1915 04 dagboek van doninck
Post on 22-Jul-2016
218 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
© Gemeentelijk Archief Bornem - 32 -
Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck
APRIL 1915
(Witte) Donderdag 1 april 1915 (dag 242)
Walter de Maeyer speelt ’t orgel. Broeder Alfons droeg ’t
processiekruis. Edw.en Willy van Fraeyenhoven met
Fonske Boeykens misdienaars. Er waren 7 mensen in de
kerk + 2 nonnekens van Branst.
Om 6 uur ’s avonds vloog een aëroplaan over de abdij,
richting zuidwest naar noordoost. Te Steendorp werd er
op geschoten.
Gisteren ontmoette Dr. Lanssens te Doregem een
Belgisch officier met 2 Engelsen die uit Duitsland waren
ontsnapt, nu langs smokkelwegen zochten over de
grenzen terug naar het front te geraken.
Deze morgen bracht men ons geslacht varken in de kuip
thuis. Het had 40 frank gekost over 4 maanden en het
woog nu 135 kilogram. Er werd niets van verkocht.
Een troep zatlappen in ’t Spieken werd verleden zondag
door de Duitsers verplicht de hele nacht wacht te staan
aan de pindraadversperring bij de stenen molen, waar ze
voor de grap de bareel hadden gesloten. De commissaris
had ze aangeklaagd.
Goede vrijdag 2 april 1915 (dag 243)
Om 12 uur gaat de Prior naar Puurs om de H.Olie en
komt terug om 5 uur.
Om 2 uur komt Ingenieur Loevenich afscheid nemen en
vertrekt morgen naar Bonn. Hij heeft ons nogal dienst
bewezen.
Om 4 ½ brengt meneer Van der Stappen 4 konijnen.
Duitsers van Temse waren aan de eendenkooien komen
stroppen zetten. Maar door de boswachter aangeklaagd
bij de Hauptmann, zijn ze van deze eens goed onder
handen genomen.
Leonardus brengt de schildpad uit de serre naar de
pandhof. Ze heeft in de serre onder het zand
overwinterd.
Zaterdag 3 april 1915 (dag 244)
Na de mis is pater Bruno O.S.B. van Temse hier op
bezoek gekomen en bleef tot 3 ½. Er was vandaag veel
meer volk te biechten gekomen dan op een der 10
voorgaande jaren op deze dag.
Om 2 uur is de gemeente ontvanger G. Van Breedam
overleden.
Deze week stierven te Bornem 17 kinderen onder de 5
jaar !
Zondag 4 april 1915 (Pascha) (dag 245)
Na de mis van 6 ½ stond er aan de kerkdeur hier een
liekenszanger à la Van Gestel. Zong en verkocht veel
vaderlandse liedekens.
In het gasthuis worden op last van de doctoors de zieke
kinderen gebracht die thuis geen voldoende verzorging
hebben. Er waren er vandaag 8 binnengekomen. Op acht
dagen stierven 20 kinderen in de gemeente. De ziekte
blijft ter plaatse.
Om 3 uur Vespers en Completen. De koster had het
plaatje Sontif. Vespers zoals andere jaren aan de
kerkdeur gehangen maar hij liet de deuren gesloten en
de mensen bleven er voor.
Maandag 5 april 1915 (dag 246)
Deze middag tractatie van de Z. moeder van ’t gasthuis.
Philemon Poorter rijdt morgen per velo naar Westmalle.
Duitsers gaan naar Puurs godsdienstoefening houden bij
de Zusters Ursulinnen in dezer zaal.
Kasteel de Marnix de Sainte Aldegonde bleef bespaard van bezetting en vernielingen. De omliggende bossen en de eendenkooien
lieten de Duitse soldaten niet ongemoeid. Er werd gejaagd en stroppen uitgezet.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 33 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Deze avond kwam er een smoordronken de abdijpoort
ingestrompeld.
Mie Kalebas heeft horen zeggen dat de Prelaat der abdij
uit Holland aan iemand van het dorp n’en brief heeft
geschreven, dat de oorlog niet lang meer zal duren, want
Holland gaat er tussen komen, zoniet vrijwillig, dan
gedwongen door de bondgenoten ! Amen.
