1-96academic co-ordinator dr. rekha. r. nair research officer, scert state council of educational...

Post on 12-Apr-2020

0 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

EÚI…… VIIIVIIIVIIIVIIIVIII

ÀΩ˛n˘“

E‰ÚÆ˙±… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ ∂…I……  ¥…¶……M…

2015

Æ˙…V™… ∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x… B¥…Δ |… ∂…I…h… {… Æ˙π…n¬E‰ÚÆ˙±…,  i…Ø˚¥…x…Δi…{…÷Æ˙®…

JT �

��

-1/�

����-

Æ˙…π]≈ıM…“i…V…x…M…h…-®…x… + v…x……™…EÚ V…™… Ω‰,

¶……Æ˙i…-¶……M™…- ¥…v……i……*{…ΔV……§…-À∫…v…-M…÷V…Æ˙…i…-®…Æ˙…`ˆ…,

p˘… ¥…c˜-=iEÚ±…-§…ΔM……À¥…v™…- Ω˛®……S…±…-™…®…÷x……-M…ΔM……,

=SUÙ±… V…±… v… i…ÆΔM……,i…¥… ∂…÷¶… x……®…‰ V……M…‰,

i…¥… ∂…÷¶… +… ∂…π… ®……M…‰,M……Ω‰ i…¥… V…™…-M……l……

V…x…M…h…-®…ΔM…±…n˘…™…EÚ V…™… Ω‰,¶……Æ˙i…-¶……M™…- ¥…v……i……*V…™… Ω‰, V…™… Ω‰, V…™… Ω‰V…™… V…™… V…™…, V…™… Ω‰*

|… i…Y……¶……Æ˙i… Ω˛®……Æ˙… n‰∂… ΩË* Ω˛®… ∫…§… ¶……Æ˙i…¥……∫…“ ¶……<«-§…Ω˛x… ΩÈ* Ω˛®… +{…x…… n‰∂… |……h…… ∫…‰ ¶…“ {™……Æ˙…ΩË* <∫…EÚ“ ∫…®…fiŒn¬v… +…ËÆ˙  ¥… ¥…v… ∫…Δ∫EfiÚ i… {…Æ˙ Ω˛®… M…¥…« ΩË* Ω˛®… <∫…E‰Ú ∫…÷™……‰M™… + v…EÚ…Æ˙“ §…x…x…‰EÚ… |…™…ix… ∫…n˘… EÚÆ˙i…‰ Æ˙ΩÂM…‰* Ω˛®… +{…x…‰ ®……i……- {…i……,  ∂…I…EÚ…Â +…ËÆ˙ M…÷Ø˚V…x…… EÚ… +…n˘Æ˙ EÚÆÂM…‰+…ËÆ˙ ∫…§…E‰Ú ∫……l…  ∂…π]ıi…… EÚ… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚÆÂM…‰* Ω˛®… +{…x…‰ n‰∂… +…ËÆ˙ n‰∂…¥…… ∫…™…… E‰Ú |… i…¥…¢Ú…n˘…Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ |… i…Y…… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ* =x…E‰Ú EÚ±™……h… +…ËÆ˙ ∫…®…fiŒn¬v… ®…Â Ω˛“ Ω˛®……Æ˙… ∫…÷J…  x… Ω˛i… ΩË*

Prepared by :State Council of Educational Research and Training (SCERT)

Poojappura, Thiruvananthapuram 695012, Kerala

Website : www.scertkerala.gov.in

e-mail : scertkerala@gmail.com

Phone : 0471 - 2341883, Fax : 0471 - 2341869

Printed at : KBPS, Kakkanad, Kochi

© Department of Education, Government of Kerala

{™……Ɖ §…SS……‰,

+§… +…{…E‰Ú Ω˛…l… ®… ÀΩ˛n˘“ EÚ“ x…<« {…… ¬ ™…{…÷∫i…EÚ ΩË*<∫…®… +…{…E‰Ú {…∫…Δn˘ EÚ“ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ  ¥…v……Bƒ- EÚΩ˛… x…™……ƒ,EÚ ¥…i……Bƒ, BEÚ…ΔEÚ“, ±…‰J… +… n˘ ∫…Œ®®… ±…i… ΩÈ, <xΩ˛”E‰Ú∫……l… nË x…EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ®… +…x…‰¥……±…“ E÷ÚUÙ ¥™……¥…Ω˛… Æ˙EÚ ¥…v……Bƒ ¶…“ ΩÈ* <x…®… ∫…‰ M…÷W…Æ˙EÚÆ˙ ÀΩ˛n˘“ ¶……π…… +…ËÆ˙∫…… Ω˛i™… E‰Ú §…÷ x…™……n˘“ +Δ∂…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰ EÚ“ ¶…Æ˙∫…EÚEÚ…‰ ∂…∂… EÚÆÂ* <EÚ…<™…… ∫…‰ V…“¥…x…®…⁄±™…… EÚ… |… i…°Ú±…x…+…{… W…∞¸Æ˙ {……BƒM…‰* =xΩ ¶…“ +{…x……x…‰ EÚ… |…™……∫…EÚÆÂ˙*

<∫…“ +…∂…… E‰Ú ∫……l…,

b˜…Ï. B∫…. Æ˙¥…”p˘x… x……™…Æ˙ x…n‰∂…EÚ

Æ˙…V™… ∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x…B¥…Δ |… ∂…I…h… {… Æ˙π…n¬, E‰ÚÆ˙±…

ACADEMIC CO-ORDINATOR

Dr. REKHA. R. NAIR

Research Officer, SCERT

STATE COUNCIL OF EDUCATIONALRESEARCH AND TRAINING - Kerala

Thiruvananthapuram

HINDICLASS VIII

TEXTBOOK DEVELOPMENT TEAM

EXPERTS

Dr. H. PARAMESWARAN

Prof. M. JANARDHANAN PILLAI

Dr. N. SURESH

Dr. B. ASOK

ARTIST

C. RAJENDRAN

Mohamed Ashraf Alungal Irimbiliyam Govt. HSS, Malappuram

Vahid. K.P GHSS Pang, Malappuram

Murali Krishna.G GHSS Pottassery, Palakkad

Dr. S. Sivaprasad GHSS Aazhchavattom, Kozhikkode

M. Venugopal Govt. Central HS Attakulangara, Thiruvananthapuram

N.V. Somarajan GHS Ayyankavu, Ernakulam

Abdul Razak. V.T PTMYHSS, Edapalam, Palakkad

Abdul Raof. T.K DUHSS Thootha, Malappuram

O. Pramod GHSS Achoor, Wayanad

Sreela. S. Nair IKT HSS, Cherukulamba, Malappuram

Mohanan. T.K Govt. Sanskrit HS Charamangalam, Alappuzha

∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙ EÚ…‰ EÚ…Ëx…  ∫…J……BM……? ±……‰EÚEÚl……

Y……x…®……M…« BEÚ…ΔEÚ“

®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ EÚ ¥…i……

<EÚ…<« 1

∫…÷J…-n÷J… EÚ ¥…i……

 {…i…… EÚ… |……™…Œ∂S…i… ∫…Δ∫®…Æ˙h…

®…‰Æ‰ §…SS…‰ı EÚ…‰  ∫…J……Bƒ {…j…

=V……±…… EÚΩ˛…x…“

<EÚ…<« 2

+x…÷GÚ®… h…EÚ…

b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú x……®… ®…W…n⁄Æ˙ EÚ… {…j… EÚ ¥…i……

§……i… =∫… ®…ΔM…±…¥……Æ˙ EÚ“ b˜…™…Æ˙“n˘…‰Ω‰ EÚ ¥…i……

§…]‰ı> ±……‰EÚEÚl……

<EÚ…<« 3

∫…°‰Ún˘ M…÷c˜ EÚΩ˛…x…“J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… +x…÷¶…⁄ i… ΩË B¥…Ɖ∫]ı! ∫……I……iEÚ…Æ˙

¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“ M…“i…

<EÚ…<« 5

<Δp˘v…x…÷π… v…Æ˙i…“ {…Æ˙ =i…Æ˙…  S…j…-EÚΩ˛…x…“

<∫… §…… Æ˙∂… ®…Â EÚ ¥…i……

V…±…-§…ÈEÚ ¥™…ΔM™… ±…‰J…

®…Æ˙x…… EÚ ¥…i……

<EÚ…<« 4

+x…÷GÚ®… h…EÚ…

®…v…÷®…CJ…“  EÚ∫…E‰ Ú ±…B ®…v…÷∫…Δ S…i… EÚÆ˙i…“ ΩË?

8

∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙ EÚ…‰EÚ…Ëx…  ∫…J……BM……?

∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙ M…Δ¶…“Æ˙ S…S……« ®… ®…Mx… ¥…n¬¥……x…… E‰Ú BEÚ ∫…®…⁄Ω˛ EÚ…‰ n‰J… Æ˙Ω‰ l…‰* ¥…‰§…“Æ˙§…±… EÚ“ +…‰Æ˙ ®…÷c˜EÚÆ˙ §……‰±…‰, ""§…“Æ˙§…±…, ®…ȧ…Ω÷i… S…i…÷Æ˙ x…Ω˛” Ω⁄ƒ* §…Ω÷i…-∫…“ B‰∫…“ S…“W… ΩÈ V…x…E‰Ú §……Ɖ ®… ®…È x…Ω˛” V……x…i……* ®…È Ω˛Æ˙ S…“W…EÚ…‰ ∫…“J…x…… S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ* EÚ±… ∫…‰ ®…‰Æ˙“ {…g¯…<«∂…÷∞¸ Ω˛…‰, <∫…EÚ… <Δi…W……®… EÚÆ˙…‰*''

""§…Ω÷i…-∫…“ B‰∫…“ S…“W… ΩÈ  V…x…E‰Ú §……Ɖ ®… ®…È x…Ω˛”V……x…i……*'' -<∫… EÚl…x… ∫…‰ +EÚ§…Æ˙ EÚ… EÚ…Ëx…-∫……®…x……‰¶……¥… |…EÚ]ı Ω˛…‰i…… ΩË?

±……‰EÚEÚl……

8

9

+M…±…“ ∫…÷§…Ω˛ V…§… ∂……ΩΔ∂……Ω˛ x…‰ n˘Æ˙§……Æ˙ ®…Â|…¥…‰∂…  EÚ™…… i……‰ =x…EÚ… ∫¥……M…i… BEÚ  ¥… S…j…o˘∂™… x…‰  EÚ™……* n˘Æ˙§……Æ˙ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú ±……‰M…… ∫…‰¶…Æ˙… Ω÷+… l……* ¥…Ω˛…ƒ §…SS…‰ +…ËÆ˙ §…÷V…÷M…« l…‰,M…fi Ω˛ h…™……ƒ +…ËÆ˙ v……‰ §…x… l…”,  EÚ∫……x… +…ËÆ˙ EÚS…Æ˙…§…“x…x…‰¥……±…‰ l…‰, n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ +…ËÆ˙  ±… {…EÚ l…‰, ®…⁄J…«+…ËÆ˙ Y……x…“ l…‰* +…ËÆ˙ ¶…“ x… V……x…‰  EÚi…x…“ i…Æ˙Ω˛E‰Ú ±……‰M… l…‰*

""<x… ∫…§… EÚ… C™…… ®…i…±…§… ΩË?'' ∂……ΩΔ∂……Ω˛M…Æ˙V…‰* ""®…Èx…‰ i…÷®…∫…‰ B‰∫…‰ ±……‰M…… EÚ…‰ ±……x…‰ E‰Ú  ±…BEÚΩ˛… l…… V……‰ ®…÷Z…‰ E÷ÚUÙ  ∫…J…… ∫…EÂÚ +…ËÆ˙ i…÷®…x…‰®…‰Æ˙… ®…Ω˛±…, Æ˙…V™… EÚ“ +…v…“ V…x…i…… ∫…‰ ¶…Æ˙ n˘™……? +§… V…¥……§… n˘…‰!''

""®……¢Ú“ S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ, V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛, ®…Èx…‰ i……‰§…∫…, +…{…E‰Ú +…n‰∂…… EÚ… {……±…x…  EÚ™…… ΩË*''§…“Æ˙§…±… x…‰ V…¥……§…  n˘™……* ""M…÷∫i……J…“ ®……¢Ú Ω˛…‰,{…Æ˙ C™…… V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛ Ɖi… ®… P…Δ]ı… J…‰±…EÚÆ˙ +{…x……®…x……‰ÆΔV…x… EÚÆ˙x…… V……x…i…‰ ΩÈ?''

§…“Æ˙§…±… ∫…®……V… E‰Ú  ¥… ¶…xx… |…EÚ…Æ˙E‰Ú ±……‰M…… EÚ…‰ n˘Æ˙§……Æ˙ ®… §…÷±……±……™……* EÚ…Æ˙h… C™…… Ω˛…‰M……?

10

""x…Ω˛”! {…Æ˙ =∫…∫…‰ C™……?'' ∂……ΩΔ∂……Ω˛§……ËJ…±…… M…B*

""C™…… +…{…  EÚ∫…“ M…Æ˙“§… +…n˘®…“EÚ“ +…®…n˘x…“ ®… P…Æ˙ S…±…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ? ™……C™…… +…{… V……x…i…‰ ΩÈ  EÚ EÚ{…c˜… ∫…‰ n˘…M…EËÚ∫…‰ Ω˛]ı…™…… V……i…… ΩË?''

""EÚi…<« x…Ω˛”!'' ∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙x…‰ V…¥……§…  n˘™……*

""C™…… V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛ ™…Ω˛ V……x…i…‰ ΩÈ EÚ §…÷¥……<« EÚ§… EÚÆ˙x…“ ΩË +…ËÆ˙°Ú∫…±… EÚ…‰ {……x…“ EÚ§… n‰x…… ΩË? ™……EÚS…Ɖ ®… ∫…‰ ={…™……‰M…“ S…“W…… EÚ…‰EËÚ∫…‰ UÙ…ƒ]ıx…… ΩË? ™…… EÚΩ˛…ƒ Ω˛Æ‰-¶…Ɖ S…Æ˙…M……Ω˛ΩÈ? ™…… Ω˛®……Æ˙“ °Ú∫…±…… E‰Ú §… g¯™…… n˘…®… EÚΩ˛…ƒ ®…±…ÂM…‰? ™……  EÚ∫…“ ∂…§n˘ EÚ…‰ <i…x…“ J…⁄§…∫…⁄Æ˙i…“∫…‰ EËÚ∫…‰  ±…J…  EÚ ¥…Ω˛  S…j… V…Ë∫…… ±…M…‰...?''

""x…Ω˛”, x…Ω˛”, x…Ω˛”, Ω˛W……Æ˙ §……Æ˙ x…Ω˛”!''+EÚ§…Æ˙ M…÷∫∫…‰ ∫…‰ ±……±…-{…“±…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙  S…±±……B*

""i…§… V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛,'' §…“Æ˙§…±… x…‰ ∂……Δ i… ∫…‰EÚΩ˛…, ""<∫… n˘Æ˙§……Æ˙ ®… ®……ËW…⁄n˘ Ω˛Æ˙ ∂…J∫… +…{…EÚ…‰E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ  ∫…J…… ∫…EÚi…… ΩË* Ω˛Æ‰EÚ B‰∫…… E÷ÚUÙV……x…i…… ΩË V……‰ n⁄∫…Æ˙… EÚ…‰ x…Ω˛” {…i…… ΩË* |…i™…‰EÚE‰Ú {……∫… E÷ÚUÙ Ω÷x…Æ˙ ΩË, E÷ÚUÙ Y……x… ΩË,  n˘±… ™…… n˘®……M… EÚ“ EÚ…‰<« K…… ∫…™…i… ΩË* i……‰ ∫…¶…“  ∂…I…EÚ¶…“ ΩÈ +…ËÆ˙  ¥…n¬™……l…‘ ¶…“!''

∂……ΩΔ∂……Ω˛ ∫…®…Z… M…B  EÚ §…“Æ˙§…±… E‰ÚEÚΩ˛x…‰ EÚ… C™…… ®…i…±…§… ΩË* ¥…‰ Ωƒ∫…  n˘B, ""i…§…i……‰ i…÷®… ¶…“ BEÚ  ¥…n¬™……l…‘ Ω˛…‰, §…“Æ˙§…±…? ®…È i……‰∫……‰S…i…… l……  EÚ i…÷®Ω EÚ…‰<« E÷ÚUÙ x…Ω˛”  ∫…J……∫…EÚi……!''

""§……i… <∫…∫…‰ =±…]ı ΩË V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛, ®…È i……‰Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ ∫…“J…i…… Ω⁄ƒ*''§…“Æ˙§…±… x…‰ =ii…Æ˙  n˘™……*

§…“Æ˙§…±… ¶…“c˜ EÚ“ +…‰Æ˙ §…g‰* BEÚ §…⁄g¯“®… Ω˛±…… EÚ… Ω˛…l… l……®…EÚÆ˙ =xΩ ∂……ΩΔ∂……Ω˛ E‰Ú∫……®…x…‰ ±…‰ +…B* ""V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛'', =xΩ˛…Âx…‰ EÚΩ˛…,""™…‰ ®…‰Æ‰ {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ ∏…‰π`ˆ M…÷Ø˚+… ®… ∫…‰ ΩÈ*''

""Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ ∫…“J…i…… Ω⁄ƒ*''-<∫…EÚ… C™…… ®…i…±…§… ΩË?

11

§…⁄g¯“ ®… Ω˛±…… x…‰ ∂……ΩΔ∂……Ω˛ EÚ…‰ ∫…±……®… EÚ™…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛…, ""Ω÷W…⁄Æ˙, §…÷n¬ v…®……x… ¥™…ŒCi…V……x…i…‰ ΩÈ  EÚ ∫…§… E÷ÚUÙ ∫…“J… V……x…… ∫…Δ¶…¥… x…Ω˛”ΩË* ±…‰ EÚx… ∫…§… EÚ…‰ ™…Ω˛ ∫…“J…x…… S…… Ω˛B  EÚ+SUÙ… <Δ∫……x… EËÚ∫…‰ §…x… V…… ∫…EÚi…… ΩË*''

∂……ΩΔ∂……Ω˛ §…⁄g¯“ ®… Ω˛±…… E‰Ú ∂…§n˘… EÚ“ ∫……n˘M…“∫…‰ |…¶…… ¥…i… Ω÷B* ¥…‰ =x…E‰Ú +…M…‰ +n˘§… ∫…‰ Z…÷E‰Ú+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ®…÷c˜EÚÆ˙ §…“Æ˙§…±… ∫…‰ EÚΩ˛…, ""i…÷®… ∫…S…®… ¶……M™…∂……±…“ Ω˛…‰ V……‰ i…÷®Ω <i…x…“ ∫…®…Z…n˘…Æ˙ M…÷Ø˚ ®…±…”*''

• EÚΩ˛…x…“ {…g¯“*<∫…®… ®…÷J™… {……j… EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… ΩÈ +…ËÆ˙ =x…EÚ“ ¥…‰∂…-¶…⁄π…… EËÚ∫…“ ΩË?<∫… EÚΩ˛…x…“ E‰Ú  EÚi…x…‰ |…∫…ΔM… ΩÈ? ¥…‰ EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… ∫…‰ ΩÈ?

• +§… <x… i…… ±…EÚ…+… EÚ“ {…⁄Ãi… EÚÆÂ*

{……j… ¥…‰∂…-¶…⁄π……

• |…i™…‰EÚ |…∫…ΔM… ®…Â <∫… EÚΩ˛…x…“ E‰Ú {……j……Â E‰Ú §…“S… EÚ… ∫…Δ¥……n˘ C™…… Ω˛…‰M……?  EÚ∫…“ BEÚ|…∫…ΔM… EÚ… ∫…Δ¥……n˘ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*

∫…®…™…˙∫l……x…

™…Ω˛ §…⁄g¯“ ®… Ω˛±……  EÚx…- EÚx… EÚ“|… i… x… v… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ ΩË?

12

• <x… ¥……C™…… {…Æ˙ v™……x… nÂ--Ω˛Æ˙ ∂…J∫… +…{…EÚ…‰ E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ  ∫…J…… ∫…EÚi…… ΩË*Ω˛Æ‰EÚ B‰∫…… E÷ÚUÙ V……x…i…… ΩË*

C™…… +…{… V……x…i…‰ ΩÈ?

®…È Ω˛Æ˙ S…“W… EÚ…‰ ∫…“J…x…… S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ*

®…È ®……¢Ú“ S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ*

• >{…Æ˙ E‰Ú ¥……C™…… EÚ…  ¥…∂±…‰π…h… EÚÆ +…ËÆ˙ ƉJ……Δ EÚi… +Δ∂…… E‰Ú +…{…∫…“ ∫…Δ§…Δv… {…Æ˙ S…S……«EÚÆÂ*

• EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ BEÚ…ΔEÚ“ E‰Ú ∞¸{… ®… §…n˘±…EÚÆ˙  ±…J…Â*

®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â

ÆΔ˙M…®…ΔS…

ÆΔM… ∫…VV…… EÚ…  ¥…¥…Æ˙h… ΩË*

{……j…+…™…÷, ¥…‰∂…¶…⁄π……, S……±…-S…±…x…,

Ω˛…¥…-¶……¥… EÚ… ∫…ΔE‰Úi… ΩË*

EÚl……‰{…EÚl…x…

∫…Δ¥……n˘ {……j……x…÷E⁄Ú±… ΩË*

¶……π……˘ ∫¥……¶…… ¥…EÚ ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

13

{……‰±… J…÷±… M…™……...!

i……‰ ™…Ω˛ {…M…c˜“ i…÷®… Æ˙J…±……‰ +…ËÆ˙ J…÷n˘ {…g¯…‰...*

®……¢Ú EÚÆ˙x……™……Æ˙* ®…÷Z…‰ {…g¯x……

x…Ω˛” +…i……*

i…÷®…x…‰ ∫…Æ˙ {…Æ˙ {…M…c˜“ V……‰ §……ƒv…“ ΩË*∫……‰S……  EÚ i…÷®…  ¥…n¬¥……x… Ω˛…‰*

™…Ω˛ {…j… ®…÷Z…‰ EÚ…Ëx…{…g¯EÚÆ˙ ∫…÷x……BM……?

∂……™…n˘ ¥…Ω˛+…n˘®…“ ®…‰Æ˙“ ®…n˘n˘

EÚÆ˙ ∫…E‰ÚM……*

{…M…c˜“ ®… EÚ…Ëx…-∫……{……‰±…  UÙ{…… l……?

14

Y……x…®……M…«+∫…M…Æ˙ ¥…W……Ω˛i…

(i…“x… Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ M…÷Ø˚E÷Ú±… ®… +{…x…“ {…g¯…<« {…⁄Æ˙“EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ P…Æ˙ ±……Ë]ı Æ˙Ω‰ ΩÈ* i…“x…… P…x…‰ V…ΔM…±…∫…‰ M…÷W…Æ˙ Æ˙Ω‰ ΩÈ*)Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: Ω˛®… i…“x…… <∫… §……i… {…Æ˙ M…¥…« EÚÆ˙

∫…EÚi…‰ ΩÈ  EÚ Ω˛®…x…‰ Y……x… |……{i…EÚÆ˙  ±…™…… ΩË*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ∫…Δ∫……Æ˙ ®…  EÚi…x…‰ EÚ®… ±……‰M…… EÚ…‰™…Ω˛ ∫……˶……M™… |……{i… Ω˛…‰i…… ΩË*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: {…Æ˙ Ω˛®… ∫…§…EÚ… Y……x… §…Æ˙…§…Æ˙x…Ω˛” ΩË*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: C™…… ®…i…±…§… ΩË i…÷®Ω˛…Æ˙…?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ®…‰Æ˙… Y……x… i…÷®… n˘…‰x…… E‰Ú Y……x… ∫…‰

+ v…EÚ ΩË*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: EËÚ∫…“ ®…⁄J…«i……¥……±…“ §……i…Â EÚÆ˙ Æ˙Ω‰

Ω˛…‰* ®…È i…÷®… n˘…‰x…… ∫…‰ §…c˜… Ω⁄ƒ*®…‰Æ‰ Ω˛“ {……∫… W™……n˘… Y……x… ΩË*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ®…È i……‰ M…÷Ø˚E÷Ú±… +…x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰¶…“ {…g¯i…… l……* ®…‰Æ˙… Y……x… i…÷®…n˘…‰x…… ∫…‰ W™……n˘… ΩË*

BEÚ…ΔEÚ“

14

15

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ™…‰ Ω˛b¬ b˜™……ƒ n‰J… Æ˙Ω‰ Ω˛…‰?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: Ω˛…ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ®…È +{…x…‰ Y……x… ∫…‰ §…i…… ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ

 EÚ ™…‰ Ω˛b¬ b˜™……ƒ ∂…‰Æ˙ EÚ“ ΩÈ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: §…∫… ™…Ω˛ i……‰ ®……®…⁄±…“ §……i… ΩË* ®…È

i……‰ +{…x…‰ Y……x… ∫…‰ <x… Ω˛b¬ b˜™……Â{…Æ˙ ®……ƒ∫…, =x…®… Æ˙Ci… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú>{…Æ˙ J……±… ®…g¯ ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ* ±……‰,®…È ®…Δj… {…g¯i…… Ω⁄ƒ*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ®…‰Æ‰  {…i…… §…Ω÷i… §…c‰Y……x…“ ΩÈ* =x…EÚ… {…÷j… Ω˛…‰x…‰E‰Ú x……i…‰ ®…È i…÷®… n˘…‰x…… ∫…‰V™…√…n˘…  ¥…n¬¥……x… Ω⁄ƒ*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2:  {…i…… ∫…‰ C™…… Ω˛…‰i…… ΩË?®…‰Æ˙“ i……‰ ®……i…… V…“ n‰∂…EÚ“ ®……x…“ Ω÷<«  ¥…n÷π…“ ΩÈ...®…È =x…E‰Ú {…‰]ı ®… x……Ë ®…Ω˛“x…‰Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ... i…÷®… n˘…‰x…… ®…‰Æ˙…®…÷EÚ…§…±…… x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ®…‰Æ‰˙ P…Æ˙ E‰Ú ∫…‰¥…EÚ i…EÚ®…Ω˛…{…Δ b˜i… ΩÈ... i…÷®… n˘…‰x……®…‰Æ‰ +…M…‰ ®…⁄J…« Ω˛…‰*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ™…Ω˛“ §……i… ΩË i……‰ S…±……‰ {…Æ˙“I…… Ω˛…‰V……B*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ™…Ω˛“ §……i… ΩË i……‰ i…÷®… +{…x…‰ Y……x…EÚ… {… Æ˙S…™… n˘…‰*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: Y……x… EÚ… {… Æ˙S…™… Y……x…“ EÚ…‰  n˘™……V……i…… ΩË ®…⁄J……Á EÚ…‰ x…Ω˛”*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: i…÷®… ®…‰Æ˙… +{…®……x… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰ Ω˛…‰*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: +{…x…‰ Y……x… EÚ… {… Æ˙S…™… n˘…‰ x…Ω˛”

i……‰ Ω˛®… i…÷®… EÚ…‰ nΔb˜ nÂM…‰*

(Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2 <v…Æ˙-=v…Æ˙ n‰J…i…… ΩË* =∫…‰  EÚ∫…“V……x…¥…Æ˙ EÚ“ Ω˛b¬ b˜™……ƒ {…c˜“  n˘J……<« n‰i…“ ΩÈ*)

Ω˛Æ˙ Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ +{…x…‰ EÚ…‰ §…c˜… Y……x…“ ®……x…i…… ΩË ˛*+∫…±… ®… §…c˜… Y……x…“ EÚ…Ëx… ΩË?

16

(Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3 ®…Δj… {…g¯i…… ΩË +…ËÆ˙ ∂…‰Æ˙ EÚ“Ω˛b¬ b˜™…… {…Æ˙ ®……ƒ∫…, =x…®… Æ˙Ci… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú>{…Æ˙ J……±… +… V……i…“ ΩË*)Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: +Ɖ Ω˛…ƒ... ™…Ω˛ i……‰ Ω˛…‰ M…™……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ®…⁄J……Ê... +§… i……‰ i…÷®… ∫…®…Z…‰...

