43. h eλλάδα του μεσοπολέμου

Power Point: ένα εναλλακτικό εποπτικό μέσο διδασκαλίας

ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 43Η Ελλάδα του Μεσοπολέμου.

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936

Επιμέλεια: Μαρία Φωτιάδου

Εποπτικά μέσα:• Βιβλίο μαθητή• Σχεδιάγραμμα της ενότητας σε

φωτοτυπία

• Προβολή Power Point

Προτεινόμενη Μέθοδος διδασκαλίας:Συνδυασμός

διερευνητικής και διαλογικής μορφής

Προτεινόμενες διδακτικές ώρες: 2 (δύο)

http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/istoria_c/kath/s_1-160.pdf

Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται:Να γνωρίσουν τις

• πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου.

Να μάθουν για την• ανακήρυξη της αβασίλευτης δημοκρατίας,

καθώς και για την • παλινόρθωση της μοναρχίας.

Να πληροφορηθούν σχετικά με την • επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου

1936 και να γνωρίσουν τα κύρια χαρακτηριστικά του

μεταξικού καθεστώτος.

ΕΝΟΤΗΤΑ 43Η Ελλάδα του Μεσοπολέμου.

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936

Καθεστώς της 4ης Αυγούστου ονομάστηκε το δικτατορικό καθεστώς

που είχε η Ελλάδα από τις 4 Αυγούστου 1936, ημερομηνία στην οποία ανακήρυξε ο Ιωάννης Μεταξάς

τη δικτατορία και λειτούργησε μέχρι το θάνατο του το 1941.

Ελληνικός Mεσοπόλεμος

Η περίοδος μεταξύ του 1923 και του 1940, μεταξύ δηλαδή της Mικρασιατικής Καταστροφής

και της εισόδου της χώρας στο B' Παγκόσμιο Πόλεμο

Αφόρμηση:Τι έχει προηγηθεί;

27 Αυγούστου 1922: Μικρασιατική καταστροφή

Αρχές Σεπτεμβρίου 1922: Στρατιωτικό κίνημα στη Χίο

Οκτώβριος 1922: Ανακωχή Μουδανιών

Νοέμβριος 1922: εκκένωση Α. Θράκης- η δίκη των «έξι»

Ιανουάριος 1923:

24 Ιουλίου 1923:

Οκτώβριος 1923:

Δεκέμβριος 1923:

ελληνοτουρκική σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών

Συνθήκη Λοζάνης

Προσπάθεια ανατροπής της επαναστατικής κυβέρνησης

Εκλογές: αποχή φιλοβασιλικώνΣτη Βουλή :

κόμμα Φιλελευθέρων Δημοκρατική Ένωση Αλ. Παπαναστασίου

Ο Γεώργιος Β’ φεύγει στο εξωτερικό

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/facts/04.html#http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/facts/03.html

Μετά τον μικρασιατικό πόλεμο τέθηκε

το ζήτημα του πολιτεύματος. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου,

πρωθυπουργός μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου 1923,

πρότεινε την ανακήρυξη αβασίλευτης δημοκρατίας.

Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία

http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/culture/personalities/papanast.htm

1828-1832: πρώτη περίοδος αβασίλευτου πολιτεύματος στην Ελλάδα.

Στις 25 Μαρτίου 1924, η Βουλή με ψήφισμα ανακήρυξε τη

Δημοκρατία, επικυρώθηκε με δημοψήφισμα (13 Απριλίου 1924).

Β΄ Ελληνική Δημοκρατία

1. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου υπερασπίζεται την αβασίλευτη δημοκρατία

• Η Δημοκρατία είναι το φυσικόν και ευτυχές τέρμα ενός μακρού εσωτερικού αγώνος τον οποίον κατέστησεν αναπότρεπτον η καταπάτησις των λαϊκών ελευθεριών, η αθέτησις των διεθνών μας υποχρεώσεων, η περιφρόνησις των εθνικών δικαίων. Κύρια πηγή των κακών τούτων, τα οποία απέληξαν εις την εθνικήν συμφοράν, υπήρξαν η αθέμιτος εκμετάλλευσις του βασιλικού θεσμού, θεσμού απηρχαιωμένου, εις τον οποίον επί πλέον εδόθη μεσαιωνικόν περιεχόμενον.