Dinsdag 6 april 1915 (dag 247)
In de voormiddag ontvangt de Prior een brief van de
Prelaat met de complementen aan de confraters; ’t is
niet veel troost, oordelen de abdijbewoners, na zeven
maanden afwezigheid !
Ook meneer Van Baren schrijft een kaartje, dat hij de 4
eerste weken niet komen kan, wegens de gezegende
staat zijner vrouw, zeggen sommigen.
Om 12 ½ komt een auto met 4 hogere
officieren, die eens even op de
boomgaard over de muur keken en dan
full speed wegreden. Ze waren pas weg
als een smoorzatte Berlijner, die aan ’t
Wargaren op de kasseien was
neergestuikt, in de abdijwacht werd
binnen-gebracht.
Om 3 uur vliegmachien boven Bornem
Abdij onder protectie van het Hollands
Consulaat, bleef vrij van de Duitsers –
slechts enkele paters thuis, de andere
zitten in Zundert.
Geen kanon, maar geweeroefeningen op
het fort.
Woensdag 7 april 1915 (dag 248)
Gisteren aangekomen voor de gemeente 45 zakken rijst,
72 frank de 100 kilo.
Te middag komt een jongen van Mechelen per velo de
Kölnische Volkszeitung aan de wacht venten.
Kardinaal Mercier, vertelt men, zou gezegd hebben dat
er binnen enige dagen zo groot nieuws zou zijn dat de
mensen, als ze ’t wisten, nu al zouden beginnen te
feesten !
Willem de Maeyer schrijft aan ….. zijn toekomende
Juffrouw Merchene van ’t buitenland dat hij de 15e
maart, welvarend is aan ’t front !
Ter gelegenheid van ’s Konings verjaardag morgen wordt
veraangezegd dat iedereen de Nationale Cocarde moet
aanspeten.
Donderdag 8 april 1915 (dag 249)
De twee zatte Berlijners zijn naar de strafdivisie op het
fort gedaan
Er zouden 30.000 Duitsers aan den IJzer versmoord zijn ?
Door een broeder van Scheppers die hier is komen
logeren vernemen wij dat Kardinaal Van Rossum
Proctector Ord Cist. Com observ. is geworden ! De
generaal-overste der broeders van Scheppers geeft z’n
ontslag. Mag buiten z’n orde in een klooster wonen, is
niet wel wijs meer. De meesten hunner jonge lieden zijn
in Engeland of ten dienste van het leger.
Vrijdag 9 april 1915 (dag 250)
Om 6 uren vertrok de broeder hospes te voet naar
Wetteren. Hij was verwonderd dat men hier mocht
luiden en kleppen, in Wetteren stond daar sedert lang
een boet op.
Om 1 uur klimmen Duitse telefonisten op de toren. Op
het nieuw gemeentehuis is er ook telefoonverbinding.
Aangeplakt in het dorp dat de duiven alleen ’s middags
mogen uitvliegen – dat er voor de Temse brug een pas
nodig is, te Sint-Niklaas of te Boom te halen mits 2 mark
te betalen – dat op straf van twee jaren gevangenis –
verboden is de Marseillaise te zingen.
Madame Van der Stappen brengt 4 konijnen, de laatste
waarschijnlijk. Onderweg ontmoette zij de Hauptmann,
die zegde dat er in de Duitse gazetten veel spraak was
van vrede, die hij ook zeer verlangde. De brieven van
haar zoon Maurice werden over de grens gesmokkeld
door een kleindochter van de Schuit, die er wekelijks te
voet naar Hulst gaat afhalen. Tegen 1 frank per stuk.
Madame Cammaert heeft er ook een ontvangen van
hare dochters uit Engeland, meldend dat Jozef nog zeer
zwak is en bleek, maar toch eerstdaags terug naar het
front zou gaan.
Het oude gemeentehuis werd in 1913 afgebroken. Op deze
plaats werd het nieuwe "Landhuis" gebouwd, maar het bleef
lang onafgewerkt. Door de oorlogsomstandigheden werd het
dak pas in 1924 volledig afgewerkt.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 34 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Meneer de Notaris Aerts is zeer ziek. Kankergezwel
waaraan hij verleden jaar is geopereerd.
