequens eft, hanc hypothefin non alia
quam hoc de eiusmodi loco errore niti. Hinc velint nolint
graeci, aut locum hunc admittere, aut vanam de abfolutione
tympanicorum fententiam deièrere,miraculumque fuum e di-
vinorum numero eximere cogentur. Refte enim ha&enus
leo ALLATivs (*) ex hac abfolutione concludit : animae
ifiorum ( excommunicatorum ) in manu daemonis funt^ cruciatibus
innumeris igneque inferni fubatlae^ & nihilominus iisdem precibust
quibus corpus^abfolvuntur vinculo excommunicationù^eaedemapoteflate
$. XXVI.
76 DE ABSOLVTIOME MORTVORVM
í.
terminum poßa't. Haftenus ailativs, cuius argumentum,
quicquidaliis videatur, non male concludit. Pofita enim ab-
folutione mortuorum ftatim pont purgatorium , auc certum
iocum illi analogum, quls non videt?
§, XXVII.
Dices forte, iniuriàm a me fieri graecis, dum hunc eorum
ritum ad purgatorium referam, quod tamen, me ipfo fatente,
damnent, & nullo modo admittant. Sed nullam me lis iniu-
riam facere, ftatim apparebit, íi eorum fententiam paullo accu-
ratius examinemus. Notum eft, graecos magna contentione
hanc a fe fufpicionem removere , nihilque minus admittere
velle, quam purgatotium. metrophanes critopvlvs/ (л)
*Л' j«f tç> wo¡ xuSnpAet»? T&f ¡t[Á"n,. Ñeque enim apud nos ignis pur-
fatorimflatuitur, Parr fiducia evstrathivs iohajnnides
zialowsci: (6) Purgatorium-,mquit-,ignem addecipkndospmplU
cittm hominum ánimos a Romanae aulae hominibus callide excogitatum
tjfe graeci putant. Sed Ôc christophorvs angelvs (V)
hoc ipfo argumento noftro premi íè fentiens ita frigide fatis
refpondet : / hiyvny 'ixknvttott esí клЬлртяиcу , «лХ* »V «гоитв/лгс ,
Satt/f/ctTVfpÂr sy/o7í jÍvítcu ¿f отяу lt/ftSÍT e 't^fhf ** сефодо/^га , ¡y StXw
ny^Kftfmt s»nV« rq¡ луоелгру/ф , rÇ «хЛ*ноа»77 , ¿vía àya&à ^е/ПЛС^Г
Тлът'ал тъ ¿qowpivv ttuítv то аа/лл , Keù çpqilcu itf r.c'vtv. Nullum
tutemftatuuntgraeci ejfe purgator-tum , fed ut iam ante diilum e/?, per
fingulare prodigittm aliquando ufe venit , ut quando excommunicato
adverfarius advenit , & excommunicato Uli iHatam ab eodemßbi viro
jrobo iniuriam condonare cupit-, corpus illius in pulverem redeat. Sed
an fatis folide fic refponfum fit, afii videant. Ita fexcenti alii
purgatorii fufpicionem amolirifolent-. (d) etiam ex ipfis pon
tifiais CAVCVS , IODOCVS COCClVS , ALEXANDER GVAGNINVS,
-fhomas STAPLETONVS, alfonsvs de castro , (г) alfique plures.
Nec
' \*)<ConfeJf. cap. 20. pag.T4Q. [() Zialo-vtisei delmeat, ecci. graec.p. 2j#.
( c ) Enchirid. cap. 26. p<tg, tf$.Jeqq, ( d) vid. Confefl'. cctf. grace,
л Normanne edit. ( e ) Cam. m htfioria de graecer. recent, haeref
Cecc. thefaur. tom. 2, lib. 7. art. f. Gvagnm. defiript. Sarmat. cap, 2.
Stapleton. prompttear, cathol. Mfonf.de Cafira lié,¡¡, de haeref cap, d;
indnlg. Itb. «, cap, depurgator,
f XCOMMVÑICATORVM. ff
Nec diiïïmulabo , noftrates etiam graecos baftenusconftanter
huius fufpicionis abfolvilTe. Notum enim eft , quid contra
thomAm hadingvm, bartholdvm nihvsivm 6c
leonem allativm a calovio j qv i s t o rp t o , elia
veielio, christ. arnoldo* 10. henr. hottin
gero, h o 0 r n b e e с к 10, habe rkornio, ive lto , f h e-
LAVio, aliisque difputatum fit, illis confenfum graecorum in
dogmate de purgatorio iaftantibus , his negantibus, &magno-
pere contradicentibus. Sed fi vera fateri liceat, dicendum erit»
graecos verbis ludere, eccleßis proteftantibus palpum obtru-
dere, re ipfa non quidern cum romanenfibus, fed tamen nec
cum nobis [entire. Profefto enim non fequitur, graecinonfta-
tuunt «r»f xAbtfiexwt ergo ftatum animarum intermedium non
ftatitunt. Primarius enim conceptus de purgatorio hic eft,
efle locum quendam, ubicunque demum fit, (pontifiai enim
ab inferno diftinguunt , graeciin ipíb inferno quaerunt,) in
quo animae nondum fatis expiatae non fine moerore & affli-
ctione teneantur, ita tamen, ut piorum precibus adiutae inde
liberari 6c ad coelitum gaudia admitti poffint. Hie inquant.