Με την Δημοκρατίαν αποδίδεται η Ελλάς εις τους Έλληνας, ασφαλίζονται αι ελευθερίαι των, ικανοποιείται η τιμή του περιφρονηθέντος Έθνους και επιβάλλεται εις όλους ως υπέρτατος νόμος η υποταγή ενός εκάστου εις την σωτηρίαν, εις το συμφέρον του συνόλου.

Προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπαναστασίου, 24 Μαρτίου 1924. Πηγή: Αλ. Παπαναστασίου, Μελέτες, λόγοι, άρθρα, σ. 381.

Σαφής αναφορά στον εθνικό διχασμό

Αναφορά στην έκβασητου μικρασιατικού πολέμου

καταπάτηση, παράβαση, παραβίαση, ακύρωση:

-Ευάλωτη η δημοκρατία-Κυβερνητική αστάθεια

-Επεμβάσεις στρατιωτικών

Η περίοδος 1924-1928

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/institutions/03.html

δέκα πρωθυπουργίες,

τρεις γενικές εκλογές

και έντεκα στρατιωτικά

κινήματα ή τελεσίγραφα.

Θ. Πάγκαλος Γ. Κονδύλης

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/facts/06.html#

1925:Ο Θεόδωρος Πάγκαλοςεπιβάλλει δικτατορία

Καταστροφική διαχείριση της οικονομίας και της εξωτερική πολιτικήςΈντονες αντιδράσεις πολιτικών κομμάτων

Ανατρέπεται από τον Γεώργιο Κονδύλη

Η περίοδος 1924-1928

Ο Θεόδωρος Πάγκαλοςκατέλαβε πραξικοπηματικάτην εξουσία, στις 25 Ιουνίου

και παρέμεινε στην αρχήως πρωθυπουργός και αργότερα ως πρόεδρος

της Δημοκρατίαςως τις 22 Αυγούστου 1926

Η περίοδος 1924-1928

Γ. Κονδύλης

Ο Γεώργιος Κονδύλης προκήρυξε εκλογές.

Σχηματίζεται οικουμενική κυβέρνησηόλων των κομμάτων (εκτός ΚΚΕ)

Η κυβέρνηση εισηγήθηκε την ψήφιση του δημοκρατικού συντάγματος του 1927

συνάντησε τεράστια προβλήματα στην αποδοχή του από την αντιπολίτευση (κυρίως από το Λαϊκό Kόμμα).

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/institutions/04.html

Η οικουμενική Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη 1926 (4 Δεκεμβρίου 1926 – 4 Ιουλίου 1928) ανέλαβε μετά τις εκλογές του 1926,

στις 4 Δεκεμβρίου 1926, μετά την επαναστατική

Κυβέρνηση Γεωργίου Κονδύλη.

Α. Ζαΐμης

Η περίοδος 1924-1928

Το 1918: ίδρυση Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος

(ΓΣΕΕ)

το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (ΣΕΚΕ),

μετονομάστηκε, το 1924, σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ).

Πλάκα στο κτίριο στον Πειραιά όπου πραγματοποιήθηκε το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ

Ενισχύεται το εργατικό κίνημα.