®…È i…÷®… ∫…§…∫…‰ §…c˜…  ¥…n¬¥……x… Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ±…‰ EÚx… C™…… i…÷®… <∫…®… |……h… ¶…“

b˜…±… ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: x…Ω˛”... {…Æ˙ ™…Ω˛ i……‰ i…÷®… ¶…“ x…Ω˛”

EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ®…È <∫…®…Â |……h… ¶…“ b˜…±… ∫…EÚi……

Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: {…Æ˙ B‰∫…… ®…i… EÚÆ˙x……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: C™……Â?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: =∫…E‰Ú §……n˘ ∂…‰Æ˙ Ω˛®… J…… V……BM……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: {…Æ˙ ®…÷Z…‰ i……‰  ∫…n¬v… EÚÆ˙x…… ΩË  EÚ

®…È i…÷®… n˘…‰x…… ∫…‰ §…c˜… Y……x…“ Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: x…Ω˛” x…Ω˛”... ∂…‰Æ˙ Ω˛®… J…… V……BM……*(Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1 ®…Δj… {…g¯i…… ΩË +…ËÆ˙ ∂…‰Æ˙ V…“ ¥…i…

Ω˛…‰ V……i…… ΩË* ∂…‰Æ˙ n˘Ω˛…c˜EÚÆ˙ =x…EÚ“i…Æ˙¢Ú §…g¯i…… ΩË* ¥…‰ §…S…x…‰ EÚ“EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ*)

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: +§… Ω˛®… §…S… x…Ω˛”∫…EÚi…‰*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ∂…‰Æ˙ Ω˛®… J…… Ω˛“ V……BM……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: +Ɖ, ¥…Ω˛ n‰J……‰, EÚ…Ëx…

+… Æ˙Ω˛… ΩË?

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: +Ɖ, ¥…Ω˛ i……‰ M…÷Ø˚V…“ ΩÈ*(M…÷Ø˚V…“ {……∫… +… V……i…‰ ΩÈ*)Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: M…÷Ø˚V…“ Ω˛®… ±……‰M… ∫…ΔEÚ]ı ®… {…c˜

M…B ΩÈ*

""M…÷Ø˚V…“ Ω˛®… ±……‰M… ∫…ΔEÚ]ı ®… {…c˜ M…BΩÈ*'' -Æ˙…V…E÷Ú®……Æ C™…… ∫…ΔEÚ]ı ®… {…c‰?

17

• Y……x…®……M…« BEÚ…ΔEÚ“ EÚ… ®…ΔS…x… Ω˛…‰x…‰¥……±…… ΩË* <∫…E‰Ú  ±…B BEÚ {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*• BEÚ…ΔEÚ“ EÚ… ®…ΔS…x… EÚÆÂ*

M…÷Ø˚ : ®…È V……x…i…… Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: M…÷Ø˚V…“ Ω˛®……Æ˙“ V……x… §…S……<B*M…÷Ø˚ : ®…÷Z…‰ ®……±…⁄®… l……  EÚ i…÷®… ±……‰M……Â

E‰Ú +Δn˘Æ˙ +¶…“ +ΩΔEÚ…Æ˙ §…Ω÷i…ΩË +…ËÆ˙ i…÷®… +{…x…‰ Y……x… EÚ…x…÷EÚ∫……x… ¶…“ EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰*<∫… ±…B ®…È i…÷®… ±……‰M…… E‰Ú {…“U‰Ù-{…“U‰Ù +… Æ˙Ω˛… l……*

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: M…÷Ø˚V…“ ®…÷Z…∫…‰ §…c˜“ M…±…i…“ Ω˛…‰M…<« ΩË... ∂…‰Æ˙ Ω˛®… ∫…§…EÚ…‰ J……V……BM……*

M…÷Ø˚V…“ : +§… ®…È +{…x…‰ Y……x… ∫…‰ <∫… ∂…‰Æ˙

EÚ…‰ §…EÚÆ˙“ §…x…… n⁄ƒM……*(M…÷Ø˚ ®…Δj… {…g¯i…… ΩË* ∂…‰Æ˙ §…EÚÆ˙“ §…x… V……i…… ΩË+…ËÆ˙  ®… ®…™……x…‰ ±…M…i…… ΩË*)M…÷Ø˚V…“ :  ∂…π™……‰, v™……x… Æ˙Ω‰* ¥…Ω˛ Y……x…

 V…∫…∫…‰ +{…x…… ™…… n⁄∫…Æ˙… EÚ…x…÷EÚ∫……x… Ω˛…‰ Y……x… x…Ω˛” §…Œ±EÚ+Y……x… ΩË* Y……x… i……‰ ∫…§…EÚ“ ¶…±……<«E‰Ú  ±…B Ω˛“ Ω˛…‰i…… ΩË*

∫…¶…“ + ¶…x…‰i……: (BEÚ∫……l… EÚ<« §……Æ˙ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ)Y……x… i……‰ ∫…§…EÚ“ ¶…±……<« E‰Ú  ±…BΩ˛“ Ω˛…‰i…… ΩË*

b˜…Ï.+∫…M…Æ˙ ¥…W……Ω˛i… EÚ… V…x®… 5 V…÷±……<« 1946 EÚ…‰ =ii…Æ˙ |…n‰∂… E‰Ú°Úi…‰Ω˛{…÷Æ˙ ®… Ω÷+…* =xΩ˛…Âx…‰ +±…“M…g¯ ®…÷Œ∫±…®…  ¥…∂¥… ¥…n¬™……±…™… ∫…‰ {…“.BS….b˜“i…EÚ EÚ“ {…g¯…<« EÚ“* =x…E‰Ú ±…‰J…x… ®… i…“x… EÚΩ˛…x…“ ∫…ΔO…Ω˛, S……Æ˙ ={…x™……∫…,UÙΩ˛ x……]ıEÚ +…ËÆ˙ EÚ<« +x™… Æ˙S…x……Bƒ ∂…… ®…±… ΩÈ ˛* =x…E‰Ú x……]ıEÚ…Â EÚ… n‰∂…¶…Æ˙ ®… ®…ΔS…x… Ω÷+… ΩË* <∫…E‰Ú +±……¥……, {…]ıEÚl…… E‰Ú˘ I…‰j…… ®… ¶…“ ¥…‰ ®…∂…Ω⁄Æ˙ΩÈ* "+…v…“ §……x…“', " n˘±±…“ {…Ω÷ƒS…x…… ΩË', "EËÚ∫…“ +…M… ±…M……<«', "+EÚ“',"∫…§…∫…‰ ∫…∫i…… M……‰∂i…' +… n˘ =x…EÚ“ |…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* ∫…Δ|… i…, ¥…‰ V…… ®…™…… ®…Œ±±…™…… <∫±…… ®…™…… E‰Ú +v™……{…EÚ ΩÈ*

JT �

��

-�/�

����-

18

• ¥……C™… {…gÂ, ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… {…Æ˙ v™……x… nÂ*®…È ®…Δj… {…g¯i…… Ω⁄ƒ*C™……, i…÷®… <∫…®… |……h… ¶…“ b˜…±… ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰?

• S…S……« EÚÆÂ*|…i™…‰EÚ ¥……C™… E‰Ú ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… EÚ… +…{…∫…“ ∫…Δ§…Δv… C™…… ΩË?{……`ˆ ¶……M…… ∫…‰ B‰∫…‰ ¥……C™… S…÷x… +…ËÆ˙  ±…J…Â*

n˘…‰∫i…… E‰Ú |…∫i…÷i…“EÚÆ˙h… ®…Â

ÆΔ˙M…®…ΔS…

= S…i… ÆΔM… ∫…VV…… ΩË*

∫……®… O…™……Â EÚ… = S…i… |…™……‰M… ΩË*

{……j…

¥…‰∂…¶…⁄π…… {……j……x…÷E⁄Ú±… ΩË*

S……±…-S…±…x… = S…i… ΩË*

Ω˛…¥…-¶……¥… ∫¥……¶…… ¥…EÚ ΩË*

+x™… {……j…… ∫…‰ +…ËÆ˙ |…∫…ΔM… ∫…‰ i……±…®…‰±… ΩË*

EÚl……‰{…EÚl…x…

∫…Δ¥……n˘ ∫{…π]ı ¥… ∏…¥™… ΩË*

∫…Δ¥……n˘ |…∫i…÷ i… ∫¥……¶…… ¥…EÚ ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

19

� Ω˛Æ‰EÚ ®… E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ Y……x… ΩË*

� Y……x… §……Ω˛Æ˙“  n˘J……¥…… x…Ω˛” ΩË*

� Y……x… ∫…§…EÚ“ ¶…±……<« E‰Ú  ±…B ΩË*

� +ΩΔEÚ…Æ˙ ∫…‰ Y……x… +∫…°Ú±… Ω˛…‰i…… ΩË*

• Y……x… :

• Y……x… ∫…‰ ∫…Δ§…Δ v…i… =ŒCi…™……Â EÚ… ∫…ΔEÚ±…x… EÚÆÂ*

"" V…Y……∫…… E‰Ú  §…x…… Y……x… x…Ω˛” Ω˛…‰i……*''--®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“

""=∫… Y……x… EÚ… EÚ…‰<« ±……¶… x…Ω˛”  V…∫…‰ +…{… EÚ…®… ®… x…Ω˛” ±……i…‰*''--BΔ]ıx… S…‰J……‰¥…

20

®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ

J…÷∂…§…⁄ ∫…‰ +…ËÆ˙ ÆΔM…… ∫…‰BEÚ °⁄Ú±… §……‰±……-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*M……x…… ∫…‰ +…ËÆ˙ ±…Ω˛ Æ˙™…… ∫…‰ S… c˜™…… §……‰±…“-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*

+…‰  ∂… ∂…Æ˙! Ω˛¥…… EÚ…‰ ¶…‰V…  n˘™…… EÚÆ˙§……‰±…… ∫…®…Δn˘Æ˙-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*

S……ƒn˘! i…÷®… S……ƒn˘x…“ =c‰±…i…‰ Æ˙Ω˛…‰V…÷M…÷x…⁄ §……‰±…‰-- Ω˛®… ¶…“ ΩÈ*

∫……M…Æ˙ {…Ω˛…c˜ x… n˘™……ƒ ∫…§… EÚΩ˛i…‰ ΩÈ--Ω˛®… <v…Æ˙ ΩÈ*

{…“. ®…v…÷∫…⁄n˘x…x…+x…÷¥……n˘ : <Δn÷®……‰Ω˛x…

EÚ ¥…i……

20

21

{…“. ®…v…÷∫…⁄n˘x…x… EÚ… V…x®… BÆ˙h……E÷Ú±…®… E‰Ú ¥…±…˝™…x… S…Æ˙RÛÆ˙… ®… Ω÷+…*+…{… "+§…⁄n˘…§…“ ∂…ŒCi… +¥……b«' +…ËÆ˙ "E‰ÚÆ˙±… §……±… ∫…… Ω˛i™… <ΔŒ∫]ı]¬ı™…⁄]ı+¥……b«' ∫…‰ ∫…®®…… x…i… ΩÈ* +…{… ∏…“®…⁄±…x…M…Æ˙®… +EÚ¥…⁄Æ˙ ®……v™… ®…EÚ ∫E⁄Ú±…®… |…v……x……v™……{…EÚ ΩÈ*

• S…S……« EÚÆ :""®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ'' ∫…… §…i… EÚÆ˙x…‰ ®… Y……x… EÚ“ C™…… ¶…⁄ ®…EÚ… ΩË?

• EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*

ÆΔM…… ∫…‰, +…¥……W…… ∫…‰, ±……Ë ∫…‰M…Δv…, ±…Ω˛Æ˙ ∫…§…™…Ω˛“ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*

®…‰Æ‰  |…™… ∫……l…“i…÷®… ¶…“ §……‰±……‰ x…, W……‰Æ˙ ∫…‰®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*

22

+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ

� EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ BEÚ…ΔEÚ“ E‰Ú ∞¸{… ®… §…n˘±…i…… ΩË*

� EÚ…]⁄«ıx… {…g¯EÚÆ˙  ¥…S……Æ˙ |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*

� BEÚ…ΔEÚ“Ú EÚ… ®…ΔS…x… EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™…  ±…J…i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚi……«- GÚ™…… +Œx¥… i… EÚ…  ¥…∂±…‰π…h… EÚÆ˙i…… ΩË +…ËÆ˙ |…™……‰M… EÚÆ˙i…… ΩË*

22

23

®…n˘n˘ ±…Â...+n˘§… BZ-chv U -VÙ˚R VË¡⁄»⁄ respect

+…®…n˘x…“ hcp-am\w Y⁄-UÙ-]m A•¤æ⁄fl income

<Δi…W……®… G¿∏mSv ÿu- ]t-TÙ” »⁄¿»⁄—ʧ arrangement

S……ƒn˘x…“ =c‰±…x…… \nemhv XqhpI, ®X- YÙ∞ ≈—-Rp� ∑Ê◊⁄¶MV⁄◊⁄fl ‘⁄¡⁄s⁄fl

=±…]ı FXn-cv Gß-WÙ] …¡⁄fl•⁄™ opposite

EÚS…Æ˙… §…“x…x…‰¥……±…… N∏v Nh-dp-Iƒ s]dp-°p-∂-h¿ ’l-◊-W-YÙ-[o-Ls }⁄¡⁄VÊ≈Ê ‘ÊO⁄flQ»⁄»⁄¡⁄fl

rag sorters

J……±… N¿Ωw ˙RÙp ⁄»⁄fl% skin

J…… ∫…™…i… khn-ti-j-X £\l◊ …ÀÊfiŒ⁄}Ê speciality

M…÷W…Æ˙x…… IS∂p t]mhp-I LPk’ ˘Np-¤-Rp •¤lfl to pass

M…÷∫i……J…“ [n°mcw Lo-Ym ¶O⁄Q¬—⁄fl impudence

M…fi Ω˛ h…™……ƒ ho -Ω-am¿ œ”m-Tj-R- XÆ V⁄‰‘⁄{ the mistresses of house

S…i…÷Æ˙ _p≤n-am≥ OÙ≤ ∂fl¶™»⁄M}⁄ wise

S…Æ˙…M……Ω˛ ta®n¬ ÿew ˙Unf-Np ®Xm »Êflfi… ⁄ —⁄§◊⁄ grazing land

W™……n˘… IqSp-X¬ A§-Lm @©O⁄ more

nΔ˘b˜ in£ Ri-Pû] ÃOÊ– punishment

n˘Ω˛…c˜EÚÆ˙ K¿÷n®v sIm≠v Lo- j-Õd-ùLôiÓ Y⁄f%“

n˘…M… Id Lû\ O⁄≈Ê stain

v……‰ §…x… Ae-°p-Im-cn-Iƒ ˘Ti NX- Yj- RÙ-Ø-XÙ-∞-Ls •Ê‡fi∏

x…÷EÚ∫……x… \jvSw Sx-Pm ⁄Œ⁄o loss

¢Ú∫…±… hnfhv AÚ-YûP Oʇæ⁄flfl« harvest

23

24

§…÷V…÷M…« {]mb-ap-≈-h¿ YVRÙ-]-Yo »⁄æ⁄fl—¤”•⁄ aged

§…÷¥……<« hnX Æ˚R ∏}⁄fl° sowing

§……ËK…±…… M…B tIm]m-‘-\m-bn ˙LÙTj-RÙp ˚Tj-ß-V-UÙ-œ-Rp OʇfiƤ…Œ⁄r ¤W to

loose one's temper

®…g¯x…… s]mXn-bpI ˘TÙßk’ ‘ʇ•Êæ⁄flfl to frame

®……®…⁄±…“ km[m-c-W-amb ˘TÙ’-YÙ] —¤»⁄·¤ ⁄¿ ordinary

®…÷EÚ…§…±…… EÚÆ˙x…… a’-cn-°pI ˙TÙh-•- -”-Rp —⁄∞¶%—⁄fl to compete

®…⁄J…« hnUvVn ÿh-PÙs »⁄fl‡R% fool

®……ËW…⁄n˘ k∂n-ln-X-cmb B_-WÙ] B¡⁄fl»⁄ present

Ɖi… aW¬ UQp ‘ʇæÊflX sand

±…Ω˛ Æ˙™……ƒ Xcw-K-߃ £t-\- X-Ls }⁄¡⁄MV⁄ ripples

±……±… {…“±…… Ω˛…‰EÚÆ +i™… v…EÚ G÷Ún¬v… Ω˛…‰EÚÆ˙

 ±… {…EÚ Kpa-kvX≥ œUvRÙ V⁄fl»⁄·¤—⁄° clerk

±……Ë V¥……±……

 ¥…n÷π…“  ¥…n¬¥……x… ∫j…“

∫…®…Z…n˘…Æ˙ hnth-I-ap≈ A±-YÙokR …»Êfi ⁄ Êæ⁄flfl◊⁄Ÿ wise

∫……n˘M…“ ∫…Æ˙±…i……

∂…J∫… ¥™…ŒCi…

Ω÷x…Æ˙ I…®…i……

24

""∫…{…x…‰ ¥…‰ ∫…S… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰V……‰ ∫……‰i…‰ ¥…Ci… n‰J…‰ V……i…‰ ΩÈ;∫…{…x…‰ ¥…‰ ∫…S… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ V…x…E‰Ú  ±…B +…{… ∫……‰x…… UÙ…‰c˜ n‰i…‰ ΩÈ*''

• o˘∂™… +…ËÆ˙ {…ΔŒCi…™……ƒ C™…… §…i……i…‰ ΩÈ?

26

®…È x…Ω˛” S……Ω˛i……  S…Æ˙-∫…÷J…,®…È x…Ω˛” S……Ω˛i……  S…Æ˙-n÷J…;∫…÷J…-n÷J… EÚ“ J…‰±…  ®…S……Ëx…“,J……‰±…‰ V…“¥…x… +{…x…… ®…÷J…!

∫…÷J…-n÷J… E‰Ú ®…v…÷Æ˙  ®…±…x… ∫…‰™…Ω˛ V…“¥…x… Ω˛…‰ {… Æ˙{…⁄Æ˙x…; °ÚÆ˙ P…x… ®… +…‰Z…±… Ω˛…‰ ∂… ∂… °ÚÆ˙ ∂… ∂… ∫…‰ +…‰Z…±… Ω˛…‰ P…x…!

∫…÷J…-n÷J…∫…÷ ®…j……x…Δn˘x… {…Δi…

"∫…÷J…-n÷J… EÚ“ J…‰±…  ®…S……Ëx…“,J……‰±…‰ V…“¥…x… +{…x…… ®…÷J…*'-<x… {…ΔŒCi…™…… EÚ… +…∂…™… C™…… ΩË?

" °ÚÆ˙ P…x… ®…Â +…‰Z…±… Ω˛…‰ ∂… ∂… °ÚÆ˙ ∂… ∂… ∫…‰ +…‰Z…±… Ω˛…‰ P…x…*' -™…Ω˛…ƒ P…x…+…ËÆ˙ ∂… ∂…  EÚx…- EÚx… E‰Ú |…i…“EÚ ΩÈ?

EÚ ¥…i……

27

V…M… {…“ c˜i… ΩË + i…-n÷J… ∫…‰,V…M… {…“ c˜i… Ɖ + i…-∫…÷J… ∫…‰;®……x…¥…-V…M… ®… §…ƒ]ı V……¥…Ân÷J…-∫…÷J… ∫…‰ +…Ë' ∫…÷J…-n÷J… ∫…‰!

+ ¥…Æ˙i… n÷J… ΩË =i{…“c˜x…,+ ¥…Æ˙i… ∫…÷J… ¶…“ =i{…“c˜x…;n÷J…-∫…÷J… EÚ“  x…∂……- n˘¥…… ®…Â∫……‰i……-V……M…i…… V…M…-V…“¥…x…!

™…Ω˛ ∫……ƒZ… =π…… EÚ… +…ƒM…x…,+…À±…M…x…  ¥…Æ˙Ω˛- ®…±…x… EÚ…; S…Æ˙ Ω˛…∫…-+∏…÷®…™… +…x…x…Ɖ <∫… ®……x…¥…-V…“¥…x… EÚ…!

"+ ¥…Æ˙i… ∫…÷J… ¶…“ =i{…“c˜x…' -C™…… +…{…<∫…∫…‰ ∫…Ω˛®…i… ΩË? C™……Â?

28

1 2

3 4

5

6 7

8

9 10

n˘…<» +…‰Æ˙ �����1. "®…÷J…' EÚ… ∫…®……x……l…‘ ∂…§n˘*5. <∫…EÚ… +l…« ΩË-- "+…EÚ…∂…'*6. ∫…÷J…-n÷J… E‰Ú  ®…±…x… ∫…‰ ™…Ω˛ {… Æ˙{…⁄h…«

Ω˛…‰ V……i…… ΩË*9. ™…Ω˛ " x…ÆΔi…Æ˙' EÚ… ∫…®……x……l…‘ ΩË*

x…“S…‰ EÚ“ +…‰Æ˙ �����2. ∫…°Ú±…i…… {……x…‰ E‰Ú  ±…B <∫…EÚ“ W…∞¸Æ˙i… ΩË*3. "®…‰P…' E‰Ú  ±…B <∫… EÚ ¥…i…… ®… |…™…÷Ci…

∂…§n˘*4. EÚ ¥…i…… ®… "∫…Δ∫……Æ˙' EÚ… |…i…“EÚ…i®…EÚ ∂…§n˘*7. "=π……' EÚ… +l…«*8. "∫…÷J…-n÷J…'  EÚ∫…  ¥…v…… EÚ“ Æ˙S…x…… ΩË?10. ™…Ω˛ EÚ¶…“ x…Ω˛” §……‰±…x…… S…… Ω˛B*

• EÚ ¥…i…… ∫…‰ ∂…§n˘-™…÷M®……Â EÚ… S…™…x… EÚÆ˙E‰Ú  ±…J…Â*∫…÷J…-n÷J…....................................................

• ¥…M…«{…Ω‰±…“ EÚ“ {…⁄Ãi… EÚÆÂ*

29

∫…÷ ®…j……x…Δn˘x… {…Δi… EÚ… V…x®… E÷Ú®……™…⁄ƒ E‰Ú EÚ…Ë∫……x…“ O……®… ®… 20 ®…<« 1900 EÚ…‰ Ω÷+…* ∫……i…

¥…π…« EÚ“ +…™…÷ ®… +…{…x…‰ ∫…¥…«|…l…®… UΔÙn˘-Æ˙S…x…… EÚ“* 1921 ®… ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ EÚ“ |…‰Æ˙h……

∫…‰ {…g¯…<« UÙ…‰c˜ n˘“* +…{…x…‰ |…M… i…∂…“±…  ¥…S……Æ˙… EÚ“ {… j…EÚ… "∞¸{……¶…'  x…EÚ…±…“ l…“* 1942

EÚ…‰ ±……‰EÚ…™…i…x… x……®…EÚ ∫……Δ∫EfiÚ i…EÚ {…“`ˆ EÚ“ ™……‰V…x…… §…x……<«* 1950 ®…Â +…EÚ…∂…¥……h…“ ∫…‰

∫…Δ§…n¬v… Ω÷B* 28  n˘∫…Δ§…Æ˙ 1977 EÚ…‰ +…{…EÚ“ ®…fii™…÷ Ω÷<«* "EÚ±…… +…ËÆ˙ §…⁄g¯… S……ƒn˘' {…Æ˙

∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, "±……‰EÚ…™…i…x…' {…Æ˙ ∫……‰ ¥…™…i… ±…Èb˜ x…‰Ω˛∞¸ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙

" S…nΔ§…Æ˙…' {…Æ˙ Y……x…{…“`ˆ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ +…{… ∫…®®…… x…i… Ω÷B*

• "∫…÷J…-n÷J…' EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™…  ±…J…Â*

®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â

EÚ ¥…-{… Æ˙S…™…  n˘™…… ΩË*

 ¥…π…™…-¥…∫i…÷ EÚ… =±±…‰J… ΩË*

+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h…  ±…J…… ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

30

 {…i…… EÚ… |……™…Œ∂S…i… +Ø˚h… M……ƒv…“

+x…÷¥……n˘ : +Æ˙À¥…n˘ M…÷{i……

=∫… ∫…®…™… ®…È ∫……‰±…Ω˛ §…Æ˙∫… EÚ… l……*+…ËÆ˙ +{…x…‰ ®……i……- {…i…… E‰Ú ∫……l… n˘ I…h… +£Ú“EÚ…®… b˜Æ˙§…x… ∫…‰ EÚÆ˙“§… 18 ®…“±… n⁄Æ˙ BEÚ +…∏…®…®… Æ˙Ω˛i…… l……* +…∏…®… EÚ…‰ ®…‰Æ‰ n˘…n˘…V…“ ®…Ω˛…i®……M……ƒv…“ x…‰ ∫l…… {…i…  EÚ™…… l……* +…∏…®… n⁄Æ˙n˘Æ˙…V…E‰Ú <±……E‰Ú ®… l……* ¥…Ω˛…ƒ n⁄Æ˙-n⁄Æ˙ i…EÚ, §…∫…, M…xx…‰E‰Ú J…‰i… l…‰* ∂…Ω˛Æ˙ ∫…‰ §…Ω÷i… n⁄Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h…¥…Ω˛…ƒ Ω˛®……Ɖ EÚ…‰<« {…c˜…‰∫…“ x…Ω˛” l…‰* <∫… ±…B ®…È+…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ n˘…‰ §… Ω˛x…Â Ω˛®…‰∂…… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú<Δi…W……Æ˙ ®… Æ˙Ω˛i…‰ l…‰* Ω˛®… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú Ω˛Æ˙ ®……ËE‰ÚEÚ“ i…±……∂… ®… Æ˙Ω˛i…‰,  V…∫…∫…‰ Ω˛®… +{…x…‰  ®…j…… ∫…‰ ®…±… ∫…EÂÚ +…ËÆ˙ ∫……l… Ω˛“ ¥…Ω˛…ƒ E‰Ú  ∫…x…‰®……P…Æ˙ ®… °Ú±®… n‰J… ∫…EÂÚ*

BEÚ  n˘x…  {…i……V…“ x…‰ ®…÷Z…∫…‰ EÚΩ˛…  EÚ ®…È=xΩ EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∂…Ω˛Æ˙ ±…‰ V……>ƒ* =x…EÚ“ ¥…Ω˛…ƒ {…⁄Ɖ n˘x… EÚ“ BEÚ ®…“À]ıM… l…“* ®…÷Z…‰ B‰∫…‰ Ω˛“ ®……ËE‰Ú EÚ“i…±……∂… l…“* C™…… EÚ ®…È ∂…Ω˛Æ˙ V…… Æ˙Ω˛… l……, ®……ƒ x…‰

®…÷Z…‰ ∫……®……x… ±……x…‰ EÚ“ BEÚ ±…Δ§…“  ±…∫]ı l…®……n˘“* ∂…Ω˛Æ˙ ®… ®…÷Z…‰ {…⁄Æ˙…  n˘x…  §…i……x…… l……* <∫… ±…B {…i……V…“ x…‰ ®…÷Z…∫…‰ ¥…Ω˛…ƒ EÚ<« §…EÚ…™…… EÚ…®…… EÚ…‰{…⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛…* <∫…®… EÚ…Æ˙ EÚ“ ∫…¥…‘À∫…M…¶…“ ∂…… ®…±… l…“*

®…Èx…‰  {…i……V…“ EÚ…‰ ®…“À]ıM… EÚ“ V…M…Ω˛ {…Æ˙UÙ…‰c˜… i……‰ =xΩ˛…Âx…‰ ®…÷Z…‰ {……ƒS… §…V…‰ ¥…Ω˛” +… V……x…‰EÚ…‰ EÚΩ˛…* §…i……B M…B EÚ…®…… EÚ…‰ °Ú]ı…°Ú]ı  x…{…]ı…x…‰E‰Ú §……n˘ ®…È Z…]ı ∫…‰  ∫…x…‰®……P…Æ˙ ®… P…÷∫… M…™……* ¥…Ω˛…ƒV……Ïx… §…‰x… EÚ“ BEÚ  n˘±…S…∫{…  °Ú±®… n‰J…i…‰-n‰J…i…‰ ®…÷Z…‰ ∫…®…™… EÚ…  §…±…E÷Ú±… v™……x… x…Ω˛”Æ˙Ω˛…* +…ËÆ˙ V…§… v™……x… +…™…… i…§… i…EÚ ∂……®… E‰Ú∫……g‰ {……ƒS… §…V… S…÷E‰Ú l…‰* ®…È Z…]ı{…]ı M…ËƉV…{…Ω÷ƒS……* ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ EÚ…Æ˙ ±…‰EÚÆ˙ V…§… ®…È  {…i……V…“ E‰Ú{……∫… {…Ω÷ƒS…… i…§… i…EÚ ∂……®… E‰Ú UÙΩ˛ §…V… S…÷E‰Úl…‰*  {…i……V…“ §…‰∫…•…“ ∫…‰ ®…‰Æ˙… <Δi…W……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω‰ l…‰*

∫…Δ∫®…Æ˙h…

31

¥…Ω˛ Z…⁄ ˆ §……‰±……, ""EÚ…Æ˙ i…Ë™……Æ˙x…Ω˛” l…“ <∫… ±…B n‰Æ˙ Ω˛…‰ M…<«*''--<∫… i…Æ˙Ω˛ Z…⁄ ˆ §……‰±…x…… C™……∫…Ω˛“ ΩË? C™……Â?