formalis eft flatus eiusmodi intermedii conceptus, an vero haec
affli&io per sríf хйЭл^иеме, an alio modo, utrum in inferno, an
in loco peculiari fiat, hae quaeftiones ad circumftantias per
tinent,^) quae five afErmentur , five negentur, nihil de-
K j rogare
(-*) Unde etiam ipfí pontifiai non Temper in his circumftantüs confcntitmt.
BeUarminus quidem lib. 2. de pttrgat.csg. 6. pro ignecontendibquem
eiusdem cum elementan generis putat. Sed notatu digntffima funt
yerba Gerhardt LL. theel. teт. Pitt. pag. 11%. ü res, inquit, ita habet >
cur RofFenfis & alii ex pontifictis pro ftabiliendo purgatorio adducunt
locum Pial. LXV, U. tranfi-vimtu fer ауиат ǧ ignem? cur Gregor,
lib. 4. dialogorum cap. 40. & J5. refert , animant Vafihaßi £5 cututdam
alterttts in balneií e¡uihnsdam fargatas ? çur Petrus Damian, ill epift.
de miraculis fui temporis deferibtt viiionem de purgatione ammae
S, Scverint m quedamflamme >.' cur Bonaventura I.4. difl. 20. difputar»
: ' я»пfilum ignem,fid etiam aquam, inte £jf «miram ejjè in gurgàterio,
& ел
/
78 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
rogare poflunt iententiae de ftatu animarum medio, quamdiu
primarius ifte conceptus falvus eft. Quamobrem quocunque
nomine locum Hlum vocent graeci , & quantumvis »v#f k*ü*¡-
vocemaverfentur,rem iplàm tamen (àlva fronte a fe amo-
liri non poterunt,fi ftatum iftum eo feníu,quem diximus,ad-
^mittunt. Quod an faciant videbimus. Ipfe metrophanes
cmtopvlvs, (л) qui ftylum magna cura proteftantium-
auribus attemperare folet, ita rem proponit, efle quosdam,
qui poft migrationem ex vita continuo eundem cum Chrifto
vitae ftatum confequantur : dari vero etiam, м pt-m Ыг&*
trfí%»YTM , qui non flattm a morte aüu ipfo falute ipfa potiantur , fed
potentia, atque in fpe iüam excipiant. Hos porro dicit dignos ha-
beri, tentariprius таг m т-еЗеык fd&î"» , paterna Dei virga, ut
fuo tempore etiam aüu ipfo beentur. Vocat deinde hunc lo
cum фклвмйу careerem, & vult, ideo orationes pro defun&is a
Chrifto eñe inftitutas, ut vel ex aerumnis iftis in univerfum
liberentur , vel certe remiíTionem quandam & confolationem
fentiant. Concedit praeterea, in loco ifto animas fenfire-re/rw,
роеплт\ illudmodo negat, eam vel hfyeww vel Сшм eífe, id eft
vel per ignem vel per aliam materiam qualemcunque infligí.
Fatetur porro, poenam hanc fefe exferere Лл Ъ
¿to mnJïQ**t > Per afflieiionem & anguftiam confeientiae , eam-
que his accidere ex recordatione eorum, quae in mundo ne-
que fecundum rationem , neque fanete perpetrarint. Denique
ut hanc
& ел «fuasâam anim/u puniri ? cur in áurea legenda memoratur,
Theobalden epifcopum ammam in fruflo quodam glaciei ante pedes
taeentis cruciatam animad-vertife , & edm allocjuentem fi audi-
'vijfeî ibtdemque in vita Conradt & Udalrici, altos in a-vtbus , quae
in aqnarum 'vórtice crehre immergebantur , antmas duos cortelufas ejfe
inteUextJJe, & eos miffis liberajjèf cur tn fpeculo exemplorum dtft.
cxemplo 3. refertur, presbyteram quendam tiidijfe in ecftafi animan*
quandam pauperculam mfitUtctdto domus noTiejn annoiitentis fluntis
Q> algortbus nexatam? Stc fcilicet pontificii ipil nonnuuquam «ruf кл-
â*fl»eiov , làlvo purgatorio , negligunt. ( л ) Ice. cit. fag. /47. fiq.
