1-96academic co-ordinator dr. rekha. r. nair research officer, scert state council of educational...
Post on 12-Apr-2020
0 Views
Preview:
TRANSCRIPT
EÚI…… VIIIVIIIVIIIVIIIVIII
ÀΩ˛n˘“
E‰ÚÆ˙±… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ ∂…I…… ¥…¶……M…
2015
Æ˙…V™… ∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x… B¥…Δ |… ∂…I…h… {… Æ˙π…n¬E‰ÚÆ˙±…, i…Ø˚¥…x…Δi…{…÷Æ˙®…
JT �
��
-1/�
����-
Æ˙…π]≈ıM…“i…V…x…M…h…-®…x… + v…x……™…EÚ V…™… Ω‰,
¶……Æ˙i…-¶……M™…- ¥…v……i……*{…ΔV……§…-À∫…v…-M…÷V…Æ˙…i…-®…Æ˙…`ˆ…,
p˘… ¥…c˜-=iEÚ±…-§…ΔM……À¥…v™…- Ω˛®……S…±…-™…®…÷x……-M…ΔM……,
=SUÙ±… V…±… v… i…ÆΔM……,i…¥… ∂…÷¶… x……®…‰ V……M…‰,
i…¥… ∂…÷¶… +… ∂…π… ®……M…‰,M……Ω‰ i…¥… V…™…-M……l……
V…x…M…h…-®…ΔM…±…n˘…™…EÚ V…™… Ω‰,¶……Æ˙i…-¶……M™…- ¥…v……i……*V…™… Ω‰, V…™… Ω‰, V…™… Ω‰V…™… V…™… V…™…, V…™… Ω‰*
|… i…Y……¶……Æ˙i… Ω˛®……Æ˙… n‰∂… ΩË* Ω˛®… ∫…§… ¶……Æ˙i…¥……∫…“ ¶……<«-§…Ω˛x… ΩÈ* Ω˛®… +{…x…… n‰∂… |……h…… ∫…‰ ¶…“ {™……Æ˙…ΩË* <∫…EÚ“ ∫…®…fiŒn¬v… +…ËÆ˙ ¥… ¥…v… ∫…Δ∫EfiÚ i… {…Æ˙ Ω˛®… M…¥…« ΩË* Ω˛®… <∫…E‰Ú ∫…÷™……‰M™… + v…EÚ…Æ˙“ §…x…x…‰EÚ… |…™…ix… ∫…n˘… EÚÆ˙i…‰ Æ˙ΩÂM…‰* Ω˛®… +{…x…‰ ®……i……- {…i……, ∂…I…EÚ…Â +…ËÆ˙ M…÷Ø˚V…x…… EÚ… +…n˘Æ˙ EÚÆÂM…‰+…ËÆ˙ ∫…§…E‰Ú ∫……l… ∂…π]ıi…… EÚ… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚÆÂM…‰* Ω˛®… +{…x…‰ n‰∂… +…ËÆ˙ n‰∂…¥…… ∫…™…… E‰Ú |… i…¥…¢Ú…n˘…Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ |… i…Y…… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ* =x…E‰Ú EÚ±™……h… +…ËÆ˙ ∫…®…fiŒn¬v… ®…Â Ω˛“ Ω˛®……Æ˙… ∫…÷J… x… Ω˛i… ΩË*
Prepared by :State Council of Educational Research and Training (SCERT)
Poojappura, Thiruvananthapuram 695012, Kerala
Website : www.scertkerala.gov.in
e-mail : scertkerala@gmail.com
Phone : 0471 - 2341883, Fax : 0471 - 2341869
Printed at : KBPS, Kakkanad, Kochi
© Department of Education, Government of Kerala
{™……Ɖ §…SS……‰,
+§… +…{…E‰Ú Ω˛…l… ®… ÀΩ˛n˘“ EÚ“ x…<« {…… ¬ ™…{…÷∫i…EÚ ΩË*<∫…®… +…{…E‰Ú {…∫…Δn˘ EÚ“ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ ¥…v……Bƒ- EÚΩ˛… x…™……ƒ,EÚ ¥…i……Bƒ, BEÚ…ΔEÚ“, ±…‰J… +… n˘ ∫…Œ®®… ±…i… ΩÈ, <xΩ˛”E‰Ú∫……l… nË x…EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ®… +…x…‰¥……±…“ E÷ÚUÙ ¥™……¥…Ω˛… Æ˙EÚ ¥…v……Bƒ ¶…“ ΩÈ* <x…®… ∫…‰ M…÷W…Æ˙EÚÆ˙ ÀΩ˛n˘“ ¶……π…… +…ËÆ˙∫…… Ω˛i™… E‰Ú §…÷ x…™……n˘“ +Δ∂…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰ EÚ“ ¶…Æ˙∫…EÚEÚ…‰ ∂…∂… EÚÆÂ* <EÚ…<™…… ∫…‰ V…“¥…x…®…⁄±™…… EÚ… |… i…°Ú±…x…+…{… W…∞¸Æ˙ {……BƒM…‰* =xΩ ¶…“ +{…x……x…‰ EÚ… |…™……∫…EÚÆÂ˙*
<∫…“ +…∂…… E‰Ú ∫……l…,
b˜…Ï. B∫…. Æ˙¥…”p˘x… x……™…Æ˙ x…n‰∂…EÚ
Æ˙…V™… ∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x…B¥…Δ |… ∂…I…h… {… Æ˙π…n¬, E‰ÚÆ˙±…
ACADEMIC CO-ORDINATOR
Dr. REKHA. R. NAIR
Research Officer, SCERT
STATE COUNCIL OF EDUCATIONALRESEARCH AND TRAINING - Kerala
Thiruvananthapuram
HINDICLASS VIII
TEXTBOOK DEVELOPMENT TEAM
EXPERTS
Dr. H. PARAMESWARAN
Prof. M. JANARDHANAN PILLAI
Dr. N. SURESH
Dr. B. ASOK
ARTIST
C. RAJENDRAN
Mohamed Ashraf Alungal Irimbiliyam Govt. HSS, Malappuram
Vahid. K.P GHSS Pang, Malappuram
Murali Krishna.G GHSS Pottassery, Palakkad
Dr. S. Sivaprasad GHSS Aazhchavattom, Kozhikkode
M. Venugopal Govt. Central HS Attakulangara, Thiruvananthapuram
N.V. Somarajan GHS Ayyankavu, Ernakulam
Abdul Razak. V.T PTMYHSS, Edapalam, Palakkad
Abdul Raof. T.K DUHSS Thootha, Malappuram
O. Pramod GHSS Achoor, Wayanad
Sreela. S. Nair IKT HSS, Cherukulamba, Malappuram
Mohanan. T.K Govt. Sanskrit HS Charamangalam, Alappuzha
∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙ EÚ…‰ EÚ…Ëx… ∫…J……BM……? ±……‰EÚEÚl……
Y……x…®……M…« BEÚ…ΔEÚ“
®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ EÚ ¥…i……
<EÚ…<« 1
∫…÷J…-n÷J… EÚ ¥…i……
{…i…… EÚ… |……™…Œ∂S…i… ∫…Δ∫®…Æ˙h…
®…‰Æ‰ §…SS…‰ı EÚ…‰ ∫…J……Bƒ {…j…
=V……±…… EÚΩ˛…x…“
<EÚ…<« 2
+x…÷GÚ®… h…EÚ…
b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú x……®… ®…W…n⁄Æ˙ EÚ… {…j… EÚ ¥…i……
§……i… =∫… ®…ΔM…±…¥……Æ˙ EÚ“ b˜…™…Æ˙“n˘…‰Ω‰ EÚ ¥…i……
§…]‰ı> ±……‰EÚEÚl……
<EÚ…<« 3
∫…°‰Ún˘ M…÷c˜ EÚΩ˛…x…“J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… +x…÷¶…⁄ i… ΩË B¥…Ɖ∫]ı! ∫……I……iEÚ…Æ˙
¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“ M…“i…
<EÚ…<« 5
<Δp˘v…x…÷π… v…Æ˙i…“ {…Æ˙ =i…Æ˙… S…j…-EÚΩ˛…x…“
<∫… §…… Æ˙∂… ®…Â EÚ ¥…i……
V…±…-§…ÈEÚ ¥™…ΔM™… ±…‰J…
®…Æ˙x…… EÚ ¥…i……
<EÚ…<« 4
+x…÷GÚ®… h…EÚ…
®…v…÷®…CJ…“ EÚ∫…E‰ Ú ±…B ®…v…÷∫…Δ S…i… EÚÆ˙i…“ ΩË?
8
∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙ EÚ…‰EÚ…Ëx… ∫…J……BM……?
∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙ M…Δ¶…“Æ˙ S…S……« ®… ®…Mx… ¥…n¬¥……x…… E‰Ú BEÚ ∫…®…⁄Ω˛ EÚ…‰ n‰J… Æ˙Ω‰ l…‰* ¥…‰§…“Æ˙§…±… EÚ“ +…‰Æ˙ ®…÷c˜EÚÆ˙ §……‰±…‰, ""§…“Æ˙§…±…, ®…ȧ…Ω÷i… S…i…÷Æ˙ x…Ω˛” Ω⁄ƒ* §…Ω÷i…-∫…“ B‰∫…“ S…“W… ΩÈ V…x…E‰Ú §……Ɖ ®… ®…È x…Ω˛” V……x…i……* ®…È Ω˛Æ˙ S…“W…EÚ…‰ ∫…“J…x…… S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ* EÚ±… ∫…‰ ®…‰Æ˙“ {…g¯…<«∂…÷∞¸ Ω˛…‰, <∫…EÚ… <Δi…W……®… EÚÆ˙…‰*''
""§…Ω÷i…-∫…“ B‰∫…“ S…“W… ΩÈ V…x…E‰Ú §……Ɖ ®… ®…È x…Ω˛”V……x…i……*'' -<∫… EÚl…x… ∫…‰ +EÚ§…Æ˙ EÚ… EÚ…Ëx…-∫……®…x……‰¶……¥… |…EÚ]ı Ω˛…‰i…… ΩË?
±……‰EÚEÚl……
8
9
+M…±…“ ∫…÷§…Ω˛ V…§… ∂……ΩΔ∂……Ω˛ x…‰ n˘Æ˙§……Æ˙ ®…Â|…¥…‰∂… EÚ™…… i……‰ =x…EÚ… ∫¥……M…i… BEÚ ¥… S…j…o˘∂™… x…‰ EÚ™……* n˘Æ˙§……Æ˙ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú ±……‰M…… ∫…‰¶…Æ˙… Ω÷+… l……* ¥…Ω˛…ƒ §…SS…‰ +…ËÆ˙ §…÷V…÷M…« l…‰,M…fi Ω˛ h…™……ƒ +…ËÆ˙ v……‰ §…x… l…”, EÚ∫……x… +…ËÆ˙ EÚS…Æ˙…§…“x…x…‰¥……±…‰ l…‰, n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ +…ËÆ˙ ±… {…EÚ l…‰, ®…⁄J…«+…ËÆ˙ Y……x…“ l…‰* +…ËÆ˙ ¶…“ x… V……x…‰ EÚi…x…“ i…Æ˙Ω˛E‰Ú ±……‰M… l…‰*
""<x… ∫…§… EÚ… C™…… ®…i…±…§… ΩË?'' ∂……ΩΔ∂……Ω˛M…Æ˙V…‰* ""®…Èx…‰ i…÷®…∫…‰ B‰∫…‰ ±……‰M…… EÚ…‰ ±……x…‰ E‰Ú ±…BEÚΩ˛… l…… V……‰ ®…÷Z…‰ E÷ÚUÙ ∫…J…… ∫…EÂÚ +…ËÆ˙ i…÷®…x…‰®…‰Æ˙… ®…Ω˛±…, Æ˙…V™… EÚ“ +…v…“ V…x…i…… ∫…‰ ¶…Æ˙ n˘™……? +§… V…¥……§… n˘…‰!''
""®……¢Ú“ S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ, V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛, ®…Èx…‰ i……‰§…∫…, +…{…E‰Ú +…n‰∂…… EÚ… {……±…x… EÚ™…… ΩË*''§…“Æ˙§…±… x…‰ V…¥……§… n˘™……* ""M…÷∫i……J…“ ®……¢Ú Ω˛…‰,{…Æ˙ C™…… V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛ Ɖi… ®… P…Δ]ı… J…‰±…EÚÆ˙ +{…x……®…x……‰ÆΔV…x… EÚÆ˙x…… V……x…i…‰ ΩÈ?''
§…“Æ˙§…±… ∫…®……V… E‰Ú ¥… ¶…xx… |…EÚ…Æ˙E‰Ú ±……‰M…… EÚ…‰ n˘Æ˙§……Æ˙ ®… §…÷±……±……™……* EÚ…Æ˙h… C™…… Ω˛…‰M……?
10
""x…Ω˛”! {…Æ˙ =∫…∫…‰ C™……?'' ∂……ΩΔ∂……Ω˛§……ËJ…±…… M…B*
""C™…… +…{… EÚ∫…“ M…Æ˙“§… +…n˘®…“EÚ“ +…®…n˘x…“ ®… P…Æ˙ S…±…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ? ™……C™…… +…{… V……x…i…‰ ΩÈ EÚ EÚ{…c˜… ∫…‰ n˘…M…EËÚ∫…‰ Ω˛]ı…™…… V……i…… ΩË?''
""EÚi…<« x…Ω˛”!'' ∂……ΩΔ∂……Ω˛ +EÚ§…Æ˙x…‰ V…¥……§… n˘™……*
""C™…… V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛ ™…Ω˛ V……x…i…‰ ΩÈ EÚ §…÷¥……<« EÚ§… EÚÆ˙x…“ ΩË +…ËÆ˙°Ú∫…±… EÚ…‰ {……x…“ EÚ§… n‰x…… ΩË? ™……EÚS…Ɖ ®… ∫…‰ ={…™……‰M…“ S…“W…… EÚ…‰EËÚ∫…‰ UÙ…ƒ]ıx…… ΩË? ™…… EÚΩ˛…ƒ Ω˛Æ‰-¶…Ɖ S…Æ˙…M……Ω˛ΩÈ? ™…… Ω˛®……Æ˙“ °Ú∫…±…… E‰Ú §… g¯™…… n˘…®… EÚΩ˛…ƒ ®…±…ÂM…‰? ™…… EÚ∫…“ ∂…§n˘ EÚ…‰ <i…x…“ J…⁄§…∫…⁄Æ˙i…“∫…‰ EËÚ∫…‰ ±…J… EÚ ¥…Ω˛ S…j… V…Ë∫…… ±…M…‰...?''
""x…Ω˛”, x…Ω˛”, x…Ω˛”, Ω˛W……Æ˙ §……Æ˙ x…Ω˛”!''+EÚ§…Æ˙ M…÷∫∫…‰ ∫…‰ ±……±…-{…“±…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ S…±±……B*
""i…§… V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛,'' §…“Æ˙§…±… x…‰ ∂……Δ i… ∫…‰EÚΩ˛…, ""<∫… n˘Æ˙§……Æ˙ ®… ®……ËW…⁄n˘ Ω˛Æ˙ ∂…J∫… +…{…EÚ…‰E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ ∫…J…… ∫…EÚi…… ΩË* Ω˛Æ‰EÚ B‰∫…… E÷ÚUÙV……x…i…… ΩË V……‰ n⁄∫…Æ˙… EÚ…‰ x…Ω˛” {…i…… ΩË* |…i™…‰EÚE‰Ú {……∫… E÷ÚUÙ Ω÷x…Æ˙ ΩË, E÷ÚUÙ Y……x… ΩË, n˘±… ™…… n˘®……M… EÚ“ EÚ…‰<« K…… ∫…™…i… ΩË* i……‰ ∫…¶…“ ∂…I…EÚ¶…“ ΩÈ +…ËÆ˙ ¥…n¬™……l…‘ ¶…“!''
∂……ΩΔ∂……Ω˛ ∫…®…Z… M…B EÚ §…“Æ˙§…±… E‰ÚEÚΩ˛x…‰ EÚ… C™…… ®…i…±…§… ΩË* ¥…‰ Ωƒ∫… n˘B, ""i…§…i……‰ i…÷®… ¶…“ BEÚ ¥…n¬™……l…‘ Ω˛…‰, §…“Æ˙§…±…? ®…È i……‰∫……‰S…i…… l…… EÚ i…÷®Ω EÚ…‰<« E÷ÚUÙ x…Ω˛” ∫…J……∫…EÚi……!''
""§……i… <∫…∫…‰ =±…]ı ΩË V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛, ®…È i……‰Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ ∫…“J…i…… Ω⁄ƒ*''§…“Æ˙§…±… x…‰ =ii…Æ˙ n˘™……*
§…“Æ˙§…±… ¶…“c˜ EÚ“ +…‰Æ˙ §…g‰* BEÚ §…⁄g¯“®… Ω˛±…… EÚ… Ω˛…l… l……®…EÚÆ˙ =xΩ ∂……ΩΔ∂……Ω˛ E‰Ú∫……®…x…‰ ±…‰ +…B* ""V…Ω˛…ƒ{…x……Ω˛'', =xΩ˛…Âx…‰ EÚΩ˛…,""™…‰ ®…‰Æ‰ {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ ∏…‰π`ˆ M…÷Ø˚+… ®… ∫…‰ ΩÈ*''
""Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ ∫…“J…i…… Ω⁄ƒ*''-<∫…EÚ… C™…… ®…i…±…§… ΩË?
11
§…⁄g¯“ ®… Ω˛±…… x…‰ ∂……ΩΔ∂……Ω˛ EÚ…‰ ∫…±……®… EÚ™…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛…, ""Ω÷W…⁄Æ˙, §…÷n¬ v…®……x… ¥™…ŒCi…V……x…i…‰ ΩÈ EÚ ∫…§… E÷ÚUÙ ∫…“J… V……x…… ∫…Δ¶…¥… x…Ω˛”ΩË* ±…‰ EÚx… ∫…§… EÚ…‰ ™…Ω˛ ∫…“J…x…… S…… Ω˛B EÚ+SUÙ… <Δ∫……x… EËÚ∫…‰ §…x… V…… ∫…EÚi…… ΩË*''
∂……ΩΔ∂……Ω˛ §…⁄g¯“ ®… Ω˛±…… E‰Ú ∂…§n˘… EÚ“ ∫……n˘M…“∫…‰ |…¶…… ¥…i… Ω÷B* ¥…‰ =x…E‰Ú +…M…‰ +n˘§… ∫…‰ Z…÷E‰Ú+…ËÆ˙ °ÚÆ˙ ®…÷c˜EÚÆ˙ §…“Æ˙§…±… ∫…‰ EÚΩ˛…, ""i…÷®… ∫…S…®… ¶……M™…∂……±…“ Ω˛…‰ V……‰ i…÷®Ω <i…x…“ ∫…®…Z…n˘…Æ˙ M…÷Ø˚ ®…±…”*''
• EÚΩ˛…x…“ {…g¯“*<∫…®… ®…÷J™… {……j… EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… ΩÈ +…ËÆ˙ =x…EÚ“ ¥…‰∂…-¶…⁄π…… EËÚ∫…“ ΩË?<∫… EÚΩ˛…x…“ E‰Ú EÚi…x…‰ |…∫…ΔM… ΩÈ? ¥…‰ EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… ∫…‰ ΩÈ?
• +§… <x… i…… ±…EÚ…+… EÚ“ {…⁄Ãi… EÚÆÂ*
{……j… ¥…‰∂…-¶…⁄π……
• |…i™…‰EÚ |…∫…ΔM… ®…Â <∫… EÚΩ˛…x…“ E‰Ú {……j……Â E‰Ú §…“S… EÚ… ∫…Δ¥……n˘ C™…… Ω˛…‰M……? EÚ∫…“ BEÚ|…∫…ΔM… EÚ… ∫…Δ¥……n˘ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
∫…®…™…˙∫l……x…
™…Ω˛ §…⁄g¯“ ®… Ω˛±…… EÚx…- EÚx… EÚ“|… i… x… v… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ ΩË?
12
• <x… ¥……C™…… {…Æ˙ v™……x… nÂ--Ω˛Æ˙ ∂…J∫… +…{…EÚ…‰ E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ ∫…J…… ∫…EÚi…… ΩË*Ω˛Æ‰EÚ B‰∫…… E÷ÚUÙ V……x…i…… ΩË*
C™…… +…{… V……x…i…‰ ΩÈ?
®…È Ω˛Æ˙ S…“W… EÚ…‰ ∫…“J…x…… S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ*
®…È ®……¢Ú“ S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ*
• >{…Æ˙ E‰Ú ¥……C™…… EÚ… ¥…∂±…‰π…h… EÚÆ +…ËÆ˙ ƉJ……Δ EÚi… +Δ∂…… E‰Ú +…{…∫…“ ∫…Δ§…Δv… {…Æ˙ S…S……«EÚÆÂ*
• EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ BEÚ…ΔEÚ“ E‰Ú ∞¸{… ®… §…n˘±…EÚÆ˙ ±…J…Â*
®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â
ÆΔ˙M…®…ΔS…
ÆΔM… ∫…VV…… EÚ… ¥…¥…Æ˙h… ΩË*
{……j…+…™…÷, ¥…‰∂…¶…⁄π……, S……±…-S…±…x…,
Ω˛…¥…-¶……¥… EÚ… ∫…ΔE‰Úi… ΩË*
EÚl……‰{…EÚl…x…
∫…Δ¥……n˘ {……j……x…÷E⁄Ú±… ΩË*
¶……π……˘ ∫¥……¶…… ¥…EÚ ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
13
{……‰±… J…÷±… M…™……...!
i……‰ ™…Ω˛ {…M…c˜“ i…÷®… Æ˙J…±……‰ +…ËÆ˙ J…÷n˘ {…g¯…‰...*
®……¢Ú EÚÆ˙x……™……Æ˙* ®…÷Z…‰ {…g¯x……
x…Ω˛” +…i……*
i…÷®…x…‰ ∫…Æ˙ {…Æ˙ {…M…c˜“ V……‰ §……ƒv…“ ΩË*∫……‰S…… EÚ i…÷®… ¥…n¬¥……x… Ω˛…‰*
™…Ω˛ {…j… ®…÷Z…‰ EÚ…Ëx…{…g¯EÚÆ˙ ∫…÷x……BM……?
∂……™…n˘ ¥…Ω˛+…n˘®…“ ®…‰Æ˙“ ®…n˘n˘
EÚÆ˙ ∫…E‰ÚM……*
{…M…c˜“ ®… EÚ…Ëx…-∫……{……‰±… UÙ{…… l……?
14
Y……x…®……M…«+∫…M…Æ˙ ¥…W……Ω˛i…
(i…“x… Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ M…÷Ø˚E÷Ú±… ®… +{…x…“ {…g¯…<« {…⁄Æ˙“EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ P…Æ˙ ±……Ë]ı Æ˙Ω‰ ΩÈ* i…“x…… P…x…‰ V…ΔM…±…∫…‰ M…÷W…Æ˙ Æ˙Ω‰ ΩÈ*)Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: Ω˛®… i…“x…… <∫… §……i… {…Æ˙ M…¥…« EÚÆ˙
∫…EÚi…‰ ΩÈ EÚ Ω˛®…x…‰ Y……x… |……{i…EÚÆ˙ ±…™…… ΩË*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ∫…Δ∫……Æ˙ ®… EÚi…x…‰ EÚ®… ±……‰M…… EÚ…‰™…Ω˛ ∫……˶……M™… |……{i… Ω˛…‰i…… ΩË*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: {…Æ˙ Ω˛®… ∫…§…EÚ… Y……x… §…Æ˙…§…Æ˙x…Ω˛” ΩË*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: C™…… ®…i…±…§… ΩË i…÷®Ω˛…Æ˙…?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ®…‰Æ˙… Y……x… i…÷®… n˘…‰x…… E‰Ú Y……x… ∫…‰
+ v…EÚ ΩË*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: EËÚ∫…“ ®…⁄J…«i……¥……±…“ §……i…Â EÚÆ˙ Æ˙Ω‰
Ω˛…‰* ®…È i…÷®… n˘…‰x…… ∫…‰ §…c˜… Ω⁄ƒ*®…‰Æ‰ Ω˛“ {……∫… W™……n˘… Y……x… ΩË*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ®…È i……‰ M…÷Ø˚E÷Ú±… +…x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰¶…“ {…g¯i…… l……* ®…‰Æ˙… Y……x… i…÷®…n˘…‰x…… ∫…‰ W™……n˘… ΩË*
BEÚ…ΔEÚ“
14
15
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ™…‰ Ω˛b¬ b˜™……ƒ n‰J… Æ˙Ω‰ Ω˛…‰?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: Ω˛…ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: ®…È +{…x…‰ Y……x… ∫…‰ §…i…… ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ
EÚ ™…‰ Ω˛b¬ b˜™……ƒ ∂…‰Æ˙ EÚ“ ΩÈ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: §…∫… ™…Ω˛ i……‰ ®……®…⁄±…“ §……i… ΩË* ®…È
i……‰ +{…x…‰ Y……x… ∫…‰ <x… Ω˛b¬ b˜™……Â{…Æ˙ ®……ƒ∫…, =x…®… Æ˙Ci… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú>{…Æ˙ J……±… ®…g¯ ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ* ±……‰,®…È ®…Δj… {…g¯i…… Ω⁄ƒ*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ®…‰Æ‰ {…i…… §…Ω÷i… §…c‰Y……x…“ ΩÈ* =x…EÚ… {…÷j… Ω˛…‰x…‰E‰Ú x……i…‰ ®…È i…÷®… n˘…‰x…… ∫…‰V™…√…n˘… ¥…n¬¥……x… Ω⁄ƒ*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: {…i…… ∫…‰ C™…… Ω˛…‰i…… ΩË?®…‰Æ˙“ i……‰ ®……i…… V…“ n‰∂…EÚ“ ®……x…“ Ω÷<« ¥…n÷π…“ ΩÈ...®…È =x…E‰Ú {…‰]ı ®… x……Ë ®…Ω˛“x…‰Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ... i…÷®… n˘…‰x…… ®…‰Æ˙…®…÷EÚ…§…±…… x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ®…‰Æ‰˙ P…Æ˙ E‰Ú ∫…‰¥…EÚ i…EÚ®…Ω˛…{…Δ b˜i… ΩÈ... i…÷®… n˘…‰x……®…‰Æ‰ +…M…‰ ®…⁄J…« Ω˛…‰*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ™…Ω˛“ §……i… ΩË i……‰ S…±……‰ {…Æ˙“I…… Ω˛…‰V……B*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ™…Ω˛“ §……i… ΩË i……‰ i…÷®… +{…x…‰ Y……x…EÚ… {… Æ˙S…™… n˘…‰*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: Y……x… EÚ… {… Æ˙S…™… Y……x…“ EÚ…‰ n˘™……V……i…… ΩË ®…⁄J……Á EÚ…‰ x…Ω˛”*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: i…÷®… ®…‰Æ˙… +{…®……x… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰ Ω˛…‰*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: +{…x…‰ Y……x… EÚ… {… Æ˙S…™… n˘…‰ x…Ω˛”
i……‰ Ω˛®… i…÷®… EÚ…‰ nΔb˜ nÂM…‰*
(Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2 <v…Æ˙-=v…Æ˙ n‰J…i…… ΩË* =∫…‰ EÚ∫…“V……x…¥…Æ˙ EÚ“ Ω˛b¬ b˜™……ƒ {…c˜“ n˘J……<« n‰i…“ ΩÈ*)
Ω˛Æ˙ Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ +{…x…‰ EÚ…‰ §…c˜… Y……x…“ ®……x…i…… ΩË ˛*+∫…±… ®… §…c˜… Y……x…“ EÚ…Ëx… ΩË?
16
(Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3 ®…Δj… {…g¯i…… ΩË +…ËÆ˙ ∂…‰Æ˙ EÚ“Ω˛b¬ b˜™…… {…Æ˙ ®……ƒ∫…, =x…®… Æ˙Ci… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú>{…Æ˙ J……±… +… V……i…“ ΩË*)Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: +Ɖ Ω˛…ƒ... ™…Ω˛ i……‰ Ω˛…‰ M…™……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ®…⁄J……Ê... +§… i……‰ i…÷®… ∫…®…Z…‰...
