วัฒนธรรมองค์กร (organizational culture)

วฒนธรรมองคการ

ความหมายและความส าคญของวฒนธรรมในองคการ

วฒนธรรมองคการ เปนวถชวตทคนกลมใดกลมหนงยดถอปฏบตสบตอกนมา ซงจะ

กลายเปนนสยและความเคยชน และกลายเปนขนบธรรมเนยมประเพณ วถประพฤตปฏบต

ความเชอ คานยม รวมทงภาษาวตถสงของตาง ๆ วฒนธรรมท าใหคนรวมตวกนเปนสงคม

มการอยรวมกนอยางมระเบยบ ผลของวฒนธรรมจะออกมาในรปจรยธรรม ตลอดจน

คานยมทใชในการตดสนใจหรอวนจฉยสงการ จรยธรรมองคการถอเปนสวนส าคญทจะท า

ใหการด าเนนงานขององคการกาวหนาและสงผลใหองคการไดรบความเชอถอจากสงคม

ดงนนองคการทกประเภทจงจ าเปนอยางยงทจะตองน าจรยธรรมมาใชในการบรหารและ

แกไขปญหาองคการอยางถกวธเพอใหไดรบความเชอถอ ภาพพจนทด อนน ามาซงชอเสยง

เกยรตยศและความกาวหนาในระยะยาวขององคการ

ความหมายและความส าคญของวฒนธรรมในองคการ

ในองคการทงหลายซงเกดจากการรวมกลมของคนอยางมระเบยบนน ถาเรามองทปจเจกบคคลจะเหนวา

บคคลจะกระท าการไปสเปาหมายใด ๆ ไดนน เขาอาศยศนยรวมของใจหรอจตใจเปนตวน าดงทมกกลาวกน

วา “ส าเรจดวยใจ” เมอปจเจกบคคลมารวมกนในองคการมจตใจมากมายแตกตางกนไป สงทจะผกความ

แตกตางของจตใจเหลานใหอยดวยกนไดและท างานไปในทศทางเดยวกนได หรอมคานยมในเรองตาง ๆ

โดยเฉพาะคานยมทเกยวกบงานในหนวยงานทตนเองมวถชวตอยสอดคลองกนได สง ๆ นนกคอ

“วฒนธรรม” ในองคการ การศกษาวฒนธรรมในองคการไดรบความสนใจมากขนในปจจบน เมอการ

เปลยนแปลงของสงคมมผลกระทบตอองคการ โดยเฉพาะในดานเทคโนโลย เทคโนโลยสามารถท าใหงาน

งายขนและท าใหการท างานในยคขอมลขาวสารหรอยคโลกาภวฒนสามารถจดขนาดองคการใหเลกลง มการ

กระจายอ านาจออกไปใหบรการอยางกวางขวางเฉพาะพนท เฉพาะราย เฉพาะดาน จนกลมคนเหลานม

เปาหมายเฉพาะของกลม เชน กลมนตกร กลมบญช กลมบรหารงานบคคล และกลมอน ๆ กลมเหลานอาจ

มชอเปนแผนก ฝาย กอง กรม หรอกระทรวงกได อยางไรกดจะมสายโยงใยคอ วฒนธรรมในการท างาน

เปนศนยรวมของจตใจจากองคการตาง ๆ เพอใหองคการสามารถท างานมงไปสทศทางเดยวกนได

ความหมายของวฒนธรรมในองคการ

กอรดอน (Gordon. 1999: 342) กลาววาวฒนธรรมองคการคอสงทอธบาย

สภาพแวดลอมภายในองคการทรวมเอาขอสมมต ความเชอ และคานยมทสมาชกของ

องคการมรวมกนและใชเปนแนวทางในการปฏบตงานเพอมปฏสมพนธกบโครงสรางอยาง

เปนทางการในการก าหนดรปแบบพฤตกรรม

วรช สงวนวงศวาน (2547: 20) กลาววา วฒนธรรมองคการคอคานยมและความเชอทม

รวมกนอยางเปนระบบทเกดขนในองคการ และใชเปนแนวทางในการก าหนดพฤตกรรมของ

คนในองคการนน วฒนธรรมองคการจงเปนเสมอน “บคลกภาพ” หรอ “จตวญญาณ” ของ

องคการ

วฒนธรรมองคการ (Moorherad & Griffin 1995: 440) หมายถง การแสดงใหเหนถงคานยม

ความร ความคด ศลธรรม ประเพณ เทคโนโลยตลอดจนสงตาง ๆ ทมนษยสรางขนมา ความเชอถอศรทธา

รวมกนของบรรดาสมาชกภายในองคการนน ๆ และทงแสดงใหเหนถงสญลกษณตาง ๆ

เชน ปรชญา ต านาน นยาย เรองราว และภาษาพเศษ ฯลฯ

โดยสรป วฒนธรรมองคการหมายถง

ฐานคตพนฐานทมแบบแผนซงถกประดษฐคนพบจากการเรยนรโดยกลม

เพอใชเปนเครองมอในการแกไขปญหาการปรบตวและถกถายทอดไปยงสมาชกในองคการ

ความส าคญของ

วฒนธรรมองคการ

อาจกลาวไดวาวฒนธรรมเปนรากฐานทก าหนดทศนคตและพฤตกรรมของมนษย

ในสงคม องคการซงจดวาเปนสงคมยอยยอมมวฒนธรรมเปนหลกในการด ารงชวต หรอวถ

ชวต หรอเปนแบบแผนส าหรบพฤตกรรมในการท างานของมนษย โดยทสมาชกในสงคม

หรอมนษยไมรตว ซงคลคคอน และเคลล (Kluckhohn and Kelly) เรยกวฒนธรรม

ในองคการวา เปนแบบหรอวถการด ารงชวตทท าใหองคการมเอกลกษณของตนเองตางไป

จากองคการอน และแบบการด ารงชวตนสามารถแลกเปลยนกนและกนหรอแพรกระจาย

ออกไปไดในหมสมาชกของสงคม โดยมการเรยนรผานกระบวนการขดเกลาทางสงคม

วฒนธรรมนเปรยบเสมอนเปนกาวหรอหลกทยดองคการหรอหนวยงานใหกลมเกลยวไมแตก

สลายลงไปความส าคญของวฒนธรรมตอองคการ

มหลกฐานการศกษาวจยไว 3 ประการคอ

วฒนธรรมองคการสามารถก าหนดรปแบบพฤตกรรมขององคการได

เชน วฒนธรรมองคการทคนสวนมากมกวางเฉยตอปญหาทเกดขนใน

องคการ เมอวถชวตทวไปสรางแบบแผนการวางเฉยตอปญหา พฤตกรรมการปฏบตของ

มนษยในองคการกจะซมซบเรยนรแพรกระจายในเรองการวางเฉย นานเขากจะเปน

วฒนธรรมการวางเฉย และกลายเปนแบบแผนส าหรบพฤตกรรมมนษยในองคการนน ๆ

ตอไป

1

รปแบบพฤตกรรมองคการทเกดขนจากวฒนธรรมองคการอาจเปนไดทง

ปจจยเกอกลหรออปสรรคตอการด าเนนงานขององคการ โดยเฉพาะอยาง

ยงการตดสนในแกไขปญหาในการบรหารงาน กลาวคอ วฒนธรรมจะ

สงผลตอรปแบบและเนอหาความสมพนธของบคคลทวไปในองคการ เชน ในกรณทองคการม

ปญหาทเกยวกบงานหรอพฤตกรรมของคน และจ าเปนตองแกไขปญหาเหลาน แตเมอพฤตกรรม

ของคนทเกดจากการยอมรบอ านาจของผน า และไมมความกลาหาญในการรเรมแกไขปญหา ถา

ผน าไมเปนผเรมตนกอนคอมวฒนธรรมยอมตามอยางไมยงคด (Subordination culture)