=xΩ˛…Âx…‰ =i∫…÷EÚi……{…⁄¥…«EÚ {…⁄UÙ…, ""i…÷®… ±…‰]ı C™……ÂΩ÷B?'' =xΩ ™…Ω˛ §…i……i…‰ Ω÷B ®…÷Z…‰ §…Ω÷i… ∂…®…«+…<«  EÚ ®…È V……Ïx… §…‰x… EÚ“ BEÚ {…Œ∂S…®…“  °Ú±®…n‰J… Æ˙Ω˛… l……* <∫… ±…B ®…Èx…‰ EÚΩ˛  n˘™……  EÚ EÚ…Æ˙i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛” l…“ <∫… ±…B ®…÷Z…‰ ¥…Ω˛…ƒ n‰Æ˙ Ω˛…‰ M…<«*

®…÷Z…‰ <∫… §……i…EÚ … EÚ … ‰ < «+Δn˘…W…… x…Ω˛” l…… EÚ  {…i……V…“{…Ω˛±…‰ Ω˛“ M…ËƉV…EÚ…‰ °Ú…‰x… EÚÆ˙

S…÷E‰Ú l…‰ +…ËÆ˙ +∫… ±…™…i… ∫…‰ ¥…… EÚ¢Ú l…‰* ¥…‰ ®…‰Æ‰Z…⁄ ˆ EÚ…‰ V……x… S…÷E‰Ú l…‰ {…Æ˙ §……‰±…‰, "" V…∫… i…Æ˙Ω˛∫…‰ ®…Èx…‰ i…÷®Ω §…c˜…  EÚ™…… ΩË =∫…®…®…÷Z…∫…‰ EÚ…‰<« ¶……Æ˙“ S…⁄EÚ Ω÷<«ΩË* ®…Èx…‰ i…÷®Ω ∫…S…

§……‰±…x…‰ EÚ… +…i®… ¥…∂¥……∫… x…Ω˛”  n˘™…… ΩË* +§…®…È P…Æ˙ i…EÚ EÚ“+`ˆ…Æ˙Ω˛ ®…“±…EÚ“ n⁄Æ˙“ {…Ën˘±…S…±…EÚÆ˙ Ω˛“i…™… EÚ∞ƒ M……*''™…Ω˛ EÚΩ˛i…‰ Ω÷B∫…⁄]ı-§…⁄]ı {…Ω˛x…‰  {…i……V…“ x…‰ S…±…x…… ∂…÷∞¸  EÚ™……*+Δv…‰Æ˙… Ω˛…‰ S…÷EÚ… l…… +…ËÆ˙ W™……n˘…i…Æ˙ Æ˙…∫i…… EÚSS……l……* ∫…c˜EÚ ∫…÷x…∫……x… l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ EÚ…‰<« Æ˙…‰∂…x…“¶…“ x…Ω˛” l…“* ®…È  {…i……V…“ EÚ…‰ +E‰Ú±…… x…Ω˛” UÙ…‰c˜∫…EÚi…… l……*

""P…Æ˙ i…EÚ EÚ“ +`ˆ…Æ˙Ω˛ ®…“±… ˙EÚ“ n⁄Æ˙“ {…Ën˘±… S…±…EÚÆ˙ Ω˛“ i…™…EÚ∞ƒ M……*'' --®…x…“±……±… M……ƒv…“ E‰Ú<∫…  x…h…«™… ∫…‰ +…{… ∫…Ω˛®…i… ΩË?C™……Â?

31

32

<∫… ±…B ∫……g‰ {……ƒS… P…Δ]‰ı i…EÚÚ ®…È =x…E‰Ú {…“U‰Ù-{…“U‰Ù v…“®…“ M… i… ∫…‰ EÚ…Æ˙ S…±……i…… Æ˙Ω˛…* +…ËÆ˙ ®…‰Æ‰Z…⁄ ˆ {…Æ˙  {…i……V…“ EÚ…‰ |……™…Œ∂S…i… EÚÆ˙i…‰ Ω÷Bn‰J…i…… Æ˙Ω˛…* =∫…  n˘x… ®…Èx…‰ V…“¥…x… EÚ… BEÚ+Ω˛®…  x…h…«™…  ±…™……-- ®…È EÚ¶…“ ¶…“ Z…⁄ ˆ x…Ω˛”§……‰±…⁄ƒM……*

®…È +EÚ∫…Æ˙ <∫… P…]ıx…… E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……‰S…i……Ω⁄ƒ* +M…Æ˙  {…i……V…“ x…‰ ®…÷Z…‰ +x™… {……±…EÚ…Â EÚ“

¥…π…«∫…÷n⁄Æ˙

+¥…∫…Æ˙

|…i…“I…… f⁄ƒg¯

|…n‰˘∂… §…Æ˙∫… <±……EÚ… ®……ËEÚ… n⁄Æ˙n˘Æ˙…V…

i…±……∂…<Δi…W……Æ˙

i…Æ˙Ω˛ ∫…W…… n˘“ Ω˛…‰i…“ i……‰ C™…… ®…Èx…‰ EÚ…‰<« ∫…§…EÚ∫…“J…… Ω˛…‰i……! ∂……™…n˘ x…Ω˛”* ∫…W…… Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú §……n˘¶…“ ®…È ∂……™…n˘ Z…⁄ ˆ §……‰±…x…‰ EÚ“ +{…x…“ +…n˘i…x…Ω˛” §…n˘±…i…“ Ω˛…‰i…“* {…ÆΔi…÷ <∫… +ÀΩ˛∫…EÚ P…]ıx……EÚ… ®…‰Æ‰ >{…Æ˙ §…Ω÷i… M…Ω˛Æ˙… +∫…Æ˙ Ω÷+…* ®…÷Z…‰±…M…i…… ΩË V…Ë∫…‰ ™…Ω˛ P…]ıx…… EÚ±… Ω˛“ P…]ı“ Ω˛…‰*+ÀΩ˛∫…… EÚ“ ™…Ω˛“ ∂…ŒCi… ΩË*

• ∫…Ω˛“  ®…±……x… EÚÆÂ*

• +l…«¶…‰n˘ ∫…®…Z…Â*

b˜Æ˙§…x… ∫…‰ 18 ®…“±… n⁄Æ˙ BEÚ +…∏…®… ®… Æ˙Ω˛i…… ΩË*

b˜Æ˙§…x… ∫…‰ 18 ®…“±… n⁄Æ˙ BEÚ +…∏…®… ®… Æ˙Ω˛i…… l……*

®…È +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ n˘…‰ §… Ω˛x…Â Ω˛®…‰∂…… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú <Δi…W……Æ˙ ®… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ*

®…È +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ n˘…‰ §… Ω˛x…Â Ω˛®…‰∂…… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú <Δi…W……Æ˙ ®… Æ˙Ω˛i…‰ l…‰*

¥…Ω˛…ƒ n⁄Æ˙ i…EÚ M…xx…‰ E‰Ú J…‰i… ΩÈ*

¥…Ω˛…ƒ n⁄Æ˙ i…EÚ M…xx…‰ E‰Ú J…‰i… l…‰*

33

• {…j…  ±…J…Â*

∫…Δ∫®…Æ˙h… EËÚ∫…… ±…M……? {…÷j… EÚ“ M…±…i…“ {…Æ˙  {…i…… x…‰ +{…x…‰ +…{… EÚ…‰ ∫…W…… n˘“* <∫…“ n˘n« E‰ÚBΩ˛∫……∫… ∫…‰ +Ø˚h… M……ƒv…“ x…‰ ™…Ω˛  x…h…«™…  ±…™……- ®…È EÚ¶…“ Z…⁄ ˆ x…Ω˛” §……‰±…⁄ƒM……* +{…x…… n˘n« ¥…Ω˛ n˘…‰∫i… ∫…‰§……ƒ]‰ı  §…x…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ ∫…EÚ…* =∫…x…‰  ®…j… EÚ…‰ {…j…  ±…J……* ¥…Ω˛ {…j… EÚ±{…x…… EÚÆ˙E‰Ú  ±…J…Â*

b˜…Ï. +Ø˚h… M……ƒv…“ ®…x…“±……±… M……ƒv…“ E‰Ú §…‰]‰ı +…ËÆ˙ ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ E‰Ú {……‰i…‰ ΩÈ* +Ø˚h… M……ƒv…“ x…‰ 30 ∫……±…

i…EÚ ]ı…<®∫… +…Ï°Ú <Δ b˜™…… ®… EÚ…®…  EÚ™……* +…{…EÚ“ +x…‰EÚ  EÚi……§… |…EÚ… ∂…i… ΩÈ* +…{… B®….E‰Ú.M……ƒv…“

<Δ∫]ı“]¬ı™…⁄]ı E‰Ú ∫…Δ∫l……{…EÚ ΩÈ ˛* ™…Ω˛ ∫…Δ∫l…… +ÀΩ˛∫…… {…Æ˙ ∂……‰v… EÚÆ˙i…“ ΩË*

®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â

∫l……x… +…ËÆ˙ i……Æ˙“J… ΩÈ*

= S…i… ∫…Δ§……‰v…x… ΩË*

 ¥…π…™… EÚ… ∫…Ω˛“ ∫…Δ|…‰π…h… ΩË*

∫¥… x…nÊ∂… ΩË*

{…i…… ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

JT �

��

-�/�

����-

34

®…‰Æ‰ §…SS…‰ EÚ…‰  ∫…J……Bƒ...+•…Ω˛…®… À±…EÚx…

15 ®……S…« 1860

 |…™… M…÷Ø˚V…“,

∫…¶…“ ¥™…ŒCi… x™……™… |…™… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰ +…ËÆ˙ x… Ω˛“ ∫…§… ∫…S… §……‰±…i…‰ ΩÈ* ™…Ω˛ i……‰ ®…‰Æ˙… §…SS……EÚ¶…“ x… EÚ¶…“ ∫…“J… Ω˛“ ±…‰M……* {…Æ˙ =∫…‰ ™…Ω˛ +¥…∂™…  ∫…J……Bƒ  EÚ +M…Æ˙ n÷ x…™…… ®… §…n˘®……∂…±……‰M… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ i……‰ +SU‰Ù x…‰EÚ <Δ∫……x… ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ* +M…Æ˙ ∫¥……l…‘ Æ˙…V…x…“ i…Y… ΩÈ i……‰ V…x…i…… E‰Ú Ω˛i… ®… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰¥……±…‰ n‰∂…|…‰®…“ ¶…“ ΩÈ* =∫…‰ ™…Ω˛ ¶…“ ∫…J……Bƒ  EÚ +M…Æ˙ n÷∂®…x… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ i……‰ n˘…‰∫i… ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ*®…÷Z…‰ {…i…… ΩË  EÚ <∫…®… ∫…®…™… ±…M…‰M……* {…ÆΔi…÷ Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰=∫…‰ ™…Ω˛ W…∞¸Æ˙  ∫…J……Bƒ  EÚ ®…‰Ω˛x…i… ∫…‰ EÚ®……™…… BEÚ{…Ë∫…… ¶…“ Ω˛Æ˙…®… ®…  ®…±…“ x……‰]ı… EÚ“ M…b¬b˜“ ∫…‰ EÚΩ˛”+ v…EÚ ®…⁄±™…¥……x… Ω˛…‰i…… ΩË*

=∫…‰ Ω˛…Æ˙x……  ∫…J……Bƒ +…ËÆ˙ V…“i… ®… J…÷∂… Ω˛…‰x…… ¶…“  ∫…J……Bƒ* Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰ =∫…‰ Æ˙…M…-n¬¥…‰π… ∫…‰ n⁄Æ˙ Æ˙J… +…ËÆ˙ =∫…‰ +{…x…“ ®…÷∫…“§…i……ÂEÚ…‰ Ωƒ∫…EÚÆ˙ ]ı…±…x……  ∫…J……Bƒ* ¥…Ω˛V…±n˘“ Ω˛“ ™…Ω˛ ∫…§… ∫…“J… EÚ §…n˘®……∂…… EÚ…‰

+…∫……x…“ ∫…‰ EÚ…§…⁄ ®…Â  EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… ΩË*

"®…‰Ω˛x…i… ∫…‰ EÚ®……™…… BEÚ {…Ë∫…… ¶…“,Ω˛Æ˙…®… ®…  ®…±…“ x……‰]ı… EÚ“ M…b¬b˜“ ∫…‰EÚΩ˛” + v…EÚ ®…⁄±™…¥……x… Ω˛…‰i…… ΩË*'--+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… |…EÚ]ı EÚÆÂ*

"§…n˘®……∂…… EÚ…‰ +…∫……x…“ ∫…‰ EÚ…§…⁄ ®… EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… ΩË*' --B‰∫…… C™……ÂEÚΩ˛… Ω˛…‰M……?

{…j…

35

"x…EÚ±… EÚÆ˙E‰Ú {……∫… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ °‰Ú±…Ω˛…‰x…… §…‰Ω˛i…Æ˙ ΩË*' +•…Ω˛…®… À±…EÚx…E‰Ú <∫…  ¥…S……Æ˙ ∫…‰ C™…… +…{… ∫…Ω˛®…i…ΩÈ? C™……Â?

+M…Æ˙ ∫…Δ¶…¥… Ω˛…‰ i……‰ =∫…‰  EÚi……§…… EÚ“ ®…x…®……‰Ω˛EÚ n÷ x…™…… ®… +¥…∂™… ±…‰ V……Bƒ* ∫……l…-∫……l… =∫…‰ |…EfiÚ i… EÚ“ ∫…÷Δn˘Æ˙i……, x…“±…‰ +…∫…®……x… ®… =c˜i…‰ +…W……n˘ {…I…“, ∫…÷x…Ω˛Æ˙“ v…⁄{… ®…ÂM…÷x…M…÷x……i…“ ®…v…÷®…ŒCJ…™……ƒ +…ËÆ˙ {…Ω˛…c˜ E‰Ú f¯±……x…… {…Æ˙ J…±… J…±……i…‰ V…ΔM…±…“ °⁄Ú±…… EÚ“ Ωƒ∫…“ EÚ…‰ ¶…“  x…Ω˛…Æ˙x…‰nÂ* ∫E⁄Ú±… ®… =∫…‰  ∫…J……Bƒ  EÚ x…EÚ±… EÚÆ˙E‰Ú {……∫…Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ °‰Ú±… Ω˛…‰x…… §…‰Ω˛i…Æ˙ ΩË*

S……Ω‰ ∫…¶…“ ±……‰M… =∫…‰ M…±…i… EÚΩÂ, {…ÆΔi…÷ ¥…Ω˛ +{…x…‰  ¥…S……Æ˙… ®… {…CEÚ…  ¥…∂¥……∫… Æ˙J…‰+…ËÆ˙ =x…{…Æ˙ + c˜˜M… Æ˙Ω‰* ¥…Ω˛ ¶…±…‰ ±……‰M…… E‰Ú ∫……l… x…‰EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚƉ +…ËÆ˙ §…n˘®……∂…… EÚ…‰EÚÆ˙…Æ˙… ∫…§…EÚ  ∫…J……B* V…§… ±……‰M… ¶…‰c˜… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ BEÚ Ω˛“ BEÚ Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙ S…±… Æ˙Ω‰ Ω˛… i……‰

=∫…®… ¶…“c˜ ∫…‰ +±…M… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…… Æ˙…∫i…… §…x……x…‰EÚ“  Ω˛®®…i… Ω˛…‰* =∫…‰  ∫…J……Bƒ  EÚ ¥…Ω˛ Ω˛Æ‰EÚ EÚ“ §……i…EÚ…‰ v…Ë™…«{…⁄¥…«EÚ ∫…÷x…‰,  °ÚÆ˙ =∫…‰ ∫…i™… EÚ“ EÚ∫……Ë]ı“ {…Æ˙EÚ∫…‰ +…ËÆ˙ E‰Ú¥…±… +SUÙ…<« EÚ…‰ Ω˛“ O…Ω˛h… EÚƉ* +M…Æ˙

Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰ =∫…‰ n÷J… ®… ¶…“ Ωƒ∫…x…‰ EÚ“ ∫…“J… nÂ*

=∫…‰ ∫…®…Z……Bƒ  EÚ +M…Æ˙ Æ˙…‰x…… ¶…“ {…c‰ i……‰ =∫…®… EÚ…‰<« ∂…®…« EÚ“ §……i… x…Ω˛” ΩË* ¥…Ω˛+…±……‰S…EÚ…Â EÚ…‰ x…W…Æ˙+Δn˘…W… EÚÆ +…ËÆ˙ S……]÷ıEÚ…Æ˙… ∫…‰ ∫……¥…v……x… Æ˙Ω‰* ¥…Ω˛+{…x…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ“ i……EÚi… E‰Ú §…±…§…⁄i…‰ {…Æ˙ ¶…Æ˙{…⁄Æ˙ EÚ®……<« EÚƉ, {…ÆΔi…÷ +{…x…“+…i®…… +…ËÆ˙ +{…x…‰ <«®……x… EÚ…‰ EÚ¶…“ x… §…‰S…‰* =∫…®… ∂…ŒCi… Ω˛…‰  EÚ  S…±±……i…“¶…“c˜ E‰Ú ∫……®…x…‰ ¶…“ J…c˜… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…‰ ∫…i™… E‰Ú  ±…B V…⁄Z…i…… Æ˙Ω‰* +…{… =∫…‰ i…∫…±±…“∫…‰  ∫…J……Bƒ, {…ÆΔi…÷ §…Ω÷i… ±……c˜-{™……Æ˙ ®… =∫…‰  §…M……c x…Ω˛”* =∫…‰ Ω˛®…‰∂…… B‰∫…“∫…“J… n  EÚ ®……x…¥…-V…… i… {…Æ˙ =∫…EÚ“ +∫…“®… ∏…n¬v…… §…x…“ Æ˙Ω‰*

®…Èx…‰ +{…x…‰ {…j… ®…Â §…Ω÷i… E÷ÚUÙ  ±…J…… ΩË* n‰J…Â, <∫…®…Â ∫…‰C™…… EÚÆ˙x…… ∫…Δ¶…¥… ΩË*

"¶…“c˜ ∫…‰ +±…M… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…… Æ˙…∫i……§…x……x……' EÚ… ®…i…±…§… C™…… ΩË?

+•…Ω˛…®… À±…EÚx…

36

®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â

 ¥…π…™… EÚ…  ¥…∂±…‰π…h…  EÚ™…… ΩË*

|…∫i…÷i…“EÚÆ˙h… ®…Â GÚ®…§…n¬v…i…… ΩË*

= S…i… ¶……π…… EÚ… |…™……‰M…  EÚ™…… ΩË*

+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… |…∫i…÷i…  EÚ™…… ΩË*

= S…i… ∂…“π…«EÚ  n˘™…… ΩË*

• ±…P…÷-±…‰J…  ±…J…Â*

"∫…°Ú±… V…“¥…x…'  ¥…π…™… {…Æ˙ ±…P…÷- ±…‰J…  ±…J…Â*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

+•…Ω˛…®… À±…EÚx… EÚ… V…x®… 12 °ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1809 EÚ…‰ Ω÷+… l……* +…{…E‰Ú  {…i…… i……‰®…∫…

À±…EÚx… +…ËÆ˙ ®……i…… x……x∫…“ Ω˛…R¬ÛC∫… l…‰* n˘…‰x…… M…Æ˙“§… +…ËÆ˙ +x…{…g¯ l…‰* ∫¥…™…Δ {…g¯EÚÆ˙

1837 ®… +•…Ω˛…®… À±…EÚx… ¥…EÚ“±… §…x…‰* 1860 ®… +…{… +®…Æ˙“EÚ… E‰Ú ∫……‰±…Ω˛¥…”

Æ˙…π]≈ı{… i… E‰Ú ∞¸{… ®… S…÷x…‰ M…B* +…{…x…‰ ™…Ω˛ {…j… +{…x…‰ {…÷j… E‰Ú  ∂…I…EÚ EÚ…‰  ±…J…… l……,

V……‰ BEÚ B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ n˘∫i……¥…‰W… ΩË*

37

EÚ…°Ú“ n‰Æ˙ i…EÚ V…§… EÚ…‰<« {…Ω˛S……x… ¥……±……x…Ω˛”  n˘J…… i……‰ ®…Èx…‰ ∫……‰S……, +E‰Ú±…‰ V……x…‰ E‰Ú§…V……™… ∫]‰ı∂…x… E‰Ú |…i…“I……±…™… ®… Ø˚EÚEÚÆ˙ Ω˛“E÷ÚUÙ P…Δ]‰ı  §…i……  ±…B V……B*

®…M…Æ˙ ®…‰Æ˙… ™…Ω˛ ∫……‰S…… Ω÷+… ¶…“ ∫…Δ¶…¥… x…Ω˛”Ω÷+…* C™…… EÚ |…i…“I……±…™… ®… ¶…“c˜-¶……c˜ <i…x…“W™……n˘… l…“  EÚ ®…÷Z…‰ ¥…Ω˛…ƒ +{…x…‰  ±…B `ˆΩ˛Æ˙∫…EÚx…‰ EÚ“ EÚ…‰<« M…÷ΔV……<∂… x…W…Æ˙ x…Ω˛” +…<«*<∫…E‰Ú +±……¥…… l……‰c˜“-l……‰c˜“ ∫…n˘‘ ¶…“ ∂…÷∞¸ Ω˛…‰S…÷EÚ“ l…“* V……‰ Æ˙…i… E‰Ú M…Ω˛Æ˙…i…‰ Ω˛“ +…ËÆ˙ ¶…“+ v…EÚ §…g¯ V……i…“ l…“* ®…‰Æ‰ {……∫… +…‰g¯x…‰- §…UÙ…x…‰EÚ…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” l……*

+Δi… ®… ™…Ω˛“ i…™…  EÚ™……  EÚ ∫……Ω˛∫… ∫…‰EÚ…®…  ±…™…… V……B +…ËÆ˙ +{…x…“ Eڅϱ……‰x…“ EÚ“+…‰Æ˙ |…∫l……x… EÚÆ˙  n˘™…… V……B*

®…‰Æ˙“ M……c˜“ EÚ<« P…Δ]‰ı  ¥…±…Δ§… ∫…‰ S…±… Æ˙Ω˛“l…“* V…§… ®…È +M…±…‰ M…Δi…¥™… ∫]‰ı∂…x… {…Æ˙ {…Ω÷ƒS…… i……‰®…Èx…‰ EÚ<«  Æ˙C∂…… S……±…EÚ…Â ∫…‰ V…¥……Ω˛Æ˙ Eڅϱ……‰x…“S…±…x…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛…*

S…⁄ƒ EÚ V…¥……Ω˛Æ˙ Eڅϱ……‰x…“ ∫]‰ı∂…x… ∫…‰ n⁄Æ˙{…c˜i…“ l…“ +…ËÆ˙ Æ˙…∫i…… ¶…“ ∫…÷x…∫……x… l……, <∫… ±…BEÚ…‰<« ¶…“  Æ˙C∂…… S……±…EÚ ®…÷Z…‰ V…¥……Ω˛Æ˙ Eڅϱ……‰x…“±…‰ V……x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛” Ω÷+…*

®…È {±……]ı°Ú…®…« ∫…‰ §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±…EÚÆ˙ EÚ…‰<«{…Δp˘Ω˛  ®…x…]ı i…EÚ <∫…“ |…i…“I…… ®… J…c˜… Æ˙Ω˛…  EÚEÚ…‰<«  Æ˙C∂…… S……±…EÚ x… ∫…Ω˛“, ∂……™…n˘ ]≈‰ıx… ∫…‰=i…Æ˙“ EÚ…‰<« ∫…¥……Æ˙“ Ω˛“ =v…Æ˙ V……x…‰¥……±…‰  n˘J…V……B* Æ˙…i… M…Ω˛Æ˙…x…‰ ±…M…“ i……‰ ∫…÷x…∫……x… Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙V……i…‰ Ω÷B ®…x… {…CEÚ… x…Ω˛” Ω˛…‰ {……i……, Ω˛…ƒ ∫…ΔM…-∫……l… E‰Ú  ±…B EÚ…‰<« =v…Æ˙ V……x…‰¥……±……  ®…±… V……™…i……‰ +…n˘®…“  x…c˜Æ˙ Ω˛…‰EÚÆ˙ V…… ∫…EÚi…… ΩË*

∫…‰¥…EÚ Æ˙…®… ™……j…“

=V……±……

EÚΩ˛…x…“

37

38

®…È ®……M…« ∫…‰ §…J…⁄§…“ {… Æ˙ S…i… l……* +Δi…i…&®…È ®…x… {…÷J…i…… EÚÆ˙E‰Ú S…±… Ω˛“ {…c˜…* S…±…i…‰-S…±…i…‰ V…Ë∫…‰ Ω˛“ ®…È ∫]‰ı∂…x… EÚ“ ∫…“®…… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ±…… i……‰ ™…Ω˛ n‰J…EÚÆ˙ nΔM… Æ˙Ω˛ M…™……  EÚ ∫…c˜EÚEÚ“ n˘…‰x…… i…Æ˙¢Ú J…c‰  §…V…±…“ E‰Ú J…Δ¶…… {…Æ˙ BEÚ¶…“ §…±§… +l…¥…… Æ˙…Ïb˜ x…Ω˛” V…±… Æ˙Ω˛“ ΩË* +Δv…‰Æ˙“Æ˙…i… l…“ +…ËÆ˙ ®…‰Æ‰ ∫……l… S…±…x…‰¥……±…… EÚ…‰<« x…Ω˛”l……* B‰∫…“  ¥…EÚ]ı {… Æ˙Œ∫l… i… ®…  x…Œ∂S…Δi… Ω˛…‰EÚÆ˙§…g¯i…‰ S…±…‰ V……x…… ¶…“ ∫…÷M…®… x…Ω˛” l……*

BEÚ n˘…‰ ¥……Ω˛x… <v…Æ˙-=v…Æ˙ +…B, M…B¶…“, ®…M…Æ˙ =x…EÚ“ I…“h… Æ˙…‰∂…x…“ ®… Æ˙…∫i…… i……‰ n⁄Æ˙i…EÚ x…Ω˛” n‰J…… V…… ∫…EÚi…… l……*  °ÚÆ˙ ∫…c˜EÚ ¶…“`ˆ“EÚ x…Ω˛” l…“, =∫…®… ¶…“ V…M…Ω˛-V…M…Ω˛ M…b¬f‰ l…‰*J…ËÆ,˙  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ ∫……¥…v……x…“ ∫…‰ v…“®…‰-v…“®…‰ S…±…i…‰Ω÷B ®…È BEÚ ®……‰c˜ i…EÚ {…Ω÷ƒS… Ω˛“ M…™……*

¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ ®…‰Æ˙… Æ˙…∫i…… n⁄∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ ®…÷c˜i……l……* i…¶…“ ®…Èx…‰ n‰J……  EÚ l……‰c˜…-∫…… +…M…‰ n˘…‰¥™…ŒCi… v…“®…“ M… i… ∫…‰ BEÚ ±……±…]‰ıx… Ω˛…l… ®… ±…B +…M…‰ §…g¯ Æ˙Ω‰ l…‰*

®…÷Z…‰ =∫… ±……±…]‰ıx… E‰Ú |…EÚ…∂…∫…‰ ®……M…«  n˘J… ∫…EÚx…‰ EÚ“ ∫…Δ¶……¥…x…… n˘J……<« {…c˜“* +Δv…‰Æ˙“ Æ˙…i… ®… ®…÷Z…‰™…Ω˛ |…EÚ…∂… BEÚ <«∂¥…Æ˙“™…  ¥…¶…⁄ i…V…Ë∫…… V……x… {…c˜…* ®…È ±…{…EÚEÚÆ˙ =x…n˘…‰x…… E‰Ú x…W…n˘“EÚ {…Ω÷ƒS… M…™……* =x…E‰ÚBEÚn˘®…  x…EÚ]ı V……EÚÆ˙ ®…ÈËx…‰ {……™…… EÚ ¥…‰ n˘…‰x…… Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ i……‰  x…{…]ı +Δv…‰l…‰* =x…E‰Ú Ω˛…l… ®… V…±…i…“ ±……±…]‰ıx…n‰J…EÚÆ˙ ®…÷Z…‰ P……‰Æ˙ +…∂S…™…« Ω÷+…*+{…x…“  V…Y……∫…… EÚ… n˘®…x… x…Ω˛”EÚÆ˙ {……™…… i……‰ ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, ""¶……<«∫…⁄Æ˙n˘…∫… ±……‰M……‰! +…{… V……‰ ™…Ω˛ V…±…i…“±……±…]‰ıx… ±…‰EÚÆ˙ Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙ S…±… Æ˙Ω‰ΩÈ, ¶…±…… <∫…∫…‰ +…{…EÚ…‰ C™…… ±……¶… ®…±… Æ˙Ω˛… ΩË?''