Zaterdag 10 april 1915 (dag 251)
Vandaag werd door broeder Remigius voor de eerste
keer de nieuwe vloer van de dormpter met zeepsop
geschrobt. ’t was nodig.
Wegens reclamatie der Duitsers is Wannes Schilders in
studiezaal en ziekenhuis een aantal ruiten komen
inzetten.
Duitsers van de omtrek komen nog immer op onze
muziekzaal nieuwe kleren halen. Sommige schijnen er
niet blij mee te zijn. Een zei onderweg tegen de pastoor
dat ze er mee naar den IJzer moesten de dood gaan
halen !
Vandaag op aanvraag een paar " liedekens voor de
vrede" aaneengesponnen, te zingen op de wijze der
Brabançonne, en bij F. De Maeyer laten drukken.
Zondag 11 april 1915 (dag 252)
Van de morgenstond af kanon hoorbaar ten zuidwesten
De Prior gaat om 12 uur een pas halen bij de Hauptmann
voor de brug van Temse en komt om 8 uur ’s avonds
thuis.
Om 4 uur brengt Alf. De Maeyer de drukproef der 2
liedekens, die deze morgen in de parochiekerk na de mis
van 7 ½ door het zangkoor op het oksaal gezongen
werden en de mensen die anders met het + de kerk
uitliepen, tegenhielden en aandachtig aanhoord en al
meegezongen werden. De pastoor is niet erg
Gregoriaans en wil dat er alle zondagen muziekmis
gezongen wordt. Theodoor als muziekmeester moet er
bijgevolg op zijn post zijn en dus niet meer naar de
abdijkerk het orgel gaan spelen.
Voor het ambt van gemeenteontvanger, open gevallen
door het overlijden van A. Van Breedam, zijn reeds
volgende kandidaten gekend : Alf. De Maeyer , Jozef Van
Roie , Charel Goiris , Phil. De Pooter , Eug Peeters ,
Charel Raes , Baptist Van den Borre.
De besmettelijke ziekte onder de kinderen heeft ook
grote mensen aangedaan. Gevallen te Branst, Weert,
Niel, Baasrode.
In het gasthuis zijn nog geen kinderen ervan gestorven.
Men spreekt van alle besmette kinderen er heen te doen
brengen
Het komiteit van Antwerpen belooft kleren, ondergoed,
de huizen te doen ontsmetten enz. Sedert nieuwjaar zijn
er te Bornem 58 geboortes, 93 lijken aangegeven.
Maandag 12 april 1915 (dag 253)
In het gasthuis stierven gisteren 2 kleine kinderen,
gezusterkes.
Vandaag werden onze eerste patatten geplant in den
hof. Peer de champetter is vanwege het voedings-
comiteit komen opnemen hoeveel patatten we nog
hadden. Een kleine helft 1.000 kg van de 2.500 kg werd
aangegeven.
Duitse telefoonbeambten spannen draadverbinding op
onze toren, koer, straat,…
Om 11 ½ onder de refter wordt de onverwachte komst
gemeld van Nivardus, met zijn nicht, de broeder van
Zr.Emerantia der Presentatie, en 2 kinderen. Zij bleven in
het vreemdenkwartier te middag eten en middelerwijl
werd in allerhaast de grote zaal beneden met bloemen
en planten versierd. Om 1 uur werd de 84-jarige Senior
en Jubilaris (60 jaar prof) met zijn gezelschap
binnengeleid. De Prior richtte een hartelijk woord van
welkom aan de jubilaris, en van dank aan zijn nicht voor
de goede zorg die hij bij haar sedert augustus 1914
genoten had. Daarna las de gelegenheidspoëet een
chronicon af met een rijmpje als volgt :
Gemeente-ontvanger Van Breedam
(°1838 +1915)
© Gemeentelijk Archief Bornem - 35 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Seniori Nivardo Cooreman
loete congratulantes Confratres
Welkom hier, Gij Jubilaris
Op uw zestigst Jubeltij !