2

พฤตกรรมเชนนกจะเปนอปสรรคในการแสวงหาแนวทางแกไขปญหาทตนประสบอยรวมกนอยางมความคดและ

รเรมสรางสรรคซงความคดรเรมเปนสงจ าเปน เมอแบบแผนการประพฤตถกปดกนกจะเกดการวางแนวปฏบต

ขนมากนเอง วาวธการแบบใดในการแกไขปญหาเปนทยอมรบไดในกลม (เพราะสอดคลองกบแบบแผน

วฒนธรรมทกลมมอยในใจ คอความกลว) หรอวธการแบบใดในการแกไขปญหาเปนทยอมรบไมได (เพราะขด

กบวฒนธรรมกลมทมอยในใจ หรอกลมไมมวฒนธรรมนอย คอความกลาหาญในการคดรเรมสรางสรรค) ใน

การปฏบตงาน หรอในการมความสมพนธระหวางสมาชกในองคการดวยกน วฒนธรรมจงเปนเงอนไขส าคญ

ควรแกการระลกถงในการศกษาปญหาขององคการทงโครงสราง กระบวนการ พฤตกรรม และสงแวดลอมใน

องคการ

จากผลงานการศกษาของ พอล เบท และ เอมอพ สลกแมน

(Paul Bate and M.E.P. Seligman) พบวาวฒนธรรมจะมอ านาจชกน าใหเกด

ภาวการณเรยนรตาง ๆ ได โดยเฉพาะอยางยงทมความส าคญกบองคการ คอ การ

เรยนรภาวะชวยตวเองไมได (Learned helplessness) ซงเปนสถานภาพทางจตทคนจะมเมอเขารบรวา

เขาไมสามารถควบคมเปาหมายในชวตของเขาเองได และถาการรบรเชนนไดรบการยนยนโดยผนนม

ประสบการณตรง โดยเขาผนนพบกบตวเองวาเปนเชนนนจรง ๆ กจะท าใหการจงใจในการตอบโตกบปญหา

หายไป กลายเปนคนยอทอตออปสรรคหรอไมตอสใหเปาหมายขององคการบรรลผล วฒนธรรมการยอมตาม

ผบงคบบญชาโดยไมยงคดจงกอใหเกดพฤตกรรมสนหวงในองคการ

3

สภาพแวดลอมในขององคการจะมพลงทมอานาจอยางหนงคอ วฒนธรรมองคการ : คานยมและบรรทดฐานทยดถอรวมกนโดยสมาชกขององคการทไดกลายเปนรากฐานของระบบการบรหารและวธการปฏบตของพนกงานและผบรหารภายในบรษท พลงนจะถกเรยกวาวฒนธรรมองคการ คานยมรวมของวฒนธรรมองคการจะเรยกรองความสนใจตอสงสาคญ และระบแผนของพฤตกรรมทกลายเปนบรรทดฐานนาทางการกระทาสงตาง ๆ ภายในองคการ

วฒนธรรมองคการจะถกหยงรากลกในอดตแตจะถกกระทบจากปจจบนและความคาดหวงในอนาคตแนวความคดของวฒนธรรมองคการจะมรากฐานมาจากมานษยวทยา วฒนธรรม วฒนธรรมองคการจะเปน

การสะสมของความเชอ คานยม งานพธ เรองราว ตานาน และภาษาพเศษ ทกระตนความรสก ความผกพนภายในบรรดาสมาชกขององคการ บคคลบางคนจะเรยกวฒนธรรมองคการวาเปน “กาวทางสงคม” ทผก

สมาชกขององคการเขาดวยกน วฒนธรรมองคการจะสะทอนใหเหนถงมมมองรวมของ “วถทางทเรากระทากนอย ณ ทน” บางครงวฒนธรรมองคการจะหมายถงวฒนธรรมบรษทเนองจากแนวความคดของวฒนธรรม

สามารถใชอธบายสภาพแวดลอมภายในของบรษท แตแนวความคดของวฒนธรรมสามารถใชอธบายสภาพแวดลอมภายในขององคการทไมมงกาไรดวย เชน หนวยงานราชการ องคการการกศล และพพธภณฑ

เปนตน วฒนธรรมจะมความสาคญตอองคการเนองจากบคคลจะการะทาบนพนฐานของคานยมรวมและคณลกษณะอยางอนของวฒนธรรมองคการ พฤตกรรมของพวกเขาจะมผลกระทบอยางมากตอองคการ

วฒนธรรมองคการจะถกพฒนาขนมาจากหลายแหลง เมอองคการใหมถกกอตงขนมา วฒนธรรมมกจะถกพฒนาขนมาทสะทอนใหเหนถงแรงจงใจและจนตนาการของบคคลทเกยวของ ผกอตงมกจะมผลกระทบทสาคญตอวฒนธรรมทถกพฒนาขนมา ตวอยางเชน เรย ครอค ผกอตงแมคโดนลด ไดปลกฝงคานยมรวม คณภาพ บรการ ความสะอาด และคณคา กบพนกงานทกคนไวอยางเขมแขงทยงคงเปนความเชอของบรษทอยในปจจบนน “วฒนธรรมองคการ” ไดกลายเปนคาทนยมแพรหลายของหารบรหารในปจจบน เอดการ ไชนนกวชาการและทปรกษาไดใหความหมายของวฒนธรรมองคการวาเปนระบบความเชอและคานยมรวมทถกพฒนาขนมาภายในองคการและนาทางพฤตกรรมของสมาชกขององคการ และเปนพลงเบองหลงทจะกาหนดพฤตกรรม เสรมแรงความเชอรวมกน และกระตนใหสมาชกใชความพยายามอยางเตมทเพอทจะบรรลเปาหมายขององคการ

องคประกอบของวฒนธรรมองคการ

สภาพแวดลอมทางธรกจ บรษทแตละบรษทจะด าเนนงานอยภายในสภาพแวดลอมทางธรกจทเจาะจงทจะก าหนดประเภทของ

องคการทตองการเจรญเตบโต

คานยม คานยมทยดถอรวมกนโดยพนกงานทกคนจะมคณลกษณะพนฐานขององคการคานยมคอสงทผลกดนความ

พยายามรวมกนของสมาชกขององคการ คานยมจะถกระบไวภายในเปาหมายคอค าขวญของบรษท

วรบรษ บคคลบางคนจะถกระบไวอยางใกลชดกบวฒนธรรมองคการ ตวอยางเชน วฒนธรรมองคการของไมโครซอฟทจะ

ถกเชอมโยงอยางใกลชดกบวรบรษของพวกเขาคอ บลล เกตส พนกงานสามารถเขาหาเกตสโดยตรงผานทางระบบ

อเลกทรอนกสเมลของบรษท เกตสจะพยายามตอบค าถามแตละขอภายในวนทเขาไดรบ

ธรรมเนยมปฏบต กจกรรมและเหตการณปกตจะเปนสวนหนงของวฒนธรรมองคการดวย

เครอขายทางวฒนธรรม วฒนธรรมองคการจะถกถายทอดผานเครอขายทไมเปนทางการ เรองราวของอดมคตและวรบรษ

ของบรษทกอนหนานจะถกถายทอดผานเครอขายทไมเปนทางการ เรองราวของอดมคตและวรบรษของบรษทกอนหนานจะ

ถกรบรรวมกนทวทงองคการและระหวางรนของพนกงานทตอเนองกน

เนองจากวฒนธรรมองคการมขอบเขตทกวาง และมลกษณะคลาย ๆ ภเขา

น าแขง (Iceberg) คอมสวนทอยขางบนน าสวนหนง และอยใตน าอกสวนหนง

จงอาจแบงวฒนธรรมออกไดเปน 2 สวน คอ

2. สวนทอยลกลงไป จะมองไมเหน (Invisible) แตเปนสงทสมาชกรบรและเขาใจรวมกน เชน คานยมของ

องคการทสมาชกรบร เชน คานยมของ Mcdonald ทเนน คณภาพ บรการความสะอาด และคณคาของ

สนคาและบรการ หรอความมงมน คณคาและความเชอของบรษทหรอองคการ

เนองจากวฒนธรรมองคการมขอบเขตทกวาง และมลกษณะคลาย ๆ ภเขา

น าแขง (Iceberg) คอมสวนทอยขางบนน าสวนหนง และอยใตน าอกสวนหนง

จงอาจแบงวฒนธรรมออกไดเปน 2 สวน คอ

1. สวนทมองเหนได (Visible) จะเปนสงทสมาชกองคการสรางหรอประดษฐขนมา เชน สงประดษฐตาง ๆ

(Artifacts) อาทเชน รปปนของผกอตงกจการ และถาวรวตถตาง ๆ เชน โดมของธรรมศาสตร หรอการ

ตบแตงอาคารสถานท ปาย สญลกษณ ค าขวญ (Slogan) และพธกรรมตางๆ และการแตงกาย เปนตน

เนองจากวฒนธรรมองคการมขอบเขตทกวาง และมลกษณะคลาย ๆ ภเขา

น าแขง (Iceberg) คอมสวนทอยขางบนน าสวนหนง และอยใตน าอกสวนหนง

จงอาจแบงวฒนธรรมออกไดเปน 2 สวน คอ

ทมาของวฒนธรรมองคการ 1. วฒนธรรมของสงคมในระดบตาง ๆ โดยคานยม ความคด ความเชอ บรรทดฐานในการประพฤตปฏบตของบคคลทกระดบไดรบอทธพลจากวฒนธรรมของสงคมระดบตาง ๆ ซงแบงออกได 5 ระดบ คอ1)วฒนธรรมของสงคมระดบนานาชาต 2)วฒนธรรมของสงคมระดบชาต 3)วฒนธรรมของสงคมระดบภมภาคและทองถน 4)วฒนธรรมของธรกจอตสาหกรรม 5)วฒนธรรมของสาขาอาชพ