EXCOMMVNICAtORVM. 79
ut harte gentis fuae fententiam a romanenfium purgatorio di*
verfam eiïe oftendat,monet,graecos minime certum redemtio-
nis tempus praefinire, nec *-Cf клЬл^щему ftatuere, nec denique
pecuniam a cognatisdeiün<äorumexigere,utmiferi eo citius ex
aerumnis evolent. Sed quis non videt,circumftantias has t ffe,in
quibusgjaeci a pontifiais diiTentiunt. Quis graecos,fi cumMe-
trophane fentiunt,ab errore abfoluat? Sed dices forteTex Metro-
phanis aHorumquepriuatonim hominum libris de totius eccle-
íiae doftrina iudicandum non efle. Refpondeo,me eiusdem
effe fententiae. SedMetrophanistamenteftimonium a nemine
indubiumvocatumiri exiftimo, cum homo inter proteftantes
fcripferit, idque egeritunîce, ut graecos cum noftra ecclefia
in plerisquefentire oftenderetr Vnde eum de ftatu deruncto-
rum tam candide futíle Iocuturum quis credatY nifi Veritas
banc ipfi confeffionem extorfiffet? Praeterea ex ipfis graeco-
rum euchologiis , libris publico cultui deftinatis , fatis per-
fpicuumeft, graecos non aliter fentire, acMetrophanes fcripfe-
rat. Illa enim fic orarembent pro defundorum animabus : (a)
vAvmv -, qvKa%ov ¿vltty Ht ш pumetet» Çmr тцу чга& eri qt\av$?»vt.
Cumfyiritibus iuflis anfummatü' fervi tut animant fat qttiefiere , illam
in beatam vitam , quae apud te eß, benigne cuflodi, Paulio poft
rogantT ut animae defunfti detur requies, vr тоте/ /рcпюы, Ъ
ríirq) ^Лоерй), Ь тотй, ctVA*i.vl;í&'7ívS<#. ¿TtSpa ó&'y», hlvrn ко) Çtvayttèf.
In loco lucido -, in loco amoeno , in loco refrigera } unde dolof aerumna &
fufph-ium omne exfulat. Precantur porro, ut Deus animabas de-
funftorum omne deliftum five verbo five opere five cogitatione
commiflum» ceu clemens Deus condoneu Denique fepa-
ratae a corpore animae ftatum hoc modo deferibunt: (b)
(Stfin im ¿jSim "typ í -i-v^i %*>etfyi¿ím iк та e¿/<*7®' ; ыpы тот* т&ж
ÍAKfíet-) кал i% Jw«p^« ó íMtov «t¡7»y. Про* tir ¿yyihut i» о/и/хл'л
TpíTBOTt , StтfüKMt xaSutvniei' Про* ms лгЬ(е»тш tif xß&r i*W»e«,
*»
{*) £*ckeü¿. ¿raee. fag, f2f. fi<¡. ( t)
gO DE ABSOLUTIONS MORTVORVM
@¡,&%v 7¡V £«и<г, tíu (jlítÚíb.v¡t -njV ¿v¿irdL\j<nv Xe/r? «/77|ff»/>ttSu,
x<u T«7f 4яу*к *4x*r x° *Aê(^' ^f* wí - qualem luílam anim*
л corporefeparatafußinet ? heu me! quantum plorat, пеc eft qui mifcrca-
tur eins? Adangelosfi convertit oculos , irrite deprecatur : fin ad homi
nes tendat manu» орет qui ferat , non invenit. Idcirco , o dileñi
fratres meit brevitatem vitae contemplati -, requiem defuntlo huic-tô"
magnam animabusmfiris mifiricordiam a Chrifio deprecemur. Haec
omnia qui rite contemplabitur, facile inveniet fundamentum
iudicandi de tota controvertía, quae inter pontificios & pro
testantes tamdiu agitata eft , annimirum graeci cum pontificas
purgatorium ftatuant, nec ne.? Falluntur enim pontificii, fi
íimile ac plane idem purgatorium igneum apud graecos quae-
runt, refteque noftriülis huncconfenfum afteftantibus contra-
dicunt, cum nec locum ab inferno diverfum comminifcantur,
ut pontificii, nec animas igne affligi dicant, nec alios horum
errores admittant. Nec tamen e contrario noftratibus difli-
mulandumeft, graecos ftatum animarum a damnatione diver
fum credere, qualemfupradefcripfimus, quem five purgatorii
ftve alio nomine appellent, noftra parum intereft. Candide
fatis de hac controveríia iudicare videtur autor hiftoriae cri-
ticae de fide & ceremoniis graecorum , a Dno. de м o ni edi-
tus, quem ri с hard vm simo ne m credunt. Ça) Fatetur
enim, graecos & purgatorium & tormenta per ignem negare,
admittere tamen certum ftatum purgatorii (»« certain efikt de
purgatoire ) & hinc etiam pro defunäis orare. Fatetur etiam,
efie aliquod difcrimen inter orationes pro defunftis graeco
rum & latinorum. Hos enim mentem fuam dilucidifitme in
fuis preeibus explicare, cum illrnimis generaliter loquantur.