Schoon ’t hier eenzaam ja soms naar is
Uwen Jubel vieren wij.
Wappert ook des vijands vane
Op Sint Bernards oude abdij ;
Hare roem die zal niet tanen
Wijl haar zonen zijn nog vrijdag.
Zestig jaren is ’t geleden
Dat Ge aan God U hebt gewijd
En gij stond in kamp om vrede
Onbezweken in den strijd.
Kroon en kruis moest gij ook dragen
Naar Uws meesters heilig woord
Droeve tijden, oorlogsplagen
Drongen U uit ’t heilig oord
Maar gesterkt door Gods genade
Bleeft Gij trouw steeds aan uw plicht
En op al uw levenspaden
Hieldt Gij ’t oog tot God gericht
Spare U God nog tal van jaren
Tot ons aller vreugd en eer,
Tot Sint Bernards broederschare
Hier eens vreedzaam wederkeer.
Om 2 ½ vertrok de familie en om 3 uur stond de senior
met ons in de koor voor de Vespers. Hij was zichtbaar
aangedaan.
Hij nam zijn intrek in de benedenkamer aan de trap.
Broeder Remigius bewoont de kamer van Martinus.
Dinsdag 13 april 1915 (dag 254)
Om 9 ½ passeerde over de abdij van zuidwest naar
noordoost een vliegmachien zo hoog dat het amper
zichtbaar was.
Om 11 ¼ komt de pastoor van Schelle met de aldaar
dienstdoende burgemeester hier op bezoek en bedierf
meteen het feest van Priors verjaring. Hij vertrok om 3
uur.
Om 1 uur is fotograaf Craenhals ons portret komen
nemen in de koor en buiten op het perron.
Er zijn vandaag zes kleine kinderen begraven. In de
voormiddag zijn er 2 dokters van Antwerpen een
onderzoek komen instellen in de besmette huizen.
Het zingen van nationale liederen der vijandelijke
mogendheden wordt door de Duitse overheid verboden,
de Brabançonne is verboden tenzij voor de 4 originele
strofen. Iemand kwam zelfs de bezorgdheid voor mij
wegens de liedekens uitdrukken dat ik er mee in ’t kot
zou geraken. "Nu, zei ik, daar zou ik mij grotelijks mee
vereerd voelen”
Fonske De Maeyer komt zeggen dat de notaris Aerts zeer
slecht is en deze avond nog zal berecht worden.
Leo, die naar den bouw is geweest voor de bedeling van
meel, komt om 7 ½ terug. Er was séance bij meneer
Verbist.
Woensdag 14 april 1915 (dag 255)
Om 6 ½ te voet naar Mechelen met Leonardus. Puurs –
Willebroek – Heffen. Om 11 uur waren we te Mechelen
in ’t bisdom bij Mgr. Lauwerijs, die van zijn pleuresie
hersteld was. Tekent de jurisdictie voor Placidus - klaagt
dat er te kort is aan misstipendiën, zelfs aan 1,50 fr –
beloofde er hem te bezorgen – vandaar naar Dessain
rekeningen te betalen.
Om 12 ½ aten we in ’t hotel Beffer. Slechts 5 man aan de
tàble d’hôte, klachten van de baas.
Om 1 ½ kopen we een portret van zijne Eminentie bij
fotograaf Morren, die zijn zaak juist vóór de oorlog aan
een Hollander uit Den Haag verkocht had. Van 2 tot 3
uur waren we bij de Minderbroeders, waar we 125
misintentiën lieten. Om 3 uur gingen we te voet terug
langs dezelfde weg en waren om 7 uur thuis.
Leonardus had de tocht goed meegemaakt, maar toen
hij in de refter zat, viel hij in bezwijming voor enige
minuten !
In de abdij niets bijzonders voorgevallen, als dat een
officier per auto aangekomen zich op een glas wijn deed
verzoeken en na het bezoek, op de koer tussen Prior en
Leo, door een andere Duits reporter van de Wochen-
schaù, die met hem was meegekomen ad hoc liet
fotograferen !
Deze avond tussen 9 en 10 uur geweldig kanongedonder.