®…È i…÷®… ∫…§…∫…‰ §…c˜… ¥…n¬¥……x… Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ±…‰ EÚx… C™…… i…÷®… <∫…®… |……h… ¶…“
b˜…±… ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: x…Ω˛”... {…Æ˙ ™…Ω˛ i……‰ i…÷®… ¶…“ x…Ω˛”
EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: ®…È <∫…®…Â |……h… ¶…“ b˜…±… ∫…EÚi……
Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: {…Æ˙ B‰∫…… ®…i… EÚÆ˙x……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: C™……Â?Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: =∫…E‰Ú §……n˘ ∂…‰Æ˙ Ω˛®… J…… V……BM……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: {…Æ˙ ®…÷Z…‰ i……‰ ∫…n¬v… EÚÆ˙x…… ΩË EÚ
®…È i…÷®… n˘…‰x…… ∫…‰ §…c˜… Y……x…“ Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: x…Ω˛” x…Ω˛”... ∂…‰Æ˙ Ω˛®… J…… V……BM……*(Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1 ®…Δj… {…g¯i…… ΩË +…ËÆ˙ ∂…‰Æ˙ V…“ ¥…i…
Ω˛…‰ V……i…… ΩË* ∂…‰Æ˙ n˘Ω˛…c˜EÚÆ˙ =x…EÚ“i…Æ˙¢Ú §…g¯i…… ΩË* ¥…‰ §…S…x…‰ EÚ“EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ*)
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: +§… Ω˛®… §…S… x…Ω˛”∫…EÚi…‰*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: ∂…‰Æ˙ Ω˛®… J…… Ω˛“ V……BM……*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: +Ɖ, ¥…Ω˛ n‰J……‰, EÚ…Ëx…
+… Æ˙Ω˛… ΩË?
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 3: +Ɖ, ¥…Ω˛ i……‰ M…÷Ø˚V…“ ΩÈ*(M…÷Ø˚V…“ {……∫… +… V……i…‰ ΩÈ*)Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 2: M…÷Ø˚V…“ Ω˛®… ±……‰M… ∫…ΔEÚ]ı ®… {…c˜
M…B ΩÈ*
""M…÷Ø˚V…“ Ω˛®… ±……‰M… ∫…ΔEÚ]ı ®… {…c˜ M…BΩÈ*'' -Æ˙…V…E÷Ú®……Æ C™…… ∫…ΔEÚ]ı ®… {…c‰?
17
• Y……x…®……M…« BEÚ…ΔEÚ“ EÚ… ®…ΔS…x… Ω˛…‰x…‰¥……±…… ΩË* <∫…E‰Ú ±…B BEÚ {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*• BEÚ…ΔEÚ“ EÚ… ®…ΔS…x… EÚÆÂ*
M…÷Ø˚ : ®…È V……x…i…… Ω⁄ƒ*Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: M…÷Ø˚V…“ Ω˛®……Æ˙“ V……x… §…S……<B*M…÷Ø˚ : ®…÷Z…‰ ®……±…⁄®… l…… EÚ i…÷®… ±……‰M……Â
E‰Ú +Δn˘Æ˙ +¶…“ +ΩΔEÚ…Æ˙ §…Ω÷i…ΩË +…ËÆ˙ i…÷®… +{…x…‰ Y……x… EÚ…x…÷EÚ∫……x… ¶…“ EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰*<∫… ±…B ®…È i…÷®… ±……‰M…… E‰Ú {…“U‰Ù-{…“U‰Ù +… Æ˙Ω˛… l……*
Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ 1: M…÷Ø˚V…“ ®…÷Z…∫…‰ §…c˜“ M…±…i…“ Ω˛…‰M…<« ΩË... ∂…‰Æ˙ Ω˛®… ∫…§…EÚ…‰ J……V……BM……*
M…÷Ø˚V…“ : +§… ®…È +{…x…‰ Y……x… ∫…‰ <∫… ∂…‰Æ˙
EÚ…‰ §…EÚÆ˙“ §…x…… n⁄ƒM……*(M…÷Ø˚ ®…Δj… {…g¯i…… ΩË* ∂…‰Æ˙ §…EÚÆ˙“ §…x… V……i…… ΩË+…ËÆ˙ ®… ®…™……x…‰ ±…M…i…… ΩË*)M…÷Ø˚V…“ : ∂…π™……‰, v™……x… Æ˙Ω‰* ¥…Ω˛ Y……x…
V…∫…∫…‰ +{…x…… ™…… n⁄∫…Æ˙… EÚ…x…÷EÚ∫……x… Ω˛…‰ Y……x… x…Ω˛” §…Œ±EÚ+Y……x… ΩË* Y……x… i……‰ ∫…§…EÚ“ ¶…±……<«E‰Ú ±…B Ω˛“ Ω˛…‰i…… ΩË*
∫…¶…“ + ¶…x…‰i……: (BEÚ∫……l… EÚ<« §……Æ˙ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ)Y……x… i……‰ ∫…§…EÚ“ ¶…±……<« E‰Ú ±…BΩ˛“ Ω˛…‰i…… ΩË*
b˜…Ï.+∫…M…Æ˙ ¥…W……Ω˛i… EÚ… V…x®… 5 V…÷±……<« 1946 EÚ…‰ =ii…Æ˙ |…n‰∂… E‰Ú°Úi…‰Ω˛{…÷Æ˙ ®… Ω÷+…* =xΩ˛…Âx…‰ +±…“M…g¯ ®…÷Œ∫±…®… ¥…∂¥… ¥…n¬™……±…™… ∫…‰ {…“.BS….b˜“i…EÚ EÚ“ {…g¯…<« EÚ“* =x…E‰Ú ±…‰J…x… ®… i…“x… EÚΩ˛…x…“ ∫…ΔO…Ω˛, S……Æ˙ ={…x™……∫…,UÙΩ˛ x……]ıEÚ +…ËÆ˙ EÚ<« +x™… Æ˙S…x……Bƒ ∂…… ®…±… ΩÈ ˛* =x…E‰Ú x……]ıEÚ…Â EÚ… n‰∂…¶…Æ˙ ®… ®…ΔS…x… Ω÷+… ΩË* <∫…E‰Ú +±……¥……, {…]ıEÚl…… E‰Ú˘ I…‰j…… ®… ¶…“ ¥…‰ ®…∂…Ω⁄Æ˙ΩÈ* "+…v…“ §……x…“', " n˘±±…“ {…Ω÷ƒS…x…… ΩË', "EËÚ∫…“ +…M… ±…M……<«', "+EÚ“',"∫…§…∫…‰ ∫…∫i…… M……‰∂i…' +… n˘ =x…EÚ“ |…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* ∫…Δ|… i…, ¥…‰ V…… ®…™…… ®…Œ±±…™…… <∫±…… ®…™…… E‰Ú +v™……{…EÚ ΩÈ*
JT �
��
-�/�
����-
18
• ¥……C™… {…gÂ, ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… {…Æ˙ v™……x… nÂ*®…È ®…Δj… {…g¯i…… Ω⁄ƒ*C™……, i…÷®… <∫…®… |……h… ¶…“ b˜…±… ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰?
• S…S……« EÚÆÂ*|…i™…‰EÚ ¥……C™… E‰Ú ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… EÚ… +…{…∫…“ ∫…Δ§…Δv… C™…… ΩË?{……`ˆ ¶……M…… ∫…‰ B‰∫…‰ ¥……C™… S…÷x… +…ËÆ˙ ±…J…Â*
n˘…‰∫i…… E‰Ú |…∫i…÷i…“EÚÆ˙h… ®…Â
ÆΔ˙M…®…ΔS…
= S…i… ÆΔM… ∫…VV…… ΩË*
∫……®… O…™……Â EÚ… = S…i… |…™……‰M… ΩË*
{……j…
¥…‰∂…¶…⁄π…… {……j……x…÷E⁄Ú±… ΩË*
S……±…-S…±…x… = S…i… ΩË*
Ω˛…¥…-¶……¥… ∫¥……¶…… ¥…EÚ ΩË*
+x™… {……j…… ∫…‰ +…ËÆ˙ |…∫…ΔM… ∫…‰ i……±…®…‰±… ΩË*
EÚl……‰{…EÚl…x…
∫…Δ¥……n˘ ∫{…π]ı ¥… ∏…¥™… ΩË*
∫…Δ¥……n˘ |…∫i…÷ i… ∫¥……¶…… ¥…EÚ ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
19
� Ω˛Æ‰EÚ ®… E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ Y……x… ΩË*
� Y……x… §……Ω˛Æ˙“ n˘J……¥…… x…Ω˛” ΩË*
� Y……x… ∫…§…EÚ“ ¶…±……<« E‰Ú ±…B ΩË*
� +ΩΔEÚ…Æ˙ ∫…‰ Y……x… +∫…°Ú±… Ω˛…‰i…… ΩË*
• Y……x… :
• Y……x… ∫…‰ ∫…Δ§…Δ v…i… =ŒCi…™……Â EÚ… ∫…ΔEÚ±…x… EÚÆÂ*
"" V…Y……∫…… E‰Ú §…x…… Y……x… x…Ω˛” Ω˛…‰i……*''--®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“
""=∫… Y……x… EÚ… EÚ…‰<« ±……¶… x…Ω˛” V…∫…‰ +…{… EÚ…®… ®… x…Ω˛” ±……i…‰*''--BΔ]ıx… S…‰J……‰¥…
20
®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ
J…÷∂…§…⁄ ∫…‰ +…ËÆ˙ ÆΔM…… ∫…‰BEÚ °⁄Ú±… §……‰±……-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*M……x…… ∫…‰ +…ËÆ˙ ±…Ω˛ Æ˙™…… ∫…‰ S… c˜™…… §……‰±…“-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*
+…‰ ∂… ∂…Æ˙! Ω˛¥…… EÚ…‰ ¶…‰V… n˘™…… EÚÆ˙§……‰±…… ∫…®…Δn˘Æ˙-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*
S……ƒn˘! i…÷®… S……ƒn˘x…“ =c‰±…i…‰ Æ˙Ω˛…‰V…÷M…÷x…⁄ §……‰±…‰-- Ω˛®… ¶…“ ΩÈ*
∫……M…Æ˙ {…Ω˛…c˜ x… n˘™……ƒ ∫…§… EÚΩ˛i…‰ ΩÈ--Ω˛®… <v…Æ˙ ΩÈ*
{…“. ®…v…÷∫…⁄n˘x…x…+x…÷¥……n˘ : <Δn÷®……‰Ω˛x…
EÚ ¥…i……
20
21
{…“. ®…v…÷∫…⁄n˘x…x… EÚ… V…x®… BÆ˙h……E÷Ú±…®… E‰Ú ¥…±…˝™…x… S…Æ˙RÛÆ˙… ®… Ω÷+…*+…{… "+§…⁄n˘…§…“ ∂…ŒCi… +¥……b«' +…ËÆ˙ "E‰ÚÆ˙±… §……±… ∫…… Ω˛i™… <ΔŒ∫]ı]¬ı™…⁄]ı+¥……b«' ∫…‰ ∫…®®…… x…i… ΩÈ* +…{… ∏…“®…⁄±…x…M…Æ˙®… +EÚ¥…⁄Æ˙ ®……v™… ®…EÚ ∫E⁄Ú±…®… |…v……x……v™……{…EÚ ΩÈ*
• S…S……« EÚÆ :""®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ'' ∫…… §…i… EÚÆ˙x…‰ ®… Y……x… EÚ“ C™…… ¶…⁄ ®…EÚ… ΩË?
• EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*
ÆΔM…… ∫…‰, +…¥……W…… ∫…‰, ±……Ë ∫…‰M…Δv…, ±…Ω˛Æ˙ ∫…§…™…Ω˛“ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ-- ®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*
®…‰Æ‰ |…™… ∫……l…“i…÷®… ¶…“ §……‰±……‰ x…, W……‰Æ˙ ∫…‰®…È <v…Æ˙ Ω⁄ƒ*
22
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
� EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ BEÚ…ΔEÚ“ E‰Ú ∞¸{… ®… §…n˘±…i…… ΩË*
� EÚ…]⁄«ıx… {…g¯EÚÆ˙ ¥…S……Æ˙ |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� BEÚ…ΔEÚ“Ú EÚ… ®…ΔS…x… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™… ±…J…i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚi……«- GÚ™…… +Œx¥… i… EÚ… ¥…∂±…‰π…h… EÚÆ˙i…… ΩË +…ËÆ˙ |…™……‰M… EÚÆ˙i…… ΩË*
22
23
®…n˘n˘ ±…Â...+n˘§… BZ-chv U -VÙ˚R VË¡⁄»⁄ respect
+…®…n˘x…“ hcp-am\w Y⁄-UÙ-]m A•¤æ⁄fl income
<Δi…W……®… G¿∏mSv ÿu- ]t-TÙ” »⁄¿»⁄—ʧ arrangement
S……ƒn˘x…“ =c‰±…x…… \nemhv XqhpI, ®X- YÙ∞ ≈—-Rp� ∑Ê◊⁄¶MV⁄◊⁄fl ‘⁄¡⁄s⁄fl
=±…]ı FXn-cv Gß-WÙ] …¡⁄fl•⁄™ opposite
EÚS…Æ˙… §…“x…x…‰¥……±…… N∏v Nh-dp-Iƒ s]dp-°p-∂-h¿ ’l-◊-W-YÙ-[o-Ls }⁄¡⁄VÊ≈Ê ‘ÊO⁄flQ»⁄»⁄¡⁄fl
rag sorters
J……±… N¿Ωw ˙RÙp ⁄»⁄fl% skin
J…… ∫…™…i… khn-ti-j-X £\l◊ …ÀÊfiŒ⁄}Ê speciality
M…÷W…Æ˙x…… IS∂p t]mhp-I LPk’ ˘Np-¤-Rp •¤lfl to pass
M…÷∫i……J…“ [n°mcw Lo-Ym ¶O⁄Q¬—⁄fl impudence
M…fi Ω˛ h…™……ƒ ho -Ω-am¿ œ”m-Tj-R- XÆ V⁄‰‘⁄{ the mistresses of house
S…i…÷Æ˙ _p≤n-am≥ OÙ≤ ∂fl¶™»⁄M}⁄ wise
S…Æ˙…M……Ω˛ ta®n¬ ÿew ˙Unf-Np ®Xm »Êflfi… ⁄ —⁄§◊⁄ grazing land
W™……n˘… IqSp-X¬ A§-Lm @©O⁄ more
nΔ˘b˜ in£ Ri-Pû] ÃOÊ– punishment
n˘Ω˛…c˜EÚÆ˙ K¿÷n®v sIm≠v Lo- j-Õd-ùLôiÓ Y⁄f%“
n˘…M… Id Lû\ O⁄≈Ê stain
v……‰ §…x… Ae-°p-Im-cn-Iƒ ˘Ti NX- Yj- RÙ-Ø-XÙ-∞-Ls •Ê‡fi∏
x…÷EÚ∫……x… \jvSw Sx-Pm ⁄Œ⁄o loss
¢Ú∫…±… hnfhv AÚ-YûP Oʇæ⁄flfl« harvest
23
24
§…÷V…÷M…« {]mb-ap-≈-h¿ YVRÙ-]-Yo »⁄æ⁄fl—¤”•⁄ aged
§…÷¥……<« hnX Æ˚R ∏}⁄fl° sowing
§……ËK…±…… M…B tIm]m-‘-\m-bn ˙LÙTj-RÙp ˚Tj-ß-V-UÙ-œ-Rp OʇfiƤ…Œ⁄r ¤W to
loose one's temper
®…g¯x…… s]mXn-bpI ˘TÙßk’ ‘ʇ•Êæ⁄flfl to frame
®……®…⁄±…“ km[m-c-W-amb ˘TÙ’-YÙ] —¤»⁄·¤ ⁄¿ ordinary
®…÷EÚ…§…±…… EÚÆ˙x…… a’-cn-°pI ˙TÙh-•- -”-Rp —⁄∞¶%—⁄fl to compete
®…⁄J…« hnUvVn ÿh-PÙs »⁄fl‡R% fool
®……ËW…⁄n˘ k∂n-ln-X-cmb B_-WÙ] B¡⁄fl»⁄ present
Ɖi… aW¬ UQp ‘ʇæÊflX sand
±…Ω˛ Æ˙™……ƒ Xcw-K-߃ £t-\- X-Ls }⁄¡⁄MV⁄ ripples
±……±… {…“±…… Ω˛…‰EÚÆ +i™… v…EÚ G÷Ún¬v… Ω˛…‰EÚÆ˙
±… {…EÚ Kpa-kvX≥ œUvRÙ V⁄fl»⁄·¤—⁄° clerk
±……Ë V¥……±……
¥…n÷π…“ ¥…n¬¥……x… ∫j…“
∫…®…Z…n˘…Æ˙ hnth-I-ap≈ A±-YÙokR …»Êfi ⁄ Êæ⁄flfl◊⁄Ÿ wise
∫……n˘M…“ ∫…Æ˙±…i……
∂…J∫… ¥™…ŒCi…
Ω÷x…Æ˙ I…®…i……
24
""∫…{…x…‰ ¥…‰ ∫…S… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰V……‰ ∫……‰i…‰ ¥…Ci… n‰J…‰ V……i…‰ ΩÈ;∫…{…x…‰ ¥…‰ ∫…S… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ V…x…E‰Ú ±…B +…{… ∫……‰x…… UÙ…‰c˜ n‰i…‰ ΩÈ*''
• o˘∂™… +…ËÆ˙ {…ΔŒCi…™……ƒ C™…… §…i……i…‰ ΩÈ?
26
®…È x…Ω˛” S……Ω˛i…… S…Æ˙-∫…÷J…,®…È x…Ω˛” S……Ω˛i…… S…Æ˙-n÷J…;∫…÷J…-n÷J… EÚ“ J…‰±… ®…S……Ëx…“,J……‰±…‰ V…“¥…x… +{…x…… ®…÷J…!
∫…÷J…-n÷J… E‰Ú ®…v…÷Æ˙ ®…±…x… ∫…‰™…Ω˛ V…“¥…x… Ω˛…‰ {… Æ˙{…⁄Æ˙x…; °ÚÆ˙ P…x… ®… +…‰Z…±… Ω˛…‰ ∂… ∂… °ÚÆ˙ ∂… ∂… ∫…‰ +…‰Z…±… Ω˛…‰ P…x…!
∫…÷J…-n÷J…∫…÷ ®…j……x…Δn˘x… {…Δi…
"∫…÷J…-n÷J… EÚ“ J…‰±… ®…S……Ëx…“,J……‰±…‰ V…“¥…x… +{…x…… ®…÷J…*'-<x… {…ΔŒCi…™…… EÚ… +…∂…™… C™…… ΩË?
" °ÚÆ˙ P…x… ®…Â +…‰Z…±… Ω˛…‰ ∂… ∂… °ÚÆ˙ ∂… ∂… ∫…‰ +…‰Z…±… Ω˛…‰ P…x…*' -™…Ω˛…ƒ P…x…+…ËÆ˙ ∂… ∂… EÚx…- EÚx… E‰Ú |…i…“EÚ ΩÈ?
EÚ ¥…i……
27
V…M… {…“ c˜i… ΩË + i…-n÷J… ∫…‰,V…M… {…“ c˜i… Ɖ + i…-∫…÷J… ∫…‰;®……x…¥…-V…M… ®… §…ƒ]ı V……¥…Ân÷J…-∫…÷J… ∫…‰ +…Ë' ∫…÷J…-n÷J… ∫…‰!
+ ¥…Æ˙i… n÷J… ΩË =i{…“c˜x…,+ ¥…Æ˙i… ∫…÷J… ¶…“ =i{…“c˜x…;n÷J…-∫…÷J… EÚ“ x…∂……- n˘¥…… ®…Â∫……‰i……-V……M…i…… V…M…-V…“¥…x…!
™…Ω˛ ∫……ƒZ… =π…… EÚ… +…ƒM…x…,+…À±…M…x… ¥…Æ˙Ω˛- ®…±…x… EÚ…; S…Æ˙ Ω˛…∫…-+∏…÷®…™… +…x…x…Ɖ <∫… ®……x…¥…-V…“¥…x… EÚ…!
"+ ¥…Æ˙i… ∫…÷J… ¶…“ =i{…“c˜x…' -C™…… +…{…<∫…∫…‰ ∫…Ω˛®…i… ΩË? C™……Â?
28
1 2
3 4
5
6 7
8
9 10
n˘…<» +…‰Æ˙ �����1. "®…÷J…' EÚ… ∫…®……x……l…‘ ∂…§n˘*5. <∫…EÚ… +l…« ΩË-- "+…EÚ…∂…'*6. ∫…÷J…-n÷J… E‰Ú ®…±…x… ∫…‰ ™…Ω˛ {… Æ˙{…⁄h…«
Ω˛…‰ V……i…… ΩË*9. ™…Ω˛ " x…ÆΔi…Æ˙' EÚ… ∫…®……x……l…‘ ΩË*
x…“S…‰ EÚ“ +…‰Æ˙ �����2. ∫…°Ú±…i…… {……x…‰ E‰Ú ±…B <∫…EÚ“ W…∞¸Æ˙i… ΩË*3. "®…‰P…' E‰Ú ±…B <∫… EÚ ¥…i…… ®… |…™…÷Ci…
∂…§n˘*4. EÚ ¥…i…… ®… "∫…Δ∫……Æ˙' EÚ… |…i…“EÚ…i®…EÚ ∂…§n˘*7. "=π……' EÚ… +l…«*8. "∫…÷J…-n÷J…' EÚ∫… ¥…v…… EÚ“ Æ˙S…x…… ΩË?10. ™…Ω˛ EÚ¶…“ x…Ω˛” §……‰±…x…… S…… Ω˛B*
• EÚ ¥…i…… ∫…‰ ∂…§n˘-™…÷M®……Â EÚ… S…™…x… EÚÆ˙E‰Ú ±…J…Â*∫…÷J…-n÷J…....................................................
• ¥…M…«{…Ω‰±…“ EÚ“ {…⁄Ãi… EÚÆÂ*
29
∫…÷ ®…j……x…Δn˘x… {…Δi… EÚ… V…x®… E÷Ú®……™…⁄ƒ E‰Ú EÚ…Ë∫……x…“ O……®… ®… 20 ®…<« 1900 EÚ…‰ Ω÷+…* ∫……i…
¥…π…« EÚ“ +…™…÷ ®… +…{…x…‰ ∫…¥…«|…l…®… UΔÙn˘-Æ˙S…x…… EÚ“* 1921 ®… ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ EÚ“ |…‰Æ˙h……
∫…‰ {…g¯…<« UÙ…‰c˜ n˘“* +…{…x…‰ |…M… i…∂…“±… ¥…S……Æ˙… EÚ“ {… j…EÚ… "∞¸{……¶…' x…EÚ…±…“ l…“* 1942
EÚ…‰ ±……‰EÚ…™…i…x… x……®…EÚ ∫……Δ∫EfiÚ i…EÚ {…“`ˆ EÚ“ ™……‰V…x…… §…x……<«* 1950 ®…Â +…EÚ…∂…¥……h…“ ∫…‰
∫…Δ§…n¬v… Ω÷B* 28 n˘∫…Δ§…Æ˙ 1977 EÚ…‰ +…{…EÚ“ ®…fii™…÷ Ω÷<«* "EÚ±…… +…ËÆ˙ §…⁄g¯… S……ƒn˘' {…Æ˙
∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, "±……‰EÚ…™…i…x…' {…Æ˙ ∫……‰ ¥…™…i… ±…Èb˜ x…‰Ω˛∞¸ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙
" S…nΔ§…Æ˙…' {…Æ˙ Y……x…{…“`ˆ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ +…{… ∫…®®…… x…i… Ω÷B*
• "∫…÷J…-n÷J…' EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™… ±…J…Â*
®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â
EÚ ¥…-{… Æ˙S…™… n˘™…… ΩË*
¥…π…™…-¥…∫i…÷ EÚ… =±±…‰J… ΩË*
+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… ±…J…… ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
30
{…i…… EÚ… |……™…Œ∂S…i… +Ø˚h… M……ƒv…“
+x…÷¥……n˘ : +Æ˙À¥…n˘ M…÷{i……
=∫… ∫…®…™… ®…È ∫……‰±…Ω˛ §…Æ˙∫… EÚ… l……*+…ËÆ˙ +{…x…‰ ®……i……- {…i…… E‰Ú ∫……l… n˘ I…h… +£Ú“EÚ…®… b˜Æ˙§…x… ∫…‰ EÚÆ˙“§… 18 ®…“±… n⁄Æ˙ BEÚ +…∏…®…®… Æ˙Ω˛i…… l……* +…∏…®… EÚ…‰ ®…‰Æ‰ n˘…n˘…V…“ ®…Ω˛…i®……M……ƒv…“ x…‰ ∫l…… {…i… EÚ™…… l……* +…∏…®… n⁄Æ˙n˘Æ˙…V…E‰Ú <±……E‰Ú ®… l……* ¥…Ω˛…ƒ n⁄Æ˙-n⁄Æ˙ i…EÚ, §…∫…, M…xx…‰E‰Ú J…‰i… l…‰* ∂…Ω˛Æ˙ ∫…‰ §…Ω÷i… n⁄Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h…¥…Ω˛…ƒ Ω˛®……Ɖ EÚ…‰<« {…c˜…‰∫…“ x…Ω˛” l…‰* <∫… ±…B ®…È+…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ n˘…‰ §… Ω˛x…Â Ω˛®…‰∂…… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú<Δi…W……Æ˙ ®… Æ˙Ω˛i…‰ l…‰* Ω˛®… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú Ω˛Æ˙ ®……ËE‰ÚEÚ“ i…±……∂… ®… Æ˙Ω˛i…‰, V…∫…∫…‰ Ω˛®… +{…x…‰ ®…j…… ∫…‰ ®…±… ∫…EÂÚ +…ËÆ˙ ∫……l… Ω˛“ ¥…Ω˛…ƒ E‰Ú ∫…x…‰®……P…Æ˙ ®… °Ú±®… n‰J… ∫…EÂÚ*
BEÚ n˘x… {…i……V…“ x…‰ ®…÷Z…∫…‰ EÚΩ˛… EÚ ®…È=xΩ EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∂…Ω˛Æ˙ ±…‰ V……>ƒ* =x…EÚ“ ¥…Ω˛…ƒ {…⁄Ɖ n˘x… EÚ“ BEÚ ®…“À]ıM… l…“* ®…÷Z…‰ B‰∫…‰ Ω˛“ ®……ËE‰Ú EÚ“i…±……∂… l…“* C™…… EÚ ®…È ∂…Ω˛Æ˙ V…… Æ˙Ω˛… l……, ®……ƒ x…‰
®…÷Z…‰ ∫……®……x… ±……x…‰ EÚ“ BEÚ ±…Δ§…“ ±…∫]ı l…®……n˘“* ∂…Ω˛Æ˙ ®… ®…÷Z…‰ {…⁄Æ˙… n˘x… §…i……x…… l……* <∫… ±…B {…i……V…“ x…‰ ®…÷Z…∫…‰ ¥…Ω˛…ƒ EÚ<« §…EÚ…™…… EÚ…®…… EÚ…‰{…⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛…* <∫…®… EÚ…Æ˙ EÚ“ ∫…¥…‘À∫…M…¶…“ ∂…… ®…±… l…“*
®…Èx…‰ {…i……V…“ EÚ…‰ ®…“À]ıM… EÚ“ V…M…Ω˛ {…Æ˙UÙ…‰c˜… i……‰ =xΩ˛…Âx…‰ ®…÷Z…‰ {……ƒS… §…V…‰ ¥…Ω˛” +… V……x…‰EÚ…‰ EÚΩ˛…* §…i……B M…B EÚ…®…… EÚ…‰ °Ú]ı…°Ú]ı x…{…]ı…x…‰E‰Ú §……n˘ ®…È Z…]ı ∫…‰ ∫…x…‰®……P…Æ˙ ®… P…÷∫… M…™……* ¥…Ω˛…ƒV……Ïx… §…‰x… EÚ“ BEÚ n˘±…S…∫{… °Ú±®… n‰J…i…‰-n‰J…i…‰ ®…÷Z…‰ ∫…®…™… EÚ… §…±…E÷Ú±… v™……x… x…Ω˛”Æ˙Ω˛…* +…ËÆ˙ V…§… v™……x… +…™…… i…§… i…EÚ ∂……®… E‰Ú∫……g‰ {……ƒS… §…V… S…÷E‰Ú l…‰* ®…È Z…]ı{…]ı M…ËƉV…{…Ω÷ƒS……* ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ EÚ…Æ˙ ±…‰EÚÆ˙ V…§… ®…È {…i……V…“ E‰Ú{……∫… {…Ω÷ƒS…… i…§… i…EÚ ∂……®… E‰Ú UÙΩ˛ §…V… S…÷E‰Úl…‰* {…i……V…“ §…‰∫…•…“ ∫…‰ ®…‰Æ˙… <Δi…W……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω‰ l…‰*
∫…Δ∫®…Æ˙h…
31
¥…Ω˛ Z…⁄ ˆ §……‰±……, ""EÚ…Æ˙ i…Ë™……Æ˙x…Ω˛” l…“ <∫… ±…B n‰Æ˙ Ω˛…‰ M…<«*''--<∫… i…Æ˙Ω˛ Z…⁄ ˆ §……‰±…x…… C™……∫…Ω˛“ ΩË? C™……Â?