{font demeurés dans des termes plm generaux.) Interim certum
cffe ait,illos quoque fupponere locura,quem tamen infernum
vocent, ubianimae tanquam in obfeuro carcere detineantur,
& hue
( a ) htfleire crttique de U treAnce& tics toutuтes dtt, JUuant. f^.ZQ.fifc
EXCOMMVNICÄTORVM. 8f
Sc hue referendas eíTe orationes,in quibus precari foieant , ut
animae locum iftum tenebrofum pmeriie, <Sein locum luci
dum, in locum amoenum, in locum refrigerii , qui paradifus
eft,refta tranfirepolîînt. Si vefo orent, ut animae ex infer
no liberentur,intelligi hoc aliter non pofle , quam de ftatu
quodampurgatorii , hoceft , quad in obicuro ifto carcerej
quem internum vocare ament, duorum generum animae de-
tineantur ; alias , quae non tam enormiter peccarint , ut ad
iempiternos cruciatus in loco ifto fuftinendos condemnari
poflint, alias, quae ibi in aeternum affligantur reverá
damnatae dicantur. Harum refpeftu e graecorum fententia
dici poffe, íA* inferno nullum effe redemtienem-, cum e contrarie»
fi illas refpicias , locum habere poííit di¿terium : In inferno eß
redemtio. Haec laudatus autor, qui veritatem hac irrcontro-
verfia eo propius videtur attigifle, quo magis a l. allatii
thrafonicaaudaciaabeft, quigraecos cum romanis plane idem
fentire nobis perfuadere voluit. E refbrmatis idem vide
tur thomaÍ smitho, presbytero anglicano , in rebus
orientalium ecclefiafticis verfatiffimo , & a partium iludio,
quod caput rei eft, magnopere abhorrenti. Sic enim hic vir
doftiilimus nobis narrat : ( a ) romanenfium dogma de purgatorio^
quod то TÍp K&baflvipibv frequentiui appeUitant , maxima cum animo- n
rum contentione fdlttffl UCfbU reiieere videntur graeci , utpote»
-nullofcripturarumteflimonio, auüoritate nulla muniendum: quafiden
populum curant inflituendum in confer/one catechetical ¡Jipi* yftt<p}in
x*s*p77K«, t»d 4VX"V ' ùçtgt &B 7tv ЫнДат. Nulla fcriptura de ,»
hoc tradit, quod reperiatur quaepiam poena temporaria àni-,»
marum purgativa poft mortem. Quod altero ah/ùrdo, uti ipfis „
videtur^ premuní. Si anima , inquiunt , pro peccatis iIItí fatisfaciat^ n
tum pari rationefacramentipoenitentiae pars illic queque peragi poßet, „
L qmi
(«<) Thorn. Smith, de eccl.grлес. hediente ftatu, feg. щ.
82 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
w quod efl , uti cenfent , ab orthodoxa dotlrina a!ienum. - - Sed fiiJpeSlt
„mihi eß baec graecorum dißimulatio -, fiqmdem tpßß*t»*nh
n Animas in abditijftmis receßbus\ conditas detentasque лцл(£ aerumnas
„ fubire Acperpetî, viventiumfiffragiis, oblation¡bus &ficrifici¿sfinon
penitus liberan , filtem adiutas quoddam refrigerium percipere, ( a )
v Qua de caujfà pteífat fett partículas> in antecejfitm offerre filent. - -
At dum de error e purgatorii anxie nimis , ne dieam inepte Jibi ca-
n vent, in erroremorigenicum de animabиs impiorum ex inferno, tan-
». dem liberandis videntur prolapfi. Ita enim dogmatice flatuunt : certo
„ multi peccatores a vinculis inferni liberantur , »o« ob ipforum poeni-
„ tentiam aut confejfflonem in Ulis infernalihus ctauftris , fed ob viven-
ntiumpia opera, & eteemojynas ^propter eccleßae pro its fufas orationes-,
& potifftmum propter incrùentum facrificium ,. quod quotidte offert
,, ecclefia pro omnibus viventibusfimul&defuntlis. Scilicet Smithus
ita arguit. Dum graeci animas in loco obfcuro detineri ac
inde-liberari ftatuunt,aut in loco aliquo intermedio id fiet, aut
in inferno. Cumvero a priore fententia fibï caveant, 6c tamen
hypothefin fuam tueri velint, fieri inde neceflb eft, ut e Cha¿
rybdi in Scyllam incidant,- & ex inferno liberationem fperan-
dam credant, qui error graviffimus Origenis eft. Eunderru
fereinmodum, licet paullo obfсurius, degraecorum fententia
differit doffiff. ricavtvs,! (í) qui graecorum dogma his
aphorismis induditt (1) locus, in quem animaepoft difcefium
e corpore feíe recipiunt, ab inferno non eftdiftinftus. (2)Ani-
marum aerumnae in eo confiftunt , quód Dei confpeftu pri-
vantur, interim necigneneeflammispurgari queunt. ( Ñe
que quatuor patriarehae, neque oecumenicus epifcopus in
dulgentes fuis vel unïus horae veniam animabus in hoc car-
cere conftriftis dare poíTúnt- (4) Si vera nonnunquam in
gratiarrr recipiuntur* exîndehoc fit , quod fuerunt membra
militant!* eceleííae > quae püs operibus Sc precibus fuis illis
miferi-
(*) t*g- '7& ( *) Rieaur, f*f>. 14. fag. 64.