Donderdag 15 april 1915 (dag 256)
In de Presentatie was gisteren avond om 9 uur meneer
Verbeeck, burgemeester van de Clinge (Belg) komen
logeren, en vertelde deze morgen bij het ontbijt hoe hij
hielp smokkelen.
Om 10 ½ komt de Duitse Stabartz van Puurs onze serre
bezichtigen en vraagt een paar plantjes om naar zijn
vrouw in Duitsland te sturen o.a. de platgecrium,
alcicorne, die hij niet genoeg kon bewonderen.
Om 12 ½ werd in het zaaltje gebeden net versierd het
feest gevierd van de verjaardag van de Prior.
De broeders namen er ook deel aan. Er werd getoast, en
door Nivardus en Leo de Brabanconne gezongen met
eigens voor ’t feest gecomposeerden tekst.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 36 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Confratres in natali D. Prioris Cantemus alleluja
Juicht broeders ! juichen wij thans altegaren
Want heer Prior, die is vandaag verjaard
Het is geleden zes en veertig jaren
Dat hij is mensch geworden hier op aard
Wel mogen wij met geene vlaggen wuiven
Maar onze zaal, die is toch net versierd
Met pot en pint met smooren en met snuiven
Wordt uw verjaardag, Prior hier gevierd
De Senior, die held van tachtig jaren
Nog kloek te been, die kwam hier juist op tijd
Zijn komst was gisteren als een blijde mare
die vreugde schiep in ons communiteit
Nu kan de Pruis zich uit de voeten maken
Want wij staan hier met tien man aan het front
Als zij ons bommen zullen hooren kraken
Dan loopen ze allen den keizer naar z’n k...
De Prior eindigde met een hartelijk woordeken aan de
feestgenoten.
Dr. Van den Abbeele bezocht Leonardus, die hij
aanraadde zich goed te versterken. Hij vertelde dat er
nog 80 kinderen te Bornem ziek zijn, maar de ziekte toch
schijnt af te nemen. Er waren deze laatste dagen slechts
2 gevallen bijgekomen.
Vandaag werd Amerikaans spek verkocht aan 2,75 den
kilo, bonen aan 90, erwten aan 80, mais aan 40 fr de 100
kilos.
Erwten en bonen hebben de mensen van Bornem nooit
leren eten, maar nu moeten ze er kopen, anders ook
geen meel.
De helen dag kanongebulder in ’t zuiden en ’t westen.
Men vertelt dat na de 15e dezer de ijzeren wegen met
bommen zullen vernietigd worden. Dus niet met de trein
op reis !
Vrijdag 16 april 1915 (dag 257)
Kanongedonder de hele dag.
Te Verdun hebben zich 38.000 Beieren overgegeven !
Om 11 uur aankomst van een postulant Charel Peeters
van Zoutleeuw, met een aanbeveling van zijn oom
E.H.Ferdinand Peeters S.J. te Antwerpen. Wij raadden
hem zijn Rhetorica te voleinden, naar de Prelaat te
schrijven en met de grote vacantie terug te komen.
Zaterdag 17 april 1915 (dag 258)
Om 8 uur vertrok de jongeheer Peeters te voet naar
Londerzeel en vandaar met de tram naar Brussel–
Leuven.
Deze middag is onze beste piano naar een cel van het
noviciaat gebracht.
Burgemeester Cammaert in de boete omdat hij
nagelaten heeft een van ’t vuur gestorven beest aan te
geven.
Verbod aan de gemeenten die families van soldaten
ondersteunen en daartoe geldleningen aan te gaan
Jongens van Opwijk per trein naar Duitsland gevoerd
sprongen er af en ontsnapten. Een langs Weert. Vandaar
gestrengheid op de overzetbootjes en voor de brugpas.
Om 5 uur niet geanticipeerd wegens biechtvolk.
Zondag 18 april 1915 (dag 259)
Nivardus de 80-jarige orgelist heeft zich laten horen, met
de laatste benedictie werd de Vlaamse Leeuw gespeeld,
hetgeen de mensen die gewoon waren na het kruisken
weg te lopen, in de kerk terughield.