=xΩ˛…Âx…‰ =i∫…÷EÚi……{…⁄¥…«EÚ {…⁄UÙ…, ""i…÷®… ±…‰]ı C™……ÂΩ÷B?'' =xΩ ™…Ω˛ §…i……i…‰ Ω÷B ®…÷Z…‰ §…Ω÷i… ∂…®…«+…<« EÚ ®…È V……Ïx… §…‰x… EÚ“ BEÚ {…Œ∂S…®…“ °Ú±®…n‰J… Æ˙Ω˛… l……* <∫… ±…B ®…Èx…‰ EÚΩ˛ n˘™…… EÚ EÚ…Æ˙i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛” l…“ <∫… ±…B ®…÷Z…‰ ¥…Ω˛…ƒ n‰Æ˙ Ω˛…‰ M…<«*
®…÷Z…‰ <∫… §……i…EÚ … EÚ … ‰ < «+Δn˘…W…… x…Ω˛” l…… EÚ {…i……V…“{…Ω˛±…‰ Ω˛“ M…ËƉV…EÚ…‰ °Ú…‰x… EÚÆ˙
S…÷E‰Ú l…‰ +…ËÆ˙ +∫… ±…™…i… ∫…‰ ¥…… EÚ¢Ú l…‰* ¥…‰ ®…‰Æ‰Z…⁄ ˆ EÚ…‰ V……x… S…÷E‰Ú l…‰ {…Æ˙ §……‰±…‰, "" V…∫… i…Æ˙Ω˛∫…‰ ®…Èx…‰ i…÷®Ω §…c˜… EÚ™…… ΩË =∫…®…®…÷Z…∫…‰ EÚ…‰<« ¶……Æ˙“ S…⁄EÚ Ω÷<«ΩË* ®…Èx…‰ i…÷®Ω ∫…S…
§……‰±…x…‰ EÚ… +…i®… ¥…∂¥……∫… x…Ω˛” n˘™…… ΩË* +§…®…È P…Æ˙ i…EÚ EÚ“+`ˆ…Æ˙Ω˛ ®…“±…EÚ“ n⁄Æ˙“ {…Ën˘±…S…±…EÚÆ˙ Ω˛“i…™… EÚ∞ƒ M……*''™…Ω˛ EÚΩ˛i…‰ Ω÷B∫…⁄]ı-§…⁄]ı {…Ω˛x…‰ {…i……V…“ x…‰ S…±…x…… ∂…÷∞¸ EÚ™……*+Δv…‰Æ˙… Ω˛…‰ S…÷EÚ… l…… +…ËÆ˙ W™……n˘…i…Æ˙ Æ˙…∫i…… EÚSS……l……* ∫…c˜EÚ ∫…÷x…∫……x… l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ EÚ…‰<« Æ˙…‰∂…x…“¶…“ x…Ω˛” l…“* ®…È {…i……V…“ EÚ…‰ +E‰Ú±…… x…Ω˛” UÙ…‰c˜∫…EÚi…… l……*
""P…Æ˙ i…EÚ EÚ“ +`ˆ…Æ˙Ω˛ ®…“±… ˙EÚ“ n⁄Æ˙“ {…Ën˘±… S…±…EÚÆ˙ Ω˛“ i…™…EÚ∞ƒ M……*'' --®…x…“±……±… M……ƒv…“ E‰Ú<∫… x…h…«™… ∫…‰ +…{… ∫…Ω˛®…i… ΩË?C™……Â?
31
32
<∫… ±…B ∫……g‰ {……ƒS… P…Δ]‰ı i…EÚÚ ®…È =x…E‰Ú {…“U‰Ù-{…“U‰Ù v…“®…“ M… i… ∫…‰ EÚ…Æ˙ S…±……i…… Æ˙Ω˛…* +…ËÆ˙ ®…‰Æ‰Z…⁄ ˆ {…Æ˙ {…i……V…“ EÚ…‰ |……™…Œ∂S…i… EÚÆ˙i…‰ Ω÷Bn‰J…i…… Æ˙Ω˛…* =∫… n˘x… ®…Èx…‰ V…“¥…x… EÚ… BEÚ+Ω˛®… x…h…«™… ±…™……-- ®…È EÚ¶…“ ¶…“ Z…⁄ ˆ x…Ω˛”§……‰±…⁄ƒM……*
®…È +EÚ∫…Æ˙ <∫… P…]ıx…… E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……‰S…i……Ω⁄ƒ* +M…Æ˙ {…i……V…“ x…‰ ®…÷Z…‰ +x™… {……±…EÚ…Â EÚ“
¥…π…«∫…÷n⁄Æ˙
+¥…∫…Æ˙
|…i…“I…… f⁄ƒg¯
|…n‰˘∂… §…Æ˙∫… <±……EÚ… ®……ËEÚ… n⁄Æ˙n˘Æ˙…V…
i…±……∂…<Δi…W……Æ˙
i…Æ˙Ω˛ ∫…W…… n˘“ Ω˛…‰i…“ i……‰ C™…… ®…Èx…‰ EÚ…‰<« ∫…§…EÚ∫…“J…… Ω˛…‰i……! ∂……™…n˘ x…Ω˛”* ∫…W…… Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú §……n˘¶…“ ®…È ∂……™…n˘ Z…⁄ ˆ §……‰±…x…‰ EÚ“ +{…x…“ +…n˘i…x…Ω˛” §…n˘±…i…“ Ω˛…‰i…“* {…ÆΔi…÷ <∫… +ÀΩ˛∫…EÚ P…]ıx……EÚ… ®…‰Æ‰ >{…Æ˙ §…Ω÷i… M…Ω˛Æ˙… +∫…Æ˙ Ω÷+…* ®…÷Z…‰±…M…i…… ΩË V…Ë∫…‰ ™…Ω˛ P…]ıx…… EÚ±… Ω˛“ P…]ı“ Ω˛…‰*+ÀΩ˛∫…… EÚ“ ™…Ω˛“ ∂…ŒCi… ΩË*
• ∫…Ω˛“ ®…±……x… EÚÆÂ*
• +l…«¶…‰n˘ ∫…®…Z…Â*
b˜Æ˙§…x… ∫…‰ 18 ®…“±… n⁄Æ˙ BEÚ +…∏…®… ®… Æ˙Ω˛i…… ΩË*
b˜Æ˙§…x… ∫…‰ 18 ®…“±… n⁄Æ˙ BEÚ +…∏…®… ®… Æ˙Ω˛i…… l……*
®…È +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ n˘…‰ §… Ω˛x…Â Ω˛®…‰∂…… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú <Δi…W……Æ˙ ®… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ*
®…È +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ n˘…‰ §… Ω˛x…Â Ω˛®…‰∂…… ∂…Ω˛Æ˙ V……x…‰ E‰Ú <Δi…W……Æ˙ ®… Æ˙Ω˛i…‰ l…‰*
¥…Ω˛…ƒ n⁄Æ˙ i…EÚ M…xx…‰ E‰Ú J…‰i… ΩÈ*
¥…Ω˛…ƒ n⁄Æ˙ i…EÚ M…xx…‰ E‰Ú J…‰i… l…‰*
33
• {…j… ±…J…Â*
∫…Δ∫®…Æ˙h… EËÚ∫…… ±…M……? {…÷j… EÚ“ M…±…i…“ {…Æ˙ {…i…… x…‰ +{…x…‰ +…{… EÚ…‰ ∫…W…… n˘“* <∫…“ n˘n« E‰ÚBΩ˛∫……∫… ∫…‰ +Ø˚h… M……ƒv…“ x…‰ ™…Ω˛ x…h…«™… ±…™……- ®…È EÚ¶…“ Z…⁄ ˆ x…Ω˛” §……‰±…⁄ƒM……* +{…x…… n˘n« ¥…Ω˛ n˘…‰∫i… ∫…‰§……ƒ]‰ı §…x…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ ∫…EÚ…* =∫…x…‰ ®…j… EÚ…‰ {…j… ±…J……* ¥…Ω˛ {…j… EÚ±{…x…… EÚÆ˙E‰Ú ±…J…Â*
b˜…Ï. +Ø˚h… M……ƒv…“ ®…x…“±……±… M……ƒv…“ E‰Ú §…‰]‰ı +…ËÆ˙ ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ E‰Ú {……‰i…‰ ΩÈ* +Ø˚h… M……ƒv…“ x…‰ 30 ∫……±…
i…EÚ ]ı…<®∫… +…Ï°Ú <Δ b˜™…… ®… EÚ…®… EÚ™……* +…{…EÚ“ +x…‰EÚ EÚi……§… |…EÚ… ∂…i… ΩÈ* +…{… B®….E‰Ú.M……ƒv…“
<Δ∫]ı“]¬ı™…⁄]ı E‰Ú ∫…Δ∫l……{…EÚ ΩÈ ˛* ™…Ω˛ ∫…Δ∫l…… +ÀΩ˛∫…… {…Æ˙ ∂……‰v… EÚÆ˙i…“ ΩË*
®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â
∫l……x… +…ËÆ˙ i……Æ˙“J… ΩÈ*
= S…i… ∫…Δ§……‰v…x… ΩË*
¥…π…™… EÚ… ∫…Ω˛“ ∫…Δ|…‰π…h… ΩË*
∫¥… x…nÊ∂… ΩË*
{…i…… ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
JT �
��
-�/�
����-
34
®…‰Æ‰ §…SS…‰ EÚ…‰ ∫…J……Bƒ...+•…Ω˛…®… À±…EÚx…
15 ®……S…« 1860
|…™… M…÷Ø˚V…“,
∫…¶…“ ¥™…ŒCi… x™……™… |…™… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰ +…ËÆ˙ x… Ω˛“ ∫…§… ∫…S… §……‰±…i…‰ ΩÈ* ™…Ω˛ i……‰ ®…‰Æ˙… §…SS……EÚ¶…“ x… EÚ¶…“ ∫…“J… Ω˛“ ±…‰M……* {…Æ˙ =∫…‰ ™…Ω˛ +¥…∂™… ∫…J……Bƒ EÚ +M…Æ˙ n÷ x…™…… ®… §…n˘®……∂…±……‰M… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ i……‰ +SU‰Ù x…‰EÚ <Δ∫……x… ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ* +M…Æ˙ ∫¥……l…‘ Æ˙…V…x…“ i…Y… ΩÈ i……‰ V…x…i…… E‰Ú Ω˛i… ®… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰¥……±…‰ n‰∂…|…‰®…“ ¶…“ ΩÈ* =∫…‰ ™…Ω˛ ¶…“ ∫…J……Bƒ EÚ +M…Æ˙ n÷∂®…x… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ i……‰ n˘…‰∫i… ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ*®…÷Z…‰ {…i…… ΩË EÚ <∫…®… ∫…®…™… ±…M…‰M……* {…ÆΔi…÷ Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰=∫…‰ ™…Ω˛ W…∞¸Æ˙ ∫…J……Bƒ EÚ ®…‰Ω˛x…i… ∫…‰ EÚ®……™…… BEÚ{…Ë∫…… ¶…“ Ω˛Æ˙…®… ®… ®…±…“ x……‰]ı… EÚ“ M…b¬b˜“ ∫…‰ EÚΩ˛”+ v…EÚ ®…⁄±™…¥……x… Ω˛…‰i…… ΩË*
=∫…‰ Ω˛…Æ˙x…… ∫…J……Bƒ +…ËÆ˙ V…“i… ®… J…÷∂… Ω˛…‰x…… ¶…“ ∫…J……Bƒ* Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰ =∫…‰ Æ˙…M…-n¬¥…‰π… ∫…‰ n⁄Æ˙ Æ˙J… +…ËÆ˙ =∫…‰ +{…x…“ ®…÷∫…“§…i……ÂEÚ…‰ Ωƒ∫…EÚÆ˙ ]ı…±…x…… ∫…J……Bƒ* ¥…Ω˛V…±n˘“ Ω˛“ ™…Ω˛ ∫…§… ∫…“J… EÚ §…n˘®……∂…… EÚ…‰
+…∫……x…“ ∫…‰ EÚ…§…⁄ ®…Â EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… ΩË*
"®…‰Ω˛x…i… ∫…‰ EÚ®……™…… BEÚ {…Ë∫…… ¶…“,Ω˛Æ˙…®… ®… ®…±…“ x……‰]ı… EÚ“ M…b¬b˜“ ∫…‰EÚΩ˛” + v…EÚ ®…⁄±™…¥……x… Ω˛…‰i…… ΩË*'--+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… |…EÚ]ı EÚÆÂ*
"§…n˘®……∂…… EÚ…‰ +…∫……x…“ ∫…‰ EÚ…§…⁄ ®… EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… ΩË*' --B‰∫…… C™……ÂEÚΩ˛… Ω˛…‰M……?
{…j…
35
"x…EÚ±… EÚÆ˙E‰Ú {……∫… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ °‰Ú±…Ω˛…‰x…… §…‰Ω˛i…Æ˙ ΩË*' +•…Ω˛…®… À±…EÚx…E‰Ú <∫… ¥…S……Æ˙ ∫…‰ C™…… +…{… ∫…Ω˛®…i…ΩÈ? C™……Â?
+M…Æ˙ ∫…Δ¶…¥… Ω˛…‰ i……‰ =∫…‰ EÚi……§…… EÚ“ ®…x…®……‰Ω˛EÚ n÷ x…™…… ®… +¥…∂™… ±…‰ V……Bƒ* ∫……l…-∫……l… =∫…‰ |…EfiÚ i… EÚ“ ∫…÷Δn˘Æ˙i……, x…“±…‰ +…∫…®……x… ®… =c˜i…‰ +…W……n˘ {…I…“, ∫…÷x…Ω˛Æ˙“ v…⁄{… ®…ÂM…÷x…M…÷x……i…“ ®…v…÷®…ŒCJ…™……ƒ +…ËÆ˙ {…Ω˛…c˜ E‰Ú f¯±……x…… {…Æ˙ J…±… J…±……i…‰ V…ΔM…±…“ °⁄Ú±…… EÚ“ Ωƒ∫…“ EÚ…‰ ¶…“ x…Ω˛…Æ˙x…‰nÂ* ∫E⁄Ú±… ®… =∫…‰ ∫…J……Bƒ EÚ x…EÚ±… EÚÆ˙E‰Ú {……∫…Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ °‰Ú±… Ω˛…‰x…… §…‰Ω˛i…Æ˙ ΩË*
S……Ω‰ ∫…¶…“ ±……‰M… =∫…‰ M…±…i… EÚΩÂ, {…ÆΔi…÷ ¥…Ω˛ +{…x…‰ ¥…S……Æ˙… ®… {…CEÚ… ¥…∂¥……∫… Æ˙J…‰+…ËÆ˙ =x…{…Æ˙ + c˜˜M… Æ˙Ω‰* ¥…Ω˛ ¶…±…‰ ±……‰M…… E‰Ú ∫……l… x…‰EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚƉ +…ËÆ˙ §…n˘®……∂…… EÚ…‰EÚÆ˙…Æ˙… ∫…§…EÚ ∫…J……B* V…§… ±……‰M… ¶…‰c˜… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ BEÚ Ω˛“ BEÚ Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙ S…±… Æ˙Ω‰ Ω˛… i……‰
=∫…®… ¶…“c˜ ∫…‰ +±…M… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…… Æ˙…∫i…… §…x……x…‰EÚ“ Ω˛®®…i… Ω˛…‰* =∫…‰ ∫…J……Bƒ EÚ ¥…Ω˛ Ω˛Æ‰EÚ EÚ“ §……i…EÚ…‰ v…Ë™…«{…⁄¥…«EÚ ∫…÷x…‰, °ÚÆ˙ =∫…‰ ∫…i™… EÚ“ EÚ∫……Ë]ı“ {…Æ˙EÚ∫…‰ +…ËÆ˙ E‰Ú¥…±… +SUÙ…<« EÚ…‰ Ω˛“ O…Ω˛h… EÚƉ* +M…Æ˙
Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰ =∫…‰ n÷J… ®… ¶…“ Ωƒ∫…x…‰ EÚ“ ∫…“J… nÂ*
=∫…‰ ∫…®…Z……Bƒ EÚ +M…Æ˙ Æ˙…‰x…… ¶…“ {…c‰ i……‰ =∫…®… EÚ…‰<« ∂…®…« EÚ“ §……i… x…Ω˛” ΩË* ¥…Ω˛+…±……‰S…EÚ…Â EÚ…‰ x…W…Æ˙+Δn˘…W… EÚÆ +…ËÆ˙ S……]÷ıEÚ…Æ˙… ∫…‰ ∫……¥…v……x… Æ˙Ω‰* ¥…Ω˛+{…x…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ“ i……EÚi… E‰Ú §…±…§…⁄i…‰ {…Æ˙ ¶…Æ˙{…⁄Æ˙ EÚ®……<« EÚƉ, {…ÆΔi…÷ +{…x…“+…i®…… +…ËÆ˙ +{…x…‰ <«®……x… EÚ…‰ EÚ¶…“ x… §…‰S…‰* =∫…®… ∂…ŒCi… Ω˛…‰ EÚ S…±±……i…“¶…“c˜ E‰Ú ∫……®…x…‰ ¶…“ J…c˜… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…‰ ∫…i™… E‰Ú ±…B V…⁄Z…i…… Æ˙Ω‰* +…{… =∫…‰ i…∫…±±…“∫…‰ ∫…J……Bƒ, {…ÆΔi…÷ §…Ω÷i… ±……c˜-{™……Æ˙ ®… =∫…‰ §…M……c x…Ω˛”* =∫…‰ Ω˛®…‰∂…… B‰∫…“∫…“J… n EÚ ®……x…¥…-V…… i… {…Æ˙ =∫…EÚ“ +∫…“®… ∏…n¬v…… §…x…“ Æ˙Ω‰*
®…Èx…‰ +{…x…‰ {…j… ®…Â §…Ω÷i… E÷ÚUÙ ±…J…… ΩË* n‰J…Â, <∫…®…Â ∫…‰C™…… EÚÆ˙x…… ∫…Δ¶…¥… ΩË*
"¶…“c˜ ∫…‰ +±…M… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…… Æ˙…∫i……§…x……x……' EÚ… ®…i…±…§… C™…… ΩË?
+•…Ω˛…®… À±…EÚx…
36
®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â
¥…π…™… EÚ… ¥…∂±…‰π…h… EÚ™…… ΩË*
|…∫i…÷i…“EÚÆ˙h… ®…Â GÚ®…§…n¬v…i…… ΩË*
= S…i… ¶……π…… EÚ… |…™……‰M… EÚ™…… ΩË*
+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… |…∫i…÷i… EÚ™…… ΩË*
= S…i… ∂…“π…«EÚ n˘™…… ΩË*
• ±…P…÷-±…‰J… ±…J…Â*
"∫…°Ú±… V…“¥…x…' ¥…π…™… {…Æ˙ ±…P…÷- ±…‰J… ±…J…Â*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
+•…Ω˛…®… À±…EÚx… EÚ… V…x®… 12 °ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1809 EÚ…‰ Ω÷+… l……* +…{…E‰Ú {…i…… i……‰®…∫…
À±…EÚx… +…ËÆ˙ ®……i…… x……x∫…“ Ω˛…R¬ÛC∫… l…‰* n˘…‰x…… M…Æ˙“§… +…ËÆ˙ +x…{…g¯ l…‰* ∫¥…™…Δ {…g¯EÚÆ˙
1837 ®… +•…Ω˛…®… À±…EÚx… ¥…EÚ“±… §…x…‰* 1860 ®… +…{… +®…Æ˙“EÚ… E‰Ú ∫……‰±…Ω˛¥…”
Æ˙…π]≈ı{… i… E‰Ú ∞¸{… ®… S…÷x…‰ M…B* +…{…x…‰ ™…Ω˛ {…j… +{…x…‰ {…÷j… E‰Ú ∂…I…EÚ EÚ…‰ ±…J…… l……,
V……‰ BEÚ B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ n˘∫i……¥…‰W… ΩË*
37
EÚ…°Ú“ n‰Æ˙ i…EÚ V…§… EÚ…‰<« {…Ω˛S……x… ¥……±……x…Ω˛” n˘J…… i……‰ ®…Èx…‰ ∫……‰S……, +E‰Ú±…‰ V……x…‰ E‰Ú§…V……™… ∫]‰ı∂…x… E‰Ú |…i…“I……±…™… ®… Ø˚EÚEÚÆ˙ Ω˛“E÷ÚUÙ P…Δ]‰ı §…i…… ±…B V……B*
®…M…Æ˙ ®…‰Æ˙… ™…Ω˛ ∫……‰S…… Ω÷+… ¶…“ ∫…Δ¶…¥… x…Ω˛”Ω÷+…* C™…… EÚ |…i…“I……±…™… ®… ¶…“c˜-¶……c˜ <i…x…“W™……n˘… l…“ EÚ ®…÷Z…‰ ¥…Ω˛…ƒ +{…x…‰ ±…B `ˆΩ˛Æ˙∫…EÚx…‰ EÚ“ EÚ…‰<« M…÷ΔV……<∂… x…W…Æ˙ x…Ω˛” +…<«*<∫…E‰Ú +±……¥…… l……‰c˜“-l……‰c˜“ ∫…n˘‘ ¶…“ ∂…÷∞¸ Ω˛…‰S…÷EÚ“ l…“* V……‰ Æ˙…i… E‰Ú M…Ω˛Æ˙…i…‰ Ω˛“ +…ËÆ˙ ¶…“+ v…EÚ §…g¯ V……i…“ l…“* ®…‰Æ‰ {……∫… +…‰g¯x…‰- §…UÙ…x…‰EÚ…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” l……*
+Δi… ®… ™…Ω˛“ i…™… EÚ™…… EÚ ∫……Ω˛∫… ∫…‰EÚ…®… ±…™…… V……B +…ËÆ˙ +{…x…“ Eڅϱ……‰x…“ EÚ“+…‰Æ˙ |…∫l……x… EÚÆ˙ n˘™…… V……B*
®…‰Æ˙“ M……c˜“ EÚ<« P…Δ]‰ı ¥…±…Δ§… ∫…‰ S…±… Æ˙Ω˛“l…“* V…§… ®…È +M…±…‰ M…Δi…¥™… ∫]‰ı∂…x… {…Æ˙ {…Ω÷ƒS…… i……‰®…Èx…‰ EÚ<« Æ˙C∂…… S……±…EÚ…Â ∫…‰ V…¥……Ω˛Æ˙ Eڅϱ……‰x…“S…±…x…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛…*
S…⁄ƒ EÚ V…¥……Ω˛Æ˙ Eڅϱ……‰x…“ ∫]‰ı∂…x… ∫…‰ n⁄Æ˙{…c˜i…“ l…“ +…ËÆ˙ Æ˙…∫i…… ¶…“ ∫…÷x…∫……x… l……, <∫… ±…BEÚ…‰<« ¶…“ Æ˙C∂…… S……±…EÚ ®…÷Z…‰ V…¥……Ω˛Æ˙ Eڅϱ……‰x…“±…‰ V……x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛” Ω÷+…*
®…È {±……]ı°Ú…®…« ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ±…EÚÆ˙ EÚ…‰<«{…Δp˘Ω˛ ®…x…]ı i…EÚ <∫…“ |…i…“I…… ®… J…c˜… Æ˙Ω˛… EÚEÚ…‰<« Æ˙C∂…… S……±…EÚ x… ∫…Ω˛“, ∂……™…n˘ ]≈‰ıx… ∫…‰=i…Æ˙“ EÚ…‰<« ∫…¥……Æ˙“ Ω˛“ =v…Æ˙ V……x…‰¥……±…‰ n˘J…V……B* Æ˙…i… M…Ω˛Æ˙…x…‰ ±…M…“ i……‰ ∫…÷x…∫……x… Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙V……i…‰ Ω÷B ®…x… {…CEÚ… x…Ω˛” Ω˛…‰ {……i……, Ω˛…ƒ ∫…ΔM…-∫……l… E‰Ú ±…B EÚ…‰<« =v…Æ˙ V……x…‰¥……±…… ®…±… V……™…i……‰ +…n˘®…“ x…c˜Æ˙ Ω˛…‰EÚÆ˙ V…… ∫…EÚi…… ΩË*
∫…‰¥…EÚ Æ˙…®… ™……j…“
=V……±……
EÚΩ˛…x…“
37
38
®…È ®……M…« ∫…‰ §…J…⁄§…“ {… Æ˙ S…i… l……* +Δi…i…&®…È ®…x… {…÷J…i…… EÚÆ˙E‰Ú S…±… Ω˛“ {…c˜…* S…±…i…‰-S…±…i…‰ V…Ë∫…‰ Ω˛“ ®…È ∫]‰ı∂…x… EÚ“ ∫…“®…… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ±…… i……‰ ™…Ω˛ n‰J…EÚÆ˙ nΔM… Æ˙Ω˛ M…™…… EÚ ∫…c˜EÚEÚ“ n˘…‰x…… i…Æ˙¢Ú J…c‰ §…V…±…“ E‰Ú J…Δ¶…… {…Æ˙ BEÚ¶…“ §…±§… +l…¥…… Æ˙…Ïb˜ x…Ω˛” V…±… Æ˙Ω˛“ ΩË* +Δv…‰Æ˙“Æ˙…i… l…“ +…ËÆ˙ ®…‰Æ‰ ∫……l… S…±…x…‰¥……±…… EÚ…‰<« x…Ω˛”l……* B‰∫…“ ¥…EÚ]ı {… Æ˙Œ∫l… i… ®… x…Œ∂S…Δi… Ω˛…‰EÚÆ˙§…g¯i…‰ S…±…‰ V……x…… ¶…“ ∫…÷M…®… x…Ω˛” l……*
BEÚ n˘…‰ ¥……Ω˛x… <v…Æ˙-=v…Æ˙ +…B, M…B¶…“, ®…M…Æ˙ =x…EÚ“ I…“h… Æ˙…‰∂…x…“ ®… Æ˙…∫i…… i……‰ n⁄Æ˙i…EÚ x…Ω˛” n‰J…… V…… ∫…EÚi…… l……* °ÚÆ˙ ∫…c˜EÚ ¶…“`ˆ“EÚ x…Ω˛” l…“, =∫…®… ¶…“ V…M…Ω˛-V…M…Ω˛ M…b¬f‰ l…‰*J…ËÆ,˙ EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ ∫……¥…v……x…“ ∫…‰ v…“®…‰-v…“®…‰ S…±…i…‰Ω÷B ®…È BEÚ ®……‰c˜ i…EÚ {…Ω÷ƒS… Ω˛“ M…™……*
¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ ®…‰Æ˙… Æ˙…∫i…… n⁄∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ ®…÷c˜i……l……* i…¶…“ ®…Èx…‰ n‰J…… EÚ l……‰c˜…-∫…… +…M…‰ n˘…‰¥™…ŒCi… v…“®…“ M… i… ∫…‰ BEÚ ±……±…]‰ıx… Ω˛…l… ®… ±…B +…M…‰ §…g¯ Æ˙Ω‰ l…‰*
®…÷Z…‰ =∫… ±……±…]‰ıx… E‰Ú |…EÚ…∂…∫…‰ ®……M…« n˘J… ∫…EÚx…‰ EÚ“ ∫…Δ¶……¥…x…… n˘J……<« {…c˜“* +Δv…‰Æ˙“ Æ˙…i… ®… ®…÷Z…‰™…Ω˛ |…EÚ…∂… BEÚ <«∂¥…Æ˙“™… ¥…¶…⁄ i…V…Ë∫…… V……x… {…c˜…* ®…È ±…{…EÚEÚÆ˙ =x…n˘…‰x…… E‰Ú x…W…n˘“EÚ {…Ω÷ƒS… M…™……* =x…E‰ÚBEÚn˘®… x…EÚ]ı V……EÚÆ˙ ®…ÈËx…‰ {……™…… EÚ ¥…‰ n˘…‰x…… Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ i……‰ x…{…]ı +Δv…‰l…‰* =x…E‰Ú Ω˛…l… ®… V…±…i…“ ±……±…]‰ıx…n‰J…EÚÆ˙ ®…÷Z…‰ P……‰Æ˙ +…∂S…™…« Ω÷+…*+{…x…“ V…Y……∫…… EÚ… n˘®…x… x…Ω˛”EÚÆ˙ {……™…… i……‰ ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, ""¶……<«∫…⁄Æ˙n˘…∫… ±……‰M……‰! +…{… V……‰ ™…Ω˛ V…±…i…“±……±…]‰ıx… ±…‰EÚÆ˙ Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙ S…±… Æ˙Ω‰ΩÈ, ¶…±…… <∫…∫…‰ +…{…EÚ…‰ C™…… ±……¶… ®…±… Æ˙Ω˛… ΩË?''