39

®…‰Æ˙“ ™…Ω˛ ∫…Ω˛V… =iEΔÚ`ˆ… ∫…÷x…EÚÆ˙ ¥…‰ n˘…‰x……ÂS…±…i…‰-S…±…i…‰ Ø˚EÚ M…B +…ËÆ˙ =x…®… V……‰ =©… ®…§…c˜… l…… §……‰±……, ""§……§…⁄V…“, ±……±…]‰ıx… Ω˛®… +{…x…‰¥……∫i…‰ ±…‰EÚÆ˙ x…Ω˛” S…±… Æ˙Ω‰ ΩÈ, §…Œ±EÚ +…{… V…Ë∫…‰+…ƒJ…¥……±…… E‰Ú  ±…B ±…‰EÚÆ˙ S…±… Æ˙Ω‰ ΩÈ*''

®…Èx…‰ EÚΩ˛…, ""®…‰Æ‰  ±…B C™……Â? ®…‰Æ˙“ +…{…EÚ…‰C™…… ÀS…i……?  V…∫…‰ W…∞¸Æ˙i… Ω˛…‰M…“ ¥…Ω˛ J…÷n˘ +{…x…“Æ˙…‰∂…x…“ EÚ… |…§…Δv… EÚƉM……*''

=x…®… ∫…‰ BEÚ §……‰±……, ""x…Ω˛” §……§…⁄V…“! ™…Ω˛§……i… x…Ω˛” ΩË* V……‰ Æ˙…i… E‰Ú +Δv…‰Æ‰ ®… +…i…‰-V……i…‰ΩÈ, =x… ∫…§…E‰Ú {……∫… =V……±…‰ EÚ… <Δi…W……®… x…Ω˛”

Ω˛…‰i……*''  °ÚÆ˙ =∫…x…‰ +{…x…“§……i… §…“S… ®… Æ˙…‰EÚEÚÆ˙ {…⁄UÙ…,""C™…… +…{…E‰Ú {……∫… Æ˙…‰∂…x…“EÚ… |…§…Δv… ΩË?''

=∫…EÚ… |…∂x… ∫…÷x…EÚÆ˙®…È ∫…EÚ{…EÚ… M…™…… +…ËÆ˙ Z…Â{…i…‰Ω÷B §……‰±……, ""x…Ω˛” ∫…⁄Æ˙n˘…∫…*®…‰Æ‰ {……∫… Æ˙…‰∂…x…“ EÚ“ EÚ…‰<«¥™…¥…∫l…… x…Ω˛” ΩË* ®…È i……‰ ]ı…ÏS…«±…‰EÚÆ˙ ¶…“ x…Ω˛” S…±……*''

¥…Ω˛ §……‰±……, ""§…∫… i……‰ °ÚÆ˙ +…{… Ω˛“ ∫…®…Z… ±……‰*V…§… B‰∫…“ ∫…÷x…∫……x… ∫…c˜EÚ{…Æ˙ +…{…E‰Ú {……∫… =V……±…‰ E‰Ú

 ±…B E÷ÚUÙ x…Ω˛” ΩË i……‰ +…ËÆ˙… E‰Ú {……∫… C™…… |…§…Δv…Ω˛…‰M……? <∫… ±…B i……‰ Ω˛®… Æ˙…i… E‰Ú ∫…®…™… ™…Ω˛V…±…i…“ ±……±…]‰ıx… ±…‰EÚÆ˙ S…±…i…‰ ΩÈ* Ω˛®… i……‰ ˆΩ˛Æ‰ x…{…]ı +Δv…‰ +…ËÆ˙ Ω˛®……Ɖ  ±…B +Δv…‰Æ‰ =V……±…‰ EÚ…EÚ…‰<« ˙¢ÚE«Ú Ω˛“ x…Ω˛” ΩË* ™…Ω˛ ±……±…]‰ıx… i……‰ =x…∫…§…E‰Ú  ±…B ΩÈ V……‰ +Δv…‰Æ‰ ®… S…±…i…‰ Ω÷B Ω˛®……ƉV…Ë∫…‰ Ω˛“ +Δv…‰ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ +…ËÆ˙ Ω˛®… ]ıCEÚÆ˙®……Æ˙EÚÆ˙ S…±…‰ V……i…‰ ΩÈ* ∫…SS…“ §……i… i……‰ ™…Ω˛ ΩË EÚ =x…EÚ“ ]ıCEÚÆ˙… ∫…‰  x…V……i… {……x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛“Ω˛®… Æ˙…i… EÚ…‰ V…±…i…“ ±……±…]‰ıx… ±…‰EÚÆ˙ S…±…i…‰ ΩÈ*+…{… V…Ë∫…‰  EÚ∫…“ n˘™……±…⁄ ∫…‰ Ω˛“ Ω˛®… ™…Ω˛ ±……±…]‰ıx…V…±…¥……i…‰ ¶…“ ΩÈ*''

40

®…È =∫… ¥™…ŒCi… EÚ“ ∫…®…Z…n˘…Æ˙“ ∫…‰ |…¶…… ¥…i…Ω˛…‰ M…™……* ¥……∫i…¥… ®… =∫…EÚ“ §……i… ®… M…Ω˛Æ˙… ∫…S…l……; =∫… ∫…⁄Æ˙n˘…∫… EÚ“ ™…Ω˛  EÚi…x…“ M…Ω˛Æ˙“ ∫…⁄Z… l…“ EÚ n⁄∫…Æ˙… EÚ…‰ |…EÚ…∂… n‰x…‰¥……±…… Ω˛“ +{…x…“ +…ËÆ˙n⁄∫…Æ˙… EÚ“ Æ˙…Ω˛ |…EÚ… ∂…i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… ΩË*

®…Èx…‰ =x… n˘…‰x…… EÚ…‰ M…Ω˛Æ˙“ EfiÚi…Y…i…… +x…÷¶…¥…EÚÆ˙i…‰ Ω÷B v…x™…¥……n˘  n˘™…… +…ËÆ˙ =x…EÚ“ ±……±…]‰ıx…EÚ“ Æ˙…‰∂…x…“ ®… §…Ω÷i…-∫…… §…“Ω˛c˜ Æ˙…∫i…… {……Æ˙ EÚÆ˙M…™……*

∫…‰¥…EÚ Æ˙…®… ™……j…“(∫…‰.Æ˙….™……j…“) EÚ… V…x®… 10 V…÷±……<« 1932 EÚ…‰ =ii…Æ˙|…n‰∂… E‰Ú ®…÷V…}°ÚÆ˙x…M…Æ˙ ®… Ω÷+…*

+…{…x…‰ EÚΩ˛…x…“, ={…x™……∫…, ¥™…ΔM™…, ∫…Δ∫®…Æ˙h… +… n˘  ¥…v……+…Â ®…Â ±…‰J…x… EÚ…™…«  EÚB* +…{… "¥…i…«®……x…

∫…… Ω˛i™…' ®…… ∫…EÚ {… j…EÚ… +…ËÆ˙ " ¥…∫l…… {…i…' EÚl……∫…ΔO…Ω˛˛ E‰Ú ∫…Δ{……n˘EÚ Æ˙Ω‰* +…{… "∫…… Ω˛i™… ∏…“',

"∫…… Ω˛i™… ¶…⁄π…h…' +…ËÆ˙ "®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ ∫…… Ω˛i™… ∫…®®……x…' ∫…‰ {…÷Æ˙∫EfiÚi… ΩÈ*

•  ±…J…Â :

EÚΩ˛…x…“ EÚ… EÚ…Ëx…-∫…… |…∫…ΔM…∂…“π…«EÚ EÚ…‰ ∫……l…«EÚ §…x……x…‰ ®…Â+ v…EÚ ∫…ΔM…i… ΩË?

41

+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ

� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… EÚ… ¶……¥…  ±…J…i…… ΩË*

� ¥…M…«-{…Ω‰±…“ §…÷Z……i…… ΩË*

� {…j… i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*

� ±…P…÷ ±…‰J…  ±…J…i…… ΩË*

� ∂…“π…«EÚ +…ËÆ˙ Æ˙S…x…… EÚ… ∫…Δ§…Δv… {…Ω˛S……x…EÚÆ˙  ±…J…i…… ΩË*

41

42

®…n˘n˘ ±…Â...

+Δn˘…W…… +x…÷®……x… ÎLm E’—⁄fl guess

+ c˜M… Æ˙Ω˛x…… Œ∫l…Æ˙ Æ˙Ω˛x…… Efl-ß-VÙL C⁄j-Rp •⁄‰v⁄ to be firm

+ ¥…Æ˙i…  x…ÆΔi…Æ˙ RÙPof-£-VÙL ¨¡⁄M}⁄¡⁄ continous

+…ƒM…x… ap‰w YÙNp dV⁄Δ courtyard

+…x…x… ®…÷J… ÿLm »⁄flflR face

+…±……‰S…EÚ hna¿i-I≥ ÆUo-N-Lu …»⁄flÀ⁄%O⁄ critic

<Δi…W……Æ˙ |…i…“I……

<±……EÚ… I…‰j…

<«®……x… kXy-k-‘-X Ei-ûU-Vô] —⁄}⁄¿—⁄M®⁄}Ê honesty

=i{…“c˜x… hnj-an-∏n-°¬ U]- Y-R- ]-Ht-T-”j-Rp ʇfi»⁄‚¥Mlfl»⁄·¤s⁄fl vexation

=π…… |…¶……i…

+…‰g¯x…‰- §…UÙ…x…‰ ]pX-bv°m\pw hncn-°m\pw Í”-Y-Rt-œm ƨl-T-Rt-œm

‘ʇ•Êæ⁄flƒ‡ ‘¤—⁄ƒ‡

+…‰Z…±… +|…i™…I…

EÚ∫……Ë]ı“ {…Æ˙ EÚ∫…x…… ∫…SS……<« EÚ… {…i…… ±…M……x……

EÚ…§…⁄ ®…Â EÚÆ˙x…… ¥…∂… ®…Â ±……x……

J…‰±…  ®…S……Ëx…“ IÆp-s]m-Øn-°fn Li-QÙ-mÈf£ Æ˚[-VÙh” O⁄yfl|»⁄flfl^¤`◊Ê Al

M…Δi…¥™… t]mtI≠ ÿew ˙TÙL ˙Yi-•V CPm V⁄fl¬ destination

M…b¬˜b˜“ f‰¯Æ˙ Iqºm-cw œÆ-Vp O⁄lflo bundle

42

43

M…÷ΔV……<∂… km[y-X NÙjßVm —¤•⁄¿}Ê scope

P…x… ®…‰P…

S……]÷ıEÚ…Æ˙ apJ-kvXp-Xn-°m¿ ØL-Uu á-ß-Y-Yo ‘ʇV⁄◊⁄fl ∫⁄l

S…⁄EÚ M…±…i…“ sX‰v RYfl }⁄Æ⁄‚ ∞ mistake

Z…Â{…x…… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……

]ıCEÚÆ˙˙ D¥v Rsfi •⁄‡s⁄fl push

]ı…±…x…… Ah-K-Wn-°pI ×\d-L-¦j-Rp @»⁄V⁄{—⁄fl to avoid

f¯±……x… Ncnhv N¨kR Bÿe¤¡⁄fl slope

i…±……∂… J……‰V… At\z-jWw úRÓ-Rp @ Ê fiŒ⁄zÊ search

l…®…… n˘“ ∫……È{… n˘“ G¬∏n®p Jl-T-ûPj-Rp Oʇs⁄fl handed over

nΔM… Æ˙Ω˛ V……x…… +…∂S…™…« S… EÚi… Æ˙Ω˛ V……x……

 n˘±…S…∫{… ck-Icw Bo-Ym E-iPÙ-œ-°\ A—⁄P°•¤æ⁄flO⁄ interesting

n⁄Æ˙ n˘Æ˙…V… ∫…÷n⁄Æ˙

x…EÚ±… ]I¿∏v ©Wß Æ⁄√~ copy

x…W…Æ˙ +Δn˘…W… EÚÆ˙x…… Ah-K-Wn-°pI ◊\d-L-¶j-Rp @»⁄V⁄{—⁄fl to ignore

 x…V……i… {……x…… §…S…x…… to escape

 x…{…]ı {…⁄h…«

 x…{…]ı…x…… sNbvXp Xo¿°pI ˘Nn’ ÿ•j-Rp »⁄·¤t»⁄flflW—⁄fl

 x…Ω˛…Æ˙x…… n‰J…x……

x…‰EÚ +SUÙ…

43

44

{… Æ˙{…⁄Æ˙x… {… Æ˙{…⁄h…«

§…ƒ]ı V……¥… hoXn-°-s∏-Ss´ Teœ ˚Yd-Ll-ThP ‘⁄M ⁄∂‘⁄fl•¤•⁄ shall be shared

§…EÚ…™…… §……EÚ“

§…n˘®……∂… {Iqc-\mb ˘LÙÂ-W-UÙ] O⁄‡√¡⁄ wicked

§…J…⁄§…“ \∂m-bn v Sp-X’ D}⁄°»⁄fl well

§…“Ω˛c˜ \navt\m-∂-X-amb ˙U”-Ts-[-UÙ] —⁄»⁄fl»⁄ƒ«•⁄ uneven

§…‰∫…•…“ A£-a-tbmsS A˚U-ß-Vt\ }¤◊ÊΩøflƒ«•Ê

¶…‰c˜ sNΩ-cn-bmSv ˘N-mU-±VÙ” O⁄fl¬As⁄fl sheep

®……‰c˜ hfhv Y˚[‹ ~¡⁄fl»⁄‚¥ a turn of the road

Æ˙…Ïb˜ tube light

Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ ™……j…“

±…{…EÚEÚÆ˙ hfsc thK-Øn¬ ™L Æ˚W--Æp »ÊfiV⁄»¤W very fast

±……±…]‰ıx… dm¥¬ hnf°v WÙk-Rs Æ[dœ ≈¤¿MÆÈ lantern

¥…… EÚ¢Ú Y……i…… Adn-hp≈ A±-Ou ~ÿ•⁄ conversant

∂…®…« ±…VV……

∂… ∂… S……ƒn˘

∫…EÚ{…EÚ… V……x…… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……

∫…§…EÚ ∫…“J… ]mTw TôPm ¨fi~ moral lesson

∫……ƒZ… ∫…Δv™……

∫……¥…v……x… {i≤-bp≈ LY-]-Øs[ V⁄»⁄fl ⁄ fis⁄fl»⁄ careful

Ω˛Æ˙…®…  x… π…n¬v…

44

• o˘∂™… E‰Ú  ±…B BEÚ ∂…“π…«EÚ nÂ*

46

b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú x……®…®…W…n⁄Æ˙ EÚ… {…j…

EÚ ¥…i……

§…i……ʱb˜ •…‰Ji…

"i…§… i……‰ i…÷®…Ω˛®… +¥…∂™… +SUÙ… EÚÆ˙∫…EÚ…‰M…‰'-<x… {…ΔŒCi…™…… ∫…‰ EÚ ¥… EÚ∫…EÚ“ ™……n˘  n˘±……i…‰ ΩÈË?

Ω˛®… ®……±…⁄®… ΩË+{…x…“ §…“®……Æ˙“ EÚ… EÚ…Æ˙h…¥…Ω˛ BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… ∂…§n˘ ΩË V…∫…‰ ∫…§… V……x…i…‰ ΩÈ{…Æ˙ EÚΩ˛i…… EÚ…‰<« x…Ω˛”

V…§… §…“®……Æ˙ {…c˜i…‰ ΩÈi……‰ §…i……™…… V……i…… ΩË ∫…°«Ú i…÷®Ω˛”(b˜…ÏC]ıÆ˙) Ω˛®… §…S…… ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰

V…x…i…… E‰Ú {…Ë∫…‰ ∫…‰ §…x…‰§…c‰-§…c‰ ®…‰ b˜EÚ±… Eڅϱ…‰V…… ®…ÂJ…⁄§… ∫……Æ˙… {…Ë∫…… J…S…« EÚÆ˙E‰Ún˘∫… ∫……±… i…EÚb˜…ÏC]ıÆ˙“ EÚ“  ∂…I…… {……<« ΩË i…÷®…x…‰i…§… i……‰ i…÷®…Ω˛®… +¥…∂™… +SUÙ… EÚÆ˙ ∫…EÚ…‰M…‰C™…… ∫…S…®…÷S… i…÷®… Ω˛®… ∫¥…∫l…EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰*

46

47

i…÷®Ω˛…Ɖ {……∫… +…i…‰ ΩÈ V…§…§…n˘x… {…Æ˙ §…S…‰,  S…l…c‰ J…”S…EÚÆ˙EÚ…x… ±…M……EÚÆ˙ ∫…÷x…i…‰ Ω˛…‰ i…÷®…Ω˛®……Ɖ x…ΔM…‰  V…∫®…… EÚ“ +…¥……W…J……‰V…i…‰ Ω˛…‰ EÚ…Æ˙h… ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú ¶…“i…Æ˙*{…Æ˙ +M…Æ˙BEÚ x…W…Æ˙ ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú  S…l…c˜… {…Æ˙ b˜…±……‰i……‰ ¥…‰ ∂……™…n˘ i…÷®Ω W™……n˘… §…i…… ∫…EÂÚM…‰C™……  P…∫…- {…]ı V……i…‰ ΩÈΩ˛®……Ɖ ∂…Æ˙“Æ˙ +…ËÆ˙ EÚ{…c‰

§…∫…BEÚ Ω˛“ EÚ…Æ˙h… ΩË n˘…‰x…… EÚ…¥…Ω˛ BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… ∂…§n˘ ΩË V…∫…‰ ∫…§… V……x…i…‰ ΩÈ{…Æ˙ EÚΩ˛i…… EÚ…‰<« x…Ω˛”*

i…÷®… EÚΩ˛i…‰ Ω˛…‰EΔÚv…‰ EÚ… n˘n« ]ı“∫…i…… ΩËx…®…“ +…ËÆ˙ ∫…“±…x… EÚ“ ¥…V…Ω˛ ∫…‰b˜…ÏC]ıÆ˙i…÷®Ω˛” §…i……+…‰ ™…Ω˛ ∫…“±…x… EÚΩ˛…ƒ ∫…‰ +…<«?

§…Ω÷i… W™……n˘… EÚ…®…+…ËÆ˙ §…Ω÷i… EÚ®… ¶……‰V…x… x…‰n÷§…±…… EÚÆ˙  n˘™…… ΩË Ω˛®…Âx…÷∫J…‰ {…Æ˙  ±…J…i…‰ Ω˛…‰

"BEÚ x…W…Æ˙ ∂…Æ˙“Æ˙E‰Ú  S…l…c˜… {…Æ˙b˜…±……‰‰'- ∫…‰ ®…W…n⁄Æ˙C™ … … EÚΩ ˛ x … …S……Ω˛i…… ΩË?

x…®…“ +…ËÆ˙ ∫…“±…x… EÚx…- EÚx… EÚ“+…‰Æ˙ ∫…ΔE‰Úi… EÚÆ˙i…“ΩÈ˛?

48

""+…ËÆ˙ ¥…W…x… §…g¯…+…‰''™…Ω˛ i……‰ ¥…Ë∫…… Ω˛“ ΩËn˘±…n˘±…“ P……∫… ∫…‰ EÚΩ˛…‰ EÚ ¥…Ω˛ J…÷∂EÚ Æ˙Ω‰*

b˜…ÏC]ıÆ˙i…÷®Ω˛…Ɖ {……∫…  EÚi…x…… ¥…Ci… ΩËΩ˛®… V…Ë∫…… E‰Ú  ±…B?C™…… Ω˛®… ®……±…⁄®… x…Ω˛”i…÷®Ω˛…Ɖ P…Æ˙ E‰Ú BEÚ EÚ…±…“x… EÚ“ EÚ“®…i…{……ƒS… Ω˛W……Æ˙ ®…Æ˙“W…… ∫…‰  ®…±…“ °Ú“∫… E‰Ú

"n˘±…n˘±…“ P……∫… EÚ…J…÷∂EÚ Æ˙Ω˛x……' +…ËÆ˙"¥…W…x… §…g¯…x……' ®… C™……∫…Δ§…Δv… ΩË ˛?

§…Æ˙…§…Æ˙ Ω˧…‰∂…EÚ i…÷®… EÚΩ˛…‰M…‰<∫…®… i…÷®Ω˛…Æ˙… EÚ…‰<« n˘…‰π… x…Ω˛”Ω˛®……Ɖ P…Æ˙ EÚ“ n˘“¥……Æ˙ {…Æ˙UÙ…<« ∫…“±…x… ¶…“™…Ω˛“ EÚΩ˛…x…“ n˘…‰Ω˛Æ˙…i…“ ΩË

Ω˛®… ®……±…⁄®… ΩË

+{…x…“ §…“®……Æ˙“ EÚ… EÚ…Æ˙h…¥…Ω˛ BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… ∂…§n˘ ΩË V…∫…‰ ∫…§… V……x…i…‰ ΩÈ{…Æ˙ EÚΩ˛i…… EÚ…‰<« x…Ω˛”¥…Ω˛ ΩË ""M…Æ˙“§…“''*

49

� +…{…EÚ“ Æ˙…™… ®… <∫… EÚ ¥…i…… EÚ“ EÚ…Ëx…-∫…“ {…ΔŒCi… §…Ω÷i… |…¶……¥…∂……±…“ ΩË?� ""ıi…÷®Ω˛…Ɖ {……∫…  EÚi…x…… ¥…Ci… ΩË Ω˛®… V…Ë∫…… E‰Ú  ±…B?'' +…V… E‰Ú ∫…®……V… ®… <∫…

|…∂x… EÚ“ |……∫…Δ M…EÚi…… C™…… ΩË?� ™…Ω˛ |…∂x…  EÚx…- EÚx… EÚ“ +…‰Æ˙ <∂……Æ˙… EÚÆ˙i…… ΩË?

+{…x…‰ EÚi…«¥™…  x…¶……x…‰ ®… ∫…®…{…«h… ¶……¥…x…… Æ˙J…x…‰¥……±…‰  EÚ∫…“ ¥™…ŒCi… EÚ… + ¶…x…Δn˘x…EÚÆ˙i…‰ Ω÷B =xΩ {…j…  ±…J…Â*

§…i……ʱb˜ •…‰Ji… EÚ… V…x®… V…®…«x…“ E‰Ú +…R¬Û∫…§…M…« ®… 1898 ®… Ω÷+… l……* +ΔO…‰W…“ +…ËÆ˙ S…“x…“ ∫…… Ω˛i™……®… +…{… §…Ω÷i… Ø˚ S… Æ˙J…i…‰ l…‰* +…{…x…‰  x…§…Δv…, x……]ıEÚ, EÚ ¥…i…… +… n˘ +x…‰EÚ  ¥…v……+… ®… Æ˙S…x……BƒEÚ”* +…{… |…®…÷J… ∫…®……V… n˘…∂…« x…EÚ ¶…“ l…‰* 1956 +M…∫i… 14 EÚ…‰ +…{…EÚ… n‰Ω˛…Δi… Ω÷+…*

n˘…‰∫i… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Â

∫l……x… +…ËÆ˙ i……Æ˙“J… ΩÈ*

= S…i… ∫…Δ§……‰v…x… ΩË*

{…j…-¶……π…… EÚ… |…™……‰M… ΩË*

 ¥…π…™… EÚ… ∫…Ω˛“ ∫…Δ|…‰π…h… ΩË*

∫¥… x…nÊ∂… ΩË*

{…i…… ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

50

• ∂…“π…«EÚ {…g +…ËÆ˙ +{…x…‰ +x…÷¶…¥… §…i……Bƒ*

""∫…®……V… ®… E÷ÚUÙ ±……‰M… B‰∫…‰ ΩÈ, V……‰ +{…x…‰  ±…B x…Ω˛” n⁄∫…Æ˙… E‰Ú  ±…B V…“i…‰ ΩÈ*''

∫……Δi¥…x…… : UÙ…j… ¥…  ∂…I…EÚ…Â EÚ“

∫…Ω˛EÚ… Æ˙i…… EÚ“  ®…∫……±…

M…Æ˙“§… ®…Æ˙“W…… EÚ…‰ UÙ…j…… EÚ“ ∫…Ω˛…™…i……

M…Æ˙“§…… EÚ“ ®…n˘n˘ EÚ“ ™……‰V…x…… ∂…÷∞¸

EÚ∂…®…“Æ˙ §……g¯ : Æ˙…Ω˛i…EÚ…™…« W……Æ˙“

{…S……∫… Ω˛W……Æ˙ <EÚ]¬ı ‰  EÚB §…SS……Â x…‰

51

§……i… =∫… ®…ΔM…±…¥……Æ˙ EÚ“...+…V… ®…ΔM…±…¥……Æ˙ ΩË* +…ËÆ˙ ®…È +S……x…EÚ®……Æ˙

+¶…™……Æ˙h™…(UÙii…“∫…M…g¯) ®… §…∫…‰ §……Ω¬®…x…“ M……ƒ¥…®… Ω⁄ƒ˛* +{…x…‰ {……ƒS… ∫…… l…™…… E‰Ú ∫……l… 65 EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ S…±…EÚÆ˙ ®…È ™…Ω˛…ƒ {…Ω÷ƒS…“ Ω⁄ƒ* ™…Ω˛…ƒ Ω˛®…Ω˛~i…‰‰ ®… BEÚ  n˘x… C±…“ x…EÚ S…±……i…‰ ΩÈ*

+S……x…EÚ®……Æ˙ E‰Ú ∫…÷Δn˘Æ˙, P…x…‰ V…ΔM…±…… ∫…‰M…÷W…Æ˙i…‰ Ω÷B EÚ<« Z…Æ˙x…‰-x……±…‰ {……Æ˙ EÚÆ˙E‰Ú Ω˛®… ™…Ω˛…ƒ{…Ω÷ƒS…‰ ΩÈ* §…Æ˙∫……i… EÚ… ®……Ë∫…®…, ®… x…™……Æ˙“ x…n˘“ ®…Â{…⁄Æ˙… {……x…“ +…ËÆ˙ x…n˘“ {…Æ˙ {…÷±… x…Ω˛”* Ω˛®…x…‰ V…“{…EÚ…‰ <∫… {……Æ˙ J…c˜…  EÚ™……* +{…x…‰ Æ˙ V…∫]ıÆ˙,={…EÚÆ˙h… ¥…M…ËÆ˙Ω˛ ∫…Æ˙ E‰Ú >{…Æ˙ =`ˆ…B +…ËÆ˙ x…n˘“{……Æ˙ EÚ“* EÚ®…Æ˙-EÚ®…Æ˙ i…EÚ {……x…“* §…Æ˙∫……i…… ®…ÂV…§… x…n˘“-x……±…‰ =°Ú…x… {…Æ˙ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ i……‰ EÚ<« M……ƒ¥…BEÚ-n⁄∫…Ɖ ∫…‰ EÚ]ı V……i…‰ ΩÈ* x…n˘“ {……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú§……n˘ i…“x…  EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ +…ËÆ˙ S…±…x…… {…c˜…* V…§…i…EÚ Ω˛®… C±…“ x…EÚ {…Ω÷ƒS…‰, {…∫…“x…‰-{…∫…“x…‰ Ω˛…‰M…B*

∫……g‰ M™……Æ˙Ω˛ §…V…‰ V…§… Ω˛®… C±…“ x…EÚ{…Ω÷ƒS…‰ i……‰ +SUÙ“ J……∫…“ ¶…“c˜ Ω˛®……Æ˙… <Δi…W……Æ˙

EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ l…“* ™…Ω˛…ƒ EÚ<« M……ƒ¥…… ∫…‰ ±……‰M… +…i…‰ ΩÈ-+¶…™……Æ˙h™… E‰Ú +Δn˘Æ˙ +…ËÆ˙ §……Ω˛Æ˙ n˘…‰x…… V…M…Ω˛…Â∫…‰*