Een 12-tal Belgische soldaten aan den IJzer
krijgsgevangen door de Duitsers op weg naar Duitsland
ontsnappen, komen aan de Temse-brug in de herberg bij
den Fikker. Een als schipper verkleedde Duitser luistert
hen af en gaat de wacht te Temse waarschuwen. De baas
der herberg die het merkte,liet de jongens langs achter
ontkomen naar Weert, waar een jongen ze overzette en
met hen naar Holland vluchtte. Ze lieten weten dat ze
gelukt waren over de grenzen te geraken.
De Prior zond vandaag Diederik De Maeyer naar Boom
om een paspoort voor Antwerpen, maar ’t lukte niet. Hij
moet persoonlijk er om gaan.
De Duitsers in de studiezaal brengen verandering in de
electrieke verbindingsdraden en nu zitten ze in het
donker. Michel De Ridder moest de boel in orde brengen
Om 8 uur geweerschot in de buurt. Kanon af en toe
gehoord.
Maandag 19 april 1915 (dag 260)
Boswachter L. Van der Stappen met vrouw en dochter
woonden om 5 uur de mis bij die zij lieten doen als
jubelmis voor hun 25-jarige gelukkige echtverbintenis.
Om 6 ½ gaat de Prior naar Boom om een paspoort voor
Antwerpen. Hij kwam ‘avonds om 6 ½ thuis met een pas
geldig voor 1 maand en dat kostte 2,50 fr.
Voor de brug van Temse wordt alleen een pas gegeven
voor de mensen die er naar de markt gaan en deze
moeten om 11 uur van de markt weg zijn.
Het geweerschot gisterenavond om 8 uur gehoord werd
gelost door een bezopen Pruis, die met de bajonet
vooruit van het Warregaren kwam en 2 jongens van
Puurs, die Victoria zongen, wilde aanhouden. Eén
vluchtte de Donk in en daarop schoot hij. De andere
bracht hij hier binnen en werd kort daarna door 2 man
naar het fort gedaan.
Om 10 ½ en om 10 minuten voor 11 uur ontploffingen in
de richting van Willebroek-Mechelen.
Kanon gehoord de hele dag.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 37 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Dinsdag 20 april 1915 (dag 261)
Om 2 uren bezoek van madame de Gravin. Gaat met ons
wat bidden op het kerkhof : jaargetij van Graaf
Ferdinand. Ze hoopt nog altijd dat er zal mogen mis
gelezen worden door ons in hun grafmonument.
Jacqueline bereidt zich om dienst te nemen in het Rood
Kruis. Vertrok om 3 uur aan het gasthuis van Bornem is
vanwege het steuncomiteit van Antwerpen een toelaag
van 2.000 frs toegekend.
De boeren kunnen van ’t comiteit geen …. of bloem
krijgen dan tegen ruiling van hun koren... dat ze
vasthouden.
Woensdag 21 april 1915 (Sint-Josephfeest) (dag 262)
Nivardus. Deze speelt op het einde der mis het Oosten-
rijks volkslied ! Na de mis bezoek van madame de gravin
met madame Cranleux. Ze overhandigt 200 frs voor de
schamele armen. Verzoekt ons dikwijls naar het kasteel
te wandelen en ook binnen na te zien of het in orde is !
Het feest van Sint-Jozef in de parochiekerk niet gevierd,
men heeft er zelfs niet van gesproken. Hier waren in de
eerste mis 25, in de 2e mis 50 mensen te communie. In
de 9 uur mis een honderdtal mensen tegenwoordig.
Na de Vespers 3 ½ komt het zangkoor der
meisjescongregatie, heel uit eigen beweging, voor Sint-
Jozefsaltaar liederen zingen. Brabanconne enz.
Tülecke was zo vriendelijk vandaag tegenover de
broeders! Hij prensenteerde cigaren! Hij zou van ons
brood hebben willen kopen!