ทมาของวฒนธรรมองคการ 2. ลกษณะงานและสภาพแวดลอมในการดาเนนงาน กลาวคอในหนวยงานทมลกษณะงานใกลเคยงกน จะมวฒนธรรมองคการเหมอนกน และถาลกษณะงานตางกน จะมวฒนธรรมองคการตางกนดวย

ทมาของวฒนธรรมองคการ 3. คานยม ความเชอ และวสยทศนของผกอตงและผนารนแรก ๆ คอถามองวาวฒนธรรมองคการเปนพฤตกรรมและการแปลความพฤตกรรมตาง ๆ ภายในองคการ ตวผกอตง ผนาองคการกจะมสวนในการสรางและกาหนดวฒนธรรมองคการ

ทมาของวฒนธรรมองคการ 4. ประสบการณจากการทางานรวมกนของสมาชกองคการ กลาวคอเมอปฏบตตามความเชอและวสยทศนของผกอตงในชวงเรมตน ตอมาอาจตองปรบเปลยนตามการเรยนรทไดจากการปฏบตงานรวมกน

ทมาของวฒนธรรมองคการ 5. คานยม ความเชอ และวสยทศนของผนารนใหม กลาวคอในหนวยงานมกจะมผมความคดรเรม ทอาจจะไดแสดงบทบาทอยในกลมผนา จนเปนทยอมรบ โดยมเงอนไข คอเวลา และปจจยเกอหนนอนๆ

ลกษณะของวฒนธรรม

ทจะท าใหองคการบรรลประสทธผล

จากการศกษาของ Daniel R. Denison (1990) ในปจจยดานวฒนธรรมองคการและ

ประสทธผลขององคการ พบวาวฒนธรรมองคการจะสงผลตอประสทธผล

(Effectiveness) ขององคการเปนอยางมาก เมอวฒนธรรมนนกอใหเกด

1. การผกพน (Involvement) และการมสวนรวมในองคการ

2. การปรบตว (Adaptability) ทเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทงภายในและ

ภายนอกองคการ

3. การประพฤตปฏบตไดสม าเสมอ (Consistency) ซงจะท าใหเกดการท างานทประสานกนและสามารถ

คาดหมายพฤตกรรมตาง ๆ ทจะเกดขนได

4. มวสยทศนและภารกจขององคการทเหมาะสม ท าใหองคการมกรอบและทศทางการด าเนนงานทชดเจน

จากการศกษาของ Daniel R. Denison (1990) ในปจจยดานวฒนธรรมองคการและ

ประสทธผลขององคการ พบวาวฒนธรรมองคการจะสงผลตอประสทธผล

(Effectiveness) ขององคการเปนอยางมาก เมอวฒนธรรมนนกอใหเกด

ปจจยทง 4 สวนน จะท าใหองคการสามารถบรรลสประสทธผล (Effectiveness) ตามท

ตองการได ปจจยดานวฒนธรรมองคการจงมความส าคญทจะสนบสนนใหองคการบรรลส

วสยทศน และภารกจทก าหนดอยางเหมาะสมได

ลกษณะของวฒนธรรมองคการ

มตท 1 แบงเปน

1. วฒนธรรมเดน (Dominant Culture) จะเปนลกษณะของคนในองคการโดยรวม

ซงจะเหนไดจากคานยมหลกขององคการนน วฒนธรรมประเภทนจะเปนวฒนธรรมของคน

สวนใหญทรบรและยอมรบ ตลอดจนเขาใจรวมกน เชน

วฒนธรรมของมหาวทยาลยธรรมศาสตร คอ สงเสรมประชาธปไตยและความเสมอภาค

ตลอดจนมงรบใชสงคม

มตท 1 แบงเปน

2. วฒนธรรมยอย (Subculture) จะเปนวฒนธรรมของกลมงาน แผนกงาน หรอพนท

งาน ซงในองคการหนง ๆ ทมหลายกลมงานหรอแผนกงานกจะมวฒนธรรมยอย ๆ หลาย

แบบได เชน ทมหาวทยาลยธรรมศาสตรแตละคณะกอาจมวฒนธรรมยอยของตนเอง เชน

วฒนธรรมของคณะพาณชยศาสตรและการบญช ทเนนการท างานอยางมประสทธภาพ และ

การมงตอบสนองความตองการของลกคา ซงจะแตกตางจากวฒนธรรมของคณะวารสาร

ศาสตรและสอสารมวลชนทเนนความเปนอสระของวชาชพของสอตาง ๆ เปนตน

มตท 2 แบงเปน

วฒนธรรมทเขมแขง (Strong Culture) หมายถง วฒนธรรมทมน าหนกมาก

คนเหนพองตองกนและยอมรบมากจงเปลยนแปลงยาก วฒนธรรมทเขมแขงจะม

ผลตอการควบคมพฤตกรรมไดมาก และท าใหสมาชกขององคการมแรงยดเหนยวกนสง ม

ความจงรกภกดและผกพนตอองคการมาก ในองคการทางการทหารหรอในองคการของชาว

เกาหลและญปน จะมวฒนธรรมองคการทมน าหนกและมความเขมแขงมากกวาองคการแบบ

ตะวนตก อนเปนผลมาจากการไดรบอทธพลจากวฒนธรรมประจ าชาตนนเอง

1

Deal และ Kennedy (1982) ไดเสนอวาองคการทมวฒนธรรมองคการทเขมแขง

จะมสวนประกอบของวฒนธรรมทส าคญคอ

1. มคานยม ซงสะทอนวสยทศน และความเชอขององคการทชดเจน ดงเชนท 3 เอมทมความเชอใน

การมงสรางสรรคนวตกรรม

2. มวรบรษ ซงจะปรากฏอยในเรองเลาขององคการ เชน บลเกตต จะมวรบรษทส าคญในการสราง

วฒนธรรมการมงคดไปขางหนาใหเกดขนแกไมโครซอฟท

3. มพธกรรมและพธการ เพอเปนการเนนย าคานยมขององคการ เชน พธมอบรางวลดเดนใหแก

พนกงานทมความคดสรางสรรคใหม ๆ แกองคการ

4. มเครอขายของวฒนธรรม ซงจะเปนวธการตาง ๆ ในการสอสารวฒนธรรมใหถกปลกฝงและเนน

ย าวฒนธรรมองคการแกสมาชกในองคการนน ๆ เชน การมสมกพกหรอบตรวฒนธรรมองคการตด

ตวพนกงาน

โดยทวไปพบวา วฒนธรรมทเขมแขงจะท าใหสมาชกยดมนตอเปาหมายขององคการ สรางแรงจงใจใหแก

สมาชก แตขณะเดยวกนกพบวา องคการมกจะยดถอดและมงเนนภายในองคการเปนส าคญ ตลอดจนม

ความเปนระบบราชการเพมขนเรอย ๆ โดยเฉพาะอยางยงถาองคการนน ๆ มผลประกอบการทางการเงน

ทประสบความส าเรจ และถาองคการตองการเปลยนแปลงกมกจะเปลยนไดยาก ตวอยางขององคการทม

วฒนธรรมทเขมแขง ไดแก วอลมารท สายการบนเซาทเวสต บรษทเครองส าอาง แมรเคย สวนสนกดสนย

และฮวเลตแพคการด เปนตน

วฒนธรรมทออนแอ (Weak Culture) จะเปนวฒนธรรมทคนอาจจะไมเหนพอง

ตองกนมาก และเปลยนแปลงไดงาย และไมคอยมน าหนกตอสมาชกเทาไรนก ซง

ปรากฏในองคการทเพงกอตงหรอองคการทมอายไมยาวนานนก วฒนธรรมองคการจงอาจ

ยงไมมน าหนกตอสมาชกมากเทาใดนก หรออาจจะเกดขนในองคการทผน าไมไดให

ความส าคญกบวฒนธรรมขององคการมากนก หรอเนองจากองคการเปดรบการ

เปลยนแปลงตาง ๆ จากสภาพแวดลอมมาก

2

การทจะทราบวาวฒนธรรมจะเขมแขงหรอออนแอนน จะตองพจารณาถงระดบความผกพนของบรรดาเหลาสมาชก

ทงหลาย หากความผกพนของสมาชกมสงมากกแสดงวาวฒนธรรมภายในองคการนนเขมแขงซงเปนเปาหมายของ

องคการ ทงนสมาชกทกคนจะตองด าเนนการตามเปาหมายนนอยางอดทนและเสยสละ ทมเทแรงกายแรงใจใหดวย