{……ƒS… §…V…‰ i…EÚ i…‰W… §…… Æ˙∂… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰M…<« +…ËÆ˙ +¶…“ ¶…“ E÷ÚUÙ ®…Æ˙“W… n‰J…x…‰ §……EÚ“ ΩÈ*+…V… Ω˛®…x…‰ 70 ®…Æ˙“W… n‰J…‰* +§… i…EÚ +ƒv…‰Æ˙…§…Ω÷i… M…Ω˛Æ˙… M…™…… ΩË +…ËÆ˙ §…… Æ˙∂… ¶…“ ®…⁄∫…±…v……Æ˙ΩË* Ω˛®… +{…x…“ V…“{… i…EÚ i……‰x…Ω˛” {…Ω÷ƒS… {……BƒM…‰* Æ˙…i… ™…Ω˛”Ø˚EÚx…… {…c‰M……* Ω˛®… S…⁄±Ω‰ E‰Ú{……∫… §…Ë ˆEÚÆ˙ M…®…« n˘…±…-S……¥…±…+…ËÆ˙ ∫……M… EÚ… ¶……‰V…x… EÚÆ˙i…‰ΩÈ*

b˜…Ï. Æ˙®…h…“ +]ıE÷ÚÆ˙“

b˜…™…Æ˙“

51

52

M…®…« ¶……‰V…x…  EÚi…x…… ∫¥…… n˘π]ı ±…M… Æ˙Ω˛… ΩË*  n˘x…¶…Æ˙ EÚ“ ®…‰Ω˛x…i… +…ËÆ˙§…Æ˙∫……i… EÚ“ Ω˛±EÚ“ Δb˜EÚ®… i……‰ ™…Ω˛ +…ËÆ˙ ¶…“∫¥…… n˘π]ı Ω˛…‰ M…™…… ΩË*

®…‰Æ‰ EÚ…®… EÚ… BEÚ §…c˜…  Ω˛∫∫…… <x…§…‰S……Æ˙… EÚ“ Œ∫l… i…™…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…… ΩË* EÚ<«®…Æ˙“W…… EÚ…‰ <ΔV…‰C∂…x… {…Æ˙ §…c˜…  ¥…∂¥……∫… Ω˛…‰i……ΩË* <i…x……  EÚ +M…Æ˙ E‰Ú¥…±… M……‰ ±…™……ƒ n˘“ V……Bƒi……‰ =xΩ ±…M…i…… Ω˛“ x…Ω˛” EÚ =x…EÚ… <±……V… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛…Ω˲* i……‰ =xΩ² ∫…®…Z……x……{…c˜i…… ΩË  EÚ W™……n˘…i…Æ˙<ΔV…‰C∂…x… ®…ΩƒM…‰ i……‰ Ω˛…‰i…‰Ω˛“ ΩÈ +…ËÆ˙ M…ËÆ˙ W…∞¸Æ˙“ ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ*

+…V… E ‰ ÚW…®……x…‰ ®… EÚ<« ±……‰M…∫……‰S…ÂM…‰  EÚ BEÚb˜…ÏC]ıÆ˙ EÚ… ™…Ω˛ ∫…§…EÚ…®… i……‰ x…Ω˛”--P…x…‰ V…ΔM…±…… E‰Ú§…“S… ∫…¢ÚÆ˙ EÚÆ˙x……,{…Ën˘±… x…n˘“ {……Æ˙EÚÆ˙M…Æ˙“§… ±……‰M…… EÚ… <±……W…

EÚÆ˙x……* B‰∫…‰ ±……‰M…… EÚ… V……‰ ¢Ú“∫… ¶…“ x…Ω˛” n‰∫…EÚi…‰*  §…x…… ±……<]ı-{…ΔJ…‰ E‰Ú §…“S… V…ΔM…±… ®…ÂBEÚ EÚSS…“ Z……Â{…c˜“ ®… ®…Æ˙“W…… EÚ…‰ n‰J…x……,W…®…“x… {…Æ˙ ∫……‰x……* C™…… ™…Ω˛ ∫…§… BEÚ {…g¯…- ±…J…… b˜…ÏC]ıÆ˙ EÚÆ˙i…… ΩË? ®…÷Z…∫…‰ EÚ<« ±……‰M…{…⁄UÙi…‰ ΩÈ  EÚ ∂…Ω˛Æ˙ ®… ®…‰Æ˙… C±…“ x…EÚ EÚΩ˛…ƒ ΩË?®…‰Æ˙… V…¥……§… Ω˛…‰i…… ΩË  EÚ ®…‰Æ˙… C±…“ x…EÚ ∂…Ω˛Æ˙ ®…Âx…Ω˛” ΩË* ™…Ω˛” V…ΔM…±… E‰Ú§…“S… ™…‰ ∫…¶…“ ®…‰Æ‰ C±…“ x…EÚΩÈ* ®…÷Z…‰ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ…b˜…ÏC]ıÆ˙ §…x…‰ Æ˙Ω˛x…… ΩË* ™…Ω˛“EÚ…®… ®…÷Z…‰ +SUÙ… ±…M…i……ΩË* +…ËÆ˙ <∫…“ EÚ…®… EÚ… ®…÷Z…‰ Æ˙…‰W… <Δi…W……Æ˙ Æ˙Ω˛i……ΩË*

®…‰Ω˛x…i… EÚ“ EÚ®……<«EÚ… ¶……‰V…x… ∫¥… n˘π`ˆC™……Â Ω˛…‰ V……i…… ΩË?

®…Æ˙“W… M… ËÆ˙ W…∞¸Æ˙“<ΔV…‰C∂…x… S……Ω˛i…‰ ΩÈ˛*C™……Â?

""™…Ω˛” V…ΔM…±… E‰Ú §…“S…™…‰ ∫…¶…“ ®…‰Æ‰ C±…“ x…EÚΩÈ˛*'' --<∫…∫…‰ +…{…x…‰C™…… ∫…®…Z……?

53

• b˜…Ï. Æ˙®…h…“ +]ıE÷ÚÆ˙“ EÚ“ S… Æ˙j…M…i…  ¥…∂…‰π…i……+… {…Æ˙  ]ı{{…h…“  ±…J…Â*• +…{…E‰Ú o˘Œπ]ıEÚ…‰h… ®… BEÚ b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú M…÷h… C™……-C™…… ΩÈ˛?

†…fiΔJ…±…… +…M…‰ §…g¯…Bƒ*˙

b˜…ÏC]ıÆ˙

EÚi…«¥™… x…π`ˆ…ˆ

®…⁄∫…±…v……Æ˙ §…… Æ˙∂… ®… ¶…“ ®…÷∫…“§…i… ∫…Ω˛i…‰Ω÷B V…ΔM…±…“ <±……E‰Ú ®… {…Ω÷ƒS…”*

b˜…Ï. Æ˙®…h…“ +]ıE÷ÚÆ˙“ ∫……®…÷n˘… ™…EÚ ∫¥……∫l™…  S… EÚi∫…EÚ ΩÈ* ∫……®…÷n˘… ™…EÚ  S… EÚi∫…… ®…Â∫x……i…EÚ…‰ii…Æ˙ ={…… v… ΩË* =c˜“∫……, ®…v™…|…n‰∂… +…ËÆ˙ UÙii…“∫…M…g¯ E‰Ú +… n˘¥……∫…“ <±……EÚ…Â ®…Â|……l… ®…EÚ ∫¥……∫l™… ®…  {…UÙ±…‰ 20 ∫……±…… ∫…‰ EÚ…™…«Æ˙i…* ∫¥……∫l™… EÚ…™…«EÚi……«+…Â, n˘…<™…… ¥… x…∫……ÁEÚ…‰ |… ∂…I…h… ¶…“ n‰i…“ Æ˙Ω˛“ ΩÈ*

54

• §……i…S…“i…  ±…J…Â*

55

n˘…‰Ω‰

Æ˙Ω˛“®… ¥…‰ x…Æ˙ v…x™… ΩË, {…Æ˙ ={…EÚ…Æ˙“ +ΔM…*§……ƒ]ıx… {……Ɖ EÚ…‰ ±…M…‰, V™…… ®…‰ΩΔ n˘ EÚ…‰ ÆΔM…**

• S…S……« EÚÆ˙E‰Ú n˘…‰Ω˛…Â EÚ… +…∂…™…  ±…J…Â*

n˘…‰Ω˛…n˘…‰Ω˛… BEÚ UΔÙn˘ ΩË* n˘…‰Ω‰ E‰Ú {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ i…“∫…Ɖ S…Æ˙h… ®…Âi…‰Æ˙Ω˛ ®……j……Bƒ Ω˛…‰i…“ ΩÈ i…l…… n⁄∫…Ɖ +…ËÆ˙ S……Ël…‰ ®… M™……Æ˙Ω˛®……j……Bƒ* <∫… |…EÚ…Æ˙ |…i™…‰EÚ n˘±… ®… S……˧…“∫… ®……j……Bƒ Æ˙Ω˛i…“ΩÈ* n⁄∫…Ɖ +…ËÆ˙ S……Ël…‰ S…Æ˙h… EÚ“ i…÷EÚ  ®…±…i…“ ΩË*

EÚ§…“Æ˙ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú ∫…Δi…  ∂…Æ˙…‰®… h… ΩÈ* +…{…EÚ… V…“¥…x… EÚ…±… {…Δp˘Ω˛¥…” ∫…n˘“ ®… l……*+…{… EÚ ¥… Ω˛“ x…Ω˛” ∫…®……V… ∫…÷v……Æ˙EÚ ¶…“ l…‰* x…“∞¸ +…ËÆ˙ x…“®…… x……®…EÚ V…÷±……Ω‰ nΔ{… i… x…‰+…{…EÚ… {……±…x…-{……‰π…h…  EÚ™……* +…{…E‰Ú M…÷Ø˚ EÚ… x……®… Æ˙…®……x…Δn˘ ΩË* +…{…EÚ“ ¥……h…“ EÚ… ∫…ΔO…Ω˛"§…“V…EÚ' E‰Ú x……®… ∫…‰ |… ∫…n¬v… ΩË,  V…∫…E‰Ú i…“x… ¶……M… ΩÈ-- ∫……J…“, ∫…§…n˘ +…ËÆ˙ Æ˙®…Ëx…“* +…{…EÚ…‰∂……Δ i…®…™… V…“¥…x…  |…™… l……* +…{… +ÀΩ˛∫……, ∫…i™…, ∫…n˘…S……Æ˙ +… n˘ M…÷h…… E‰Ú |…∂…Δ∫…EÚ l…‰*

ÀΩ˛n˘“ E‰Ú ±……‰EÚ |…™… EÚ ¥…™…… ®… Æ˙Ω˛“®…˙ EÚ… x……®… ®…÷Ci… EΔÚ ˆ ∫…‰  ±…™…… V……i…… ΩË* =x…EÚ… {…⁄Æ˙… x……®…+§n÷Æ«Ω˛“®… J……x…J……x…… l……* <x…EÚ… V…x®… ∫…x…¬ 1556 <«∫¥…” E‰Ú ±…M…¶…M… ±……Ω˛…ËÆ˙ x…M…Æ˙(+§…{…… EÚ∫i……x… ®…Â) Ω÷+… l……* +…{… +EÚ§…Æ˙ §……n˘∂……Ω˛ E‰Ú ∫…ΔÆ˙I…EÚ §…ËÆ˙®… J……ƒ E‰Ú {…÷j… l…‰* Æ˙Ω˛“®…+EÚ§…Æ˙ E‰Ú n˘Æ˙§……Æ˙ E‰Ú x…¥…Æ˙ix…… ®… ∫…‰ l…‰* +Æ˙§…“, i…÷EÚ‘, °Ú…Æ˙∫…“ i…l…… ∫…Δ∫EfiÚi… E‰Ú +…{… {…Δ b˜i…l…‰* Æ˙Ω˛“®… ∫…i…∫…<«, †…fiΔM……Æ˙ ∫…i…∫…<«, Æ˙…∫…{…ΔS……v™……™…“, Æ˙Ω˛“®… Æ˙ix……¥…±…“ +… n˘ <x…EÚ“ Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ*

§…c˜… Ω÷+… i……‰ C™…… Ω÷+…, V…Ë∫…‰ {…‰c˜ J…V…⁄Æ˙*{…Δl…“ EÚ…‰ UÙ…™…… x……ÀΩ˛, °Ú±… ±……M…Ë + i…n⁄Æ˙**

EÚ ¥…i……

56

±……‰EÚEÚl……

§…]‰ı>

BEÚ  n˘x… V……]ı EÚ…‰ EÚ…‰<« Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ x… ®…±…… i……‰ ¥…Ω˛ Ω˛±…¥……<« EÚ“ n÷EÚ…x… ∫…‰ Ω˛“ n˘…‰§…]‰ı> J…Æ˙“n˘ ±……™…… +…ËÆ˙ =xΩ  V…®……EÚÆ˙ P…Æ˙ ®…ÂÆ˙J…  ±…™……* ∫…Δ™……‰M… ∫…‰ n˘…‰x…… §……{…-§…‰]‰ı =xΩ J……x…Ω˛” {……B* n˘…‰x…… §…]‰ı> P…Æ˙ E‰Ú {…⁄V……M…fiΩ˛ ®…Â Ω˛“Æ˙J…‰ Æ˙Ω‰*

+M…±…‰  n˘x… Æ˙…‰W… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V……]ı n˘…‰§…]‰ı=+… EÚ…‰ f⁄ƒg¯x…‰ S…±… {…c˜…* §…Ω÷i… <Δi…W……Æ˙E‰Ú §……n˘ =∫…‰ S……ËÆ˙…Ω‰ {…Æ˙ n˘…‰ §…]‰ı>  ®…±… M…B*¥…Ω˛ =xΩ +…n˘Æ˙{…⁄¥…«EÚ ¶……‰V…x… EÚÆ˙…x…‰ P…Æ˙ ±…‰

BEÚ l…… V……]ı +…ËÆ˙ BEÚ l…… =∫…EÚ…±…c˜EÚ…* P…Æ˙ ®… n˘…‰ Ω˛“ |……h…“ l…‰* ±…c˜EÚ… +¶…“UÙ…‰]ı… l……* ±…c˜EÚ… §…Ω÷i… S…ΔS…±… l……*

V……]ı EÚ… BEÚ  x…™…®… l……  EÚ ¥…Ω˛Æ˙…‰W… n˘…‰ + i… l…™…… EÚ…‰ ¶……‰V…x… EÚÆ˙¥……EÚÆ˙Ω˛“ ∫¥…™…Δ J……i…… l……* + i… l…™…… EÚ…‰§…÷±……x…‰ E‰Ú  ±…B ¥…Ω˛ Æ˙…‰W… M……ƒ¥… E‰ÚS……ËÆ˙…Ω‰ {…Æ˙ V……i…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ n˘…‰§…]‰ı>(Æ˙…Ω˛M…“Æ˙) §…÷±…… ±……i……*

=xΩ P…Æ˙ {…Æ˙  §…`ˆ…EÚÆ˙ =∫…EÚ“ {…⁄V……EÚÆ˙i……, +…Æ˙i…“ =i……Æ˙i…… +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ =xΩ  V…®……EÚÆ˙+… J…Æ˙ ®… J…÷n˘ +{…x…‰ §…‰]‰ı E‰Ú ∫……l… ¶……‰V…x…EÚÆ˙i……*  V…∫…  n˘x… V……]ı EÚ…‰ Æ˙…Ω˛ S…±…i…‰ ™……S……ËÆ˙…Ω‰ {…Æ˙ EÚ…‰<« §…]‰ı> x…  ®…±…i……, =∫…  n˘x… ¥…Ω˛Ω˛±…¥……<« EÚ“ n÷EÚ…x… ∫…‰ Ω˛“ n˘…‰ §…]‰ı>(±…b¬b⁄)J…Æ˙“n˘ ±……i……* =xΩÂ Ω˛“ +∫…±…“ §…]‰ı> ®……x…EÚÆ˙=x…EÚ“ {…⁄V…… EÚÆ˙i……, =xΩ ¶……‰V… ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙…i……+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ =xΩ {…⁄V……M…fiΩ˛ ®… Æ˙J…EÚÆ˙ §……n˘ ®… ∫¥…™…Δ¶……‰V…x… EÚÆ˙i……* ¶……‰V…x… E‰Ú §……n˘ n˘…‰x…… §……{…-§…‰]‰ı§…]‰ı> J…… ±…‰i…‰*

57

+…™……* =xΩ §…Ë ˆEÚ ®…  §…`ˆ…EÚÆ˙ J…÷n˘ Æ˙∫……‰<« ®…¶……‰V…x… {…Æ˙…‰∫…x…‰ ±…M… M…™……*

=v…Æ˙ V……]ı E‰Ú ±…c˜E‰Ú EÚ…‰ §…Ω÷i… ¶…⁄J… ±…M…Æ˙Ω˛“ l…“* ¥…Ω˛ P…Æ˙ ®… Æ˙J…‰ {…Ω˛±…‰  n˘x… EÚ… §…]‰ı>J……x…… S……Ω˛i…… l……* =∫…x…‰ P…Æ˙ E‰Ú ¶…“i…Æ˙ ∫…‰ +…¥……W…n˘“, "" {…i……V…“, ®…È BEÚ §…]‰ı> J…… ±…⁄ƒ?''

n˘…‰x…… §…]‰ı=+… x…‰ ™…Ω˛ ∫…÷x…… i……‰ ¥…‰ P…§…Æ˙…M…B* V……]ı §……‰±……, ""§…‰]ı…! l……‰c˜… Ø˚EÚ V……, ®…È <xΩ¶……‰V…x… EÚÆ˙… ±…⁄ƒ i…§… i…⁄ +{…x…‰  Ω˛∫∫…‰ EÚ… BEÚ§…]‰ı> J…… ±…‰x……*'' §…]‰ı=+… x…‰ V……]ı EÚ… =ii…Æ˙∫…÷x…… i……‰ §…‰S……Ɖ +…ËÆ˙ P…§…Æ˙… M…B*

¥…‰ b˜Æ˙ E‰Ú ®……Ɖ BEÚ-n⁄∫…Ɖ EÚ…®…÷ƒΩ˛ n‰J…x…‰ ±…M…‰* ¶……‰V…x… {…Æ˙…‰∫…x…‰ ®… n‰Æ˙Ω÷<« i……‰ ±…c˜E‰Ú x…‰ BEÚ §……Æ˙  °ÚÆ˙ {…÷EÚ…Æ˙…,"" {…i……V…“, ®…È i……‰ BEÚ §…]‰ı> EÚ…‰ J……±…‰i…… Ω⁄ƒ; ®…÷Z…‰ §…Ω÷i… ¶…⁄J… ±…M…“ ΩË*''V……]ı §……‰±……, ""§…‰]ı…! l……‰c˜… ∫…•… EÚÆ˙,®…÷Z…‰ <xΩ  V…®……x…‰ n‰,  °ÚÆ˙ S……Ω‰ i……‰n˘…‰x…… §…]‰ı> J…… ±…‰x……*'' +§… i……‰ n˘…‰x……§…]‰ı> b˜Æ˙ ∫…‰ EÚ…ƒ{…x…‰ ±…M…‰* =xΩ˛…Âx…‰∫……‰S……, ±…M…i…… ΩË Ω˛®…  EÚ∫…“ x…Æ˙¶…I…“+…n˘®…“ EÚ“ S…{…‰]ı ®… +… M…B ΩÈ*

BEÚ §…]‰ı> n⁄∫…Ɖ ∫…‰ §……‰±……,"" ®…j…! ±…M…i…… ΩË Ω˛®… M…±…i… °ƒÚ∫… M…B ΩÈ*

™…Ω˛ i……‰ EÚ…‰<« x…Æ˙¶…I…“ {… Æ˙¥……Æ˙ ΩË* ±…c˜EÚ… EÚΩ˛i……ΩË ®…È BEÚ §…]‰ı> J……>ƒM…… +…ËÆ˙ §……{… EÚΩ˛i…… ΩË  EÚn˘…‰x…… J…… ±…‰x……* ™…Ω˛ W…∞¸Æ˙ Ω˛®… ¶……‰V…x… ®… §…‰Ω˛…‰∂…“EÚ“ n˘¥……  J…±…… n‰M……*''

n˘…‰x…… §…]‰ı> =`ˆ J…c‰ Ω÷B +…ËÆ˙ V……x…‰±…M…‰* <i…x…‰ ®… V……]ı ¶……‰V…x… EÚ“ l……±…“ ±…‰EÚÆ˙ +…M…™……* =xΩ J…c˜… n‰J…EÚÆ˙ ¥…Ω˛ =xΩ  §…`ˆ…x…‰ ±…M……i……‰ ¥…‰ n˘…‰x…… V……]ı {…Æ˙  §…M…c˜ {…c‰*

57

58

V……]ı x…‰ §…Ω÷i… +x…÷x…™…- ¥…x…™… EÚ“* ±…‰ EÚx…¥…‰ n˘…‰x…… ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙  J…∫…EÚx…… S……Ω˛i…‰l…‰* <∫…“ Æ˙…‰EÚ…-l……®…“ E‰Ú ∂……‰Æ˙M…÷±… ®… ¥…Ω˛…ƒ EÚ…°Ú“¶…“c˜ <EÚ]¬ı`ˆ“ Ω˛…‰ M…<«*

¶…“c˜ ®… ∫…‰  EÚ∫…“ x…‰ {…⁄UÙ…, ""¶…<« +… J…Æ˙®……W…Æ˙… C™…… ΩË?'' BEÚ §…]‰ı> §……‰±……, ""¶……<™……‰,™…Ω˛ V……]ı Ω˛®… §…Ω÷i… J…÷∂……®…n˘ EÚÆ˙E‰Ú ¶……‰V…x… EÚÆ˙…x…‰±……™…… l……, ÀEÚi…÷ ™…Ω˛…ƒ +…EÚÆ˙ {…i…… ±…M……  EÚ ™…‰§……{…-§…‰]‰ı Ω˛®… n˘…‰x…… EÚ…‰ Ω˛“ J……x…… S……Ω˛i…‰ ΩÈ*<∫…EÚ… ±…c˜EÚ… EÚΩ˛i…… ΩË  EÚ ®…È BEÚ §…]‰ı>J……>ƒM…… +…ËÆ˙ ™…Ω˛ EÚΩ˛i…… ΩË  EÚ i…⁄ n˘…‰x…… J……±…‰x……* {…Ω˛±…‰ ®…÷Z…‰ <xΩ ¶……‰V…x… EÚÆ˙…x…‰ nÂ*'' V……]ı x…‰™…Ω˛ ∫…÷x…… i……‰  J…±… J…±……EÚÆ˙ Ωƒ∫… {…c˜…*

V……]ı EÚ…‰ Ωƒ∫…i…‰ n‰J…EÚÆ˙ ±……‰M…… x…‰ =∫…E‰ÚΩƒ∫…x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h… {…⁄UÙ… i……‰ =∫…x…‰ ∫…§…EÚ…‰ P…Æ˙ ®…ÂÆ˙J…‰ n˘…‰ §…]‰ı=+… EÚ… Æ˙Ω˛∫™… ∫…®…Z……  n˘™……  V…xΩÂJ……x…‰ EÚ“  W…n˘ =∫…EÚ… ±…c˜EÚ… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……*

P…Æ˙ ®… Æ˙J…‰ n˘…‰ §…]‰ı=+… EÚ… Æ˙Ω˛∫™… V……x…∫…¶…“ ±……‰M… J…⁄§… Ωƒ∫…x…‰ ±…M…‰* §…‰S……Ɖ §…]‰ı> i……‰Z…Â{…-∫…‰ Æ˙Ω˛ M…B* ®…M…Æ˙ +{…x…“ Z…Â{…  UÙ{……EÚÆ˙¥…‰ ¶…“ ∫…§…EÚ“ Ωƒ∫…“ ®…Â∂…… ®…±… Ω˛…‰ M…B +…ËÆ˙ °ÚÆ˙ |…‰®…{…⁄¥… «EÚ¶……‰V…x… EÚÆ˙x…‰ §…Ë ˆM…B*

59

• V……]ı EÚ“ S… Æ˙j…M…i…  ¥…∂…‰π…i……Bƒ S…÷x…EÚÆ˙  ±…J…Â*

±……±…S…“

{…Æ˙…‰{…EÚ…Æ˙“

∫¥……l…‘

x…Æ˙¶……‰V…“

+…Œ∫i…EÚ

®…‰Ω˛®……x…n˘…Æ˙

+Ci…⁄§…Æ˙ 2015 OCTOBER 2015

Æ˙ ¥…¥……Æ˙ ∫……‰®…¥……Æ˙ ®…ΔM…±…¥……Æ˙ §…÷v…¥……Æ˙ M…÷Ø˚¥……Æ˙ ∂…÷GÚ¥……Æ˙ ∂… x…¥……Æ˙

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

• n‰J…Â, {…Ω˛S……x…Â*

• +M…±…‰ n˘…‰ ®…Ω˛“x…… E‰Ú EËÚ±…Âb˜Æ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*

60

• ∫……±… E‰Ú ®…Ω˛“x…… ∫…‰ {… Æ˙S…™… {……Bƒ :

®…Ω˛“x……x……Ë¥……ƒ i…“∫…Æ˙…

n⁄˘∫…Æ˙…

{…Ω˛±……§……Æ˙Ω

˛¥……ƒ

M™……Æ˙Ω˛¥……ƒn˘∫…¥……ƒ

S……Ël……{……ƒS…¥……ƒUÙ`ˆ…∫……i…¥……ƒ

+…`ˆ¥……ƒ

 n˘∫…Δ§…Æ˙

V…x…¥…Æ˙“

°ÚÆ˙¥…Æ˙“

x…¥…Δ§…Æ˙

+Ci…⁄§…Æ˙

 ∫…i…Δ§…Æ˙ ®……S…«

+|…˱…

®…<«

V…⁄x…

V…÷±……<«

+M…∫i…

•  ±…J…Â, |…i™…‰EÚ ®…Ω˛“x…‰ ®…  EÚi…x…‰  n˘x… ΩÈ?

V…x…¥…Æ˙“ ............

°ÚÆ˙¥…Æ˙“ ............

®……S…« ............

+|…˱… ............®…<« ............V…⁄x… ............

 n˘x…

V…÷±……<« ............

+M…∫i… ............

 ∫…i…Δ§…Æ ............+Ci…⁄§…Æ˙ <EÚi…“∫…

x…¥…Δ§…Æ˙ ............

 n˘∫…Δ§…Æ˙ ............

®…Ω˛“x……  n˘x…®…Ω˛“x……

61

• ÀΩ˛n˘“ E‰Ú ∫…ΔJ™……¥……S…EÚ ∂…§n˘ :

BEÚn˘…‰i…“x…S……Æ˙{……ƒS…UÙΩ˛∫……i…+…`ˆx……Ën˘∫…M™……Æ˙Ω˛§……Æ˙Ω˛i…‰Æ˙Ω˛S……Ën˘Ω˛{…Δp˘Ω˛∫……‰±…Ω˛∫…j…Ω˛+`ˆ…Æ˙Ω˛=xx…“∫…§…“∫…<CEÚ“∫…§……<«∫…i…‰<«∫…S……˧…“∫…{…SS…“∫…

UÙ§§…“∫…∫…ii……<«∫…+]¬ı`ˆ…<«∫…=x…i…“∫…i…“∫…<EÚi…“∫…§…ii…“∫…i…Èi…“∫…S……Èi…“∫…{…Èi…“∫…UÙii…“∫…∫…Èi…“∫…+c˜i…“∫…=x…i……±…“∫…S……±…“∫…<EÚi……±…“∫…§…™……±…“∫…i…Èi……±…“∫…S…¥……±…“∫…{…Èi……±…“∫… UÙ™……±…“∫…∫…Èi……±…“∫…+c˜i……±…“∫…=x…S……∫…{…S……∫…

<C™……¥…x…§……¥…x… i…Æ˙{…x…S……Ë¥…x…{…S…{…x…UÙ{{…x…∫…ii……¥…x…+]¬ı`ˆ…¥…x…=x…∫…`ˆ∫……`ˆ<EÚ∫…`ˆ§……∫…`ˆ i…Æ˙∫…`ˆS……È∫…`ˆ{…È∫…`ˆ UÙ™……∫…`ˆ∫…c˜∫…`ˆ+c˜∫…`ˆ=x…Ω˛ii…Æ˙∫…ii…Æ˙<EÚΩ˛ii…Æ˙§…Ω˛ii…Æ˙ i…Ω˛ii…Æ˙S……ËΩ˛ii…Æ˙{…S…Ω˛ii…Æ˙

 UÙΩ˛ii…Æ˙∫…i…Ω˛ii…Æ˙+`ˆΩ˛ii…Æ˙=x……∫…“+∫∫…“<C™……∫…“§…™……∫…“ i…Æ˙…∫…“S……ËÆ˙…∫…“{…S……∫…“ UÙ™……∫…“∫…i……∫…“+`ˆ…∫…“x…¥……∫…“x…§§…‰<C™……x…¥…‰§……x…¥…‰ i…Æ˙…x…¥…‰S……ËÆ˙…x…¥…‰{…S……x…¥…‰ UÙ™……x…¥…‰∫…i……x…¥…‰+`ˆ…x…¥…‰ x…x™……x…¥…‰∫……Ë

62

+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ

� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™…  ±…J…i…… ΩË*

� S… Æ˙j…M…i…  ¥…∂…‰π…i……+…Â {…Æ˙  ]ı{{…h…“  ±…J…i…… ΩË*

� |…∫…ΔM……x…÷E⁄Ú±… §……i…S…“i…  ±…J…i…… ΩË*

� n˘…‰Ω‰ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� n‰¥…x……M…Æ˙“ E‰Ú +ΔEÚ…Â EÚ… {… Æ˙S…™… {……i…… ΩË +…ËÆ˙  ±…J…i…… ΩË*

62

63

®…n˘n˘ ±…Â...