Η βενιζελική τετραετία 1928-1932

17 Οκτωβρίου 1928:Ο Ελευθέριος Βενιζέλο διαβάζει τις προγραμματικές δηλώσεις

της κυβέρνησής του στηνεναρκτήρια συνεδρίαση της Βουλής

που προήλθε από τις εκλογέςτης 19ης Αυγούστου

Στις εκλογές του 1928 πλειοψηφεί το κόμμα των

Φιλελευθέρων με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/facts/08.html

Η βενιζελική τετραετία 1928-1932

• οικονομική ανάπτυξη •εδραίωση δημοκρατίας

Κύριοι άξονες του προγράμματός του

•ενίσχυση της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας

• και της τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης,

•εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στα γυμνάσια

•κατασκευή πολλών νέων σχολείων.

εκπαιδευτική μεταρρύθμιση

Η βενιζελική τετραετία 1928-1932

εξωτερική πολιτική

•επιδιώχθηκε η προσέγγιση με τις γειτονικές χώρες •το 1930 υπογράφτηκε ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας.

Ο Ελ. Βενιζέλος και ο Ισμέτ Ινονού.Οι πρωταγωνιστές του

Ελληνοτουρκικού συμφώνου φιλίας

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/foreign_policy/facts/08.html

Oι αντιδράσεις από την ελληνική κοινή γνώμη ήταν αναμενόμενα έντονες,

κυρίως από τους ξεριζωμένους μικρασιατικούς πληθυσμούς·

είχε εξάλλου σημαντικό πολιτικό κόστος για τον ίδιο το Bενιζέλο,

από αυτούς που κατεξοχήν τον στήριξαν και τον ανέδειξαν,

δηλαδή τους πρόσφυγες. οι μελετητές της περιόδου

δικαιώνουν τα βήματα του έμπειρου πολιτικού, με το επιχείρημα πως αποτελούσε πράξη

απόλυτα σύμφωνη με τις επιλογές του πολιτικού ρεαλισμού,

η οποία τερμάτισε μια άγονη περίοδο αμοιβαίων αμφισβητήσεων.

νόμος που έδινε στο κράτος την εξουσία να τιμωρεί (σύλληψη, απόλυση)

οποιονδήποτε θεωρούσε ότι προωθούσε «ιδέες που υποστήριζαν τη βίαιη ανατροπή της

κοινωνικής τάξης».

Χρησιμοποιήθηκε για να νομιμοποιηθούν

οι διώξεις εναντίον των κομμουνιστών και όλων όσοι συμμετείχαν σε κοινωνικούς αγώνες.

Το 1929 ψηφίστηκε το «ιδιώνυμο»: http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/society/institutions/03.html

•η διεθνής οικονομική κρίση του 1929 •και οι σοβαρές επιπτώσεις της στην

Ελλάδα

υποχρέωσαν τον Βενιζέλο

να κηρύξει την Ελλάδα σε πτώχευση

και να προκηρύξει εκλογές.

1932

Εκλογές 25ης Σεπτ. 1932

• στο Δημοκρατικό Κόμμα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου

H περίοδος της αστάθειας, 1932-1935

η εξουσία πέρασε

•στους Φιλελεύθερους,

•στο συνασπισμό των Λαϊκών, υπό τον Παναγή Τσαλδάρη.

εκλογές 5 Μαρτίου 1933: επικράτησαν τα αντιβενιζελικά κόμματα.

νύχτα των εκλογών: αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος από βενιζελικούς αξιωματικούς

ανάληψη εξουσίας:

από τον ηγέτη του Λαϊκού κόμματος Παναγή Τσαλδάρη,

Κλιμάκωση πολιτικής κρίσης εκδήλωση δολοφονικής επίθεσης κατά του Βενιζέλου.

Το Λαϊκό κόμμα στην εξουσία (1933)

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/facts/09.html

Tα πολιτικά κόμματα στο Μεσοπόλεμο

Βασικές παρατάξεις

Στο Λαϊκό Κόμμα αρχηγός αναδείχθηκε ο Παναγής Tσαλδάρης.

Φιλελεύθεροι Λαϊκοί

Δημοκρατική Ένωση Aλέξανδρου Παπαναστασίου,

Προοδευτικοί ΦιλελεύθεροιΓεωργίου Καφαντάρη,

Συντηρητικοί Δημοκρατικοί με τον Aνδρέα Mιχαλακόπουλο.

