02.tıp bilimlerinde bilimsel araştırma ve planlama

TIP BİLİMLERİNDE TIP BİLİMLERİNDE BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE

PLANLAMAPLANLAMA

Bilim Nedir?Denetimli gözlem ve gözlem sonuçlarına dayalı

mantıksal düşünme yoluyla, olayları açıklama gücü taşıyan hipotezler bulma ve bunları doğrulama yöntemidir.

Araştırma Nedir? Sorunlara güvenilir çözümler aramak amacıyla,

planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesidir.

3

4

Yöntem Nedir?Bir sonuca ulaşmak veya bir önermeyi

doğrulamak için izlenen planlı yoldur.

Bilimsel Araştırma’nın Aşamaları

Araştırma Konusunun Belirlenmesi

Literatür Taraması

Amaçların Belirlenmesi

Değişkenlerin ve Ölçeklerin

Belirlenmesi

Hipotezlerin Kurulması

Araştırma Düzenlerinin Belirlenmesi

Araştırma Toplumunun Belirlenmesi

Örneklemin ve Birim Sayısının Belirlenmesi

(Güç Analizi)

Veri Toplama Formlarının

Hazırlanması

Pilot Çalışmanın Yapılarak Eksikliklerin

Giderilmesi

Verilerin Toplanması ve Veri Tabanının

Oluşturulması

İstatistiksel Analizlerin Yapılması

Sonuçların Yorumlanması

Araştırmanın Rapor Haline Getirilmesi

Gerekli İzinlerin Alınması

6

- Sorunun önemi nedir?- Bilime olan katkısı nedir?- Niçin araştırmaya gerek duyulmaktadır?- Hedef kitleyi ne derece etkilemektedir?- Araştırılabilir mi?- Etik mi?- Kaynaklar yeterli mi?- Zaman yeterli mi?

Araştırma Konusu Belirlerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

7

Literatür :Bir bilim dalının çeşitli konularında yazılmış eserlerin tümünü ifade eder.

Literatür taraması :Belirli bir konuda önceden yapılmış çalışmalarda elde edilmiş bilgilerin incelenmesi, önemli noktalarının gözden geçirilmesi ve özetlenmesidir.

Literatür Taraması

8

• Geliştirilmekte olan araştırma problemiyle doğrudan ilgili olması,

• Araştırma problemiyle ilgili bütün ilgili çalışmaları içermesi ve ilgisiz çalışmaları kapsamaması,

• Kaynakların magazinsel dergiler, gazeteler gibi akademik olmayan belgelerden değil, akademik yayınlardan oluşması,

Literatür Taramasının Özellikleri

9

• Konuyla ilgili bilinen ve bilinmeyenlerin neler olduğunu özetleyen bir sentez oluşturabilmesi,

• İlgili alan yazındaki ihtilaflı (üzerinde uzlaşılmayan) alanları gösterebilmesi,

• Okunan metinlerin çok fazla alıntı yapılmadan, araştırmacının kendi kelimeleriyle özetlenmesi ve yorumlanabilmesi,

Literatür Taramasının Özellikleri

10

• Konuyla ilgili daha fazla araştırma gerektiren önemli sorular ortaya koyabilmesi,

• Yapılacak araştırmanın, araştırma konusuyla ilgili mevcut bilgileri zenginleştireceğini gösterebilmesi,

• Sadece listeleme ve özetlemeden oluşmaması, alan yazındaki görüş ve bulguların güçlü ve zayıf yönlerini göstererek değerlendirebilmesi gerekir.

Literatür Taramasının Özellikleri

11

12

13

14

Amaçların BelirlenmesiAmaçlar;

Mantıklı,

Kavramları açık,

Gözlenebilir,

Test edilebilir,

Kullanabilir tekniklerle gerçeklenebilir

olmalıdır.

15

Değişkenlerin ve Ölçeklerin Belirlenmesi

Araştırmanın amaçlarına göre;

İsimsel, sıralı, kesikli ve sürekli değişkenler,

Bağımlı ve bağımsız değişkenler,

Değişkenlere bağlı olarak ölçekler (isimsel, sıralı, aralıklı, oransal),

belirlenir.

16

Hipotezlerin Kurulması

Amaçlar ve değişkenler istatistiksel analiz yapılacak şekilde önermeler halinde düzenlenir.

Örnek

Sıfır Hipotezi : Sigara kullanımı cinsiyete göre değişmez.

Karşıt Hipotez: Sigara kullanımı cinsiyete göre değişir.