=°Ú…x… =§……±…x…… Xnf®p s]m߬ ˘LÙßj-Rp O⁄fl¶æ⁄flfl boiling up

EÚ…±…“x… M…±…“S…… ]c-h-Xm\n Lm-T-[m ʃ‘¤—⁄fl carpet

J…V…⁄Æ˙ Cu¥-∏\ ˙T√f-Nm UWm Rd‡%¡⁄•⁄ »⁄fl¡⁄ date palm

 J…∫…EÚx…… Ω˛]ı V……x…… sX∂n-am-dpI Y›d-°-f˘Np-¤-Rp }⁄Ø∞“Oʇ◊⁄flŸ to slip away

J…÷∂EÚ ∫…⁄J… DW-ßnb EXokR JyW•⁄ dried

J…÷∂……®…n˘ EÚÆ˙x…… |…∂…Δ∫…… EÚÆ˙x……

M…ËÆ˙ W…˜∞¸Æ˙“ Bh-iy-an-√mØ ˙R˚Y- p-XÙj-R’ @V⁄}⁄¿…ƒ«•⁄ unnecessary

M……‰ ±…™……ƒ Kpfn-I-Iƒ UÙj-ß- W-Ls V⁄flÿVÊ tablets

P…§…Æ˙…x…… ¶…™…¶…“i… Ω˛…‰x……

 P…∫… {…]ı tX™ ˙RnkR —⁄»Êæ⁄flfl wornout

S…{…‰]ı ®… +…x…… ]nSn-bn¬ s]SpI ©•- p ALl-T-”-Rp “PQ‘¤O⁄fl

 S…l…c‰ °Ú]‰ı {…÷Æ˙…x…‰ EÚ{…c‰

S…⁄±Ω˛… ASp∏v A”l◊ J≈Ê hearth

 V…®……x…… Du´pI Fh-”-Y’ Dy∂t—⁄fl to feed

 V…∫®… ∂…Æ˙“Æ˙

63

64

 W…n˘ Ω˛`ˆ imTyw ©•-YÙ-Rm ‘⁄p⁄ obstinancy

]ı“∫…x…… ho≠pw ho≠pw thZ-\-bp-≠m-hpI ʇfi»⁄‚¥Mlfl»⁄·¤s⁄fl to have a throbbingpain Ái-Óm Ái-Óm Y--Ùi-Pô-YÕ

n˘±…n˘±…“ NXp∏v NÕl× ¨Xm d»⁄‚¥V⁄fl swampy

x…®…“ \\hv DWm A•⁄√%}Ê moisture

x…÷∫J…… acp∂v Ipdn∏v U⁄k-’f-∫h” »⁄fl¶ß ⁄_fin prescription

{…Δl…“ ™……j…“

{…Æ˙…‰∫…x…… hnf-ºpI T -UÙ-fl-Y’ ∂t—⁄fl to serve food

{…÷±… ]mew TÙXm —⁄MO⁄ bridge

§……ƒ]ıx…  ¥…¶……V…x…

§…‰Ω˛…‰∂…“ At_m-[m-hÿ EQo-Yt\®˚X @∑ʇfi®¤»⁄—ʧ⁄ unconciousness

®…‰ΩΔn˘“ ssaem©n U⁄-RÙ¶ »⁄fl•⁄¡⁄MW henna

Æ˙…‰EÚ…-l……®…“ XS-b¬ R”l◊ ’t•⁄fl¨Δ«—⁄fl

¥…W…x… `mcw G˚P ∫¤¡⁄ weight

∂……‰Æ˙M…÷±… EÚ…‰±……Ω˛±…

∫…“±…x… Cu¿∏w DWl-T-R-ÿ- PV A•⁄√%}Ê damp

64

65

>{…Æ˙, §…Ω÷i… >ƒS……<« {…Æ˙, x…“±…‰ +…EÚ…∂… ®…Â BEÚ<Δp˘v…x…÷π… Æ˙Ω˛i…… l……* =∫…EÚ… x……®… l…… ∫…{i…®…*

66

<Δp˘v…x…÷π… v…Æ˙i…“ {…Æ˙ =i…Æ˙…...

+…EÚ…∂… ®… Æ˙Ω˛i…‰-Æ˙Ω˛i…‰ ®…È >§… M…™……Ω⁄ƒ* C™…… x… v…Æ˙i…“ {…Æ˙ Ω˛“ S…±……V……>ƒ!!!

∫…{i…®… BEÚ ∫…÷Δn˘Æ˙-∫…“ P……]ı“ ®… =i…Æ˙ +…™……*  n˘x… ¶…Æ˙ ¥…Ω˛ P……]ı“ ®… P…⁄®…i…… Æ˙Ω˛…*+Δv…‰Æ˙… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¥…Ω˛ BEÚ P…x…‰ {…‰c˜ E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒS……*

C™…… ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙“ ]ıΩ˛ x…™…… {…Æ˙+…Æ˙…®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ?

i…÷®… ®…‰Æ˙“ ]ıΩ˛ x…™…… {…Æ˙ x…Ω˛” Æ˙Ω˛∫…EÚi…‰* ™…Ω˛ i…÷®Ω˛…Ɖ  ±…B ∫…Ω˛“

V…M…Ω˛ x…Ω˛”*

 S…j…EÚl……

67

+…V… EÚ“ Æ˙…i… ®…È i…÷®Ω˛…Ɖ {……x…“®… ∫……‰ V……>ƒ?

l…EÚ…-Ω˛…Æ˙… ∫…{i…®… +…M…‰ §…g¯…* ¥…Ω˛ BEÚ  x…Z…«Æ˙ E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒS……*

®……¢Ú EÚÆ˙…‰ ¶……<«*  EÚ∫…“ Z…Æ˙x…‰E‰Ú {……x…“ ®…Â <Δp˘v…x…÷π… EËÚ∫…‰ Æ˙Ω˛

∫…EÚi…… ΩË?

∫…{i…®… BEÚ ±…c˜E‰Ú E‰Ú {……∫… M…™……*

C™……, ®…È i…÷®Ω˛…Ɖ P…Æ˙ ®… +…Æ˙…®…EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ?

C™…… x…Ω˛”? i…÷®… W…∞¸Æ˙ ™…Ω˛…ƒ+…Æ˙…®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰* +§… i……‰

®…‰Æ˙… +{…x…… <Δp˘v…x…÷π… Ω˛…‰M……*

68

Z……Â{…c˜“ E‰Ú +Δv…EÚ…Æ˙ ®… ∫…{i…®… E‰Ú ∫…÷Δn˘Æ˙ ÆΔM…  n˘J……<« x…Ω˛” n‰ Æ˙Ω‰ l…‰* ¥…Ω˛ =n˘…∫… Ω˛…‰ M…™……*

i…÷®… +{…x…‰ +…EÚ…∂… ∫…‰ ¶……M…C™……Â +…B?

™…Ω˛…ƒ E‰Ú {…‰c˜-{……Ëv…‰, x… n˘™……ƒ, {…Ω˛…c˜+…ËÆ˙ °Ú±…-°⁄Ú±… +…EÚ…∂… ∫…‰  EÚi…x…‰

∫…÷Δn˘Æ˙  n˘J……<« n‰i…‰ ΩÈ!

+{…x…‰ P…Æ˙ ®… ®…÷Z…‰ Æ˙Ω˛x…‰  n˘™……*§…Ω÷i… ∂…÷ GÚ™……* +§… ®…÷Z…‰ ¥……{…∫…

V……x…… ΩË*

±…c˜E‰Ú x…‰ =∫…‰  ¥…n˘… n˘“* ¥…π……« EÚ“ §…⁄ƒn §…Æ˙∫…x…‰ ±…M…”* {…⁄¥…« ®… ∫…⁄™…« EÚ“  EÚÆ˙h… Z…±…EÚx…‰ ±…M…”*∫……i… ÆΔM……Â¥……±…… <Δp˘v…x…÷π… S…®…EÚx…‰ ±…M……* ∫…{i…®…  °ÚÆ˙ ∫…‰ +{…x…… P…Æ˙ {…Ω÷ƒS… M…™…… l……*

+M…±…“ ∫…÷§…Ω˛...

69

<∫… §…… Æ˙∂… ®…Âx…Ɖ˙∂… ∫…C∫…‰x……

 V…∫…E‰Ú {……∫… S…±…“ M…<« ®…‰Æ˙“ W…®…“x…=∫…“E‰Ú {……∫… +§… ®…‰Æ˙“§…… Æ˙∂… ¶…“ S…±…“ M…<«

+§… V……‰  P…Æ˙i…“ ΩÈ EÚ…±…“ P…]ı…Bƒ=∫…“E‰Ú  ±…B  P…Æ˙i…“ ΩÈE⁄ÚEÚi…“ ΩÈ EÚ…‰™…±… =∫…“ E‰Ú  ±…B=∫…“E‰Ú  ±…B =`ˆi…“ ΩËv…Æ˙i…“ E‰Ú ∫…“x…‰ ∫…‰ ∫……Èv…“ ∫…÷M…Δv…

EÚ ¥…i……

"=∫…“ E‰Ú {……∫… +§… ®…‰Æ˙“/ §…… Æ˙∂… ¶…“S…±…“ M…<«' -∫…‰ +…{…x…‰ C™…… ∫…®…Z……?

EÚ ¥…i……

69

70

+§… x…Ω˛” ®…‰Æ‰  ±…BΩ˛±… x…Ω˛” §…˱… x…Ω˛”J…‰i…… EÚ“ M…˱… x…Ω˛”BEÚ Ω˛Æ˙“ §…⁄ƒn˘ x…Ω˛”i……‰i…‰ x…Ω˛”, i……±… x…Ω˛”, x…n˘“ x…Ω˛”, +…p« x…I…j… x…Ω˛”EÚV…Æ˙“ ®…±±……Æ˙ x…Ω˛” ®…‰Æ‰  ±…B

 V…∫…EÚ“ x…Ω˛” EÚ…‰<« W…®…“x…=∫…EÚ… x…Ω˛” EÚ…‰<« +…∫…®……x…*

+M…±…“ °Ú∫…±… Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ ∫…§… S…÷EÚi…… EÚÆ˙ n⁄ƒM……+§… i……‰ ®…‰Æ˙“ Z…⁄ ˆ“™…‰ M…÷W…… Æ˙∂… ¶…“ S…±…“ M…<«=∫…“E‰Ú {……∫… +§… ®…‰Æ˙“ §…… Æ˙∂… ¶…“ S…±…“ M…<«*

" V…∫…EÚ“ x…Ω˛” EÚ…‰<« W…®…“x…/ =∫…EÚ…x…Ω˛” EÚ…‰<« +…∫…®……x…' -<x… {…ΔŒCi…™……ÂEÚ… C™…… i……i{…™…« ΩË?

•  ±…J…Â*

� EÚ ¥…i…… ®… "=∫…“E‰Ú  ±…B' n˘…‰Ω˛Æ˙…™…… M…™…… ΩË* ™…Ω˛ |…™……‰M…  EÚx…- EÚx… EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…ΔE‰Úi… EÚÆ˙i…… ΩË?� Ω˛±… x…Ω˛”/ §…˱… x…Ω˛” --<∫…®…Â Ω˛±… +…ËÆ˙ §…˱…  EÚx…- EÚx… E‰Ú |…i…“EÚ ΩÈ?�  x…®x… ±… J…i… +…∂…™…¥……±…“ {…ΔŒCi…™……ƒ S…÷x…EÚÆ˙  ±…J…Â*

°Ú∫…±… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ EÚV…« S…÷EÚ…x…‰ EÚ“  EÚ∫……x… EÚ“ Z…⁄ ˆ“ |…i…“I…… ¶…“ x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…<«*

• +…∫¥……n˘x…  ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*

71

®…v™…|…n‰∂… E‰Ú M¥…… ±…™…Æ˙ ®… V…x®…‰ x…Ɖ∂… ∫…C∫…‰x……˙ ÀΩ˛n˘“ EÚ ¥…i…… E‰Ú =x… S…÷Àx…n‰ J……®……‰∂… ±…‰ EÚx…∫…®…Ã{…i… EÚ…™…«EÚi……«+… EÚ“ + O…®… {…ΔŒCi… ®… ΩÈ,  V…x…E‰Ú  §…x…… ∫…®…EÚ…±…“x… ÀΩ˛n˘“ EÚ ¥…i…… EÚ… ¥…fiii…{…⁄Æ˙… x…Ω˛” Ω˛…‰i……* =x…EÚ… V…x®… 16 V…x…¥…Æ˙“ 1939 EÚ…‰ ®…v™…|…n‰∂… E‰Ú M¥…… ±…™…Æ˙ ®… Ω÷+…* ¥…‰ {…‰∂…‰∫…‰ <ΔV…“ x…™…Æ˙ Æ˙Ω‰ +…ËÆ˙  ¥…Y……x… i…l…… i…EÚx…“EÚ EÚ“ ™…‰ {…g¯…<« =x…EÚ“ EÚ ¥…i…… ®… ¶…“ ∫…®……<«  n˘J…i…“ΩË* +…{… x…‰ EÚ ¥…i……+… E‰Ú + i… Æ˙Ci… x……]ıEÚ,  °Ú±®…… +…ËÆ˙ ∫…Δ{……n˘x… E ‰Ú I…‰j… ®… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« EÚ…™…« EÚ™…… ΩË* ∫…®…÷p˘ {…Æ˙ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ ΩË §…… Æ˙∂…(EÚ ¥…i…… ∫…ΔO…Ω˛), +…n˘®…“ EÚ… +…n‰∂…(x……]ıEÚ) +… n˘ =x…EÚ“|…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* ∫…… Ω˛i™… E‰Ú  ±…B =xΩ 2000 EÚ… "{…Ω˛±…' ∫…®®……x…  ®…±…… i…l……  x…nÊ∂…x… E‰Ú ±…B 1992 ®… Æ˙…π]≈ı“™…  °Ú±®… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙*

EÚ ¥… EÚ… §…™……x…EÚ…‰<« o˘∂™… ™…… S…“W… +{…x…‰ +…{… ®… +E‰Ú±…“ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“* =∫…E‰Ú {…“U‰Ù =∫…∫…‰ V…÷c˜“ S…“W…… EÚ… BEÚ ±…Δ§……  ∫…±… ∫…±…… Ω˛…‰i…… ΩË* Ω˛®… §…V…±…“ EÚ… §…]ıx… n˘§……i…‰ ΩÈ +…ËÆ˙ §…±§… V…±… V……i…… ΩË* ±…‰ EÚx… <∫… §…]ıx… E‰Ú {…“U‰Ù i……Æ˙ ΩÈ, J…Δ¶…‰ ΩÈ, ]≈ı…x∫…°Ú…Ï®…«Æ˙ ΩÈ,  §…V…±…“P…Æ˙ ®…Â{……x…“ EÚ“ v……Æ˙ ∫…‰ P…⁄®…i…“ ]ıÆ˙§……<x… ΩÈ, ™…… ¶……{… E‰Ú §……Ï™…±…Æ˙ ΩÈ, EÚ…‰™…±…‰ EÚ“ ¶…Œ]¬ı]ı™……ƒ ΩÈ +…ËÆ˙ §…Ω÷i… n⁄Æ˙ EÚ…‰™…±…… J…n˘…x…… ®… ®…W…n⁄Æ˙ ΩÈ*®…W…n⁄Æ˙ V……‰ +EÚ∫…Æ˙ °‰Ú°Úc˜… ®… EÚ…‰™…±…… ¶…Æ˙ V……x…‰ ∫…‰ ™…… ∫…÷ÆΔM…… E‰Ú v…∫…EÚ V……x…‰ ∫…‰ ÀW…n˘… n˘°Úx… Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ* <∫… EÚ ¥…i…… ®…  EÚ∫……x…EÚ“ W…®…“x…  UÙx… V……x…‰ EÚ“ EÚl…… ΩË*  EÚ∫……x… EÚ“ W…®…“x…  UÙx… V……x…‰ E‰Ú {…“U‰Ù EÚ“ EÚ c˜™……ƒ C™…… Ω˛…ÂM…“? <∫… EÚ ¥…i…… ®… =x…EÚ c˜™…… E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……°Ú-∫……°Ú E÷ÚUÙ x…Ω˛” EÚΩ˛… M…™…… ΩË* {…Æ˙ ™…Ω˛ EÚ ¥…i…… BEÚ  EÚ∫……x… EÚ“ W…®…“x…  UÙx… V……x…‰ i…EÚ EÚ“ EÚ c˜™……ƒ+…ËÆ˙ W…®…“x…  UÙx… V……x…‰ E‰Ú §……n˘ EÚ“ EÚ c˜™…… ®…Â Ω˛“ EÚΩ˛” Œ∫l…i… ΩË* ™…Ω˛ BEÚ  EÚ∫……x… EÚ… §…… Æ˙∂… E‰Ú ®……Ë∫…®… EÚ… ∂……‰EÚM…“i… ΩË*®……‰]‰ı i……ËÆ˙ {…Æ˙ <∫…EÚ… {……`ˆ n˘…n˘Æ˙… i……±… ®… ®…È EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ* V……‰ BEÚ-n˘…‰-i…“x…, BEÚ-n˘…‰-i…“x… V…Ë∫…“ i……±… E‰Ú +Δi…M…«i… ∫…Δ¶…¥… ΩË*

• EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*

+{…x…“ Æ˙S…x…… ®…Â...

EÚ ¥… +…ËÆ˙ EÚ ¥…i…… EÚ… {… Æ˙S…™… ΩË*

EÚ ¥…i…… EÚ…  ¥…∂±…‰π…h…  EÚ™…… ΩË*

+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… |…EÚ]ı  EÚ™…… ΩË ˛*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

72

§……±]ı“-§……±]ı“ {……x…“ ±……i…‰ Ω÷B ®…Èx…‰ V……M…“+…ƒJ…… ∫…{…x…… n‰J……  EÚ S…{{…‰-S…{{…‰ {…Æ˙ V…±…§…ÈEÚ J…÷±… M…B ΩÈ* +…{…EÚ…‰ ®……‰Ω˛±±…‰¥……±…… ∫…‰E÷ÚUÙ W™……n˘… {……x…“Ω˛… ∫…±… Ω˛…‰ M…™…… ΩË,ÀS…i…… EÚ“ EÚ…‰<«§……i… x…Ω˛”* V……<B+…ËÆ˙ V…±… §…ÈEÚ ®… V…®…… EÚÆ˙ n˘“ V…B* ®……x… ±… EÚ +…{…EÚ…‰ n˘∫… §……±]ı“ + v…EÚ  ®…±… M…™…… ΩË,i…… ‰ ∂… ÷n ¬ ˘v…i…… E‰Ú{…Æ˙“I…h…… E‰Ú ={…Æ˙…Δi…§…ÈEÚ E‰Ú ±……ÏEÚÆ˙ ®…ÂÆ˙J…EÚÆ˙ BEÚ ®……Ω˛§……n˘ x……Ë §……±]ı“ Ω÷+…§…ÈEÚ EÚ…* §…ÈEÚ EÚ“<®……Æ˙i… E‰Ú >{…Æ˙§…c˜“-§…c˜“ ]Δı EÚ™……ƒΩÈ* ¥…‰ ∫…⁄n˘ ¶…“ n‰i…‰ΩÈ˛* ∫……¥… v… V…®……™……‰V…x…… ®… ∫……±… ¶…Æ˙§……n˘ n˘∫… §……Œ±]ı™……Â

V…±… §…ÈEÚ+∂……‰EÚ M…÷V…Æ˙…i…“

"S…{{…‰-S…{{…‰ {…Æ˙ V…±… §…ÈEÚ J…÷±…M…B ΩÈ˛*' --±…‰J…EÚ EÚ“ <∫…EÚ±{…x…… E‰Ú {…“U‰Ù ¶… ¥…π™… EÚ…EÚ…Ëx…-∫…… ∫…ΔE‰Úi… ΩË?

"{……x…“-{……x…“ Ω˛…‰x……', "{……x…“n˘…Æ˙ Ω˛…‰x……'-<x… |…™……‰M……Â EÚ… ®…i…±…§… C™…… ΩË?

¥™…ΔM™… ±…‰J…

E‰Ú §…n˘±…‰ M™……Æ˙Ω˛* ∫……Ën˘… ®…ΩƒM…… x…Ω˛” ΩË* ¥…Ë∫…‰ ¶…“+…V…EÚ±…  V…x…E‰Ú {……∫… {……x…“ ΩË, ¥…‰ {……x…“n˘…Æ˙ Ω˛…‰Æ˙Ω‰ ΩÈ* ™…Ω˛ i……‰+…®… V…x…i……ΩË, V……‰ {……x…“-{……x…“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ ΩË,  §…x…… {……x…“ E‰Ú*

BEÚ Z…⁄ ˆ <∫… ®……Ë∫…®… ®… §…Ω÷i… S…±…x…‰±…M…… ΩË* P…Æ˙ ®… {……x…“ {…™……«{i… ΩË* E‰Ú¥…±… ¥……À∂…M…®…∂…“x… ®… EÚ{…c‰ v……‰x…‰ ®…÷Œ∂EÚ±… Ω˛…‰ Æ˙Ω‰ ΩÈ* ¥…Ë∫…‰

73

®… ±……‰M…… EÚ…‰ +¥…∫…Æ˙  ®…±… V……i…… ΩË Z…⁄ ˆ §……‰±…x…‰EÚ“ +{…x…“ +…n˘i… EÚ…‰ ¶…÷x……x…‰ EÚ…* ¥…‰ Ω˛Æ˙{…c˜…‰∫…“ ∫…‰ EÚΩ˛i…‰- °ÚÆ˙i…‰ ΩÈ-- x…Ω˛…-v……‰EÚÆ˙, EÚ{…c‰-§…i…«x…  x…{…]ı…x…‰E‰Ú {…∂S……i…--  EÚP…Æ˙ ®… {…“x…‰ E‰Ú¥……∫i…‰ ¶…“ BEÚ§…⁄ƒn˘ x…Ω˛” ΩË* <∫… Œ∫l… i… ®… V…±… §…ÈEÚ +…{…EÚ“∫…Ω˛…™…i…… EÚ…‰ i…i{…Æ˙ Æ˙Ω‰M……* ™… n˘ ∫…S… ®… {……x…“EÚ“ W…∞¸Æ˙i… ΩË, i……‰ ±……‰x… ±…‰ ±…Â* §…∫… +…{…EÚ…®…EÚ…x… Æ‰Ω˛x… Æ˙Ω‰M……* i…÷ÆΔi… {…S……∫… Ω˛W……Æ˙ ±…“]ıÆ˙EÚ… +…{…EÚ… @Òh… ®…ΔV…⁄Æ˙* +…{…EÚ…‰ Ω˛Æ˙ ®…Ω˛“x…‰{……ƒS… Ω˛W……Æ˙ ®…⁄±… +…ËÆ˙ BEÚ Ω˛W……Æ˙ ∫…⁄n˘ ¶…Æ˙x…… ΩË*®…⁄±…-∫…⁄n˘  x…™… ®…i… nÂ, i……‰ n˘∫… ®……Ω˛ ®…  ∫…°«Ú∫……`ˆ Ω˛W……Æ˙ §…ÈEÚ EÚ…‰ nÂM…‰* Ω˛…ƒ, |… i… ®……∫… ∫…⁄n˘ x…n i……‰ +…{…E‰Ú J……i…‰ ®… V……‰c˜EÚÆ˙ S…GÚ¥…fin¬ v…§™……V… ∂…÷∞¸*

+…{…EÚ“ §…‰]ı“-n˘…®……n˘ {……x…“ E‰Ú  ±…BV…⁄Z… Æ˙Ω‰ ΩÈ, EÚΩ˛” EÚ…‰<« ∫……Ë  EÚ.®…“. n⁄Æ˙* ]Âı∂…x…x… ±…Â* +…{… §…ÈEÚ E‰Ú ®……°«Úi… =xΩ² +{…x……+ i… Æ˙Ci… V…±… ¶…‰V… nÂ* b≈…˜}]ı §…x…¥……BƒM…‰ i……‰E÷Ú Æ˙™…Æ˙ ∫…‰ ™…… B®….]ı“ +l…¥…… ]ı“.]ı“ ¶…‰V… nÂ*{……ƒS… Ω˛W……Æ˙ ±…“]ıÆ˙ ¶…‰V…x…‰ EÚ… J…S…« ®…Ω˛V… i…“x…§……±]ı“* BEÚ +…∫……x… Æ˙…∫i…… +…ËÆ˙ ΩË* §…ÈEÚ x…‰EÚ<« B.]ı“.B®… ∫…Â]ıÆ˙ J……‰±… Æ˙J…‰ ΩÈ* B.]ı“.B®…EÚ…b« +…{… n˘…®……n˘ EÚ…‰ n‰ nÂ* +{…x…“ •……ΔS… ®…Â{……x…“ V…®…… EÚÆÂ, ¥……‰ ¥…Ω˛…ƒ  x…EÚ…±… ±…‰M……* EËÚ∫…‰?∫…Æ˙±… ΩË* §…]ıx… n˘§……i…‰ Ω˛“ B.]ı“.B®… E‰Ú x…±… ∫…‰+…n‰∂……x…÷∫……Æ˙ {……x…“  x…EÚ±…x…… S……±…⁄ Ω˛…‰ V……BM……*§…∂…i…Ê  EÚ +…{…E‰Ú J……i…‰ ®… V…®…… Ω˛…‰* C™……EÚΩ˛…? BEÚ…>Δ]ı J……‰±…x…… ΩË? V…±n˘“ S… ±…B*

∫……n˘… J……i…… n˘…‰§……±]ı“, S…‰EÚ §…÷EÚ

J……i…… S……Æ˙* x…±…EÚx…‰C∂…x… EÚ… |…®……h…,

x…±… EÚ… °Ú…‰]ı…‰ +…ËÆ˙ ±…Ω˛Æ˙…Â-∫…‰ ±…Ω˛Æ˙…i…‰ +…{…E‰Ú Ω˛∫i……I…Æ˙...

J……i…… J…÷±…… x…Ω˛”  EÚ +…{…EÚ“ S……Æ˙…Â=ƒM… ±…™……ƒ {……x…“ ®…Â*

"P…Æ˙ ®… {…“x…‰ E‰Ú ¥……∫i…‰ ¶…“ BEÚ§…⁄ƒn˘ x…Ω˛” ΩË*' --±……‰M… B‰∫…… Z…⁄ ˆC™…… EÚΩ˛i…‰ ΩÈ?

"S……Æ˙…Â =ƒM… ±…™……ƒ {……x…“ ®…Â*' --<∫…|…™……‰M… ∫…‰ +…{… C™…… ∫…®…Z…i…‰ ΩÈ?

74

• S…S……« EÚÆÂ*

V…±… §…ÈEÚ EÚ“ ∫…ΔEÚ±{…x…… EËÚ∫…“ ±…M…“˛?

¥…i…«®……x… ∫…®……V… ®…Â <∫…EÚ“ |……∫…Δ M…EÚi…… C™…… ΩË?

• V…±…-∫…ΔÆ˙I…h… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… {…Æ˙ x……Ɖ §…x……Bƒ*

• ={…™…÷«Ci… x……Æ˙… EÚ“ ®…n˘n˘ ∫…‰ {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*

V…±… ΩË i……‰ EÚ±… ΩË*

n˘…‰∫i… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Â

 ¥…π…™… EÚ… ∫…Ω˛“ ∫…Δ|…‰π…h… ΩË*

∫…Δ I…{i…i…… ΩË*

∞¸{…-∫…Δ ¥…v……x… +…EÚπ…«EÚ ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

75

®…Æ˙x…… =n˘™… |…EÚ…∂…

+…n˘®…“®…Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘E÷ÚUÙ x…Ω˛” ∫……‰S…i……*

+…n˘®…“®…Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘E÷ÚUÙ x…Ω˛” §……‰±…i……*

E÷ÚUÙ x…Ω˛” ∫……‰S…x…‰+…ËÆ˙ E÷ÚUÙ x…Ω˛” §……‰±…x…‰ {…Æ˙+…n˘®…“®…Æ˙ V……i…… ΩË*

• EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*• "+…n˘®…“' EÚ§… "+…n˘®…“' §…x… V……i…… ΩË?