άλλα αντιβενιζελικά σχήματα:

•οι Eλευθερόφρονες του Iωάννη Mεταξά

•το Eθνικοριζοσπαστικό Κόμμα του Γεωργίου Κονδύλη.

O ρόλος του στρατού http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/people/03.html

Το κίνημα του 1935 και η παλινόρθωση της βασιλείας

Ύστερα από μια περίοδο μεγάλης πολιτικής έντασης,

εκδηλώθηκε από βενιζελικούς αξιωματικούς νέο κίνημα την 1η Μαρτίου 1935,

το οποίο κατέστειλε ο υπουργός Στρατιωτικών Γ. Κονδύλης.

αρχηγός ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας

18 Μαρτίου 1935: Στιγμιότυπο από την πρώτη δίκη

των αξιωματικών στο Στρατοδικείο Αθηνών

2 Απριλίου 1935:Καθαίρεση των καταδικασθέντων

Αξιωματικών-κινηματιώνπου συμμετείχαν

στο κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935

Ακολούθησαν διώξεις και εκτελέσεις βενιζελικών.

Το κίνημα του 1935 και η παλινόρθωση της βασιλείας

ο Κονδύλης: •ανέτρεψε τον Τσαλδάρη,

• επέβαλε δικτατορία •προχώρησε στην παλινόρθωση της

μοναρχίας (Νοέμβριος 1935).

25 Νοεμβρίου 1935:Ο πρωθυπουργός Κονδύλης

υποδέχεται στο Φάληροτον Γεώργιο Β΄

που επιστρέφει στην Ελλάδα

Μετά την παλινόρθωση

•παραμέρισε τον Κονδύλη

•χορήγησε αμνηστία στους πολιτικούςπου είχαν κατηγορηθεί για το κίνημα του 1935.

Πρώτες ενέργειες Γεωργίου Β΄

Εκλογές: 26 Ιανουαρίου 1936:Ισοδυναμία βασιλικών και βενιζελικών

το ΚΚΕ, με 15 βουλευτές, παίζει ρόλο ρυθμιστή. ο Γεώργιος Β‘

διόρισε πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά.

Οι πρωταγωνιστές της περιόδου 1936-1940

"Καθημερινή" 27η Ιανουαρίου 1936

με αποκορύφωμα τις αιματηρές διαδηλώσεις

της Θεσσαλονίκης τον Μάιο του 1936

Η πρωθυπουργοποίηση του Ιω. Μεταξά και η όξυνση της οικονομικής κρίσης

προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις

(Μάρτιος 1936 πεθαίνει στο Παρίσι ο Ελευθέριος Βενιζέλος)

1936: στις 29 Απριλίου οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης κατέρχονται σε απεργία, η οποία στις Μαΐου μεταβάλλεται

σε πανεργατική.Η κυβέρνηση την καταστέλλει με βία

Χαρακτηριστικό στιγμιότυπο από τα γεγονότα του Μαΐου στη Θεσσαλονίκη.

Έφιπποι χωροφύλακες προσπαθούν να διαλύσουν τους διαδηλωτές σε κεντρική πλατεία τη ς πόλης

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/society/facts/13.html

http://www.youtube.com/watch?v=ZSDVBk0pT-M&feature=related

Θεσσαλονίκη, 1936Κοντά στην Εγνατία δολοφονείται ο Τάσος Τούσης. Οι σύντροφοί του τον

ξαπλώνουν σε μια πόρτα. Η φωτογραφία με το θρήνο της μάνας του είναι η πιο γνωστή εικόνα της εξέγερσης και εμπνέει τον Γιάννη Ρίτσο για τον

συγκλονιστικό του «Επιτάφιο».