39
®…‰Æ˙“ ™…Ω˛ ∫…Ω˛V… =iEΔÚ`ˆ… ∫…÷x…EÚÆ˙ ¥…‰ n˘…‰x……ÂS…±…i…‰-S…±…i…‰ Ø˚EÚ M…B +…ËÆ˙ =x…®… V……‰ =©… ®…§…c˜… l…… §……‰±……, ""§……§…⁄V…“, ±……±…]‰ıx… Ω˛®… +{…x…‰¥……∫i…‰ ±…‰EÚÆ˙ x…Ω˛” S…±… Æ˙Ω‰ ΩÈ, §…Œ±EÚ +…{… V…Ë∫…‰+…ƒJ…¥……±…… E‰Ú ±…B ±…‰EÚÆ˙ S…±… Æ˙Ω‰ ΩÈ*''
®…Èx…‰ EÚΩ˛…, ""®…‰Æ‰ ±…B C™……Â? ®…‰Æ˙“ +…{…EÚ…‰C™…… ÀS…i……? V…∫…‰ W…∞¸Æ˙i… Ω˛…‰M…“ ¥…Ω˛ J…÷n˘ +{…x…“Æ˙…‰∂…x…“ EÚ… |…§…Δv… EÚƉM……*''
=x…®… ∫…‰ BEÚ §……‰±……, ""x…Ω˛” §……§…⁄V…“! ™…Ω˛§……i… x…Ω˛” ΩË* V……‰ Æ˙…i… E‰Ú +Δv…‰Æ‰ ®… +…i…‰-V……i…‰ΩÈ, =x… ∫…§…E‰Ú {……∫… =V……±…‰ EÚ… <Δi…W……®… x…Ω˛”
Ω˛…‰i……*'' °ÚÆ˙ =∫…x…‰ +{…x…“§……i… §…“S… ®… Æ˙…‰EÚEÚÆ˙ {…⁄UÙ…,""C™…… +…{…E‰Ú {……∫… Æ˙…‰∂…x…“EÚ… |…§…Δv… ΩË?''
=∫…EÚ… |…∂x… ∫…÷x…EÚÆ˙®…È ∫…EÚ{…EÚ… M…™…… +…ËÆ˙ Z…Â{…i…‰Ω÷B §……‰±……, ""x…Ω˛” ∫…⁄Æ˙n˘…∫…*®…‰Æ‰ {……∫… Æ˙…‰∂…x…“ EÚ“ EÚ…‰<«¥™…¥…∫l…… x…Ω˛” ΩË* ®…È i……‰ ]ı…ÏS…«±…‰EÚÆ˙ ¶…“ x…Ω˛” S…±……*''
¥…Ω˛ §……‰±……, ""§…∫… i……‰ °ÚÆ˙ +…{… Ω˛“ ∫…®…Z… ±……‰*V…§… B‰∫…“ ∫…÷x…∫……x… ∫…c˜EÚ{…Æ˙ +…{…E‰Ú {……∫… =V……±…‰ E‰Ú
±…B E÷ÚUÙ x…Ω˛” ΩË i……‰ +…ËÆ˙… E‰Ú {……∫… C™…… |…§…Δv…Ω˛…‰M……? <∫… ±…B i……‰ Ω˛®… Æ˙…i… E‰Ú ∫…®…™… ™…Ω˛V…±…i…“ ±……±…]‰ıx… ±…‰EÚÆ˙ S…±…i…‰ ΩÈ* Ω˛®… i……‰ ˆΩ˛Æ‰ x…{…]ı +Δv…‰ +…ËÆ˙ Ω˛®……Ɖ ±…B +Δv…‰Æ‰ =V……±…‰ EÚ…EÚ…‰<« ˙¢ÚE«Ú Ω˛“ x…Ω˛” ΩË* ™…Ω˛ ±……±…]‰ıx… i……‰ =x…∫…§…E‰Ú ±…B ΩÈ V……‰ +Δv…‰Æ‰ ®… S…±…i…‰ Ω÷B Ω˛®……ƉV…Ë∫…‰ Ω˛“ +Δv…‰ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ +…ËÆ˙ Ω˛®… ]ıCEÚÆ˙®……Æ˙EÚÆ˙ S…±…‰ V……i…‰ ΩÈ* ∫…SS…“ §……i… i……‰ ™…Ω˛ ΩË EÚ =x…EÚ“ ]ıCEÚÆ˙… ∫…‰ x…V……i… {……x…‰ E‰Ú ±…B Ω˛“Ω˛®… Æ˙…i… EÚ…‰ V…±…i…“ ±……±…]‰ıx… ±…‰EÚÆ˙ S…±…i…‰ ΩÈ*+…{… V…Ë∫…‰ EÚ∫…“ n˘™……±…⁄ ∫…‰ Ω˛“ Ω˛®… ™…Ω˛ ±……±…]‰ıx…V…±…¥……i…‰ ¶…“ ΩÈ*''
40
®…È =∫… ¥™…ŒCi… EÚ“ ∫…®…Z…n˘…Æ˙“ ∫…‰ |…¶…… ¥…i…Ω˛…‰ M…™……* ¥……∫i…¥… ®… =∫…EÚ“ §……i… ®… M…Ω˛Æ˙… ∫…S…l……; =∫… ∫…⁄Æ˙n˘…∫… EÚ“ ™…Ω˛ EÚi…x…“ M…Ω˛Æ˙“ ∫…⁄Z… l…“ EÚ n⁄∫…Æ˙… EÚ…‰ |…EÚ…∂… n‰x…‰¥……±…… Ω˛“ +{…x…“ +…ËÆ˙n⁄∫…Æ˙… EÚ“ Æ˙…Ω˛ |…EÚ… ∂…i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… ΩË*
®…Èx…‰ =x… n˘…‰x…… EÚ…‰ M…Ω˛Æ˙“ EfiÚi…Y…i…… +x…÷¶…¥…EÚÆ˙i…‰ Ω÷B v…x™…¥……n˘ n˘™…… +…ËÆ˙ =x…EÚ“ ±……±…]‰ıx…EÚ“ Æ˙…‰∂…x…“ ®… §…Ω÷i…-∫…… §…“Ω˛c˜ Æ˙…∫i…… {……Æ˙ EÚÆ˙M…™……*
∫…‰¥…EÚ Æ˙…®… ™……j…“(∫…‰.Æ˙….™……j…“) EÚ… V…x®… 10 V…÷±……<« 1932 EÚ…‰ =ii…Æ˙|…n‰∂… E‰Ú ®…÷V…}°ÚÆ˙x…M…Æ˙ ®… Ω÷+…*
+…{…x…‰ EÚΩ˛…x…“, ={…x™……∫…, ¥™…ΔM™…, ∫…Δ∫®…Æ˙h… +… n˘ ¥…v……+…Â ®…Â ±…‰J…x… EÚ…™…« EÚB* +…{… "¥…i…«®……x…
∫…… Ω˛i™…' ®…… ∫…EÚ {… j…EÚ… +…ËÆ˙ " ¥…∫l…… {…i…' EÚl……∫…ΔO…Ω˛˛ E‰Ú ∫…Δ{……n˘EÚ Æ˙Ω‰* +…{… "∫…… Ω˛i™… ∏…“',
"∫…… Ω˛i™… ¶…⁄π…h…' +…ËÆ˙ "®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ ∫…… Ω˛i™… ∫…®®……x…' ∫…‰ {…÷Æ˙∫EfiÚi… ΩÈ*
• ±…J…Â :
EÚΩ˛…x…“ EÚ… EÚ…Ëx…-∫…… |…∫…ΔM…∂…“π…«EÚ EÚ…‰ ∫……l…«EÚ §…x……x…‰ ®…Â+ v…EÚ ∫…ΔM…i… ΩË?
41
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… EÚ… ¶……¥… ±…J…i…… ΩË*
� ¥…M…«-{…Ω‰±…“ §…÷Z……i…… ΩË*
� {…j… i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� ±…P…÷ ±…‰J… ±…J…i…… ΩË*
� ∂…“π…«EÚ +…ËÆ˙ Æ˙S…x…… EÚ… ∫…Δ§…Δv… {…Ω˛S……x…EÚÆ˙ ±…J…i…… ΩË*
41
42
®…n˘n˘ ±…Â...
+Δn˘…W…… +x…÷®……x… ÎLm E’—⁄fl guess
+ c˜M… Æ˙Ω˛x…… Œ∫l…Æ˙ Æ˙Ω˛x…… Efl-ß-VÙL C⁄j-Rp •⁄‰v⁄ to be firm
+ ¥…Æ˙i… x…ÆΔi…Æ˙ RÙPof-£-VÙL ¨¡⁄M}⁄¡⁄ continous
+…ƒM…x… ap‰w YÙNp dV⁄Δ courtyard
+…x…x… ®…÷J… ÿLm »⁄flflR face
+…±……‰S…EÚ hna¿i-I≥ ÆUo-N-Lu …»⁄flÀ⁄%O⁄ critic
<Δi…W……Æ˙ |…i…“I……
<±……EÚ… I…‰j…
<«®……x… kXy-k-‘-X Ei-ûU-Vô] —⁄}⁄¿—⁄M®⁄}Ê honesty
=i{…“c˜x… hnj-an-∏n-°¬ U]- Y-R- ]-Ht-T-”j-Rp ʇfi»⁄‚¥Mlfl»⁄·¤s⁄fl vexation
=π…… |…¶……i…
+…‰g¯x…‰- §…UÙ…x…‰ ]pX-bv°m\pw hncn-°m\pw Í”-Y-Rt-œm ƨl-T-Rt-œm
‘ʇ•Êæ⁄flƒ‡ ‘¤—⁄ƒ‡
+…‰Z…±… +|…i™…I…
EÚ∫……Ë]ı“ {…Æ˙ EÚ∫…x…… ∫…SS……<« EÚ… {…i…… ±…M……x……
EÚ…§…⁄ ®…Â EÚÆ˙x…… ¥…∂… ®…Â ±……x……
J…‰±… ®…S……Ëx…“ IÆp-s]m-Øn-°fn Li-QÙ-mÈf£ Æ˚[-VÙh” O⁄yfl|»⁄flfl^¤`◊Ê Al
M…Δi…¥™… t]mtI≠ ÿew ˙TÙL ˙Yi-•V CPm V⁄fl¬ destination
M…b¬˜b˜“ f‰¯Æ˙ Iqºm-cw œÆ-Vp O⁄lflo bundle
42
43
M…÷ΔV……<∂… km[y-X NÙjßVm —¤•⁄¿}Ê scope
P…x… ®…‰P…
S……]÷ıEÚ…Æ˙ apJ-kvXp-Xn-°m¿ ØL-Uu á-ß-Y-Yo ‘ʇV⁄◊⁄fl ∫⁄l
S…⁄EÚ M…±…i…“ sX‰v RYfl }⁄Æ⁄‚ ∞ mistake
Z…Â{…x…… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……
]ıCEÚÆ˙˙ D¥v Rsfi •⁄‡s⁄fl push
]ı…±…x…… Ah-K-Wn-°pI ×\d-L-¦j-Rp @»⁄V⁄{—⁄fl to avoid
f¯±……x… Ncnhv N¨kR Bÿe¤¡⁄fl slope
i…±……∂… J……‰V… At\z-jWw úRÓ-Rp @ Ê fiŒ⁄zÊ search
l…®…… n˘“ ∫……È{… n˘“ G¬∏n®p Jl-T-ûPj-Rp Oʇs⁄fl handed over
nΔM… Æ˙Ω˛ V……x…… +…∂S…™…« S… EÚi… Æ˙Ω˛ V……x……
n˘±…S…∫{… ck-Icw Bo-Ym E-iPÙ-œ-°\ A—⁄P°•¤æ⁄flO⁄ interesting
n⁄Æ˙ n˘Æ˙…V… ∫…÷n⁄Æ˙
x…EÚ±… ]I¿∏v ©Wß Æ⁄√~ copy
x…W…Æ˙ +Δn˘…W… EÚÆ˙x…… Ah-K-Wn-°pI ◊\d-L-¶j-Rp @»⁄V⁄{—⁄fl to ignore
x…V……i… {……x…… §…S…x…… to escape
x…{…]ı {…⁄h…«
x…{…]ı…x…… sNbvXp Xo¿°pI ˘Nn’ ÿ•j-Rp »⁄·¤t»⁄flflW—⁄fl
x…Ω˛…Æ˙x…… n‰J…x……
x…‰EÚ +SUÙ…
43
44
{… Æ˙{…⁄Æ˙x… {… Æ˙{…⁄h…«
§…ƒ]ı V……¥… hoXn-°-s∏-Ss´ Teœ ˚Yd-Ll-ThP ‘⁄M ⁄∂‘⁄fl•¤•⁄ shall be shared
§…EÚ…™…… §……EÚ“
§…n˘®……∂… {Iqc-\mb ˘LÙÂ-W-UÙ] O⁄‡√¡⁄ wicked
§…J…⁄§…“ \∂m-bn v Sp-X’ D}⁄°»⁄fl well
§…“Ω˛c˜ \navt\m-∂-X-amb ˙U”-Ts-[-UÙ] —⁄»⁄fl»⁄ƒ«•⁄ uneven
§…‰∫…•…“ A£-a-tbmsS A˚U-ß-Vt\ }¤◊ÊΩøflƒ«•Ê
¶…‰c˜ sNΩ-cn-bmSv ˘N-mU-±VÙ” O⁄fl¬As⁄fl sheep
®……‰c˜ hfhv Y˚[‹ ~¡⁄fl»⁄‚¥ a turn of the road
Æ˙…Ïb˜ tube light
Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ ™……j…“
±…{…EÚEÚÆ˙ hfsc thK-Øn¬ ™L Æ˚W--Æp »ÊfiV⁄»¤W very fast
±……±…]‰ıx… dm¥¬ hnf°v WÙk-Rs Æ[dœ ≈¤¿MÆÈ lantern
¥…… EÚ¢Ú Y……i…… Adn-hp≈ A±-Ou ~ÿ•⁄ conversant
∂…®…« ±…VV……
∂… ∂… S……ƒn˘
∫…EÚ{…EÚ… V……x…… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……
∫…§…EÚ ∫…“J… ]mTw TôPm ¨fi~ moral lesson
∫……ƒZ… ∫…Δv™……
∫……¥…v……x… {i≤-bp≈ LY-]-Øs[ V⁄»⁄fl ⁄ fis⁄fl»⁄ careful
Ω˛Æ˙…®… x… π…n¬v…
44
• o˘∂™… E‰Ú ±…B BEÚ ∂…“π…«EÚ nÂ*
46
b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú x……®…®…W…n⁄Æ˙ EÚ… {…j…
EÚ ¥…i……
§…i……ʱb˜ •…‰Ji…
"i…§… i……‰ i…÷®…Ω˛®… +¥…∂™… +SUÙ… EÚÆ˙∫…EÚ…‰M…‰'-<x… {…ΔŒCi…™…… ∫…‰ EÚ ¥… EÚ∫…EÚ“ ™……n˘ n˘±……i…‰ ΩÈË?
Ω˛®… ®……±…⁄®… ΩË+{…x…“ §…“®……Æ˙“ EÚ… EÚ…Æ˙h…¥…Ω˛ BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… ∂…§n˘ ΩË V…∫…‰ ∫…§… V……x…i…‰ ΩÈ{…Æ˙ EÚΩ˛i…… EÚ…‰<« x…Ω˛”
V…§… §…“®……Æ˙ {…c˜i…‰ ΩÈi……‰ §…i……™…… V……i…… ΩË ∫…°«Ú i…÷®Ω˛”(b˜…ÏC]ıÆ˙) Ω˛®… §…S…… ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰
V…x…i…… E‰Ú {…Ë∫…‰ ∫…‰ §…x…‰§…c‰-§…c‰ ®…‰ b˜EÚ±… Eڅϱ…‰V…… ®…ÂJ…⁄§… ∫……Æ˙… {…Ë∫…… J…S…« EÚÆ˙E‰Ún˘∫… ∫……±… i…EÚb˜…ÏC]ıÆ˙“ EÚ“ ∂…I…… {……<« ΩË i…÷®…x…‰i…§… i……‰ i…÷®…Ω˛®… +¥…∂™… +SUÙ… EÚÆ˙ ∫…EÚ…‰M…‰C™…… ∫…S…®…÷S… i…÷®… Ω˛®… ∫¥…∫l…EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰*
46
47
i…÷®Ω˛…Ɖ {……∫… +…i…‰ ΩÈ V…§…§…n˘x… {…Æ˙ §…S…‰, S…l…c‰ J…”S…EÚÆ˙EÚ…x… ±…M……EÚÆ˙ ∫…÷x…i…‰ Ω˛…‰ i…÷®…Ω˛®……Ɖ x…ΔM…‰ V…∫®…… EÚ“ +…¥……W…J……‰V…i…‰ Ω˛…‰ EÚ…Æ˙h… ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú ¶…“i…Æ˙*{…Æ˙ +M…Æ˙BEÚ x…W…Æ˙ ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú S…l…c˜… {…Æ˙ b˜…±……‰i……‰ ¥…‰ ∂……™…n˘ i…÷®Ω W™……n˘… §…i…… ∫…EÂÚM…‰C™…… P…∫…- {…]ı V……i…‰ ΩÈΩ˛®……Ɖ ∂…Æ˙“Æ˙ +…ËÆ˙ EÚ{…c‰
§…∫…BEÚ Ω˛“ EÚ…Æ˙h… ΩË n˘…‰x…… EÚ…¥…Ω˛ BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… ∂…§n˘ ΩË V…∫…‰ ∫…§… V……x…i…‰ ΩÈ{…Æ˙ EÚΩ˛i…… EÚ…‰<« x…Ω˛”*
i…÷®… EÚΩ˛i…‰ Ω˛…‰EΔÚv…‰ EÚ… n˘n« ]ı“∫…i…… ΩËx…®…“ +…ËÆ˙ ∫…“±…x… EÚ“ ¥…V…Ω˛ ∫…‰b˜…ÏC]ıÆ˙i…÷®Ω˛” §…i……+…‰ ™…Ω˛ ∫…“±…x… EÚΩ˛…ƒ ∫…‰ +…<«?
§…Ω÷i… W™……n˘… EÚ…®…+…ËÆ˙ §…Ω÷i… EÚ®… ¶……‰V…x… x…‰n÷§…±…… EÚÆ˙ n˘™…… ΩË Ω˛®…Âx…÷∫J…‰ {…Æ˙ ±…J…i…‰ Ω˛…‰
"BEÚ x…W…Æ˙ ∂…Æ˙“Æ˙E‰Ú S…l…c˜… {…Æ˙b˜…±……‰‰'- ∫…‰ ®…W…n⁄Æ˙C™ … … EÚΩ ˛ x … …S……Ω˛i…… ΩË?
x…®…“ +…ËÆ˙ ∫…“±…x… EÚx…- EÚx… EÚ“+…‰Æ˙ ∫…ΔE‰Úi… EÚÆ˙i…“ΩÈ˛?
48
""+…ËÆ˙ ¥…W…x… §…g¯…+…‰''™…Ω˛ i……‰ ¥…Ë∫…… Ω˛“ ΩËn˘±…n˘±…“ P……∫… ∫…‰ EÚΩ˛…‰ EÚ ¥…Ω˛ J…÷∂EÚ Æ˙Ω‰*
b˜…ÏC]ıÆ˙i…÷®Ω˛…Ɖ {……∫… EÚi…x…… ¥…Ci… ΩËΩ˛®… V…Ë∫…… E‰Ú ±…B?C™…… Ω˛®… ®……±…⁄®… x…Ω˛”i…÷®Ω˛…Ɖ P…Æ˙ E‰Ú BEÚ EÚ…±…“x… EÚ“ EÚ“®…i…{……ƒS… Ω˛W……Æ˙ ®…Æ˙“W…… ∫…‰ ®…±…“ °Ú“∫… E‰Ú
"n˘±…n˘±…“ P……∫… EÚ…J…÷∂EÚ Æ˙Ω˛x……' +…ËÆ˙"¥…W…x… §…g¯…x……' ®… C™……∫…Δ§…Δv… ΩË ˛?
§…Æ˙…§…Æ˙ Ω˧…‰∂…EÚ i…÷®… EÚΩ˛…‰M…‰<∫…®… i…÷®Ω˛…Æ˙… EÚ…‰<« n˘…‰π… x…Ω˛”Ω˛®……Ɖ P…Æ˙ EÚ“ n˘“¥……Æ˙ {…Æ˙UÙ…<« ∫…“±…x… ¶…“™…Ω˛“ EÚΩ˛…x…“ n˘…‰Ω˛Æ˙…i…“ ΩË
Ω˛®… ®……±…⁄®… ΩË
+{…x…“ §…“®……Æ˙“ EÚ… EÚ…Æ˙h…¥…Ω˛ BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… ∂…§n˘ ΩË V…∫…‰ ∫…§… V……x…i…‰ ΩÈ{…Æ˙ EÚΩ˛i…… EÚ…‰<« x…Ω˛”¥…Ω˛ ΩË ""M…Æ˙“§…“''*
49
� +…{…EÚ“ Æ˙…™… ®… <∫… EÚ ¥…i…… EÚ“ EÚ…Ëx…-∫…“ {…ΔŒCi… §…Ω÷i… |…¶……¥…∂……±…“ ΩË?� ""ıi…÷®Ω˛…Ɖ {……∫… EÚi…x…… ¥…Ci… ΩË Ω˛®… V…Ë∫…… E‰Ú ±…B?'' +…V… E‰Ú ∫…®……V… ®… <∫…
|…∂x… EÚ“ |……∫…Δ M…EÚi…… C™…… ΩË?� ™…Ω˛ |…∂x… EÚx…- EÚx… EÚ“ +…‰Æ˙ <∂……Æ˙… EÚÆ˙i…… ΩË?
+{…x…‰ EÚi…«¥™… x…¶……x…‰ ®… ∫…®…{…«h… ¶……¥…x…… Æ˙J…x…‰¥……±…‰ EÚ∫…“ ¥™…ŒCi… EÚ… + ¶…x…Δn˘x…EÚÆ˙i…‰ Ω÷B =xΩ {…j… ±…J…Â*
§…i……ʱb˜ •…‰Ji… EÚ… V…x®… V…®…«x…“ E‰Ú +…R¬Û∫…§…M…« ®… 1898 ®… Ω÷+… l……* +ΔO…‰W…“ +…ËÆ˙ S…“x…“ ∫…… Ω˛i™……®… +…{… §…Ω÷i… Ø˚ S… Æ˙J…i…‰ l…‰* +…{…x…‰ x…§…Δv…, x……]ıEÚ, EÚ ¥…i…… +… n˘ +x…‰EÚ ¥…v……+… ®… Æ˙S…x……BƒEÚ”* +…{… |…®…÷J… ∫…®……V… n˘…∂…« x…EÚ ¶…“ l…‰* 1956 +M…∫i… 14 EÚ…‰ +…{…EÚ… n‰Ω˛…Δi… Ω÷+…*
n˘…‰∫i… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Â
∫l……x… +…ËÆ˙ i……Æ˙“J… ΩÈ*
= S…i… ∫…Δ§……‰v…x… ΩË*
{…j…-¶……π…… EÚ… |…™……‰M… ΩË*
¥…π…™… EÚ… ∫…Ω˛“ ∫…Δ|…‰π…h… ΩË*
∫¥… x…nÊ∂… ΩË*
{…i…… ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
50
• ∂…“π…«EÚ {…g +…ËÆ˙ +{…x…‰ +x…÷¶…¥… §…i……Bƒ*
""∫…®……V… ®… E÷ÚUÙ ±……‰M… B‰∫…‰ ΩÈ, V……‰ +{…x…‰ ±…B x…Ω˛” n⁄∫…Æ˙… E‰Ú ±…B V…“i…‰ ΩÈ*''
∫……Δi¥…x…… : UÙ…j… ¥… ∂…I…EÚ…Â EÚ“
∫…Ω˛EÚ… Æ˙i…… EÚ“ ®…∫……±…
M…Æ˙“§… ®…Æ˙“W…… EÚ…‰ UÙ…j…… EÚ“ ∫…Ω˛…™…i……
M…Æ˙“§…… EÚ“ ®…n˘n˘ EÚ“ ™……‰V…x…… ∂…÷∞¸
EÚ∂…®…“Æ˙ §……g¯ : Æ˙…Ω˛i…EÚ…™…« W……Æ˙“
{…S……∫… Ω˛W……Æ˙ <EÚ]¬ı ‰ EÚB §…SS……Â x…‰
51
§……i… =∫… ®…ΔM…±…¥……Æ˙ EÚ“...+…V… ®…ΔM…±…¥……Æ˙ ΩË* +…ËÆ˙ ®…È +S……x…EÚ®……Æ˙
+¶…™……Æ˙h™…(UÙii…“∫…M…g¯) ®… §…∫…‰ §……Ω¬®…x…“ M……ƒ¥…®… Ω⁄ƒ˛* +{…x…‰ {……ƒS… ∫…… l…™…… E‰Ú ∫……l… 65 EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ S…±…EÚÆ˙ ®…È ™…Ω˛…ƒ {…Ω÷ƒS…“ Ω⁄ƒ* ™…Ω˛…ƒ Ω˛®…Ω˛~i…‰‰ ®… BEÚ n˘x… C±…“ x…EÚ S…±……i…‰ ΩÈ*
+S……x…EÚ®……Æ˙ E‰Ú ∫…÷Δn˘Æ˙, P…x…‰ V…ΔM…±…… ∫…‰M…÷W…Æ˙i…‰ Ω÷B EÚ<« Z…Æ˙x…‰-x……±…‰ {……Æ˙ EÚÆ˙E‰Ú Ω˛®… ™…Ω˛…ƒ{…Ω÷ƒS…‰ ΩÈ* §…Æ˙∫……i… EÚ… ®……Ë∫…®…, ®… x…™……Æ˙“ x…n˘“ ®…Â{…⁄Æ˙… {……x…“ +…ËÆ˙ x…n˘“ {…Æ˙ {…÷±… x…Ω˛”* Ω˛®…x…‰ V…“{…EÚ…‰ <∫… {……Æ˙ J…c˜… EÚ™……* +{…x…‰ Æ˙ V…∫]ıÆ˙,={…EÚÆ˙h… ¥…M…ËÆ˙Ω˛ ∫…Æ˙ E‰Ú >{…Æ˙ =`ˆ…B +…ËÆ˙ x…n˘“{……Æ˙ EÚ“* EÚ®…Æ˙-EÚ®…Æ˙ i…EÚ {……x…“* §…Æ˙∫……i…… ®…ÂV…§… x…n˘“-x……±…‰ =°Ú…x… {…Æ˙ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ i……‰ EÚ<« M……ƒ¥…BEÚ-n⁄∫…Ɖ ∫…‰ EÚ]ı V……i…‰ ΩÈ* x…n˘“ {……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú§……n˘ i…“x… EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ +…ËÆ˙ S…±…x…… {…c˜…* V…§…i…EÚ Ω˛®… C±…“ x…EÚ {…Ω÷ƒS…‰, {…∫…“x…‰-{…∫…“x…‰ Ω˛…‰M…B*
∫……g‰ M™……Æ˙Ω˛ §…V…‰ V…§… Ω˛®… C±…“ x…EÚ{…Ω÷ƒS…‰ i……‰ +SUÙ“ J……∫…“ ¶…“c˜ Ω˛®……Æ˙… <Δi…W……Æ˙
EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ l…“* ™…Ω˛…ƒ EÚ<« M……ƒ¥…… ∫…‰ ±……‰M… +…i…‰ ΩÈ-+¶…™……Æ˙h™… E‰Ú +Δn˘Æ˙ +…ËÆ˙ §……Ω˛Æ˙ n˘…‰x…… V…M…Ω˛…Â∫…‰*
{……ƒS… §…V…‰ i…EÚ i…‰W… §…… Æ˙∂… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰M…<« +…ËÆ˙ +¶…“ ¶…“ E÷ÚUÙ ®…Æ˙“W… n‰J…x…‰ §……EÚ“ ΩÈ*+…V… Ω˛®…x…‰ 70 ®…Æ˙“W… n‰J…‰* +§… i…EÚ +ƒv…‰Æ˙…§…Ω÷i… M…Ω˛Æ˙… M…™…… ΩË +…ËÆ˙ §…… Æ˙∂… ¶…“ ®…⁄∫…±…v……Æ˙ΩË* Ω˛®… +{…x…“ V…“{… i…EÚ i……‰x…Ω˛” {…Ω÷ƒS… {……BƒM…‰* Æ˙…i… ™…Ω˛”Ø˚EÚx…… {…c‰M……* Ω˛®… S…⁄±Ω‰ E‰Ú{……∫… §…Ë ˆEÚÆ˙ M…®…« n˘…±…-S……¥…±…+…ËÆ˙ ∫……M… EÚ… ¶……‰V…x… EÚÆ˙i…‰ΩÈ*
b˜…Ï. Æ˙®…h…“ +]ıE÷ÚÆ˙“
b˜…™…Æ˙“
51
52
M…®…« ¶……‰V…x… EÚi…x…… ∫¥…… n˘π]ı ±…M… Æ˙Ω˛… ΩË* n˘x…¶…Æ˙ EÚ“ ®…‰Ω˛x…i… +…ËÆ˙§…Æ˙∫……i… EÚ“ Ω˛±EÚ“ Δb˜EÚ®… i……‰ ™…Ω˛ +…ËÆ˙ ¶…“∫¥…… n˘π]ı Ω˛…‰ M…™…… ΩË*
®…‰Æ‰ EÚ…®… EÚ… BEÚ §…c˜… Ω˛∫∫…… <x…§…‰S……Æ˙… EÚ“ Œ∫l… i…™…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…… ΩË* EÚ<«®…Æ˙“W…… EÚ…‰ <ΔV…‰C∂…x… {…Æ˙ §…c˜… ¥…∂¥……∫… Ω˛…‰i……ΩË* <i…x…… EÚ +M…Æ˙ E‰Ú¥…±… M……‰ ±…™……ƒ n˘“ V……Bƒi……‰ =xΩ ±…M…i…… Ω˛“ x…Ω˛” EÚ =x…EÚ… <±……V… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛…Ω˲* i……‰ =xΩ² ∫…®…Z……x……{…c˜i…… ΩË EÚ W™……n˘…i…Æ˙<ΔV…‰C∂…x… ®…ΩƒM…‰ i……‰ Ω˛…‰i…‰Ω˛“ ΩÈ +…ËÆ˙ M…ËÆ˙ W…∞¸Æ˙“ ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ*
+…V… E ‰ ÚW…®……x…‰ ®… EÚ<« ±……‰M…∫……‰S…ÂM…‰ EÚ BEÚb˜…ÏC]ıÆ˙ EÚ… ™…Ω˛ ∫…§…EÚ…®… i……‰ x…Ω˛”--P…x…‰ V…ΔM…±…… E‰Ú§…“S… ∫…¢ÚÆ˙ EÚÆ˙x……,{…Ën˘±… x…n˘“ {……Æ˙EÚÆ˙M…Æ˙“§… ±……‰M…… EÚ… <±……W…
EÚÆ˙x……* B‰∫…‰ ±……‰M…… EÚ… V……‰ ¢Ú“∫… ¶…“ x…Ω˛” n‰∫…EÚi…‰* §…x…… ±……<]ı-{…ΔJ…‰ E‰Ú §…“S… V…ΔM…±… ®…ÂBEÚ EÚSS…“ Z……Â{…c˜“ ®… ®…Æ˙“W…… EÚ…‰ n‰J…x……,W…®…“x… {…Æ˙ ∫……‰x……* C™…… ™…Ω˛ ∫…§… BEÚ {…g¯…- ±…J…… b˜…ÏC]ıÆ˙ EÚÆ˙i…… ΩË? ®…÷Z…∫…‰ EÚ<« ±……‰M…{…⁄UÙi…‰ ΩÈ EÚ ∂…Ω˛Æ˙ ®… ®…‰Æ˙… C±…“ x…EÚ EÚΩ˛…ƒ ΩË?®…‰Æ˙… V…¥……§… Ω˛…‰i…… ΩË EÚ ®…‰Æ˙… C±…“ x…EÚ ∂…Ω˛Æ˙ ®…Âx…Ω˛” ΩË* ™…Ω˛” V…ΔM…±… E‰Ú§…“S… ™…‰ ∫…¶…“ ®…‰Æ‰ C±…“ x…EÚΩÈ* ®…÷Z…‰ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ…b˜…ÏC]ıÆ˙ §…x…‰ Æ˙Ω˛x…… ΩË* ™…Ω˛“EÚ…®… ®…÷Z…‰ +SUÙ… ±…M…i……ΩË* +…ËÆ˙ <∫…“ EÚ…®… EÚ… ®…÷Z…‰ Æ˙…‰W… <Δi…W……Æ˙ Æ˙Ω˛i……ΩË*
®…‰Ω˛x…i… EÚ“ EÚ®……<«EÚ… ¶……‰V…x… ∫¥… n˘π`ˆC™……Â Ω˛…‰ V……i…… ΩË?