EXCOMMVNIC ATORVM. ~ 8$
mifericordiam ac folatium parare poteft. Ex quibus omnibus
fatis apparet , quaenam fit graecorum de ftatu animarum.
a corporibus feparatarum opinio.
$. XXVIII, '
lam utea, quae haftenus diximus, in unum colligamus,
omnibus iam perfpicuam fore credo graecorum aeque ac ro-
manenfium iententiam , & quod inter utramque diicrimen
intercedat. Primo enim graeci a nomine purgatoni & ignis
purgatorii maximopefe abhorrent ; pontificii utrumque ad-
mittunt ac defendunt. Secundo graeci non ftatuunt юcúпь
quendam ab inferno diftin&um, in quem animae mortuorum
tantifper evolent, donee purgatae ad coelitum gaudia reci-
piantur ; romanenfes ftatuunt , & pro ep tanquam pro aris
oc focis contendunt. Tertio graeci aerumnas animarum non
ab igne elementan aut flammisuftulatoriis, fed a paterna Dei
virga, a carentia intuitionis Dei, ac trifti anteacbe vitae me
moria repetunt ; pontificii poenas animarum in graviilîmis
flammarum cruciátibus ponunt. Quarto graeci nec pecunias
hoc commento ullas exigunt,nec dividas cognatorum venan-
tur ; pontificii hoc faciunt impudentiffime. In his omnibus
adeo nullus inter graecos & romanenfes confenfus tantopere
alias ab his iaitatus apparet. In hoc tamen hadtenus utrisque
convenit , quod animae quaedam a corporibus feparatae in
infeliciorequodam ftatu aliquamdiu maneant, donec ecclefiae
beneficio aut liberentur , aut confolationem aliquam perci-
piant. linde fit, ut etiam utrique abfolutionem mortuorum
admittant , quam alias tanquam abfurdam ludicram atque im-
piam reiicere cogerentur , nifi hoc errore eflent fafcinati.
Hinc minime miramur, a g в. e g o в. i o m. papa Iuftum ( a ) óc
Fru&uofum (У) monachos , a benedicto vero , mona*
La chorum
(4) Greg. M. lib. 4. dt4¡. caf,5S- (*) Р'лсея. im nita S, Ore.
gant, tit.. U
34 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
chorum patre duas moniales (й) poft mortem demum ex-
communibationis vinculis effe folutos , quoniam hoc cunx.
do&rina pontificorum de purgatorio , iam tum glifcente »
optime confiftit. Quare ergo miremur graecos , idem facien-
tes , cum non minus ac latini ftatum aliquem animarurru
a damnatione & beatitudine diverfum agnofcant, piis ecclefiae
operibus aut mutandum aut certe aliquantulum corrigendum.
XXXIX., .
Haec vero graecorum fententia, quantum veritati divinae
repugnet,quis non animadvertitï cum iisdem argumentis,qui-
bus romanenfe purgatorium prematur. "Neque enim tota fcri-
ptura S. quanta quanta eft, ne verbo huiusmodi ftatus meminit»
ceu ipfi pontificii (b) aeque ас gracci (c) non fine indigna-
tionefatentur. Cum vero tam lufficiens fit verbum Dei, ut
foßt nos erudire in falmem per fidem in Cbriflo y imo ut perfeílus
ßt homo Dei , ad omne opus bonum ptrfeüt i/ißruftusz
( \!;nflia-y.ù& ) (d) quomodo faftum eftr ut de eiusmodi ftatu
animarumnos non erudirent, cuius tamen notitia, e pontifi-
ciorum (e) inprimis mente, tam eft neceflària, ut, qui Hind
Heget , tum in gehenna fempiterno incendio cruciandum , dicantS
Tantum vero abeft, utin fcriptura eiusmodi flatus praefidium
aliquodinveniat, utpotiusadverfa fronte cum veritate divina
in fcripturis revelata pugnet. Hae enim femper diftinguunt
Ínter credentes & incredulos, bonos & malos , via angufta Sc
lata incedentes,, filios Iuris & filios tenebrarum, filios Dei ôc
filios diabolboves & haedos, viventes fecundum fpiritum öc
viventes fecundum carnem , falvos denique & damnatos.