=n˘™… |…EÚ…∂…˙ EÚ… V…x®… 1 V…x…¥…Æ˙“ 1952 EÚ…‰ ®…v™…|…n‰∂…E‰Ú ∫…“i……{…÷Æ˙ M……ƒ¥…˙ ®… Ω÷+…*  n˘±±…“ E‰Ú V…¥……Ω˛Æ˙ ±……±…x…‰Ω˛Ø˚  ¥…∂¥… ¥…n¬™……±…™… ®… +v™……{…x… EÚ…™…«  EÚ™……* ®…v™…|…n‰∂…∫…Æ˙EÚ…Æ˙ E‰Ú ∫…Δ∫EfiÚ i…  ¥…¶……M… ®… + v…EÚ…Æ˙“ Æ˙Ω‰* x……Ë ¥…π……Ái…EÚ ]ı…<®∫… +…Ï¢Ú <Δ b˜™…… E‰Ú ∫…®……S……Æ˙ {…… I…EÚ " n˘x…®……x…'E‰Ú ∫…Δ{……n˘EÚ“™…  ¥…¶……M… ®… x……ËEÚÆ˙“ EÚ“* <∫…E‰Ú +±……¥…… ¥… ¶…xx… {…j…-{… j…EÚ…+… +…ËÆ˙ ]‰ı ±… ¥…W…x… I…‰j… ∫…‰ V…÷c‰Æ˙Ω ‰ ˛* ∫…÷x…… ‰ EÚ…Æ˙“M…Æ˙, +§…⁄i…Æ˙ EÚ§… ⁄i…Æ˙, Æ˙…i… ®… ÂΩ˛…Æ˙®……‰ x…™…®…(EÚ ¥…i…… ∫…ΔO…Ω˛), n˘ Æ˙™……<« P……‰c˜…,  i… Æ˙UÙ, +…ËÆ˙+Δi… ®… |……l…«x……, {……ϱ… M……‰®…Æ˙… EÚ… ∫E⁄Ú]ıÆ˙, {…“±…“ UÙi…Æ˙“¥……±…“ ±…c˜EÚ“, ®……‰Ω˛x…n˘…∫…(EÚΩ˛…x…“ ∫…ΔO…Ω˛) +… n˘ =x…EÚ“|…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* ®……‰Ω˛x…n˘…∫… E‰Ú  ±…B ¥…π…« 2010 ®…ÂEÂÚp˘“™… ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙  ®…±……*

<∫… <EÚ…<« E‰Ú n˘…ËÆ˙…x…  S…j…EÚl……, EÚ ¥…i……Bƒ +…ËÆ˙ ¥™…ΔM™…-±…‰J… ∫…‰ Ω˛®… M…÷W…Ɖ* ®……x…¥…-+Œ∫i…i¥…E‰Ú  ±…B |……EfiÚ i…EÚ ∫…Δ∫……v…x…… EÚ…‰ ∫…÷Æ˙ I…i… Æ˙J…x…… W…∞¸Æ˙“ ΩË*  ±…J… <∫… {…Æ˙ BEÚ ±…‰J…*

EÚ ¥…i……

76

+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ

�  S…j…EÚl…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� EÚ ¥…i…… EÚ… +…∫¥……n˘x…  ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*

� ®…÷Ω˛…¥…Æ˙… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� x……Æ˙… §…x……i…… ΩË*

� {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*

�  ¥…S……Æ˙  ±…J…i…… ΩË*

76

77

®…n˘n˘ ±…Â...

+…n˘i… ioew TZd-Lm ‘⁄»¤¿—⁄ habit

>§… aSp∏v N≠l◊ A—⁄P°øflƒ«•⁄ boredom

@Òh… EÚV…« ISw LPu —¤ƒ debt

EÚV…Æ˙“ ®…±Ω˛…Æ˙ imkv{Xob kwKo-X-Ønse Hcp cmKw ∂k-’v-RÙ≤ C˚N- p J⁄

WÙLm À¤“°fiæ⁄fl—⁄MWfi}⁄•⁄ ¡¤V⁄ a raga in classical music

J…n˘…x… J\n —\e-Lm V⁄ mine

J…S…« sNehv ˘NX‹ R ⁄fl% expense

J……i…… account

M…÷W…… Æ˙∂…  ¥…x…i…“ At]£ Æi-Ql-Tm … ⁄M~ request

M…˱… hcºv YWm◊ Δ‘⁄fl{ hedge raised to seperate fields

P……]ı“ Xmgvhmcw Ts-[j-RÙdœ O⁄{»Ê a valley

 P…Æ˙i…“ ΩÈ hebw sNø-s∏-Sp∂p ßWiP A»⁄¬—⁄ƒ∞s⁄fl surrounds

S…{{……-S…{{…… ap°nepw aqe-bnepw ÿd-°-¤m Í˚X- -¤m G≈¤«O⁄sÊ in everynook and corner

S…GÚ¥…fin¬ v… §™……V… Iq´p-]-eni ·h-”-Yh• ⁄O⁄√∂tu compound interest

77

78

V…®…… EÚÆ˙x…… \nt£-]n-°pI ˙N™j’ ˚Yj-Rp ¨OÊ–fiØ—⁄fl to deposit

V…⁄Z…x…… a√n-SpI Ni˚P ˙TÙ”-Y’ ‘ʇfi¡¤l to fight

]ıΩ˛x…“ Nn√ °˚[ ¡ÊM∑Ê twig

n˘…®……n˘ acp-a-I≥ U⁄-U--Lu @ÿæ⁄fl son-in-law

v…∫…EÚ V……x…… CSn™v t]mhpI C•k’ ˙TÙY’ d¬•⁄fl∏fi◊⁄fl

x…±… pipe

{……x…“n˘…Æ˙ A`n-am-\-ap≈ Ußl-◊d-œ- V VË¡⁄»¤¨ }⁄ respectable

{……x…“ {……x…“ Ω˛…‰x…… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……

¢‰Ú¢Úc˜… izmk-tImiw ÷˚W-¬-Wp À¤ —⁄OʇfiÀ⁄ lung

§……±]ı“ _°‰v YÙ∞ ∑¤Δß bucket

®…Ω˛V… E‰Ú¥…±…

®……°«Úi… aptJ\ C˚P˙V »⁄fl‡ƒO⁄ through

Æ‰Ω˛x… ]Wbw TQ-Vm (APœ ˚Y-Rp) “§¡⁄A“°—¤ƒ mortgage

∫……¥… v… V…®…… ™……‰V…x…… ÿnc\nt£]w ûY-l×- § “§¡⁄ OÊ–fiÆ⁄ fixed deposit

∫…⁄n˘ ]eni Yh• ∂tu interest

∫……Ën˘… ¥™……{……Æ˙

78

• §…i……Bƒ, +M…Æ˙ +…{… ΩÈ i……‰ C™……-C™…… S……ΩÂM…‰?

∫…÷§…Ω˛-∫…÷§…Ω˛ EÚi…x…“ Δb˜ ±…M… Æ˙Ω˛“ ΩË;

{…⁄Æ˙… {…Ω˛…c˜ §…°«Ú ∫…‰ g¯EÚ… Ω÷+… ΩË*EÚ…∂…...! ™…Ω˛ §…°«Ú +…<∫GÚ“®… Ω˛…‰i……...

¥……Ω˛! +®®…… ∫…‰ EÚ§… ∫…‰ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ Ω⁄ƒ  EÚ BEÚ+…<∫GÚ“®…  n˘±…… n‰* {…Ë∫…… EÚ… <Δi…W……®… Ω˛…‰, i…§… x…?+M…Æ˙ ™…Ω˛ §…°«Ú +…<∫GÚ“®… Ω˛…‰i…… i……‰ ®…È  n˘±… ¶…Æ˙ J……

±…‰i…“... ∫…÷§…Ω˛-∂……®…*Ɖ{……±……

80

n÷EÚ…x… {…Æ˙ ∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜ Æ˙J…… l……* n÷±…«¶…l……* =∫…‰ n‰J…EÚÆ˙ §……Æ˙-§……Æ˙ =∫…E‰Ú ®…÷ƒΩ˛ ∫…‰ {……x…“+… V……i…… l……* +…i…‰-+…i…‰ ¥…Ω˛ ±…±…S……<« x…W…Æ˙…Â∫…‰ M…÷c˜ EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J…i……,  °ÚÆ˙ ®…x… ®…∫……‰∫…EÚÆ˙Æ˙Ω˛ V……i……*

+… J…Æ˙EÚ…Æ˙ =∫…x…‰  Ω˛®®…i… EÚ“ +…ËÆ˙ P…Æ˙V……EÚÆ˙ ®……ƒ ∫…‰ EÚΩ˛…* ®……ƒ §…Ë ˆ“ °Ú]‰ı EÚ{…c‰  ∫…±…Æ˙Ω˛“ l…“* =∫…x…‰ +…ƒJ… = ˆ…EÚÆ˙ E÷ÚUÙ n‰Æ˙ n˘“x… o˘Œπ]ı

∫…‰ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J……,  °ÚÆ˙>{…Æ˙ +…∫…®……x… EÚ“ +…‰Æ˙n‰J…x…‰ ±…M…“ +…ËÆ˙ §…c˜“n‰Æ˙ i…EÚ n‰J…i…“ Æ˙Ω˛“*§……‰±…“ E÷ÚUÙ x…Ω˛”* ¥…Ω˛

S…÷{…S……{… ®……ƒ E‰Ú {……∫… ∫…‰ S…±……M…™……* V…§… ®……ƒ E‰Ú {……∫… {…Ë∫…‰ x…Ω˛”Ω˛…‰i…‰ i……‰ ¥…Ω˛ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ n‰J…i…“ l…“*¥…Ω˛ ™…Ω˛ V……x…i…… l……*

∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜∫…¥…Ê∂¥…Æ˙ n˘™……±… ∫…C∫…‰x……

®……ƒ E‰Ú +…∫…®……x… EÚ“ +…‰Æ˙n‰˘J…x…‰ EÚ… C™…… EÚ…Æ˙h…

Ω˛…‰M……?

EÚΩ˛…x…“

81

¥…Ω˛ §…Ω÷i… n‰Æ˙ M…÷®…∫…÷®… §…Ë ˆ… Æ˙Ω˛…, =∫…‰+{…x…‰ ¥…‰ ∫……l…“ ™……n˘ +… Æ˙Ω‰ l…‰ V……‰ =∫…‰  S…g¯- S…g¯…EÚÆ˙ M…÷c˜ J…… Æ˙Ω‰ l…‰* V™……Â-V™…… =∫…‰ =x…EÚ“™……n˘ +…i…“, =∫…E‰Ú ¶…“i…Æ˙ M…÷c˜ J……x…‰ EÚ“ ±……±…∫……+…ËÆ˙ i…‰W… Ω˛…‰i…“ V……i…“* BEÚ…v… §……Æ˙ =∫…E‰Ú ®…x…®… ®……ƒ E‰Ú §…]÷ıB ∫…‰ {…Ë∫…‰ S…÷Æ˙…x…‰ EÚ… ¶…“ J™……±…+…™……* ™…Ω˛ K™……±… +…i…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ +{…x…‰ EÚ…‰ v…CEÚ…Æ ˙x… ‰±…M…… +…ËÆ˙<∫ … § … ÷ Æ ‰ ˙K™……±… E ‰Ú ±…B <«∂¥…Æ˙ ∫…‰ I…®…… ®……ƒM…x…‰ ±…M……*

=∫…EÚ“ =©… M™……Æ˙Ω˛ ∫……±… EÚ“ l…“* P…Æ˙ ®… ®……ƒE‰Ú  ∫…¥…… EÚ…‰<« x…Ω˛” l……* Ω˛…±……ƒ EÚ ®……ƒ EÚΩ˛i…“ l…“ EÚ ¥…‰ +E‰Ú±…‰ x…Ω˛” ΩÈ, =x…E‰Ú ∫……l… <«∂¥…Æ˙ ΩË* ¥…Ω˛S…⁄ƒ EÚ ®……ƒ EÚ… EÚΩ˛x…… ®……x…i…… l…… <∫… ±…B =∫…EÚ“™…Ω˛ §……i… ¶…“ ®……x… ±…‰i…… l……* ±…‰ EÚx… <«∂¥…Æ˙ E‰Ú Ω˛…‰x…‰EÚ… =∫…‰ {…i…… x…Ω˛” S…±…i…… l……* ®……ƒ =∫…‰ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛∫…‰ <«∂¥…Æ˙ E‰Ú Ω˛…‰x…‰ EÚ… ™…EÚ“x…  n˘±……i…“* V…§… ¥…Ω˛§…“®……Æ˙ Ω˛…‰i…“, i…EÚ±…“¢Ú ®… EÚÆ˙…Ω˛i…“ i……‰ <«∂¥…Æ˙ EÚ…x……®… ±…‰i…“ +…ËÆ˙ V…§… +SUÙ“ Ω˛…‰ V……i…“ i……‰ <«∂¥…Æ˙EÚ…‰ v…x™…¥……n˘ n‰i…“* n˘…‰x…… P…Δ]ı… +…ƒJ… §…Δn˘ EÚÆ˙§…Ë ˆi…‰*  §…x…… {…⁄V……  EÚB Ω÷B ¥…‰ J……x…… x…Ω˛” J……i…‰*¥…Ω˛ Æ˙…‰W… ∫…÷§…Ω˛-∂……®… +{…x…“ UÙ…‰]ı“-∫…“ P…Δ]ı“ ±…‰EÚÆ˙,{……±…l…“ ®……Æ˙EÚÆ˙ ∫…Δv™…… EÚÆ˙i……* =∫…‰ ∫…Δv™…… E‰Ú ∫……Ɖ®…Δj… ™……n˘ l…‰, =∫… ∫…®…™… ∫…‰ Ω˛“ V…§… =∫…EÚ“ V…§……x…i……‰i…±…“ l…“* +§… i……‰ ¥…Ω˛ ∫……¢Ú §……‰±…x…‰ ±…M…… l……*

¥…‰ BEÚ UÙ…‰]‰ı-∫…‰ EÚ∫§…‰ ®… Æ˙Ω˛i…‰ l…‰* ®……ƒ BEÚ∫E⁄Ú±… ®… +v™…… {…EÚ… l…“* §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ B‰∫…“EÚΩ˛… x…™……ƒ ®……ƒ E‰Ú ®…÷ƒΩ˛ ∫…‰ ∫…÷x…i…… l……  V…x…®… ™…Ω˛§…i……™…… V……i…… l……  EÚ <«∂¥…Æ˙ +{…x…‰ ¶…Ci…… EÚ… EÚi…x…… K™……±… Æ˙J…i…… ΩË* +…ËÆ˙ Ω˛Æ˙ §……Æ˙ B‰∫…“EÚΩ˛…x…“ ∫…÷x…EÚÆ˙ ¥…Ω˛ <«∂¥…Æ˙ EÚ… ∫…SS…… ¶…Ci… §…x…x…‰EÚ“ <SUÙ… ∫…‰ ¶…Æ˙ V……i……* n⁄∫…Ɖ ¶…“ =∫…E‰Ú {…“ ˆˆ…ÂEÚi…‰, +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…‰, ""§…c˜… ∂…Æ˙“¢Ú ±…c˜EÚ… ΩË*

<«∂¥…Æ˙ <∫…EÚ“ ®…n˘n˘ EÚƉM……*'' ¥…Ω˛ ¶…“ ®……x…i……  EÚ<«∂¥…Æ˙ =∫…EÚ“ ®…n˘n˘ EÚƉM……* ±…‰ EÚx… EÚ¶…“ <∫…EÚ…EÚ…‰<« ∫…§…⁄i… =∫…‰ x…Ω˛”  ®…±…… l……*

=∫…  n˘x… V…§… ¥…Ω˛ ∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜ J……x…‰ E‰Ú ±…B §…‰S…Ëx… l…… i…§… =∫…‰ <«∂¥…Æ˙ ™……n˘ +…™……*=∫…x…‰ J…÷n˘ EÚ…‰  v…CEÚ…Æ˙…, =∫…‰ ®……ƒ ∫…‰ {…Ë∫…‰®……ƒM…EÚÆ˙ ®……ƒ EÚ…‰ n÷J…“ x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B l……*<«∂¥…Æ˙  EÚ∫…  n˘x… E‰Ú  ±…B ΩË? <«∂¥…Æ˙ EÚ…K™……±… +…i…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ J…÷∂… Ω˛…‰ M…™……* =∫…E‰Ú +Δn˘Æ˙BEÚ  ¥… S…j…-∫…… =i∫……Ω˛ +… M…™……* C™…… EÚ ¥…Ω˛V……x…i…… l……  EÚ <«∂¥…Æ˙ ∫…§…∫…‰ + v…EÚ i……EÚi…¥…Æ˙ΩË* ¥…Ω˛ ∫…§… V…M…Ω˛ ΩË +…ËÆ˙ ∫…§… E÷ÚUÙ EÚÆ˙∫…EÚi…… ΩË* B‰∫…… E÷ÚUÙ ¶…“ x…Ω˛” V……‰ ¥…Ω˛ x… EÚÆ˙∫…E‰Ú* i……‰ C™…… ¥…Ω˛ l……‰c˜…-∫…… M…÷c˜ x…Ω˛”  n˘±……∫…EÚi……? =∫…‰ V……‰  EÚ §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ =∫…‰ {…⁄V……EÚÆ˙i…… +… Æ˙Ω˛… ΩË +…ËÆ˙  V…∫…x…‰ EÚ¶…“ EÚ…‰<« §…÷Æ˙…EÚ…®… x…Ω˛”  EÚ™……* EÚ¶…“ S……‰Æ˙“ x…Ω˛” EÚ“,  EÚ∫…“EÚ…‰ ∫…i……™…… x…Ω˛”* =∫…x…‰ ∫……‰S…… +…ËÆ˙ <∫… ¶……¥… ∫…‰¶…Æ˙ =`ˆ…  EÚ <«∂¥…Æ˙ W…∞¸Æ˙ =∫…‰ M…÷c˜ n‰M……*

"¥…Ω˛ +{…x…‰ EÚ…‰  v…CEÚ…Æ˙x…‰ ±…M…… +…ËÆ˙<∫… §…÷Ɖ J™……±… E‰Ú  ±…B <«∂¥…Æ˙ ∫…‰I…®…… ®……ƒM…x…‰ ±…M……*' --™…Ω˛…ƒ ±…c˜E‰ÚEÚ… EÚ…Ëx…-∫…… ®…x……‰¶……¥… |…EÚ]ı ΩË?

82

¥…Ω˛ i…‰W…“ ∫…‰ =`ˆ… +…ËÆ˙ P…Æ˙ E‰Ú +E‰Ú±…‰EÚ…‰x…‰ ®… {…⁄V…… EÚÆ˙x…‰ §…Ë ˆ M…™……* i…¶…“ ®……ƒ x…‰+…¥……W… n˘“, ""§…‰]ı…, {…⁄V…… ∫…‰ =`ˆx…‰ E‰Ú §……n˘§……W……Æ˙ ∫…‰ x…®…EÚ ±…‰ +…x……*''

=∫…‰ ±…M…… V…Ë∫…‰ <«∂¥…Æ˙ x…‰ =∫…EÚ“ {…÷EÚ…Æ˙∫…÷x… ±…“ ΩË* ¥…Æ˙x…… {…⁄V…… {…Æ˙ §…Ë ˆi…‰ Ω˛“ ®……ƒ =∫…‰§……W……Æ˙ V……x…‰ EÚ…‰ C™…… EÚΩ˛i…“* =∫…x…‰ v™……x…±…M……EÚÆ˙ {…⁄V…… EÚ“,  °ÚÆ˙ {…Ë∫…‰ +…ËÆ˙ Z……‰±…… ±…‰EÚÆ˙§……W……Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…  n˘™……*

P…Æ˙ ∫…‰  x…EÚ±…i…‰ Ω˛“ =∫…‰ J…‰i… {……Æ˙ EÚÆ˙x…‰{…c˜i…‰ l…‰,  °ÚÆ˙ M……ƒ¥… EÚ“ M…±…“ V……‰ <»]ı… EÚ“ §…x…“Ω÷<« l…“,  °ÚÆ˙ §……W……Æ˙ EÚ“ ∫…c˜EÚ +…i…“ l…“*

=∫… ∫…®…™… ∂……®… Ω˛…‰ M…<« l…“* ∫…⁄Æ˙V… b⁄§…Æ˙Ω˛… l……* ¥…Ω˛ J…‰i…… ®… S…±…… V…… Æ˙Ω˛… l…… +…ƒJ…Â+…v…“ §…Δn˘  EÚB, <«∂¥…Æ˙ {…Æ˙ v™……x… ±…M……B +…ËÆ˙∫…Δv™…… E‰Ú ®…Δj…… EÚ…‰ §……Æ˙-§……Æ˙ n˘…‰Ω˛Æ˙…i…‰ Ω÷B* =∫…‰™……n˘ x…Ω˛” =∫…x…‰  EÚi…x…“ n‰Æ˙ ®… J…‰i… {……Æ˙  EÚB,±…‰ EÚx… V…§… ¥…Ω˛ M……ƒ¥… EÚ“ <»]ı… EÚ“ M…±…“ ®…Â+…™…… i…§… ∫…⁄Æ˙V… b⁄§… S…÷EÚ… l…… +…ËÆ˙ +ƒv…‰Æ˙… UÙ…x…‰±…M…… l……* ±……‰M… +{…x…‰-+{…x…‰ P…Æ˙… ®… l…‰* v…÷+…ƒ= ˆ Æ˙Ω˛… l……* S……Ë{……B J……®……‰∂… {…c‰ l…‰* x…“®… ∫…n˘‘E‰Ú  n˘x… l…‰*

=∫…x…‰ {…⁄Æ˙“ +…ƒJ… J……‰±…EÚÆ˙ §……Ω˛Æ˙ EÚ…E÷ÚUÙ ¶…“ n‰J…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… x…Ω˛” EÚ“* ¥…Ω˛+{…x…‰ ¶…“i…Æ˙ n‰J… Æ˙Ω˛… l…… V…Ω˛…ƒ M…Ω˛Æ‰ +ƒv…‰Æ‰ ®…Â

 Z…±… ®…±……i…… |…EÚ…∂… l……* <«∂¥…Æ˙ EÚ… |…EÚ…∂…+…ËÆ˙ =∫… |…EÚ…∂… E‰Ú +…M…‰ ¥…Ω˛ +…ƒJ…Â §…Δn˘  EÚB®…Δj…{……`ˆ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……*

+S……x…EÚ =∫…‰ +W……x… EÚ“ +…¥……W… ∫…÷x……<«n˘“* M……ƒ¥… E‰Ú  ∫…Ɖ {…Æ˙ BEÚ UÙ…‰]ı“-∫…“ ®…Œ∫V…n˘l…“* =∫…x…‰ l……‰c˜“-∫…“ +…ƒJ… J……‰±…EÚÆ˙ n‰J……*+ƒv…‰Æ˙… EÚ…¢Ú“ M……g¯… Ω˛…‰ M…™…… l……* ®…Œ∫V…n˘ E‰ÚBEÚ EÚ®…Ɖ §…Æ˙…§…Æ˙ n˘…±……x… ®… ±……‰M… x…®……W… E‰Ú ±…B <EÚ]¬ı ‰ Ω˛…‰x…‰ ±…M…‰ l…‰* =∫…E‰Ú ¶…“i…Æ˙ BEÚ±…Ω˛Æ˙-∫…“ +…<«* =∫…E‰Ú {…ËÆ˙  `ˆ`ˆEÚ M…B* +…ƒJ…Â{…⁄Æ˙“ §…Δn˘ Ω˛…‰ M…<»* ¥…Ω˛ ®…x… Ω˛“ ®…x… EÚΩ˛ =`ˆ…,""<«∂¥…Æ˙ ™… n˘ i…÷®… Ω˛…‰ +…ËÆ˙ ®…Èx…‰ ∫…SS…‰ ®…x… ∫…‰i…÷®Ω˛…Æ˙“ {…⁄V…… EÚ“ ΩË i……‰ ®…÷Z…‰ {…Ë∫…‰ n˘…‰, ™…Ω˛” <∫…¥…Ci…*''

¥…Ω˛ ¥…Ω˛” M…±…“ ®… §…Ë ˆ M…™……* =∫…x…‰ W…®…“x…{…Æ˙ Ω˛…l… Æ˙J……* W…®…“x… Δb˜“ l…“* Ω˛…l…… E‰Ú x…“S…‰E÷ÚUÙ  S…EÚx……-∫…… ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω÷+…* =±±……∫… EÚ“ §…V…±…“-∫…“ =∫…E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ ®… n˘…Ëc˜ M…<«* =∫…x…‰+…ƒJ… J……‰±…EÚÆ˙ n‰J……* +ƒv…‰Æ‰ ®… =∫…EÚ“ Ω˛l…‰±…“®… BEÚ +`ˆxx…“ n˘®…EÚ Æ˙Ω˛“ l…“* ¥…Ω˛ ®…x… Ω˛“ ®…x…<«∂¥…Æ˙ E‰Ú S…Æ˙h…… ®… ±……‰]ı M…™……* J…÷∂…“ E‰Ú ∫…®…÷p˘®… Z…⁄±…x…‰ ±…M……* =∫…x…‰ =∫… +`ˆxx…“ EÚ…‰ §……Æ˙-§……Æ˙  x…Ω˛…Æ˙…, S…⁄®……, ®……l…‰ ∫…‰ ±…M……™……* C™…… EÚ¥…Ω˛ BEÚ +`ˆxx…“ Ω˛“ x…Ω˛” l…“* =∫… M…Æ˙“§… {…Æ˙<«∂¥…Æ˙ EÚ“ EfiÚ{…… l…“* =∫…EÚ“ ∫……Æ˙“ {…⁄V…… +…ËÆ˙∫…SS……<« EÚ… <«∂¥…Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ <x……®… l……*

83

<«∂¥…Æ˙ W…∞¸Æ˙ ΩË, =∫…EÚ… ®…x…  S…±±……x…‰ ±…M……*¶…M…¥……x… ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙… §…Ω÷i… UÙ…‰]ı…-∫…… ∫…‰¥…EÚ Ω⁄ƒ*®…È ∫……Æ˙… V…“¥…x… i…÷®Ω˛…Æ˙“ ¶…ŒCi… EÚ∞ƒ M……* ®…÷Z…‰EÚ¶…“ ®…i…  §…∫…Æ˙…x……* =±…]‰ı-∫…“v…‰ ∂…§n˘… ®… =∫…x…‰®…x… Ω˛“ ®…x… EÚΩ˛… +…ËÆ˙ §……W……Æ˙ EÚ“ i…Æ¢Ú n˘…Ëc˜

{…c˜…* +`ˆxx…“ =∫…x…‰ W……‰Æ˙ ∫…‰ Ω˛l…‰±…“ ®… n˘§……Æ˙J…“ l…“*

V…§… ¥…Ω˛ n÷EÚ…x… {…Æ˙ {…Ω÷ƒS……i……‰ ±……±…]‰ıx… V…±… S…÷EÚ“ l…“* {…Δ∫……Æ˙“

=∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ Ω˛…l… V……‰c‰ §…Ë ˆ… l……* l……‰c˜“n‰Æ˙ ®… =∫…x…‰ +…ƒJ… J……‰±…” +…ËÆ˙ {…⁄UÙ…, ""C™……S…… Ω˛B?''

=∫…x…‰ Ω˛l…‰±…“ ®… S…®…EÚi…“ +`ˆxx…“ n‰J…“+…ËÆ˙ §……‰±……, ""+…`ˆ +…x…‰ EÚ… ∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜*''

"¥…Ω˛ BEÚ +`ˆxx…“ Ω˛“ x…Ω˛” l…“,=∫… M…Æ˙“§… {…Æ˙ <«∂¥…Æ˙ EÚ“ EfiÚ{……l…“*' --B‰∫…… C™…… EÚΩ˛… ΩË?