ความเตมใจเปนการผกพนทางใจไมใชวตถรางวลแตอยางใด วฒนธรรมทเขมแขงมผลตอพนกงานสง ท าใหการ

ปฏบตงานสงขน การลาออกจากงานลดนอยลง ลกษณะทส าคญของวฒนธรรมทเขมแขงนนผกพนกบ นโยบาย กล

ยทธ และโครงการของธรกจ จะตองสอดคลองกบคานยม เพราะคานยมเปนรากฐานของวฒนธรรมทเขมแขงม

บทบาทส าคญในการเปนพลงจงใจแกเหลาสมาชกในองคการนน หากคานยมทปรากฏสนบสนนเปาหมายและกลยทธ

วฒนธรรมนนกจะเปนทรพยสนทส าคญทางธรกจ ในทางกลบกนวฒนธรรมองคการทออนแอ ระดบความสมพนธ

ของบรรดาสมาชกจะมนอย และคานยมไมสอดคลองกบนโยบาย กลยทธและโครงการของธรกจและบรรดาสมาชกจะ

มคานยมทผดจะท าใหวฒนธรรมเปนหนสน

วฒนธรรมทงสแบบขององคการ

(Four Corporate Cultures)

วฒนธรรมแบบเครองจกร

และ

วฒนธรรมแบบคลองตว

วฒนธรรมแบบเครองจกร(Mechanistic Culture)

ยพเอสจะเปนตวอยางทดขององคการทมการควบคมอยางเขมงวด องคการทถกควบคมอยาง

เขมงวด อาจจะกลาวไดวาเปนองคการทมวฒนธรรมเครองจกร คานยมและความเชอรวมกนจะเปนการท า

ตามกน การอนรกษนยม การเชอฟงตอกฎ ความเตมใจเลนเปนทม และความจงรกภกด ประสทธภาพ

(กระท าสงทเราก าลงกระท าอย แตจงกระท ามนใหดขน) คอเปาหมายโดยสวนรวมภายในวฒนธรรมแบบ

เครองจกร นจะสะทอนใหเหนจากความเชอวาสนคาและบรการพนฐานจ าเปนตองปรบปรงใหดขน แตไมใช

เปนหารเปลยนแปลงทางพนฐาน

ขอดและขอเสยโดยธรรมชาตของวฒนธรรมแบบเครองจกร จะไมมผลกระทบของวฒนธรรมแบบเครองจก

ตอผลการด าเนนงานของบรษท จะขนอยกบสภาพแวดลอมปละความพอใจของพนกงาน โครงสรางแบบ

เครองจกรทมงประสทธภาพ จะเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทคอนขางจะไมเปลยนแปลง ภายใน

สภาพแวดลอมทไมเปลยนแปลง การเปลยนแปลงความพอใจผลตภณฑ/บรการ นโยบายของรฐ แรงกดดน

ทางสงคม เทคโนโลย และสภาวะเศรษฐกจจะมนอย พนกงานทพอใจเปดกวางการเปลยนแปลง และความ

เปนอสระอาจจะไมมความสขภายในวฒนธรรมแบบเครองจก นอกจากนวฒนธรรมแบบเครองจกอาจจะ

แสดงใหเหนถงระดบของความไววางใจทต าภายในองคการดวย บรษททมวฒนธรรมแบบเครองจกจะม

คณลกษณะตอไปน คอ

- ความอดทนนอยตอสมาชกทมคานยม/ความเชอไมตรงกน

- การตดสนใจจะเกดขนจากความกลววาจะเกดอะไรขน ถาเราไมกระท ามน

- การท าตามกน

- กฎ ขอบงคบ และระเบยบวปฏบตงาน

- ความจงรกภกดตอระบบ

- การขาดความเสยงภย

วฒนธรรมแบบคลองตว (Organic Culture)

วฒนธรรมแบบคลองตวจะเกยวพนการเปดโอกาสทสงใหกบความหลากหลาย กฎ และ

ขอบงคบจะมนอยและการเผชญหนาความขดแยงยางเปดเผย

จดมงหมายทส าคญจะอยทการเปลยนแปลงระบบวฒนธรรม นจะเปนหารเปลยนแปลงทาง

วฒนธรรมเชงกลยทธ ไดเปลยนแปลงไปสการสนบสนนการคดคนสงใหม การแขงขนไดภายในตลาดและ

การท าก าไร หรอการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทสะทอนใหเหนคานยมใหมเกยวกนบคคล ประสทธภาพ

และคณภาพของชวตการท างาน นจะสะทอนใหเหนจากความพยายามเพมประสทธภาพอกดวย บรษททม

วฒนธรรมแบบคลองตวจะมคณลกษณะดงตอไปน

- การอดทนตอความหลากหลาย

- ความไววางใจ

- หารเผชญหนาความขดแยงอยางเปดเผย

- การเคารพตอความเปนเอกบคคล

- ความคลองตวและการเปลยนแปลง

- การปองกนตวเองนอยทสดภายในความสมพนธระหวางบคคล

การเปลยนแปลงไปสวฒนธรรมคลองตวนจะสะทอนใหเหนจากสภาพแวดลอมของบรษทหลายบรษท การ

เปลยนแปลงทางเทคโนโลย ความพอใจของลกคา นโยบายของรฐ แรงกดดนทางสงคม และสภาวะทาง

เศรษฐกจไดเรยกรองวฒนธรรมทมงความคลองตวมากขน ขอเสยทส าคญของวฒนธรรมแบบคลองตวคอ

การสญเสยการควบคมพนกงานทสามารถเผชญกบความไมแนนอนและความเสยงภยกบพนกงานทตองการ

ความเปนอสระและความรบผดชอบจะพอใจวฒนธรรมแบบคลองตวอยางแนนอน

การบรหารในองคการกบ

วฒนธรรมองคการ

ภาษา (Language)

ภาษาทใชในองคการจะชวยใหการบรหารงานงายขน ถาบคลากรใชภาษาเดยวกนและเขาใจความหมายของ

ภาษาในแนวเดยวกน วฒนธรรมดานภาษาทงทเปนค าพดและกรยาทาทางลวนมความสมพนธกบการ

บรหารของกลมทงสน ถาสมาชกของกลมไมสามารถตดตอกนไดดวยความเขาใจตรงกน การท างานเปน

กลมกไมอาจเกดขนได ซงจะมผลตอการอยรอดขององคการโดยตรง

วฒนธรรมใชเปนเกณฑในการแบงกลมในหมสมาชกองคการ (Boundaries)

เกณฑในการแบงกลมในหมสมาชกจะตองมและเปนเอกฉนทรวมกนภายในกลม เพอก าหนดไดชดเจนวาใคร

เปนสมาชกในกลมใดและใครไมใชสมาชกในกลม หรอใครควรจะออกไปจากการเปนสมาชกของกลมถาไม

ปฏบตตามเกณฑทกลมตงขนอยางเหนพองตองกนเปนเอกฉนท เกณฑทเหนพองตองกนและตองปฏบตได

ตองมในองคการ เพราะเปนสงทส าคญทสดในวฒนธรรมองคการซงเปนเรองของการจดองคการและ

การบรหารงานบคคล

อ านาจและสถานภาพการบรหารงานภายในองคการจะราบรนไดเมอสมาชกของกลมมมตเปนเอกฉนท

รวมกนในเรองการแบงสรรอ านาจ (Allocation of power)

และสถานภาพของสมาชก กลาวคอ ทกองคการตองจดล าดบความส าคญของสมาชกในองคการวาใครเปน

ผบงคบบญชา ใครเปนลกนอง บงคบบญชาลดหลนกนไปอยางชดเจน ใครควรไดอ านาจเมอใด ใครควร

ออกไปจากอ านาจหนาทเมอใด และใครยงคงอยในอ านาจตอไปได วฒนธรรมในเรองอ านาจและสถานภาพ

ถาชดเจนกจะชวยใหสมาชกสามารถจดการกบความรสกทกาวราวของเขาเองไดในการท างานรวมกนกบ

ผอนความเปนน าหนงใจเดยวกน (Intimacy)