®…Æ˙“W… M… ËÆ˙ W…∞¸Æ˙“<ΔV…‰C∂…x… S……Ω˛i…‰ ΩÈ˛*C™……Â?
""™…Ω˛” V…ΔM…±… E‰Ú §…“S…™…‰ ∫…¶…“ ®…‰Æ‰ C±…“ x…EÚΩÈ˛*'' --<∫…∫…‰ +…{…x…‰C™…… ∫…®…Z……?
53
• b˜…Ï. Æ˙®…h…“ +]ıE÷ÚÆ˙“ EÚ“ S… Æ˙j…M…i… ¥…∂…‰π…i……+… {…Æ˙ ]ı{{…h…“ ±…J…Â*• +…{…E‰Ú o˘Œπ]ıEÚ…‰h… ®… BEÚ b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú M…÷h… C™……-C™…… ΩÈ˛?
†…fiΔJ…±…… +…M…‰ §…g¯…Bƒ*˙
b˜…ÏC]ıÆ˙
EÚi…«¥™… x…π`ˆ…ˆ
®…⁄∫…±…v……Æ˙ §…… Æ˙∂… ®… ¶…“ ®…÷∫…“§…i… ∫…Ω˛i…‰Ω÷B V…ΔM…±…“ <±……E‰Ú ®… {…Ω÷ƒS…”*
b˜…Ï. Æ˙®…h…“ +]ıE÷ÚÆ˙“ ∫……®…÷n˘… ™…EÚ ∫¥……∫l™… S… EÚi∫…EÚ ΩÈ* ∫……®…÷n˘… ™…EÚ S… EÚi∫…… ®…Â∫x……i…EÚ…‰ii…Æ˙ ={…… v… ΩË* =c˜“∫……, ®…v™…|…n‰∂… +…ËÆ˙ UÙii…“∫…M…g¯ E‰Ú +… n˘¥……∫…“ <±……EÚ…Â ®…Â|……l… ®…EÚ ∫¥……∫l™… ®… {…UÙ±…‰ 20 ∫……±…… ∫…‰ EÚ…™…«Æ˙i…* ∫¥……∫l™… EÚ…™…«EÚi……«+…Â, n˘…<™…… ¥… x…∫……ÁEÚ…‰ |… ∂…I…h… ¶…“ n‰i…“ Æ˙Ω˛“ ΩÈ*
54
• §……i…S…“i… ±…J…Â*
55
n˘…‰Ω‰
Æ˙Ω˛“®… ¥…‰ x…Æ˙ v…x™… ΩË, {…Æ˙ ={…EÚ…Æ˙“ +ΔM…*§……ƒ]ıx… {……Ɖ EÚ…‰ ±…M…‰, V™…… ®…‰ΩΔ n˘ EÚ…‰ ÆΔM…**
• S…S……« EÚÆ˙E‰Ú n˘…‰Ω˛…Â EÚ… +…∂…™… ±…J…Â*
n˘…‰Ω˛…n˘…‰Ω˛… BEÚ UΔÙn˘ ΩË* n˘…‰Ω‰ E‰Ú {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ i…“∫…Ɖ S…Æ˙h… ®…Âi…‰Æ˙Ω˛ ®……j……Bƒ Ω˛…‰i…“ ΩÈ i…l…… n⁄∫…Ɖ +…ËÆ˙ S……Ël…‰ ®… M™……Æ˙Ω˛®……j……Bƒ* <∫… |…EÚ…Æ˙ |…i™…‰EÚ n˘±… ®… S……˧…“∫… ®……j……Bƒ Æ˙Ω˛i…“ΩÈ* n⁄∫…Ɖ +…ËÆ˙ S……Ël…‰ S…Æ˙h… EÚ“ i…÷EÚ ®…±…i…“ ΩË*
EÚ§…“Æ˙ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú ∫…Δi… ∂…Æ˙…‰®… h… ΩÈ* +…{…EÚ… V…“¥…x… EÚ…±… {…Δp˘Ω˛¥…” ∫…n˘“ ®… l……*+…{… EÚ ¥… Ω˛“ x…Ω˛” ∫…®……V… ∫…÷v……Æ˙EÚ ¶…“ l…‰* x…“∞¸ +…ËÆ˙ x…“®…… x……®…EÚ V…÷±……Ω‰ nΔ{… i… x…‰+…{…EÚ… {……±…x…-{……‰π…h… EÚ™……* +…{…E‰Ú M…÷Ø˚ EÚ… x……®… Æ˙…®……x…Δn˘ ΩË* +…{…EÚ“ ¥……h…“ EÚ… ∫…ΔO…Ω˛"§…“V…EÚ' E‰Ú x……®… ∫…‰ |… ∫…n¬v… ΩË, V…∫…E‰Ú i…“x… ¶……M… ΩÈ-- ∫……J…“, ∫…§…n˘ +…ËÆ˙ Æ˙®…Ëx…“* +…{…EÚ…‰∂……Δ i…®…™… V…“¥…x… |…™… l……* +…{… +ÀΩ˛∫……, ∫…i™…, ∫…n˘…S……Æ˙ +… n˘ M…÷h…… E‰Ú |…∂…Δ∫…EÚ l…‰*
ÀΩ˛n˘“ E‰Ú ±……‰EÚ |…™… EÚ ¥…™…… ®… Æ˙Ω˛“®…˙ EÚ… x……®… ®…÷Ci… EΔÚ ˆ ∫…‰ ±…™…… V……i…… ΩË* =x…EÚ… {…⁄Æ˙… x……®…+§n÷Æ«Ω˛“®… J……x…J……x…… l……* <x…EÚ… V…x®… ∫…x…¬ 1556 <«∫¥…” E‰Ú ±…M…¶…M… ±……Ω˛…ËÆ˙ x…M…Æ˙(+§…{…… EÚ∫i……x… ®…Â) Ω÷+… l……* +…{… +EÚ§…Æ˙ §……n˘∂……Ω˛ E‰Ú ∫…ΔÆ˙I…EÚ §…ËÆ˙®… J……ƒ E‰Ú {…÷j… l…‰* Æ˙Ω˛“®…+EÚ§…Æ˙ E‰Ú n˘Æ˙§……Æ˙ E‰Ú x…¥…Æ˙ix…… ®… ∫…‰ l…‰* +Æ˙§…“, i…÷EÚ‘, °Ú…Æ˙∫…“ i…l…… ∫…Δ∫EfiÚi… E‰Ú +…{… {…Δ b˜i…l…‰* Æ˙Ω˛“®… ∫…i…∫…<«, †…fiΔM……Æ˙ ∫…i…∫…<«, Æ˙…∫…{…ΔS……v™……™…“, Æ˙Ω˛“®… Æ˙ix……¥…±…“ +… n˘ <x…EÚ“ Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ*
§…c˜… Ω÷+… i……‰ C™…… Ω÷+…, V…Ë∫…‰ {…‰c˜ J…V…⁄Æ˙*{…Δl…“ EÚ…‰ UÙ…™…… x……ÀΩ˛, °Ú±… ±……M…Ë + i…n⁄Æ˙**
EÚ ¥…i……
56
±……‰EÚEÚl……
§…]‰ı>
BEÚ n˘x… V……]ı EÚ…‰ EÚ…‰<« Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ x… ®…±…… i……‰ ¥…Ω˛ Ω˛±…¥……<« EÚ“ n÷EÚ…x… ∫…‰ Ω˛“ n˘…‰§…]‰ı> J…Æ˙“n˘ ±……™…… +…ËÆ˙ =xΩ V…®……EÚÆ˙ P…Æ˙ ®…ÂÆ˙J… ±…™……* ∫…Δ™……‰M… ∫…‰ n˘…‰x…… §……{…-§…‰]‰ı =xΩ J……x…Ω˛” {……B* n˘…‰x…… §…]‰ı> P…Æ˙ E‰Ú {…⁄V……M…fiΩ˛ ®…Â Ω˛“Æ˙J…‰ Æ˙Ω‰*
+M…±…‰ n˘x… Æ˙…‰W… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V……]ı n˘…‰§…]‰ı=+… EÚ…‰ f⁄ƒg¯x…‰ S…±… {…c˜…* §…Ω÷i… <Δi…W……Æ˙E‰Ú §……n˘ =∫…‰ S……ËÆ˙…Ω‰ {…Æ˙ n˘…‰ §…]‰ı> ®…±… M…B*¥…Ω˛ =xΩ +…n˘Æ˙{…⁄¥…«EÚ ¶……‰V…x… EÚÆ˙…x…‰ P…Æ˙ ±…‰
BEÚ l…… V……]ı +…ËÆ˙ BEÚ l…… =∫…EÚ…±…c˜EÚ…* P…Æ˙ ®… n˘…‰ Ω˛“ |……h…“ l…‰* ±…c˜EÚ… +¶…“UÙ…‰]ı… l……* ±…c˜EÚ… §…Ω÷i… S…ΔS…±… l……*
V……]ı EÚ… BEÚ x…™…®… l…… EÚ ¥…Ω˛Æ˙…‰W… n˘…‰ + i… l…™…… EÚ…‰ ¶……‰V…x… EÚÆ˙¥……EÚÆ˙Ω˛“ ∫¥…™…Δ J……i…… l……* + i… l…™…… EÚ…‰§…÷±……x…‰ E‰Ú ±…B ¥…Ω˛ Æ˙…‰W… M……ƒ¥… E‰ÚS……ËÆ˙…Ω‰ {…Æ˙ V……i…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ n˘…‰§…]‰ı>(Æ˙…Ω˛M…“Æ˙) §…÷±…… ±……i……*
=xΩ P…Æ˙ {…Æ˙ §…`ˆ…EÚÆ˙ =∫…EÚ“ {…⁄V……EÚÆ˙i……, +…Æ˙i…“ =i……Æ˙i…… +…ËÆ˙ °ÚÆ˙ =xΩ V…®……EÚÆ˙+… J…Æ˙ ®… J…÷n˘ +{…x…‰ §…‰]‰ı E‰Ú ∫……l… ¶……‰V…x…EÚÆ˙i……* V…∫… n˘x… V……]ı EÚ…‰ Æ˙…Ω˛ S…±…i…‰ ™……S……ËÆ˙…Ω‰ {…Æ˙ EÚ…‰<« §…]‰ı> x… ®…±…i……, =∫… n˘x… ¥…Ω˛Ω˛±…¥……<« EÚ“ n÷EÚ…x… ∫…‰ Ω˛“ n˘…‰ §…]‰ı>(±…b¬b⁄)J…Æ˙“n˘ ±……i……* =xΩÂ Ω˛“ +∫…±…“ §…]‰ı> ®……x…EÚÆ˙=x…EÚ“ {…⁄V…… EÚÆ˙i……, =xΩ ¶……‰V… ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙…i……+…ËÆ˙ °ÚÆ˙ =xΩ {…⁄V……M…fiΩ˛ ®… Æ˙J…EÚÆ˙ §……n˘ ®… ∫¥…™…Δ¶……‰V…x… EÚÆ˙i……* ¶……‰V…x… E‰Ú §……n˘ n˘…‰x…… §……{…-§…‰]‰ı§…]‰ı> J…… ±…‰i…‰*
57
+…™……* =xΩ §…Ë ˆEÚ ®… §…`ˆ…EÚÆ˙ J…÷n˘ Æ˙∫……‰<« ®…¶……‰V…x… {…Æ˙…‰∫…x…‰ ±…M… M…™……*
=v…Æ˙ V……]ı E‰Ú ±…c˜E‰Ú EÚ…‰ §…Ω÷i… ¶…⁄J… ±…M…Æ˙Ω˛“ l…“* ¥…Ω˛ P…Æ˙ ®… Æ˙J…‰ {…Ω˛±…‰ n˘x… EÚ… §…]‰ı>J……x…… S……Ω˛i…… l……* =∫…x…‰ P…Æ˙ E‰Ú ¶…“i…Æ˙ ∫…‰ +…¥……W…n˘“, "" {…i……V…“, ®…È BEÚ §…]‰ı> J…… ±…⁄ƒ?''
n˘…‰x…… §…]‰ı=+… x…‰ ™…Ω˛ ∫…÷x…… i……‰ ¥…‰ P…§…Æ˙…M…B* V……]ı §……‰±……, ""§…‰]ı…! l……‰c˜… Ø˚EÚ V……, ®…È <xΩ¶……‰V…x… EÚÆ˙… ±…⁄ƒ i…§… i…⁄ +{…x…‰ Ω˛∫∫…‰ EÚ… BEÚ§…]‰ı> J…… ±…‰x……*'' §…]‰ı=+… x…‰ V……]ı EÚ… =ii…Æ˙∫…÷x…… i……‰ §…‰S……Ɖ +…ËÆ˙ P…§…Æ˙… M…B*
¥…‰ b˜Æ˙ E‰Ú ®……Ɖ BEÚ-n⁄∫…Ɖ EÚ…®…÷ƒΩ˛ n‰J…x…‰ ±…M…‰* ¶……‰V…x… {…Æ˙…‰∫…x…‰ ®… n‰Æ˙Ω÷<« i……‰ ±…c˜E‰Ú x…‰ BEÚ §……Æ˙ °ÚÆ˙ {…÷EÚ…Æ˙…,"" {…i……V…“, ®…È i……‰ BEÚ §…]‰ı> EÚ…‰ J……±…‰i…… Ω⁄ƒ; ®…÷Z…‰ §…Ω÷i… ¶…⁄J… ±…M…“ ΩË*''V……]ı §……‰±……, ""§…‰]ı…! l……‰c˜… ∫…•… EÚÆ˙,®…÷Z…‰ <xΩ V…®……x…‰ n‰, °ÚÆ˙ S……Ω‰ i……‰n˘…‰x…… §…]‰ı> J…… ±…‰x……*'' +§… i……‰ n˘…‰x……§…]‰ı> b˜Æ˙ ∫…‰ EÚ…ƒ{…x…‰ ±…M…‰* =xΩ˛…Âx…‰∫……‰S……, ±…M…i…… ΩË Ω˛®… EÚ∫…“ x…Æ˙¶…I…“+…n˘®…“ EÚ“ S…{…‰]ı ®… +… M…B ΩÈ*
BEÚ §…]‰ı> n⁄∫…Ɖ ∫…‰ §……‰±……,"" ®…j…! ±…M…i…… ΩË Ω˛®… M…±…i… °ƒÚ∫… M…B ΩÈ*
™…Ω˛ i……‰ EÚ…‰<« x…Æ˙¶…I…“ {… Æ˙¥……Æ˙ ΩË* ±…c˜EÚ… EÚΩ˛i……ΩË ®…È BEÚ §…]‰ı> J……>ƒM…… +…ËÆ˙ §……{… EÚΩ˛i…… ΩË EÚn˘…‰x…… J…… ±…‰x……* ™…Ω˛ W…∞¸Æ˙ Ω˛®… ¶……‰V…x… ®… §…‰Ω˛…‰∂…“EÚ“ n˘¥…… J…±…… n‰M……*''
n˘…‰x…… §…]‰ı> =`ˆ J…c‰ Ω÷B +…ËÆ˙ V……x…‰±…M…‰* <i…x…‰ ®… V……]ı ¶……‰V…x… EÚ“ l……±…“ ±…‰EÚÆ˙ +…M…™……* =xΩ J…c˜… n‰J…EÚÆ˙ ¥…Ω˛ =xΩ §…`ˆ…x…‰ ±…M……i……‰ ¥…‰ n˘…‰x…… V……]ı {…Æ˙ §…M…c˜ {…c‰*
57
58
V……]ı x…‰ §…Ω÷i… +x…÷x…™…- ¥…x…™… EÚ“* ±…‰ EÚx…¥…‰ n˘…‰x…… ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ J…∫…EÚx…… S……Ω˛i…‰l…‰* <∫…“ Æ˙…‰EÚ…-l……®…“ E‰Ú ∂……‰Æ˙M…÷±… ®… ¥…Ω˛…ƒ EÚ…°Ú“¶…“c˜ <EÚ]¬ı`ˆ“ Ω˛…‰ M…<«*
¶…“c˜ ®… ∫…‰ EÚ∫…“ x…‰ {…⁄UÙ…, ""¶…<« +… J…Æ˙®……W…Æ˙… C™…… ΩË?'' BEÚ §…]‰ı> §……‰±……, ""¶……<™……‰,™…Ω˛ V……]ı Ω˛®… §…Ω÷i… J…÷∂……®…n˘ EÚÆ˙E‰Ú ¶……‰V…x… EÚÆ˙…x…‰±……™…… l……, ÀEÚi…÷ ™…Ω˛…ƒ +…EÚÆ˙ {…i…… ±…M…… EÚ ™…‰§……{…-§…‰]‰ı Ω˛®… n˘…‰x…… EÚ…‰ Ω˛“ J……x…… S……Ω˛i…‰ ΩÈ*<∫…EÚ… ±…c˜EÚ… EÚΩ˛i…… ΩË EÚ ®…È BEÚ §…]‰ı>J……>ƒM…… +…ËÆ˙ ™…Ω˛ EÚΩ˛i…… ΩË EÚ i…⁄ n˘…‰x…… J……±…‰x……* {…Ω˛±…‰ ®…÷Z…‰ <xΩ ¶……‰V…x… EÚÆ˙…x…‰ nÂ*'' V……]ı x…‰™…Ω˛ ∫…÷x…… i……‰ J…±… J…±……EÚÆ˙ Ωƒ∫… {…c˜…*
V……]ı EÚ…‰ Ωƒ∫…i…‰ n‰J…EÚÆ˙ ±……‰M…… x…‰ =∫…E‰ÚΩƒ∫…x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h… {…⁄UÙ… i……‰ =∫…x…‰ ∫…§…EÚ…‰ P…Æ˙ ®…ÂÆ˙J…‰ n˘…‰ §…]‰ı=+… EÚ… Æ˙Ω˛∫™… ∫…®…Z…… n˘™…… V…xΩÂJ……x…‰ EÚ“ W…n˘ =∫…EÚ… ±…c˜EÚ… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……*
P…Æ˙ ®… Æ˙J…‰ n˘…‰ §…]‰ı=+… EÚ… Æ˙Ω˛∫™… V……x…∫…¶…“ ±……‰M… J…⁄§… Ωƒ∫…x…‰ ±…M…‰* §…‰S……Ɖ §…]‰ı> i……‰Z…Â{…-∫…‰ Æ˙Ω˛ M…B* ®…M…Æ˙ +{…x…“ Z…Â{… UÙ{……EÚÆ˙¥…‰ ¶…“ ∫…§…EÚ“ Ωƒ∫…“ ®…Â∂…… ®…±… Ω˛…‰ M…B +…ËÆ˙ °ÚÆ˙ |…‰®…{…⁄¥… «EÚ¶……‰V…x… EÚÆ˙x…‰ §…Ë ˆM…B*
59
• V……]ı EÚ“ S… Æ˙j…M…i… ¥…∂…‰π…i……Bƒ S…÷x…EÚÆ˙ ±…J…Â*
±……±…S…“
{…Æ˙…‰{…EÚ…Æ˙“
∫¥……l…‘
x…Æ˙¶……‰V…“
+…Œ∫i…EÚ
®…‰Ω˛®……x…n˘…Æ˙
+Ci…⁄§…Æ˙ 2015 OCTOBER 2015
Æ˙ ¥…¥……Æ˙ ∫……‰®…¥……Æ˙ ®…ΔM…±…¥……Æ˙ §…÷v…¥……Æ˙ M…÷Ø˚¥……Æ˙ ∂…÷GÚ¥……Æ˙ ∂… x…¥……Æ˙
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
• n‰J…Â, {…Ω˛S……x…Â*
• +M…±…‰ n˘…‰ ®…Ω˛“x…… E‰Ú EËÚ±…Âb˜Æ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
60
• ∫……±… E‰Ú ®…Ω˛“x…… ∫…‰ {… Æ˙S…™… {……Bƒ :
®…Ω˛“x……x……Ë¥……ƒ i…“∫…Æ˙…
n⁄˘∫…Æ˙…
{…Ω˛±……§……Æ˙Ω
˛¥……ƒ
M™……Æ˙Ω˛¥……ƒn˘∫…¥……ƒ
S……Ël……{……ƒS…¥……ƒUÙ`ˆ…∫……i…¥……ƒ
+…`ˆ¥……ƒ
n˘∫…Δ§…Æ˙
V…x…¥…Æ˙“
°ÚÆ˙¥…Æ˙“
x…¥…Δ§…Æ˙
+Ci…⁄§…Æ˙
∫…i…Δ§…Æ˙ ®……S…«
+|…˱…
®…<«
V…⁄x…
V…÷±……<«
+M…∫i…
• ±…J…Â, |…i™…‰EÚ ®…Ω˛“x…‰ ®… EÚi…x…‰ n˘x… ΩÈ?
V…x…¥…Æ˙“ ............
°ÚÆ˙¥…Æ˙“ ............
®……S…« ............
+|…˱… ............®…<« ............V…⁄x… ............
n˘x…
V…÷±……<« ............
+M…∫i… ............
∫…i…Δ§…Æ ............+Ci…⁄§…Æ˙ <EÚi…“∫…
x…¥…Δ§…Æ˙ ............
n˘∫…Δ§…Æ˙ ............
®…Ω˛“x…… n˘x…®…Ω˛“x……
61
• ÀΩ˛n˘“ E‰Ú ∫…ΔJ™……¥……S…EÚ ∂…§n˘ :
BEÚn˘…‰i…“x…S……Æ˙{……ƒS…UÙΩ˛∫……i…+…`ˆx……Ën˘∫…M™……Æ˙Ω˛§……Æ˙Ω˛i…‰Æ˙Ω˛S……Ën˘Ω˛{…Δp˘Ω˛∫……‰±…Ω˛∫…j…Ω˛+`ˆ…Æ˙Ω˛=xx…“∫…§…“∫…<CEÚ“∫…§……<«∫…i…‰<«∫…S……˧…“∫…{…SS…“∫…
UÙ§§…“∫…∫…ii……<«∫…+]¬ı`ˆ…<«∫…=x…i…“∫…i…“∫…<EÚi…“∫…§…ii…“∫…i…Èi…“∫…S……Èi…“∫…{…Èi…“∫…UÙii…“∫…∫…Èi…“∫…+c˜i…“∫…=x…i……±…“∫…S……±…“∫…<EÚi……±…“∫…§…™……±…“∫…i…Èi……±…“∫…S…¥……±…“∫…{…Èi……±…“∫… UÙ™……±…“∫…∫…Èi……±…“∫…+c˜i……±…“∫…=x…S……∫…{…S……∫…
<C™……¥…x…§……¥…x… i…Æ˙{…x…S……Ë¥…x…{…S…{…x…UÙ{{…x…∫…ii……¥…x…+]¬ı`ˆ…¥…x…=x…∫…`ˆ∫……`ˆ<EÚ∫…`ˆ§……∫…`ˆ i…Æ˙∫…`ˆS……È∫…`ˆ{…È∫…`ˆ UÙ™……∫…`ˆ∫…c˜∫…`ˆ+c˜∫…`ˆ=x…Ω˛ii…Æ˙∫…ii…Æ˙<EÚΩ˛ii…Æ˙§…Ω˛ii…Æ˙ i…Ω˛ii…Æ˙S……ËΩ˛ii…Æ˙{…S…Ω˛ii…Æ˙
UÙΩ˛ii…Æ˙∫…i…Ω˛ii…Æ˙+`ˆΩ˛ii…Æ˙=x……∫…“+∫∫…“<C™……∫…“§…™……∫…“ i…Æ˙…∫…“S……ËÆ˙…∫…“{…S……∫…“ UÙ™……∫…“∫…i……∫…“+`ˆ…∫…“x…¥……∫…“x…§§…‰<C™……x…¥…‰§……x…¥…‰ i…Æ˙…x…¥…‰S……ËÆ˙…x…¥…‰{…S……x…¥…‰ UÙ™……x…¥…‰∫…i……x…¥…‰+`ˆ…x…¥…‰ x…x™……x…¥…‰∫……Ë
62
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™… ±…J…i…… ΩË*
� S… Æ˙j…M…i… ¥…∂…‰π…i……+…Â {…Æ˙ ]ı{{…h…“ ±…J…i…… ΩË*
� |…∫…ΔM……x…÷E⁄Ú±… §……i…S…“i… ±…J…i…… ΩË*
� n˘…‰Ω‰ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� n‰¥…x……M…Æ˙“ E‰Ú +ΔEÚ…Â EÚ… {… Æ˙S…™… {……i…… ΩË +…ËÆ˙ ±…J…i…… ΩË*
62
63
®…n˘n˘ ±…Â...