http://eu1.1host.gr/~aspromav/wordpress/?p=2725

http://www.youtube.com/watch?v=UOiMmJ8ErOM

http://www.youtube.com/watch?v=Nq0IuGed__c&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=Olq9XJlwP10&feature=fvsr

Με πρόσχημα τα γεγονότα αυτά και επικαλούμενοι «κομμουνιστικό

κίνδυνο», ο Γεώργιος Β‘ και ο Μεταξάς

κήρυξαν δικτατορία στις 4 Αυγούστου 1936

Όνειρο του Ι. Μεταξά ήταν η δημιουργία ενός καθεστώτος

κατά τα πρότυπα της φασιστικής Ιταλίας και της ναζιστικής Γερμανίας.

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936

Περίοδος μεταξικής δικτατορίας.Θερμές εκδηλώσεις για τον Ιω. Μεταξά.

Ο Ι. Μεταξάς ασκεπής σε στάση προσοχής στις σκάλες της Παλαιάς Βουλής πιθανώς σε ανάκρουση Εθνικού Ύμνου.

Διακρίνονται ο Κ. Κοτζιάς και ο π. Υπουργός Τουρκοβασίλης με τους παρισταμένους να αποδίδουν τον φασιστικό χαιρετισμό.

Μαζικό φασιστικό κόμμα στην Ελλάδα δεν υπήρχε. Ο δικτάτορας δοκίμασε να αναπληρώσει το κενό

με τη δημιουργία της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ),

Τα γραφεία της Ε.Ο.Ν. και το έμβλημα του φασισμού, κατά το ιταλικό πρότυπο...

Η σημαία της ΕΟΝ

Το έμβλημα της ΕΟΝ (fascio = δέσμη, σύμβολο των συγκλητικών στην αρχαία Ρώμη).

Η φασιστική νεολαία balilla πιστή στο Ντούτσε, σε χαιρετισμό φασιστικό

Μέλη της ΕΟΝ

Φαλλαγγίτες παρελαύνουν με τη μαύρη στολή των φασιστών, κατά το ιταλικό πρότυπο...

Παρέλαση ναζιστών

Φαλαγγίτισσες της ΕΟΝ

H πολιτική χρήση της εικόνας στο Μεσοπόλεμο

Η αφίσα του ιταλικού φασιστικού καθεστώτος για τη νεολαία

 Η ναζιστική αφίσα: "Έξω όλοι οι ταραξίες! ενότητα της νεολαίας μέσα στη χιτλερική νεολαία"

Αφίσα της Μεταξικής δικτατορίας

ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Ο Μεταξάς προσπάθησε να προσεταιριστεί τους αγρότες και τους εργάτες

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου (1936)

με συστηματική προπαγάνδα

•με τη λήψη ορισμένων κοινωνικών μέτρων

O "Tρίτος Eλληνικός Πολιτισμός" του Iωάννη Mεταξά

http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1923_1940/domestic_policy/language/06.html

ασαφές πρόγραμμα, που στόχευε μακροπρόθεσμα στην ανάδειξη της ελληνικής φυλής και στον εκπολιτισμό του υπόλοιπου κόσμου, ενώ αντλούσε την έμπνευσή του από τις παγανιστικές αξίες της αρχαίας Eλλάδας και τις χριστιανικές από το Bυζάντιο.

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου (1936)

δεν απέκτησε ποτέ ισχυρή κοινωνική στήριξη.

Ο Μεταξάς οργάνωσε ένα αυταρχικό κράτος

καταδίωξε τους αντιπάλους του, ιδίως τους κομμουνιστές.

διέφερε από τον φασισμό και από τον ναζισμό.