Donderdag 22 april 1915 (dag 263)
Om 6 ½ vertrok de Prior met Leo te voet naar
Dendermonde en ze kwamen tegen 5 uur terug thuis. Ze
hadden bij de paters Benedictijnen, resp. bij de Zwarte
Zusters gemiddagmaald. Ze brachten enige zichtkaarten
mee van de verwoeste stad, die nog maar sedert enkele
dagen mochten verkocht worden. ’t Arm volk woont er
in de kazernen.
Tussen 8 en 9 uur voormiddag hevig kanongedonder
zuidwest.
Van Nijmegen ontvangen nieuwe officies van Sint-Jozef.
Om 4 uur werd een ziek Duits paard met de waterkuur
behandelt, koude natte balen om zijn lijf gebonden.
In de keuken smeren ze het brood met vet in plaats van
boter en dat valt in de smaak van bijna iedereen.
Vrijdag 23 april 1915 (dag 264)
Het ziek Duits paard was deze voormiddag zeer slecht,
en ons werkvolk deed reeds stappen om het af te kopen
en in ’t zout te leggen, na de middag was het weer beter.
Ene "vrome” Pruis gaf gisteren ½ frank aan broeder Fons
voor de kapel !
Vandaag was er bedeling in den bouw aan de armen,
maar ’t waren de mannen alleen die geen werk hadden,
welke zich mochten aanbieden. En de wijven waren
kwaad ! Het Duits verbod van namens het gouvernement
onderstand te geven aan vrouwen en kinderen der in
dienst zijnde soldaten, tracht men te ontduiken met
onder een andere formuul dezelfde ondersteuning niet
door het gemeentebestuur, maar door bijzonderen (hier
te Bornem door de broeders in hun school) te doen
geworden. Het werkelozenfonds schenkt aan de
gemeente een wekelijkse toelagen van 3 frank per man,
2 frank voor de vrouw en 1 frank per kind ; te
rembourseren indien de gemeente geen werken doet
uitvoeren van algemeen welzijn.
Het huis van de familie Cranleux, vooraan in de Boomstraat. Op de afbeelding het derde huis rechts, het grote witte herenhuis
met de vensterluiken.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 38 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Zaterdag 24 april 1915 (dag 265)
In de voormiddag waren er 80 bedelaars om een
aalmoes.
Onze 8 steenkuisers hebben 500.000 stenen gezuiverd
en gestapeld. Deze morgen begonnen ze met het gruis
de weg op te hogen naar onze weide in de Donk.
Velorijden verboden.
Vandaag zijn onze laatste patatten geplant, en onze
zwaan legde in het begin der week haar eerste, vandaag
haar 4e ei.
Iemand die naar Antwerpen is geweest brengt het
nieuws aan dat de Duitsers over den IJzer zijn.
Van de hele dag geen kanon
Placidus speelt deze avond in de keuken, solo slim.
Zondag 25 april 1915 (dag 266)
Er wordt verteld dat aan de houten molen een telefoon-
draad is doorgesneden en de vermoedelijke dader
gekend is.
De pastoor van de parochie heeft vandaag in zijn
sermoon de beknibbelaars van het voedingscomiteit
eens goed onder de handen genomen. Na de mis ging
een boetprocessie driemaal rond de parochiekerk.
De Duitsers zijn nog niet over den IJzer, zoals gisteren
werd gezegd, en ’t volk laat het door zijn lawijd wel
horen.
Duitse officieren bluffen in de herbergen, dat het met
België gedaan is, de jongelingen in ’t Duitse leger worden
ingelijfd, en de kinderen tot 15 jaar naar de school
moeten en de Belgen dan geen dommeriken zullen
blijven.
De Houten Molen op de Tijpel
Maandag 26 april 1915 (dag 267)
De Prior vertrok dezen morgen om 7 uur met de
Wilfordboot naar Antwerpen en kwam om 6 ½ terug
thuis.
Met Leonardus heb ik vandaag "De Hel" in de bibliotheek
gekuist en ex-libris in de daarin staande boeken geplakt.
De hel van de abdij-
bibliotheek, ver in de
uiterste hoek van de
bovenverdieping. De
boeken afgeschermd
door een gaas en de kast
op slot.
Ex Libris
Senior Nivardus doet deze middag een wandelingske tot
aan Peer Moens in de Kloosterstraat en komt dan terug,
omdat er niets meer te zien is dan steengruis.