องคการจะด าเนนงานไดราบรนเพยงใดยอมขนอยกบเกณฑทเปนมตเอกฉนทส าหรบความเปนน าหนง

เดยวกน ความเปนเพอนสนทและความรก ทกองคการตองมแนวทางหรอมกฎเกณฑหรอจดการท าให

ความสมพนธของสมาชกในองคการมขนใหได ทงทเปนความสมพนธระหวางเพศตรงขามทจะเปนประโยชน

เกอกลตอการด าเนนงานขององคการและเพอนรวมงาน

การใหรางวลและการลงโทษ (Rewards and Punishment)

องคการตองจงใจสมาชกใหท างานอยางมประสทธภาพและประสทธผลดวยการมมตเอกฉนทรวมกนในหม

สมาชก เรองเกณฑการจดสรรรางวลและการลงโทษ ทกกลมจะตองรชดเจนวาพฤตกรรมแบบใดจะไดรบ

รางวลทเปนทรพยสน สถานภาพ และอ านาจ พฤตกรรมแบบใดถาปฏบตจะถกลงโทษคอไมไดรบรางวล

และถารนแรงกคอการไมคบคาดวยเพราะมการก าหนดกฎเกณฑทเปนมตเอกฉนทมากอนแลว

ถาวฒนธรรมองคการในการจงใจชดเจน การด าเนนงานขององคการกจะมอปสรรคนอยลง ผบรหารกจะ

เหนอยตอการควบคมและการจงใจนอยลงไปดวย

อดมการณ (Ideology)

องคการจะด าเนนงานราบรนถาสมาชกมมตเอกฉนทในเรองอดมการณและศาสนา ทกองคการก

เหมอนกบทกสงคมทตองประสบกบเหตการณทไมสามารถอธบายไดและควบคมไมได องคการตองจดหา

ความหมายของสงเหลานใหกบสมาชกโดยใชอดมการณและศาสนาเขาชวยอธบายปรากฏการณตาง ๆ เพอ

สมาชกจะไมวตกกงวลจนเกนเหตตอเหตการณทไมสามารถอธบายและควบคมได

การพฒนาวฒนธรรมองคการทเขมแขงวฒนธรรมองคการจะมสวนผสมทแตกตางกนหลายอยาง เปาหมายสงสดจะแสดงความหมาย

ของคานยมรวม สวนผสมทส าคญอยางหนงของวฒนธรรม และจะอย ณ ใจกลางของกรอบขาย 7S ของ

แมคคนซย เพอด าเนนงานขององคการอยางมประสทธภาพ S ตวอน สไตล โครงสราง คน ระบบ กลยทธ

และทกษะของกรอบขาย 7-S จะตองสอดคลองกบวฒนธรรมองคการ และ S แตละตวจะตองสอดคลอง

ระหวางกนดวย

คานยมรวมคอความเชอรวมกนตอสงทองคการยนหยดอย ตวอยางหนงทคนเคยคอเรองราว

ความมหศจรรยของแอปเปลทเจรญเตบโตจากบรษททอยภายในโรงเกบรถยนตกลายเปนบรษทหลาย

พนลานเหรยญของฟอรจน 500 เรองราวของแอปเปลจะเสรมแรงคานยมของการเปนผประกอบการและ

ความพากเพยรตอสงทไมนาจะเปนไปได

บรษทคอองคการทมชวต บรษทจะถกกอตงขนมาโดยบคคลและพวกเขาจะสรางวฒนธรรมทให

ความหมายและความมงหมายของกจกรรมของพวกเขา วฒนธรรมองคการคอ ประสบการณ บคลกภาพ

คานยม และบรรยากาศทสรางได “วถทางทเรากระท าสงตาง ๆ ใหบรรลความส าเรจ ณ ทน”

บรษททกบรษทจะมวฒนธรรมองคการ และวฒนธรรมจะน าทางสงด าเนนอยภายในบรษท

วฒนธรรมจะมอทธพลตอวธการตดสนใจของผบรหารและพวกเขาจะมมมมองตอสภาพแวดลอมและกล

ยทธของบรษทอยางไร

วฒนธรรมสามารถจะเปนจดแขงหรอจดออนได วฒนธรรมจะเปนจดแขงเมอมนท าใหการ

ตดตอสอสารประหยดและงาย เอออ านวยตอการตดสนใจและการควบคม สงเสรมการวางแผนและการ

ด าเนนกลยทธ และสรางระดบความรวมมอความผกพนทสงภายในบรษท มนจะเปนจดออนเมอความเชอ

และคานยมรวมทส าคญแทรกแซงความตองการของธรกจ กลยทธของบรษท และบคคลทก าลงท างานใน

นามบรษท

การบรรลวฒนธรรมทเขมแขงทกระตนพนกงานใหมทศนคตและแบบแผนของพฤตกรรมทดจะม

ความส าคญตอองคกร ถาวฒนธรรมเปดโอกาสใหกบความคลองตวและกระตนการมงภายนอกแลว บรษท

สามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลงทางสภาพแวดลอมไดงายขน ความรบผดชอบทส าคญอยางหนงของ

ผบรหารคอ การระบคานยมขององคการลากรก ากบความสนใจของพนกงานไปสสงทมความส าคญ

วฒนธรรมของบรษทดเดนจะแสดงใหเหนถงคณลกษณะตอไปน

การบรการแบบสมผสและผลกดนดวยคานยม : การสรางคานยมและวฒนธรรมองคการ

การกระจายธรกจอยางระมดระวง : การหลกเลยงจากธรกจทไมเกยวพนกน

โครงสรางทเรยบงายและสายงานทปรกษานอย : โครงสรางองคการทมระดบการ

บรหารนอยระดบและสายงานทปรกษานอย

การควบคมอยางเขมงวดและผอนปรนในขณะเดยวกน : การควบคมคานยม

แกนกลางอยางเขมงวด แตความเปนอสระ การเปนผประกอบการ และการคดคน

สงใหมจะถกผลกดนไปยงระดบลาง

วฒนธรรมของบรษทดเดนจะแสดงใหเหนถงคณลกษณะตอไปน

การมงการกระท า : ความเปนทางการนอย และความคลองตวสง

การอยใกลชดกบลกคา : การรบเอาแนวความคดทางการตลาด และการหลงใหลกบ

คณภาพความไววางใจได และ/หรอการบรการ

ความเปนอสระและการเปนผประกอบการ : การสงเสรมความคดสรางสรรคและความเสยงภย

การเพมประสทธภาพโดยคน : การรกษาบรรยากาศทไววางใจและการตดตอสอสารแบบ

สองทางทไหลเวยนอยางเสรเอาไว

ปจจยทเสรมสรางวฒนธรรมองคการ

1. บทบาทของผกอตง วฒนธรรมจ านวนมากโดยเฉพาะ

อยางยงวฒนธรรมทเขมแขงจะสะทอนคานยมของผ

กอตงองคการ วฒนธรรมองคการจะถกก าหนดรปราง

อยางเขมแขงโดยผบรหาร โดยปกตวฒนธรรมจะเรมตน

เลยนแบบสงทผบรหารระดบสงใหความสนใจ บางครง

วฒนธรรมทเรมตนโดยผกอตงสามารถสรางความ

ขดแยงระหวางผบรหารระดบสงทตองการเหนองคการ

เปลยนแปลงทศทางได

2. การขดเกลาทางสงคม เปนปจจยทม

สวนรวมชวยสรางวฒนธรรมทปรากฏ

ขนมาภายในองคการอยางหนงเนองจาก

การขดเกลาทางสงคมจะเปนวธการท

ความเชอคานยมและสมมตฐานทาง

วฒนธรรมไดถกเรยนร

การรกษาวฒนธรรมใหคงอย

1. ผบรหารระดบสง (Top Management)

การประพฤตปฏบตของผบรหารระดบสงทสบทอดกนมา ทกระท าตนเปนแบบอยางสม าเสมอและตอเนอง

เพอเนนย าคานยมและวถปฏบตตาง ๆ ทผกอตงไดสรางไว ตวอยางเชน เอม เค สก จะก าหนดใหปหนงจะ

ม MK Day โดยผบรหารระดบสงจะไปทสาขาตาง ๆ แลวเขาไปชวยบรการลกคา เชน ไปชวยเสรฟอาหาร

เดนบล และลางจาน

2. การสรรหาและการคดเลอก (Recruitment and selection)