=°Ú…x… =§……±…x…… Xnf®p s]m߬ ˘LÙßj-Rp O⁄fl¶æ⁄flfl boiling up
EÚ…±…“x… M…±…“S…… ]c-h-Xm\n Lm-T-[m ʃ‘¤—⁄fl carpet
J…V…⁄Æ˙ Cu¥-∏\ ˙T√f-Nm UWm Rd‡%¡⁄•⁄ »⁄fl¡⁄ date palm
J…∫…EÚx…… Ω˛]ı V……x…… sX∂n-am-dpI Y›d-°-f˘Np-¤-Rp }⁄Ø∞“Oʇ◊⁄flŸ to slip away
J…÷∂EÚ ∫…⁄J… DW-ßnb EXokR JyW•⁄ dried
J…÷∂……®…n˘ EÚÆ˙x…… |…∂…Δ∫…… EÚÆ˙x……
M…ËÆ˙ W…˜∞¸Æ˙“ Bh-iy-an-√mØ ˙R˚Y- p-XÙj-R’ @V⁄}⁄¿…ƒ«•⁄ unnecessary
M……‰ ±…™……ƒ Kpfn-I-Iƒ UÙj-ß- W-Ls V⁄flÿVÊ tablets
P…§…Æ˙…x…… ¶…™…¶…“i… Ω˛…‰x……
P…∫… {…]ı tX™ ˙RnkR —⁄»Êæ⁄flfl wornout
S…{…‰]ı ®… +…x…… ]nSn-bn¬ s]SpI ©•- p ALl-T-”-Rp “PQ‘¤O⁄fl
S…l…c‰ °Ú]‰ı {…÷Æ˙…x…‰ EÚ{…c‰
S…⁄±Ω˛… ASp∏v A”l◊ J≈Ê hearth
V…®……x…… Du´pI Fh-”-Y’ Dy∂t—⁄fl to feed
V…∫®… ∂…Æ˙“Æ˙
63
64
W…n˘ Ω˛`ˆ imTyw ©•-YÙ-Rm ‘⁄p⁄ obstinancy
]ı“∫…x…… ho≠pw ho≠pw thZ-\-bp-≠m-hpI ʇfi»⁄‚¥Mlfl»⁄·¤s⁄fl to have a throbbingpain Ái-Óm Ái-Óm Y--Ùi-Pô-YÕ
n˘±…n˘±…“ NXp∏v NÕl× ¨Xm d»⁄‚¥V⁄fl swampy
x…®…“ \\hv DWm A•⁄√%}Ê moisture
x…÷∫J…… acp∂v Ipdn∏v U⁄k-’f-∫h” »⁄fl¶ß ⁄_fin prescription
{…Δl…“ ™……j…“
{…Æ˙…‰∫…x…… hnf-ºpI T -UÙ-fl-Y’ ∂t—⁄fl to serve food
{…÷±… ]mew TÙXm —⁄MO⁄ bridge
§……ƒ]ıx… ¥…¶……V…x…
§…‰Ω˛…‰∂…“ At_m-[m-hÿ EQo-Yt\®˚X @∑ʇfi®¤»⁄—ʧ⁄ unconciousness
®…‰ΩΔn˘“ ssaem©n U⁄-RÙ¶ »⁄fl•⁄¡⁄MW henna
Æ˙…‰EÚ…-l……®…“ XS-b¬ R”l◊ ’t•⁄fl¨Δ«—⁄fl
¥…W…x… `mcw G˚P ∫¤¡⁄ weight
∂……‰Æ˙M…÷±… EÚ…‰±……Ω˛±…
∫…“±…x… Cu¿∏w DWl-T-R-ÿ- PV A•⁄√%}Ê damp
64
65
>{…Æ˙, §…Ω÷i… >ƒS……<« {…Æ˙, x…“±…‰ +…EÚ…∂… ®…Â BEÚ<Δp˘v…x…÷π… Æ˙Ω˛i…… l……* =∫…EÚ… x……®… l…… ∫…{i…®…*
66
<Δp˘v…x…÷π… v…Æ˙i…“ {…Æ˙ =i…Æ˙…...
+…EÚ…∂… ®… Æ˙Ω˛i…‰-Æ˙Ω˛i…‰ ®…È >§… M…™……Ω⁄ƒ* C™…… x… v…Æ˙i…“ {…Æ˙ Ω˛“ S…±……V……>ƒ!!!
∫…{i…®… BEÚ ∫…÷Δn˘Æ˙-∫…“ P……]ı“ ®… =i…Æ˙ +…™……* n˘x… ¶…Æ˙ ¥…Ω˛ P……]ı“ ®… P…⁄®…i…… Æ˙Ω˛…*+Δv…‰Æ˙… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¥…Ω˛ BEÚ P…x…‰ {…‰c˜ E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒS……*
C™…… ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙“ ]ıΩ˛ x…™…… {…Æ˙+…Æ˙…®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ?
i…÷®… ®…‰Æ˙“ ]ıΩ˛ x…™…… {…Æ˙ x…Ω˛” Æ˙Ω˛∫…EÚi…‰* ™…Ω˛ i…÷®Ω˛…Ɖ ±…B ∫…Ω˛“
V…M…Ω˛ x…Ω˛”*
S…j…EÚl……
67
+…V… EÚ“ Æ˙…i… ®…È i…÷®Ω˛…Ɖ {……x…“®… ∫……‰ V……>ƒ?
l…EÚ…-Ω˛…Æ˙… ∫…{i…®… +…M…‰ §…g¯…* ¥…Ω˛ BEÚ x…Z…«Æ˙ E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒS……*
®……¢Ú EÚÆ˙…‰ ¶……<«* EÚ∫…“ Z…Æ˙x…‰E‰Ú {……x…“ ®…Â <Δp˘v…x…÷π… EËÚ∫…‰ Æ˙Ω˛
∫…EÚi…… ΩË?
∫…{i…®… BEÚ ±…c˜E‰Ú E‰Ú {……∫… M…™……*
C™……, ®…È i…÷®Ω˛…Ɖ P…Æ˙ ®… +…Æ˙…®…EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω⁄ƒ?
C™…… x…Ω˛”? i…÷®… W…∞¸Æ˙ ™…Ω˛…ƒ+…Æ˙…®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛…‰* +§… i……‰
®…‰Æ˙… +{…x…… <Δp˘v…x…÷π… Ω˛…‰M……*
68
Z……Â{…c˜“ E‰Ú +Δv…EÚ…Æ˙ ®… ∫…{i…®… E‰Ú ∫…÷Δn˘Æ˙ ÆΔM… n˘J……<« x…Ω˛” n‰ Æ˙Ω‰ l…‰* ¥…Ω˛ =n˘…∫… Ω˛…‰ M…™……*
i…÷®… +{…x…‰ +…EÚ…∂… ∫…‰ ¶……M…C™……Â +…B?
™…Ω˛…ƒ E‰Ú {…‰c˜-{……Ëv…‰, x… n˘™……ƒ, {…Ω˛…c˜+…ËÆ˙ °Ú±…-°⁄Ú±… +…EÚ…∂… ∫…‰ EÚi…x…‰
∫…÷Δn˘Æ˙ n˘J……<« n‰i…‰ ΩÈ!
+{…x…‰ P…Æ˙ ®… ®…÷Z…‰ Æ˙Ω˛x…‰ n˘™……*§…Ω÷i… ∂…÷ GÚ™……* +§… ®…÷Z…‰ ¥……{…∫…
V……x…… ΩË*
±…c˜E‰Ú x…‰ =∫…‰ ¥…n˘… n˘“* ¥…π……« EÚ“ §…⁄ƒn §…Æ˙∫…x…‰ ±…M…”* {…⁄¥…« ®… ∫…⁄™…« EÚ“ EÚÆ˙h… Z…±…EÚx…‰ ±…M…”*∫……i… ÆΔM……Â¥……±…… <Δp˘v…x…÷π… S…®…EÚx…‰ ±…M……* ∫…{i…®… °ÚÆ˙ ∫…‰ +{…x…… P…Æ˙ {…Ω÷ƒS… M…™…… l……*
+M…±…“ ∫…÷§…Ω˛...
69
<∫… §…… Æ˙∂… ®…Âx…Ɖ˙∂… ∫…C∫…‰x……
V…∫…E‰Ú {……∫… S…±…“ M…<« ®…‰Æ˙“ W…®…“x…=∫…“E‰Ú {……∫… +§… ®…‰Æ˙“§…… Æ˙∂… ¶…“ S…±…“ M…<«
+§… V……‰ P…Æ˙i…“ ΩÈ EÚ…±…“ P…]ı…Bƒ=∫…“E‰Ú ±…B P…Æ˙i…“ ΩÈE⁄ÚEÚi…“ ΩÈ EÚ…‰™…±… =∫…“ E‰Ú ±…B=∫…“E‰Ú ±…B =`ˆi…“ ΩËv…Æ˙i…“ E‰Ú ∫…“x…‰ ∫…‰ ∫……Èv…“ ∫…÷M…Δv…
EÚ ¥…i……
"=∫…“ E‰Ú {……∫… +§… ®…‰Æ˙“/ §…… Æ˙∂… ¶…“S…±…“ M…<«' -∫…‰ +…{…x…‰ C™…… ∫…®…Z……?
EÚ ¥…i……
69
70
+§… x…Ω˛” ®…‰Æ‰ ±…BΩ˛±… x…Ω˛” §…˱… x…Ω˛”J…‰i…… EÚ“ M…˱… x…Ω˛”BEÚ Ω˛Æ˙“ §…⁄ƒn˘ x…Ω˛”i……‰i…‰ x…Ω˛”, i……±… x…Ω˛”, x…n˘“ x…Ω˛”, +…p« x…I…j… x…Ω˛”EÚV…Æ˙“ ®…±±……Æ˙ x…Ω˛” ®…‰Æ‰ ±…B
V…∫…EÚ“ x…Ω˛” EÚ…‰<« W…®…“x…=∫…EÚ… x…Ω˛” EÚ…‰<« +…∫…®……x…*
+M…±…“ °Ú∫…±… Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ ∫…§… S…÷EÚi…… EÚÆ˙ n⁄ƒM……+§… i……‰ ®…‰Æ˙“ Z…⁄ ˆ“™…‰ M…÷W…… Æ˙∂… ¶…“ S…±…“ M…<«=∫…“E‰Ú {……∫… +§… ®…‰Æ˙“ §…… Æ˙∂… ¶…“ S…±…“ M…<«*
" V…∫…EÚ“ x…Ω˛” EÚ…‰<« W…®…“x…/ =∫…EÚ…x…Ω˛” EÚ…‰<« +…∫…®……x…' -<x… {…ΔŒCi…™……ÂEÚ… C™…… i……i{…™…« ΩË?
• ±…J…Â*
� EÚ ¥…i…… ®… "=∫…“E‰Ú ±…B' n˘…‰Ω˛Æ˙…™…… M…™…… ΩË* ™…Ω˛ |…™……‰M… EÚx…- EÚx… EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…ΔE‰Úi… EÚÆ˙i…… ΩË?� Ω˛±… x…Ω˛”/ §…˱… x…Ω˛” --<∫…®…Â Ω˛±… +…ËÆ˙ §…˱… EÚx…- EÚx… E‰Ú |…i…“EÚ ΩÈ?� x…®x… ±… J…i… +…∂…™…¥……±…“ {…ΔŒCi…™……ƒ S…÷x…EÚÆ˙ ±…J…Â*
°Ú∫…±… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ EÚV…« S…÷EÚ…x…‰ EÚ“ EÚ∫……x… EÚ“ Z…⁄ ˆ“ |…i…“I…… ¶…“ x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…<«*
• +…∫¥……n˘x… ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
71
®…v™…|…n‰∂… E‰Ú M¥…… ±…™…Æ˙ ®… V…x®…‰ x…Ɖ∂… ∫…C∫…‰x……˙ ÀΩ˛n˘“ EÚ ¥…i…… E‰Ú =x… S…÷Àx…n‰ J……®……‰∂… ±…‰ EÚx…∫…®…Ã{…i… EÚ…™…«EÚi……«+… EÚ“ + O…®… {…ΔŒCi… ®… ΩÈ, V…x…E‰Ú §…x…… ∫…®…EÚ…±…“x… ÀΩ˛n˘“ EÚ ¥…i…… EÚ… ¥…fiii…{…⁄Æ˙… x…Ω˛” Ω˛…‰i……* =x…EÚ… V…x®… 16 V…x…¥…Æ˙“ 1939 EÚ…‰ ®…v™…|…n‰∂… E‰Ú M¥…… ±…™…Æ˙ ®… Ω÷+…* ¥…‰ {…‰∂…‰∫…‰ <ΔV…“ x…™…Æ˙ Æ˙Ω‰ +…ËÆ˙ ¥…Y……x… i…l…… i…EÚx…“EÚ EÚ“ ™…‰ {…g¯…<« =x…EÚ“ EÚ ¥…i…… ®… ¶…“ ∫…®……<« n˘J…i…“ΩË* +…{… x…‰ EÚ ¥…i……+… E‰Ú + i… Æ˙Ci… x……]ıEÚ, °Ú±®…… +…ËÆ˙ ∫…Δ{……n˘x… E ‰Ú I…‰j… ®… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« EÚ…™…« EÚ™…… ΩË* ∫…®…÷p˘ {…Æ˙ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ ΩË §…… Æ˙∂…(EÚ ¥…i…… ∫…ΔO…Ω˛), +…n˘®…“ EÚ… +…n‰∂…(x……]ıEÚ) +… n˘ =x…EÚ“|…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* ∫…… Ω˛i™… E‰Ú ±…B =xΩ 2000 EÚ… "{…Ω˛±…' ∫…®®……x… ®…±…… i…l…… x…nÊ∂…x… E‰Ú ±…B 1992 ®… Æ˙…π]≈ı“™… °Ú±®… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙*
EÚ ¥… EÚ… §…™……x…EÚ…‰<« o˘∂™… ™…… S…“W… +{…x…‰ +…{… ®… +E‰Ú±…“ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“* =∫…E‰Ú {…“U‰Ù =∫…∫…‰ V…÷c˜“ S…“W…… EÚ… BEÚ ±…Δ§…… ∫…±… ∫…±…… Ω˛…‰i…… ΩË* Ω˛®… §…V…±…“ EÚ… §…]ıx… n˘§……i…‰ ΩÈ +…ËÆ˙ §…±§… V…±… V……i…… ΩË* ±…‰ EÚx… <∫… §…]ıx… E‰Ú {…“U‰Ù i……Æ˙ ΩÈ, J…Δ¶…‰ ΩÈ, ]≈ı…x∫…°Ú…Ï®…«Æ˙ ΩÈ, §…V…±…“P…Æ˙ ®…Â{……x…“ EÚ“ v……Æ˙ ∫…‰ P…⁄®…i…“ ]ıÆ˙§……<x… ΩÈ, ™…… ¶……{… E‰Ú §……Ï™…±…Æ˙ ΩÈ, EÚ…‰™…±…‰ EÚ“ ¶…Œ]¬ı]ı™……ƒ ΩÈ +…ËÆ˙ §…Ω÷i… n⁄Æ˙ EÚ…‰™…±…… J…n˘…x…… ®… ®…W…n⁄Æ˙ ΩÈ*®…W…n⁄Æ˙ V……‰ +EÚ∫…Æ˙ °‰Ú°Úc˜… ®… EÚ…‰™…±…… ¶…Æ˙ V……x…‰ ∫…‰ ™…… ∫…÷ÆΔM…… E‰Ú v…∫…EÚ V……x…‰ ∫…‰ ÀW…n˘… n˘°Úx… Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ* <∫… EÚ ¥…i…… ®… EÚ∫……x…EÚ“ W…®…“x… UÙx… V……x…‰ EÚ“ EÚl…… ΩË* EÚ∫……x… EÚ“ W…®…“x… UÙx… V……x…‰ E‰Ú {…“U‰Ù EÚ“ EÚ c˜™……ƒ C™…… Ω˛…ÂM…“? <∫… EÚ ¥…i…… ®… =x…EÚ c˜™…… E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……°Ú-∫……°Ú E÷ÚUÙ x…Ω˛” EÚΩ˛… M…™…… ΩË* {…Æ˙ ™…Ω˛ EÚ ¥…i…… BEÚ EÚ∫……x… EÚ“ W…®…“x… UÙx… V……x…‰ i…EÚ EÚ“ EÚ c˜™……ƒ+…ËÆ˙ W…®…“x… UÙx… V……x…‰ E‰Ú §……n˘ EÚ“ EÚ c˜™…… ®…Â Ω˛“ EÚΩ˛” Œ∫l…i… ΩË* ™…Ω˛ BEÚ EÚ∫……x… EÚ… §…… Æ˙∂… E‰Ú ®……Ë∫…®… EÚ… ∂……‰EÚM…“i… ΩË*®……‰]‰ı i……ËÆ˙ {…Æ˙ <∫…EÚ… {……`ˆ n˘…n˘Æ˙… i……±… ®… ®…È EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ* V……‰ BEÚ-n˘…‰-i…“x…, BEÚ-n˘…‰-i…“x… V…Ë∫…“ i……±… E‰Ú +Δi…M…«i… ∫…Δ¶…¥… ΩË*
• EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*
+{…x…“ Æ˙S…x…… ®…Â...
EÚ ¥… +…ËÆ˙ EÚ ¥…i…… EÚ… {… Æ˙S…™… ΩË*
EÚ ¥…i…… EÚ… ¥…∂±…‰π…h… EÚ™…… ΩË*
+{…x…… o˘Œπ]ıEÚ…‰h… |…EÚ]ı EÚ™…… ΩË ˛*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
72
§……±]ı“-§……±]ı“ {……x…“ ±……i…‰ Ω÷B ®…Èx…‰ V……M…“+…ƒJ…… ∫…{…x…… n‰J…… EÚ S…{{…‰-S…{{…‰ {…Æ˙ V…±…§…ÈEÚ J…÷±… M…B ΩÈ* +…{…EÚ…‰ ®……‰Ω˛±±…‰¥……±…… ∫…‰E÷ÚUÙ W™……n˘… {……x…“Ω˛… ∫…±… Ω˛…‰ M…™…… ΩË,ÀS…i…… EÚ“ EÚ…‰<«§……i… x…Ω˛”* V……<B+…ËÆ˙ V…±… §…ÈEÚ ®… V…®…… EÚÆ˙ n˘“ V…B* ®……x… ±… EÚ +…{…EÚ…‰ n˘∫… §……±]ı“ + v…EÚ ®…±… M…™…… ΩË,i…… ‰ ∂… ÷n ¬ ˘v…i…… E‰Ú{…Æ˙“I…h…… E‰Ú ={…Æ˙…Δi…§…ÈEÚ E‰Ú ±……ÏEÚÆ˙ ®…ÂÆ˙J…EÚÆ˙ BEÚ ®……Ω˛§……n˘ x……Ë §……±]ı“ Ω÷+…§…ÈEÚ EÚ…* §…ÈEÚ EÚ“<®……Æ˙i… E‰Ú >{…Æ˙§…c˜“-§…c˜“ ]Δı EÚ™……ƒΩÈ* ¥…‰ ∫…⁄n˘ ¶…“ n‰i…‰ΩÈ˛* ∫……¥… v… V…®……™……‰V…x…… ®… ∫……±… ¶…Æ˙§……n˘ n˘∫… §……Œ±]ı™……Â
V…±… §…ÈEÚ+∂……‰EÚ M…÷V…Æ˙…i…“
"S…{{…‰-S…{{…‰ {…Æ˙ V…±… §…ÈEÚ J…÷±…M…B ΩÈ˛*' --±…‰J…EÚ EÚ“ <∫…EÚ±{…x…… E‰Ú {…“U‰Ù ¶… ¥…π™… EÚ…EÚ…Ëx…-∫…… ∫…ΔE‰Úi… ΩË?
"{……x…“-{……x…“ Ω˛…‰x……', "{……x…“n˘…Æ˙ Ω˛…‰x……'-<x… |…™……‰M……Â EÚ… ®…i…±…§… C™…… ΩË?
¥™…ΔM™… ±…‰J…
E‰Ú §…n˘±…‰ M™……Æ˙Ω˛* ∫……Ën˘… ®…ΩƒM…… x…Ω˛” ΩË* ¥…Ë∫…‰ ¶…“+…V…EÚ±… V…x…E‰Ú {……∫… {……x…“ ΩË, ¥…‰ {……x…“n˘…Æ˙ Ω˛…‰Æ˙Ω‰ ΩÈ* ™…Ω˛ i……‰+…®… V…x…i……ΩË, V……‰ {……x…“-{……x…“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ ΩË, §…x…… {……x…“ E‰Ú*
BEÚ Z…⁄ ˆ <∫… ®……Ë∫…®… ®… §…Ω÷i… S…±…x…‰±…M…… ΩË* P…Æ˙ ®… {……x…“ {…™……«{i… ΩË* E‰Ú¥…±… ¥……À∂…M…®…∂…“x… ®… EÚ{…c‰ v……‰x…‰ ®…÷Œ∂EÚ±… Ω˛…‰ Æ˙Ω‰ ΩÈ* ¥…Ë∫…‰
73
®… ±……‰M…… EÚ…‰ +¥…∫…Æ˙ ®…±… V……i…… ΩË Z…⁄ ˆ §……‰±…x…‰EÚ“ +{…x…“ +…n˘i… EÚ…‰ ¶…÷x……x…‰ EÚ…* ¥…‰ Ω˛Æ˙{…c˜…‰∫…“ ∫…‰ EÚΩ˛i…‰- °ÚÆ˙i…‰ ΩÈ-- x…Ω˛…-v……‰EÚÆ˙, EÚ{…c‰-§…i…«x… x…{…]ı…x…‰E‰Ú {…∂S……i…-- EÚP…Æ˙ ®… {…“x…‰ E‰Ú¥……∫i…‰ ¶…“ BEÚ§…⁄ƒn˘ x…Ω˛” ΩË* <∫… Œ∫l… i… ®… V…±… §…ÈEÚ +…{…EÚ“∫…Ω˛…™…i…… EÚ…‰ i…i{…Æ˙ Æ˙Ω‰M……* ™… n˘ ∫…S… ®… {……x…“EÚ“ W…∞¸Æ˙i… ΩË, i……‰ ±……‰x… ±…‰ ±…Â* §…∫… +…{…EÚ…®…EÚ…x… Æ‰Ω˛x… Æ˙Ω‰M……* i…÷ÆΔi… {…S……∫… Ω˛W……Æ˙ ±…“]ıÆ˙EÚ… +…{…EÚ… @Òh… ®…ΔV…⁄Æ˙* +…{…EÚ…‰ Ω˛Æ˙ ®…Ω˛“x…‰{……ƒS… Ω˛W……Æ˙ ®…⁄±… +…ËÆ˙ BEÚ Ω˛W……Æ˙ ∫…⁄n˘ ¶…Æ˙x…… ΩË*®…⁄±…-∫…⁄n˘ x…™… ®…i… nÂ, i……‰ n˘∫… ®……Ω˛ ®… ∫…°«Ú∫……`ˆ Ω˛W……Æ˙ §…ÈEÚ EÚ…‰ nÂM…‰* Ω˛…ƒ, |… i… ®……∫… ∫…⁄n˘ x…n i……‰ +…{…E‰Ú J……i…‰ ®… V……‰c˜EÚÆ˙ S…GÚ¥…fin¬ v…§™……V… ∂…÷∞¸*
+…{…EÚ“ §…‰]ı“-n˘…®……n˘ {……x…“ E‰Ú ±…BV…⁄Z… Æ˙Ω‰ ΩÈ, EÚΩ˛” EÚ…‰<« ∫……Ë EÚ.®…“. n⁄Æ˙* ]Âı∂…x…x… ±…Â* +…{… §…ÈEÚ E‰Ú ®……°«Úi… =xΩ² +{…x……+ i… Æ˙Ci… V…±… ¶…‰V… nÂ* b≈…˜}]ı §…x…¥……BƒM…‰ i……‰E÷Ú Æ˙™…Æ˙ ∫…‰ ™…… B®….]ı“ +l…¥…… ]ı“.]ı“ ¶…‰V… nÂ*{……ƒS… Ω˛W……Æ˙ ±…“]ıÆ˙ ¶…‰V…x…‰ EÚ… J…S…« ®…Ω˛V… i…“x…§……±]ı“* BEÚ +…∫……x… Æ˙…∫i…… +…ËÆ˙ ΩË* §…ÈEÚ x…‰EÚ<« B.]ı“.B®… ∫…Â]ıÆ˙ J……‰±… Æ˙J…‰ ΩÈ* B.]ı“.B®…EÚ…b« +…{… n˘…®……n˘ EÚ…‰ n‰ nÂ* +{…x…“ •……ΔS… ®…Â{……x…“ V…®…… EÚÆÂ, ¥……‰ ¥…Ω˛…ƒ x…EÚ…±… ±…‰M……* EËÚ∫…‰?∫…Æ˙±… ΩË* §…]ıx… n˘§……i…‰ Ω˛“ B.]ı“.B®… E‰Ú x…±… ∫…‰+…n‰∂……x…÷∫……Æ˙ {……x…“ x…EÚ±…x…… S……±…⁄ Ω˛…‰ V……BM……*§…∂…i…Ê EÚ +…{…E‰Ú J……i…‰ ®… V…®…… Ω˛…‰* C™……EÚΩ˛…? BEÚ…>Δ]ı J……‰±…x…… ΩË? V…±n˘“ S… ±…B*
∫……n˘… J……i…… n˘…‰§……±]ı“, S…‰EÚ §…÷EÚ
J……i…… S……Æ˙* x…±…EÚx…‰C∂…x… EÚ… |…®……h…,
x…±… EÚ… °Ú…‰]ı…‰ +…ËÆ˙ ±…Ω˛Æ˙…Â-∫…‰ ±…Ω˛Æ˙…i…‰ +…{…E‰Ú Ω˛∫i……I…Æ˙...
J……i…… J…÷±…… x…Ω˛” EÚ +…{…EÚ“ S……Æ˙…Â=ƒM… ±…™……ƒ {……x…“ ®…Â*
"P…Æ˙ ®… {…“x…‰ E‰Ú ¥……∫i…‰ ¶…“ BEÚ§…⁄ƒn˘ x…Ω˛” ΩË*' --±……‰M… B‰∫…… Z…⁄ ˆC™…… EÚΩ˛i…‰ ΩÈ?
"S……Æ˙…Â =ƒM… ±…™……ƒ {……x…“ ®…Â*' --<∫…|…™……‰M… ∫…‰ +…{… C™…… ∫…®…Z…i…‰ ΩÈ?
74
• S…S……« EÚÆÂ*
V…±… §…ÈEÚ EÚ“ ∫…ΔEÚ±{…x…… EËÚ∫…“ ±…M…“˛?
¥…i…«®……x… ∫…®……V… ®…Â <∫…EÚ“ |……∫…Δ M…EÚi…… C™…… ΩË?
• V…±…-∫…ΔÆ˙I…h… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… {…Æ˙ x……Ɖ §…x……Bƒ*
• ={…™…÷«Ci… x……Æ˙… EÚ“ ®…n˘n˘ ∫…‰ {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
V…±… ΩË i……‰ EÚ±… ΩË*
n˘…‰∫i… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Â
¥…π…™… EÚ… ∫…Ω˛“ ∫…Δ|…‰π…h… ΩË*
∫…Δ I…{i…i…… ΩË*
∞¸{…-∫…Δ ¥…v……x… +…EÚπ…«EÚ ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
75
®…Æ˙x…… =n˘™… |…EÚ…∂…
+…n˘®…“®…Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘E÷ÚUÙ x…Ω˛” ∫……‰S…i……*
+…n˘®…“®…Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘E÷ÚUÙ x…Ω˛” §……‰±…i……*
E÷ÚUÙ x…Ω˛” ∫……‰S…x…‰+…ËÆ˙ E÷ÚUÙ x…Ω˛” §……‰±…x…‰ {…Æ˙+…n˘®…“®…Æ˙ V……i…… ΩË*
• EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*• "+…n˘®…“' EÚ§… "+…n˘®…“' §…x… V……i…… ΩË?