J.Baptist Verleysen is vandaag naar Hingene gaan wonen
bij meneer Durlot, die familie van hem is.
Dinsdag 27 april 1915 (dag 268)
In de mis van 6 ½ waren 2 Duitsers ter communie, er zijn
slechts 2 katholieken, ook onder ’t garnizoen der abdij
zijn er een paar, maar die zijn nog niet in de kerk te zien
geweest.
Vandaag hoorden we geen kanon.
Om 1 ½ komt meneer De Groote, pastoor van Lovenjoul,
op bezoek tot 2 ½
Meneer pastoor van Branst is ook lid van het voedings-
comiteit. Hij had over enige dagen een tamelijke
brutalen brief geschreven aan Theodoor, omdat er aan
Branst geen spel was meegedeeld. Die brief werd
verleden zondag in de vergadering, gehouden bij Dr.
Lanssens, voorgelezen en ’t ware op een stemming van
blaam tegen den pastoor uitgelopen, zo Dr.Lanssens het
niet had belet. De pastoor heeft zich bij Theodoor
verontschuldigd.
In Luipegem werden patatten verkocht buiten de
gemeente.J.B.Moens heeft er aan meegedaan.
Woensdag 28 april 1915 (dag 269)
In het gasthuis hebben ze een magere koe gekocht voor
650 frank.
Het ziek Duits paard, gisterenavond gestorven,is de
helen dag in de paardenstal blijven liggen.
Om 12 ½ komt per auto een Hauptmann 2 foto’s
brengen. Eén voor de Prior en één voor Leo, die er
beiden op figureren tussen 2 moffen.
De Prior gaat om 12 ½ naar het gasthuis en brengt het
nieuws mee dat de Duitsers twee deugnieten van
Bornem hebben opgepakt en meegenomen.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 39 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
De burgemeester laat een proclamatie aanplakken
nogmaals herinnerend, dat het doorknippen van
telefoondraden voor de gemeente de ergste gevolgen
kan hebben. De Hauptmann schijnt voor deze keer de
zaak niet erg op te nemen.
Geen kanon vandaag.
Donderdag 29 april 1915 (dag 270)
Om 11 uur komt een wagen het gestorven paard
opladen en rijdt er mee tot aan Sus Verstraeten, tot 1
uur, wanneer de wagen weg reed naar een fabriek van
Schoten. De lucht was verpest voor de wagen voorbij
reed. Een militärartz was in de voormiddag op de koer
geweest en eiste dat de manschappen in het voituurhuis
moesten beddebakken hebben. Wij halen er drie van de
broeders naar beneden.
Om 12 uur wandeling naar het kasteel.
Om 2 ½ staan er 3 Duitse telefonisten op den toren. Het
verbod van met velos te rijden is weer ingetrokken.
In de Calefact is een kooltekening Christusafdoening van
’t kruis door Lauwers van Willebroek, toekomende
schoonzoon van Fel Adriaenssen, en door deze aan Leo
geschonken, ingelijst en aan de muur gehangen.
Vrijdag 30 april 1915 (dag 271)
Kersen en perelaars staan in vollen bloei: prachtig. De
nachtegaal liet zich vandaag voor de eersten keer horen.
Duitsers zien hun ogen uit de kop en liefhebbers-
fotografen komen dagelijks kijkjes nemen. Ze
fotograferen tot onze katten toe. Picot zelf moest
poseren, maar ze gaf er de brui aan.
Craenhals, die de 13e april niet goed gelukt had, komt
deze namiddag nogmaals de religieuzen in de koor en op
het perron trekken.
Op de Kleine Hei is ’t volk, groot en klein, zeer
luidruchtig. De Pruisen daarentegen zien er bedrukt uit.
’t schijnt dat hunne victorie aan den IJzer een keerzijde
heeft laten zien die niet aangenaam is.
De Puursesteenweg of "Kleine Hei". Mensen verzamelen zich als een fotograaf zich meldt.
De afbeelding toont de Puursesteenweg vanaf de kruising Kapelstraat, richting Warregaren.
top related