คนประเภทใดทเราจะรบเขามา และจะเจรญกาวหนาในองคการนน จะตองผานกลไกการสรรหาและคดเลอก

โดยใชแบบสอบถาม และการสมภาษณเพอคดเลอกคนทมความสามารถและมทศนคตทสอดคลองเขากนได

กบวฒนธรรมองคการเปนส าคญ

3. กระบวนการเรยนรทางสงคม (Socialization Process)

เปนกระบวนการในการปรบพนกงานใหเขากบวฒนธรรมองคการ โดยอาศยแนวทางตาง ๆ เชน การ

ปฐมนเทศแบบเขม โดยการฉายสไลดและแนะน าบรษท การใหขอมลในเรองวสยทศน ภารกจ ปรชญาและ

คานยมขององคการ และอาจจดโครงการใหพนกงานเขาแคมปดวยกน 1-2 สปดาหหรอเขารบการฝกอบรม

อยางเขมขนทศนยฝกอบรมหรอทนยมเรยกในปจจบนนวา โรงเรยนสอน เชน โรงเรยนบานไรกาแฟของ

บานไรกาแฟ หรอ Hamburger University ของแมคโดนลล เปนตน

4. การออกแบบโครงสราง

โครงสรางจะเปนตวก าหนดลกษณะของความสมพนธระหวางฝายตาง ๆ และบคคลตาง ๆ ในองคการ เชน

การจดตงทมขามสายงาน หรอการก าหนดระดบการควบคมบงคบบญชาในองคการแหงนน

5. ระบบตาง ๆ ขององคการ

ระบบตาง ๆ ขององคการ และขนตอนการปฏบตงานทส าคญในการท างานขององคการนน ๆ จะมงานท

เกดขนประจ า เชน รายวน รายสปดาห รายเดอน รายไตรมาส หรอรายป ซงงานจะเกดซ า ๆ ดงนน

ระบบงานหรอขนตอนการท างานทถกก าหนดซ า ๆ เหลาน จะถกออกแบบเพอใหเนนย าคานยมของ

องคการ หรอสอสารคานยมทส าคญทผบรหารตองการได เชน ทสายการบน SAS ซงมนายเจน คารลสน

เปนผบรหารระดบสง ไดขอดรายงานการเขาออกของสายการบนทกวน จงหลอหลอมใหพนกงานเขาสนใจ

ในเรองการตรงตอเวลาการท างานจนท าใหการเขาออกของเครองบนมอตราทางการตรงเวลาเพมจาก

85% เปน 97% ภายในระยะเวลา 2 ป

6. แนวทางในการจดสรรรางวลและสถานภาพ

จะเปนเครองมอในการจงใจบคลากรใหคงอย และชวยในการสอสารคานยมและการใหความส าคญใน

กจกรรมหรอเรองราวบางอยางโดยการเชอมโยงกบการใหรางวลหรอสถานภาพบางอยาง เชน การใหค า

ชมเชย หรอรางวลพเศษกบยอดขายทเกนกวาเปาหมายทตงไว หรอยอดผลตทไดเกนเปา

วฒนธรรมทเปนตวบงช

ความส าเรจและ

ความลมเหลว

ขององคการ

วฒนธรรมองคการทสามารถน าพาไปสความส าเรจ- รจกสมมาคารวะตอผอน

- รจกออนนอมถอมตน

- มความอสาหะ วรยะ

- รจกท างานเปนระบบ

- รจกท างานเปนทม

- มความคดสรางสรรค

- ยดมนในคณธรรม

- เนนความเปนเลศ

- มความรกสามคค

- เชอถอศรทธาในธรกจของตน

- มความซอสตยสจรต

- ตรงตอเวลา

- รจกน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช

- พยายามขยายตลาดใหกวางขวาง

- ขายสนคาใหไดมากขน

- เปนผน าองคการทเปนแบบอยางแกผอน

- ประหยด ขยน อดทน

- ยดมนในสงทด

- พยายามใหเกดความขดแยงทรนแรงใหนอยทสด

- ปฏบตตามวฒนธรรมองคการ

วฒนธรรมองคการทสามารถน าพาไปสความลมเหลว- ผน าไมซอสตยตอตนเองและองคการ

- ทจรต ชอโกง และคอรปชน

- มนสยฟมเฟอย หเบา ชอบประจบยกยองปอปน

- นยมของตางประเทศ

- ท าลายขนบธรรมเนยมทดงาม เชนเลนสาดน าในวนสงกรานต

ทไมสภาพ

- วางเปาหมายปละนโยบายไวแตไมปฏบตตาม

- ไมรกษากฎ ระเบยบ ท าตามใจตนเอง

- ผบรหารมความคดไมรอบคอบเปลยนวธการบอย ๆ ท างานไม

ตอเนอง

- ชอบความสนกสนาน ไมตงใจท างาน

- ผบรหารกลวศนยเสยอ านาจ ยดตดในต าแหนงมากวาการ

ท างาน

- การรวมธรกจทมวฒนธรรมองคการทแตกตางกนท าใหเกดการ

ขดแยงขนได

- ผน าไมเขาใจในปรชญาของงาน เปนตนวาในองคการมนโยบายให

มการประกนคณภาพ แตผน าไมมความรความเขาใจในเรองดงกลาว

- การยดมนในวฒนธรรมเดมไมไดสนใจตอสงแวดลอมท

เปลยนแปลง

- ไมยอมรบเทคโนโลยใหม ๆ และการเปลยนแปลง

- มวสยทศนทไมยาวไกล

- ยดหลกการบรหารทใหคนในองคการแตกแยก งายแกการ

ปกครอง

- มการบรหารทสวนทางกบผอน

- ไมมความจรงใจกบองคการ

- ไมมภาวะผน า

- ไมมความรเรมสรางสรรค

การจดการและการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการเนองจากวฒนธรรมองคการเปนแบบแผนของฐานคตทอยลกลงไปในจตใจของสมาชกกลม โดยทสมาชกของกลมมกจะไมตระหนก

วาตนเองมแบบแผนของฐานคตนน แตกประพฤตปฏบตตนไปในแนวทางเสมอนไดแนวทางหรอแบบแผนนนมาตามธรรมเนยม

ปฏบตของกลมหรอองคการเมอตองแกไขปญหาทกชนดในการด ารงชวตและหนาทการงาน เชน ในเรองของการท างานเปนทมและ

การสอขอความหรอการคบคาสมาคมตอกน (teamwork and communication) สมาชกในองคการหนงมวฒนธรรมสงเสรม

การท างานของกลมคอ สมาชกของกลมจะรบฟงและยอมรบความคดและความเหนของสมาชกคนอน ๆ และไววางใจในกนและกน แต

ในองคการทมวฒนธรรมไมสงเสรมการท างานแบบกลมจะมวฒนธรรมหรอวถการท างานทผดไปจากแนวพฤตกรรมทมวฒนธรรม

แบบสงเสรมการท างานของกลม กลาวคอ สมาชกจะตฉนนนทาลบหลงกนและกนโดยไมกลาเผชญหนาเขาชวยกนแกไขปญหาอยาง

เปดเผยและสรางสรรค ซงกรณพฤตกรรมทงสองทแสดงออกแตกตางกนคอเปนวฒนธรรมทสงเสรมกบเปนวฒนธรรมทมแบบแผน

ไมสงเสรมการท างานเปนทมและรวมตลอดถงการตดตอสอสารนน กยอมมทมาจากแบบแผนของฐานคตรากฐานภายในใจของ

สมาชกของแตละกลมทก าหนดการรบร การคด และความรสก หรอในกรณทกลมท างานเกยวกบการใหบรการลกคา วฒนธรรมท

สงเสรมการท างานใหบรการกจะแสดงออกถงการเอาใจใสในการใหบรการลกคา ในขณะทวฒนธรรมทไมสงเสรมการใหบรการกจะ