Mediorum hominum nullam faciunt mentionem, nec poflunt
etiam, falva thefi univerfaliffima, quod il г qui credunt & bapti
zantur , falvißntfutur i , qui non credidtrint > damnandi. (f) Quo
modo
(a) Benediit, lib. 2. dialeg. caf. $¡. (#) Gerhard. LL. theo I. Ttm. VIII.
fag. u£. ( с ) Cenfeß.graec. catechetic, fag. (d ) 2. Tim. П1, if. if,
Ь, Í») Bellarmin^ hb, и de furgat, taf. If, (/J Mart, XVI» ¡6,
EXCOMMVNICATORVM. 8$
modo autem ftante purgatorio , aut ftatu tali т qualem fibi
graeci concipiunt, hoc difcrimen manebit? Nec obftat, quod
dicunt, homines alios aliis efle meliores, alios aliis peiores.
Hoc enim difcrimen non ftatum aliquem a beatitudine &
damnationediverfum, fed tantum certos & diftin&os beatitu-
dinis aeque ac damnationis gradas importat. Nemini enim
noftratium dubium eft, beatorum non quidem quoad obieftb
vambeatitudinèmaut fbrmam illius» attamen quoad praemia
acceflbria varios fore gradus, Siquidem ipfa fcriptura dicit»
fore ut alii ibifulgeantquafi(plendorfirmamenti, alii inflar ftellamm in
perpetua* aeternitates. (л) Quemadmodum alia fit ciaritas filis , alia
claritas Ыпае , aliacUritasflellamm , fie¡laque » flella différat claritafe%
Jketiamforemortuorum.refHrreftionem-, (£) Ut alia argumenta aс
fcripturae teftimonia a noftris theologis aftatim dedarata óc
praeclare vindicata hiс praetermittamus. Neque dubitan-
dum putamus,q,uin & infernalium fuppliciorum diveríî futu-
ri fint gradus,non quidem ratione durationis autformae, fed!
refpe&u poenarum ipfarum , quae aut remiíïïores aut ihtole--
rabiliores pro delicbrum ratione erunt. Chriftus enim ipíe
fatetur, terrae fodomorum ôç gomorraeorum tolerabilius fore-
indie iudicii, quamcivitatibus, quae apollolos non recepe-
rint, (c) pharifaeorum damnationem futuram aburidantio-
rem (x&V* artetarÍTtfov) profelytos eorum eífe filios gehermae
{ J)tr&¿7ipov Avlolr) duplo ipfis peiores. (йГ) Atque adeo praemia
& cruciatus pro vitae vel fan&ae veí make gradibus varia fore»
fcriptura S. dicit, at pios ulfas aerumnas aut ftatum aliquem
infeliciorem manere, ubi dicit ? Potius ex difcrimine hominum,
quod fupra explicavimus, ita argumentamur. Sive vera 6c.
efficax fuit mortui fides, five faifa aс mortua, five nulla. Si
тeгa, falvari eum certum eft, licet & debilior, fuerit. Si faifa»
L 3 cer~
XJI, 3; ( i ) 1. Свг. XV, 42. I*) Matth. X, y, Luc, X, K»
См»/, Matth, JJ, ZU {d) Matth, ХХШ, 14. if, .
$6 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM
certiffime damnatur, licet fub pulcherrima hypocrifeos fpecie
latuerit; fi nulla, nec hoc quidem cafu aliud quicquam eum
manere poteft, praeter damnationem. Quoríùm igitur ad-
verfarii eos referent, quos in ftatu fupra defcripto collo-
cant? Sane non ad ûltimam claflem , nam qui non credit ,
iatïl iudicâtUS (fi , fiquidem non credit in nomen migeniti filii
J)ei. (4) Necadmediam, пaтш, quineccdidifuntnecfrigidi,
exjpuet Cbriftus ex ore fitOy (¿) iisque dicetv ctrte ПШ~
quam noui vos^ difcedite a ttie operarii Iniquitätis. (г) NeC
denique ad primam. Qui enim crtdunt in filium^non veniunt in
indicium, fed tranfibunt e morte in <vitam aeternam. (d)
Èrgo ad nullam. Pôrrofcimus, fcripturam facram omnibus
piis ftatim poll mortem promittere gaudiorum poflefiïonem.
loh.V-,24. 2.Cor.V-,U. Luc. XV/, г2. Efa.LVIl^. Apc.XlV,t3.
Quomodo igitur locumhabebitautpurgatorium aut flatus qui-
vis alius a damnationediverfus ? id quodeo magisobfervandum
eft contra graecos, quifibiperfvadent, animas piorumanteiudi-
cium nondum frui beatitudine , fed eam in fpe expe&are.