=n˘™… |…EÚ…∂…˙ EÚ… V…x®… 1 V…x…¥…Æ˙“ 1952 EÚ…‰ ®…v™…|…n‰∂…E‰Ú ∫…“i……{…÷Æ˙ M……ƒ¥…˙ ®… Ω÷+…* n˘±±…“ E‰Ú V…¥……Ω˛Æ˙ ±……±…x…‰Ω˛Ø˚ ¥…∂¥… ¥…n¬™……±…™… ®… +v™……{…x… EÚ…™…« EÚ™……* ®…v™…|…n‰∂…∫…Æ˙EÚ…Æ˙ E‰Ú ∫…Δ∫EfiÚ i… ¥…¶……M… ®… + v…EÚ…Æ˙“ Æ˙Ω‰* x……Ë ¥…π……Ái…EÚ ]ı…<®∫… +…Ï¢Ú <Δ b˜™…… E‰Ú ∫…®……S……Æ˙ {…… I…EÚ " n˘x…®……x…'E‰Ú ∫…Δ{……n˘EÚ“™… ¥…¶……M… ®… x……ËEÚÆ˙“ EÚ“* <∫…E‰Ú +±……¥…… ¥… ¶…xx… {…j…-{… j…EÚ…+… +…ËÆ˙ ]‰ı ±… ¥…W…x… I…‰j… ∫…‰ V…÷c‰Æ˙Ω ‰ ˛* ∫…÷x…… ‰ EÚ…Æ˙“M…Æ˙, +§…⁄i…Æ˙ EÚ§… ⁄i…Æ˙, Æ˙…i… ®… ÂΩ˛…Æ˙®……‰ x…™…®…(EÚ ¥…i…… ∫…ΔO…Ω˛), n˘ Æ˙™……<« P……‰c˜…, i… Æ˙UÙ, +…ËÆ˙+Δi… ®… |……l…«x……, {……ϱ… M……‰®…Æ˙… EÚ… ∫E⁄Ú]ıÆ˙, {…“±…“ UÙi…Æ˙“¥……±…“ ±…c˜EÚ“, ®……‰Ω˛x…n˘…∫…(EÚΩ˛…x…“ ∫…ΔO…Ω˛) +… n˘ =x…EÚ“|…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* ®……‰Ω˛x…n˘…∫… E‰Ú ±…B ¥…π…« 2010 ®…ÂEÂÚp˘“™… ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ®…±……*
<∫… <EÚ…<« E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… S…j…EÚl……, EÚ ¥…i……Bƒ +…ËÆ˙ ¥™…ΔM™…-±…‰J… ∫…‰ Ω˛®… M…÷W…Ɖ* ®……x…¥…-+Œ∫i…i¥…E‰Ú ±…B |……EfiÚ i…EÚ ∫…Δ∫……v…x…… EÚ…‰ ∫…÷Æ˙ I…i… Æ˙J…x…… W…∞¸Æ˙“ ΩË* ±…J… <∫… {…Æ˙ BEÚ ±…‰J…*
EÚ ¥…i……
76
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
� S…j…EÚl…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… EÚ… +…∫¥……n˘x… ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� ®…÷Ω˛…¥…Æ˙… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� x……Æ˙… §…x……i…… ΩË*
� {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� ¥…S……Æ˙ ±…J…i…… ΩË*
76
77
®…n˘n˘ ±…Â...
+…n˘i… ioew TZd-Lm ‘⁄»¤¿—⁄ habit
>§… aSp∏v N≠l◊ A—⁄P°øflƒ«•⁄ boredom
@Òh… EÚV…« ISw LPu —¤ƒ debt
EÚV…Æ˙“ ®…±Ω˛…Æ˙ imkv{Xob kwKo-X-Ønse Hcp cmKw ∂k-’v-RÙ≤ C˚N- p J⁄
WÙLm À¤“°fiæ⁄fl—⁄MWfi}⁄•⁄ ¡¤V⁄ a raga in classical music
J…n˘…x… J\n —\e-Lm V⁄ mine
J…S…« sNehv ˘NX‹ R ⁄fl% expense
J……i…… account
M…÷W…… Æ˙∂… ¥…x…i…“ At]£ Æi-Ql-Tm … ⁄M~ request
M…˱… hcºv YWm◊ Δ‘⁄fl{ hedge raised to seperate fields
P……]ı“ Xmgvhmcw Ts-[j-RÙdœ O⁄{»Ê a valley
P…Æ˙i…“ ΩÈ hebw sNø-s∏-Sp∂p ßWiP A»⁄¬—⁄ƒ∞s⁄fl surrounds
S…{{……-S…{{…… ap°nepw aqe-bnepw ÿd-°-¤m Í˚X- -¤m G≈¤«O⁄sÊ in everynook and corner
S…GÚ¥…fin¬ v… §™……V… Iq´p-]-eni ·h-”-Yh• ⁄O⁄√∂tu compound interest
77
78
V…®…… EÚÆ˙x…… \nt£-]n-°pI ˙N™j’ ˚Yj-Rp ¨OÊ–fiØ—⁄fl to deposit
V…⁄Z…x…… a√n-SpI Ni˚P ˙TÙ”-Y’ ‘ʇfi¡¤l to fight
]ıΩ˛x…“ Nn√ °˚[ ¡ÊM∑Ê twig
n˘…®……n˘ acp-a-I≥ U⁄-U--Lu @ÿæ⁄fl son-in-law
v…∫…EÚ V……x…… CSn™v t]mhpI C•k’ ˙TÙY’ d¬•⁄fl∏fi◊⁄fl
x…±… pipe
{……x…“n˘…Æ˙ A`n-am-\-ap≈ Ußl-◊d-œ- V VË¡⁄»¤¨ }⁄ respectable
{……x…“ {……x…“ Ω˛…‰x…… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……
¢‰Ú¢Úc˜… izmk-tImiw ÷˚W-¬-Wp À¤ —⁄OʇfiÀ⁄ lung
§……±]ı“ _°‰v YÙ∞ ∑¤Δß bucket
®…Ω˛V… E‰Ú¥…±…
®……°«Úi… aptJ\ C˚P˙V »⁄fl‡ƒO⁄ through
Æ‰Ω˛x… ]Wbw TQ-Vm (APœ ˚Y-Rp) “§¡⁄A“°—¤ƒ mortgage
∫……¥… v… V…®…… ™……‰V…x…… ÿnc\nt£]w ûY-l×- § “§¡⁄ OÊ–fiÆ⁄ fixed deposit
∫…⁄n˘ ]eni Yh• ∂tu interest
∫……Ën˘… ¥™……{……Æ˙
78
• §…i……Bƒ, +M…Æ˙ +…{… ΩÈ i……‰ C™……-C™…… S……ΩÂM…‰?
∫…÷§…Ω˛-∫…÷§…Ω˛ EÚi…x…“ Δb˜ ±…M… Æ˙Ω˛“ ΩË;
{…⁄Æ˙… {…Ω˛…c˜ §…°«Ú ∫…‰ g¯EÚ… Ω÷+… ΩË*EÚ…∂…...! ™…Ω˛ §…°«Ú +…<∫GÚ“®… Ω˛…‰i……...
¥……Ω˛! +®®…… ∫…‰ EÚ§… ∫…‰ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ Ω⁄ƒ EÚ BEÚ+…<∫GÚ“®… n˘±…… n‰* {…Ë∫…… EÚ… <Δi…W……®… Ω˛…‰, i…§… x…?+M…Æ˙ ™…Ω˛ §…°«Ú +…<∫GÚ“®… Ω˛…‰i…… i……‰ ®…È n˘±… ¶…Æ˙ J……
±…‰i…“... ∫…÷§…Ω˛-∂……®…*Ɖ{……±……
80
n÷EÚ…x… {…Æ˙ ∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜ Æ˙J…… l……* n÷±…«¶…l……* =∫…‰ n‰J…EÚÆ˙ §……Æ˙-§……Æ˙ =∫…E‰Ú ®…÷ƒΩ˛ ∫…‰ {……x…“+… V……i…… l……* +…i…‰-+…i…‰ ¥…Ω˛ ±…±…S……<« x…W…Æ˙…Â∫…‰ M…÷c˜ EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J…i……, °ÚÆ˙ ®…x… ®…∫……‰∫…EÚÆ˙Æ˙Ω˛ V……i……*
+… J…Æ˙EÚ…Æ˙ =∫…x…‰ Ω˛®®…i… EÚ“ +…ËÆ˙ P…Æ˙V……EÚÆ˙ ®……ƒ ∫…‰ EÚΩ˛…* ®……ƒ §…Ë ˆ“ °Ú]‰ı EÚ{…c‰ ∫…±…Æ˙Ω˛“ l…“* =∫…x…‰ +…ƒJ… = ˆ…EÚÆ˙ E÷ÚUÙ n‰Æ˙ n˘“x… o˘Œπ]ı
∫…‰ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J……, °ÚÆ˙>{…Æ˙ +…∫…®……x… EÚ“ +…‰Æ˙n‰J…x…‰ ±…M…“ +…ËÆ˙ §…c˜“n‰Æ˙ i…EÚ n‰J…i…“ Æ˙Ω˛“*§……‰±…“ E÷ÚUÙ x…Ω˛”* ¥…Ω˛
S…÷{…S……{… ®……ƒ E‰Ú {……∫… ∫…‰ S…±……M…™……* V…§… ®……ƒ E‰Ú {……∫… {…Ë∫…‰ x…Ω˛”Ω˛…‰i…‰ i……‰ ¥…Ω˛ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ n‰J…i…“ l…“*¥…Ω˛ ™…Ω˛ V……x…i…… l……*
∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜∫…¥…Ê∂¥…Æ˙ n˘™……±… ∫…C∫…‰x……
®……ƒ E‰Ú +…∫…®……x… EÚ“ +…‰Æ˙n‰˘J…x…‰ EÚ… C™…… EÚ…Æ˙h…
Ω˛…‰M……?
EÚΩ˛…x…“
81
¥…Ω˛ §…Ω÷i… n‰Æ˙ M…÷®…∫…÷®… §…Ë ˆ… Æ˙Ω˛…, =∫…‰+{…x…‰ ¥…‰ ∫……l…“ ™……n˘ +… Æ˙Ω‰ l…‰ V……‰ =∫…‰ S…g¯- S…g¯…EÚÆ˙ M…÷c˜ J…… Æ˙Ω‰ l…‰* V™……Â-V™…… =∫…‰ =x…EÚ“™……n˘ +…i…“, =∫…E‰Ú ¶…“i…Æ˙ M…÷c˜ J……x…‰ EÚ“ ±……±…∫……+…ËÆ˙ i…‰W… Ω˛…‰i…“ V……i…“* BEÚ…v… §……Æ˙ =∫…E‰Ú ®…x…®… ®……ƒ E‰Ú §…]÷ıB ∫…‰ {…Ë∫…‰ S…÷Æ˙…x…‰ EÚ… ¶…“ J™……±…+…™……* ™…Ω˛ K™……±… +…i…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ +{…x…‰ EÚ…‰ v…CEÚ…Æ ˙x… ‰±…M…… +…ËÆ˙<∫ … § … ÷ Æ ‰ ˙K™……±… E ‰Ú ±…B <«∂¥…Æ˙ ∫…‰ I…®…… ®……ƒM…x…‰ ±…M……*
=∫…EÚ“ =©… M™……Æ˙Ω˛ ∫……±… EÚ“ l…“* P…Æ˙ ®… ®……ƒE‰Ú ∫…¥…… EÚ…‰<« x…Ω˛” l……* Ω˛…±……ƒ EÚ ®……ƒ EÚΩ˛i…“ l…“ EÚ ¥…‰ +E‰Ú±…‰ x…Ω˛” ΩÈ, =x…E‰Ú ∫……l… <«∂¥…Æ˙ ΩË* ¥…Ω˛S…⁄ƒ EÚ ®……ƒ EÚ… EÚΩ˛x…… ®……x…i…… l…… <∫… ±…B =∫…EÚ“™…Ω˛ §……i… ¶…“ ®……x… ±…‰i…… l……* ±…‰ EÚx… <«∂¥…Æ˙ E‰Ú Ω˛…‰x…‰EÚ… =∫…‰ {…i…… x…Ω˛” S…±…i…… l……* ®……ƒ =∫…‰ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛∫…‰ <«∂¥…Æ˙ E‰Ú Ω˛…‰x…‰ EÚ… ™…EÚ“x… n˘±……i…“* V…§… ¥…Ω˛§…“®……Æ˙ Ω˛…‰i…“, i…EÚ±…“¢Ú ®… EÚÆ˙…Ω˛i…“ i……‰ <«∂¥…Æ˙ EÚ…x……®… ±…‰i…“ +…ËÆ˙ V…§… +SUÙ“ Ω˛…‰ V……i…“ i……‰ <«∂¥…Æ˙EÚ…‰ v…x™…¥……n˘ n‰i…“* n˘…‰x…… P…Δ]ı… +…ƒJ… §…Δn˘ EÚÆ˙§…Ë ˆi…‰* §…x…… {…⁄V…… EÚB Ω÷B ¥…‰ J……x…… x…Ω˛” J……i…‰*¥…Ω˛ Æ˙…‰W… ∫…÷§…Ω˛-∂……®… +{…x…“ UÙ…‰]ı“-∫…“ P…Δ]ı“ ±…‰EÚÆ˙,{……±…l…“ ®……Æ˙EÚÆ˙ ∫…Δv™…… EÚÆ˙i……* =∫…‰ ∫…Δv™…… E‰Ú ∫……Ɖ®…Δj… ™……n˘ l…‰, =∫… ∫…®…™… ∫…‰ Ω˛“ V…§… =∫…EÚ“ V…§……x…i……‰i…±…“ l…“* +§… i……‰ ¥…Ω˛ ∫……¢Ú §……‰±…x…‰ ±…M…… l……*
¥…‰ BEÚ UÙ…‰]‰ı-∫…‰ EÚ∫§…‰ ®… Æ˙Ω˛i…‰ l…‰* ®……ƒ BEÚ∫E⁄Ú±… ®… +v™…… {…EÚ… l…“* §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ B‰∫…“EÚΩ˛… x…™……ƒ ®……ƒ E‰Ú ®…÷ƒΩ˛ ∫…‰ ∫…÷x…i…… l…… V…x…®… ™…Ω˛§…i……™…… V……i…… l…… EÚ <«∂¥…Æ˙ +{…x…‰ ¶…Ci…… EÚ… EÚi…x…… K™……±… Æ˙J…i…… ΩË* +…ËÆ˙ Ω˛Æ˙ §……Æ˙ B‰∫…“EÚΩ˛…x…“ ∫…÷x…EÚÆ˙ ¥…Ω˛ <«∂¥…Æ˙ EÚ… ∫…SS…… ¶…Ci… §…x…x…‰EÚ“ <SUÙ… ∫…‰ ¶…Æ˙ V……i……* n⁄∫…Ɖ ¶…“ =∫…E‰Ú {…“ ˆˆ…ÂEÚi…‰, +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…‰, ""§…c˜… ∂…Æ˙“¢Ú ±…c˜EÚ… ΩË*
<«∂¥…Æ˙ <∫…EÚ“ ®…n˘n˘ EÚƉM……*'' ¥…Ω˛ ¶…“ ®……x…i…… EÚ<«∂¥…Æ˙ =∫…EÚ“ ®…n˘n˘ EÚƉM……* ±…‰ EÚx… EÚ¶…“ <∫…EÚ…EÚ…‰<« ∫…§…⁄i… =∫…‰ x…Ω˛” ®…±…… l……*
=∫… n˘x… V…§… ¥…Ω˛ ∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜ J……x…‰ E‰Ú ±…B §…‰S…Ëx… l…… i…§… =∫…‰ <«∂¥…Æ˙ ™……n˘ +…™……*=∫…x…‰ J…÷n˘ EÚ…‰ v…CEÚ…Æ˙…, =∫…‰ ®……ƒ ∫…‰ {…Ë∫…‰®……ƒM…EÚÆ˙ ®……ƒ EÚ…‰ n÷J…“ x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B l……*<«∂¥…Æ˙ EÚ∫… n˘x… E‰Ú ±…B ΩË? <«∂¥…Æ˙ EÚ…K™……±… +…i…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ J…÷∂… Ω˛…‰ M…™……* =∫…E‰Ú +Δn˘Æ˙BEÚ ¥… S…j…-∫…… =i∫……Ω˛ +… M…™……* C™…… EÚ ¥…Ω˛V……x…i…… l…… EÚ <«∂¥…Æ˙ ∫…§…∫…‰ + v…EÚ i……EÚi…¥…Æ˙ΩË* ¥…Ω˛ ∫…§… V…M…Ω˛ ΩË +…ËÆ˙ ∫…§… E÷ÚUÙ EÚÆ˙∫…EÚi…… ΩË* B‰∫…… E÷ÚUÙ ¶…“ x…Ω˛” V……‰ ¥…Ω˛ x… EÚÆ˙∫…E‰Ú* i……‰ C™…… ¥…Ω˛ l……‰c˜…-∫…… M…÷c˜ x…Ω˛” n˘±……∫…EÚi……? =∫…‰ V……‰ EÚ §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ =∫…‰ {…⁄V……EÚÆ˙i…… +… Æ˙Ω˛… ΩË +…ËÆ˙ V…∫…x…‰ EÚ¶…“ EÚ…‰<« §…÷Æ˙…EÚ…®… x…Ω˛” EÚ™……* EÚ¶…“ S……‰Æ˙“ x…Ω˛” EÚ“, EÚ∫…“EÚ…‰ ∫…i……™…… x…Ω˛”* =∫…x…‰ ∫……‰S…… +…ËÆ˙ <∫… ¶……¥… ∫…‰¶…Æ˙ =`ˆ… EÚ <«∂¥…Æ˙ W…∞¸Æ˙ =∫…‰ M…÷c˜ n‰M……*
"¥…Ω˛ +{…x…‰ EÚ…‰ v…CEÚ…Æ˙x…‰ ±…M…… +…ËÆ˙<∫… §…÷Ɖ J™……±… E‰Ú ±…B <«∂¥…Æ˙ ∫…‰I…®…… ®……ƒM…x…‰ ±…M……*' --™…Ω˛…ƒ ±…c˜E‰ÚEÚ… EÚ…Ëx…-∫…… ®…x……‰¶……¥… |…EÚ]ı ΩË?
82
¥…Ω˛ i…‰W…“ ∫…‰ =`ˆ… +…ËÆ˙ P…Æ˙ E‰Ú +E‰Ú±…‰EÚ…‰x…‰ ®… {…⁄V…… EÚÆ˙x…‰ §…Ë ˆ M…™……* i…¶…“ ®……ƒ x…‰+…¥……W… n˘“, ""§…‰]ı…, {…⁄V…… ∫…‰ =`ˆx…‰ E‰Ú §……n˘§……W……Æ˙ ∫…‰ x…®…EÚ ±…‰ +…x……*''
=∫…‰ ±…M…… V…Ë∫…‰ <«∂¥…Æ˙ x…‰ =∫…EÚ“ {…÷EÚ…Æ˙∫…÷x… ±…“ ΩË* ¥…Æ˙x…… {…⁄V…… {…Æ˙ §…Ë ˆi…‰ Ω˛“ ®……ƒ =∫…‰§……W……Æ˙ V……x…‰ EÚ…‰ C™…… EÚΩ˛i…“* =∫…x…‰ v™……x…±…M……EÚÆ˙ {…⁄V…… EÚ“, °ÚÆ˙ {…Ë∫…‰ +…ËÆ˙ Z……‰±…… ±…‰EÚÆ˙§……W……Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±… n˘™……*
P…Æ˙ ∫…‰ x…EÚ±…i…‰ Ω˛“ =∫…‰ J…‰i… {……Æ˙ EÚÆ˙x…‰{…c˜i…‰ l…‰, °ÚÆ˙ M……ƒ¥… EÚ“ M…±…“ V……‰ <»]ı… EÚ“ §…x…“Ω÷<« l…“, °ÚÆ˙ §……W……Æ˙ EÚ“ ∫…c˜EÚ +…i…“ l…“*
=∫… ∫…®…™… ∂……®… Ω˛…‰ M…<« l…“* ∫…⁄Æ˙V… b⁄§…Æ˙Ω˛… l……* ¥…Ω˛ J…‰i…… ®… S…±…… V…… Æ˙Ω˛… l…… +…ƒJ…Â+…v…“ §…Δn˘ EÚB, <«∂¥…Æ˙ {…Æ˙ v™……x… ±…M……B +…ËÆ˙∫…Δv™…… E‰Ú ®…Δj…… EÚ…‰ §……Æ˙-§……Æ˙ n˘…‰Ω˛Æ˙…i…‰ Ω÷B* =∫…‰™……n˘ x…Ω˛” =∫…x…‰ EÚi…x…“ n‰Æ˙ ®… J…‰i… {……Æ˙ EÚB,±…‰ EÚx… V…§… ¥…Ω˛ M……ƒ¥… EÚ“ <»]ı… EÚ“ M…±…“ ®…Â+…™…… i…§… ∫…⁄Æ˙V… b⁄§… S…÷EÚ… l…… +…ËÆ˙ +ƒv…‰Æ˙… UÙ…x…‰±…M…… l……* ±……‰M… +{…x…‰-+{…x…‰ P…Æ˙… ®… l…‰* v…÷+…ƒ= ˆ Æ˙Ω˛… l……* S……Ë{……B J……®……‰∂… {…c‰ l…‰* x…“®… ∫…n˘‘E‰Ú n˘x… l…‰*
=∫…x…‰ {…⁄Æ˙“ +…ƒJ… J……‰±…EÚÆ˙ §……Ω˛Æ˙ EÚ…E÷ÚUÙ ¶…“ n‰J…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… x…Ω˛” EÚ“* ¥…Ω˛+{…x…‰ ¶…“i…Æ˙ n‰J… Æ˙Ω˛… l…… V…Ω˛…ƒ M…Ω˛Æ‰ +ƒv…‰Æ‰ ®…Â
Z…±… ®…±……i…… |…EÚ…∂… l……* <«∂¥…Æ˙ EÚ… |…EÚ…∂…+…ËÆ˙ =∫… |…EÚ…∂… E‰Ú +…M…‰ ¥…Ω˛ +…ƒJ…Â §…Δn˘ EÚB®…Δj…{……`ˆ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……*
+S……x…EÚ =∫…‰ +W……x… EÚ“ +…¥……W… ∫…÷x……<«n˘“* M……ƒ¥… E‰Ú ∫…Ɖ {…Æ˙ BEÚ UÙ…‰]ı“-∫…“ ®…Œ∫V…n˘l…“* =∫…x…‰ l……‰c˜“-∫…“ +…ƒJ… J……‰±…EÚÆ˙ n‰J……*+ƒv…‰Æ˙… EÚ…¢Ú“ M……g¯… Ω˛…‰ M…™…… l……* ®…Œ∫V…n˘ E‰ÚBEÚ EÚ®…Ɖ §…Æ˙…§…Æ˙ n˘…±……x… ®… ±……‰M… x…®……W… E‰Ú ±…B <EÚ]¬ı ‰ Ω˛…‰x…‰ ±…M…‰ l…‰* =∫…E‰Ú ¶…“i…Æ˙ BEÚ±…Ω˛Æ˙-∫…“ +…<«* =∫…E‰Ú {…ËÆ˙ `ˆ`ˆEÚ M…B* +…ƒJ…Â{…⁄Æ˙“ §…Δn˘ Ω˛…‰ M…<»* ¥…Ω˛ ®…x… Ω˛“ ®…x… EÚΩ˛ =`ˆ…,""<«∂¥…Æ˙ ™… n˘ i…÷®… Ω˛…‰ +…ËÆ˙ ®…Èx…‰ ∫…SS…‰ ®…x… ∫…‰i…÷®Ω˛…Æ˙“ {…⁄V…… EÚ“ ΩË i……‰ ®…÷Z…‰ {…Ë∫…‰ n˘…‰, ™…Ω˛” <∫…¥…Ci…*''
¥…Ω˛ ¥…Ω˛” M…±…“ ®… §…Ë ˆ M…™……* =∫…x…‰ W…®…“x…{…Æ˙ Ω˛…l… Æ˙J……* W…®…“x… Δb˜“ l…“* Ω˛…l…… E‰Ú x…“S…‰E÷ÚUÙ S…EÚx……-∫…… ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω÷+…* =±±……∫… EÚ“ §…V…±…“-∫…“ =∫…E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ ®… n˘…Ëc˜ M…<«* =∫…x…‰+…ƒJ… J……‰±…EÚÆ˙ n‰J……* +ƒv…‰Æ‰ ®… =∫…EÚ“ Ω˛l…‰±…“®… BEÚ +`ˆxx…“ n˘®…EÚ Æ˙Ω˛“ l…“* ¥…Ω˛ ®…x… Ω˛“ ®…x…<«∂¥…Æ˙ E‰Ú S…Æ˙h…… ®… ±……‰]ı M…™……* J…÷∂…“ E‰Ú ∫…®…÷p˘®… Z…⁄±…x…‰ ±…M……* =∫…x…‰ =∫… +`ˆxx…“ EÚ…‰ §……Æ˙-§……Æ˙ x…Ω˛…Æ˙…, S…⁄®……, ®……l…‰ ∫…‰ ±…M……™……* C™…… EÚ¥…Ω˛ BEÚ +`ˆxx…“ Ω˛“ x…Ω˛” l…“* =∫… M…Æ˙“§… {…Æ˙<«∂¥…Æ˙ EÚ“ EfiÚ{…… l…“* =∫…EÚ“ ∫……Æ˙“ {…⁄V…… +…ËÆ˙∫…SS……<« EÚ… <«∂¥…Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ <x……®… l……*
83
<«∂¥…Æ˙ W…∞¸Æ˙ ΩË, =∫…EÚ… ®…x… S…±±……x…‰ ±…M……*¶…M…¥……x… ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙… §…Ω÷i… UÙ…‰]ı…-∫…… ∫…‰¥…EÚ Ω⁄ƒ*®…È ∫……Æ˙… V…“¥…x… i…÷®Ω˛…Æ˙“ ¶…ŒCi… EÚ∞ƒ M……* ®…÷Z…‰EÚ¶…“ ®…i… §…∫…Æ˙…x……* =±…]‰ı-∫…“v…‰ ∂…§n˘… ®… =∫…x…‰®…x… Ω˛“ ®…x… EÚΩ˛… +…ËÆ˙ §……W……Æ˙ EÚ“ i…Æ¢Ú n˘…Ëc˜
{…c˜…* +`ˆxx…“ =∫…x…‰ W……‰Æ˙ ∫…‰ Ω˛l…‰±…“ ®… n˘§……Æ˙J…“ l…“*
V…§… ¥…Ω˛ n÷EÚ…x… {…Æ˙ {…Ω÷ƒS……i……‰ ±……±…]‰ıx… V…±… S…÷EÚ“ l…“* {…Δ∫……Æ˙“
=∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ Ω˛…l… V……‰c‰ §…Ë ˆ… l……* l……‰c˜“n‰Æ˙ ®… =∫…x…‰ +…ƒJ… J……‰±…” +…ËÆ˙ {…⁄UÙ…, ""C™……S…… Ω˛B?''
=∫…x…‰ Ω˛l…‰±…“ ®… S…®…EÚi…“ +`ˆxx…“ n‰J…“+…ËÆ˙ §……‰±……, ""+…`ˆ +…x…‰ EÚ… ∫…¢‰Ún˘ M…÷c˜*''
"¥…Ω˛ BEÚ +`ˆxx…“ Ω˛“ x…Ω˛” l…“,=∫… M…Æ˙“§… {…Æ˙ <«∂¥…Æ˙ EÚ“ EfiÚ{……l…“*' --B‰∫…… C™…… EÚΩ˛… ΩË?
