การเพิ่มประสิทธิภาพและการสืบค้นทรัพยากรอิเล็กทรอนิกส์ด้วย...
Post on 05-Dec-2014
2.192 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
เมทาดาทา (Metadata) และการประยกตใชงาน
ฝายบรการความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
http://www.thailibrary.in.th
บญเลศ อรณพบลย ศตพล ยศกรกล
วนท 5 กมภาพนธ 2556 ณ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร
เมทาดาทา คอ ...
• Metadata is data about data
หนงสอเลมนมช อเรอง คอ ... ผแตง คอ ... ส านกพมพทจดพมพ คอ ... ปทจดพมพ ..... ISBN …… ค าส าคญ/หวเรอง ...... จ านวนหนา .... ราคา .....
เมทาดาทา คอ ...
• Metadata is data about data
เมทาดาทาเพอบรการผใช ในรปแบบ “ขอมลทางบรรณานกรม” CIP : Cataloguing in Publication
เมทาดาทา คอ ...
• Metadata is data about data
เมทาดาทาเพอใชในระบบจดเกบทางคอมพวเตอร ในรปแบบ “MARC”
MAchine Readable Catalog
LDR: 00660nam 2200217 a 4500 001: 83167 005: 20020311000000.0 008: 430803s2543 th 000 1 tha d 020: $a 9748530329 $c 195 040: $a มศว 090: $a น $b ม495ส 100: 0 $a มาลา ค าจนทร. 245: 10 $a สรอยสคนธา / $c มาลา ค าจนทร. 260: $a เชยงใหม : $b วรรณรกษ, $c 2543. 300: $a 343 หนา. 950: $a สมดทะเบยนพสด เลม 5 หนา 89 (ร 43)
Data ทมากกวา “สงพมพตวเลม”
• เอกสารอเลกทรอนกส – แฟมเอกสารทไดจาก การสแกน
• เอกสารดจทล – Convert File
– Born Digital • Word file • PowerPoint file • แฟมภาพจากกลองถายภาพดจทล
• ไฟลวดทศน • ไฟลเสยง • เอกสารเวบ
• วตถทางโบราณคด • งานศลปะ • จดหมายเหต • เอกสารการท างาน • นทรรศการ
เขาถง
สบคน
ระบบงานของหองสมด
• ระบบหองสมดอตโนมต
• เวบไซตหองสมด
• ระบบหองสมดดจทล
• ระบบคลงภาพดจทล
• ระบบจดหมายเหตดจทล
• ระบบฐานขอมลงานศลปะ
• ระบบฐานขอมลงานวจย
• ระบบฐานขอมลผาพนเมอง
• ระบบฐานขอมลปราชญชาวบาน
• ระบบบรหารจดการความร
จดเกบ
การเชอมโยง การวเคราะห
เมทาดาทา จงตองมมากกวา
MARC
หลากหลาย Metadata
• MARC
• MARCML
• Dublin core
• ISAD (g)
• CDWA
• RDF
• OWL
• MODs
• METs
• PDF Metadata
• Doc Metadata
• EXIF
• XMP
• IPTC
ประเภทของเมทาดาทา
• Administrative Metadata
– Created/Modified date, Revision, File Type, Right, Link
• Descriptive Metadata
– Title, Abstract, Author, Keyword, Tag
• Structural Metadata
– Defines the relationship between whole and parts
ประโยชนของเมทาดาทา
• เปนแนวปฏบตรวมกนของนกพฒนาระบบ และบคลากรทเกยวของ
• ใชในการสบคนขอมล
• ใชในการเชอมโยงขอมล
• ลดเวลา ก าลง และงบประมาณในการท างาน
การจดการเมทาดาทาของรปถาย EXIF/IPTC Metadata
EXIF
• เมทาดาทาทมาพรอมกบรปถาย
• บนทกดวยซอฟตแวรทมาพรอมกบกลองถายภาพดจทล
– Taken Date
– Make
– Manufacturer
IPTC
• เมทาดาทาทผใช ชางภาพ ผสรางสรรค สามารถบนทกเพมเตมได
– Caption/Title
– Description
– Keyword
– Category
– Right
การเรยกด EXIF ดวย XnView
การสบคนดวย EXIF ผาน XnView
การสงตอขอมล EXIF ดวย PhotoScape
การท างานกบ IPTC ดวย XnView
การคนดวย IPTC ผาน XnView
EXIF และ IPTC กบ Flickr.com
ภาพตวอยางความสามารถการดง IPTC Metadata ของภาพดวย Flickr.com
ตวอยางการสบคนรปภาพผาน Flickr.com
Descriptive Metadata
สบคนตอดวย Administrative Metadata
IPTC กบ Facebook.com
ภาพจากกลองถายภาพดจทลพรอมพกด Geo Tagging
• ภาพจากกลองถายภาพดจทลรนใหมๆ จะฝงคาพกด Geo Tag ไวใน EXIF Metadata ซงตองใชโปรแกรมเฉพาะดงคามาแสดงผล
• geotag-0.062.jar ตรวจสอบและแสดงผล Geo Tag ดาวนโหลดไดทhttp://sourceforge.net/projects/geotag
• ตรวจสอบและแสดงผล Geo Tag แบบ Online http://www.geoimgr.com
ภาพจากกลองถายภาพดจทลพรอมพกด Geo Tagging
การใช Administrative Metadata (Date Taken) กบการเปลยนชอแฟมภาพดวย XnView