17

Araştırma Düzenlerinin Belirlenmesiİhtiyaç duyulan verinin elde edilebilmesi için oluşturulan düzenlerdir.

Gözlemsel Araştırmalar

Deneysel Araştırmalar

Metodolojik Araştırmalar

Tanımlayıcı Araştırmalar

Kesitsel Araştırmalar

Analitik Araştırmalar

Olgu – Kontrol Araştırmaları

Kohort Araştırmalar

Hayvan Deneyleri

Olgu Raporu Araştırmaları Klinik Deneyler

Olgu Serisi Araştırmaları

Meta Analiz

Tedaviye Yönelik

Korumaya YönelikAlan Deneyleri

18

Araştırma Toplumunun (Evren) Belirlenmesi

Araştırmaya konu olan hedef kitle açık bir şekilde ifade edilmelidir.

Öğrenciler

Bu araştırmanın evrenini 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Erciyes Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerin tamamı oluşturmaktadır.

19

Örneklemin ve Birim Sayısının Belirlenmesi (Güç Analizi)

Örnekleme yöntemleri ve güç (power) analizleri ile araştırma evrenini temsil edebilecek en az birim sayısının belirlenmesi ve örneklemin açık şekilde ifade edilmesi gerekir.

Araştırmanın örneklemini 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Erciyes Üniversitesi’nde öğrenim gören ve ................ bölümlerinden seçilmiş toplam 2500 öğrenci oluşturmaktadır.

20

Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi ve Formların Hazırlanması

Birimlerden verilerin nasıl toplanacağı belirlenmelidir. (Anket, Mülakat, Gözlem, Görüntü kaydı, Ses kaydı, Bilgisayar ortamında test uygulaması,...)

Form düzenleme kurallarına uygun olarak birimlerden alınan verilerin ilk anda kaydedileceği formlar hazırlanmalıdır.

21

22

23

Pilot Çalışmanın Yapılarak Eksikliklerin Giderilmesi

Araştırma grubuna benzer özelliklerdeki küçük bir grup ile ön bir çalışma yaparak, uygulanacak anket ve diğer formların anlaşılıp anlaşılmadığını, eksik olan yanlış anlaşılan yerleri olup olmadığını test etmektir.

24

Verilerin Toplanması ve Veri Tabanının Oluşturulması

PARAMETRİK TESTLERToplum oranına dayalı z testleriToplum ortalamalarına dayalı z testleriTek örnek t testiBağımlı örnek t testi Bağımsız örnek t testiTek Yönlü Varyans Analiziİki Yönlü Varyans AnaliziTekrarlı Ölçümlerde Varyans AnaliziÇok Faktörlü Deneylerin Varyans Analizi .................................................................

PARAMETRİK OLMAYAN TESTLERKikare uygunluk testiKikare bağımsızlık testleriMc Nemar Kikare TestiTek Örnek Kolmogorov-Smirnov Testiİki Örnek Kolmogorov-Smirnov TestiMann-Whitney U TestiWilcoxon T TestiKruskal-Wallis H TestiFriedman TestiMood Medyan TesiLoglinear AnalizKappa AnaliziKendall’s Tau – b AnaliziKendall’s Tau – c Analizi...........................

İstatistiksel Analizlerin Yapılması

REGRESYON ANALİZLERİBasit Doğrusal Regresyon AnaliziÇoklu Doğrusal Regresyon Analiziİkili Lojistik Regresyon AnaliziSıralı Lojistik Regresyon AnaliziMultinomial Lojistik Regresyon AnaliziRidge Regresyon AnaliziProbit Regresyon AnaliziLojit Regresyon Analizi(Korelasyon Analizi)

ÇOK DEĞİŞKENLİ ANALİZLERHotelling T2Ayırma AnaliziFaktör AnaliziÇok Değişkenli Varyans AnaliziKümeleme AnaliziConjoint AnaliziÇok Boyutlu Ölçekleme ........................................

SAĞKALIM ANALİZLERİ

Yaşam Tablosu Yöntemi

Kaplan-Meier Yöntemi

Cox Regresyon Yöntemi

Medikal Tanı Testleri

ROC Eğrisi Yöntemi

27

Sonuçların Yorumlanması

1- Sonuçların İstatistiksel Anlamlılığının Yorumlanması

2- Sonuçların Klinik Anlamlılığının Yorumlanması

28

Araştırmanın Rapor Haline GetirilmesiSunumu yapılacak çalışmanın ilgili kurum veya derginin yazım kurallarına göre hazırlanması

29

SORULARINIZ?

30