แสดงออกถงความไมเอาใจใสตอการใหบรการลกคาและบางครงอาจแสดงกรยาวาจาไมสภาพกบลกคา

หรอในกรณทเปนเรองของการบงคบบญชา สมาชกทมพฤตกรรมไมสงเสรมในเรองภาวะผน าและการ

ปกครองบงคบบญชาจะแสดงออกถงการปกปดไมบอกเลาถงปญหาทตนประสบอยในชวตและการงาน และ

ไมอยากจะพบหรอพยายามหลบหนาผบงคบบญชา ในขณะทพฤตกรรมของสมาชกในองคการทสงเสรมใน

เรองนจะแสดงออกใหเหนวา เมอสมาชกเดอดรอนหรอมปญหา สมาชกกจะขอความชวยเหลอจาก

ผบงคบบญชา หรอในกรณทเกยวกบการปฏบตงานและความเปนเลศ สมาชกทแสดงพฤตกรรมสงเสรมจะ

แสดงออกใหเหนถงความพยายามปรบปรงการท างานอยเสมอแมวาท าไดดอยแลว ผดกบในองคการท

สมาชกมวฒนธรรมไมสงเสรมการท างานขององคการกจะแสดงพฤตกรรมแบบทพอใจในมาตรฐานขนต า

พอใหผานเทานน หรอในกรณทเปนเรองของการสรางนวตกรรมและการเปลยนแปลงในองคการ สมาชก

ทมวฒนธรรมทางสงเสรมการท างานขององคการกจะพยายามปรบปรงและแสวงหาแนวทางในการท างาน

ของตนทดกวาอยเสมอ ในขณะทสมาชกทมวฒนธรรมในทางไมสงเสรมการท างานขององคการจะยดตดอย

กบการท างานแบบเกาซงลาสมยไปแลว ไดเปนทยอมรบกนวาวฒนธรรมองคการเปนสงทอยลกในจตใจ

ของคนทท างานหรอเปนสมาชกในองคการ วฒนธรรมแพรกระจายไปทกแหงและครอบคลมชวตทงหมดใน

องคการ ผทท างานอยในองคการยงนานเทาใดวฒนธรรมองคการกจะครอบง าบคคลผนนมากยงขน

เทานน จนยากทจะเปลยนแปลงบคคลเหลานไดในเวลาสน ๆ

เมอฝายบรหารจะท าการเปลยนแปลงหรอจดการเกยวกบวฒนธรรมในองคการ ฝายบรหาร

จ าเปนตองค านงถงชวงอายขององคการดวย กลาวคอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการใหเปนไปตาม

ความประสงคของฝายบรหารไดมากนอยเพยงใด เมอใด ควรจะเปลยนอยางไร ชวงอายขององคการม

ความส าคญในการจดการนเปนอยางมาก เพราะวฒนธรรมองคการจะท าหนาทหลาย ๆ อยางในเวลาท

แตกตางกนไป

องคการทเพงเกดขนถามวฒนธรรมแบบยดเหนยวกลมคนเขาดวยกนมนเปนเสมอนกาว ม

เอกลกษณ และความแขงแกรง กลาวเจาะจงกคอ องคการรนเยาวตองการวฒนธรรมองคการแบบยด

เหนยวกลมตาง ๆ เขาดวยกนใหเปนปกแผน การเปลยนแปลงวฒนธรรมจงมกเกดขนไดคอนขางนอย ถาม

การเปลยนแปลงวฒนธรรมกจะมความเขมขนเพอใหเกดความเขาใจชดเจนโปรงใสขน เพอใหการท างาน

รวมกนราบรนและเขาใจถกตองกน เพราะถาองคการรนเยาวนสามารถด ารงอยตอไปไดกแสดงวา

วฒนธรรมแรกเรมตาง ๆ ทคดประดษฐน ามาใชนนแกไขปญหาการด าเนนงานไดด การแกไขจงเปนการปรบ

รากฐานเดมเลกนอย

องคการทมชวงอายระยะกลางจะมวฒนธรรมทสามารถน ามาจดการและเปลยนแปลงได แต

การเปลยนแปลงนจะตองค านงถงวาวฒนธรรมท าหนาทเปนหลกของเสถยรภาพ (stability) ของ

องคการดวย

ยงเปนองคการทเตบโตมาก มขนาดใหญ และท าหนาทหลายประการ รวมตลอดถงตงอยใน

สภาพภมศาสตรทแตกตางกนไปทวโลก และประกอบดวยกลมคนหลายเชอชาตเผาพนธ ฯลฯ ซงม

วฒนธรรมเฉพาะของกลมเอง โดยบางกลมกมการขดแยงในวฒนธรรมกนเอง เชน กลมคนท างานใน

ตะวนตกทไปเปดสาขาบรษทในประเทศตะวนออก และมผใตบงคบบญชาเปนชาวตะวนออก การรบร การ

คด และความรสกของคนสองกลมนยอมแตกตางกน การจดการดานวฒนธรรมวาจะยงคงใหมวฒนธรรม

ทงสองกลมอยดวยกนเพอใหมความยดหยนเมอเกดความขดแยงอยางรนแรงขนมา

(Environmental turbulence) หรอจะจดการใหมการสรางวฒนธรรมเฉพาะขนมาใหมเปนแบบ

แขงแกรง (more homogeneous strong) ดงทมผแนะน ามากมาย กยงเปนเรองยากทจะลง

ความเหนไดทนทโดยไมพจารณาขอมลใหครบถวน

ในองคการทอยในระยะเตบโตเตมท ซงองคการมกจะเตบโตนอยลง การตลาดและผลตภณฑ

ลดนอยลง หรอความมนคงภายในสงมาก มแตความสขสบายกระทงไมมการสรางนวตกรรมใหม ๆ อก

ตอไปแลว วฒนธรรมองคการควรไดรบการเปลยนแปลงหลาย ๆ สวนทควรเปลยน ซงการตอตานการ

เปลยนแปลงมกจะรนแรงมากจากผทเคยท างานมากอน จงอาจมการใหคนเกาออกไปจากต าแหนงหลายคน

ยงไมมวธการส าเรจรปในการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคการใหเปนไปตามความประสงค

ของการบรหาร มการใชรปแบบเทคนคตาง ๆ มากมายซงกท าใหองคการสามารถประสบความส าเรจได ม

ทงการบงคบการเปลยนแปลงทนทแบบสดโตงดานหนง กบการพาเขวอยางมเลศนยหรอการเปลยนแปลง

แบบไมใหรตวโดยใชเทคโนโลยแบบใหมเขามาชวยอกดานหนง

การจะเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการไดนน ผเปลยนจ าเปนตองท าการหาขอมลทจ าเปนหรอ