84
™…Ω˛ EÚΩ˛EÚÆ˙ =∫…x…‰ M…¥…« ∫…‰ +`ˆxx…“ {…Δ∫……Æ˙“EÚ“ i…Æ˙¢Ú M…n¬n˘“ {…Æ˙ °ÂÚEÚ“* {…Æ˙ ¥…Ω˛ M…n¬n˘“ {…Æ˙x… M…Æ˙ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ Æ˙J…‰ v… x…B E‰Ú b˜§§…‰ ®… M…Æ˙ M…<«* {…Δ∫……Æ˙“ x…‰ =∫…‰ b˜§§…‰ ®… ]ı]ı…‰±…… {…Æ˙=∫…®… +`ˆxx…“ x…Ω˛” ®…±…“* BEÚ UÙ…‰]ı…-∫…… J…{…c˜…( S…EÚx…… {…il…Æ˙) W…∞¸Æ˙ l…… V…∫…‰ {…Δ∫……Æ˙“ x…‰ x…EÚ…±… EÚÆ˙ °ÂÚEÚ n˘™……*
=∫…EÚ… S…‰Ω˛Æ˙… BEÚ n˘®… ∫…‰ EÚ…±…… {…c˜M…™……* ∫…Æ˙ P…⁄®… M…™……* V…Ë∫…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ… ∫……Æ˙… J…⁄x… x…EÚ±… M…™…… Ω˛…‰* +…ƒJ… UÙ±…UÙ±…… +…<»*
""EÚΩ˛…ƒ M…<« +`ˆxx…“!'' {…Δ∫……Æ˙“ x…‰ ¶…“ ΩËÆ˙i…∫…‰ EÚΩ˛…*
=∫…‰ ±…M…… V…Ë∫…‰ ¥…Ω˛ Æ˙…‰ {…c‰M……* n‰J…i…‰-n‰J…i…‰ ∫…§…∫…‰ i……EÚi…¥…Æ˙ <«∂¥…Æ˙ EÚ“ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰®……Ëi… Ω˛…‰ M…<« l…“* =∫…x…‰ ®…Ɖ Ω˛…l…… ∫…‰ V…‰§… ∫…‰ {…Ë∫…‰ x…EÚ…±…‰, x…®…EÚ ±…™…… +…ËÆ˙ V……x…‰ ±…M……*
n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ x…‰ =∫…‰ =n˘…∫… n‰J…EÚÆ˙ EÚΩ˛…,""M…÷c˜ ±…‰ ±……‰, {…Ë∫…‰ °ÚÆ˙ +… V……BƒM…‰*''
""x…Ω˛”*'' =∫…x…‰ EÚΩ˛… +…ËÆ˙ Æ˙…‰ {…c˜…*
""+SUÙ… {…Ë∫…‰ ®…i… n‰x……* ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ ∫…‰l……‰c˜…-∫…… M…÷c˜ ±…‰ ±……‰*'' n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ x…‰ {™……Æ˙ ∫…‰
EÚΩ˛… +…ËÆ˙ BEÚ ]÷ıEÚc˜… i……‰c˜EÚÆ˙ =∫…‰ n‰x…‰±…M……* =∫…x…‰ ®…÷ƒΩ˛ °ÚÆ˙… ±…™…… +…ËÆ˙
S…±… n˘™……* =∫…x…‰ <«∂¥…Æ˙ ∫…‰®……ƒM…… l……, n÷EÚ…x…n˘…Æ˙ ∫…‰ x…Ω˛”*n⁄∫…Æ˙… EÚ“ n˘™…… =∫…‰ x…Ω˛”S…… Ω˛B*
±…‰ EÚx… +§… ¥…Ω˛<«∂¥…Æ˙ ∫…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” ®……ƒM…i……*
85
• x…®x… ±… J…i… ¥……C™… {…Æ˙ v™……x… nÂ--
®……ƒ §…Ë ˆ“ °Ú]‰ı EÚ{…c‰ ∫…±… Æ˙Ω˛“ l…“*
§…i……Bƒ, ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… ®… C™…… ∫…Δ§…Δv… ΩË?
• <∫… |…EÚ…Æ˙ +…{…∫…“ ∫…Δ§…Δv… Æ˙J…x…‰¥……±…‰ ∂…§n˘ {……`ˆ ∫…‰ S…÷x…EÚÆ˙ ±…J…Â*
¥…∂…‰π…h… ∫…ΔY……
°Ú]‰ı EÚ{…c‰˜
.......................... .........................
.......................... .........................
.......................... .........................
.......................... .........................
.......................... .........................
86
®…‰Æ˙“ Æ˙S…x…… ®…Â
i……Æ˙“J… ±…J…“ ΩË*
®…÷J™… P…]ıx……+…Â EÚ… =±±…‰J… EÚ™…… ΩË*
P…]ıx……+…Â {…Æ˙ +{…x…‰ ¥…S……Æ˙ ±…J…… ΩË*
b˜…™…Æ˙“ EÚ“ ∂…˱…“ ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
∫…¥…Ê∂¥…Æ˙ n˘™……±… ∫…C∫…‰x…… ®…⁄±…i…& EÚ ¥… B¥…Δ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙ l…‰* " n˘x…®……x…' {… j…EÚ…EÚ… EÚ…™…«¶……Æ˙ ∫…Δ¶……±…i…‰ Ω÷B +…{…x…‰ {…j…EÚ… Æ˙i…… E‰Ú I…‰j… ®… +{…x…… ™……‰M…n˘…x… n˘™……*+…{…EÚ… V…x®… 15 ∫…i…Δ§…Æ˙ 1927 EÚ…‰ =ii…Æ˙ |…n‰∂… E‰Ú §…∫i…“ V…±…‰ ®… Ω÷+…*<±……Ω˛…§……n˘ ∫…‰ +…{…x…‰ §…“.B +…ËÆ˙ B®….B EÚ“ {…Æ˙“I……Bƒ =ii…“h…« EÚ“* "EÚ…`ˆ EÚ“P…Δ ]ı™……ƒ', "EÚ…‰<« ®…‰Æ‰ ∫……l… S…±…Â', "+Δv…‰Æ˙… {…Æ˙ +Δv…‰Æ˙…', "§…EÚÆ˙“', "+§… M…Æ˙“§…“Ω˛]ı…+…‰', "E÷ÚUÙ ÆΔM… E÷ÚUÙ M…Δv…' +… n˘ +…{…EÚ“ |…®…÷J… Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ*
• ±…c˜E‰Ú EÚ“ M…÷c˜ J……x…‰ EÚ“ <SUÙ… ∫…°Ú±… x…Ω˛” Ω÷<«* =∫…E‰Ú ¥…S……Æ˙… EÚ…‰ b˜…™…Æ˙“ E‰Ú ∞¸{…®… ±…J…Â*
87
®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı EÚ“ S……‰]ı“ {…Æ˙ n˘…‰ §……Æ˙{…Ω÷ƒS…x…‰¥……±…“ ¶……Æ˙i… EÚ“ {…Ω˛±…“ ®… Ω˛±…… {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“∫…Δi……‰π… ™……n˘§… EÚ… §…S…{…x… +x™… §…SS…… EÚ“i…÷±…x…… ®… E÷ÚUÙ Ω˛]ıEÚÆ˙ Æ˙Ω˛…* §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ x…c˜Æ˙ Æ˙Ω˛“* EÚ∫…“ ¶…“ S…“W… EÚ…‰ V……x…x…‰ EÚ“=x…EÚ“ V…Y……∫…… Ω˛®…‰∂…… =x…E‰Ú +Δn˘Æ˙ §…±…¥…i…“Æ˙Ω˛i…“ +…ËÆ˙ §…¢«Ú ∫…‰ f¯¯EÚ“ S……‰ ]ı™…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰EÚ“ V…Y……∫…… x…‰ =xΩ BEÚ n˘x… ®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ıEÚ“ S……‰]ı“ {…Æ˙ {…Ω÷ƒS…… n˘™……*
+…{…EÚ… §…S…{…x… EËÚ∫…… Æ˙Ω˛…?
§…Ω÷i… ∂…Æ˙…Æ˙i…“ l…“ ±…‰ EÚx… °ÚÆ˙ +S……x…EÚ∂……Δi… Ω˛…‰ M…<«* {…i……V…“ E‰Ú +…®…‘ ®…Â Ω˛…‰x…‰ E‰ÚEÚ…Æ˙h… ®…‰Æ˙… W™……n˘…i…Æ˙ §…S…{…x… n˘…n˘“ E‰Ú ∫……l…
§…“i……* +…ËÆ˙ ®…È +{…x…“ n˘…n˘“ EÚ“ ±……c˜±…“ l…“*{……ƒS… ¶……<™…… E‰Ú §…“S… +E‰Ú±…“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h…®…÷Z…‰ +{…x…‰ ¶……<™…… EÚ… ¶…“ ¶…Æ˙{…⁄Æ˙ {™……Æ˙ ®…±……+…ËÆ˙ {…⁄Ɖ P…Æ˙ EÚ“ ®…È S…Ω‰i…“ l…“* +…V… ®…÷Z…‰®…Ω˛∫…⁄∫… Ω˛…‰i…… ΩË EÚ V…∫… §…SS…‰ EÚ…‰ P…Æ˙ ®…Â+SUÙ… {™……Æ˙ ®…±…i…… ΩË, ¥…Ω˛ EÚ∫…“ ¶…“ I…‰j… ®…Â+SUÙ… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… ΩË*
{…g¯…<«- ±…J……<« EËÚ∫…“ Æ˙Ω˛“?
n˘…‰ EÚ®…Æ˙… EÚ… ®…‰Æ˙… ∫E⁄Ú±… l…… +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“EÚI…… ®… ∫…¢«Ú S……Æ˙ §…SS…‰ l…‰* §…Ë ˆx…‰ E‰Ú ±…B P…Æ˙∫…‰ §……‰Æ˙“ ±…‰EÚÆ˙ V……i…‰ l…‰ +…ËÆ˙ EÚ¶…“ §…Æ˙∫……i… Ω˛…‰V……i…“ i……‰ =∫…‰ Ω˛“ +…‰g¯ ±…‰i…‰ l…‰* {……ƒS…¥…” EÚI……i…EÚ ®…Èx…‰ M……ƒ¥… E‰Ú ∫E⁄Ú±… ®…Â Ω˛“ {…g¯…<« EÚ“* °ÚÆ˙®…È x…W…n˘“EÚ E‰Ú Ω˛“ EÚ∫§…‰ ®… V……x…‰ ±…M…“* ¥…Ω˛…ƒ
∫……I……iEÚ…Æ˙
∫…Δi……‰π… ™……n˘¥… ∫…‰ ®…x…“π… E÷Ú®……Æ˙ ∫…xΩ˛… EÚ“ §……i…S…“i…
87
88
®…Èx…‰ +…`ˆ¥…” i…EÚ EÚ“ {…g¯…<« EÚ“ +…ËÆ˙ n˘±±…“+… M…<«* 14 ¥…π…« EÚ“ =©… ∫…‰ Ω˛“ ∂……n˘“ EÚÆ˙x…‰EÚ… n˘§……¥… n˘™…… V……x…‰ ±…M…… V…∫…∫…‰ §…S…x…‰ E‰Ú ±…B ®…È +{…x…‰ ®……i……- {…i…… ∫…‰ n⁄Æ˙ Ω˛…Ï∫]ı±… ®…ÂÆ˙Ω˛EÚÆ˙ {…g¯…<« EÚÆ˙x…‰ ±…M…“*
Ω˛®……±…™… {…Æ˙ S…g¯x…‰ EÚ“ |…‰Æ˙h…… EÚ§… +…ËÆ˙ EËÚ∫…‰ ®…±…“?
®…È §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ §…Ω÷i… V…Y……∫…÷ l…“ +…ËÆ˙™…Ω˛“ V…Y……∫…… ®…‰Æ˙“|…‰Æ˙h…… §…x…“* §…¢«Ú∫…‰ f¯E‰Ú {…Ω˛…c˜… {…Æ˙ S…g¯x…‰ EÚ“ V…Y……∫…… §…Ω÷i…{…Ω˛±…‰ ∫…‰ Ω˛“ l…“* Eڅϱ…‰V… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… BEÚ |… ∂…I…h… ∂… §…Æ˙ ®… V…§… Ω˛®……±…™… n‰J…x…‰ M…<« i…§… Ω˛“ ®…÷Z…‰
™…Ω˛ ∫…Δ™……‰M… |……{i… Ω÷+…*
C™…… {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ“ i…Æ˙¢Ú ∫…‰ EÚ…‰<« +c˜S…x… Ω÷<«?
{…i……V…“ x…‰ +S…Δ¶…‰ ®… {…c˜ M…B EÚ ™…Ω˛EÚ…Ëx…-∫…… ¶…⁄i… ∫…¥……Æ˙ Ω˛…‰ M…™……* {… Æ˙¥……Æ˙ E‰Ú ±……‰M…∫……‰S…x…‰ ±…M…‰ EÚ ™… n˘ Ω˛…l…-{…ËÆ˙ ]⁄ı]ı M…™…… i……‰∂……n˘“ EËÚ∫…‰ Ω˛…‰M…“? M……ƒ¥… E‰Ú ±……‰M… C™…… EÚΩÂM…‰?±…‰ EÚx… ®…‰Æ˙“ W…n˘ E‰Ú EÚ…Æ˙h… +Δi… ®… =xΩ®……x…x…… {…c˜…*
®……>Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı {…Æ˙ S…g¯x…‰ EÚ“ +x…÷¶…⁄ i… Ω˛®…§…i……Bƒ*
§…Ω÷i… Ω˛“ +±…M… l……* V…§… ®…È ]ı…‰{… {…Æ˙{…Ω÷ƒS…“ i……‰ ¶……¥……i®…EÚ ∞¸{… ∫…‰ ®…È ∂…⁄x™… Ω˛…‰ M…<«
ÀW…n˘M…“ ®…Â V…Y……∫…… EÚ“ C™……+Ω˛ ®…™…i… ΩË?
∫…Δi……‰π… ™……n˘¥…§…V…Âp˘{……±… E‰Ú ∫……l…*
89
l…“* x… EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ J…÷∂…“ l…“ +…ËÆ˙ x… Ω˛“EÚ…‰<« N…®…* ¥……ÏEÚ“-]ı…ÏEÚ“ °Ú…‰x… E‰Ú W… Æ˙B ®…÷Z…‰∫…⁄S…x…… n˘“ M…<« EÚ ®…È B¥…Æ˙∫]ı {…Æ˙ {…Ω÷ƒS… M…<« Ω⁄ƒ*V…§… ®…È n˘…‰-S……Æ˙ EÚn˘®… {…“U‰Ù l…“ i…¶…“ ®…‰Æ˙“+…i®…… x…‰ EÚΩ˛… EÚ ™…Ω˛ ®…È C™…… EÚÆ˙x…‰ V…… Æ˙Ω˛“Ω⁄ƒ*
EÚi…x…… b˜Æ˙ ±…M……? EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ E‰Ú V…“¥…-V…Δi…÷n‰J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…‰?
EÚ…‰<« b˜Æ˙ x…Ω˛” ±…M……* EÚ¶…“-EÚ¶…“ ∫…÷x…x…‰EÚ…‰ ®…±…i…… l…… EÚ EÈÚ{… ®… ∫x……‰ §…™…Æ˙ +…™……l……* ±…‰ EÚx… ®…‰Æ‰ ∫……®…x…‰ BEÚ §……Æ˙ ¶…“ x…Ω˛” Ω÷+…*∫x……‰ ±…‰{…‰b«, ®……=Δ]ıx… M……‰]ı V…∫…‰ §…Æ˙±… EÚΩ˛…V……i…… ΩË n‰J…x…‰ EÚ…‰ ®…±……*
BEÚ ∫…°Ú±… {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú ±…B EÚx… M…÷h……ÂEÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… Ω˛…‰i…“ ΩË?
™…Ω˛ x… ∫…¢«Ú BEÚ {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“ E‰Ú ±…B,§…Œ±EÚ Ω˛Æ˙ BEÚ +SU‰Ù <Δ∫……x… E‰Ú ±…B W…∞¸Æ˙“Ω˛…‰i…… ΩË EÚ ¥…Ω˛ ∫…Δi…÷ ±…i… n˘®……M…¥……±…… +…ËÆ˙∫…Δ™…®…¥……±…… Ω˛…‰*<Δ∫……x… EÚ… ™…Ω˛ M…÷h…=∫…‰ Ω˛Æ˙ Œ∫l… i… ®…Â+SUÙ… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰®… ®…n˘n˘M……Æ˙ Ω˛…‰i…… ΩË* EÚ∫…“ ¶…“ {… Æ˙Œ∫l… i… ®…Â+…{… +{…x…‰ +…{…EÚ…‰ f¯…±… ∫…EÚi…‰ ΩÈ* ™…Ω˛“ M…÷h…
EÚ…¢Ú“ Ω˛…‰i…… ΩË §……EÚ“ ∫…¶…“ M…÷h… ¶…“ <∫…“∫…‰ V…÷c‰Ω˛…‰i…‰ ΩÈ*
+§… +…{…EÚ… +M…±…… ±…I™… C™…… ΩË? +M…Æ˙®……ËEÚ… ®…±…‰ i……‰ °ÚÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ V……x…… S……ΩÂM…“?
®…‰Æ‰ ±…B V……‰ +x…÷¶…¥… l…… =∫…‰ ®…Èx…‰ |……{i…EÚÆ˙ ±…™……* +§…®… ‰Æ ˙ “ EÚ±{…x……∫…®……V… EÚ…‰ J…÷∂…n‰J…x…… ΩË* ±…I™…™…Ω˛“ ΩË EÚ ∫…¶…“E‰Ú S…‰Ω˛Æ‰ {…Æ˙ J…÷∂…“ n˘J…‰ +…ËÆ˙ ™…Ω˛ v…Æ˙i…“ ∫¥…M…«EÚΩ˛±……B*"∫…Δi…÷ ±…i… n˘®……M… +…ËÆ˙ ∫…Δ™…®…
+SU‰Ù <Δ∫……x… E‰Ú ±…B W…∞¸Æ˙“ΩË*' --<∫… ¥…S……Æ˙ {…Æ˙ +…{…EÚ“Æ˙…™… C™…… ΩË?
∫…®……V… EÚ…‰ J…÷∂… n‰J…x…‰ EÚ“EÚ±{…x…… E‰Ú {…“U‰Ù ∫…Δi……‰π… ™……n˘¥…E‰Ú S… Æ˙j… EÚ“ EÚ…Ëx…-∫…“ ¥…∂…‰π…i……|…EÚ]ı Ω˛…‰i…“ ΩË?
90
n˘…‰∫i… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Â
P…]ıx…… EÚ… ¥…h…«x… ΩË*
¥…∫i…÷ x…π`ˆi…… ΩË*
+…EÚπ…«EÚ ∂…“π…«EÚ ΩË*
• ∫…Δi……‰π… ™……n˘¥… n˘…‰ §……Æ˙ ®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı EÚ“ S……‰]ı“ {…Æ˙ {…Ω÷ƒS…x…‰¥……±…“ ¶……Æ˙i… EÚ“ {…Ω˛±…“®… Ω˛±…… ΩË* n⁄∫…Æ˙“ §……Æ˙ =x…E‰Ú B¥…Ɖ∫]ı V…“i…x…‰ E‰Ú ∫…Δ§…Δv… ®… BEÚ Æ˙{…]ı i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
∫…Δi……‰π… ™……n˘¥… ¶……Æ˙i… EÚ“ BEÚ {…¥…«i……Æ˙…‰Ω˛“ ΩË* +…{… ®……=Δ]ı B¥…Ɖ∫]ı {…Æ˙ n˘…‰ §……Æ˙S…g¯x…‰¥……±…“ ¥…∂¥… EÚ“ |…l…®… ®… Ω˛±…… ΩË* {…Ω˛±…‰ +…{…x…‰ ®…<« 1992 ®… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú§……n˘ ®…<« 1993 ®… B¥…Ɖ∫]ı {…Æ˙ S…g¯…<« EÚÆ˙x…‰ ®… ∫…°Ú±…i…… |……{i… EÚ“* +…{…EÚ…V…x®… V…x…¥…Æ˙“ 1969 ®…Â Ω˛ Æ˙™……h…… E‰Ú Ɖ¥……c˜“ V…±…‰ ®… Ω÷+… l……* +…{…x…‰ ®…Ω˛…Æ˙…x…“Eڅϱ…‰V… V…™…{…÷Æ˙ ∫…‰ ∂…I…… |……{i… EÚ“* ∫…Δ|… i… +…{… ¶……Æ˙i…- i…§§…i… ∫…“®…… {…÷ ±…∫… ®…Â{…÷ ±…∫… + v…EÚ…Æ˙“ ΩË* +…{…EÚ…‰ 2000 ®… "{…n¬®…∏…“' {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∫…®®…… x…i… EÚ™…… M…™…… ΩË*
= S…i… S……ËEÚ…‰Æ˙ ®… ����� ±…M……Bƒ*
91
¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“∫…… Ω˛Æ˙ ±…÷ v…™……x…¥…“
¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“
<x… EÚ…±…“ ∫… n˘™…… E‰Ú ∫…Æ˙ ∫…‰
V…§… Æ˙…i… EÚ… +…ƒS…±… f¯±…E‰ÚM……
V…§… n÷J… E‰Ú §……n˘±… {…P…±…ÂM…‰
V…§… ∫…÷J… EÚ… ∫……M…Æ˙ UÙ±…E‰ÚM……
V…§… +Δ§…Æ˙ Z…⁄®… E‰Ú x……S…‰M……
V…§… v…Æ˙i…“ x…M…®…‰ M……BM…“
¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“
§…“i…ÂM…‰ EÚ¶…“ i……‰ n˘x… +… J…Æ˙
™…‰ ¶…⁄J… E‰Ú +…ËÆ˙ §…‰EÚ…Æ˙“ E‰Ú
]⁄ı]ÂıM…‰ EÚ¶…“ i……‰ n˘x… +… J…Æ˙
n˘…˱…i…-+…‰-<W……Ɖn˘…Æ˙“ E‰Ú
V…§… +x……‰J…“ n÷ x…™…… EÚ“
§…÷ x…™……n˘ =`ˆ…<« V……BM…“
¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“
M…“i…
91
92
∫…Δ∫……Æ˙ E‰Ú ∫……Ɖ ®…‰Ω˛x…i…EÚ∂…
J…‰i……Â ∫…‰ ®…±……Â ∫…‰ x…EÚ±…ÂM…‰
§…‰P…Æ˙, §…‰n˘Æ˙, §…‰§…∫… <Δ∫……x…
i……Æ˙“EÚ §…±……Â ∫…‰ x…EÚ±…ÂM…‰
n÷ x…™…… +®…x…, J…÷∂…Ω˛…±…“ E‰Ú
°⁄Ú±……Â ∫…‰ ∫…V……<« V……BM…“
¥…Ω˛ ∫…÷§…Ω˛ EÚ¶…“ i……‰ +…BM…“*
• M…“i… EÚ… +…±……{… EÚÆÂ*
• M…“i… EÚ… o˘∂™……¶……∫… EÚÆÂ*
∫…… Ω˛Æ˙ ±…÷ v…™……x…¥…“˙ EÚ… V…x®… 8 ®……S…« 1921 ®… ±…÷ v…™……x…… ®… Ω÷+…* +…{… |… ∫…n¬v…∂……™…Æ˙ i…l…… M…“i…EÚ…Æ˙ l…‰* +…{…EÚ“ ∂…I…… ±…÷ v…™……x…… E‰Ú J……±…∫…… Ω˛…<∫E⁄Ú±… ®… Ω÷<«*±……Ω˛…ËÆ˙ i…l…… ®…÷Δ§…<« +…{…EÚ“ EÚ®…«¶…⁄ ®… Æ˙Ω˛“* "i…Œ±J…™……ƒ' +…{…EÚ… {…Ω˛±…… EÚ ¥…i…… ∫…ΔO…Ω˛ΩË* "+…W……n˘“ EÚ“ Æ˙…Ω˛ {…Æ˙' x……®…EÚ ¢Ú±®… E‰Ú ±…B +…{…x…‰ {…Ω˛±…“ §……Æ˙ M…“i… ±…J…‰* 25+Ci…⁄§…Æ˙ 1980 EÚ…‰ n˘±… EÚ… n˘…ËÆ˙… {…c˜x…‰ ∫…‰ +…{…EÚ… x…v…x… Ω˛…‰ M…™……*
92
93
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ� EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� b˜…™…Æ˙“ ±…J…i…… ΩË*
� ∫……I……iEÚ…Æ˙ {…g¯EÚÆ˙ ¥…∂±…‰π…h……i®…EÚ |…∂x……Â {…Æ˙ |… i… GÚ™…… EÚÆ˙i…… ΩË*
� Æ˙{…]ı i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� M…“i… EÚ… o˘∂™……¶……∫… EÚÆ˙i…… ΩË*
93
94
®…n˘n˘ ±…Â...
+S…Δ¶…‰ ®…Â +…∂S…™…« ®…Â
+W……x… _m¶v hnfn TÙeœ ·l-©-”-Rp ∑¤MVÈ calling from the mosque
+`ˆxx…“ +…`ˆ +…x…… ({…S……∫… {…Ë∫…‰)
+®…x… ∂……Δ i…
+…ƒS…±… A{Kw ˙N˚X ÿk-RÙ˚] O⁄¡Ê the boarder
<W……Ɖn˘…Æ˙“ IpØI R≤-Ÿ- ˚U HO⁄—¤ …fl}⁄ monopoly
<»]ı CjvSnI ˘Ne-Lp BnoVÊ brick
EÚ∫§…… I…‰j…
J……®……‰∂… ®……Ëx…
J…÷∂…Ω˛…±…“ kº¬k-ar≤n ˘NpY ˘NØl-◊-Pu YÙr-Rp —⁄»⁄fl‰¶™ prosparity
S…Ω‰i…“ ±……c˜±…“
S……Ë{……™…… I∂p-Imen LÙp-S- P-Ls e¤ ⁄fl»¤¡⁄fl cattle
UÙ±…E‰ÚM…… Xpfp-ºpw ’fim-◊m }⁄fl◊⁄flO⁄fl»⁄‚¥•⁄fl may spill
UÙ…x…‰ ±…M…… ]c-°m≥ XpSßn TWY ’Ye-°V »¤¿Ø—⁄fl
W…n˘ Ω˛`ˆ
Z……‰±…… k©n ˚T —⁄M_ bag
]ı]ı…‰±…… X∏n-t\m°n ˙R•l-TÙoj’ ‘⁄fls⁄flP ʇfis⁄fl searched
94
95
i……EÚi…¥…Æ˙ i‡-\mb Y¤-YÙ] À⁄O⁄° ¤•⁄ mighty
i……‰i…±…“ sIm©p∂ ˘LÙg-—-°u\ }ʇ•⁄ƒfl ⁄flt lisping
n˘…˱…i… v…x…
v… x…™…… sImØ-a√n Up≠ C˚X Oʇ}⁄°M∂¬ coriander
v…CEÚ…Æ˙x…‰ ±…M…… Ip‰-s∏-Sp-Øm≥ XpSßn œ˚\ ·\ ’Ye-œ-Rp @¡Ê‡fiØ—⁄fl
x…M…®…… a[pc i_vZw C≤- U-VÙ] œWp »⁄fl®⁄fl¡⁄ —⁄ ¡⁄ sweet voice
x…b˜Æ˙ x…¶…«™…
x…“®… ∫…n˘‘ acw tIm®p∂ XWp∏v SÓe-L-ûYd-Ïm Ï°o »⁄fl¡⁄V⁄lflo»⁄ ⁄ÿ
shivering cold
{…Δ∫……Æ˙“ ]e-hy-RvP-\-°-®h-S-°m-c≥- U∞˚L ÆVÙ-TÙ¨ ffi ⁄—⁄fl »¤¿Æ¤¬
a grocer
{……±…l…“ ®……Æ˙EÚÆ˙ N{aw-]-Sn-™n-cp∂v Nm-UQm T•k-ß-⁄j-Rp O¤ƒfl»⁄fls⁄_ O⁄flÿ}⁄flOʇ◊⁄flŸ ...
{…P…±…ÂM…‰ Dcp-Ipw E⁄-œm O⁄¡⁄V⁄∂‘⁄fl•⁄fl may melt
{…“`ˆ `ˆ…ÂEÚi…‰ ]pdØv X´n-sIm≠v ÿ’-°p Rh-•d- LÙi” }⁄lflo»⁄‚¥•⁄fl by patting
|… ∂…I…h… ∂… §…Æ˙ training camp
§…]÷ı+… ]W-k©n TQl˚T —⁄M_ purse
§…‰EÚ…Æ˙“ sXmgn-en-√mbva ˙Y˚X- p-XÙ˚U ¨¡⁄fl•Ê‡¿fiV⁄ unemployment
§…‰S…Ëx… ¥™……E÷Ú±…
§…‰n˘Æ˙ ®…⁄±™…Ω˛“x…
95
96
§…‰§…∫… ¥…¥…∂…
§……‰Æ˙“ small sack
®…n˘n˘M……Æ˙ helper
®…x… ®…∫……‰∫…EÚÆ˙ thZ\ ISn-®-a¿Øn úYR-û]ûV N¡jÕ CÚd-Ïm
´Ê‡fi»⁄‚¥—⁄’“OʇMs⁄fl
Æ˙Ω˛ V……i…… Ign-™p-IqSpw
®……l…‰ ∫…‰ ±…M……™…… s\‰n-bn¬ sXm´p ˘St±- p ˘RÙh” ‘⁄zÊ»⁄flflno ⁄»⁄fl—⁄Q¬—⁄fl
∂…Æ˙…Æ˙i…“ naughty
∫…°‰Ún˘ M…÷c˜ sh≈-®-°c LpLi”
∫…§…⁄i… sXfnhv RP-Vm, NÙh£ A®¤¡⁄ evidence
Ω˛l…‰±…“ D≈wssI Es-[e˚L @MVÊÁ palm
ΩËÆ˙i… B›cyw At-◊-Rm AÀ⁄æ⁄fl% wonder
96
top related