ระบบคลงภาพดจทล หรอทเกยวของ
• รองรบการน าเขาภาพพรอม Extract เมทาดาทาทง EXIF และ IPTC ไดอตโนมต
• Open Source Software
– Joomla + JoomGallery
– Wordpress.org + NextGen Gallery
– Gallery2
แนวปฏบตการถายภาพ/บนทกภาพดจทล
• ตงคาวนท/เวลาของกลองถายภาพดจทลใหตรงกบเวลาจรง (เทยบกบเวลามาตรฐาน)
• ก าหนดคณภาพของการถายภาพ/บนทกภาพใหสง
• ระบขอมลเกยวกบผถายภาพ และอนๆ ตามคาควบคม (Config) ของกลองถายภาพดจทลแตละรน
• เกบภาพคณภาพสงไวเปนระบบ
• ภาพทน ามาใชงานหรอเผยแพร ควรระบ IPTC ใหเหมาะสมกอนเผยแพร
• ปรบขนาดภาพใหมขนาดทเหมาะสมกอนเผยแพร
การจดการเมทาดาทาส าหรบเอกสารเวบ
ค าคน
Site Title
Site URL
Site Description
Web Metadata : Metatag
Web Metadata : Metatag
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8">
<title>Mahidol University, THAILAND -- Wisdom of the Land</title>
<META NAME="Author" CONTENT="Mahidol University">
<META NAME="keywords" CONTENT="Mahidol University, Mahidol, Wisdom of the Land, Thailand, Salaya, Thai University">
<META NAME="Keywords" lang="th" CONTENT="มหาวทยาลยมหดล, มหดล, ม.มหดล, มหาวทยาลย, ศาลายา">
<META NAME="description" CONTENT="Mahidol University is the best comprehensive universities in Thailand and Mahidol University is ranked as the #1 university in Thailand by the recent QS.com Asian University Rankings 2009">
<meta name="robots" content="index, follow">
</head>
CMS & Web Metadata
• Joomla : site
– Site Title
– Site Keyword
– Site Description
– Site Author
– Site Right
– Site Robot
• Joomla : artile
– Title
– Alias -> FriendlyURL
– Keyword
– Description
– Author
– Right
– Robot
Web Metadata : Wordpress.org
• ตดตง Plug-ins ชอ
– All in One SEO Pack
– Google XML Sitemaps
– Simple Tags
การก าหนดหมวดหม Tag รวมทงประเดนระหวาง Tag และค าส าคญ (Keyword)
• Categories และ Tags ถกสรางขนเพอผเขาชมเวบ ไมใชเพอ Search Engine (อยางเดยว)
• Categories และ Tags เปนเครองมอในการน าทาง การจดเรยงเนอหา การจดกลมเนอหา และการสรางความสมพนธของเนอหา เพอชวยใหผอานเขาถงเนอหาทเกยวของได สะดวก
• Categories และ Tags ตองถกใชงานไดงาย ค าทใชจงไมตองหรหรา
• Categories เปรยบเสมอนสารบญในการเขาถงเนอหาของเวบ และชวยบงชวาในเวบมเนอหากลมใด
การก าหนดหมวดหม Tag รวมทงประเดนระหวาง Tag และค าส าคญ (Keyword)
• Categories จะตองเปนเปนค าทเฉพาะเจาะจงมากพอทจะชวยใหผเขาชมเขาใจเนอหาภายใน ไมกวางเกนไปหรอแคบเกนไป หรอคลมเครอ
• Categories must be specific enough to help visitors understand the content within, while not being too general or vague.
• Tags เปนค าทใชเพอท าดชนค าคนของเวบ
• Tags เปนค าทมความหมายเพยงพอในตวเอง เกยวของกบบทความ ชวยในการจดหมวดหมระดบเนอหาของเวบ
• Tags ถกใชเปนดชนค าผาน Blog Search Engine เชน Technorati
Administrative & Descriptive Metadata กบเอกสาร Microsoft Office/OpenOffice.org/LibreOffice
Greenstone ระบบหองสมดดจทล ทท างานรวมกบ Document Metadata
Structural Metadata
• เอกสาร Word (ภาษาองกฤษ) ทพมพดวย Style แปลงเปน Digital Content แบบมโครงสรางดวย Greenstone
มาตรฐานเอกสารดจทล
• การตงชอโฟลเดอรไฟล
• Default font
• การพมพ
• Save and embed font --- ms office
• Export and embed
• Style
• Export PDF and bookmark
ขอบคณครบ
บญเลศ อรณพบลย • boonlert@nstda.or.th • http://www.facebook.com/boonlert • http://www.slideshare.net/boonlert ศตพล ยศกรกล (เฟสท) • satapon@nstda.or.th • http://www.facebook.com/firstsatapon • http://www.slideshare.net/firstpimm/
top related