Sed vix opus effe puto , ut deíperatam aut purgatorii aut flatus
ei analogi cauflam ulterius oppugnem , cum & ipfos eius pa
tronos tam anilis fabulae non poflït non pudere. Tantum
inde hoc argumentum elicio contra tympanicorum abfolu-
tionem:
Quodcunque prodigium doftrinam de medio animarum
ftatu fupponit& confirmat, illud non eft divinis mira-
culis accenfendum.
-' Atqui prodigium in tympanicorum abfolutione fieri foli-
i tum hoc facit. . „
E. prodigium hoc miraculis divinis non eft, accenfendum*
Maio-
(u» ) JA. III, Jg. (i) Jpc. Ill, 16. , (*) MdUk Pill, Ц.
(d)Jeh. fTfPft
EXCOMHVNICATORVM. %J
Maiorem propofitionem §. XVIII. & hac ipfa, minorem
$.XXVI.probavimus: unde conclufío fuá íponte fequitur.
f. XXX.
Facile quidem & per alios fidei artículos Ire líceret i &
prolixius oftendere,abfolutionem tympanicorum illis graviter
repugnare , nifi chartam huic diatribae deftinatam deficere
mihi inter fcribendum animadverterem. Portus îgitur demum
refpiciendus eft , fi prius exccptionis unius fcopulum adhue
praeternavigaverimuS. Erunt enim , qui mirari fe dicant »
Deum hoc miraculum fieri permittere » ex quo tota graeco-
rum ecclefia haut parum detrimenti capiat. Sed refpondeo»
faepenumero contingere, ut Deus hominum fefe tentantium
precibus ex iufto iudicio annuat, & prodigia fieri permittat»
non quafi. hominum errore deleftetur, aut malum inde emer
gens velit, fed ut poenasdent homines, reli&is Mofe 5c pro-
phetis miracula & figna anhelantes. Plura eiusmodi faifa mi-
racula & figna collegit в. gerhardvs, (<г) ex quibus fatis
apparet, fieri ita pofle, permútente Deo , Sc iufto iudicio
hominum incredulitatem puniente. Nec obftat quod ifthaec
faifa miracula" femel tantum contigerint , & privatos modo
habuerint auftores, quorum impofturae facillime fuerint de-
preheniae ; hoc vero prodigium veluti ordinarium fit , & totiés
contîngat,quoties experimentí capfundi occafio fit,necetiam
ab uno aliquo privato homine proficifcatur ,. fed ab integra
ecclefia graecanica,. quam Deus a daemone tantopere deeipi
ac ludibrio haberi non fit permiimrus.. Facilis enim refponfio
eft, fieri pofle, ut totae etiam ecclefiae particulares iufto Dei
iudicio eiusmodi illufiones experiantur , fi verbi divini con-
temtu aut numinis tentatione divinam in fe nemefin provo-
caverint. Probo id exemplo exorciftarum iudaicorum , qui
tempore Chrifti univerfum terrarum orbem percurrentes ,
" j -'. -i - diabo-
I (* ) Cenfejf. cathtl. lib. 2. 4rt.f. cap. fag. mt.feqq.
88 DE ÂBSOLVTIONE môrtvorvm
diabolos certis quibusdam formulis eiiciebant , effè&u ordi
naria fequente. Meminit eorum Chriftus ipfe, dum iudaeos
fefe blafphemantes interrögat : quod fi ego fer Beelz,tbub euch
daemonia , filii vcftri per quem etMunt? (л) & afta apodolorum
nominant exorciftas huius notae feptem 5 Scaevae pontificis
iudaici filios, qui hanc Ыщалхгум publice profitebantur. (¿)
Ñeque putandum eft , privatorum quorundam & maleferia-
.torum hominum has fuiffe praeftigias. Synagogam enira.
iudaicam rem approbafle, ex talmudicis apparet , ubi & for
mulae incantationum eiusmodi, (c) & exempla (d) referun-
tur, ceua lightfooto eft demonftratum.' Talia igitur,
ft in ecclefia iudaica fieri permifit Deus , poftquam illa vivo
fonte relifto dftemas fibi parare coeperat : quid mirum fi &
graecis idem cohtigerit, ex quo Deum temare multisque pre-
cibus hoc prodigium flagitare aufi funt? probari id etiam
poteft exemplo omni exceptione maiore , nimirum probationi-
bus iftis candentis ferri, aqüae frigidae & ferventis, aliisque,
quae medio aevo per totumchriftianum orbem receptiílimae
fuerunt. Solebant enim homines, facinoris alicuius fufpefti,
fíclericiefTent,autob aetatem vel aegritudinem fingulare cer
tamen inire non poflent, eo adigi, ut ferrum candens manu
contreftarent, eo fine, ut fi illaefi abirent, innocentes crede-
rentur; fin minus, poenas fubirent. Sin ruftici eflent aut
nonliberi, iubebantur aquae frigidae immergi, eo omine, ut
fi mergerentur, infontes ; fin natarent noxii crederentur.