84

™…Ω˛ EÚΩ˛EÚÆ˙ =∫…x…‰ M…¥…« ∫…‰ +`ˆxx…“ {…Δ∫……Æ˙“EÚ“ i…Æ˙¢Ú M…n¬n˘“ {…Æ˙ °ÂÚEÚ“* {…Æ˙ ¥…Ω˛ M…n¬n˘“ {…Æ˙x…  M…Æ˙ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ Æ˙J…‰ v… x…B E‰Ú  b˜§§…‰ ®… M…Æ˙ M…<«* {…Δ∫……Æ˙“ x…‰ =∫…‰  b˜§§…‰ ®… ]ı]ı…‰±…… {…Æ˙=∫…®… +`ˆxx…“ x…Ω˛”  ®…±…“* BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… J…{…c˜…( S…EÚx…… {…il…Æ˙) W…∞¸Æ˙ l……  V…∫…‰ {…Δ∫……Æ˙“ x…‰ x…EÚ…±… EÚÆ˙ °ÂÚEÚ  n˘™……*

=∫…EÚ… S…‰Ω˛Æ˙… BEÚ n˘®… ∫…‰ EÚ…±…… {…c˜M…™……*  ∫…Æ˙ P…⁄®… M…™……* V…Ë∫…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ… ∫……Æ˙… J…⁄x… x…EÚ±… M…™…… Ω˛…‰* +…ƒJ… UÙ±…UÙ±…… +…<»*

""EÚΩ˛…ƒ M…<« +`ˆxx…“!'' {…Δ∫……Æ˙“ x…‰ ¶…“ ΩËÆ˙i…∫…‰ EÚΩ˛…*

=∫…‰ ±…M…… V…Ë∫…‰ ¥…Ω˛ Æ˙…‰ {…c‰M……* n‰J…i…‰-n‰J…i…‰ ∫…§…∫…‰ i……EÚi…¥…Æ˙ <«∂¥…Æ˙ EÚ“ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰®……Ëi… Ω˛…‰ M…<« l…“* =∫…x…‰ ®…Ɖ Ω˛…l…… ∫…‰ V…‰§… ∫…‰ {…Ë∫…‰ x…EÚ…±…‰, x…®…EÚ  ±…™…… +…ËÆ˙ V……x…‰ ±…M……*

n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ x…‰ =∫…‰ =n˘…∫… n‰J…EÚÆ˙ EÚΩ˛…,""M…÷c˜ ±…‰ ±……‰, {…Ë∫…‰  °ÚÆ˙ +… V……BƒM…‰*''

""x…Ω˛”*'' =∫…x…‰ EÚΩ˛… +…ËÆ˙ Æ˙…‰ {…c˜…*

""+SUÙ… {…Ë∫…‰ ®…i… n‰x……* ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ ∫…‰l……‰c˜…-∫…… M…÷c˜ ±…‰ ±……‰*'' n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ x…‰ {™……Æ˙ ∫…‰

EÚΩ˛… +…ËÆ˙ BEÚ ]÷ıEÚc˜… i……‰c˜EÚÆ˙ =∫…‰ n‰x…‰±…M……* =∫…x…‰ ®…÷ƒΩ˛  °ÚÆ˙…  ±…™…… +…ËÆ˙

S…±…  n˘™……* =∫…x…‰ <«∂¥…Æ˙ ∫…‰®……ƒM…… l……, n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ ∫…‰ x…Ω˛”*n⁄∫…Æ˙… EÚ“ n˘™…… =∫…‰ x…Ω˛”S…… Ω˛B*

±…‰ EÚx… +§… ¥…Ω˛<«∂¥…Æ˙ ∫…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” ®……ƒM…i……*

85

•  x…®x… ±… J…i… ¥……C™… {…Æ˙ v™……x… nÂ--

®……ƒ §…Ë ˆ“ °Ú]‰ı EÚ{…c‰  ∫…±… Æ˙Ω˛“ l…“*

§…i……Bƒ, ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… ®… C™…… ∫…Δ§…Δv… ΩË?

• <∫… |…EÚ…Æ˙ +…{…∫…“ ∫…Δ§…Δv… Æ˙J…x…‰¥……±…‰ ∂…§n˘ {……`ˆ ∫…‰ S…÷x…EÚÆ˙  ±…J…Â*

 ¥…∂…‰π…h… ∫…ΔY……

°Ú]‰ı EÚ{…c‰˜

.......................... .........................

.......................... .........................

.......................... .........................

.......................... .........................

.......................... .........................

86

®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â

i……Æ˙“J…  ±…J…“ ΩË*

®…÷J™… P…]ıx……+…Â EÚ… =±±…‰J…  EÚ™…… ΩË*

P…]ıx……+…Â {…Æ˙ +{…x…‰  ¥…S……Æ˙  ±…J…… ΩË*

b˜…™…Æ˙“ EÚ“ ∂…˱…“ ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

∫…¥…Ê∂¥…Æ˙ n˘™……±… ∫…C∫…‰x…… ®…⁄±…i…& EÚ ¥… B¥…Δ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙ l…‰* " n˘x…®……x…' {… j…EÚ…EÚ… EÚ…™…«¶……Æ˙ ∫…Δ¶……±…i…‰ Ω÷B +…{…x…‰ {…j…EÚ… Æ˙i…… E‰Ú I…‰j… ®… +{…x…… ™……‰M…n˘…x…  n˘™……*+…{…EÚ… V…x®… 15  ∫…i…Δ§…Æ˙ 1927 EÚ…‰ =ii…Æ˙ |…n‰∂… E‰Ú §…∫i…“  V…±…‰ ®… Ω÷+…*<±……Ω˛…§……n˘ ∫…‰ +…{…x…‰ §…“.B +…ËÆ˙ B®….B EÚ“ {…Æ˙“I……Bƒ =ii…“h…« EÚ“* "EÚ…`ˆ EÚ“P…Δ ]ı™……ƒ', "EÚ…‰<« ®…‰Æ‰ ∫……l… S…±…Â', "+Δv…‰Æ˙… {…Æ˙ +Δv…‰Æ˙…', "§…EÚÆ˙“', "+§… M…Æ˙“§…“Ω˛]ı…+…‰', "E÷ÚUÙ ÆΔM… E÷ÚUÙ M…Δv…' +… n˘ +…{…EÚ“ |…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ*

• ±…c˜E‰Ú EÚ“ M…÷c˜ J……x…‰ EÚ“ <SUÙ… ∫…°Ú±… x…Ω˛” Ω÷<«* =∫…E‰Ú  ¥…S……Æ˙… EÚ…‰ b˜…™…Æ˙“ E‰Ú ∞¸{…®…  ±…J…Â*

87

®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı EÚ“ S……‰]ı“ {…Æ˙ n˘…‰ §……Æ˙{…Ω÷ƒS…x…‰¥……±…“ ¶……Æ˙i… EÚ“ {…Ω˛±…“ ®… Ω˛±…… {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“∫…Δi……‰π… ™……n˘§… EÚ… §…S…{…x… +x™… §…SS…… EÚ“i…÷±…x…… ®… E÷ÚUÙ Ω˛]ıEÚÆ˙ Æ˙Ω˛…* §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ x…c˜Æ˙ Æ˙Ω˛“*  EÚ∫…“ ¶…“ S…“W… EÚ…‰ V……x…x…‰ EÚ“=x…EÚ“  V…Y……∫…… Ω˛®…‰∂…… =x…E‰Ú +Δn˘Æ˙ §…±…¥…i…“Æ˙Ω˛i…“ +…ËÆ˙ §…¢«Ú ∫…‰ f¯¯EÚ“ S……‰ ]ı™…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰EÚ“  V…Y……∫…… x…‰ =xΩ BEÚ  n˘x… ®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ıEÚ“ S……‰]ı“ {…Æ˙ {…Ω÷ƒS……  n˘™……*

+…{…EÚ… §…S…{…x… EËÚ∫…… Æ˙Ω˛…?

§…Ω÷i… ∂…Æ˙…Æ˙i…“ l…“ ±…‰ EÚx…  °ÚÆ˙ +S……x…EÚ∂……Δi… Ω˛…‰ M…<«*  {…i……V…“ E‰Ú +…®…‘ ®…Â Ω˛…‰x…‰ E‰ÚEÚ…Æ˙h… ®…‰Æ˙… W™……n˘…i…Æ˙ §…S…{…x… n˘…n˘“ E‰Ú ∫……l…

§…“i……* +…ËÆ˙ ®…È +{…x…“ n˘…n˘“ EÚ“ ±……c˜±…“ l…“*{……ƒS… ¶……<™…… E‰Ú §…“S… +E‰Ú±…“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h…®…÷Z…‰ +{…x…‰ ¶……<™…… EÚ… ¶…“ ¶…Æ˙{…⁄Æ˙ {™……Æ˙  ®…±……+…ËÆ˙ {…⁄Ɖ P…Æ˙ EÚ“ ®…È S…Ω‰i…“ l…“* +…V… ®…÷Z…‰®…Ω˛∫…⁄∫… Ω˛…‰i…… ΩË  EÚ  V…∫… §…SS…‰ EÚ…‰ P…Æ˙ ®…Â+SUÙ… {™……Æ˙  ®…±…i…… ΩË, ¥…Ω˛  EÚ∫…“ ¶…“ I…‰j… ®…Â+SUÙ… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… ΩË*

{…g¯…<«- ±…J……<« EËÚ∫…“ Æ˙Ω˛“?

n˘…‰ EÚ®…Æ˙… EÚ… ®…‰Æ˙… ∫E⁄Ú±… l…… +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“EÚI…… ®…  ∫…¢«Ú S……Æ˙ §…SS…‰ l…‰* §…Ë ˆx…‰ E‰Ú  ±…B P…Æ˙∫…‰ §……‰Æ˙“ ±…‰EÚÆ˙ V……i…‰ l…‰ +…ËÆ˙ EÚ¶…“ §…Æ˙∫……i… Ω˛…‰V……i…“ i……‰ =∫…‰ Ω˛“ +…‰g¯ ±…‰i…‰ l…‰* {……ƒS…¥…” EÚI……i…EÚ ®…Èx…‰ M……ƒ¥… E‰Ú ∫E⁄Ú±… ®…Â Ω˛“ {…g¯…<« EÚ“*  °ÚÆ˙®…È x…W…n˘“EÚ E‰Ú Ω˛“ EÚ∫§…‰ ®… V……x…‰ ±…M…“* ¥…Ω˛…ƒ

∫……I……iEÚ…Æ˙

∫…Δi……‰π… ™……n˘¥… ∫…‰ ®…x…“π… E÷Ú®……Æ˙  ∫…xΩ˛… EÚ“ §……i…S…“i…

87

88

®…Èx…‰ +…`ˆ¥…” i…EÚ EÚ“ {…g¯…<« EÚ“ +…ËÆ˙  n˘±±…“+… M…<«* 14 ¥…π…« EÚ“ =©… ∫…‰ Ω˛“ ∂……n˘“ EÚÆ˙x…‰EÚ… n˘§……¥…  n˘™…… V……x…‰ ±…M……  V…∫…∫…‰ §…S…x…‰ E‰Ú ±…B ®…È +{…x…‰ ®……i……- {…i…… ∫…‰ n⁄Æ˙ Ω˛…Ï∫]ı±… ®…ÂÆ˙Ω˛EÚÆ˙ {…g¯…<« EÚÆ˙x…‰ ±…M…“*

 Ω˛®……±…™… {…Æ˙ S…g¯x…‰ EÚ“ |…‰Æ˙h…… EÚ§… +…ËÆ˙ EËÚ∫…‰ ®…±…“?

®…È §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ §…Ω÷i…  V…Y……∫…÷ l…“ +…ËÆ˙™…Ω˛“  V…Y……∫…… ®…‰Æ˙“|…‰Æ˙h…… §…x…“* §…¢«Ú∫…‰ f¯E‰Ú {…Ω˛…c˜… {…Æ˙ S…g¯x…‰ EÚ“  V…Y……∫…… §…Ω÷i…{…Ω˛±…‰ ∫…‰ Ω˛“ l…“* Eڅϱ…‰V… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… BEÚ |… ∂…I…h… ∂… §…Æ˙ ®… V…§…  Ω˛®……±…™… n‰J…x…‰ M…<« i…§… Ω˛“ ®…÷Z…‰

™…Ω˛ ∫…Δ™……‰M… |……{i… Ω÷+…*

C™…… {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ“ i…Æ˙¢Ú ∫…‰ EÚ…‰<« +c˜S…x… Ω÷<«?

 {…i……V…“ x…‰ +S…Δ¶…‰ ®… {…c˜ M…B  EÚ ™…Ω˛EÚ…Ëx…-∫…… ¶…⁄i… ∫…¥……Æ˙ Ω˛…‰ M…™……* {… Æ˙¥……Æ˙ E‰Ú ±……‰M…∫……‰S…x…‰ ±…M…‰  EÚ ™… n˘ Ω˛…l…-{…ËÆ˙ ]⁄ı]ı M…™…… i……‰∂……n˘“ EËÚ∫…‰ Ω˛…‰M…“? M……ƒ¥… E‰Ú ±……‰M… C™…… EÚΩÂM…‰?±…‰ EÚx… ®…‰Æ˙“  W…n˘ E‰Ú EÚ…Æ˙h… +Δi… ®… =xΩ®……x…x…… {…c˜…*

®……>Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı {…Æ˙ S…g¯x…‰ EÚ“ +x…÷¶…⁄ i… Ω˛®…§…i……Bƒ*

§…Ω÷i… Ω˛“ +±…M… l……* V…§… ®…È ]ı…‰{… {…Æ˙{…Ω÷ƒS…“ i……‰ ¶……¥……i®…EÚ ∞¸{… ∫…‰ ®…È ∂…⁄x™… Ω˛…‰ M…<«

ÀW…n˘M…“ ®…Â  V…Y……∫…… EÚ“ C™……+Ω˛ ®…™…i… ΩË?

∫…Δi……‰π… ™……n˘¥…§…V…Âp˘{……±… E‰Ú ∫……l…*

89

l…“* x…  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ J…÷∂…“ l…“ +…ËÆ˙ x… Ω˛“EÚ…‰<« N…®…* ¥……ÏEÚ“-]ı…ÏEÚ“ °Ú…‰x… E‰Ú W… Æ˙B ®…÷Z…‰∫…⁄S…x…… n˘“ M…<«  EÚ ®…È B¥…Æ˙∫]ı {…Æ˙ {…Ω÷ƒS… M…<« Ω⁄ƒ*V…§… ®…È n˘…‰-S……Æ˙ EÚn˘®… {…“U‰Ù l…“ i…¶…“ ®…‰Æ˙“+…i®…… x…‰ EÚΩ˛…  EÚ ™…Ω˛ ®…È C™…… EÚÆ˙x…‰ V…… Æ˙Ω˛“Ω⁄ƒ*

 EÚi…x…… b˜Æ˙ ±…M……?  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ E‰Ú V…“¥…-V…Δi…÷n‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±…‰?

EÚ…‰<« b˜Æ˙ x…Ω˛” ±…M……* EÚ¶…“-EÚ¶…“ ∫…÷x…x…‰EÚ…‰  ®…±…i…… l……  EÚ EÈÚ{… ®… ∫x……‰  §…™…Æ˙ +…™……l……* ±…‰ EÚx… ®…‰Æ‰ ∫……®…x…‰ BEÚ §……Æ˙ ¶…“ x…Ω˛” Ω÷+…*∫x……‰ ±…‰{…‰b«, ®……=Δ]ıx… M……‰]ı  V…∫…‰ §…Æ˙±… EÚΩ˛…V……i…… ΩË n‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±……*

BEÚ ∫…°Ú±… {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú  ±…B  EÚx… M…÷h……ÂEÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… Ω˛…‰i…“ ΩË?

™…Ω˛ x…  ∫…¢«Ú BEÚ {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“ E‰Ú  ±…B,§…Œ±EÚ Ω˛Æ˙ BEÚ +SU‰Ù <Δ∫……x… E‰Ú  ±…B W…∞¸Æ˙“Ω˛…‰i…… ΩË  EÚ ¥…Ω˛ ∫…Δi…÷ ±…i…  n˘®……M…¥……±…… +…ËÆ˙∫…Δ™…®…¥……±…… Ω˛…‰*<Δ∫……x… EÚ… ™…Ω˛ M…÷h…=∫…‰ Ω˛Æ˙ Œ∫l… i… ®…Â+SUÙ… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰®… ®…n˘n˘M……Æ˙ Ω˛…‰i…… ΩË*  EÚ∫…“ ¶…“ {… Æ˙Œ∫l… i… ®…Â+…{… +{…x…‰ +…{…EÚ…‰ f¯…±… ∫…EÚi…‰ ΩÈ* ™…Ω˛“ M…÷h…

EÚ…¢Ú“ Ω˛…‰i…… ΩË §……EÚ“ ∫…¶…“ M…÷h… ¶…“ <∫…“∫…‰ V…÷c‰Ω˛…‰i…‰ ΩÈ*

+§… +…{…EÚ… +M…±…… ±…I™… C™…… ΩË? +M…Æ˙®……ËEÚ…  ®…±…‰ i……‰  °ÚÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ V……x…… S……ΩÂM…“?

®…‰Æ‰  ±…B V……‰ +x…÷¶…¥… l…… =∫…‰ ®…Èx…‰ |……{i…EÚÆ˙  ±…™……* +§…®… ‰Æ ˙ “ EÚ±{…x……∫…®……V… EÚ…‰ J…÷∂…n‰J…x…… ΩË* ±…I™…™…Ω˛“ ΩË  EÚ ∫…¶…“E‰Ú S…‰Ω˛Æ‰ {…Æ˙ J…÷∂…“  n˘J…‰ +…ËÆ˙ ™…Ω˛ v…Æ˙i…“ ∫¥…M…«EÚΩ˛±……B*"∫…Δi…÷ ±…i…  n˘®……M… +…ËÆ˙ ∫…Δ™…®…

+SU‰Ù <Δ∫……x… E‰Ú  ±…B W…∞¸Æ˙“ΩË*' --<∫…  ¥…S……Æ˙ {…Æ˙ +…{…EÚ“Æ˙…™… C™…… ΩË?

∫…®……V… EÚ…‰ J…÷∂… n‰J…x…‰ EÚ“EÚ±{…x…… E‰Ú {…“U‰Ù ∫…Δi……‰π… ™……n˘¥…E‰Ú S… Æ˙j… EÚ“ EÚ…Ëx…-∫…“  ¥…∂…‰π…i……|…EÚ]ı Ω˛…‰i…“ ΩË?

90

n˘…‰∫i… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Â

P…]ıx…… EÚ… ¥…h…«x… ΩË*

¥…∫i…÷ x…π`ˆi…… ΩË*

+…EÚπ…«EÚ ∂…“π…«EÚ ΩË*

• ∫…Δi……‰π… ™……n˘¥… n˘…‰ §……Æ˙ ®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı EÚ“ S……‰]ı“ {…Æ˙ {…Ω÷ƒS…x…‰¥……±…“ ¶……Æ˙i… EÚ“ {…Ω˛±…“®… Ω˛±…… ΩË* n⁄∫…Æ˙“ §……Æ˙ =x…E‰Ú B¥…Ɖ∫]ı V…“i…x…‰ E‰Ú ∫…Δ§…Δv… ®… BEÚ Æ˙{…]ı i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*

∫…Δi……‰π… ™……n˘¥… ¶……Æ˙i… EÚ“ BEÚ {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“ ΩË* +…{… ®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı {…Æ˙ n˘…‰ §……Æ˙S…g¯x…‰¥……±…“  ¥…∂¥… EÚ“ |…l…®… ®… Ω˛±…… ΩË* {…Ω˛±…‰ +…{…x…‰ ®…<« 1992 ®… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú§……n˘ ®…<« 1993 ®… B¥…Ɖ∫]ı {…Æ˙ S…g¯…<« EÚÆ˙x…‰ ®… ∫…°Ú±…i…… |……{i… EÚ“* +…{…EÚ…V…x®… V…x…¥…Æ˙“ 1969 ®…Â Ω˛ Æ˙™……h…… E‰Ú Ɖ¥……c˜“  V…±…‰ ®… Ω÷+… l……* +…{…x…‰ ®…Ω˛…Æ˙…x…“Eڅϱ…‰V… V…™…{…÷Æ˙ ∫…‰  ∂…I…… |……{i… EÚ“* ∫…Δ|… i… +…{… ¶……Æ˙i…- i…§§…i… ∫…“®…… {…÷ ±…∫… ®…Â{…÷ ±…∫… + v…EÚ…Æ˙“ ΩË* +…{…EÚ…‰ 2000 ®… "{…n¬®…∏…“' {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∫…®®…… x…i… EÚ™…… M…™…… ΩË*

= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*

91

¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“∫…… Ω˛Æ˙ ±…÷ v…™……x…¥…“

¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“

<x… EÚ…±…“ ∫… n˘™…… E‰Ú ∫…Æ˙ ∫…‰

V…§… Æ˙…i… EÚ… +…ƒS…±… f¯±…E‰ÚM……

V…§… n÷J… E‰Ú §……n˘±…  {…P…±…ÂM…‰

V…§… ∫…÷J… EÚ… ∫……M…Æ˙ UÙ±…E‰ÚM……

V…§… +Δ§…Æ˙ Z…⁄®… E‰Ú x……S…‰M……

V…§… v…Æ˙i…“ x…M…®…‰ M……BM…“

¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“

§…“i…ÂM…‰ EÚ¶…“ i……‰  n˘x… +… J…Æ˙

™…‰ ¶…⁄J… E‰Ú +…ËÆ˙ §…‰EÚ…Æ˙“ E‰Ú

]⁄ı]ÂıM…‰ EÚ¶…“ i……‰  n˘x… +… J…Æ˙

n˘…˱…i…-+…‰-<W……Ɖn˘…Æ˙“ E‰Ú

V…§… +x……‰J…“ n÷ x…™…… EÚ“

§…÷ x…™……n˘ =`ˆ…<« V……BM…“

¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“

M…“i…

91

92

∫…Δ∫……Æ˙ E‰Ú ∫……Ɖ ®…‰Ω˛x…i…EÚ∂…

J…‰i……Â ∫…‰  ®…±……Â ∫…‰  x…EÚ±…ÂM…‰

§…‰P…Æ˙, §…‰n˘Æ˙, §…‰§…∫… <Δ∫……x…

i……Æ˙“EÚ  §…±……Â ∫…‰  x…EÚ±…ÂM…‰

n÷ x…™…… +®…x…, J…÷∂…Ω˛…±…“ E‰Ú

°⁄Ú±……Â ∫…‰ ∫…V……<« V……BM…“

¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“*

• M…“i… EÚ… +…±……{… EÚÆÂ*

• M…“i… EÚ… o˘∂™……¶……∫… EÚÆÂ*

∫…… Ω˛Æ˙ ±…÷ v…™……x…¥…“˙ EÚ… V…x®… 8 ®……S…« 1921 ®… ±…÷ v…™……x…… ®… Ω÷+…* +…{… |… ∫…n¬v…∂……™…Æ˙ i…l…… M…“i…EÚ…Æ˙ l…‰* +…{…EÚ“  ∂…I…… ±…÷ v…™……x…… E‰Ú J……±…∫…… Ω˛…<∫E⁄Ú±… ®… Ω÷<«*±……Ω˛…ËÆ˙ i…l…… ®…÷Δ§…<« +…{…EÚ“ EÚ®…«¶…⁄ ®… Æ˙Ω˛“* "i…Œ±J…™……ƒ' +…{…EÚ… {…Ω˛±…… EÚ ¥…i…… ∫…ΔO…Ω˛ΩË* "+…W……n˘“ EÚ“ Æ˙…Ω˛ {…Æ˙' x……®…EÚ  ¢Ú±®… E‰Ú  ±…B +…{…x…‰ {…Ω˛±…“ §……Æ˙ M…“i…  ±…J…‰* 25+Ci…⁄§…Æ˙ 1980 EÚ…‰  n˘±… EÚ… n˘…ËÆ˙… {…c˜x…‰ ∫…‰ +…{…EÚ…  x…v…x… Ω˛…‰ M…™……*

92

93

+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ� EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*

� b˜…™…Æ˙“  ±…J…i…… ΩË*

� ∫……I……iEÚ…Æ˙ {…g¯EÚÆ˙  ¥…∂±…‰π…h……i®…EÚ |…∂x……Â {…Æ˙ |… i… GÚ™…… EÚÆ˙i…… ΩË*

� Æ˙{…]ı i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*

� M…“i… EÚ… o˘∂™……¶……∫… EÚÆ˙i…… ΩË*

93

94

®…n˘n˘ ±…Â...

+S…Δ¶…‰ ®…Â +…∂S…™…« ®…Â

+W……x… _m¶v hnfn TÙeœ ·l-©-”-Rp ∑¤MVÈ calling from the mosque

+`ˆxx…“ +…`ˆ +…x…… ({…S……∫… {…Ë∫…‰)

+®…x… ∂……Δ i…

+…ƒS…±… A{Kw ˙N˚X ÿk-RÙ˚] O⁄¡Ê the boarder

<W……Ɖn˘…Æ˙“ IpØI R≤-Ÿ- ˚U HO⁄—¤ …fl}⁄  monopoly

<»]ı CjvSnI ˘Ne-Lp BnoVÊ brick

EÚ∫§…… I…‰j…

J……®……‰∂… ®……Ëx…

J…÷∂…Ω˛…±…“ kº¬k-ar≤n ˘NpY ˘NØl-◊-Pu YÙr-Rp —⁄»⁄fl‰¶™ prosparity

S…Ω‰i…“ ±……c˜±…“

S……Ë{……™…… I∂p-Imen LÙp-S- P-Ls e¤ ⁄fl»¤¡⁄fl cattle

UÙ±…E‰ÚM…… Xpfp-ºpw ’fim-◊m }⁄fl◊⁄flO⁄fl»⁄‚¥•⁄fl may spill

UÙ…x…‰ ±…M…… ]c-°m≥ XpSßn TWY ’Ye-°V »¤¿Ø—⁄fl

 W…n˘ Ω˛`ˆ

Z……‰±…… k©n ˚T —⁄M_ bag

]ı]ı…‰±…… X∏n-t\m°n ˙R•l-TÙoj’ ‘⁄fls⁄flP ʇfis⁄fl searched

94

95

i……EÚi…¥…Æ˙ i‡-\mb Y¤-YÙ] À⁄O⁄° ¤•⁄ mighty

i……‰i…±…“ sIm©p∂ ˘LÙg-—-°u\ }ʇ•⁄ƒfl ⁄flt lisping

n˘…˱…i… v…x…

v… x…™…… sImØ-a√n Up≠ C˚X Oʇ}⁄°M∂¬ coriander

 v…CEÚ…Æ˙x…‰ ±…M…… Ip‰-s∏-Sp-Øm≥ XpSßn œ˚\ ·\ ’Ye-œ-Rp @¡Ê‡fiØ—⁄fl

x…M…®…… a[pc i_vZw C≤- U-VÙ] œWp »⁄fl®⁄fl¡⁄ —⁄ ¡⁄ sweet voice

 x…b˜Æ˙  x…¶…«™…

x…“®… ∫…n˘‘ acw tIm®p∂ XWp∏v SÓe-L-ûYd-Ïm Ï°o »⁄fl¡⁄V⁄lflo»⁄ ⁄ÿ

shivering cold

{…Δ∫……Æ˙“ ]e-hy-RvP-\-°-®h-S-°m-c≥- U∞˚L ÆVÙ-TÙ¨ ffi ⁄—⁄fl »¤¿Æ¤¬

a grocer

{……±…l…“ ®……Æ˙EÚÆ˙ N{aw-]-Sn-™n-cp∂v Nm-UQm T•k-ß-⁄j-Rp O¤ƒfl»⁄fls⁄_ O⁄flÿ}⁄flOʇ◊⁄flŸ ...

 {…P…±…ÂM…‰ Dcp-Ipw E⁄-œm O⁄¡⁄V⁄∂‘⁄fl•⁄fl may melt

{…“`ˆ `ˆ…ÂEÚi…‰ ]pdØv X´n-sIm≠v ÿ’-°p Rh-•d- LÙi” }⁄lflo»⁄‚¥•⁄fl by patting

|… ∂…I…h…  ∂… §…Æ˙ training camp

§…]÷ı+… ]W-k©n TQl˚T —⁄M_ purse

§…‰EÚ…Æ˙“ sXmgn-en-√mbva ˙Y˚X- p-XÙ˚U ¨¡⁄fl•Ê‡¿fiV⁄ unemployment

§…‰S…Ëx… ¥™……E÷Ú±…

§…‰n˘Æ˙ ®…⁄±™…Ω˛“x…

95

96

§…‰§…∫…  ¥…¥…∂…

§……‰Æ˙“ small sack

®…n˘n˘M……Æ˙ helper

®…x… ®…∫……‰∫…EÚÆ˙ thZ\ ISn-®-a¿Øn úYR-û]ûV N¡jÕ CÚd-Ïm

´Ê‡fi»⁄‚¥—⁄’“OʇMs⁄fl

Æ˙Ω˛ V……i…… Ign-™p-IqSpw

®……l…‰ ∫…‰ ±…M……™…… s\‰n-bn¬ sXm´p ˘St±- p ˘RÙh” ‘⁄zÊ»⁄flflno ⁄»⁄fl—⁄Q¬—⁄fl

∂…Æ˙…Æ˙i…“ naughty

∫…°‰Ún˘ M…÷c˜ sh≈-®-°c LpLi”

∫…§…⁄i… sXfnhv RP-Vm, NÙh£ A®¤¡⁄ evidence

Ω˛l…‰±…“ D≈wssI Es-[e˚L @MVÊÁ palm

ΩËÆ˙i… B›cyw At-◊-Rm AÀ⁄æ⁄fl% wonder

96

top related