การตความวฒนธรรมองคการใหงายขนใหออกมาเปนภาษาธรรมดา การหาขอมลท าไดโดยการสมภาษณ

การสงเกตการณ และการศกษารวมกน ซงผศกษารวมกบผถกศกษาทเลอกสรรแลวจากองคการนน ๆ

เพอเปดเผยฐานคตใตส านก ซงเชอวาเปนแกนของวฒนธรรม แตจะตองท าการศกษาองคการจ านวนมาก

และน าผลการศกษานนมาสมพนธกบยทธวธขององคการ โครงสรางขององคการ และประสทธผลของ

องคการตอไป

ท าไมจงเกดการเปลยนแปลง

วฒนธรรมองคการ

- เมอองคการเกดวกฤตการณหรอเจอปญหาใหญ องคการจ าเปนตองปรบตวจากสถานการณเดม

- เมอมการเปลยนตวผน าระดบสง กมกจะมการเปลยนแปลงในปรชญาและคานยมทส าคญขององคการดวย

- เมอมการควบรวมกจการเกดขน องคการแมกมกจะถายเทวฒนธรรมของตนเองไปยงองคการทควบ

รวมเขามา หรอมการรวมวฒนธรรมตาง ๆ ขององคการเหลานนเขามาไวดวยกน

- ในกรณทองคการมขนาดเลกและกอตงมาไมยาวนาน ผบรหารจะสามารถสอสารคานยมและ

ปรชญาใหม ๆ ใหสมาชกยอมรบไดงายกวา แตถาองคการกอตงมายาวนาน การน าคานยมหรอ

ปรชญาใหม ๆ ทแตกตางไปจากเดมมาสองคการจ ากระท าไดยากตองใชเวลานานกวา

- เมอองคการมวฒนธรรมทออนแอ ซงองคการจะเปดรบการเปลยนแปลงไดงายกวากรณทองคการม

วฒนธรรมองคการทเขมแขง

นอกจากน Robbins และ Coulter (2002) ไดเสนอแนวทางเพอการ

เปลยนแปลงวฒนธรรมองคการไวดงน

1. เรมจากท าการวเคราะหสภาพวฒนธรรมองคการทเปนอย เพอใหเขาใจในองคประกอบตาง ๆ ทควร

จะตองมการเปลยนแปลง

2. ท าความเขาใจกบพนกงาน เพอใหเหนความจ าเปนทวาองคการจะอยรอดไมไดหากไมมการเปลยนแปลง

เกดขน

3. แตงตงผน าทมวสยทศนใหม ๆ เขามาท าหนาทผลกดนการเปลยนแปลง

4. ท าการปรบโครงสรางและปรบองคการใหเหมาะสม

5. สรางเรองเลาและพธกรรมใหม ๆ ทจะชวยสอวสยทศนนนออกมาใหคนอนไดทราบ

6. ปรบเปลยนกระบวนการคดเลอกและกระบวนการเรยนรทางสงคม การประเมนผล และระบบรางวลจง

ใจทจะชวยสนบสนนคานยม และปรชญาใหม ๆ เพอสรางวฒนธรรมใหมใหเกดขน

อปสรรคทส าคญตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ

1. การมองเฉพาะภายในธรกจของตน เปนวฒนธรรมองคการทไมมวสยทศน มสายตาทสนไม

กวางไกล ไมรความเคลอนไหวของธรกจ และคแขงขน ไมทนสมยไมน าเทคโนโลย หรอเทคนค

ใหม ๆ มาใช จะเหนไดในธรกจครอบครวทมอยจ านวนมากในประเทศไทย ธรกจครอบครว

มงวฒนธรรมผประกอบการ โดยยดตดกบวฒนธรรมผน าเพยงผเดยว ท าใหการด าเนนธรกจ

เจรญเตบโตเปนไปอยางเชองชา จงจ าเปนตองเปลยนเปนธรกจมหาชนเพมมากขนเพอความ

อยรอดและสามารถเจรญเตบโตสระดบสากล

อปสรรคทส าคญตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ

2. มความเชอมนในตนเองสงจนเกนไป ผบรหารทมความเชอมนในตนเองสงบางครงท าให

วฒนธรรมองคการเสยหายได ผบรหารทมความเชอมนในตนเองสงจะมความเชอในความร

ความสามารถของตนเองรวาตนรดทกอยาง เหนอมากกวาผอน จะเปนผทไมฟงเสยงผอน

อาจท าการขดขวางขอมลทกอยางทตนเหนวาไมสอดคลองกบขอมลของตน จะปฏเสธค าแนะน า

ปรกษาของผเชยวชาญและทปรกษา ในระยะยาวจะท าใหผลการด าเนนงานของธรกจนนตกต า

หรอบางครงผบรหารประเมนคแขงขนต าจนเกนไป อาจกอใหเกดความหายนะแกธรกจได

อปสรรคทส าคญตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ

3. การหยอนยานทางจรยธรรม ในการทผบรหารขาดจรรยาบรรณในการด าเนนงาน ท าให

ไมไดรบความเชอถอแกบคคลทวไป ซงเปนวฒนธรรมทมงตนเอง เพยงแตตองการรกษา

ภาพพจนของความเปนเลศของธรกจของตนไวโดยไมไดค านงถงความหายนะทจะเกดแกธรกจ

ของตนตามมา ดงขาวในหนาหนงมรหนงสอพมพ ไดลงขาวเกยวกนผจดการสหกรณใน

มหาวทยาลยทมชอเสยงแหงหนงถกจบขอหาชอโกง ทงนผจดการผนมงแตผลประโยชนสวนตว

มากกวาสวนรวมไมมจรยธรรมตอลกคา ท าลายชอเสยงของสถาบนองคการ

ผลจากการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคกร

วฒนธรรมในองคกรเกดจากพฤตกรรมของคนในองคกรทตองการการเปลยนแปลง อาจ

เนองจากความกดดน ความคบของใจตาง ๆ ภายในองคกรทสะสมมาชวงเวลาหนง เชน รปแบบการบรหาร

จดการ, การด าเนนงานขององคกรทบบคนหรอไมเปนทพงพอใจของบคลากร มกเรมจากคนกลมเลก ๆ ใน

องคกรและขยายขนจนเปนทยอมรบโดยทวกนในองคกร บางครงกเกดขนอยางรวดเรวบางครงกเกดขน

อยางชา ๆ และแยบยล

การรวมตวขององคกรอาจกอใหเกดวฒนธรรมทหลากหลาย เกดนโยบาย, แนวคดใหม ๆ ใน

การบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ กอใหเกดความรวมมอภายในระหวางบคลากรดวยกนเอง

และระหวางองคกรกบบคลากร แตใชจะมเพยงดานบวกเทานน การรวมตวขององคกรยอมสงผลตอสภาพ

จตใจของบคลากร รวมทงสงผลตอวฒนธรรมในองคกร ซงผบรหารมกละเลยในสงตาง ๆ เหลาน จนเปน

ผลใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมามากมาย เชน ปญหาสมองไหลจากองคกรหนงไปสอกองคกรหนง เมอใดก

ตามทความรสกเดม ๆ ถกท าลายลง แนวคดใหมแนวคดใดแนวคดหนงจะไดรบการยอมรบอยางงายดาย

จากการส ารวจพบปจจยส าคญทสงผลตอวฒนธรรมในองคกร ดงน

- ขอขดแยง เมอแนวคดเดม ๆ ไมไดรบการยอมรบ ยอมมแนวคดใหม ๆ ทมความ

สอดคลองและกลมกลนมาแทนทเสมอ

- เกณฑในการเปลยนแปลง สญญาณในการเปลยนแปลงมกเกดจากผอาวโส, ผมอทธพล

หรออาจเปนคนกลมใหมในองคกร

- กฎระเบยบขอบงคบใหม ๆ ฝายบรหารมกมขอก าหนดใหม ๆ ส าหรบบคลากรเสมอ ๆ

- การยอมรบขอตกลงใหม แนนอนวาขอตกลงใหมยอมเปนไปในแนวเดยวกนกบโครงสราง

ทเปลยนแปลงไปขององคกร

- การคงอยของขอตกลงใหม ถาบคลากรทกคนในองคกรเลอกขอตกลงทตรงกน กอใหเกด

เปนขอตกลงรวมกนในองคกรทเกดจากวฒนธรรมภายในองคกรนนเอง

หลงการรวมตวกนขององคกร ฝายบรหารมกมองเพยงผลประกอบการสงสดขององคกร และ

มองขามปจจยส าคญทท าใหการรวมตวประสบความส าเรจ นนกคอการรวมตวกนทางจตใจ ความเปนน า

หนงใจเดยวกน การไมใหความใสใจในตวบคคล ไมวาจะเปนลกคา, ผประสานงาน บคลากรทกฝาย นนจะ

ท าใหทกอยางลมเหลว

องคกรไมสามารถเปลยนแปลงไดโดยบคคลใดบคคลหนง หรอกลมบคคลใดกลมบคคลหนง แต

จะเปลยนแปลงอยางเงยบ ๆ โดยวฒนธรรมในองคกรอยางมระเบยบแบบแผน อยางไรกตาม การ

เปลยนแปลงโครงสรางภายในองคกรหรอการบรหารงานถอเปนอกปจจยหนงทสงผลตอการเปลยนแปลง

ทางวฒนธรรม ดงตวอยางเชน องคกรจะมการเปลยนแปลงแนวทางในการคดเลอกบคลากรหรอสวสดการ

ส าหรบบคลากร กจะกระท าอยางคอยเปนคอยไปเหมอนกบการเบนเปาหมาย จนในทสดกไดรบการ

ยอมรบในขอตกลงตาง ๆ ซงเปนธรรมชาต จนเกดเปนวฒนธรรมในองคกร

ทายทสด ทศทางการเปลยนแปลงของวฒนธรรมในองคกรลวนมาจากความคดสรางสรรค,

การตองการความเปลยนแปลง และปญหาตาง ๆ ภายในองคกรรวมทงปจจยเสรมทางสงแวดลอมอน ๆ ซง

ไมสามารถเปลยนแปลงไดโดยบคคลใดบคคลหนงหรอกลมบคคลใดกลมบคคลหนง แตจะเปลยนแปลงอยาง

เงยบ ๆ แยบยลและมระเบยบแบบแผน

อางอง

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชาวทยาการจดการ. พฤตกรรมมนษยในองคการ. นนทบร : มหาวทยาลย, 2539

สมยศ นาวการ. การบรหารและพฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : ผจดการ, 2540

http://assesments.is.in.th/?md=content&ma=show&id=4

http://e-learning.yru.ac.th/yrublog/?p=112

http://www.itie.org/eqi/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=8639

http://pirun.ku.ac.th/~g4968073/report/475521/Organization_Culture_by_2.doc