Parratioerat, fireibrachium nudum aquae ferventi immittere
cogebantur , impunes abituri , fi integrum extraherent,
fontes, fi ambuftum. De quibus barbaris examinibus poft
- FRANC.
( a) Luc. XI, ig. (í ) АЯог. XIX, ц. i4, Conferri hic poflunt, quae de
cxorciítis iudàlcis ex antiquitate etiam profana doftiflîme diflèrit Huge
Crotius ad Matth. XII, fag.Щ. temo 1Г. Critic. facror. (c) Traä,
Joma ùaijl, fol. gл.. U A-oodah Zarah,fol. 12.2. {d) Joma. fol. tf. I,
Lightf. fag. $Q.&W her, Mr,.,. r :. . . . .
EXCOMMVNIC ATORVM. 8ç>
fRANG. ivretvm, lambecivmôc alios egregie Sc prae-
clare differit carolvs du fresne. (4) Certum eft, has
purgationes per omnem fere Europam receptiíïïmas fuiffc,
etiam apud graecos , ceu гасну me re s teftatur. Neque
effe&u fuo prodigiofo carebant, ut exempla fere innúmera
-teftantur , magnam partem a laudato carolo du fres ne
locis fupra allegatis collefta , quae omnia mendacii arguere
nullius frontis eflet. Praeterea hoc prodigium aeque ac
abfolutionemtympanicorumgraecanicam, clerici fibi vindica-
bant , qui certis ritibus ferrum igni immittebant , illi con
cepts precibus benedicebant , multa fimul ieiunia, miffas alia»
que officia celebrabant, &denique non fine pompa intra ipfam
ecclefiam examen inftituebant , ceu ex legibus adelstani
regis, V ас BYMERis hiftoria, andre ae svENONis,epifcopi
Lundenfis legibus fcanicis aliisque monumentis probat lauda-
tus du F res ne. Quamvis vero haec prodigia quotidie fiè
rent, & a tota ecclelia, etiam clero fatis diu approbarentur :
impia tarnen erant, & non nifi tentationes Dei, imo ab ipfis
gentilibus originem trahebant, (£) merito hinc a conciliis»
pontificibus & piis principibus tanquam peftilentiffimi errores
abrogata. Cum igitur tota ecclefia graeca aeque ac romana
fatis diu profanis his ritibus inhiarit, eaque maximi fecerit: an
mirum, eandemferefabulam, fcenatantummutata, hodienum
in Graecialudi ? an mirum, diabolum iufto Deiiudicio homini-
bus Deum tentantibus illudere ? íane id facit libentifllme, dum-
modo homines prodigiis iftiusmodi tanquam putaminibus dele-
ftati , veritatis divinae folidaeque pietatis nucleum interea
M negli-
( a) Franc, lurct. ai 1-uon. Carnef. tptft, 74. Lambec, lib. 2. Origg. Hamb,
pag. ал. dn preßte Gieß. lat. fart. 2. pag.tfa.. & part. 1. pag. z?f.fif.
Pachym. ltb. 1. hifi. cap. 12. (b) Loca Siphec/ü ex Anttgena, Strabe-
nit ltb. f. Plin, ltb. 7. H. S cap. 2. Ser-vti adVirg. ltb. и. Aenetd. dudum
allegavit Cret. ltb. t. de uent. relig. chrift. n. lj¡. pag. 2020. leт. Vil.
Crit.facr. quibus 8c exempla apud indos , faenfes & americanos ok-
Icrrati addi facile pofiîmt,
OE ABSOLVTIONI MORTVORVM
negligant. Quae omnia cum ita fint, non poflum a me in*"
petrare, ut miraculum iftud, quantumlibet fpeciofum , divi
dís armumerem» autgraecos fuperftitionis abfolvam.
$. xxxl; ;
Atque haee quidem funt, quae de excommunïcatcrum
tympanicorum abfolutione dicenda in praelènti putavimus.
Accuratiora forte ab bis expecbri poífent » qui ipfi inter
graecos verfati, eorum ritus & dogmata magis perfpefta ha-
beant; cum mihi aliorum narrationibus innitendum, deque
ipfa re ex Ulis iudicandum fuerit. Rogo interim Deum miferi-
cordem» & fupplicibus votis obteftor, utecclefiae graecae,
fponfae olim foaeformoftflimae, nunc cum tyrannide turcica
nonmagis quam fuis erroribus eheu confliöantis р<?& tot cafti-
gationes diuturnas mifereri, & eam ex omnibus ignora ntiae,
«rrorumque tenebris eripere dignetur, quo demum uno omnes
ore»corde uno,S. S. Trinitatem indefmenci voce ,
celebremus Amen I
top related