Δεν επιτρέπω καμίαν υπόκωφον αντίστασιν εις τας θελήσεις μου [Από τις δηλώσεις του Ιωάννη Μεταξά όταν ανέλαβε ο ίδιος το

Υπουργείο Παιδείας (29 Νοεμβρίου 1938)]

• [...] Από όλους τους εκπαιδευτικούς προσδοκώ αμέριστον βοήθειαν. Θέλω να σας είπω μίαν ιδιότητα του χαρακτήρος μου, την οποίαν δεν είμαι πλέον εις ηλικίαν διά να την μεταβάλω. Συζητώ με τον καθένα και επιτρέπω, όταν πρόκειται να ληφθή μία απόφασις, πάσαν συζήτησιν και πάσαν αντίρρησιν προς εμέ, ελεύθερα.

• Αλλ' όταν λάβω την απόφασιν, και πολλές φορές μπορώ να την λάβω και αντιθέτως προς τας γνώμας σας, η απόφασις αυτή είναι οριστική και ανέκκλητος και τίποτε δεν είναι δυνατόν να με κάμη να υποχωρήσω από την απόφασιν αυτήν. Εννοείται δε, εις τον δρόμον της εκτελέσεως, δεν είναι δυνατόν κανείς να με σταματήση.

http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1923_1940/civilization/sources/05.html

Κωσταντίνος Παρθένης, Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης Κωσταντίνος Μαλέας, Σπύρος Παπαλουκάς, Φώτης Κόντογλου, Νίκος Εγγονόπουλος, Γιάννης Τσαρούχης

Διαθεματικότητα: Η τέχνη του Μεσοπολέμου

Αντιπροσωπευτικά έργα σημαντικών καλλιτεχνών του Μεσοπολέμου

Πλεονεκτήματα παρουσιάσεωνPower Point

• Ενισχύεται η διδασκαλία (πολυτροπική):

• (συνδυάζουν εικόνα, ήχο, κείμενο, βίντεο, χάρτες, διαγράμματα κ.λπ.)

• Επιταχύνεται ο ρυθμός του μαθήματος

• Το υλικό που παρουσιάζεται μπορεί να βελτιωθεί και να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές.

Πλεονεκτήματα παρουσιάσεωνPower Point

• Προσελκύεται το ενδιαφέρον των μαθητών

• Εμφανίζεται βελτίωση στην προσοχή τους, στη συμπεριφορά τους και στις επιδόσεις τους.

• Επιτρέπουν στα παιδιά να οπτικοποιήσουν τη διδακτέα ύλη, ώστε να γίνει περισσότερο κατανοητή.

Μειονεκτήματα

• Στη μετωπικού τύπου διδασκαλία με προβολή παρουσιάσεων αποδίδει στα παιδιά ένα ιδιαίτερα παθητικό ρόλο.

• Αξιοποιούνται για «εντυπωσιασμό», κάτι που δεν θα διαρκέσει για πολύ.

Δέκα Εντολές των Ναζί για την Επιλογή Συζύγου

• 1. Να θυμάσαι πως είσαι Γερμανός / Γερμανίδα.• 2. Αν είσαι από καλή γενιά, μη μείνεις

ανύπαντρος.• 3. Κράτησε το σώμα σου καθαρό.• 4. Κράτησε το πνεύμα και την ψυχή σου

καθαρά.• 5.Σαν Γερμανός / Γερμανίδα διάλεξε κάποια /

κάποιον με γερμανικό ή βόρειο αίμα [...]• 6.Όταν διαλέγεις σύζυγο, έλεγξε την καταγωγή

του.• 7. Η υγεία είναι προϋπόθεση της εξωτερικής

ομορφιάς.• 8. Παντρέψου μόνο από αγάπη.• 9. Μην ψάχνεις συμπαίκτη αλλά σύντροφο για

γάμο.• 10.Να εύχεσαι να αποκτήσεις όσο το δυνατόν

περισσότερα παιδιά.• (Εγχειρίδιο για μια γερμανική οικογένεια, Βερολίνο χ.χ.) M. Mazower, Σκοτεινή Ήπειρος. Ο Ευρωπαϊκός Εικοστός

Αιώνας, μτφρ. Κ. Κουρεμένος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001, σελ. 8